N. QUELLIEN
————
CHANSONS ET DANSES
DES BRETONS
•
PARIS
j. maisonneuve et ch. leclerc, éditeurs
25, quai voltaire, 25
—
1889
A M. MAURICE BOUCHOR
————
Mon cher Ami,
Peut-être la reconnaissance m'imposerait-elle d’inscrire en tête de ce livre un autre nom ; mes meilleurs et déjà anciens souvenirs m’ont dicté le vôtre. Je dois à M. Gaston Paris, le
maître à tous dans le folk-lore, à M. Xavier Charmes, aux membres de la Commission des Missions, d’avoir poursuivi certaines éludes sur la Bretagne; sans parler de M. Renan, MM. Alexandre Bertrand, Girard de Rialle, le docteur Hamy, d’Arbois de JubainvîHe, Gaidoz, m'ont longuement soutenu de leurs conseils et de leurs encouragements. Et leur nom eût donné sans doute à ce volume une étiquette plus savante. Mais n'aurais-je pas eu l'air aussi de flatter les puissances ? Vous savez comme nous autres Bretons nous sommes encore rebelles à ce penchant des races très civilisées. Il est possible que je
manque un peu de gratitude, sans le savoir : alors, qu’on me pardonne, deux fois, si c’est une faute également d'avoir fait ce sacrifice à l'amitié.
Un soir de cet hiver, après une représentation de la Tempête, nous nous sommes raconté nos premières auditions intimes de mélodies populaires. Paul Bourget nous présenta l’un à l’autre, vers la fin de 1876, dans un café du boulevard. J’étais à considérer un moulin fictif qui tourne entre des rochers et dont les fariniers passent sans cesse sur un pont suspendu au-dessus d’un abîme ; vous écoutiez une berceuse bretonne que chantait une voix de femme, dans l'arrière-fond ; de Brayer
voulut la noter, et je lui dictai le charmant sonn trécorrois.
Que de fois, depuis ce soir-là, avons-nous entendu ou entonné des chansons provinciales ! Et chacun était tenu de dire la sienne à nos réunions ou dans nos rencontres, comme aux veillées de Basse-Bretagne. Vous rappelez-vous celle de Bourget ? — « Tiens, voila ma pipe, avec mon briquet,.. » —
Le doux Amédée Pigeon avait la malice de l'attribuer à Voltaire. A part Elémir Bourges ou Signoret, qui gardaient le silence du cygne, quiconque ne savait pas, improvisait, tout comme un barde. Ponchon excellait à déclamer, sur une mélopée à lui, des poésies de Villon, ou de Ronsard. Les noëls de Rîchepin avaient le plus franc succès : quelques-uns me semblent, du reste, des chefs-d'œuvre, et ils rivalisent certainement avec les traductions de chansons bretonnes de François Coppée. Et pour clore chacune de nos petites auditions, à vous, « le Scalde », toujours une ronde, dont chaque couplet était repris à l'unisson ; car la moindre harmonisation était interdite ; Ernest Chausson ni Vidal n'eussent pas même permis qu'on ouvrît le piano.
Vous vous souvenez encore de la Marseillaise que nous a rapportée le docteur Paulin de son pays d’Auvergne? L’hymne patriotique avait subi plus d’une transformation ; ces modifications ont toujours trait à des expressions et à des mots dont les gens du peuple ne se rendent pas un compte exact : il est curieux précisément que les nouveaux vocables introduits attestent des habitudes ou des passions locales. Dans la suite, nous avons entendu d’autres versions, recueillies en des provinces diverses : nous avons constaté que les transformations s'accomplissaient, chaque fois, dans un sens analogue. Quelle autre Marseillaise on tirerait de là ! Elle serait d’autant plus méconnaissable, que l'air a subi des détériorations à l'avenant. Et ce ne serait plus du tout le chant national, puisque celui-là ne serait plus commun à toutes les provinces. Mais chacune de ces variantes constituerait-elle une chanson populaire ? La question a été 1‘objet de quelques controverses. Au résumé, nous nous sommes contentés de pratiquer une expérience, laissanl à d'autres le soin de conclure : notre folk-lore d’intimité n’était pas si doctrinaire.
Nous n’avons été intraitables que sur un seul point : nous n’avons plus reconnu comme populaire une mélodie qu’on aurait soutenue d’un accompagnement. Les chansons du peuple étant un bien commun, c’est le droit d'un musicien d’en prendre sa part. Il en va de même en poésie. M. Leconte de Lisie a rencontré dans les origines bretonnes le sujet de son « Jugement de Komor » ; ce Jugement, d’une si tragique beauté, est devenu autre chose que la légende : mais nous nous félicitons que le grand poète ait tiré de l’antique récit cette œuvre littéraire. Notre ami Gabriel Vicaire vient de donner un exemple non moins éclatant dans « le Miracle de saint Nicolas ». Il est permis au musicien de traiter de la sorte les mélodies primitives ; mais celles-ci renonceront, du même coup, à toutes leurs revendications particulières : une fois touchées par une harmonisation et partant remaniées, elles sont atteintes dans leur essence, elles cessent d’être impersonnelles et elles perdent leur caractère populaire.
J'ose donc livrer au public ces chansons de Bretagne et ces airs de danse, tels que je les tiens des bardes et des sonneurs. De peur que je n’aie pas l’art de les présenter, je laisserai ces naïves mélodies dans leur pureté d’hermine, sous leur exotisme, et je les garderai de toute parure d’emprunt. Quelques-unes joyeuses comme les cloches de l'angélus, presque toutes mélancoliques comme les fées nocturnes de nos plages, tremblanles et fugitives comme les mouëttes qui battent des deux ailes en prenant leur vol vers le large, telles vous les avez le premier accueillies et aimées ; j’ai voulu encore une fois vous redire, mon cher Bouchor, combien vous en est reconnaissant
Votre
N. Quellien.
Paris, janvier 1889.
II
GWERZ ET SONN
GWERZ ET SONN
————
Me oa eur bugel iaouank flam
Pa varwaz ma zad ha ma mamm ;
Pa varwaz ma mammig ha ma zad.
Me oa losket da glask ma mad
Me oa losket da glask ma boed ;
Kap d’hen c’honit me na oann ket
Ha me ’vonet ’barz ann hent don,
O rankontr daou den a feson
O rankontr daou den a feson,
’Rankontr eunn otro hag eunn itron ;
’Vond ann otro ’laret d’ann itron :
— Cheteu aze eur plac’h a feson,
Cheteu aze eur plac’hik koant
Ma dije bet akourtamant ;
Diasomp ’n-ehi gan-imp d’hon zi
Eunn de bannak d’hon jervijin. —
⁂
Seiz la war’n-ugent oan d’ari
Pa deuaz c’hoant d’in da dimin ;
’Vont ma mestr braz ’laret d’am mestrez :
— Poent e dimin ar vinorez.
— Na vo ket dimet ar vinorez
Ken vo bet pardon ar Garnez[2] ;
Rei d’ehi oblans ar Fantanio
Kaeran oblans a zo er vro. —
Ho-man c’hez gant-hi d’ar pardon
Dre ma oa eur plac’h a feson ;
Pe oa Vonet ’barz ar c’hoat braz
O tond c’hoant kousket d’he mestrez vraz ;
Hag int oc’h azein war eur c’hlazen,
’Tapout he fenn war he barlenn :
— Ha ’tond eunn dra da laret d’in :
Lac’h da vestrez ha send ou-in...
Demeuz ann dra-ze ’m euz sentet.
Ma dorn em godell ’m euz laket ;
Na pa ’m euz ma c’hontell tennet
Seiz tol kontell d’ehi ’m euz roet.
P’em a lazet ma mestrez vraz,
Na ouienn pelec’h hen (hi) lakat ;
Ha me Vont gant-hi d’ar Poullo,
O koach an-ehi mesk ann delio,
O koach an-ehi ’vesk ann delio,
Mes he boto hag he loero
Mes he boto hag he loero,
Ar ’zeo ’m a lest na dizoulou. —
⁂
Ho-man c’hez are d’ar pardon ;
Doue ouie hec’h entansion.
P’e oa ’vonet ’barz ann hent braz
Hag hi oc’h ankontr he mestr braz ;
— Palec’h c’hez-te ’ta minorez ?
Palec’h e manet da vestrez ?
— Ma mestrez vraz a zo lazet
’Barz ar c’hoat braz gand ar forbaned
’Barz ar c’hoat braz gand ar forbaned ;
Me vije ie, mes ’m euz redet.
— Ma vijec’h bet fidel d’ez-hi,
C’houi vije lazet kenkouls ha c’hi.
— Tewed, ma mestr, na oeled ket :
Me a vo d’ac’h evel bepred,
Me a vo d’ac’h evel bepred ;
Kousket gan-ac’h, ho ! na rin ket. —
⁂
Na’barz ann eiz de a goude
’Sevel propojo etre-he
’Sevel propojo etre-he
Da dimin ho daou asamblez.
Pa oaint dimet hag enreujet
Ha prest da vonet da gousket
’C’h antren eur c’horf maro en ti
Ha seiz tol kontell en en-hi
Ha seiz tol kontell en en-hi,
Eur pilad koar [3] deuz peb gouli :
— Pelec’h c’hez-te’ ta, minorez ?
Te at euz lazet da vestrez ;
Te at euz lazet da vestrez vraz,
Evel eur forban deuz ar c’hoat.
— Na ma ouifenn a kement-ze,
Me rae d’id evel ive.
— Tewed, ma fried, na red ket ze :
Doue he feo goude.
|
Chanté par Le Guluche, couvreur, de la Roche-Derrien.
AR ROUE GRALON
Petra zo neve e ker Is,
M’ar d’e ken drant ar iaouankiz,
Ha m’ar klevan ar biniou,
Ar vombard hag ann telennou ?
|
AR C’HONT A WETO
Pa oa ar C’hont iaouang o vond deuz ann arme,
Klevaz eur verjeren o kana er mene (bis) :
— Lared d’in, berjeren, da biou ec’h eo ar son
A ganec’h brema-zonn ?
— Tewed, em-ehi [4], otro, na n’en em jened ket,
Na n’e ket d’ac’h ar sonn a ganenn brema-zonn ;
Na [5] n’e d’ann dimezel deuz ar ger a Weto
Lerer zo dispaket eunn daou pe dri de zo,
Lerer zo dispaket eunn daou de zo pe dri :
Ari ar c’hont en ker evid he c’heureuji. —
’Nn hini goz a lere en kampr he merc’h henan :
— Otro Doue ! ma merc’h, para vo groet breman ?
Otro Doue ! ma merc’h, para a vezo groet ?
Ari ar c’hont en ker ma veed eureujet.
— Daled eta, ma mamm, daled ma alc’houeio
Hag ed-tu d’am c’hampr wenn da wit braoario ;
Ha diesed gan-ac’h eunn abid inkarnal
Hag eunn abid satinn da lakat war he var ;
Ha diesed gan-ac’h ma dantelez arc’hant
Evit lakât d’am c’hoar a zo eur plac’hik koant :
Prezanted hi d’ar c’hont, pa antreo er gampr
Pa antreo er gampr.
— Salud d’ac’h, dimezel, dimezel a liou goant,
Gand hoc’h abid inkarnal, ho tanletez arc’hant.
Mes ann-obsant miz oc’h n’a ken koantik stipet,
N’e ket c’houi ann hini a oa d’in-me dimezet ;
N’e ket c’houi ann hini a oa d’in-me dimezet,
N’en e ho c’hoar henan : pelec’h ec’h eo hi et ?
En beo pe en maro me renko hen c’havet
Me renko hen c’havet. —
’Nn hini goz a lere en kampr he merc’h henan :
— Otro Doue ! ma merc’h, para vo groet breman ?
Otro Doue ! ma merc’h, penoz a vezo groet ?
Ari ho c’hoar e ger gand ar c’hont refuzet
Ari ho c’hoar e ger gand ar c’hont refuzet
Gand ar c’hont refuzet.
— Daled eta ; ma maman, daled ma alc’houeio,
Hag ed-tu d’am c’hampr wenn da wit braoario
Hag ed-tu d’am c’hampr wenn da wit braoario
Da wit braoario ;
Ha diesed gan-ac’h eunn abid inkarnal
Hag eunn abid satinn da lakât war he var ;
Ha diesed gan-ac’h ma senturen geran,
’Wit ma vin mistr ha moan da vonet dira-z-han ;
Ha diesed gan-ac’h na ma c’hoef-noz ive :
Rak me a oar ervad a gollin ma bue,
— Salud d’ac’h, dimezel, dimezel a liou bal,
Gand ho tantelez arc’hant, hoc’h abid inkarnal :
Dindan ann treo ker-ze c’houi a doug ar glac’har
C’houi a doug ar glac’har ;
Ma spered a lar d’in, p’ho kwelan o kerzet,
Ac’h euz ganet eur mab pe eur verc’h bannaket.
— Ha pa venn dispennet evel amann rouzet,
Biskoaz na merc’h na mab, otro, n’am euz ganet.
— Alo ! ma sonerien, soned d’imp eur son c’he.
Ma welin ann demarch deuz ar feumeulen-ze. —
Hag hen laket he dorn neuze war hi feutrin,
Ken a deuaz al lez deuz he robenn satinn
— Alo ! ma sonerien, soned breman kanvo ;
Cheleu intanv dija ar c’hont euz a Weto ;
D’ann oad a driouac’h vla ma mestrez a varvo
Ma mestrez a varvo.
Gall e rez bea laret oa me a oa he dad :
Na n’on ket eur friponn n’hag eur c’hokinn bennak.
Ha levered d’he mamm c’hastan donet aman :
War-benn ma vo ari vo he goad o ienan. —
|
Chanté par
Louis Kérambrun, tisserand, de Pleudaniel (Côles-du-Nord).
LISKILDRI
Et eo Liskildri da Bariz,
Emberr e vo pevarzek miz (bis).
Ha benn ma distroio d’ar ger,
Hen a vo zur a c’heritier ;
Hen a vo zur a c’heritier :
Trugarekat ar miliner ;
Trugarekat Fransez Simon,
En euz debochet he itron.
⁂
Pa distro Liskildri er vro,
Hen a sko rust war he borjo ;
Hen a sko rust war he borjo.
Ha den na deu d’ho digorro.
Eur vatez vihan oa en ti,
E bell e oa o cherviji,
E bell e oa o cherviji,
Hag a deuaz d’ho digerri ;
Hag a deuaz d’ho digerri
Ha lavaraz da Liskildri :
— Ma kered n’em diskuilfed ket,
Me konto d’ac’h eur sekret.
Eman ’nn itron etal ann tan,
O tomman ’nn eritiour bihan ;
Ha m’ar geo glaz he zaoulagad,
Fransez Simon zo de-han tad ;
Ha m’ai geo melen bleo he benn,
Hen vo c’hanvet ar Simonen. —
⁂
— O ma itron, d’in-me lered,
Da biou eo ar bugel-ze domed ?
Hennez a ’zo d’am mererez,
Ha me zo d’ez-han meronez.
— O ma itron, gaou a lered :
Rak d’ac’h eo ’r bugel-ze, domed ;
Rak d’ac’h eo ’r bugel-ze, domed :
Fransez Simon zo d’ac’h kiriek. —
⁂
— Me ho tisko, Simonik fin
Da tronsan ar zeiou satin ;
Ar ze satin bordet gand aour
Na zireou ket euz ann dud paour.
— Pa c’harue ’barz ar vilin
Oc’h azee war benn ma glin ;
Ac’hane lampe ar gwele,
Ma gelve poultren a-neuze ;
Ma galve poultren ac’hane :
Otrou, ha c’houi a andurfe ?
⁂
’Nn otronez ’ro peb a ziner
Da lakat krouga ’r miliner.
’Nn otronezed ’ro peb a skoed
Da c’hars na n’ije droug ebed.
Fransez Simon a lavare
’R bazenn huellan pa bigne ;
— Me ’wel ac’han tri-c’houec’h tourel,
’Zo en-he tri-c’houec’h dimezel ;
A zo en-he tri-c’houec’h itron :
Oll int groage da Fanch Simon. —
|
Chanté par M.
Grégoire Delafargue, de Plougonver.
Kloaregik Koatreven an euz groet
Ar pez na rafe mab ebed (bis).
’N euz groet eut pak douz he levrio
’Toull porz he dad ouz ar baro,
Evit mond d’ober al lez
Da Goatgoure d’ar bennherez.
— Pa n’an da studian d’ar skol,
Saludan ma dous war doull he dor,
Saludan ma dous a diabell :
Salud d’ac’h, ma dousig Izabel.
— Ha d’ac’h, em’ehi, ma dousik kloarek ;
Nemet ma goadisan n’a red.
— Me, ’m’ehan, n’ho koadisan ket
Nag en zell da ober na n’on ket ;
N’am e biken ann ardianz
D’ho koulenn douz hoc’h oblans.
— Mar deud d’am goulenn, deud fete,
Diesed gan-ac’h markiz Koadane :
Hennez zo eunn den a galite,
C’houfeo parland ouz ma ligne. —
Kloaregik Koatreven a lere
En Koadane pa ’n arie :
— Salud, ’m’ehan, markiz Koadane.
C’houi ’deufe gan-in da Koatgoure
Da c’houl eur bennherez ac’hane[7] ?
— Biken jamez na gredfenn me
Az pe te pennherez Koatgoure,
Perc’hen pemzek mil skoed leuve,
Ha te n’at euz gwennek deuz ann-he ;
O nan, biken n’gredfenn me
Mond da c’houl d’id pennherez Koatgoure,
— Goud-ouz-oc’h e-vad, otro Koadane,
Me ’zo ’n ho servich noz ha de.
Ha bean ac’h on ho sekreter,
Ha bean on ouspen ho preur-mager.
Me oa kontand da vean belek,
Med ar plac’h n’a bermet ket ;
Hag an euz laret mond d’he goul fete
Ha kas gan-in ann otro Koadane :
Hennez zo eunn den a galite
Goufeo parland douz ma ligne.
— Ho ! mar d’e ar plac’h a lavar ze,
Me am o d’id penneherez Koatgoure ;
Gant bek ma lans pe ma c’hleve
Me am o ’n-ehi ’n nespet d’he ligne,
Gant bek ma c’heleve pe ma lans
Me am o ’n-hei ’n nespet d’hec’h oblans. —
’Nn otro Koadane a lavare
’Barz en Koatgoure pa ’n arie :
— Bonjour d’ac’h, otro Koatgoure.
— Ha d’ac’h ie, markiz Koadane.
Diskenned ha deud en ti
Ha leked ho kezeg e marchosi ;
Leked ho kezeg e marchosi
Ha deud d’ar sal da dijunin.
— Na diskennin na n’in en ti
Na lakin ma marc’h er marchosi,
Ken am o klevet ma c’henvidi :
Aoun ’m euz a savfe fachiri
— Na savo ket a fachiri,
’Wit ma’man ho koulenn ’barz ma zi.
— Ho pennherezig a c’houlennan
D’ann otro Koatreven ’zo aman.
— Otro Koadane, goud-ouz-oc’h a-vad,
’Wid ann dra-zo na ve ket siab,
’N eve perc’hen pemzek mil skoed leuve,
Hag hen n’euz gwennek deuz an-he.
Ma vije wid-oc’h poa he goulet,
Otro Koadane, na vijec’h refuzet.
— Otro Koatgoure, goud-ouz-oc’h ’vad
On-me eunn den veritab :
Na draïsin ket me sekreter ;
Hag ouspen e d’in c’hoaz breur-mager. —
’Nn otro Koadane pa ’n euz klevet,
Diwar geign he varc’h e diskennet,
Hag antreet ’barz ar gigin
Hag hen ken glaz hag eur glizinn.
— Matezik vihan, d’in lered,
Ho pennherezîk pelec’h eo et ?
— Eman du-ze ’barz ’n he c’hampr
O kozeal gant seiz baron iaouank,
O kozeal gant seiz baron iaouank,
Hag ar choaz an-he ’n evo, pa ’n o c’hoant,
— Pachik, pachik, ma fach bihan,
Kes d’he saludin d’he c’hampr
Ha tach d’c’houd ober komplimant, —
Ar pach bihan a lavare
Ebarz ar gampr, pa ’n arie :
— Bonjour d’ac’h, ’m’ehan, pennherez,
Ha d’ac’h ha d’ho kompagnonez.
Laret a zo d’ac’h dond en traou
Da laret ouz ma mestr eur gir pe daou.
Kar eman du-hont ’barz ar gigin
Hag hen ken glaz hag eur glizinn ;
’Man en eur goleur ar vrasan :
Lac’han ho tad a fell d’ehan. —
Ar bennherez pa ’n euz klevet,
’Traou gand ar vins e diskennet.
— Salud d’ac’h, otro Koadane :
Pelec’h e manet ma c’harante ?
— Et e, ’me-han, da Sant-Briek
Da gerc’het eur gazill silaouret ;
Disul laro he ofern-bred,
Disul laro he ofern gentan :
On deut d’ho pedin d’he achistan. —
Ar bennherez a lavare
D’he fotr-marchosi hag a-neuze :
— Prepared d’in eiz a gezek
Da lakad ouz ma c’hareoz chilaouret ;
Ha c’hast buhon ober-ze,
Me’renk mond da Sant-Briek fete
Na d’hen distrei gant gras Doue :
Rak biken jamez belek na ve. —
Koatgoure goz pa ’n euz klewet,
D’he bennherezik ’n euz laret :
— Me am euz aman chadenno,
Ma fennherezig, hag ho talc’ho.
Mired ho chadenno ’n ho kampr,
Ha deud da rei d’in treo ma mamm :
Mil boellad gwiniz ha seiz
’M euz deuz beurz ma mamm ’goste Breiz,
Ha pempmil skoed leuve ’barz en Bro-Gall :
Ho ! me na n’on ket eur fortun fall ;
Kement all en bro Leon :
Me zo dimezel hag itron.
Me oar a-vad n’euz ket hen a danve :
Met mado awalc’h’zo deuz ma re. —
|
Chanté par
Françoise Feutel, marchande foraine, de Saint-Clet (Côtes-du-Nord).
AR C’HLOAREG IAOUANK
Me a zo eur c’hloaregig iaouank,
Hag [8] eman ma zi war vord ar stank
Ha biskoaz n’em euz laket ma foan
Da garet plac’h iaouank ’med unan ;
Ha biskoaz hini nemed hi n’em e,
Ha nemet ma zud e me c’harsfe :
Ha ma ouifenn ze, me ho c’huitafe.
Pa oann eru en noad da zimei,
Oann kaset da Bariz da studi
Evit ma c’hars da zimezi.
Ha pa oann en Pariz o studi
Ma mestrezig o skrivan d’in,
Da lavaret d’in donet d’hi beteg
Mar ma c’hoant d’hi gwelet en buez.
Ha me ’c’h ober eur pak d’am levriou
Hag o tond gand ar vins d’ann traou.
Pa c’haruiz ebarz ann ti,
E oa ar beleg ouz hi noui,
’Rei d’ehi hi sakramant divezan
Ken ’vit m’eje diwar ar bed-man.
Hag hi o distrei e laret d’in :
— Kloarek, ne oeled ket ’balamour d’in ;
Goeled abalamour da Zoue
’N euz roet evid-omp he vuez ;
Goeled abalamour d’ar Messiaz
A zo marvet evid-omp war ar groaz ;
Goeled abalamour d’he c’houliou
Em eump-ni graet gand hon fec’hejou. —
Ha me o distrei war ma c’hiz
Da gerc’het ma levriou da Bariz.
Pa oann o tond gand ann hent glaz,
Me ’gleve ar c’hleier o son ar c’hlaz,
Me ’gleve ar c’hleier o son kanvo
D’am mestrez koant e oa maro.
Pa oann o tond gand ann hent braz,
Me ’kavet eunn den gand ar groaz ;
Hag ar veleien gwisket en gwenn
’Kas d’ann douar ann hini garenn.
Ha pa oa achu ann interamant.
Me ’oa galvet kloreg iaouank ;
Me ’oa galvet kloreg iaouank
Hag evid ober eur peamant.
Ha pa c’haruiz ’barz ann iliz,
Ouz ar pazennou stouiz ;
Ouz ar pazennou stouiz,
E-greiz ma c’halon e oeliz.
Ha pa oa et ann dud ac’hane,
Ha me ’retorn neuze war hi bez
Da c’houlenn ar c’hras digand Doue
Ma welfenn ma mestrez en buez.
Ha pa oann o vond gand ann hent glaz.
Me ’kavet eur feumeulen kaer braz ;
Hag hi o distrei hag o laret d’in
Kloaregig iaouank da zimezi :
— Me ’zo dimet hag eureujet [9],
Ec’h on o retorn deuz ar banket
— Kloareg iaouank, gaou a lared,
Rag em intaramant c’houi ’zo bet ;
Hag ec’h on deut aman e-beurz Doue
Evit laret d’ac’h chanch a vuez,
Dilezel ar gwin hag ar merc’hed,
Delc’hen o studi [10] ha bean belek ;
Hag ar gentan ofern a larfed,
Me ’vo gand Doue delivret.
Me ’ia brema d’ar bod spern-gwenn
Hag evid ober ma finijen. —
|
MARIVONIK
Ann de kentan deuz a viz Du [11]
Diskennaz ar Saozon e Dour-Du. [12] (bis)
E Dour-Du pe int diskennet,
Eur plac’hig iaouank e deuz leret ;
E deuz leret eur plac’h iaouank
Ewit kas gant-he d’ho batimant.
Ar Varivonig e oele
Toul porz he zad p’e dremene ;
— Adieu ! ma mamm ; adieu ! ma zad !
Birviken n’ho kwelan war ar bed. —
Ar Varivonig a oele,
War bord al lestr pa bourmene ;
Ar c’habitenn p’an euz gwelet,
D’ar Varivonig an euz laret
— Marivonik, na oeled ket ;
Ewid ho pue na gollfed ket,
Ewid ho pue na gollfed ket,
Hoc’h enor, d’ac’h na laran ket. —
Ar Varivonig a c’houlenne
Deuz ar c’habitenn hag a neuze :
— Otro ar c’habitenn d’in ha lared,
Da bed ac’hanoc’h a vin barnet ?
— D’in-me unan, d’am fotr-a-gampr,
D’am martoloded pa defont c’hoant,
D’am martoloded pa defont c’hoant ;
Bea zo ann-he eur seiz ha kant. —
Ar Varivonig a levere
War bord al lestr ha neuze :
— Otro Doue ! Gwerc’hez Vari !
Pe me n’em veuin, pe me na rin ?
Me zo gwell d’in mervel mil gwech
Wit ma ve ofansin Doue eur wech, —
Oa ket he gir peurachuet,
War he fenn er mor e ’n em dolet ;
War he fenn er mor e ’n em dolet ;
Eur peskig gwenn hi deuz lonket,
Eur peskig gwenn hi deuz lonket,
Er bord ar mor e deuz hi kaset...
Ar Varivonig a oele,
War dor he zad pa ne skoe :
— Ma zadik paour, digored d’in he tor.
Ho merc’h Marivonik zo o c’houl digor.
Ho merc’h Marivonik zo o c’houl digor,
Digor, ha miret gant-hi hec’h enor. —
|
Chanté par
Jeanne Le Bourdon, de Minic’hi (Côtes-du-Nord), et par
Marie Quellien, de Tréguier.
AR ROUZIK KEMENER
Ar Rouzik kemener a Langoat
Braoan mab iaouank a wisk dillad ; (bis)
C’hoaz a vije braoc’h eunn anter
Ma nije eunn dimezel a ger :
Bet an euz merc’h mamzel Ru-Newe,
Perc’hen e da bemp mil skoed leuve ;
Na perc’hene da bemp mil skoed,
Hag ar Rouzik’n euz ket pemp gwennek.
Ar Rouzik kemener a lere
Barz ar C’hoelik pa’n antree ;
— Na bonjour ha joa en ti-man,
Ann otro C’hoelik pelec’h eman ?
— Eman’barz ar sal o leina ;
Rouzik, ed ha komzet out-han.
— Me, zo deut da glask eunn abid,
Eunn abid hag eunn ankane
Wit mond d’ober eur bale,
Ewit ma c’hin d’ober al lez ;
Ha na n’onn ket piou vo ma lakez,
Med ho pach bihan deufe gan-in :
Hennez zo den brao kenkoulz ha me. —
Ar Rouzik kemener a lare
War bave Montroulez pa gerze :
— Na bonjour ha joa er german.
Ann otro Ru-Newe pelec’h eman ? —
Ann otro Ru Newe ’vel ma klewaz,
He tenn ’barz ar prenest voutaz :
— Diskenned, Monsieur, antreed en ti,
Laked ho c’hoursin er marchosi
Wit ma ai ma mewel d’hen aveurin...
— Na lered-hu d’in-me, kamarad,
Hag en e ho mestr a ligne vad ?
— Ho ! ia ; ma mestr zo a ligne vad :
Bean ’n euz terc’hadeur’n iliz Langoat
Ha ru int evel ar goad ;
Ha kement all en Iliz Trougeri,
’Barz iliz Peurit meur a hini ;
Ha peder lestr perlez war ar mor,
’Barz e ker ar Roc’h peder stal dior ;
Ha da c’hortoz he dad da verwel
Hen zo rosignol Kerdaniel ;
Ha goude ar marw demeuz he dad
Hen a vo otro en Penn-ar-C’hoat.
— Ma ouifenn ve gwir ’pez a lerez d’in,
Me a rofe d’ehan eunn dimin. —
Na seiz miz anter ec’h eo padet
Ar chotamite deuz ann eured,
Sonerien ar bal hag ann dans.
Ha vizit bemde gand ann oblans.
Nag ar Rouzik koz a lavare
D’he bried Janed eunn de a oe :
— C’hastomp dresa hon c’hoz balino ;
Me a glew ari ann drompillo
Wit dies ar verc’h-her d’ar vro, —
Ha groeg ar Rouzig a lavare
En iliz Langoat pa antree :
— Na lered-hu d’in-me, Monsieur,
Pehini ac’han e ho kadeur.
— Antreed ; ann hini a gerfed,
Itron, na vefed ket diblased —
Oc’h arrout ’n itron ’r C’hoelik,
O krigi ’n he dorn doustadik :
— Na sonjan ket ve groeg eur c’hemener
A varchfe ’rok d’in ’barz ma c’hadeur.
— Ho ! ha pa ven groeg d’eur c’hemener.
Me a zo merc’h d’eur senesal er ger,
A varcho gan-ac’h hag ’n ho kever.
Otro Doue, ’me-hi, n’ouienn ket
Oa eur c’hemener em oa bet,
Ken a oa d’in d’ober he wele,
Keviz he vesken hag he nadwe. —
Na kerse oa gand ann itron gez
Diweet d’ar ger a Vontroulez :
— Na pa oann er ger e ti ma zad
Me a oa bewet dilikat,
Mea oa bewet dilikat
Gant kig glujar ha kig gad ;
’Boe on ari’ti ar Rouzik
’M euz ket bet souben ar c’hig,
Nemert soubenn ar c’hernio brinik. —
Ha groeg ar Rouzig a lavare
’Barz en ker ar Roc’h pa arie ;
— Itron Vari ar Folgoat !
Me na gavfenn ket eur vag bennak
Em c’hasfe er ger da di ma zad ? —
|
Chanté par
Jeanne Le Bornic, de la Roche-Derrien.
O Gwerc’hez gloriuz Vari, roed d’in-me ajistans
Da ganan eur werz newe, — c’hon ’vonet d’hi c’homans —
Zo groet da bewar martolod a Gemper-Gwezenek
Zo et gand eur vag newe ewid ar c’hentan gwech,
Zo et gand eur vag newe ewid ar c’hentan gwech :
N’ an euz hini an-he a gemend a ve rez.
Ewit honzoli ho mammo ho deuz laret d’ez-hi :
— Pa c’homp laket war ann dour retornfomp adare. —
Pa defaint groet ho bagad ha prest da dond d’ar ger,
A savaz glao hag awel, siouaz ! eur goall amzer ;
Ma savaz glao hag awel, siouaz ! eur goall dourmant,
Ma deuz renket perisan efin ho batimant.
Pipi ar Bouder a lere, eunn den a gourach vad
Pini savaz benn ter gwech ter gwech war bord he vag,
Pini save ben ter gwech ter gwech war bord ann dour
O c’houlen ar Werc’hez Vari mamm Jezuz d’hen sikour.
Ha kriz vije ar galon ha kriz neb na oelje
En bord ann enezen Goad, ann hini a vije
O welet pewar gorf maro manet en est-al-lin [14]
O c’hortoz koat pe lien ewid ho lienin.
Eur c’hanod deuz a Vriet o tistrei da Bontre
’N euz anonset ar c’helo an de deuz ar beure,
An euz laret d’ar Bouc’her a oa beuet he vag
Ha fraillet dre ann anter e bord ann enez Koat :
— Ha posub ve diand Done me laket ma oll vad
’Wid ober eur vag newe ha beuin ma zri mab !
Ha c’hoaz ’wit koll ma mado me na ran ket a gaz,
Mes beuin ma zri bugel ze ra d’in glac’har vraz.
Me wel ari ma zri bugel — mes na antreont ket —
O vonet da interin da Gemper-Gwezenek.
|
AR VAZ
Ar sul kenta a viz gwengolo,
A oe embannet al lezenno ;
Gourc’hemen da denna billet
E kanton Prat a eo asinet.
Bep ma tostae d’ann deiz-ze,
Ann dud iaouang a ’n em jene ;
Ma larent oll dre ho mouezio :
— Kenta ’denno vo ar maerio ;
Neuze a tenno ann notabled
Hag ar veleien sitoianed.
Ni ’rai sin ar groaz en hon c’herc’hen
Evit ma tennfomp ann hini wenn. —
⁂
Ann deiz da denna p’eo ariet,
E kanton Prat a oent asinet.
Hi d’ann iliz da ober ho foden
Da drei diwar-n’ho ar blaneden,
Er c’hanton pa ’z int ariet,
Oll en eur bagad dastumet.
Ar c’homisaer en deuz goulennet :
— Hag ari a zo parez ebed ?
— Ia, evad, eme Tonkediz ;
Ni ’zo aman, ha Kavaniz.
— C’hoant braz em euz ha bolonte
M’en em renkfac’h aze a goste,
Evit ma lenni d’eoc’h ann dekred
Penn-da-benn, evel em euz han bet.
Laret re ann eil parez d’eben :
— ’N em glevomp oll, ha na denno den. —
Ma larjont oll ’n eur memeuz mouez :
— Kenta ’denno a gollo he vuez. —
M’az eaz unan war ar vur,
Hag a seblante eunn den fur ;
Hag a lavaraz d’ar bobl neuze :
— Chomit oll en ho trankilite.
Deit oun a-berz ar c’homisaer
Da laret d’eoc’h taol ho pijer. —
Mond a rent war zu ann aoditer,
O c’huchal derc’hel mad d’ho bijer :
— Rak ma dirolfe Pipi Gouer,
Ezom hon devo deuz hon bijer. —
Ar c’homisaer en deuz poan-benn ;
Hag hen vond trezek Kervalouen,
’Kemer he varc’h hag o vond d’ar ger,
Na ouie den petra oa he baper.
Darn a zeu d’ar ger d’ho meren,
Darn all da bardon Lann-Ervoan.
⁂
War-benn at lun deuz ar heure
A oe taolet ar jord a war ’n he-ze.
Neuze a ejont ’barz ann hent,
Ha gant-he binwio a fent :
Filjer-tol ha fosillono,
Ferier houarn ha fuzuillo,
Taladur sten ha pik houarn
Paliked ha kontel vouden ;
Rask ha kontel vraz ar c’higer,
Skeltrenno Fagod ha bijer ;
Peulio kiri ha koat treusto [15],
Trancho, orjo, pilad-avalo ;
Nadoue, besken ar c’hemener,
Furm ha mineoued kereer.
Bep ma kerzent ebarz ann hent,
Ann tier oll a dismantrent ;
Mond re gant-he krampoez, bara,
Ha zoken al lajo-dorna :
Ha n’e oa den d’ho reuzi,
Pe oant prest raktal d’ho [16] zibri.
⁂
E Lanhuon p’az int ariet
Ar c’hanolio a oa braket ;
Taol a rent diwar ’n hez ho tan,
D’ar gwez a rent ar brasa poan.
Darn neuze pa weljont ann tan,
A lere d’ar re-all : — C’hast buhan. —
Mez o vont kuit a oa ar re-ze
Gant aouen a goll ho buez.
Neuze vad a redjont d’ar ger
Hag a rejont ha bemde cher :
Kig ha souben pa oa ann deiz,
P’ho defoa miret ho buez.
|
GWERZ ANN OTRO AR C’HAER.
Tostaed oll hag e klewfed
Eur werz a newe zo savet (bis) ;
D’ann otro maer Peurit a eo gret
Pehini a zo merzeriet.
He-unan a zo bet kiriek,
Rak gwall gojo en euz laret ;
Rak eunn de war bave Landreger
A savaz etre-z-he eunn ereur.
⁂
Ann otro Rumin a lavare
D’ann otro Maer, p’hen rankontre :
— Otro ar Maer, ma em c’hered,
Ar papero d’in a diskwelfed ;
Diskweled d’in ar papero
A zo o redek dre ar vro. —
Ann otro Maer a respontaz
D’ann otro Rumin, pa hen klewaz :
— Ar papero na weli ket,
Rak velli war-n-he n’at euz ket ;
Me rei gwerzan da oll zanve,
Ha goude e koll da vue,
Ma na gerez kouitât ar vro ;
Operatour te a vezo,
Meudeuzin ar bevien dre ar vro. —
Ann otro Rumin a respontaz
Da vaer Peuret, ’vel m’hen klewaz :
— Otro ar Maer, serr da c’heno ;
Me rai d’id pean da gomjo,
War-benn anter-noz dirio
Me rai d’id pean da gomjo. —
Ann otro Rumin arok zo et ;
Da glask kompagnonez eo et
Evit mond d’hedi d’hen gwelet.
⁂
En traou ar porz pa int ariet [17],
Da ’n em gonkluin int chomet.
Unan en ti zo antreet,
En giz d’eur martolod oa gwiaket.
Ar martolod a c’houlenne,
Ebarz ann ti p’en antree :
— De mad ha joa oll en ti-man.
Ann otro Maer pelec’h eman ? —
Ar wreg e oa etal ann tan,
En deuz respontet ken buan :
— ’Barz en bourk Peurit eo eman,
En ti Jozon ar C’hoz oc’h evan. —
Ar martolod p’en euz klewet,
Emez ann ti buan zo et.
Mes ar c’hi a c’halve bepred,
Ma ge et ar mewel da welet ;
Ma ge et ar mewel ’mez ann ti
’Vit goul petra oa gand ar c’hi
Ma talc’he kement da randoni.
En traou ar porz p’eo ariet,
’Nn otro Rumin ’n euz kozeet :
— Mewel ann ti, lar d’in breman,
Da vestr ar maer pelec’h eman ? —
Ar mewel paour a respontaz
D’ann otro Rumin, ’vel hen klewaz
— ’Barz e bourk Peurit eo eman
’N ti Jozon ar C’hoz oc’h evan. —
N’oa kel he c’hir peurachuet,
Daou en he golier zo kroget,
Hag en deuz d’ez-han Lavaret :
— Mewel ann ti, deud gan-imp-ni [18]
Evit rentan d’imp ann den-ze,
Pe c’houi a gollo ho pue, —
Ar mewel p’en euz klewet,
Da vourk Peurit hen a zo et.
⁂
Ar mewel paour a c’houlenne
En bourk Peurit, pa antree :
— De mad ha joa oll en ti-man.
Ma mestr ar maer pelec’h eman ?
Ann otro maer p’hen euz klewet,
Prim en he zao zo savet.
Ar mewel paour a lavare
D’he vestr ar maer ’vel en gwele :
— Ma mestr paour, di-ou-in [19] ma sented
Da gomz out-hena n’efed ket ;
Rak gourdrouz fall zo ’n hoc’h eneb. —
Ann otro maer a respontaz
D’he vewel, evel m’hen klewaz :
— Me na ran forz piou zo aze,
Ec’h an raktal da gomz out-he. —
En toull ann nor p’eo ariet,
Daou ’n he goller zo kroget,
Emez ann ti en deuz kaset :
— Otro ar Maer, deud gan-imp-ni,
’Vit lenn eul lizer zo gan-imp ;
Da lenn eul lizer zo hirie
Digaset d’imp gant maer Pontre. —
Ann otro maer a respontaz
D’ann daou den-man, ’vel m’ho c’hlewaz ;
— Na ma zo gan-ac’h lizerio,
Antreed aman ’n ti Lanno,
Ha m’hen lenno deuz ar golo. —
Ann daou den-man a respontaz
Da vaer Peurit, pa hen klewaz [20] :
— E ti Lanno n’antrefomp ket,
Rak n’eo ket mad e vemp gwelet ;
Demp d’ober ann dro d’ar vered,
Ha ni c’hai gan-ac’h d’ar Waz-Vian,
Hag he [21] lennfed e-tal ann tan. —
Pa deuz unn dro d’ar vered groet,
’Tal ti-forn ann traou int ariet.
Kichen ar forn p’int ariet,
Kompagnonez en deuz kavet,
’Nn otro Rumin hag he botred ;
Goude bezan ’n em saludet,
He-man d’ar maer en euz laret :
— Ari eo ann amzer endro
Ma renki pean da gomjo. —
⁂
Pa eo gant-he eur pennad et,
Rebelion eo en deuz groet,
He votez ler en euz kollet ;
’Nn otro Rumin p’an euz klewet
He vaionetez an euz tennet,
’N he goste klein en euz hi skoet.
Ac’hane neuze int bet et,
Bete Stang-ar-C’hont ’n deuz he kaset
Hag eno oe ’dare pognardet.
Ann otro Rumin p’an euz klewet,
He vaionetez en euz tennet,
’N he geste deo ’n euz hi blantet.
Ac’hane neuze int bet
Bete Keraudren e digaset
Hag eno oe ’dare pognardet.
Kri vije ar galon na oelje [22]
En Keraudren neb a vije,
O klewet ar maer o c’houl pardon
Digant Rumin’ greiz he galon ;
— Otro, lezd [23] gan-in ma bue,
Hag e po ma reng ha ma leuve
Hag ho c’heritourien ’n o goude. —
’Nn otro Rumin a respontaz
Da vaer Peurit, ’vel m’hen klewaz ;
— Well eo gan-in kât da vue
Evid da reng ha da leuve. —
Kri vije ar galon na oelje
En Keraudren neb a vije,
O klewet ar maer o c’houl pardon
Digand Doue ’greiz he galon :
— Me garje, ma Doue, c’halljenn
Kemer deuz ar ger c’hoaz ann hent,
Evit ma mije kimiadet
Deuz ma bugale, ma fried [24]. —
Ann otro Rumin a respontaz
Da vaer Peurit, ’vel m’ hen klewaz :
— Evid d’ar ger na n’efed ket,
Kimiaded aze, ma kered.
Lavar ar manus, pa giri :
Rag ec’h oud en heur ma varwi. —
Ann otro maer p’hen euz klewet
Da gimiadi zo ’n em laket ;
— Adieu ’ta, ma merc’h Jozefin,
Adieu ’ta, ma mab Jean-Mari [25],
Adieu ! eme-han, ma fried :
N’momp ken ar gras d’en em welet... —
’Nn otro Rumin p’hen euz klewet,
He vaionetez en euz tennet,
En he galon ’n euz hi blantet
Ac’hane neuze int bet et ;
Beteg ar pasaj e oe traignet,
Hag eno a oe peurlac’het.
⁂
Ann otro Rumin a lavare,
Etal ar pasaj p’en arie :
— C’hasted prepari hoc’h hacho.
Vit ma vo hachet ann otro. —
He vap henan a respontaz
D’ann otro Rumin, ’vel m’hen klewaz :
— ’Vit ze, ma zad, na vo ket groet ;
Mizer awalc’h en euz soufret ;
Deuz ar bourk beteg ar pasaj
Ar vizer ’n euz soufret zo braz. —
Ann otro Rumin p’hen euz klewet,
He vaionetez en euz tennet ;
’N he skouarn glein en euz hi flantet
Ha dre he skouarn deo en euz hi zennet,
Ann otro Rumin p’en euz gwelet,
’N eur min pounner eo bet kroget,
En he gerc’hen en euz han laket.
Ha pa defoa ho zorfed groet,
Ar vag war flod e deuz laket,
Ebarz ar vag e oe tollet,
Ha kaset gant-he d’ar sabren
D’am dostik da Doull-ar-Serpant.
|
Chanté par
Jean Le Rolland, de Louannec.
AR FILOUTER FIN
Didostaed, tudo iaouank, ha klevfed kanan
Eur chanson divertisant zo gret ’vid ar-blaman,
A zo gret d’eunn den iaouank, eur filoufer fin ;
Ma intented eur farserez, ze rai d’ec’h c’hoarsin.
Arabad vo’ta, tud iaouank, sellet diout-han :
Kalz ha re a filouterien ve dre ar vro-man ;
Hag evit rai zur da intend d’ann oll hostijen,
Na daiont ket da rai reput d’ar filouterien.
Ann den-man oa den pinvidik, eunn den a feson,
A gredan a oa ginidik demeuz a Leon.
O vean e ger re vaget, (meur a hini zo),
’Neva laket’n he fantazi mond da vale bro ;
Laket ’n euz ’n he fantazi mond da boursu he chans ;
Kas ra gant-han aour hag arc’hant ’barz ann abondans.
En Montroulez hag en Gwengamp, en Treger e bet,
’Barz en Dinam, en Sant-Malo hag en Sant-Briek ;
Ac’hane e deu da Bariz ar filouter fin,
Hag ar ialc’h a deu da blada souden alafin.
Ac’hane e deuaz neuze d’ar ger a Raon,
Hag eno e manket d’ehan he brovizion.
C’hoaz en eva efronteri da c’houlenn lojan
Ebarz en eunn hosteleri, n’oa diner gant han.
En em antren ebarz ann ti, en den brao gwisket :
C’hoant em euz, ’me-han, ma hostiz, da vean lojet ;
C’hoant em euz da vean lojet en ti-man fenoz,
Hag eur banac’h gwin da eva ebarz em repoz. —
Ann hostiz prest d’hen dizervijin d’ehan ’n euz laret ;
— Antreed eta, den iaouank, lojet a veed.
Komered kador hag azeed kichen ann tan,
Ma po ’r banac’h gwin da eva da c’hortoz ho koan, —
Pa’n eva debet hag evet hag hen gret he rol,
Hag hen ’laret d’eur plac’h neuze dizervijin ann dol.
— Tenned gan-ac’h ho poulaillo, plajo ha gweren ;
Ma c’hesed d’eur gampr da gousket ’n eur gwele kempen. —
Eno komansaz ar filout kaout nec’hamant,
O chonjal en he beamant, pa na ’n oa arc’hant :
— Ha debet am euz hag evet ha groet am euz cher ; —
Penoz a pein ma skoden, pa n’am euz diner ? —
Ha comprened ar finese demeuz ar potr fin ;
Eunn diou pe der heur ’rog ann de hen ia d’ar jardin ;
Hag hen o komans neuze toullan ann douur,
Hag oc’h interin he vrago en toull-ze raktal.
Pa ’n oa interet he vrago ebarz ann toull-ze,
Deuaz adarre ’n he wele da c’hortoz ann de.
Pa oa ari ann de-mintin hag hen evit sortial ;
Pa na gave ket he vrago, gomansaz da grial :
— Forz, eme-han, ma mignoned, sikour, me ho ped :
Ma oll arc’hant ha ma brago, toud ec’h int laeret. —
Ann hostiz hag ann hostizez e kroec’h ec’h int et :
— Chomed ’n ho repoz, den iaouank : para zo ariet ?
Ha pa pe kollet ho prago, ze na ra netra ;
Arabad e hon dekrian : ni a dai d’ho pea. —
— Nan, n’e ket zur ma brago a ma gra jenet ;
Ma oll arc’hant e oa en-han : toud ec’h int laeret.
Tri-ugent pistol en aour melen hag en arc’hant melen,
Oa en total deuz ma arc’hant, pevar real uspen. —
Ha furchet a oa neuze kement oa en ti,
Bugale, mewel ha matez ha potr marchosi.
Ar filout-man oa ’n he wele, a grie bopred :
— Penoz ec’h in-me d’am c’hartier ? Me zo rouinet.
Ha chilaoued eta, hostiz, ’barz en berr langach :
Ma na rentez d’in ma brago, me rai d’id domach.
Rag ’wit me a gavo testo, pa vankfe kant d’in,
Da laret oann ket divrago oann deut d’ho ti :
Rak me a zo eunn den onest, mar zo em c’hontre.
C’houlennan ket ober d’ac’h koll, pell deuz ac’hane.
Rented d’in eur brago mezer ha tregont pistol :
Pa mo pardonet eunn hanter, na golin ket oll. —
Ann hostiz hag ann hostizez deuz a galon vad
A ro d’ehan tregont pistol ebarz ’n eur ialc’had ;
A ro d’ehan tregont pistol, brago mezer zaoz ;
Neuze oa kontant ar filout, pa oa mad he goz.
C’hoaz en evaz da dijunin, kent ’wit partian,
Pa ’n eva pardonet ann hanter, e oa joa out-han.
En eur sellet endro d’ehan hen zo partiet :
— Kenevo, ’me-han, ma hostiz, ar c’hentan gweled : —
Eunn daou pe dri devez goude ann hostiz o palad he jardin ;
Hag hen hag o haet neuze brago ar potr fin ;
Hag o komans da grial diwar bouez be benn :
— Homan zo d’in tro eur filout ! Me zo eunn azen.
Kement hostiz ’zo er vro-man ’c’hallo zur donet
Na da ober goab ac’hanon : me ’zo rouinet.
Am euz kollet tregont pisrol hag eur brago mezer,
Roet he goan, he dijuni da eur fripon ter.
|
Chanté par Perrine Hernot, femme Héligoin, de Rospez.
SONN
————
CHANSON DE KLOAREK
1 — Kalz a amzer am euz kollet
Tra la la la laladira lonlaine
Kalz a amzer am euz kollet,
Ha studian n’am euz ket groet.
Beacoup de temps j’ai perdu, — tra la la…
Étudier je n’ai pu.
Multum temporis perdidi
Et studere non potui.
2 — Abalamour d’eur feumeulen — tra la la…
A-greiz ma c’halon a garenn.
Pour que jeune fille que j’aimais,
Que tout mon cœur j’adorais.
Propter quamdam filiolam
Quam toto corde amabam.
3 — ’Barz ar ru Newe a chome
Hag aliez d’in lavare :
Dans la rue Neuve ell’demeurait,
Et souvent elle me disait :
In via Nova manebat
Sœpeque mihi dicebat :
4 — « Petra rez ’barz ar golejen
Mar dleomp bean priejen ?
Dans le collège que faites-vous,
Si nous devons être époux ?
Quid facis in collegio
Si mihi fueris sponso ?
5 — ’Barz ar ger-man ’zo zoudarded,
Kemer-unan ha ma lezed[26].
Dans celte ville y a des soldats,
Prenez-en un et laissez-moi,
Sunt milites in hac urbe :
Cape unum, dimitte me.
6 — Deuz ho[27] soudarded n’oullan ket,
Eur c’hloarek renki da gaet.
De vos soldats je ne veux pas,
Un clerc[28] me possédera.
De tuo milite nolo,
Clericum possidebo.
7 — Petra laro d’imp-ni hon zud,
Pa glevfont bugale munud,
Mais que diront nos chers parents
Quand ils entendront les enfants.
Quid dicent quoque parentes
Quando audient infantes.
8 — O c’houl bara digant tata
Ha boik-boïk-boïk digant maman ?
Demander du pain à leur père,
Ainsi que du lait à la mère ?
Panem a paire petentes,
Lac a matre postulantes ? »
|
AR BONOMIK
— Debonjour d’ec’h, Janedik,
Bonjour d’ec’h a laran, — breman
Bonjour d’ec’h a laran ;
Pelec’h eman ’r Bonomik,
Pa n’eman o toma ? — breman
Pelec’h eman ’r Bonomik
Pa n’eman o toma ?
— Eman du-ze el liorz
Oc’h evesad ann ed, — me a gred
Oc’h evesad ann ed ;
It-hu c’hardi d’he gavet
Ha n’ho refuzo ket, — me a gred
It-hu c’hardi d’he gavet
Ha n’ho refuzo ket, —
— Debonjour d’ec’h, Bonomik,
Bonjour d’ec’h a laran, — breman
Bonjour d’ec’h a laran ;
Konje ho merc’h Janedik
Digan ec’h a c’houlennan, — breman
Konje ho merc’h Janedik
Da zemezi ’r bloa-man.
— Eleal, ma merc’h Janed
Na zemezo ket c’hoaz, — evit c’hoaz
Na zemezo kel c’hoaz ;
Chom a rei ’n daou pe dri bloaz
Da roul’ ann ebat c’hoaz, — evit c’hoaz...
— Bez’ o po keun, Bonomik,
Beza ma refuzet, — me a gred
Beza ma refuzet,
C’houi deuio d’he ofr d’in-me,
Ha n’he c’hemerin kel, — me a gred...
— Taped ho sac’h, kloaregik,
Lakid han var ho skoa, — ia da
Lakid han var ho skoa :
Koulz eo d’ec’h hen kaout breman
Evel hen kaout da vloa, — ia da... —
Neuze c’ha ’r c’hloareg iaouank
Da gaout Janed... oh ! — oh ! oh !
Da gaout Janed... oh !
— Eur pokik, ma dousik-koant,
Ouz-oc’h a c’houlennan — breman...
— E lec’h eur pokik, ma dous,
C’houi pezo daou ha tri — ia, c’houi
C’houi pezo daou ha tri ;
Ha malloz d’ar goall deodou
Zo koz d’hon disparti, oh ! — ia, c’houi... —
A-benn eunn eiz de goude
Janed zo chomet klanv ia, klanv
Janed zo chomet klanv,
Ma komans ar Bonomik
Dond d’en em chagrinan, — han ! han !...
Neuze za ’r Bonomik
E za da foueta bro — ho ! ho !
E za da foueta bro,
Da glask ar c’hloareg iaouank
Da gemer Janed, ho ! — ho ! ho !...
— Debonjour d’ec’h, kloaregik,
Bonjour d’ec’h a laran, — breman
Bonjour d’ec’h a laran :
Aboe ma oc’h bet du-man
Janed zo chomet klanv, — oh ! ia, klanv...
— Laret ’m boa d’ec’h, Bonomik,
O pije ma c’hlasket, — hag abred
O pije ma c’hlasket,
E teujec’h d’he ofr d’in-me,
Ha n’he c’homerjen ket : — ne rin ket
Daled ho sac’h, Bonomik,
Lakid-han var ho skoa, — ho ! ia, da.
Lakid-han var ho skoa :
Koulz eo d’ec’h hen kaout ’r bloa-man
Evel hen haout da vloa — ho ! ia da. —
|
Chanté par le sacristain de Plougonver, chez M. Delafargue.
ANN DURZUNEL
Kalz a amzer ’m euz kollet o furchal ar c’hoajo,
O klask surpren eunn durzunel kousket war ar branko ;
Dewet am euz ma amors, et e ma zenn da fal : Achapet ann durzunel ha ninjet ’n eur c’hoad all.
|
|
Bis.
|
Deuz ann noz ha d’ar beure o klewet lapoused
O kanan, o fredonin, da veg ar gwe pignet,
N’an euz hini anez-ho hag a bik ma c’halon
Evel mouez ann durzunel o oelan d’he mignon :
— N’euz na souten, na remet, na konsolasion
Ve kab da dond da galmin tourmancho ma c’halon ;
Fraillet on gand ar glac’har, mond a ran da verwel :
Met na varwin ket kontant, ma na varvan fidel.
Ma c’halon zo ’tizec’hin fraillet gand ar glac’har,
Evel d’eunn intanvez paour kollet ganti-hi he far. —
N’an euz hini anez-ho hag a bik ma c’halon
Evel mouez ann durzunel o oelan d’he mignon.
Petra, turzunel iaouang, a dourmand da galon ?
Kollet am euz, emez-hi, ma fidelan mignon.
Gant ma dai ar chaseer da ober d’in merwel !
Met na varwin ket kontant, ma na varwan fidel. —
Mizilour skler ha brillant deuz ar fidelite,
Ar model ar sinseran demeuz ar garante !
— Me na varwin ket kontant, ma na varwan fidel.
Birwiken na dizonjin maro ann durzunel.
|
Chanté par Jeanne-Yvonne
Le Rolland et Joséphine
Tanguy, de Lammerin.
ANN DEN KOZ HAG ANN EVNIK
I.
Na dec’h, d’ann noz diveza,
Ha pa oa koaniet d’in,
Ha me o vond em jardin
— Ie, tralira tralalik tralira —
Ha me o vond em jardin
En aviz pourmenin.
II.
Ha me o vond em jardin
En aviz pourmena,
Ha me’klevet eunn evnik
— Ie, tralira tralalik tralira —
Ha me ’klevet eunn evnik
War eur boud o kana.
III.
Hag o vonet ann evnik
Hag o c’houlenn ouz-in :
— Pe te ’zo klanv a galon
— Ie, tralira tralalik tralira —
Pe te ’zo klanv a galon,
Pe te ’n euz poan spered ?
IV.
— Na n’ez on klanv a galon,
Med em euz poan spered
Na gant keun d’am iaouankiz
— Ie, tralira tralalik tralira —
Na gant keun d’am Iaouankiz
En deuz ma c’houiteet.
V.
Larez te d’in, evn bihan,
Te ’n euz plun ha diou-eskel,
Na mond a raz evid on
— Ie, tralira tralalik tralira —
Na mond a raz evid on
Eur veachig a bell ?
VI.
Da gerc’had d’in ma iaouankiz
Hag a zo et a droad ?
Ha pa vi aru aman
— Ie, tralira tralalik tralira —
Ha pa vi aru aman
Nimp ’evo boutaillad. —
VII.
— Taw d’in gand da iaouankiz ;
Na p’az eo et ’n he roud,
Gand oll vado ar bed-man
— Ie, tralira tralalik tralira —
Gand oll vado ar bed-man
N’on ket ’vid hen kavout. —
VIII.
— Ia, med kent’n euz ma c’houiteet
Dismeganz an euz d’in gret :
Tortet an euz ma diskoa
— Ie, tralira tralalik tralira —
Tortet an euz ma diskoa,
Ma barw an euz grizet,
IX.
Ma dent dimeuz ma geno,
Ma fenn dizoloet,
Ha ma oll ajilite
— Ie, tralira tralalik tralira —
Ha ma oll ajilite,
Oll ez int gant-hi et.
X.
Me am euz bet eunn amzer
Oann soubl ’vel eur gorreen,
A dansen war ar gorden
— Ie, tralira tralalik tralira —
A dansen war ar gorden
Heb bezan krog en den.
XI.
A dansen war ar gorden
Heb bezan krog en mad :
Eunn troad d’in a zo ramplet
— Ie, tralira tralalik tralira —
Eunn troad d’in a zo ramplet,
Hog ez on kouet a blad.
XII.
Eunn troad d’in a zo ramplet,
Allaz ! hag ez on kouet ;
Ha herve ma leverez
— Ie, tralira tralalik tralira —
Ha herve ma leverez,
Sevel na c’hallin ket. —
|
Chanté par Marianne Thomas, mercière à Pleudaniel.
SON
Disul vintin, ha pa savenn,
O rein drein drein
O ra la ritra
O rein drein drein laridenno
Da chibouez ar c’had e ienn,
Tihoho
Da chibouez ar c’had e ienn.
Tihohoho.
Chibouez ar c’had, ar c’hevelek,
O rein drein drein...
Me renkontraz ma mestrez
Tihoho
E-kreiz ar c’hoad o oela,
Tihohoho.
— Mestrez iaouank, d’i-me lared,
Goste perag a oeled ?
— Goela a rann ha keuz am euz :
Ma inor a zo kollet. —
Ha me ’krogaz ’n hi dornig gwenn,
Hi digas da vord ar c’hoat.
— Mestrez iaouank, d’i-me lared :
Goste perag a ganed ?
— Kana a rann ha joa am euz :
Ma inor a chom gen-ein ! —
|
MADELENIK
Deit-hu gen-aon, Madelenik,
C’hemp hon daou da droc’hon segal ?
— Ho ! fe ! graon ; ho ! fe ! na naon :
Rak troc’hon rin ma gar.
— Deit-hu gen-aon, Madelenik,
C’hemp hon daou da droc’hon guiniz ?
— Ho ! fe ! graon ; ho ! fe ! na naon :
Rak troc’hon rin ma biz.
— Deit-hu gen-aon, Madelenik,
C’hemp hon daou da droc’hon kerc’h ?
— Ho ! fe ! graon ; ho ! fe ! na naon :
Rak chom a rin varlerc’h.
— Deit-hu gen-aon, Madelenik,
C’hemp hon daou da droc’hon guiniz-du ?
— Ho ! fe ! graon ; ho ! fe ! na naon :
Rak na n’onn ket ann tu.
— Deit-hu gen-aon, Madelenik,
C’hemp hon daou da hija avalaou ?
— Ho ! fe ! graon ; ho ! fe ! na naon :
Rak toull e ma chokadaou.
— Deit-hu gen-aon, Madelenik,
C’hemp hon daou da hijo per ?
— Ho ! fe ! graon ; ho ! fe ! na naon :
Kouls e d’in mond d’ar ger.
— Deit-hu gen-aon, Madelenik,
C’hemp hon daou da hijo prun ?
— Ho ! fe ! graon ; ho ! fe ! na naon :
Red eo d’in chom war iun. —
|
Chanté par M. Grégoire Delafargue.
SON AR PILLAOUER
Va zad en deuz va demezet
Da eur flaeriuz pillaouer ;
E Lokefret ez eo ganet
E komanant Toul-al-Laer.
Diskan. — Foue, foue, foue d’am zammig aotrou
Gand he stoup hag he billaou !
Ann devez warlerc’h he eured
E oa foar e Landerne :
Va Iannig evel ennn durzunel
A sav pront euz he wele.
A vec’h e ve ’nn anter-noz anter
Ma tan dija he gorn-butun ;
Diskrouga ra he grog-poezer :
Setu hen war hent Sizun.
Va Iannik pa ia d’ar foariou.
A vez ato mezou-dall ;
Prest a oa da goll he vragou
E Montroulez, en deiz all.
Va Iannig a zo eunn aotrou
He dog war goste he benn ;
Mar selfec’h euz he vragou,
E welfec’h he groc’hen.
Pa vez pignet war he azen
E tousk he dammou pillaou,
Evel eunn impalaer romen,
Ez eo berr en he gomzou.
Pa zai ann ankou da rida
Toul va flaeriuz pillaouer.
Me ziredo da lavaret
E kommanan Toul al-Laer :
Ridet eo va zammig aotrou
Gand he stoup hag he billaou.
|
Chanté par M.
Stéphan, pharmacien à Roscoff.
AR C’HEMENER
(Le Tailleur)
Ar c’hemener pa ia d’ann ilis
Far dibi dao oao oao
Ar c’hemener pa ia d’ann ilis,
A zo gwisket ’vel eur bourc’hiz [29] ;
Pa ia da gemer dour binniget
Far dibi dao oao oao
Pa ia da gemer dour binniget,
A ra taol lagad d’ar meried.
Ridegonda,war ar c’hemener !
Ridegonda, kemener oa !
Ar c’hemener pa vo interet,
N’vo ket laket ’n doar binniget ;
Mes vo laket d’ar penn ann ti
D’ar chas mond da stota war-n’hi [30].
|
AR IOUEN
Setu var ann daol
Souben, kig ha kaol,
Jaketa ;
Ar Iouen gand he koutell fall
A troc’h aman ha kig-sal.
Setu var ann daol,
Jaketa ;
Souben, kig ha kaol.
Pa ia Iouen d’ar foar
Ez eo eunn den dispar,
Jaketa ;
Evid ober he vourc’hiz
E pren eur bara gwiniz.
Pa ia Iouen d’ar foar...
Hen dibri a rei
Var-dro ar c’hreiz-dei,
Jaketa ;
Hag a viro ann anter
Da kas d’he vugale d’ar ger ;
Hen dibri a rei...
Erru e Iouen
Gand he femelen,
Jaketa,
Bronduet gat taolion dorn,
Peur dizantet, kasi born ;
Erru e Iouen...
Ho daou ’maint er fos
Betek fin ann noz,
Jaketa,
Kuit da uza tan, goulou,
Ha da saotri liseriou ;
Ha daou ’maint er fos...
Pa kler ar c’horn-bout
O voudel d’ar iout,
Jaketa,
Anter maro gad ann naon
E kers evel d’eunn anaon
Pa kler ar c’horn-bout...
Ar iout zo chomet
A vo astomet,
Jaketa,
Ha pasket gant glaour ha kranch
D’ar paotr bihan leun he vanch ;
Ar iout zo chomet...
|
Chantée au diner celtique de Paris, par M. Caurant.
KORBINO
Man plij gan-ac’h, a chileouted (bis)
Eur sonik koant zo kompozet ;
Diskan. — Di raitronla ladira diraine
Di raitronla ladira lonla.
Eur sonik koant ha jolori
Zo groet war zujed eur c’hi.
Ar c’hi-man na oa ket eur zot,
E debe ’r c’hig demeuz ar poud ;
Ha pa gave ’nn ti ’n he unan,
C’he gant-han diwar ann tan
⁂
Erwoan Brijant deuz ar Ger-Du
Roaz de-han eur c’hoele du.
Pipi ar Floc’h, oa eunn oac’h mad,
A roaz de-han daou danvad ;
Eunn tamm da vlasan he zouben
Ha doubleür da diou gorfen :
Ann draillaseno a vano,
Vo mad da ober choukenno ;
Vo mad da ober choukenno
D’ar merc’hed da vond d’ann danso ;
Ha pa sellfond [31] deuz ho boto,
E gavfont brao ho choukenno ;
E kavfont brao ho choukenno
Fourniset d’he gant Korbino.
En ti Voulard deuz ar Ger-Wenn
E c’hez gant-han al langouren ;
Et e gant-han al langouren,
Ann askorn-kroaz hag ar josken.
Potred ann Treud oa’ c’hadan kerc’h,
Hag a diredaz war-he-lerc’h ;
Ha ma krient ha c’harz ha sko ;
— Et ar porc’hel gant Korbino ! —
En ti Pipi ’nn Du ’n euz groet woaz :
Debet skoagen ar gazek c’hlaz ;
Debet ’n euz brid ar gazek wenn
Ha boto ler an verc’h viffen ;
Debet an euz ar c’hulier kroaz
Hag ar c’hropier diwar ar bas.
Tud Eflam goz a levere
Ann eil d’egile deuz an-he :
— Ha daoust para c’hoari d’hon c’hi,
Na denfe ket he dijuni,
Na n’e ann avu hag ar skeven
E zo manet en touez he dent ? —
⁂
Pipi ann Du a levere
Da Eflam goz, pa hen salude :
— Me ho ped da staga ho ki.
Domaj ewalc’h ’n euz groet em zi.
Me ho ped da werza ’r gark foen
Ha prena d’ho ki eur chaden,
Eun c’holier melen ’n he gerc’hen,
Vo anevet a dra serten,
’Wit pa valeo dre ar vro
Vo aneveet Korbino. —
|
MA MESTREZ KOANT
Evid ar bloaz o oann dimet
Ta ri ti tra la la la la
Evid ar bloaz o oann dimet,
Ha ma karjenn na vijenn ket [32] ;
D’eur plac’hik koant en nep feson
Ta ri ti tra la...
D’eur plac’hik koant en nep feson,
Na d’eur plac’h vil ha difeson.
Kement e geno ma mestrez
’Vel forn ar ra en Montroulez.
D’ober ann dro d’hi lapenno
Zo danvez diou rod killoro.
Kement eo peb branel hi fri
’Vel ma eo kloc’h braz ar Vali.
Eunn daou-lagad a zo ’n hi fenn,
Zo ’vel daou-lagad eunn ijen ;
Kement eo hi daou-lagad
’Vel daou-lagad eunn ijen mad.
Eunn diou-skouarn a zo ’n hi fenn,
Zo ken ledan ha diou grampoen.
’Tre lein hi fenn ha choug hi c’hil
Zo daou devez bale d’eur c’houil.
Dre gorn hi skoa e c’houez hi fri :
En kreiz ma c’halon a plij d’in.
Unan tra plij d’in en ezhi,
Daou droatad hanter ’zo ’n hi fri.
Pa sko hi zreid war ann douar,
Na c’holo nemeid tri hent kar.
Pa lak hi diouc’har en hi lerou
Ac’h int ’vel baz ar ribotou.
Oc’h antren daou vreur d’ehi en ti,
’Sevel entre-z-he fachiri :
Ha me ’rei d’ann tort eunn tol bout,
’Tanfoueltr he dort diwar he chouk ;
Ha me ’rei d’ar c’hamm eur vac’had,
Ha ’teri d’ezhan he c’har vad.
Ma mestrez zo a ligne vad :
Bastard hi mamm, boureo hi zad ;
A ligne vad eo ma mestrez
Merc’h ar boureo a Ker-Ahez.
|
Chanté par M. Grégoire Delefargue.
SON ANN DOGANED
Kenta biskoaz c’hiz da dogan.
Kamaraded, ma mignoned,
Kenta biskoaz c’hiz da dogan
Me n’am a ket a vara d’am c’hoan.
Ha breman ’m euz ha rous ha gwenn,
Hag eunn ankane d’am dougen ;
Hag eur wreg koant am euz ie
Hag a c’hone d’in eur skoed bemde ;
Ha tri a c’hone d’in d’ar sul :
Naou skoed ac’h int tro-pad ar sun.
Tri-c’houec’h dogan ha tri-ugent
E zo ’n em rancontret ’n eur c’harden ;
Ha ma lare ann eil d’egile :
— Te ’zo dogan kenkoulz ha me. —
Tri-c’houec’h gwalen a lien moan
Zo et d’ober eur boned d’ann dogan ;
C’hoaz a lere ann dogan kez
E oa manet he gorn braz emez :
M’am ije ken aliez a vuc’h korn
Hag a dogan a doug ar c’horn,
Me’m ije gret eur foar en Bre
Hag a vije hanvet ar foar neve ;
M’am ije ken aliez a vuc’h lez
Hag a dogan zo war ar mez,
Me rafe krampoez ha lez tro ;
Da gement dogan zo er vro.
M’am ije krampoez ha lez tro,
Me’dougje ezet ar c’hernio. —
|
Chanté par Jeanne
Le Bornic, chiffonnière, de La Roche-Derrien.
PLAC’HED LEZARDREO
Kerse vo gant plac’hed Lezardren,
Gand ho rotoukiou falira-dondaine
Kerse vo gant plac’hed Lezardren
Ma na gall ar mare bean krenv ;
Gand ar batimancho ’vond ez traou
Gand ho rotoukiou...
Gand ar batimancho ’vond ez traou :
Ze a rai di-out-he kalz a c’haou.
Merc’hed Lezardren a doug dustu
War ho barlenn davanchero ru ;
Hag en ho c’herc’hen a ve chalio,
Ha rubanet ho botoio ;
Ha rubano war ho boto tout,
Lec’h na dleje bean ’met neud stoup.
Ari zo ’nn dimezelig er ger,
Na n’e karget d’ez-hi he faner :
— Ma karjec’h, Janed, na vije ket,
Bean chomet er ger, pa oac’h pedet,
— Me ’ro ma malloz d’ann dud-a-vor :
Ar re-zeo ’n euz kollet ma enor.
’A m’am euz bet me me kotillon c’hlaz.
Barz en bord ann od me he goneaz,
Nag o tizrei ma c’hein d’ar ieol glaz [33]
Ha ma bijez da veg ar groaz. —
|
Chanté par Antoine
Le Morvan, couvreur en ardoises, de La Roche-Derrien.
MERC’HED A LOKENOLE
Merc’hed a Lokenole a zo merc’hed a stad (bis).
Ne brizont ket da zansal nemet gant paotred vad (bis).
Merc’hed a Lokenole ia d’ar baluden,
Divouchouer, diarc’hen, kuef ebed var ho fenn.
Merc’hed a Lokenole o deveuz prometet
Monet e pelerinach da Sant-Iann beniget.
Ar person a lavare, d’ar sul, en ofern-bred :
— Divoalit, merc’hed iaouank, deuz ar vartoloded. —
Ar merc’hed a respontaz deuz a draon ann iliz :
— Sermonit, aotrou Person, ha nimp raio hor giz. —
Ne voa ket peurlavaret na mad ar gousperou
E voa ar merc’hed iaouank er ger a Blouganou.
’Barz e ti Mari Beron ez int bet diskennet,
Ho ! ia, dre ma voa gant-he ialc’hou martoloded.
Ar merc’hed-ze a drinke hag a lipe ho beg,
Hag ar voarsed a gane, a gane en gallek ;
Hag ar voarsed a gane, a gane en gallek,
Hag ar merc’hed a c’haurze, dre ma n’intentenn ket ;
Nemed eunn dortez vihan deuz a vourk Karantek :
Honnez voa bet er gouant, o tiski ar gallek ;
Honnez voa bet er gouant, o tiski ar gallek ;
Hag a bede [34] mil malloz var ar vartoloded.
Ma vefemp ni intoanien, gras d’eoc’h [35] ne vefomp ket ;
Nimp ’zeuio c’hoaz eur veach, eur veach d’ho kuelet ;
Hag a zigaso d’eoc’h c’hui na peb a chapeled.
Ha peb a voalen arc’hant d’ho kamaradezed.
— Kenavezo ’ta, Leblond, ia zur, pa m’oud e vond
Me garje a-greiz kalon e vijez c’hoaz o tond, —
Merc’hed a Lokenole a voele var ar c’he
Da Leblond, ar c’habitenn : allaz ! partiet e.
|
Chanté par M. Allain-Launay, au diner celtique.
SON
Me ’m euz gwelet, me ma unon,
O ra la la la la la la la la
Me ’m euz gwelet, me ma unon,
Ar biniou gand ar person.
Hag ar vombard gand ar c’hure,
O ra la la...
Hag ar vombard gand ar c’hure :
Ar re-ze vad a c’hoarie ;
Hag ar sakrist gand ar blaton
O tougen chistr d’ar sonerion.
O tra euzuz ! ar veleion
Na blij ket d’he ar sonerion ;
Ha koulskoude, o ma Doue !
Piou a zo gwasoc’h evit-he ?
|
De pardon Sant-Milion
E oa kontristet ma c’halon.
Diskan
|
|
Begegek : Na gambrioled ket ; Merc’hed ; Begegek, begegegek Na gambrioled ket.
|
Nag ar sul vintin pa saviz,
Biskoaz kement all na weliz :
Tri-c’houec’h a ier, ma na oa mu,
Oa o tibi ma zamm ed du.
Ha me ’rei d’he pob a vac’had,
Hag hi ’komans da vegelat ;
Hi vond a-rok d’in penn-da-benn
Da glask sikour d’ar vilajen.
O tond unan gand eur vaz iot,
Hag eunn all gand eur vaz ribot ;
O tond unan gand eur pez baz
En aviz terri d’in ma fas :
|
Chanté par Antoine Le Morvan, de La Roche-Derrien.
NEDELEK ou NOUËL
Ar Mabik-Jezuz zo ganet,
’Mesk ar beorien e diskennet ;
Neb a zo paour zo he vreurien ;
Reid d’imp, mar plij, ann aluzen !
Noz vad ha joa ’barz ann ti-man,
Deut on da glask ma c’houignaouan ;
D’ar wech diwean e marteze :
Benn bla va kalz et gand Doue.
Gras d’hec’h da gaout digand Doue
Tri a botred ’wit bugale :
Ann hini henan ’vel he dad,
Ann eil roue, egile pab.
Na c’houlennin ket meur a dra :
Eunn tammik kig, eunn tamm bara,
Bara gwiniz pe bara c’hei,
Ma ve ho madelez da rai.
Ma roched a zo fall ha breign,
Me lakfe koz hini war ma c’heign ;
M’ac’h euz koz vrago pe borpant,
Me’m be eur c’her a wiskamant.
Kalz arc’hant na gemerfenn ket ;
Nemed ho madelez rafed :
Nao pe dek gwennek, pe ouspen,
Zo tra ’walc’h d’in da vond en hent.
Ma red d’ar paour he gwignaouan,
Doue a deuio d’ho pean.
N’am dalc’hed ket pell gant ma zro :
Red e d’in mond d’am oviso.
|
GOUSPERO AR RANED
1 — Kan ker, Killore
— Jolik, petra fell d’id-de ?
— Kanoen digan-id-de.
— Petra kanin-me d’id-de ?
— Keran eur rann a gement ouzoud-te.
— Eur biz da varc’ha da Vari [37].
Perc’hen tri mab[38] Heri.
Keran eur rann a gement ouzonn-me.
2 — Kan ker, Killore...
Keran eur rann a gement ouzoud-te.
— Daou viz da varc’ha da Vari,
Perc’hen tri mab Heri.
Keran daou rann a gement ouzonn-me.
3 — Kan ker, Killore…
Keran tri rann a gement ouzoud-te.
— Tri biz da varc’ha da Vari ;
Perc’hen tri mab Heri.
Keran tri rann a gement ouzonn-me.
4 — Kan ker, Killore…
Keran pewar rann a gement ouzoud-te.
— Pewar goêle o kana Lexodie.
Treminidi, lavar d’in-me.
Perc’hen tri mab Heri.
Keran pewar rann a gement ouzonn-me.
5 — Kan ker, Killore…
Keran pemp rann a gement ouzoud-te.
— Pemp buoc’h du awalc’h o tremen douar douar
Pewar goêle o kana Lexodie.
Tremenidi, lavar d’in-me.
Perc’hen tri mab Heri.
Keran pemp rann a gement ouzonn-me.
6 — Kan ker, Killore…
Keran c’houec’h rann a gement ouzoud-te.
— C’houec’h breur, c’houec’h c’hoar.
Pemp buoc’h du…
Keran c’houec’h rann a gement ouzonn-me
7 — Kan ker, Killore…
Keran seiz rann a gement ouzoud-te.
— Seiz de, seiz loar.
C’houec’h breur, c’houec’h c’hoar.
Pemp buoc’h du…
Keran seiz rann a gement ouzonn-me.
8 — Kan ker, Killore…
Keran eiz rann a gement ouzoud-te.
— Eiz dornerik war al leur
O torna piz, o torna kleur.
Seiz de, seiz loar…
Keran eiz rann a gement ouzonn-me.
9 — Kan ker, Killore…
Keran nao rann a gement ouzoud-te.
— Nao mab armet
O tonet deuz a Naoned,
Ho c’hleveio torret,
Ho rochedo goadek ;
Gwasan mab c’houre !
Poan[39] oa ouz ho gwelet.
Eiz dornerik war al leur…
Keran nao rann a gement ouzonn-me.
10 — Kan ker, Killore…
Keran dek rann a gement ouzoud-te.
— Deg istor linker[40]
Karget a win, a vezer.
Nao mab armet
O tonet deuz a Naoned…
Keran dek rann a gement ouzonn-me.
11 — Kan ker, Killore…
Keran eunnek rann a gement ouzoud-te,
— Iourc’hel, diourc’hel.
Eunneg gwiz, ennnek porc’hel
O tonet deuz ann ourc’hel,
Deg istor linker
Karget a win, a vezer…
Keran eunnek rann a gement ouzonn-me.
12 — Kan ker, Killore…
Keran daouezek rann a gement ouzoud-te.
— Daouzek kleve, mignon,
Staget o-z da bignon.
Digaz ar mab-man d’he goan :
Re bell a delc’hez anez-han en poan.
Iourc’hel, diourc’hel.
Eunneg gwiz, eunnek porc’hel.
Deg istor linker,
Karget a win, a vezer.
Nao mab armet
O tonet deuz a Naoned,
Ho c’hleveio torret,
Ho rochedo goadek ;
Gwasa mab c’houre !
Poan oa ouz ho sellet.
Eiz dornerik war al leur
O torna piz, o torna kleur.
Seiz de, seiz loar.
C’houec’h breur, c’houec’h c’hoar.
Pemp buoc’h du awalc’h a tremen douar douar
Pewar goêle o kana Lexodie.
Tremenidi, lavar d’in-me,
Perc’hen tri mab Heri.
Keran daouzek rann a gement ouzonn-me.
|
DISPENN (ou DISPIGN) AR C’HAZ
Me ’m euz du-man eur c’hazik rouz
Hag a ra neubeudig a drouz.
Diskan. — Kan digadenno
Videl a va.
Jardin a viro
Kalz a joa
Wigour ra.
Me raio gand he benn
Eur poud-houarn d’ober soubenn ;
Me raio gand he dent
Mineouedo d’ober hent ;
Me raio gand he diou-skouarn
D’eur c’har bihan diou rod houarn ;
Me raio gand he daou-lagad
Eul lunedo da berson Prat ;
Me raio gand he gein
Eur c’hastellik da dougen-mein ;
Me raio gand he gov
Eul louar vihan da voeta moc’h ;
Me raio gand he daou droad arok
Eur vaz-ribot hag eur vaz-iot ;
Me raio gand he lost
Eur prezand d’ann otro Post ;
Me raio gand he daou droad adren
Eur skeulik vihan da vond d’ann env.
|
Chanté par le docteur Geffroy, de Plouëc.
SONIK
Me n’am euz biskoaz laret gaou,
Mes bremazonn me laro daou.
Me oa bet ann de all en Goudlin,
Hag a weliz ann er o tenna lin ;
Hag al logoden hag ar raz
O tougen lin war ar c’hravaz
Ha c’hoaz a lere al logoden d’ar raz
Lakat war n’hi, hag a dougje c’hoaz.
Neuze weliz ar cheveulek
Gant-han eur c’horn — butun’n he veg,
Hag eur gontell gant-han’n he dorn
O traillan butun da lakat’n he gorn.
Neuze weliz al louarn,
Gant-han’n he benn eur brid-houarn,
O tremen dre eur bagad polizi
Hep na redaz war-lerc’h hini.
Ha neuze weliz ar blei
Gwisket en voulons hag en sei
O lampad dreist da gleut al lannek,
’N he c’henou eur marc’h hag eur gazek,
Neuze weliz al logoden-dall
’Tougen ar bed-man hag ar bed all,
Ha c’hoaz a lere al logoden gez
N’ da ket treo-’wac’h deuz he bec’h.
Neuze weliz al laouenan,
A lar ann dud n’e ket bihan,
O skrapat gand he ivino
C’hesa tol Treger en Goelo.
Neuze weliz war dour Runan
Ann tad-moualc’h ’kludan ar vran,
Ha lost ar bik war ann dresen ;
Cheutu achu ma c’hanoen.
|
Chanté par le docteur Geffroy.
Air de « une dame tartine ».
BERCEUSE ET JEU
C’hu ! c’hu ! digotin,
Da Lanhuon da wit gwin,
Da wit gwin ha bara mad
Da Lomik bihan zo potr mad
Ha d’he vammig ha d’he dad.
|
PATER NOSTER
Pater noster, dibi doub,
’Man ma c’has o nean stoup ;
Ha ma c’hi war lein an ti
Oc’h ozan boued d’ann ouidi ;
Ann ouidi dorn ha dorn
O kas toaz d’ann ti-forn ;
Ar c’hoele braz gand he gorn
O lakat ’nhe-zo ’barz ar forn ;
Ar blei bihan gand he lost
O Lakat an-he tost ha tost ;
Ann hini goz ’kreiz ann hent
O krial fors war he dent ;
Ar potr koz tost d’ann tan
O c’houl para vo da goan :
— Iodik du...
Ha bac’hado en daou-du ;
Iodik kerc’h...
Ha bac’hado war-he-lerc’h. —
|
BERCEUSE ET RONDE
Troïk meo (mezo),
Bara lez ;
’Nn hini goueo
C’haï e-mez.
|
Et mieux, en un seul distique :
Troik meo, bara lez ;
’Nn hini goueo c’haï e-mez.
Troïk meo, boudig glaz ;
’Nn hini sello dreist ar vaz,
’Nn hini sello dreist he skoa,
A vo ruillet gand ar oa ;
’Nn hini sello dreist he gein,
A vo ruillet gand ar vein...
|
RONDE ET JEU
Barzig ha barzig a Goneri,
Ari e mab ar roue gand daou pe dri,
Gand eur bagad a bichoned
Ru ha gwenn ha violet.
|
TRO
Plac’hig euz ann Douar-Newe
Ladira la la la la la
Plac’hig euz ann Douar-Newe,
Hag en e brao bean aze ?
— Braoig[42] awalc’h en em gavfenn
Ladira…
Braoig awalc’h en em gavfenn,
M’vije gan-in ’nn hini garjenn.
’Man hoc’h hini war ann dachen.
Taped ho tornik war he benn.
— ’Man ket ma hini ’barz ar vro,
Gant sort azo me dremeno.
Aman zo eunn torkad dizorc’hen,
Kemer unan war ann dorchen.
— Huel ann heol e beg ar gwe ;
Roed d’in eur pok en amitie.
— C’houi ’po unan ha daou, ma ve,
Ha keit ma bado hon bue.
TRO
(Eil kentel)
Piac’hig euz ann Douar-Newe
Ladira la la la la la
Plac’hig euz ann Douar-Newe,
Hag en e brao bean aze ?
— Madik madig [43] en em gavan,
Ma ve gan-in ’nn hini garan,
— Choazed ha kemered ho c’hoant :
Bean zo eunn torkad reo goant ;
Med bean zo ’nn torkad dizorc’hen,
Hag ho dispartia vo red.
Med kent evid en em gouitat,
Vo red pokat a galon vad ;
Vo red pokat a galon vad :
Eur pokik d’ehi a galon vad ;
Eur pokik d’ehi a c’hiz newe,
Ha lezd [44] hi eno goude-ze
|
Chanté par Perrine
Hélo, couturière, et Katel
Le Meur, blanchisseuse, de La Roche-Derrien.
ANN ANDOUILLEN
Ann otrou Person en deuz c’hoantet
Eunn andouillen bet er moged.
Diskan. — Hop ! hop ! hop ! n’e ket gwir ann dra-ze
O ieou da, gwir ’walc’h e voa.
Kaset ar vatez prontamant
Da c’houl andouillen ’vid argant.
Pa oa poazet ha poazet mad,
E oa digeset war ar plad ;
Pa oa rannet dre ann anter
N’e bade den digand ar flaer.
Pa oa deut pask en amzer vad,
Annaïg ar Rouz da govesat ;
— C’houi n’a po ket ann absolven
Abalamour d’hoc’h andouillen.
— Otrou Person, c’houi a sonj d’hoc’h,
Di-me koust argant ma fe-moc’h ;
Di-me koust argant ma fe-moc’h :
Renkan gwerza stripo ha koc’h. —
|
Entendu à Pleyben.
ANN HINI GOZ
Diskan. — Ann hini goz eo ma dous,
Ann hini goz eo zur.
Na koulskoude, war a welan,
Ann hini iaouang ar vraoan.
Ann hini iaouang a zo koant,
Ann hini goz e deuz arc’hant.
Ann hini goz am c’hondu mad,
Ann hini goz a zo d’am grad.
Ha koulskoude ebarz e ker
Ann hini iaouang a garer,
Ann hini iaouank zo ken sonn,
Ann hini goz eunn tammik krom.
Ann hini iaouank zo lijer,
Ann hini goz a zo pounner.
Ann hini goz en deuz bleo gwenn,
Ann hini iaouank bleo melen.
Ann hini goz liou raden zec’h,
Ann hini iaouank liou ann erc’h ;
Liou ann erc’h eo hag hi ken ien,
N’a ra koz ha n’a sell ouz den.
Ha koulskoude n’ouzonn perak
Ma c’halon ra tik-tak tik-tak ;
Tik-tag a ra ma c’halon baour
Pa c’han da skei war doul ann nor…
Tec’h alese, tec’h kuit, tec’h pell ;
Ann hini goz a zo kant gwel ;
Ann hini goz a zo kant gwell,
N’a ra ket taillo demezel.
Demezelled na reont bepred
Nemet goab euz ar Vretoned.
Ma daolan dorn war benn he glin,
Ann hini goz a c’hoarz ouz-in.
Ann hini goz zo Bretonez,
Ann hini iaouank zo Gallez.
Fae eo gan-in gand ar Gall brein,
Gant kroc’hen ann diaoul war he geign !
Fae eo gan-in gand ar C’hallez,
Gand he lero en he botez !
Mar komzed a briedelez,
Komzed d’in euz ar Vretonez.
Na lakfenn van, pa ve laret
Eo ar Vretonez groac’hellet ;
Evit-han da vout groac’hellet,
Eunn aval blaz fall n’en deuz ket.
Bezet droug gant neb a garo :
Troc’het ann ed, dornet a vo ;
Bezet droug gant neb a garo,
Ma dous ha me m’eureujo.
Ni gousko en eur gwele kloz,
War ar pel fresk, bemnoz, bemnoz ;
Na pa ve ken koz hag ar bed,
Gan-in a vezo gwalennet.
|
GWERZ SANT KADO
A bell a zo me ’m a dezir
Da diskleria ar pez zo gwir,
Trei ar galleg en brezonek [45]
Eur c’hantik ker am euz kavet
Klewet ac’h euz komz dre ar vro
Demeuz ann otro sant Kado ?
He viraklo nag he vue
N’ac’h euz klewet biskoaz an-he.
E Ragoustand e oa ganet
Ha Raouach e oa hanvet ;
He vamm a oa Lorans Konstans,
Merc’h d’eur roue braz a Irland.
Eunn ermid e oa tost d’ar vro,
Lec’h m’a oa ganet sant Kado,
Deuaz d’hen goul da vadein,
Hag he dad prest da gonsantin,
Enostant ma oant païaned,
Med Doue en euz permetet.
Ann ermid a gas an-ehan
Eunn dewez da wit tan d’ehan
Da lochen ar bastored
Elec’h oant o vesa ann denved ;
Ar pastor kri o laret d’ehan
Na roje ket a dan d’ehan,
Nemed hen lakat a raje
De vonet gant-han n’ he jave ;
Sant Kado dre umilite
A lakaz glaou en he jave
Ewit kas d’he vestr ann ermit,
Hep poan d’he gorf na d’he abit ;
Neuze oe hanvet eur zorser,
Eur majisian, eunn tromper ;
Ar mestr-pastor a fell d’ehan
Mond ’n he ermitach d’hen lazan ;
En ermitach p’int ariet,
Dal war ar plas int bet rentet,
Ha mantret ho oll izili,
Na ellent mui ho remuin ;
Sant Kado dre gompasion
Ouz ho c’hlewet o c’houl pardon,
A c’heaz en orezon fervant
Hag ho greaz iac’h en eunn instant
P’oa ari sant Kado en oad,
A fellaz d’he vamm ha d’he dad
Hen lakaet da gomandin
War ann armeo ha d’ho reglin ;
Mes sant Kado na c’houle ket
Kombatin ewit treo ar bed :
’Barz ann dezert en em rentaz
Ha sant Gouard hen saludaz,
En plas de welet sant Andre
Oa eur mignon braz da Doue.
Sant Kado laka batisan
War ar mor eur pond ar c’heran,
War eur vrec’h-vor deuz ann Indrez,
Pini oe hanvet revier Estez ;
Unan deuz ann artizaned
Gand ar re all a oe lazet,
Ha ma hen toljont en eur stank ;
Pebez maleur d’ann dud mechant !
Sant Kado emez hen tennaz,
Sant Kado hen resusitaz.
Daouzek bla e oa bet eno
O resusitan tud varo,
Ouz ho c’honvertisan d’ar fe
Hag o lenn ann awiel d’he.
War-dro ’n anter-noz eo kemeret
Ker gand arme ar baïaned
O vasakrin ar gristenien ;
Dre ma o c’hevent, na vane den.
Oa sant Kado en he oviz,
Ec’h antrejont ’barz ann iliz ;
Eur barbar kri ha digonsianz
O treuzin dre he gorf eul lans.
Eunn neubeut goude-ze oe interet
Gand eunn toullad relijiuzed.
Ha m’a re miraklo ’n he vue,
A re c’hoaz kalz mui goude-ze.
|
Chanté par Guillaume Quellien, agé de soixante-treize ans, de La Roche.
historiques est fini ; c’est à présent le tour des cantiques, mais
pas des « beaux cantiques » qu’on trouvait dans la tradition ;
les nouveaux sont des hymnes en l’honneur du saint, une
invocation au patron bienheureux, avec quelques conseils
aux fidèles qui sont accourus à sa fêle. (Voy. les strophes
extraites du
guerzen à sainte Tréphine, p. 31...)
JULUANIK
Juluanig ann den vaillant,
Ann hini a oa puisant,
Savez eunn dewez beure mad
’Wit mond da chaseal d’ar c’hoat.
Ebarz ar c’hoat pa e n’ ariet,
Eur c’harwik rous ’n deuz rankontret
Eur c’harwik tous ’n deuz rankontret,
Endro d’ar c’hoat ’n euz hen heuliet :
— Ewit petra em c’heuliez-te,
’Med ewid en kavout ma bue ?
’Ma lezez gan-in ma bue,
Me’laro d’id ar wirione.
Juluanik, te a lazo
Da dad, da vamm, e-war eunn dro,
Te a lazo da vamm ha da dad
Kousket ho daou ’n eur gwelead,
— Oh ! na rin ket, gant gras Doue
Kar me’ evito deuz a ze,
Me’ evito deuz a ze
Me c’hai dre ar vro da vale. —
Sortial re demeuz ar ger
Hep laret gir da den a-bed
Hep laret gir da den a-bed ;
’N eunn oblans ker c’heo ariet ;
’N eunn oblans ker c’heo ariet,
Goul da servijin en euz groet
Goul da servijin en euz groet ;
Seiz la kiginer hen zo bet,
Seiz la kiginer ’n eur gigin wenn,
E-war eunn arme kabiten.
Kement zo groet deuz hen karet
Ken e d’ar verc’h hen dimezet ;
A zo roet etre ho daou
Eur c’haslel ker, eunn arc’hel aour.
Ho-man oa eur plac’hik modez
Da itron vari a Garnez ;
Eunn dewez’vond d’hec’h ofern-bred
Daou denik koz deuz rankontret.
Daou denik koz, d’in a lered
Pelec’h ac’h et, pe ’n an oc’h bet,
Pelec’h ac’h et, pe ’n an oc’h bet,
Pe’ p euz ho tezir da vonet ?
— Me’ zo pell en tourmant hag en poan
O klask hon mabik Juluan ;
Am eump torret hon c’halono
Nag o vale dre ann hincho.
— O Doue da vezan meulet !
Juluanik d’in zo dimet ;
A zo roet etre hon daou
Eur c’hastel ker, eunn arc’hel aour. —
Ho-man a retornaz d’ar ger ;
E-barz ’n he gwele ho deuz laket
E-barz ’n he gwele ho deuz laket,
Hag hi zo et d’ann ofern-bred.
Juluan ariez ar ger ;
Drouk-sonj he bried en euz bet
Drouk-sonj he bried en euz bet :
He dad hag he vamm ’n euz lazet.
Ha pa ’n euz bet ann torfed groet,
En traou gand ar vins hen zo et
En traou gand ar vins hen zo et,
He bried paour deuz rankontret ;
— Ma fried paour, d’in a lered,
Piou’barz em gwele pa laket
Piou’barz em gwele pa laket,
Keit e oaz’ vond d’hez ofern-bred ?
— Juluan, oa ho tad hag ho mamm,
Oa pell en tourmant hag en poan
Oa pell en tourmant hag en poan.
O klask ho mabik Juluan. —
|
III
MÉLODIES
AR VINOREZ
L’ORPHELINE
————
LEZOBRE
LES AUBRAYS
————
AR ROUE GRALON
LE ROI GRADLON
————
GWERZ KER-IS
COMPLAINTE DE KER-IS
Petra zo neve e kaer Is,
M’ar d’e ken drant ar iaouankis,
A m’ar clevan ar biniou,
Ar bombard ac an telennou ?
|
————
AR C’HONT A WETO
LE COMTE DE WÉTO
————
LISKILDRI
LISQUILDRY
————
KLOAREK KOATREVEN
LE KLOAREK DE COATREVEN
————
AR C’HLOAREG IAOUANK
LE JEUNE KLOAREK
————
MARIVONIK
PETITE MARIE-YVONNE
————
AR ROUZIK KEMENER
LE ROUZIC TAILLEUR
————
AR VARTOLODED
LES MATELOTS
————
GWERZ ANN OTRO AR C’HAER
COMPLAINTE DE M. LE CAER
————
AR FILOUTER FIN
LE FIN FILOU
————
KATEL-GOLLET
CATHERINE LA PERDUE
Ped den, siouaz ! a zo dalc’het
Dre al lason ann Drouk-Spered !
Ped den a gav daonasion
Oc’h ober gwal govesion !
|
————
1. CHANSON DE KLOAREK
————
2. CHANSON DE KLOAREK
————
AR BONOMIK
LE BONOMIC
————
CLOEREC EN DORZ
LE KLOAREK LE DORZ
Chelawet Chelawet oll oh ! chelawet
Or gannen newé zo zawet
Or gannen newe zo zawet,
De Cloèrec en Dorz man zawet.
|
————
TURZUNEL INKONSOLAB
TOURTERELLE INCONSOLABLE
Turzunnel inkonsolab, c’houi renke chancha vro ;
Digored ho tiou eskel ha ninjed er c’hoajo,
Ha klasked eno d’in-me eur plasig a goste
Da ober ma ermitach ar rest deuz ma bue.
|
————
SON ANN DURZUNEL
CHANSON DE LA TOURTERELLE
————
1. — ANN DEN KOZ HAG ANN EVNIK.
LE VIEILLARD ET LE PETIT OISEAU
————
2. — ANN DEN KOZ HAG ANN EVNIK
LE VIEILLARD ET LE PETIT OISEAU
————
AR CHASEER
LE CHASSEUR
Disul mintin ha pa savan
O rein drein drein o ra la ri tra
O rein drein drein la ri denno
Da chibonez ar c’had e ienn ti ho ho
Da chibonez ar c’had e ienn Ti ho ho ho
|
————
CHANSON DE NOCES
Me ’meuz choajet eunn dous, ho ! ia, pell mad ouz ein,
Me ’meuz choajet eunn dous, ho ! ia, pell mad ouz ein,
Me ’meuz choajet eunn dous, ho ! ia, pell mad ouz ein ;
N’e ket eur vrao plijout ra d’ein.
|
————
AR VINOUREZ
LA MINEURE
Dibonjour d’hoc’h, tud ann ti man,
Ha d’hoc’h, Bonomik, tal hou tan,
Ha d’hoc’h bonjour, tud ann ti man
Men ama minourrez ann ti man men aman ?
|
————
MADELENIK
PETITE MADELEINE
————
1. — AR PILLAOUER
LE CHIFFONNIER
————
2. — TOUL-AL-LAER
————
AR C’HEMENER
LE TAILLEUR
————
KEMENER PLEUVIAN
LE TAILLEUR DE PLEUBIAN
Ar c’hemener a Bleuvian
An euz groet marc’had gand unan,
Ar c’hemener a Bleuvian
An euz groet marc’had gand unan
Deuz ar memeuz parez ganthan
Da vond d’ar zal vraz da ver man
Asamblez gand ann otrone
Hanvoet ministred Doue
|
————
ANN ESKENNOUR
LE SCIEUR DE LONG
Cheleved oll ha cheleved
Eur son zo neve zo savet
Eur son zo neve zo savet.
|
————
AR IOUEN
————
KORBINO
CORBINO
————
MA MESTREZ KOANT
MA MAÎTRESSE CHARMANTE
————
SON ANN DOGANED
CHANSON DES COCUS
————
PLAC’HED LEZARDREO
LES FILLES DE LEZARDRIEUX
————
MERC’HED LOKENOLE
LES FILLES DE LOQUÉNOLÉ
————
PLAC’HED PERROZ
LES FILLES DE PERROS
O tond euz a Sant-Ervoan
O tond euz ar pardon,
Kent distrei da Vezou-Bran
E korn eur park melchon,
Oa eur potr koz ’vel toso,
O tond euz ar pardon,
A zeet war he voto
E korn eur park melchon.
|
————
SON
CHANSON
————
PARDON SANT-MILION
LE PARDON DE SAINT-ÉMILION
————
KOUIGNAOUA
ÉTRENNES
Blavez mad a zouetan d’ac’h,
Blavez mad digand Doue ;
Avantur vad d’ar re iaouank,
D’ar re goz prosperite
Blavez mad a zouetan d’ac’h,
Blavez mad, digand Doue ;
Avantur vad d’ar re iaouank,
D’ar re goz prosperite.
|
————
GOUSPERO AR RANED
VEPRES DES GRENOUILLES
————
DISPIGN AR C’HAZ
PARTAGE DU CHAT
————
KAON
DEUIL
Kaon kaon d’am danvad, penngornik
Kaon kaon d’am danvad.
Kaon kaon d’am danvad, penngornik
Kaon kaon d’am danvad.
|
————
BERCEUSE
Toutou aze, ma mab bihan,
Toutou aze, ma mab bihan ;
Mar deud braz, sikoured ho mamm.
Toutou aze, ma mab bihan.
|
————
DIGOTIN
C’hu ! c’hu ! digotin,
Da Lanuon da wit gwin,
Da wit gwin ha bara mad
Da Ivonik zo parti mad
Ha d’he vammig ha d’he dad.
|
————
PATER NOSTER
————
RONDE
Troik meo, bara-lez ;
’Nn hini goueo c’haï e-mez.
|
————
RONDE
Barzig ha barzig a Goneri
Ari mab ar roue gand daou pe dri,
Gand eur bagad a bichoned,
Ru ha gwenn ha violet.
|
————
PLAC’HIG ANN DOUAR-NEWE
LA JEUNE FILLE DE TERRE-NEUVE
(Ronde.)
Plac’hig euz ann Douar Newe,
ladira la la la la la
Plac’hig euz ann Douar Newe,
Hag en e brao bea aze ?
|
————
LOGODENNIK
PETITE SOURIS
Fiche fiche logodennig ar bod ar bod,
Fiche fiche logodennig ar bod drein,
War e goure war e lein ar bod ar bod,
War e goure war e lein ar bod drein.
|
————
ANN ANDOUILLEN
L’ANDOUILLE
————
ANN HINI GOZ
LA VIEILLE
————
SANT KADO
SAINT CADOC
————
SANTEZ THEKLA
SAINTE THÈCLE
Enn ker Ikon er vro ar Silisia,
E oa goechall eur plac’h fur hanvet Thekla ;
Da reng ar zent breman zavet enn envo,
Dre ar bed holl an Iliz ra he goelio
|
————
JULUANIK
LE JEUNE JULIEN
La complainte de St Julien se chante sur l’air « Ar roue Gralon ».
————
SANTÈS TRIFINE
SAINTE TRÉFINE
Dirac limage santtès Trifine, ha sant Tremeur hi mab caret,
Stouyet amen ar hou teulin, perhinderion guet gred cannet.
Santès Trifine, e lein en Né, hui e gare hoah er Vretoned :
Pedet eid omb en Eutru Doue d’ober hun nès ; eid omb pedet
|
————
ITRON VARIA AR C’HALVAR
NOTRE DAME DU CALVAIRE
Itron Varia ar C’halvar,
O mamm Jezuz, mamm a c’hlac’har,
Goulenned evidon pardon :
C’houi zo ma Mamm ha ma Itron.
|
————
SPERED SANTEL
1 — ESPRIT-SAINT.
Spered Santel, spered a sklerijen,
Plijed gonac’h enomp brema disken ;
A sklerijen karged hon sperejo,
A garante tommed hon c’halono.
|
————
2 — ESPRIT-SAINT.
————
1 — LES PRIÈRES.
Ma Doue, me’ gred fermamant
Penoz ec’h oc’h aman prezant :
Rak-se gant gwir umilite
Me’ rend omach d’ho majeste.
|
————
2 — LES PRIÈRES.
Ma Doue, me’ gred fermamant
Penoz ec’h oc’h aman prezant :
Rak-se gant gwir umilite
Me’ rend omach d’ho majeste.
|
————
LES COMMANDEMENTS DE DIEU
Eunn Doue hepken adori
Ha dreist peb-tra oll a gari.
Doue en ven na doui ket,
Na netra all demeuz ar bed.
|
————
CANTIQUE DE LA PENITENCE
Doue, gwir bried
D’ann ineo
Me am euz lazet,
En gouzout a red,
Me am euz lazet
Ho mab Jezuz.
|
————
CANTIQUE DE COMMUNION.
Ha na hir eo ann noz ! pegoulz a dai ann de,
Ma c’hallin me reseo Jezuz ma c’harante ?
Ha na hir eo ann noz ! pegoulz a dai ann de ?
|
————
CANTIQUE DE COMMUNION.
Deud oll ha deud gant fe,
Deud d’ar banket priziuz ;
Galvet oc’h gant Doue
Da dibi ouz tol Jezuz
Jezuz, Baradoz ann ine
A chom ganac’h noz-de.
|
————
GWERZ AR BARADOZ
COMPLAINTE DU PARADIS
Jezuz, pegen braz e
Plijadur ann ine
Pa veo en gras Doue
Hag en he garante,
Pa veo en gras Doue
Hag en he garante !
|
————
CANTIQUE DE SAINT JOSEPH
Mirer choazet gand Doue
D’he Vab ha d’ar Werc’hez,
Bed hoc’h euz en ho pue
Anken ha levenez.
Sant Joseb, pried Mari,
Tad mager da Jezuz,
Ni fell d’imp hoc’h enori,
Patron karantezuz.
|
————
KANAOUEN NEVEZ D’AR WERC’HEZ VARI.
CHANSON NOUVELLE A LA VIERGE MARIE
Lavar d’i-me, den ann Arvor,
Ha ker kaer eo da vag war vor,
Gand he gweliou gwenn-kann digor ?
Lavar d’i-me, den ann Argoad.
Ha ker kaer de liou glaz ar c’hoad,
Pa zeu eur bann-heol d’ho sklerat ?
|
————
STEREDEN-VOR
ETOILE DE LA MER
Ni ho salud, Stereden-Vor,
Mamm da Doue, leun a enor,
Gwerc’hez bepred, dor ann Envo,
Cheleoued ouz hon pedenno.
|
————
A L’ANGELUS.
Gwerc’hez diwar ho tron ann env,
Groet warn-omp eur sell a drue.
Cheleoued hon pedenno breman,
O mamm ar gwellan !
O mamm ar gwellan !
|
————
CANTIQUE DES MISSIONNAIRES
Breudeur, ni’ glev ho klemmo
Deuz ann tu all d’ar mor ;
D’ho mouez ha d’hoc’h ezomo
Hon c’halon zo digor :
Ni a rais aluzen
Evit sikour ho pro,
Ni a savo beleien,
Ha d’ac’h ni o c’haso.
|
————
MÉLOPÉE DES MYSTÈRES ET DES DRAMES.
————
————
IV
AIRS DE DANSE
N° 1. — RONDE
N° 2. — BAL
N° 3. — CONTREDANSE
N° 4. — PASSE-PIED
N° 5. — RONDE
N° 6. — RONDE
N° 7. — RONDE
N° 8. — RONDE
N° 9. — RONDE
N° 10. — RONDE
N° 11. — RONDE
N° 12. — BAL
N° 13. — BAL
N° 14. — BAL
N° 15. — BAL
N° 16. — BAL
N° 17. — BAL
N° 18. — BAL
N° 19. — BAL
N° 20. — BAL
N° 21. — BAL
N° 22. — BAL
N° 23. — PASSE-PIED
N° 24. — PASSE-PIED
N° 25. — PASSE-PIED
N° 26. — PASSE-PIED
DÉROBÉE
TABLE DES MATIÈRES
————
Pages.
A M. Maurice Bouchon (lettre-dédicace)
————
Gwerz et Chants religieux
————
Ar Roue Gralon — Le Roi Gradlon
Ar C’hont a Weto — le Comte de Wéto
Kloarek Koatreven — le kloarek de Coatréven
Ar C’hloarek iaouank — le jeune Kloarek
Marivonik — Petite Marie-Yvonne
Ar Rouzik kemener — le Rouzic tailleur
Ar Vartoloded — les Matelots
Gwerz ann otro ar C’haer — Complainte de M. le Caer
Ar Filouter fin — le fin Filou
Son ann Durzunel — Chant de la Tourterelle
Ann Den koz hag ann Evnik — le Vieillard et le petit Oiseau
Ann Den koz hag ann Evnik — le Vieillard et le petit Oiseau
Madelenik — Petite Madeleine
Ar Pillaouer — le Chiffonnier
Ar C’hemener — le Tailleur
Ma Mestrez koant — Ma Maîtresse charmante
Son ann Doganed — Chanson des Cocus
Plac’hed Lezardreo — les Filles de Lézardrieux
Merc’hed Lokenole — les Filles de Locquénolé
Pardon sant Milion — le Pardon de Saint-Emilion
Gouspero ar Raned — Vêpres des Grenouilles
Dispign ar C’haz — Partage du Chat
Ann Andouillen — l’Andouille
Ann Hini Goz — la Vieille
Juluanik — le Jeune julien
————
————