| ◄ Ag er Sacremanteu | Ag er Sacremand a Vadiènd | Ag er Sacremand a Gonfirmation ► |
R Vadiènd e zou ur Sacremant, de larèt-è, ur merche sansibl instituét dré Jesus-Chrouist, péhani e éfface er péhet originel, hur groa Crechénion, bugalé de Zoué ha d’en Ilis. Badèein e senéfi golhein, nættat ; hac er Sacremant-ce e burifi hac e nætta hun inean ag en ol péhedeu ér memb momand ma ta en deur ag er Vadiènd de olhein ha de burifiein hur horv.
Ol é tamb er béd cablus ag er péhet originel, hac er Sacremand a Vadiènd ne gav meid er péhet-ce d’éffacein ér-ré er receu quênd en oaid a ræzan : mæs a pe receu un dén deit d’en oaid a ræzon er Vadiènd, er Sacremant-ce e éfface non pas hemb quin er péhet originel, mæs ehue en ol péhedeu actuel en dai commettét, hac en ol poénieu deliét aveit-t’ai de justice Doué e vai ehue pardonnét dehou. Rac-ce, hac en en dehai en dén-ze commettét én horriplan torfæteu, quentéh èl m’en dès receuét er Vadiènd, ne chom mui déléour a nitra de justice en Eutru-Doué, péhani dré un éffæd ag é viscricord. e bardon dehou ér Vadiènd é ol pèhedeu hac en ol poènieu deliét aveit-t’ai.
Bout-ç’ou neoah certæn drougueu en dès er pébet originel tènnét ar-n’amb, hac e chom guenemb goudé er Vadiènd, èl mei en ignorance pé diouiegueah, en inclination d’er péhet, er miserieu ag er vuhé hac er sujedigueah d’er marhue ; ne vehèmb delivrét ag er-ré-ze meid arlerh er Resurrection general, hac en delivrance-ze e eèll hoah bout seèllét èl un éffæd ag er Vadiènd. Doué en dès vènnét lausquein en drougueu-ze guet mab-dén ér vuhé-men, eit degass chonge tehou é peb-momand ag er stad heurus a béhani é ma couéhét dré é oal, eit en derhel én humilité hac é dougeance, hac eit rein léh dehou de hum excelsein dalh-mad ér pratiq ag er vertuyeu.
Er Vadiènd hur groa bugalé de Zoué dré er vuhé nehué e ra demb é Jesus-Chrouist, dré en droæd e ra demb de galhuein Doué hun Tad, ha de seèllèt en Nean èl hun héritage. Er vuhé nehué-ze e zou er vuhé a hræce, péhani hur joéntt doh Doué dré er Fé, en Espérance hac er Garanté. Reit-è demb é Jesus-Chrouist, hac a gaus d’é vériteu : rac dré er Vadiènd Jesus-Chrouist e za d’obér é zamurance én hur halon, hac hur joéntt doh-t’ou én ur fæçon ma vai ean-memb e vihue én-amb, ha ma homb é vambreu. A gaus d’en union-ze hun nès guet Jesus-Chrouist, Doué hur hemér eid é vugalé hac hériterion d’é Ranteleah guet Jesus-Chrouist.
Er Vadiènd hur groa bugalé d’en Ilis dré m’hul laqua é rang er Fidelèt, dré en droæd e ra demb de receu er Sacremanteu, ha devout lodêq ha participant én ol madeu spirituel ag en Ilis. Er Vadiènd, èl m’hun nès larét, n’eèll quet bout receuét istroh eid ur uéh, rac m’en dai unan ag en tri-Sacremant e zoug caractær én inean. Un torfæt bras vehai enta badèein a nehué ne vern pihue-è, a pe vér sur é vai bet badèét. Mæs unan e vehai ræzon de vout én arvar hac ean e vehai badèét, pé ne vehai quét, e zeli bout badèét idan condition ér fæçon-men : Ma n’en dous badèét, me he vadé é Hanhue en Tad +, hac er Mab +, hac er Speret + Santel.
N’eèllér quet bout salvét hemb er Vadiènd ; rac Jesus-Chrouist en dès larét : En-nemb ne vou quet gannét a nehuè dré en deur hac er Speret-Santel, n’antéou quet é Ranteleah en Nean. Un articl a Fé-è enta penaus er vugalé e varhue hemb Badiènd, ne uéleint jamæs en Eutru-Doué. En Tadeu santel ag en Ilis ne gredant quet assurein é handurant en ol tourmanteu ag en ihuern ; mæs sur-è è handurant poén en dannation, péhani-zou er holl a Zoué hemb recour er bet.
Petra e rescondou é Jugemand en Eutru-Doué quemènd a Grechénion brutal, péré, dré ou fallanté, ou lubricité pé ou lizidantæt, e zou caus de varhue ou bugalé quênt ma vènt deit ér béd, pé ne rant cas er bet eit ou gùélèt é verhuel hemb badiènd ?
En Ilis e hanàu tri-sort Badiènd : er Vadiènd a zeur, a béhani è conzamb amen ; er Vadiènd a volanté, hac er Vadiènd a oaid. Er Vadiènd a volanté e zou un dezir sincèr ha nærhus dé receu er Vadiènd, a pe n’eèllér quet hé receu én éffæd. Rac-ce un dén deit d’en oaid a ræzon, péhani ne gavehai quet pé deur, pé unan-benac d’er badèein, e eèll neoah bout salvét én ur obér un Act a Garanté pé a Gontrition parfæt guet en dezir de receu er Sacremant-ce quentéh èl ma cavou en occasion. Splann-è de uélèt n’en dai quet quêstion a-ze ag er vugalé péré n’ou dès quet en oaid a ræzon, ha n’en dint quet ér stad de zezirein boud badèét, na d’obér un Act a Garanté pé a Gontrition parfæt.
Er Vadiènd a oaid e zou er Martyr ; de larèt-è, er marhue andurét eit Jesus-Chrouist. Rac-ce, a pe andur bugalé pé tud vras er marhue eid er Fé quênt boud badèét, er-ré-ze-zou badèét én ou goaid, hac e zou salvét. Chetui perac é hinour en Ilis èl Martirèt én Innoçandèt e ras Herod massacrein a gaus de Jesus-Chrouist.
Ne zeliamb quet ancoehad en aliance e ra Doué guenemb ar er Fonce a Vadiènd, hac er hontrad e ramb guet-t’ou. Doué e bardon demb hur péhedeu hac en ol poénieu aveit-t’ai d’é justice ; ean hun delivr a sclavage en diaul, hur hemér eid é vugalé hac e ra demb en droæd d’er galhuein hun Tad, ha de seèllèt en Nean èl hun héritage. Doué e vou fidel d’é bromèss mar bèmb ehue fidel d’er péh hun nès grateit.
Dré er hontrad hun nès groeit guet Doué, ni hun nès hum obligét de gredein ferm en Doctrin en dès ansaignét Jesus-Chrouist, hac e zésq en Ilis ag é berh d’er Fidelèt : de renonciein d’en diaul, d’é vobanceu ha d’é ol ævreu, de virèt Gourhæmeneu Doué ha ré en Ilis, ha de vihuein èl gùir Grechénion. Dré vobanceu en diaul é hantandér en assambléyeu, er festeu, er horolleu, en divertissemanteu dihuènnét, er braguerisseu væn ha dijauge, er modeu ha custumeu fal, én ur guir tout er péh e chervige de vaguein èn orgueil hac er vanité dré ur faus aparance a hloër hac a inour. Hanhuét int bobanceu en diaul, rac m’en dai ean é inspir de vab-dén en ol vanitéeu-ze, ha ma hum chervige a nehai eit hun trompein hac hur holl. Bout taulét guet-t’ai e zou enta carein er péh e chervige d’en diaul eit hun tènnein guet-t’ou én dannation, ha renonciein d’er promesseu ag er Vadiènd. Honnéh-zou ur urionné ar béhani ne rér quet calz a attantion ; ha goab vehai guet er Grechénion scan a bènn hac amoædét guet bobanceu en diaul, pe vehai temallét tehai en ou dès renonciét d’ou Badiènd.
Dré ævreu en diaul é hantandér en ol péhedeu de béré en hur solitt en diaul dré é dantationeu. Rac en diaul hun doug dalh-mat d’er péhet, hac é sèntein doh-t’ou n’en domb capabl meit d’obér droug.
Hum obligein de vihuein èl ur gùir Grechèn e zou larèt : Me fal deign héli Doctrin hac exampleu Jesus-Chrouist ; ean é hunan e gueméran eit me Mæstr ; me hum laq é rang é Zisciplèt ; eit-t’ou hemb quin é fal deign bihuein ha merhuel. Chetui petra hun nès grateit : Doué ne zalhou é bromèss meid é quemènt ma vehèmb fidel d’hun hani.
Èl ne oèmb quet ér stad de rescond a hanamb hun hunan én amzér ma homb bet badèét, en Ilis en dès vènnét ma vezai reit temb ur Pærén hac ur Værén eit rescond én ul léh, eit rein demb un hanhue, hac eit bout caution eid-omb en ur bezai accomplissét er péh e hratèmb de Zouè. Mæs æz-è de oud n’en dai quet erhoalh m’en dès ré-ral conzét én hun hanhue : peb-unan-zou obligét de renehuéein liès er promesseu e zou bet groeit eit-t’ou ar er Fonce a Vadiènd, eit rein de bep-cource lusq d’é speret ha nærh d’é galon d’ou accomplissein, hac eit reparein er fauteu en dehai groeit inemp tehai. Deliét-è drès peb-tra ou renehuéein én occasioneu-men : 1.° quentéh èl ma vér deit d’en oaid a ræzon ; 2.° quênt receu er Sacremand a Gonfirmation ; 3.° quênt gobér er guettan Communion ; 4.° Sadourn-Vasq ha Sadourn er Pantecoust, é hassistein ér vénidiction ag er Fonce ; 5.° peb-plæ d’en dé ma vèr bet badèét ; 6.° a pe vér én dangér a varhue.
Eit hum breparein erhad de guemènt-ce considéret pebèh græce en dès Doué groeit teoh én dé ma hoh-bet badèét : hum zisposét d’obér ur Govezion vat, eit ma pardonnou deoh ol hou fauteu hac ingratitud én é andræd : quêret mar dès tu d’en Ilis ma hoh bet badèét : hum laqueit tostan ma heèllehait d’er Fonce a Vadiènd, ha renehuéet inou hou promesseu quettan. (Cavein e rér él Livr Pedènneu ur fæçon de renehuéein er promesseu ag er Vadiènd).
Ne zeliér quet laquad peb-sort tud de vout Pærén ha Mærén : réd-è choæge Catholiquèt mat hac e vou bet confirmét, mar dès moyand ; rac en Ilis n’hi dès commerce erbet guet en Héritiquèt én hé Fedènneu, ha jaugein e ra ma vou Crechénion parfæt er-ré e hum bresantt de rescond eit ré-ral : réd-è ma veint instrugét hac ansaignét mat ; ma houieint er Misterieu ag er Religion, Gourhæmeneu Doué ha ré en Ilis, er senéfication hac en obligation ag er promesseu ag er Vadiènd ; rac ma hum garguant a zésquein ol en treu-ze d’er-ré e zalhant ar er Fonce santel : mæs penaus en ou désqueint int de ré-ral, ma n’ou gouiant int memb ? Anfin rèd-è ma veint tud a vuhé hac a scùir vat ; rac en-n’emb ne zisco quet dré é vuhé é renonci ean mémb d’en diaul, ne jauge quet doh-t’ou rescond eid un-aral.
Un tad hac ur vam ne zeliant quet hum voutein de zerhel ou hroaidur ar er Fonce a Vadiènd, na memb d’er badèein, meit ha necessité vras e vèhai, a gaus d’en aliance spirituel e hum gav itré en hani e vadè hac en hani badèét hac é dad hac é vam ; just èl itré er-ré e zalh ar er Fonce a Vadiènd, hac en hani e zalhant de vout badèét hac é dad hac é vam. Me lar er-ré e zalh ar er Fonce a Vadiènd ; rac pe vehai crechéniét ur hroaidur quênt bout casset d’en Ilis, en aliance spirituel n’hi dès léh er bet aveid er-ré en dalh ar er Fonce a Vadiènd.
Ur Pærén hac ur Værén e zou obligét : 1.° de garein ou Fillorèt ha Fillorezèt èl ou bugalé spirituel ; 2.° de recommandein d’ou zad ha d’ou mam ou désquein de chervige Doué, pé hum garguein int memb a er gobér : 3.° d’ou disposein de receu er Sacremand a Gonfirmation a pe veint ér stad ha ma caveint en occasion : 4.° d’expliquein dehai er péh ou dès grateit eit-t’ai ar er Fonce a Vadiènd, eit ma veint éhuehét de hum aqùittein ag ou fromesseu : 5.° de bedein Doué aveit-t’ai. A dra sur, pe vehai considérét a dost deværieu er-ré e zalh ar er Fonce a Vadiènd, ne vehai quet quemènd a brèss dé hum voutein de vout Pærén ha Mærén.
N’en dès meid en Éscobèt hac er Velean en dès er bouvoër hac er bermission de vadèein guet er ceremonieu ordinær ag en Ilis. Mæs a pe vai necessité, ne vern pihue-è e eèll badèein hemb solamnité, meit ma rei a zevri er péh e ra en Ilis én ur vadèein.
Eit badèein réd-è turel deur ar bèn en hani e vadèér, én ul larèt : Me he vade é Hanhue en Tad +, hac er Mab +, hac er Speret + Santel ; hac én ur obér quemènt-ce, en dout en intantion d’obér er péh e ra en Ilis én ur vadèein.
Boud e oai hoah guharal dihue fæçon de vadèein, péré n’en dint quet mui én usage.
Er guettan e oai d’espærgein tair-gùéh guet deur naturel en hani e vadèait, én ul larèt : Me he vadé, &c. Aparance e zou é hoai ér fæcon-ze é vadèas S. Pierr tri-mil én un dé. En eil-fæçon e oai de soubein tair-gùéh en hani e vadèait é deur naturel, en ul larèt : Me he vadé, &c. Er fæçon-men e zou bet peèllan én usage ; mæs a oudé gùerço ne vadèér mui nameid é turel deur ar bèn en hani e vadèér.
En Ilis e oulèn ma vou taulét deur tair-gùéh é croès ar bèn en hani e vadèér, a gaus d’en Drindèd Santel, hac eit degass chonge é ma a vériteu Jesus marhuét ér Groès, é tènn er Vadiènd hé nærh hac hé vertu : mæs er ceremonieu-ze n’en dint quet necessær eit ma vou mad er Sacremant, hac assès-è eit quemènt-ce ma vou taulét deur ur ùéh hemb quin, én ul larèt : Me he vadè, &c. Ma n’eèllér quet turél en deur ar bèn en hani e vadèér, réd-è turel ar é gorv él-léh ma heèllér, ha laquad ehuéh ma touchou en deur doh er hiq ha ma ridou. Réd-è ehue ma vou en hani e daulou en deur, e brononçou er honzeu, ha non pas un-aral : réd-è opèn m’ou froponçou én ur durel en deur, ha non pas quênt pé goudé : réd-è anfin prononcein sclær ha reih : Me he vadè é Hanhue en Tad, hac er Mab, hac er Speret-Santel, guet en intantion d’obér er péh e ra en Ilis én ur vadèein.
Eit badèein en Ilis e hum chervige a zeur béniguét ésprès eit quemènt-ce Sadourn-Vasq pé Sadourn er Pantecoust. Mæs eèllein e rér, a pe vai necessité, hum chervige a guemènt sort deur-zou, meit ma vou naturel. Hanhuein e rér deur naturel deur fetén, deur punce, deur riviér, deur ag ul lènn, deur mor, deur glàu, deur èrh ; én ur guir, deur ne vai quet composét guet ard.
N’en dai quet permettét badèein guet solamnité nameid én un Ilis Parræs ; ha peb-unan e zeli bout badèét én é Barræs. Mæs a pevai necessité, eèllein e rér badèein partout.
Ordrénét-è d’er-ré e bresantt ur hroaidur de vout badèét, arrestein guet-t’ou é toul dor en Ilis, eit rein d’antand ne véritt quet antréein abarh durand ma vou idan bili en diaul dré er péhet originel.
Interrogein e rér er Pærén hac er Værén petra e oulènnant eid er hroaidur e bresantant, eit ma tisclærieint hac ean e vai bet crechéniét, hac opèn eit rein d’antand penaus en Ilis ne accord er Vadiènd nameit d’er-ré hé goulèn pé dré-d’ai ou hunan, pé dré ré-ral.
Rein e rér dehou hanhue ur Sant pé Santès, eit ma seèllou er Sant pé Santès-ce, èl é scùir ér béd-men, hac èl é Batrom dirac Jesus-Chrouist.
Arlerh, er Belêg e huéh é henal tair-gùéh é croès ar en hani e ya de vadèein, eit diblass en diaul dré vertu er Speret-Santel, péhani-zou hanhuét henal en Eutru-Doué, hac eit discoein é ma dré vériteu Jesus-Chrouist grucifiét é teli en diaul bout diblassét.
Nezè er Belêg e ra Sign er Groès ar dal en hani e vadè, eit discoein penaus é-léh en dout méh a Groès Jesus-Chrouist, é teli hum hlorifiein a en héli, de larèt-è, a ziscoein partout hac é peb-mod é ma Crechén, hac a bratiquein hemb méh ha hemb dougeance er Religion a Gréchéneah.
Er Belêg e ra ehue Sign er Groès ar galon en hani e vadè, eit merchein é teli laquad é gonstance é Jesus-Chrouist grucifiét. En ol Signeu-Croès-aral e ra er Belêg durand er Vadiènd, e senéfi é tènn er Sacremand é ol nærh ha vertu a Groès Jesus-Chrouist hac a vériteu é Bassion.
Gobér e rér ehue hilleih a Bedènneu eit conjurein en diaul d’abandonnein er berh en doai dré er péhet originel ar en hani e vadèér, ha de gùittad ur galon péhani e ya de vout Tampl er Speret-Santel dré er Vadiènd.
Laquad e rér é bêg en hani e vadèér halén, péhani-zou er symbol ag er barfætion, eit rein dehou d’antand é teli hum boéniein eit bout parfæt, ha laquad é ol joé guet en treu a Zoué, hac é pratiquein é Lezèn.
Er Belêg e ra nezè Sign er Groès guet e scopitell ar zifrèn hac ar ziscoharn en hani e vadè, eit represantein er Miracl e ras hur Salvér a pe uèllas guet é scopitèll d’un dén board ha mud. En Ilis e hum chervige ehue ag er honzeu e laras Jesus nezè, eit goulèn eid en hani e vadèér, ma vou perpet distanq é ziscoharn eit cheleuèt er urionné, ha ma vourrou attàu doh hé héli.
Arlerh quemènt-ce er Belêg e grog én hani e vadè eit er hondui én Ilis, eit rein d’antand é ma d’en dud a Ilis en en dès Doué reit er bouvoër de zigueor demb en or ag en Nean ha d’hur hondui d’inou.
Nezè er Belêg e lar a voéh ihuel Symbol en Apostolèt, hac e ourhæmèn d’er Pærén ha d’er Værén ou larèt assambl guet-t’ou é hanhue en hani e vadèér, pèhani e vehai obligét d’ou larèt ean memb p’en devehai en oaid a ræzon ; rac en Ilis ne receu de vout badèét nameid er-ré e ra profession a gredein é Jesus-Chrouist, hac a héli é Zoctrin. Larèt e rér ehue er Pater a voèh ihuel, eit rein d’antand penaus en Ilis ne guemér eit hé bugalé nameid er-ré e ouair er Bedèn-ze en dès ansaignét temb Jesus-Chrouist.
Avance e rér arlerh quemènt-ce de-dall er Fonce a Vadiènd, hac inou, goudé en dout goulènnét guet en hani e vadè, hac ean e renonci d’en diaul, d’é vobanceu ha d’é ol ævreu, er Belêg en oignemantt guet en Oleàu sacrét ar é ziscoai hac ar é galon, eit senéfiein græce en Eutru-Doué, péhani e ra nærh d’er Grechénion ér poénieu ha brizélieu ag er vuhé spirituel, ha péhani e scanna er yàu a Lezèn Jesus-Chrouist, e hum obligeant de héli.
Nezè er Belêg e oulèn guet en hani e vadè, hac ean e grèd é Doué en Tad, é Doué er Mab hac ér Speret-Santel ; hac ean e grèd en Ilis Santel, Catholiq, er Gommunion ag er Sænt hac er Vuhé éternel ; ha goudé m’en dès rescondét, pé m’en dès é Bærén hac é Værén rescondét eit t’ou, é crèd ol en treu-ze, er Belêg e oulèn guet-t’ou hoah hac ean e zezir bout badèét : rac en Ilis e vènn boud assurét a Fé hac a gredèn er-ré e guemér eit hé bugalé, ha n’accord er græce-ze n’ameid d’er-ré hé dezir hac hé goulèn.
Quentéh èl m’en devai rescondét d’er péh e oulènnér guet-t’ou, er Belêg er badè ér fæçon ma hun nès larét.
Nezè er Belêg e ra Sign er Groès ar lein é bèn guet en Oleàu sacrét, eit rein dehou d’antand é ma deit én ur certæn fæçon de vout Belêg ha Roué dré er Vadiènd, revè er honzeu-men ag en Apostol S. Pierr : er Grechénion e zou un Nation choægét, ur Bobl santel, composét a dud péré-zou Belean ha Rouanné, dré en union e zou itré-omb ha Jesus-Chrouist, péhani-zou Roué ha Belêg. Eèllein e rér ehue larèt é homb ur Bobl composét a Velean, dré ma homb obligét, èl ma lar S. Paul, de hum offrein dalh-mad de Zoué èl un Hosti purifiét dré er mortificationeu ; hac ur Bobl composét a Rouanné, dré er berh e ra demb græce en Eutru-Doué ar hur goal inclinationeu.
Goudé quemènt-ce er Belêg e laq ur houiff pé ul lién gùèn ar bèn en hani en dès badèét, eit en avertissein de gonservein beèd er marhue er græce hac er santeleah ag er Vadiènd. Én amzér ne vadèait nameit Sadourn-Vasq ha Sadourn er Pantecoust, é rait d’er-ré nehué badèét ur saï gùèn, eit merchein en innoçance ag er Vadiènd ; obligét oènt de zoug en abid-ce durand eih-dé : ind e assistai én Officeu durand en amzér-ze, hac e gommuniai bamdé én Overèn e oai larét én ou intantion ; er Sul ma qùittènt ou saï gùèn, e zou hoah hanhuét hinihue, Dominica in albis (depositis) ; de larèt-è, er Sul ma qùittér en abideu gùèn eit quemér en abideu ordinær. (Sul Quasimodo).
Presantein e rér ehue ur oleuèn alumét d’en hani badèét, eit rein dehou d’antand é teli splannein er béd avèl ur goleu, dré er pratiq ag en ol vertuyeu ha dré er santeleah ag é vuhé.
Nezè er Belêg e olh é zeourn dré respèt eid en Oleàu sacrét ; er Pærén hac er Værén e olh ehue ou ré, eit represantein er burtæd a intantion guet péhani en ou dès rescondét eid en hani ou des dalhét ar er Fonce a Vadiènd.
Anfin leinein e rér er hommancemand ag en Aviél, revè S. Yehan, eit pedein Jesus-Chrouist d’obér é zamurance guet en hani-zou bet badèét, ha de rein dehou er græce de gonservein beèd er marhue er galité a groaidur de Zoué en dès receuét ér Vadiènd. Nezè er Belêg e ra d’er Pærén ha d’er Værén en avertissemanteu e zou merchét ér Rituel. (Ar er Sacremand-ce hac er-ré-ral, leinet Magasin spirituel er Beurerion, &c).