Skridoù Breizh, 1944  (p. 31-36)


PEMPVET PENNAD
Evel e rimadell ar gazeg wenn


Kerkent ha ma voe kollet he anaoudegezh gant ar voereb muiañ-karet (?), Job a daolas ul luchadenn ouzh Lom. Mousc’hoarzhin a rejont o-daou. En em glevout a rejont a vouezh izel ha, goude, Lom a azezas war an nev, e kostez ar gwele-kloz, hag a grogas da lavarout gant ur vouezh leun a druez hag a dristidigezh :

— « O ! moereb !… O ! moereb !… O ! moereb !… »

Job a savas war beg e dreid, a daolas ur sell war ar gwele evit gouzout pe gousket pe zihun e oa ar voereb kozh.

Serret e oa ganti he daoulagad ; klemm a rae dre he c’housk.

Soñjal a rejont o-daou : Deuet eo ar mare.

Job eta a bellaas diouzh ar gwele hag a redas d’ar penn all d’an ti. Ker skañv e oa e vale hag hini ur c’hazh pa vez da vat o logota.

Lom a gendalc’he da lavarout :

— « O, moereb !… O, moereb !… O, moereb !… » Ha lavarout a rae : O moereb ! herroc’h-herrañ dre ma dostae Job ouzh ar penn all d’an ti.

— « O tri mil !… » eme Job, pa voe degouezhet.

Ar voereb a zihunas.

— « Petra ’c’hoarvez adarre ? » emezi.

— « Netra, moereb, » a lavaras Lom.

— « Eo, klevet em eus unan bennak o pec’hiñ. »

Job a oa tostaet.

— « Me an hini oa, moereb, » emezañ ; « me a oa o lavarout, hep soñjal edoc’h kousket : o tri mil malchañs !… »

— « A ! a ! a ! malchañs !… malchañs !… » a hopas ar voereb. « Disoñjet em boa. Herri… Herri… a zo… beuzet !… malchañs !… »

Hag e taolas adarre he fenn a-dreñv, hag e serras he daoulagad.

— « Petra ’c’hoarvez ganeoc’h, Job, gant ho tri mil ?… N’eo ket evel-se e teuimp a-benn eus hon taol. »

— « Ha ! me ’m bije karet gwelout ac’hanoc’h em plas… Nann, ne deuimp ket a-benn eus hon taol, rak n’eus alc’houez ebet war an armel, ha droug a oa aet ennon. Eürusamant em eus gwasket war va imor ; panevet se em bije, warlerc’h an tri mil gurun, brevet an armel, dor hag all. »

Kement-mañ a voe bet lavaret goustad, goustad, gant aon he dije ar voereb klevet ha komprenet an disterañ.

Mes n’he doa ket klevet ha n’he doa ket komprenet.

Job ha Lom a grafigne o fenn. Petra ober ?

Lom a gendalc’has da lavarout :

— « O, moereb !… O, moereb !… »

Job a furchas e godell an davañjer en istribilh ouzh tal ar gwele, mes ne gavas alc’houez ebet.

— « Biskoazh kemend-all ! amañ n’emañ ket an traoù en o flas, » a soñjas-eñ.

Sellout a reas ouzh ar poentennoù plantet e-tal ar gwele ouzh ar frammoù, ouzh an nor, hag e welas ne oa en istribilh ouzh ar poentennoù nemet gwiad-kevnid, stank-ha-stank.

— « C’hwi a zo diot ivez, Job, o klask un alc’houez en istribilh ouzh ur boentenn plantet war weled. Alc’houezioù an armili a vez kuzhet ouzh daoulagad an dud. »

— « Diot hoc’h-unan, » eme Job, prim an tamm anezhañ ; « emaoc’h aze o klask lakaat anezhi da gousket. Ho rimadell O, moereb ! O, moereb ! a zo ker sot hag hini ar Gazeg Wenn. Poent deoc’h chañch, pe foutu omp. »

Ma oa prim Job, lemm e oa ivez e spered ; dont a reas dezhañ ur soñj kaer.

— « Moereb, » emezañ, « moereb ! »

— « Hein ? Job. »

— « Ur c’hwezenn a zo war ho tal ; pelec’h ez eus ur mouchouer ma sec’hin anezhañ deoc’h ? »

Rak Job a ouie mat ne oa mouchouer ebet e godelloù an davañjer.

— « En armel, aze e kavot unan, Job… War ar stal-greiz… Ya, tomm a zo deuet din… Gortozit ’ta… ma roin deoc’h an alc’houez. »

Ar voereb a glaskas dindan ar pennwele, a dennas a-zindanañ alc’houez an armel hag a roas an alc’houez-se da Job en ur lavarout :

— « Trist, trist eo ! »

— « Ya, trist eo, » a respontas Lom. A-benn neuze, Job a furche en armel.

— « War ar stal-greiz, Job, » a lavaras ar voereb. « War-c’horre al liñserioù pleget. Erru oc’h ? »

Ne oa ket Job evit chom pelloc’h. Dont a reas gant e vouchouer. Sec’hiñ a reas gant aked tal ar voereb klañv.

— « N’hoc’h eus ket prennet dor an armel, Job… Prennit anezhi… diouzhtu. »

Job a brennas an armel hag a lezas an alc’houez en nor.

— « Trist eo. » a huanadas ar voereb.

Daou vunud goude edo adarre moredet.

— « Serromp an nor war ar gwele ! » eme Job.

Mes kerkent ma voe fiñvet an dorioù, ar voereb a lavaras en he mored :

— « O ! aer, aer din ! »

Setu e voe lezet ar gwele digor-frank.

— « Livirit un dra bennak ’ta, Lom ! » eme Job.

Ha Lom a grogas adarre da lavarout :

— « O moereb ! O, moereb !… »

— « Peoc’h, en anv Doue ! » eme ar voereb, hep digeriñ ul lagad ; « poan-benn a rit din. »

An daou niz a chomas eta dilavar.

Ne voe trouz ebet en ti. Job a selle ouzh Lom (ha vice versa) gant daoulagad du ha leun a rebechoù.

— « C’hwi an hini a zo kaoz, genaoueg ac’hanoc’h ! »

Goude un abadennig, ar voereb a c’houlennas :

— « Aet oc’h kuit ? Ne glevan mui ho mouezh. »

— « Amañ emaomp, » emezo o-daou.

Ha Job a zeredas buan eus an armel d’ar gwele.

Job avat, a redas adarre d’an armel, goude m’en devoe kemennet da Lom pasaat ha toc’hellat e-leizh e c’hourlañchenn. Lakaat a reas e zorn war an alc’houez ; treiñ a reas anezhañ ar goustadikañ ma c’hellas, mes ur gwigour skiltr a zihunas krenn ar voereb.

Mari a savas war he c’hoazez.

— « Ouf ! » emezi, « n’on ket evit chom e repoz. »

— « Gwelloc’h emaoc’h, moereb ? »

— « Ya ! » emezi.

— « Kenkoulz eo deomp mont ac’han, » a silas Job e pleg skouarn Lom.

— « A ! mat eo, neuze, peogwir emaoc’h bremañ gwelloc’h. Mont a reomp bremañ da zebriñ hor merenn, ha, bremaik, e teuimp en-dro, en kas ho pefe ezhomm eus un dra bennak. »

— « Mat ! Kenavo emberr, paotred, ha bennozh Doue deoc’h ! »

Ar baotred a gemeras hent Lanurgad ; imoret-fall e oant o-daou. Job a rae da Lom gourdrouzoù ha rebechoù c’hwerv, ha Lom a responte :

— « Kre non de non ! me ’zo ur paotr digourdi… Dalc’hit evidoc’h ho rebechoù. »