Barzhaz Breizh/1846/Marzin

Oberennoù damheñvel pe handelvoù all zo ivez, gwelout Marzhin.

Théodore Hersart de La Villemarqué

Barzaz Breiz

Franck, 1846  (Levrenn 1 Levrenn 2, p. 100-122)

X

MARZIN-DIVINOUR.

(Ies Kerne.)

— Marzin, Marzin, pelec’h it-hu,
Ken beure-ze, gand ho ki du ?

— Iou ! iou ! ou ! iou ! iou ! ou ! iou ! ou ! iou ! ou !
Iou ! iou ! ou ! iou ! ou ! —

— Bet onn bet kas kaout ann tu,
Da gaout dreman ann ui ru,

Ann ui ru euz ann aer-vorek,
War lez ann od, toull ar garrek.

Mont a rann da glask d’ar flouren
Ar beler glaz ha ’nn aour ieoten,

Kouls hag huel-var ann derven,
Ekreiz ar c’hoad’ lez ar feunten.

Marzin ! Marzin ! distroet endro ;
Losket ar var gand ann dero,

Hag ar beler gand ar flouren,
Kerkouls hag ann aour-ieoten,

Kerkouls hag ui ann aer-vorek,
Etouez ann eon toull ar garrek.

Marzin ! Marzin ! distroet endrou :
Ne deuz divinour nemed Dou. —

————

XI

MARZIN-BARZ.

(Ies Kerne.)

I.

Ma mamm-goz baour, em chilaouet ;
D’ar fest am euz c’hoant da vonet ;

D’ar fest, d’ar rederez neve
A zo laket gand ar roue.

— D’ar rederez na iefec’h ket,
D’ar fest-man na da fest e-bed ;

Na iefec’h ket d’ar fest neve,
Gwela peuz gret hed ann noz-me ;

Na iefec’h ket, mar dal gan-e,
Gwela peuz gret enn ho hunvre.

— Ma mammik paour, ma em c’haret,
D’ar fest em lesfec’h da vonet.

— O vont d’ar fest c’hui a gano,
O tont endro c’hui a welo. —

II.

He eubeul ru en deuz sternet,
Gad diren-flamm neuz han houarnet ;

Eur c’habestr neuz laket ’nn he benn,
Hag eunn dorchen skanv war he gein ;

E kerc’hen he c’houg eur walen,
Hag endro d’he lost eur zeien ;

Ha war he c’hore ’ma pignet,
Hag er fest neve ’ma digouet.

E park ar fest pa oa digouet,
Oa ar gern-bual o vonet ;

Hag ann holl dud enn eur bagad ;
Hag ann holl virc’hed o lampat.

— Ann hini en devo treuzet
Kleun braz park ar fest enn eur red,

Enn eul lamm klok, distak, ha net,
Merc’h ar rou en do da bried

He eubeulik-ru, pa glevaz,
War bouez he benn a c’hristillaz ;

Lammet a rez, ha konnari,
Ha teurel c’houez tan gad he fri ;

Ha luc’hed gad he zaoulaged,
Ha darc’h enn douar gad he dreid ;

Ken a oa ar re-all trec’het,
Hag ar c’hleun treuzet enn eur red.

— Otrou roue, ’vel peuz touet,
Ho merc’h Linor renkann kaouet.

— Ma merc’h Linor n’ho pezo ket,
Na den evel-d-hoc’h ken-neubet ;

Ne ket kelc’herien a fell d’e,
De rei da bried d’am merc’h-me. —

Eunn ozac’h kouz a oa eno,
Ha gat-han eur pikol varo,

Eur varo enn he chik, gwenn-kann,
Gwennoc’h evit gloan war al lann ;

Hag hen gwisket gad eur ze c’hloan,
Bordet penn-da-benn gad argant ;

Hag hen enn tu deou d’ar Roue,
Out-han gourgomze, er pred oue.

Ar Roue pa’n deuz he glevet,
Dre deir gwech gand he vaz neuz skoet ;

Teir gwech gand he vaz war ann doll,
Ken a lakaz selaou ann holl :

— Mar gasez d’in telen Varzin
Dalc’het gant pider sug aour fin ;

Mar gasez he delen d’i-me
Zo staget e penn he wele ;

Mar he distagez ; aneuze
Az pezo ma merc’h, marteze.

III.

— Ma mamm-gouz baour, ma em c’haret,
Eunn ali d’i-me a refet ;

Ma mamm-goz baour, ma em c’haret,
Rag ma c’halonik zo rannet.

— Ma ho pije sentet ouz-on ;
Na vije rannet ho kalon.

Ma mabik paour, na welet ket
Ann delen a vo distaget ;

Na welet ket, ma mabik paour,
Setu aman eur morzoul aour ;

Kemet tra ma zo na drouzfe,
Ma vo skoet gad ar morzoul-ze. —

IV.

— Eurvad ha joa barz ann ti-me ;
Chetu me digouet adarre ;

Chetu me deuet adarre,
Ha telen Varzin gan-i me. —

Mab ar roue dal’m’he glevaz,
Oud he dad roue ’c’hourgomzaz ;

Ar roue pa’n deuz he glevet ;
D’ann den iaouank en deuz laret ;

— Mar gasez d’i-me he vizou
A zo gant han enn he zorn deou ;

Mar gasez he vizou d’i-me
Te po ma merc’h digan-i-me. —

Hag hen da zont, o wela dru,
Da gaout he vamm-gouz dioc’h-tu.

— Ann otrou roue’n doa laret,
Ha padal en deuz dislaret !

— Na chif ket evit kement-ze ;
Tap eur skoultrik a zo aze ;

A zo aze ’barz ma arc’hik,
Hag enn han daouzek deliennik,

Hag enn han daouzek delien grenn,
Hag hi ker kaer hag aour melen,

Hag onn bet seiz noz da gerc’hat,
Seiz vloa tremenet, e seiz koat.

Pa gano’r c’houg da hanter-noz,
Ho marc’h ru vo oc’h ho kortoz ;

P’euz ker da gaout aon e-bet,
Merlin-Barz na zihuno ket. —

Pa gane ’r c’houg kreiz ann noz du,
Lamme war ann hent ar marc’h ru ;

N’en doa ked ar c’houg peur-ganet,
Pa oa bizou Marzin lammet.

V.

Antronoz pa zarc’haz ann de,
Oa eet da gaout ar roue,

Hag ar roue dal’m’he welaz,
Chommaz war zao, souezet-braz ;

Souezet, ha’nn holl evel-t-han
— Chetu gonet he c’hroek gant-han ! —

Hag hen mont eunn tammig er mez,
He vab d’he heul hag ann oac’h kez.

Hag hi da zont gant-han endro,
Unan a gleiz, unan a-zeo.

— Gwir eo, ma mab, pez ’t euz klevet :
Da c’hroek hiriou e ’t euz goneet.

Hogen eunn dra c’hoaz e c’houlann,
Houman a vo ann divezan.

Mar deuz da ober kement-ze,
’Vezi gwir vab-kaer ar roue ;

Hag az po ma merc’h hag ouspenn
Ann holl vro Leon, dre ma wenn !

Digas Marzin-Barz tre em lez,
Da veuli ar briadelez. —

VI.

Marzin-Barz, abeban e teuz,
Toullet da zillad treuz-didreuz ?

Da belec’h ez-te evelhenn,
Diskabel-kaer ha dierc’hen ?

Da belec’h ez-te evelhenn,
Marzin goz, gand da vaz kelen ?

— Mont a rann da glask ma delen,
Frealz am c’halon er bed-men ;

Klask ma delen ha ma bizaou
Pere am euz kollet ho daou.

— Marzin, Marzin, na chifet ket,
Ho telen n’ed eo ket kollet ;

Ho telen n’ed eo ket kollet,
Nag ho pizou aour ken-neubet.

Deut tre enn ti, deut tre, Marzin,
Da zibri enn tamm boued gan-in.

— Mont gant ma hent na zaleinn,
Na tamm boued e-bet na zebrinn,

Na zebrinn tamm boued war ar bed,
Ken n’am bo ma delen kavet.

— Marzin ! Marzin ! ouz-in sentet :
Ho telen a vezo kavet. —

Kement ma bet pedet gant-hi,
Kement e ma deut tre enn ti.

Ken a zigouezaz, da barde,
Mabig ar c’hroac’h goz : hag hen tre ;

Hag hen da zridal spontet braz,
Endro d’ann oaled pa zellaz ;

O welet Marzin-barz kluchet,
He benn war he galon stouet.

Oc’h he welet war ann oaled,
N’ouie doare pelec’h tec’het,

— Tevet, ma mab, na spontet ket,
Gand ar mourgousk e ma dalc’het ;

Lonket en deuz tri aval ru
Am euz poaet d’ean el ludu ;

Lonket en deuz ma avalou ;
Setu hen d’hon heul e-peb-brou. —

VII.

Ar rouanez a c’houlenne
Gand he loufren, ’nn hi gwele :

— Petra c’hoari gand ar ger-ma ?
Pe safar a glevann ama ?

Pa ’z onn dihunet ken pred-ze ;
Ken a gren postou ma gwele ?

Petra zo digouet barz ar porz,
Gand ann dud eno ’ioual fors ?

— C’hoari gaer a zo er ger-ma :
Gant Marzin o tont enn ti-ma ;

Eur c’hroagik koz gwenn-kann, raz-han,
Hag ho mab-kaer ive gant-han. —

Ar roue en deuz hi c’hlevet,
Hag hen mez, ha prim da welet.

— Sav alese, embanner mad ;
Sav, deuz ta wele, ha timad !

Ha ke da gemenn dre ar vro,
Dont d’ann eured neb a garo ;

Dont da eured merc’h ar roue
A vo dimet a-benn eiz-te ;

Dont d’ann eured, tudjentiled,
Kement zo e Breiz hed-ha-hed ;

Tudjentiled ha barnerien ;
Tud a iliz ha marc’heien ;

Ha da genta ar Gonted-vaour,
Ha tud pinvidik ha tud paour ;

Ke buhan ha skanv dre ar vro,
Kannadour, ha deuz skanv endro. —

VIII.

— Chilaouet holl ; holl chilaouet,
Ma oc’h euz diouskouarn da glevet !

Chilaouet holl hag e klefet
Ar pez a zo gourc’hemennet :

Dont da eured merc’h ar roue,
Neb a garo, a-benn eiz-te ;

Dont d’ann eured, braz ha bihan
Kement a zo er c’hanton-man ;

Dont d’ann eured, tudjentiled,
Kement zo e Breiz hed-ha-hed,

Tudjentiled ha barnerien,
Tud a iliz ha marc’heien ;

Ha da genta ar Gonted-vaour
Ha re binvidik ha re baour,

Ha re binvidik ha re baour,
Na vanko d’he argant nag aour ;

Na vanko d’he kik na bara,
Na gwin, na dour-vel da eva,

Na skabellou da azea,
Na potred skanv d’ho servicha.

Daou c’hant penn-moc’h a vo laet
Ha daou c’hant penn-kole lardet ;

Daou c’hant inar, ha kant karo,
A gement koad a zo er vro,

Daou c’hant ejenn, kant du kant gwenn,
Vo roet ho c’hrec’hin dre rann krenn.

Kant ze a vo, hag a c’hloan gwenn,
Hag a vo roet d’ar veleien ;
 
Ha karkaniou aour a vo kant,
A vo roet d’ar varc’heien goant ;

Minteli glaz vo leiz eur zal
Da rei d’ar merc’hed da vragal ;

Hag eiz kant bragez neve c’hret,
Da rei d’ann dud paour da wisket ;

Ha kant soner war ho zorchen,
O son noz-de, war ann dachen ;

Ha Marzin-Barz e-kreiz al lez
O veuli ar briadelez.

C’hoari awalc’h a vo eno ;
Kement-all birviken na vo. —

IX.

— Klevet, keginour, me ho ped :
Hag ann eured zo achuet ?

— Ann eured a zo achuet,
Hag ann holl draou a zo lipet.

Pemzek devez e deuz badet,
Ha dudi awalc’h a zo bet ;

Eet int kuit holl gand profou mad,
Gand skoaz ar rou hag he gimiad ;

Hag he vab kaer da vro Leon,
Gand he bried, dreo he galon.

Eet int holl kuit, ha laouen net ;
Nemed ar roue ne d-eo ket ;

Marzin c’hoaz eur wech, zo kollet,
N’ouier doare pelec’h ma eet.—

————