Barzhaz Breizh/1883/Ar re c’hlaz
Oberennoù damheñvel pe handelvoù all zo ivez, gwelout Ar Re C’hlas.
AR RE C’HLAZ
Ar chas a glevann oc’h harzal! setu ar zoudarded C’hall!
Tec’homp kuit trezeg ar c’hoajou! kasomp a-rog hor chatal!
Daoust hag hen, potred Kerne, e c’houzanvimp da viken,
E c’houzanvimp ar vac’herien a wask al labourerien?
Gwallet gant-he hor merc’hed koant; lazet mamm ha mab ha den;
Lazet zoken ann dud klan paour, abalamour d’ho daouarn gwenn.
Tanet gant he ti ar beorien; diskaret ar maneriou;
Devet ann ed, devet ar foen, er parkou hag er prajou.
Troc’het ar gwe el liorzou, ha laket da ober tan;
Ken na vo avalou na zist, da nao pe zek vloaz ac’han.
Laeret hor zaout, hon ounnered hag hon ejenned, siouaz!
Ha kaset mesk gand ho ferc’hen, d’ar c’higer d’ar c’heriou braz.
Laeret zoken traou ann iliz; pilet zoken hon touriou;
Straojet zoken ar garneliou, ha skignet ar relegou.
Gwastet traoniou kaer Breiz-izel, ken dru ha ker glaz gwech-all;
Ken na glever mui tro-war-dro mouez den kennebeut chatal.
C’hoaz ma ve roet skuilla, hor gwalc’h, daelou dru d’hon daoulagad,
Nemet pa wel skuilla daelou, ann den ker a skuill ar goad.
C’hoaz ma ve roet kaout eur groaz, e pelec’h e taoulinfemp,
Evit goulenn digand Doue ann nerz pini a vank d’emp!
Met ho kroaz santel, ma Doue, zo bet pilet e peb-lec’h;
Ha kroaz ar gwinterellerez a zo savet enn he lec’h.
Bemde ’weler ho peleien evel-d-hoc’h war ar C’halvar,
Evel-d-hoc’h o stoui ho fenn o pardoni d’ann douar.
Re ho deuz gallet tec’het kuit, ea da guhet er c’hoajou;
Eno oferniont deuz ann noz; e bag, war vor, a-wechou.
Darn ho deuz treuzet ar mor braz, divroet ha dizouten,
Gwell gant-he senti ouz Doue, evit senti ouz ann den;
Gwell gant-he dibri dianken, er broiou pell, bara kerc’h,
Evit dibri bara gwiniz, bara ann diaoul, gand ann nec’h.
Enn ho ziez, ann touerien a zebr danvez ann dud paour,
Goude beza gwerzet Doue, evel Judaz, evid aour.
Piou-bennag na fell ket d’ezhan mont da glevet ann touer,
Zo war var da goll he vuhe; bet denjentil pe gouer.
Tudjentil, ha tud a iliz, tud diwar mez, sonn ho fenn,
Ann holl Vretoned a waner balamour ma int kristen!
Breman hallez, boed ann ifern, rei da galon-te d’ar joa,
Pe ’teuz laket hon elez-ni e-barz ann ne da c’hoela!
Pe ’teuz laket lezen ann diaoul e-lec’h gwir lezen Doue,
Pe ’teuz lazet ar veleien, ann dudjentil, ar roue!
Pe ’teuz lazet ar rouanez, pe ’teuz stlapet d’ann douar
He fenn gand penn flour Elesbed, ann itron zantel, he c’hoar;
Pe ’teuz tolet er c’hao hudur mab ar roue, hen bugel,
Hag hen dalc’hez e-barz ar fank da vreigna ha da vervel.
Kuz da benn, heol benniget, enn eur welet torfejou
Pere na dlefe beza gret nemed gand drouksperejou !
Kenavo, Jezuz ha Mari, dispennet ho taolennou,
Ha laket d’ober paveiou, gand ar re c’hlaz, er c’heriou.
Kenavo, fons ar vadiant, e lec’h e gefjomp gwech-all
Nerz evit gouzanv ar maro kent evid ieo ann dud-fall.
Kenavo, kleier benniget, a gane war hor pennou,
N’ho klevimp mui enn hor gervel, sul na gwel, d’ann ilizou.
N’ho klevimp mui o kana ge; siouaz! divadez ho penn!
Teuzet, siouaz! gand ar geriz evid ober gwenneien!
Kenavo, Bretoned iaouang, e c’halver d’ann armeou,
E-lec’h ma goller enn eunn tol ar feiz hag ar vuheiou.
— Kenavo, ma map, kenavo d’ann draoniennou Jozafat!
Pa vei mez deuz a Vreiz-izel piou a zifenno da dad !
Pa lammo re ker gand ma zi, me vo klevet o laret :
« Ma vize bet ma mab er ger, en defe ma diwallet! »
— Deuz etre diou vrec’h da vamm goz euz da zouget, ma bugel,
Deuz war galon euz da vaget, ma mabik paour, kent mervel!
Pa zistroi endro d’ar ger, vinn eet kuit deuz ar bed man;
Deuz aman, deuz m’az priatinn, evid ar wech divezan.
— Tevet, ma mamm, tevet, ma zad, ne inn ked d’ho tilezel;
Chom a rinn evid ho tifenn, evid difenn Breiz-izel.
Reuzeudik braz eo bout gwanet; bout gwanet ne ket mezuz;
Nemet plega d’ar skraberien, evel tud lent ha kabluz!
Mar d-eo red monet d’ann emgann, emgann a rinn ’vid ar vro;
Mar d-eo red mervel, e varvinn; kuit ha laouen war eunn dro,
M’euz ked aon rog ar bolodou; na lazint ket ma ene;
Pa gouezo ma c’horf d’ann douar, ma ene savo d’ann ne,
Arog! potred vad Breiz-izel! entana ra va c’halon;
Kreski a ra nerz va diou-vrec’h; bevet ar relijion!
Bevet ann neb a gar he vro! bevet mabig ar roue!
Ha ra ielo ar botred c’hlaz da c’hout hag hen zo Doue.
Buhe evit buhe! tud vad; laza pe beza lazet!
Red e oa da Zoue mervel evid gonid war ar bed.
Deuz er penn gan-e-omp, Tinteniak, gwir Vreton a holl-viskoaz,
Te pini rog beg ar c’hanol, morse da benn na droaz.
Deut er penn gan-e-omp, tudjentil, goad roeal demeuz ar vro;
Ha Doue a vezo meulet gand kement kristen ma zo.
Hag enn divez e teui endro e Breiz al lezen gwirion,
Kouls ha Doue war he oter, hag ar roue war he dron ;
Hag a-neuze traoniou Kerne e teuio glaz adarre,
Hag ar galon a zigoro gant bleun ann ed hag ar gwe.
Neuze, kroaz Jezuz, hor Salver, a zavo splann war ar bed;
E-c’harz he zreid liliou kaer dru gand goad ar Vretoned.
