Doue r’ ho paëo
1. Kement-ma a dremene er bloavez 1870, epad seziz Pariz. An amzer a yoa ker kriz hag ar brezel ; skourni rea ; erc’h a rea ive. Eur vaouez paour he devoa ledet eun tamm pallen koz hag a yoa warnan manegou bourret gant gloan ; hag e klaske o gwerza ; hogen, ne deue den d’o marc’hata. Daou « vobil » Breton digouezet en derc’hent a deuas da dremen, hag a gavas ar manegou eus o doare. Gwisket truilhek oant hag e krenent gant ar riou. C’hoant o doa da gaout ar manegou, pa c’houezent en o daouarn o sellet a-gorn ouz ar varc’hadourez. «Ar manegou-ze a rafe vad d’eomp, a lavarent-i etrezo ! »
2. Eun ofiser a deuas da dremen dre eno hag a welas dioc’htu nec’hamant an daou Vreton. Ya, divinout a reas o c’hoant hag o faourentez. « Va bugale, emezan, kemerit daou re manegou evit pep bini ac’hanoc’h, me eo a baeo. » Ar Vretoned a zo lentik ; an daou zoudard n’oa ket mall ganto senti, hag an ofiser da lavaret evit an eil gwech : « Kemerit ’ta, paotred, eur mignon eo a ro anezo d’eoc’h ! » N’helled mui argila. Kemerout a rejont ar manegou en eur lavaret : « Doue r’ho paeo ! va ofiser. »
3. Eur pennad goude e oe eur c’hrogad e Champigny, hag an daou « vobil » edo eno. Etouez ar vistri ec’h anavesjont o mignon, ofiser ar manegou, evel m’hen hanvent. Hogen, pa oe echu an emgann, kaer o doa klask ha sellet, ne deuent ket a-benn da gaout anezhan. N’edo ket war al leac’h ken nebeut pa oe great ar galv. Glazet e ranke beza eta, pe lazet, unan a zaou.
4. Daoust ma’z oant hanter varo gant ar skuisder, ar yenien hag an naon ; daoust ma c’hellent beza lazet gant tennou ar Brusianed, an daou Vreizad ne jomchont ket da varc’hata. Dizrei a rejont war dachen ar brezel : unan anezo a oe tizet en e c’har gant eun tenn fuzul. Lakaat a eure eur mouchouar da c’holo ar gouli, hag en hent adarre. Kaout a rejont an ofiser astennet en erc’h evel maro.
5. Dioc’htu e krogchont d’e frota gant ar manegou bourret, da zoursial ker brao outan, ma teuas a-benn eur pennad brao a amzer da halani ha da zigeri e zaoulagad : n’oa ket maro ! o pebeus eurvad evid hon daou Vreton !
6. Samma rejont anezan war o diskoaz d’e gas d’ar c’hlanvdi (hospital), el leac’h ma teuas da gaout adarre ar yec’hed… Ar vad en devoa great en doa talvezet d’ezan selaouet oa bet peden an daou Vreton :
Doue r’ho paeo !