Buhez ar Sent/1894/Roza a Lima

◄   Iann-Dibenn-Eost Roza a Lima Remon Nonnat   ►



ann tregontved a viz eost


SANTEZ ROZA A LIMA, GUERC’HEZ
————


Ar zantez-ma a ioa ganet e kear Lima er Perou, hag a oue ar boked kenta a zantelez a ziouanaz var douar ann Amerik er penn dioc’h ar C’hresteiz. He hano badiziant oa Izabel ; mes, eunn devez m’oa kousket enn he c’havell, d’ann oad a dri miz, he mamm a velaz enn eunn taol kount he zal o lugerni evel eur rozenn gaer ha dudiuz, ha divar neuze ne reaz mui nemed Roza pe Rozenn anezhi ; rak ar ger roza a zinifi rozenn e latin.

Goulskoude, pa deuaz da gaout eunn tammik skiant, ar verc’h a gemeraz poan gant ann dra-ze. Aoun e devoa na vije bet leshanvet evelse evit lakaat foug ennhi abalamour d’he gened. Mes ar Verc’hez a lamaz ann nec’hamant-ma divar he spered, enn eur lavaret d’ezhi : « — Roza, ann hano-ze a blij d’am mab, ha me a fell d’inn e stagfez va hini outhan, hag e vez hanvet hiviziken Roza-Mari. »

D’an oad a bemp bloaz, edo eunn droiad o c’hoari gant he breur kosa, hag hema a gaillaraz he bleo d’ezhi. Kerkent e teuaz tenval he fenn, hag he breur, o velet ann dra-ze, a gomzaz outhi evelhenn var don eur belek o sarmoun : « — Petra, dimezell, kalz a istim oc’h euz eta evit ar rouejou-ze a zervich da baka ann eneou ? » Ar c’homzou-ma a ieaz doun e kaloun Roza, ha prest goude e reaz veu da jom bepred guerc’hez, hag e trouc’haz he-unan he bleo.

Divar ar mare-ze ec’h en em daolaz holl d’ann oberiou a binijenn. Ne felle d’ezhi dibri frouezenn ebed, petra bennag ma karie kalz ar frouez, ha d’ann oad a c’houec’h vloaz, ec’h em em lakeaz da iun eur vech, diou vech er zizun, hag aliez divar bara ha dour, pa c’helle hen ober heb kontrolia he mamm. Rak ato oa leun a respet hag a zentidigez e kenver he zud.

D’ann oad a bemzek vloaz, e reaz veu da ober vijil bemdez epad ar bloaz, nemed gourc’hemennet e vije d’ezhi dibri kig. N’oa ket evit gouzanv braoigou ha fanfarluchou ar bed : heuz e devoa outho. Goulskoude he mamm e doa c’hoant d’he dimezi, hag a ordrenaz d’ezhi eunn devez lakaat eur c’harlantez bokedou enn dro d’he fenn. Roza a zentaz ; mes staga a reaz ar c’harlantez-se ouz he fenn gant eur spillenn.

Abarz ar fin e devoue kounje digant he mamm da vont e Trede-Urs sant Dominik, ha neuze e kreskaz c’hoaz he iuniou hag he finijennou. Tremen a rea ar c’horaiz hed-a-hed heb tanva ar bara, ha dindan he dillad all e touge eunn hiviz reun hag a ioa ennhi stank-stank begou nadoziou. Gant ann dra-ze c’hoaz e kastize aliez he c’horf a daoliou fouet, ha n’e doa ken guele nemed chosou guez hag a veze tammou guer pe dammou podou torret etre ho goaskou. Eunn eston hag eur burzud eo e defe gellet herzel, ker kriz oa outhi he-unan.

Roza a ioa ken humbl ma’z oa eunn dudi evithi beza disprijet hag evel breset etre treid ann dud. Goulskoude Doue a zigasaz d’ezhi eur groaz hag a gavaz pounner meurbed. Epad pemzek vloaz dioc’htu e teue bemdez enn he ene kement a zec’hor hag a denvalijenn ma ne c’helle mui pedi na medita, ha ma venne koueza enn dizesper. Ann dra-ma a bade eunn heur hanter bemdez.

Mes goudeze Doue a rekoumpanse fidelite he zervicherez enn eur garga anezhi a c’hrasou dispar. Santez Katell a Sienn, he eal mad, ar Verc’hez Vari hag hor Zalver Jezuz-Krist he-unan, en em ziskoueze dezhi aliez evit laouenaat he spered. Eunn devez zoken hor Zalver a gomzaz outhi evelhenn : « — Rozenn va c’haloun-me, c’houi a vezo va fried. »

Nerz ar garantez e doa evit Doue a dorraz erfin al liammou a zalc’he he ene var ann douar, hag ann ene pur ha santel-ma a nijaz d’ar baradoz da gaout Jezuz d’ar 24 a viz eost euz ar bloaz 1617. Roza a ioa neuze o ren he eil bloaz ha tregont.


SONJIT ERVAD

Mamm ar zantez-ma a ordrenaz d’ezhi eunn devez lakaat eur c’harlantez bokedou enn dro d’he fenn, ha Roza a zentaz dioc’htu ; mes staga a reaz ar c’harlantez-se ouz he fenn gant eur spillenn. Setu aze penaoz ar Zent o deuz great ato brezel d’ho c’horf dann ampoent zoken m’o doa doare da ober stad anezhan. Ma ne c’hellit ket eveldho kastiza hoc’h hini dre ar iun hag a daoliou fouet, bezit da vihana bepred var evez evit mouga he voall ioulou kerkent ha m’ho zantot, hag ober d’ezhan iun euz ar pec’hed, hag euz a gement tra a zoug d’ar pec’hed.