Er Règl ag en drivet-Urh a Benigen/a-bezh



ER RÈGL


AG EN


DRIVET-URH


A BENIGEN,


INSTITUET DRÉ ER SÉRAPHIQ-PATRIARCH


SANT FRANÇÆS.




É GUÉNET,
É ti J.-M. GALLES, Imprimour-Livriour.
————
1831.








GUERIES-VARI, MAM DE ZOUÉ,


PEDET AVEIT-OMB.





EN

AVANTAGEU SPIRITUEL

HAC ER GRÆCEU BRAS

En des er Verdér ag en drivet-Urh a Benigen


————


1.° INT ou dès en hinour de vout en disciplet ag er Halvér, ha de zesquein doh troêd er groéz er fæçon de drugairécat, dré ur vuhé a benigen, en Eutru Doué ag é garanté vras én hun hevér ; caranté en dès laqueit é Vab d’obér ur benigen quer calet, quehæd èl m’en dès bihuet ar en doar, ha d’andur ur marhue méhus eit golhein hun pehèdeu.

Deliein e rant goud, emé sant Pierre, penaus Jésus-Chrouist, goudé en dout souffret, en dès lausquet guenemb en exampl eit ma quêrehemb ar é draceu ; ha penaus er-ré e zou de Jésus-Chrouist, e zeli crucifiein ou horf hac ou fal inclinationeu. Hun Salvér ean-memb e lar : en hani ne guemér quet é groéz ha n’em héli quet, ne vérit quet bout a me ré. Er-ré e gâr er benigen, a pe za dehai sellet buhé er grechenion doh er honzeu pourfitabl-men, e hum gav affliget é uélet el lod muihan ag en dut doh en dout ur faus greden, tout-a-fæt é requin de gonzeu Doué ; ha durant ma col malheurusemant er ré-ral, dré ur vuhé a æzemant hac a blijadurieu, er fréh ag er groéz ; de laret-é, er pourfit e zeliér tennein a groéz hac a souffranceu J.-C, int e assaïe chairrein perhuéh er fréh précius-cé, én ur grucifiein hemb cesse ou desirieu hac ou goal inclinationeu. Péh un hinour bihuein haval doh Jésus-Chrouist crucifiet, bout gùir bugalé dehou !

2.° Er verdér ag en drivet-Urh a benigen en dès er gonsolation de vout, ne pas hemp quin amiet de Sant Françæs, èl quement dén e zou devot dehou, nac é serviterion, èl a pe vér é berdiah er Grouiz, nac anfin é vugalé hemp quin dré adoption, èl er-ré én dès bet lyéreu a filiation spirituel guet unan ag er Supérioret ag en Urh ; mæs int e zou bugalé de sant Françæs ag ér mod guet er Venéh ag en Urh-cé, hanhuet, dré humilité, guet er Sant-men, Berdér bihanMinor, hac èl Léannéset Santés Clair, a p’en dé gùir é ma bet en drivet-Urh a benigen inspiret guet Doué, aprouvet guet en Ilis, hac instituet guet sant Françæs. En Tad Seraphiq-zé e sel doh-t’ai a lein en Nean èl doh é vugalé câret, hac e implai hemb cesse é bedenneu dirac Doué, eit el laquat de rein dehai un abondance a græceu eit hum santefiein. Péh ur bonheur de behérion peur en dout un Avocat quer puissant dirac un Doué quet bras, dirac ur juge quen terribl !

3.° Dré er galité a ùir vugalé de sant Françæs, int ou dès er bonheur de vout édan protection particuliér er Uériés beniguet, ami hac avocadés en ol Urheu, hac é special d’en Urh a benigen ; èl ma laras ur uéh de santés Rose a Viterb, én ur laret dehi hum laquat én Urh-cé, hac é vezai bet agréabl quement-cé d’hi Mab a garanté Jésus-Chrouist. O péh ur gonsolation en dout un avocadés quer puissant ha quen tuêm a galon !

4.° Dre ou halité a verdér, int ou dès un alliance spirituel guet un nombr bras a Sænt, e zou pé e zou bet èl d’ai bugalé de sant Françæs ; lod a nehai heurus ér Baraouis, lod aral e labour guet courage ar en doar eit volanté ha gloër en Eutru Doué, hac eit pourfit en ineanneu é peb corn ag er bed.

Hac èl mé ma crihuoh en alliance spirituel hac a garanté-zé eit en alliance naturel e zou étre berdér revé er goêd ; èl-cé er verdér ag en Urh en dès er bonheur de vout lodêg én ur fæçon particuliér é mériteu, labourieu, pedenneu hac é ol œvreu mad bugalé sant Françæs.

Hac èl-cé int ou dès lod ér mélationeu e ra de Zoué er Sænt ag en Urh e zou én Nean, hac én ol pedenneu gredus, yuneu continuel, penigenneu calet, communioneu santel e ra er verdér é peb canton ag er bed, hac er martyr e andur hilleih a nehai é perdêg en aviel d’en infidélet. El-cé hemb calz a boén er verdér ag en drivet-Urh e za de vout pinhuic bras a vadeu spirituel ; ellein e rér laret dehai, guet gùirioné, er péh e larai hun Salvér d’é Apostolet : er ré-ral, e m’ean, en dès labouret, ha hui e hoès chairret er fréh a ou labour. Pihue e refusou un trésor quer précius ha quen æz ?

5.° Er verdér ag en drivet-Urh a S. Françæs en dès er memb privilége èl en neu Urh aral ; de laret-é, èl Urh er Venéh, instituet er hettan, hac èl Urh el Léannéset, instituet en eil ; de laret-é, goudé Urh er Venéh ha quênt en drivet-Urh, de vout lodêg én induljanceu e ouniér é obér perhindedeu de Ilis en Intron-Varia a Loret, de sant Jacq é Galice, hac é visitein er stationeu ag en Ilisieu a Rom, hac én ol induljanceu e zou accordet d’en ol Berdiaheu ; hac en dra-zé é laret huéh Pater, Ave ha Gloria Patri, èl ma larehemb arlerh. Liproh-é en Eutru Doué é quevér er-ré en dès ur galon dret hac er chervige é compagnoneah er-ré santel.

6° Int ou dès, é vihuein é creis er bed, er memb avantageu pedost hac er memb faveurieu spirituel e ra en Ilis, guet madeleah er gùellan mam, d’en nemb e vihue ér houvandeu : rac receu e rant èl d’ai en absolven, pé induljance general, é quemér en habit, é obér profession, hac én ær ag er marhue én ur usquein dehai ou habit, hac é prononcein a vêg pé a galon, ma n’éellant quin, en hanhueu santel a Jésus hac a Vari. O madeleah bras en Eutru Doué ! n’en dé quet en ol galhuet de varaouis terrien er religion, pé d’er houvandeu ; mæs en Eutru Doué e ra er fréh hac en trésorieu a nehou d’er-ré e vihue é creis en affærieu hac er ravage ag er bed. Petra chonjal enta ag er-ré e hanahue un trésor quer bras, ha pe rant quet caz a bourfitein a nehou ?

7.° Anfin er péh e zou admirabl, é ma eller en dout en ol avantageu-men hemb scrupul erbet ; rac er règl n’oblige quet édan boén a behet na marvel na véniel ; ha permettet-é d’en Directouret ag er gongrégation, ha d’er Govézerion ordinær, changein er poéndeu ag er règl e gavér rai ziæz é œvreu santel aral ; hac é hès er memb mérit é obér er péh e zou reit é change, èl pe vezai bet groeit er péh e oai merchet ér règl. Laramb enta guet sant Paul : peah ha miséricord en Eutru Doué e zou guet er-ré e héli er règl santel-men.




Permission er Reverand Tad Gardién a gouvant bras en Tadeu ag en observance a Baris.


NI sinet izelloh, brér Bertrand Pinault, religius ag en observance a sant Françæs, doctor é théologi ha faculté a Baris, gardién ha lecteur general ag er houvant bras ag en observance a Baris, e bermet d’er R. P. Frassen, religius ag er memb couvant, ha doctor ag er memb faculté, gobér imprimein ha distribuein ul livr hanhuet : er règl ag en drivet-Urh a benigen, instituet dré en Tad Séraphiq sant Françæs, guet ur pratiq spirituel eit condui un inean e zesir bihuein santélemant ; livr pourfitabl hilleih d’en nemb e glasq er berfection. Groeit én hun houvant bras a Baris, er 23 a Vis Æst 1688.

PINAULT.


AVIS


Ar en établissemant, er hrescance hac en avantageu spirituel ag en drivet-Urh a benigen.
————


EN Eutru Doué en dès reït de S. Françæs en occasion hac er chonge d’établissein en drivet-Urh doh scùir buhé hun Salvér, santefiet hæd-ha-hæd dré er benigen ; rac Jésus-Chrouist en dès groeit, emé sant Lucas, quênt m’en dès perdéguet, er péh e fal dehou e rehemb. Chetu en occasion ag en drivet-Urh. Er sant Seraphiq-zé en doai déja discoeit er vrastæt ag é garanté doh Doué, hac en hoant bras en doai de laquat en ol d’er chervigein, én ur instituein é zeu guettan Urh : unan eit er Venéh, en aral eit Léannéset santés Clair, péré e zesirai hum gonsacrein de Zoué dré ur beuranté vras, dré ur burtæt general, ha dré un aboéissance parfæt. Doué en doai reit dehou er gonsolation de uélet en neu Urh-cé é splannein dirac en ol grecheneah, hac èl ur riviér é arrousein jardrin en Ilis, hac é touguein pep sort fréh a vénédiction ; en Eutru Doué e ras de hanàuein dehou en doai reit é vénédiction d’é vugalé hac é vezent deit, èl ligné Abraham, de vout quer stanc-strêhuet èl er stiret hac èl er sabl ag en aud.

Goudé en deut queméret quement a boèn eit salvedigueah é nessan, ha gùèlet er profit ag é boénieu, ean e ras er chonge d’impléein er rest ag é vuhé d’assurein é gani. Eah en doai, èl saht Paul (1. Cor 1.), a vout collet goudé en dout laqueit quement a dut én hènt de vout salvet. Creinnein e rai guet eah he vehai arrihuet guet-ou, èl guet Moïse, péhani e dennas er bobl a Israël a gaptivité, ou honduyas d’er vro heurus a bromission, hac e chommas ean ér mæz.

En eah bras ha santel-zé e ras dehou quittat er gargue a vestr ar en eu Urh a Venéh hac a Léannéset, én ur chonjal é vai bet æssoh dehou hum salvein é aboéissein eit é commandein. Ean e ras memb er chonge d’hum dennein é creis un deserh benac, eit bout separet tout-a-fæt doh langageu en dut, hac eit gobèr èl en Ælet.

Mæs èl ma oai extraordinær en dessein-zé, ne fallai quet dehou en antreprenein hemb goulen conseil. Eit quement-cé, ean hum laquas de yunein ha de bedein ; deu alhué e chervigeai perpet dehou de zigoeor trésor en Nean, eit en dout er sclerdér hac er græceu en doai dobér én é ol antrepreneu. Mæs en Eutru Doué, perpet prest de cheleuet pedenneu er peur (Ps. 20), e barissas bouar de bedenneu ardant ha dalhabl er peurran hac er santellan martezé ag é amzér. En nean e oai deit de vout arêm, hac en doar de vout hoarn én é guevér, revé menace Moïse. É speret e oai ér vrassan tihoueldæt ; er glàu a græceu Doué, nac er gloéh ag er honsolationeu ne gouéhent quet mui én é inean nac én é galon. Haval oai doh David, a pe larai : m’inean e zou dirac-on quer séh èl un doar carnet. (Ps. 42.)

Un abandon quer calet aberh Doué en devai découraget un inean gouannoh eit hani S. Françæs ; mæs ne chervigeas dehou meit d’er rantein humploh ha courajussoh. Ean e gredas é fallai d’en Eutru Doué rein de bedenneu er ré-ral er péh e refusai d’é zareu ha d’é huannadeu.

Ean e gassas er brér Macé devat é verh santés Clair, e oai Supériorés ér houvant brudet a sant Damien, ha devat er brér Sylvestr, er hettan Belêg ag é Urh, péhani e gonduyai ur vuhé admirabl én un hermitagic é hunan ar mané Soubès, aveit ou fedein ag é berh de oulen guet Doué sclerdér hac er græce de hanàuein péhani ag en neu stad é teliai choégein eit brassan gloër en Eutru Doué, pé bihuein é mesq en dut, pé tremén er rest ag é vuhé é hunan én un deserh.

Doué e ras de hanàuein dehai en en doai ean choéget, ne pas aveit-ou é hunan, mæs aveit hum chervigein a nehou de gonvertissein er behérion dré berdéguein en aviel. Quentéh èl m’en doai hanàuet volanté Doué, ean e ziblassas aben-cair, eit commance er péh e oulennai Doué guet-ou, é compagnoneah brér Ange ha brér Macé.

Er vourh a Carnerio, ardro dihue leàu doh er guær a Assis, e oai bet er place quetan é péhani er Perdégour séraphiq e gommanças alum en tan sacret a garanté Doué é caloneu en dut, èl ma oai en é gani. Ean e berdégas er benigen guet quement a nerh hac a duemdér, pedost èl en Apostolet sul er Pantecoust d’en dut a Jerusalem, hac é berdégueu e bourfitai pedost el ré sant Yehan-er-Badéour én deserh.

Er hærieu hac er bourheu e chommai déserh dré en nombr bras ag en habitandet e sortiai aveit monet de cheleuet er Perdégour admirabl ha brudet-cé. Int er honsiderai èl un Æl disquennet ag en Nean aveit desquein dehai en hènt sur e gondui d’en heurustet éternel. Int e oulennai conseil guet-ou èl guet un doctor degasset dehai aberh Doué de zesquein dehai er sciance a salvedigueah. Haval oai guet-ai n’ou doai nitra gùel d’obér, eit monet èl d’ou devihuein ér houvandeu.

Sant Françæs e guemèras ur joé vras é uélet er résolution courajus-cé, rac ma sellai quement-cé èl er fréh assuret a græce Doué hac a é berdégueu ; mæs poéniet oai doh un tu aral, rac ma uélai ne oai quet moyant de gassein quement a dut d’er houvandeu. En Eutru Doué en tennas a boèn, én ur zegassein dehou er chonge pourfitabl d’établissein en drivet-Urh a benigen, eit en eil sort hac éguilé ag er grechénion e fal dehai condui, é creis er bed, ur vuhé a benigen haval doh Menéh ha doh Léannéset.

Ér memb ær, revé santimant tud habil, ean e scrihuas ur règl, revé ma tegassai en Eutru Doué chonge dehou, eit derhel ha condui én hènt mad er-ré en doai convertisset. Ean e bresantas dehai er règl-zé, hac int hé heméras guet ur gred drest er péh e ellér credein. Ou exampl en dès acouraget tud a bep bro de guemér ha de héli er règl-zé. En Itali é oai commancet en drivet-Urh a benigen, hac imbèr-amzér é oai strêhuet partout dré en Itali ; ne oai quasi kær erbet n’en doai ur gongrégation hac un nombr bras a verdér er benigen, quentéh èl ma oai bet aprouvet guet er Pab Honoré III, (dé laret-é en drivet ag en hanhue-zé), ér blai 1221. Er Pab Grégoër IX, e oai bet ami de sant Françæs ha carguet de guemér sourci ag é Urheu trema oai cardinal, e aprouvas ehué en drivet-Urh a benigen, dré er bul e gommance : Detestanda humani generis invidia, etc., en eil blai ag é garg a Bap.

Er Pab Nicolas IV, péhani e oai bet general a Urheu sant Françæs, hac un hairrat amzér directour a hani er Benigen, quênt bout Pab, e aprouvas ehué er règl dré ur bul e gommance : Unigenitus Dei Filius. Sixt IV, ehué ag en Urh a sant Françæs, en dès ehué hé aprouvet, (de laret-é, agréet), dré er bul : Romani Pontificis Providentia ; dré béhani é ra ur pouvoër entiér d’er general ha d’er provincialet, ha d’en nemb en dou pouvoër guet-ai, de gonduyein perpet en drivet-Urh-men, hac e zihuen, édan boén a vout excommuniet, a refus dehai en autorité-zé.

Er Pab Clemant VII en dès cresquet hilleih er faveurieu accordet d’en drivet-Urh-men guet er Pab Sixt ér blai 1479, dré ur bul reit é Rom en drivet dé a vis Mai, ér blai 1525, dré behani é ra d’en ol verdér ha hoéreset ag en drivet-Urh a benigen, generalemant en ol induljanceu ha faveurieu spirituel e zou bet hac e vou reit d’er Venéh ha d’el Léannéset ag en Urheu Mandiant (de laret-é, e ya de guestal). Paul IV en dès reneuéet en donæzon spirituel-zé, dré ur bul, er hettan dé a vis Gourhélin 1555.

El-cé er verdér ha hoéreset en des er bonheur d’en dout lod, ne pas hembquin é œvreu mad bugalé sant Françæs, mæs ehué én ol induljanceu accordet d’en Urheu Mandiant : hac en dra-zé é laret bamdé pemb Pater, Ave ha Gloria Patri, én hinour de bemp Gouli hun Salvér, ha hoah open ur Pater, Ave ha Gloria Patri, aveit hun Tad Santel er Pab, guet en intantion de ouni en ol induljanceu ha græceu-zé. Hac èl mé ma er græce-men er hairran avantage e ellehai bout reit d’er verdér ag en drivet-Urh, int e zeli gobér un estim vras a nehi, én ur laret ou huéh Pater, Ave ha Gloria Patri, guet un devotion vras, guet ur grat hemb par de Zoué, ha guet ur gùir gontrition a ou fehédeu, én ur obér un act a gontrition a greis ou halon quênt commance er pedenneu-zé, guet eah ne virrehai ou fehédeu doh t’ai a ouni er græce cair-zé. Int e ellou ou laret én Ilis pe én ou zi, èl m’en dès disclæriet Léon X (eit bout lodêg én ol induljanceu e zou accordet de guement Ilis e zou ér bed, emé el livr bas-breton), page 23.


ROL
Ag en dèieu hac ag en induljanceu acordet d’en Ilisieu ha d’er Stationeu a Rom durand er blai, hac e el bout gounyet guet er verdér ag en drivet-Urh a benigen, mar ou dès ur gùir gontrition a ou fehédeu, én ur govessat, é communiein, é laret goudé ou hommunion huèh Pater, Ave ha Gloria Patri, hac é pedein Doué eit peah en Ilis hac er vro ; hac ol quement-cé guet en intantion de ouni en induljanceu~zé.
————
É GUENVÉR.


ER hettan dé, Circoncision hun Salvér. Induljance pléniér.

4. Santés Angêl a Foligni, ag en drivet-Urh. 246 dé a induljance (livr bas-breton).

6. Gouil er Vadiènt. Indul. pléniér.

13. Eihvet a ouil er Vadiènt. Indul.plén.

14. Gouil Hanhue santel Jésus én Ilisieu ag en Urh. Induljance pléniér.

Er mémb dé, sant Felix, Martyr. Mil vlai a bardon (livr bas-breton).

16. Sant Bernard ha Compagnonet, er-ré guettan martyriset ag en Urh. 56 blai, 50 dé ha 12 goareis a bardon.

Er memb dé sant Marcel, Pab ha martyr. Induljance pléniér.

17. Sant Antoén, Abbé-Hermit. Remission general (livr bas-breton).

20. S. Sebastien ha S. Fabien. Indul. lodêg.

21. Santés Agnès,Guériés, ha Martyriset d’en oaid a drizec vlai. Indul. lodêg. (E1 livr bas-breton e laqua induljance pléniér eit en neu gouil-men.)

22. S. Uissant ha sant Anastas. Mil vlai a bardon (livr bas-breton).

25. Conversion S. Paul, Apost, Ind. plén.

28. Eil gouil santés Agnès. Induljance lodêg (pléniér revé el livr bas-breton).


É HUAVRÉR.

1. Stés Viridién, Guiriés ag en Urh. O.

2. Purification er Uériés, pé Chandelour. Induljance pléniér.

3. Santés Louison Albert, intanvés, ag en drivet-Urh. O

5. Én Ilisieu ag en Urh, gouil 23 Menéh ag en Urh, martyriset é perdêg en Aviel ér Japon. Induljance lodêg.

6. Santés Agath, Guériès ha Martyrès. Induljance lodêg (pléniér, livr bas-breton).

15. Translation sant Antoén a Badou. 346 blai ha 150 dé a bardon ha 12 coareis yunet (livr bas-breton).

19. S. Conrard, Covezour, ag en drivet-Urh. Indul. lodêg (é communiein, pléniér revé el livr bas-breton).

22. Mémoér a garg S. Pierre, commancet é Antioche. Induljance pléniér.

23. Stés Marguerit a Corton, intanvés, ag en drivet-Urh. Indul. lodêg ( pléniér e communiein, livr bas-breton).

24. S. Mathias, Apostol. Indul. pléniér.


É MERH.

Peb sadorn durand er hoareis, ha bamdé durand er suhun-santel, é hès stationeu é Rom, hac induljanceu e éel bout gouniet guet er verdér ag en drivet-Urh a benigen, én ur laret er pedenneu merchet irrauc. (Induljance pléniér revé el livr bas-breton.)

6. Santés Colet, Guériés ha reformerés ag en Urh a santés Clair. Induljance pléniér (é communiein, emé el livr bas-breton).

7. S. Thomas a Aquin. Induljanct lodêg (pléniér, revé el livr bas-breton).

8. Santés Rose a Viterb, ag en drivet-Urh : é horf e zou chommet antiér a oudé open puar hant vlai. Induljance lodêg.

9. Stés Cathelin a Boulogn, ag en drivet-Urh. 200 vlai a indul. (livr bas-breton.)

Er memb dé (pé en decvet dé, revé el livr bas-breton), santés Fanchon, intanvés, ag en drivet-Urh. Indul. lodêg (ha 246 vlai, revé el livr bas-breton).

12. S. Grégoër, Pab. Induljance pléniér.

14. Translation pé transport a Relégueu sant Bonavantur. Induljance lodêg a 350 ha cant dé (livr bas-breton).

19. Santés Cathelin a Boulogn, ag en drivet-Urh : hé horf e zou hoah antiér. Induljance lodêg. (El livr bas-breton e laqua er gouil-men dec dé quênt.)

Er memb dé, S. Jojeb. Indul. plén.

20. Sant Joachim. Indul. pléniér (revé el livr bas-breton).

21. Sant Benæd. Indul. lodêg (cant vlai a induljance revé el livr bas-breton).

22. S. Bienvenu pé Deit-mad, Escob, ag en drivet-Urh. Indul. lodêg. (Er bas-breton n’er merche quet.)

23. Gouil en Arhæl-Gabriel é Ilisieu en Urh. Indul. pléniér. (El livr bas-breton el laqua un dé goudé ha deu vlai ha cant, ha cant dé a induljance.)

25. Gouil Annonciation er Uériés. Indul. plén. Peb dé ag en eihvet dec vlai a indul. (El livr bas-breton e laqua dec dé ha hantér-hant.)

Stés Angêl a Foligni, intanvés, ag en drivet-Urh. Indul. lodêg.


É IMBRIL.

1. Sant Lucius, ag en drivet-Urh, recehuet guet sant Françæs memb. Ind. lodêg (206 vlai, livr bas-breton).

18. Translation S.Pierre a Alcantara. O (N’en dé quet él livr bas-breton.)

23. Sant George, Martyr. Indul. pléniér (livr bas-breton).

25. S. Marc, Aviélour. Indul. pléniér.

28. Translation santés Elizabeth a Hongri, ag en drivet-Urh, patronés a gongrégation Paris. Induljance lodêg.

29. Sant Pierre, Martyr. Indul. pléniér (livr bas-breton).


É MAY.

Peb sul ag er mis-men, induljance lodêg (pléniér revé el livr bas-breton).

1. Sant Jacq ha sant Philip, Apostolet. Induljance pléniér.

3. Invantion er Groéz, pé Croéz Jésus, cavet én doar ar er Halvér. Indul. pléniér (ha bamdé durand en eihvet, livr bas-b.).

6. Sant Yehan, Apostol, laqueit én hivl berhuant. Induljance pléniér.

8. Aparition sant Miquel-Arhæl. Ind. p.

17. S. Pascal, ag en Urh. Indul. pléniér.

18. En heurus Felix, ag en Urh, disclæriet salvet hemb bout canoniset. Ind. lodêg (pldnidr, è communiein, livr bas-breton ).

19. Sant Yvon, Belêg, ag en drivet-Urh. Indul. lodêg (pléniér revé el livr bas-bret.)

20. Sant Bernardin, ag en Urh. Indul. pléniér. (é commnniein, livr bas-breton ).

25. Translation hun Zad sant Françæs, pé transport ag é Relégueu. (Tri hant hantér-hant blai ha cant hantér-hant dé a induljance, livr bas-breton.)

30. Santés Humilian, intanvés, ag en drivet-Urb. Indul. lodêg. (E1 livr bas-breton n’hé verche quet.)


É MÆHUEIN.

Peb sul ag er mis, indul., èl é mis May.

1. S. Marcellin, Pierre hac Erasm, Martyret. Mil vlai a bardon (livr bas-breton}.

11. Sant Barnabè, Apostol. Indul. plén. (Huéh mil vlai a bardon, revé el liv. bas-b.)

13. Sant Antoén a Padou. Indul. pléniér (é communiein, livr bas-breton).

18. Translation sant Elzéar, ag en drivet-Urh. Induljance lodêg.

24. Gannedigueah sant Yehan er Badéour. Induljance pléniér.

25. Sant Yehan ha sant Paul, Martyret. Induljance pléniér (livr bas-breton).

26. Revé el livr gallec, guet un induljance lodêg.

28. Sant Léon, Pab. Induljance pléniér. (Seih mil vlai a bardon, é communiein, ha quel liés a goareis yunet, livr bas-bret.)

29. Sant Pierre ha sant Paul, Apostolet. Induljance pléniér.

30. Mémoër a sant Paul, Apostol. Induljance pléniér.


É GOURHÆLIN.

1. Eihvet a ouil sant Yehan er Badéour. Induljance pléniér.

2. Visitation er Uériés. Indul. pléniér. (é communiein revé el livr bas-breton).

4. Santes Elizabeth, Rouannès ag er Portugal, ag en drivet-Urh. Induljance pléniér (é commumein, revé el livr bas-bréton).

9. Sant Nicolas hac eih a Venéh ag en Urh e oai Bélean, ur brér Laïc, hac er brér Corneil ag en drivet-Urh ; péré e zou bet martyriset ér gær a Gorgom én Holland, eit dihuen er fé ha presance Jésus-Chrouist ér Sacremand ag en Autær, etc. Ind. lodêg.

14. Sant Bonavantur, Escob, ag en Urh. Induljance pléniér.

17. Sant Alexis. Ind. lodêg (pléniér, revé el livr bas-breton).

20. Santés Marguerit, Guériés ha Martyrés. Indul. lodêg (cant vlai a induljance, revé el livr bas-breton).

21. Santés Praxed. 200 vlai a induljance (livr bas-breton).

22. Stés Mari-Madelèn, Patronès ag er houvant bras ag en Urh a Baris. Ind. plén.

23. Stés Appolline, Guériès ha Martyr. Cant vlai a induljance (livr bas-breton).

24. S. Françæs Solano, ag en Urh, patron er Pérou. Induljance lodêg.

Er mémb dé, santés Christin, Guériés ha Martyrés. 40 vlai a bardon (revé liv. b.-b.)

25. Sant Jacq, Apostol. Indul. pléniér.

26. Santés Anna. Induljance pléniér.

27. S. Pantaleon, Martyr. Deu-uguênt vlai a bardon (livr bas-breton).

28. S. Nazaër, sant Cels ha sant Victor, 300 vlai a bardon (livr bas-brefon).

29. S.Felix, Pab, hac er Sænt Simplicien, Faustin, ha santés Beatrix, Martyret. Pemb cant vlai a bardon (livr bas-breton)


É ÆST.

1. Sant Pierre é liammeu. Indul.pléniér (ha peb dé ag en eihvet, revé el livr bas-b.)

2. Intron-Varia en Ælet, ag er Portion-cul. É covessat hac é communiein, hac é visitein un Ilis benec ag en Urh, ind. plén.

4. Sant Dominic, Instituour d’er Rosær ha de dri Urh, èl S. Françæs. Ind. pléniér.

5. Gouil Maria en Erh. Induljance lodêg (pléniér, livr bas-breton).

6. Transfiguration hun Salvér. Ind. plén.

10. Sant Lorans, Martyr. Indul. pléniér.

12. Santés Clair a Assis. Induljance lodêg (pléniér é communiein, livr bas-breton).

14. Dé quênt Assomption er Uériés-Vari. Indul. lodêg (pléniér revé el livr bas-bret.)

15. Assomption er Uériés-Vari. Indul. pléniér. (N'en dé quet merchet él livr bas-b.)

16. Sant Roch, ag en drivet-Urh. Ind. lodêg. (240 vlai a bardon, livr bas-breton.)

17. Santés Clair a Vontesalco, Guériés ag en drivet-Urh. Indul. lodêg. (246 vlai a bardon, livr bas-breton.)

Er Sul a eihvet Assomption er Uériés. Induljance pléniér. (N’en dé quet merchet èl livr bas-breton.)

19. Sant Loeis, Arhescob, ag en Urh. Ind. plén. (é communiein, livr bas-breton.)

22. Eihvet dé goudé en Assomption. Induljance pléniér.

24. S. Bartholomé, Apostol. Ind. pléniér.

25. Sant Loeis, Roué a France, ag en drivet-Urh. Induljance pléniér.

28. S. Augustin, Escob. Indul. pléniér.

29. Sant Yehan er Badéour dibennet. Induljance pléniér.


É SANTAMBR pé GUENGOLO.

1. Santés Isabel, Guériés, hoær S. Loeis. Indul. lodêg. (N’en dé quet ér bas-breton.)

4.Translation santés Rose a Viterb. Ind. lodêg. (146 vlai a bardon, livr bas-breton.)

8. Gannédigueah er Uériés-Vari. Indul. pléniér (é communiein, livr bas-breton.).

10. Sant Nicolas-Tolantin. Induljance pléniér (livr bas-breton).

14. Exaltation er Groéz. Indul. pléniér (ha peb dé en eihvet, livr bas-breton).

17. Gouil Stigmateu, pé pemb Gouli hun Tad sant Françæs. Induljance pléniér.

20. Sant Eustache, Martyr. Deu-uguênt ha cant vlai ar bardon (livr bas-breton).

21. Sant Maheu, Apostol. Indul. pléniér.

22. Gouil en Hanhue a Vari, én hun Urh. Induljance lodêg. (N’en dé quet merchet él livr bas-breton.)

27. Sant Elzéar, ag en drivet-Urh. Ind. lodêg (pléniér é communiein, livr bas-br.)

27. Sænt Cosman ha Damian, Martyret. Seih mil vlai a bardon (livr bas-breton).

29. Sant Miquêl-Arhæl, Indul. pléniér.

30. Sant Jérôm, Belêg ha Doctor ag en Ilis. Induljance pléniér.


GOUIL-MIQUEL.

2. Gouil en Ælet-Gardién. 356 vlai a ind. (El livr bas-breton el laqua er hettan dé ag er mis, ha 336 vlai a bardon.)

3. Translation santés Clair. 300 vlai a induljance. (El livr bas-breton el laqua d’en eil dé.)

4. Sant Françæs, hun Tad séraphiq. In'duljance pléniér ha bamdé durand en eihvet.

13. Seih Martyr a hun Urh. Induljance lodêg. (N’en dé quet ér bas-breton.)

18. Sant Lucas, Aviélour. Ind. pléniér.

19. Sant Pierre a Alcantara, ag en Urh. Induljance pléniér ; memb de guement dén e gommuniou hac e visitou un Ilis ag en Urh. Clémant IX.

23. Sant Yehan, Capistran, ag en Urh. Induljance pléniér. (N’en dé quet él livr bas-breton.)

27. Translation sant Yvon, Belêg, ag en drivet-Urh. Induljance lodêg (N’en dé quet él livr bas-breton).

28. Sant Simon ha Sant Jud, Apostolet. Induljance pléniér.


É CALAN-GOUYAN.

1. Gouil en ol Sænt. Induljance pléniér.

2. Gouil er Beden, eit en Inneanneu treménet. Indul. pléniér (ha bamdé durand en eihvet, livr bas-breton).

8. En eihvet dé goudé gouil en ol Sænt. Ind. lodêg (pléniér, revé el livr bas-breton).

9. Dédicace Ilis Sant-Salvér é Rom. Induljance pléniér.

10. Translation sant Loeïs, Escob. Ind. lodêg (350 vlai ha 150 dé a bardon, revé livr bas-breton).

12. Sant Didace, ag en Urh. Ind. pléniér (é communiein, livr bas-breton).

17. Stés Salomé, Guériés ha Rouannés, ag en Urh. Indul. lodêg (pléniér é communiein, livr bas-breton).

18. Dédicace Ilis sant Pierre é Rom. Induljance pléniér.

19. Santés Elisabeth, merh er Roué a Hongri, Dugués a Turinge, ha patronés congrégation er houvant bras a Baris. In. pl.

21. Présantation er Uériés. Ind. pléniér.

22. Santés Cécil, Guériés ha Mart. Induljance pléniér.

23. S. Clémant, Pab ha Martyr. Ind. pléniér.

25. Stés Cathelin, Guériés ha Martyrés. Induljance pléniér.

26. Gouil en ol Sænt ag en Urh. Ind. Lod.

27. Stés Delphin, Guériés ha priæd sant Elzear, ag en drivet-Urh. Indul. lodêg.

28. Sant Jacq de la Marche, ag en Urh. Induljance lodêg.

30. Sant André, Apostol. Indul. pléniér.


ÉN AVÈND.

4. Santés Barb, Guériés ha Mart. O.

6. Sant Nicolas, Escob. Indul. pléniér.

7. Sant Ambroès, Escob. Indul. pléniér.

Er memb dé, veil Conception er Uériés. Induljance lodêg.

8. Conception er Uériés. Indul. pléniér.

21. Sant Thomas, Apostol. Indul. plén.

25. Gouil Nendelêc, Gannedigueah hun Salvér Jésus. Indul. pléniér é peb-unan ag en tær Overen. (En achemant-men arlerh m’en dé quet merchet él livr bas-breton.)

26. S. Stevan, Martyr. Indul. pléniér.

27. Sant Yehan, Apostol hac Aviélour. Induljance pléniér.

28. Er Sænt-Innoçandet, Martyriset. Induljance pléniér.

31. Sant Sylvestr, Pab. Indul. pléniér.

————


Open bout-zou induljance pléniér, é form jubilé, eit er verdér ha hoéreset, a pe guemérant en habit, hac a pe rant profession.

El én articl ag er marhue, é prononcein a vêg, pé ahoel a galon, ma n’ellant quin, Jesus, Maria.

Bout-zou ehué pemb cant dec-ha-tri-uguênt-dé a induljance, en dès reiter Pab Clémant V, nepas hemp quin d’er verdér, mæs ehué d’er-ré a zianvæz e assistou én exhortation e rér d’en déïeu assamblé.

Cavein e rér hoah induljanceu aral, accordet d’en Urh, mæs èl ma hès mar-a-zén habil e gred é mant collet pé lammet (èl er-ré a mil vlai), ne gonzan quet a nehai ; ne mès scrihuet meit er-ré sur, èl mé mant él livr gallec.

Ret-é leinnein en explication ag en induljanceu, èl ér fin ag el livr Pedenneu Breton, pé ér fin ag er Méditationeu ag êr pemzec Mystér ag er Rosær.



SOMMÉR


ag er Chapistreu hac a Ourhemeneu


Ag er Règl en drivet-Urh a Benigen.
————
I. Quetan Chapistr.


NE vou receuet én Urh santel nameit er-ré e zisco é talhant a zevri doh el lézen catholiq, apostoliq, ha romæn, hac e dremén doh tud santel.

2.° Ne vou quet receuet er-ré n’en dé quet mad ou fé ; nac er-ré libertin, nac er-ré décriet, èl tud infâm, nac er-ré ne vihue quet èl gùir grechénion.

3.° Laqueit e vou ér mæz er-ré e abandonnou er fé, pé ur poént benac a nehi, er-ré e gonduyou ur vuhé scandalus, er-ré e gouéhou én ur faut bras benac, ma ne bresant hum gorrigein, goudé bout bet avertisset charitablemant.

II. En Eil Chapistr.

1.° Er-ré e vou receuet, n’elleint quet gobér profession bet que ne veint instruget a ourhemeneu er règl ;

2.° Bet que n’ou dou païet ou delé, pé reit gageu eit assurein er païemant, pé ahoel que n’ou dou ur volanté son de reparein quentéh èl ma elleint ;

3.° Bet que ne veint é peah hac én amitié, pé é gùir caranté guet ou nessan ;

4.° Bet que n’ou dou assaïet, durand ur blai a noviciat, gout a int e ellou héliein er règl durand ou buhé ; permettet-é neoah dispansein a var-a-boént hac ou changein é treu aral. D’en Directour pé d’er Hovezour ordinær é ma reit er pouvoër-zé ;

5.° Bet que ne veint ér résolution hac én hoant de viret ol gourhemeneu-Doué, ha d'obér er penigenneu e vou reit dehai eit er péh ou dou manquet ag er règl ;

6.° Bet que n’ou dou er volanté de vihuiein ha de verhuel én Urh santel-men ; nac n’en dé quet permettet dehai retournein d’er bed, nac én un drivet-Urh aral, nameit a int e yehai én Urh é léh ma rér en tri vœu a beuranté, a burtæd hac a aboeissance ;

7.° Er merhet diméet e zeli en dout permission ou friædeu, quênt monet én drivet-Urh-men.

III. Trivet Chapistr.

1.° Er verdér ha hoéreset e vou gusquet modestemant, hemb douguein mercheu a vanité, èl dantel pé seyenneu, &c.

2.° Int e zougou edan ou habideu un tuniq pé scapulær, lihue gris-ludu, hac ur hordon de hrouis.

IV. Puarvet Chapistr.

1.° Er verdér ha hoéreset ne zeliant quet assistein ér homédi, ér hrolleu public, nac el leigneu a zebauche ; permettet-é neoah dehai predein én honestis guet ou hérænt eit antretenein er garanté.

2.° Ne reint nitra eit gùélet divertissemanteu public e dèn de zangér pé de vanité ; na ne lausqueint quet èr-ré e zou én ou harg de rein.

V. Pemvet Chapistr.

1.° Int e rei vigil d’er merhér, hac e yunou d’er gùinér durand er blai, nameit hac int e vehai dispanset eit ur ræson vat benac guet en Directour pé er Hovezour ordinær.

2.° Int e yunou én Avènd, a drebi quetan sul en Avènd bet Nendelêc (mæs ne pas d’er sul), ha peb merhér a drebi gouil en ol Sænt bet Pasq.

3.° Exant é a yunein er-ré clan, er-ré discalonêc, er-ré goêdet, tri dé goudé bout bet goêdet ; er-ré e zou é voyage, er-ré e zou én ul labour calet, a oudé Pasq bet gouil-Miquel, en hoérezet saizi bet que ne veint é stad de yunein.

4.° A pe veint é ti er ré-ral, int e zaibrou èl d’ai, ag er péh e vou presantet dirac t’ai, ma n’en dé dihuennet dré ourhemeneu en Ilis, èl kic dihuennet d’en dé yun, d’er guinér ha d’er sadorn.

5.° Int e larou Pater noster irrauc hac arlerh ou fret, ha Deo gratias open arlerh er pret.

VI. Huéhvet Chapistr.

Er verdér e govesseï hac e gommuniou tair gùéh ér blai, d’er bihannan, de Nendelêc, de Basq ha d’er Pantecoust. Obliget-int irrauc d’obér ou amitié guet ou anemiset, ha de restituein en ol domage groeit.

VII. Seihvet Chapistr.

Ne zeliant quet douguein armage, nameit eit dihuen er fé pé er vro, ma n’en d’int soudardet pé tuchentil.

VIII. Eihvet Chapistr.

Er verdér e larou bamdé officeu en dut a Ilis, pé office er Uériés, pé un aral. Int e larou quênt Prim ha goudé Compli er Credo é latin pé é breton, hac er Miserere ur uéh en dé, guet ur gùir gontrition, eit goulen pardon a ou fehédeu. Er-ré ne ouzant quet leine e larou é lèh Matinézeu deuzec Pater hac Ave, hac é léh peb-hunan ag en huéh office aral seih Pater hac Ave, ha tair é léh er Miserere. Er-ré clan e zou exant.

IX. En Navet Chapistr.

Er-ré en dou er guélet d'obér ou zestamant, e reï mad er gobér quênt gobér profession, eit bout liproh d’hum breparein d’er marhue a pe arriuou. Eit en dra-zé, int e gonsultou un dén habil ha santel benac.

X. En Decvet Chapistr.

Int e gonservou étré-zé ur peah hac ur garanté a greis er galon, ha mar sàu un dissantion benac, er Superiorés e impléou hé autorité eit laquat er peah.

XI. Unecvet Chapistr.

Mar beint troublet én ou droédeu, int e ellou goulen secour guet en Eutru Escob.

XII. Deuzecvet Chapistr.

Int e virou a obér sermant erbet, nameit a ean e vehai requis é justice eit un dra a gonséquance, ha mar cavant én ou examén de noz én ou dès groeit hanni, int e larou tair Pater hac Ave de benigen. Int e ziscou d’ou zud er péh e zeliant credein ha gobér eit bout salvet.

XIII. Trizecvet Chapistr.

1.° Int e assistou bamdé én overen mar guellant.

2.° Int hum gavou én assamblé e vou groeit dehai peb mis, d’en ær merchet guet en Directour ; int e laqueï, mar guellant, un dra benac ér plat eit alêge en autærieu hac eit secour er beurerion.

3.° Int e laqueï poén de cheleuet guet attantion en exhortation e vou groeit dehai ; int e virou er silance én Ilis.

XIV. Puarzecvet Chapistr.

1.° Int ou dou sourci a visitein er verdér clan, ha d’ou assistein revé er horf ha revé en inean.

2.° Int hum rantou é tal er hlan a pe vou devéret.

3.° Assistéin e reint én interremant, hac e larou office er-ré treménet, pé ma né ouzant leine, int e larou hantér-hant Pater, Ave, ha Requiem aternam.

4.° Int e larou ur uéh ér blai er seih psalm hac office er-ré treménet, eit en ol berdér bihue ha marhue : ha ma n’ou gouzant, int e larou én ou léh cant Pater, Ave, ha Requiem aternam. Peb Congrégation e reï laret tair Overen ur uéh ér blai én intantion-zé.

XV. Pemzecvet Chapistr.

1.° Int e guemérou hac e aquittou guet aboeissance er hargueu de béré é veint choéget.

2.° Er hargueu-zé ne chommou quet perpet guet er memp berdér, mæs durand un amzér laret hemb quin.

3.° Ne vou laqueit hanni de vout Supériorés durand hé buhé, mæs guellet e vou hé hontinuein dré ur choége nehué.

XVI. Huéhzecvet Chapistr.

Groeit e vou peb plai un assamblé general, mar cav mad en Directour : ino er verdér e larou dehou, é segret, er péh ou dou remerquet é peb-hunan, notablemant contrel d’er berfection pé d’er santeleah hac er péh e ellehai scandalisein en nessan, eit ma quemérou en Directour er moyandeu gùellan eit ou horrigein.

XVII. Sentecvet Chapistr.

Er verdér e reï ou fossibl eit miret a en dout proçæzieu ; ha mar bai groeit hanni dehai, int e assaïou er finissein dré accord.

XVIII. Trihuéhvet Chapistr.

En Directour a bep congrégation, ha memb Covezour ordinær er verdér e ellou changein ha dispansein ag er péh e zou rai diæz ér règl, a pe vou ur ræzon vad benac de guement-cé.

XIX. Nandecvet Chapistr.

1.° Er Supérioréset e avertissou en Directour a fauteu reih en hoéreset, eit ma reï é bossibl d’ou laquat de hum gorrigein.

2.° Mar bai unan-benac ahurtet ha dégorrijabl, er Supériorés, goudé en dout hi avertisset dré tair gùéh de retournein én hènt mad, ha goudé en dout consultet hoéreset discret pé aviset, hé dénonçou d’en Directour : hennen hé zaulou ér mæz ag en Urh, hac e zisclæriou public penaus n’en dé quet mui én Urh.

XX. Uguentvet Chapistr.

1.° Nitra ag er péh e zou merchet ne oblige édan boén a behet na marvel na véniel. Bout-zou mérit bras é héliein er règi ; mæs jamæs ne vai a behet doh hé zorrein, nameit a ean vehai un dra commandet dré ourhemeneu Doué pé dré ré en Ilis.

2.° Mæs ret e vou dehai quemér ha gobér er benigen e vou reit dehai é léh er péh ou dou manquet ag er règl, guet humilité ha promt aboeissance.


Fin ar er Règl bèr.




Hun Salvér, ér Jardrin Olivet, hun desq de bedein ha d’obér penigen.


ER RÈGL


AG EN


DRIVET-URH A BENIGEN,


EIT EN EIL SORT HAC ÉGUILÉ,


GOASSET HA MERHET,


Composet guet sant Françæes, hac agréet guet er Pab Nicolas IV ag en hanhue.
————
Bul er Pab Nicolas IV e verche hac e aprouv er Règl.


NICOLAS Escob, servitour de serviterion Doué, d’hun bugalé câret é J. C, er verdér ha hoéreset ag en Urh a benigen, presant ha de zonet : Salud ha bénédiction.

Un dra certæn é penaus er fondæson ferm ag el lézen a Grecheneah ne vou jamæs boulget na draillet guet tampest erbet, rac mé ma établisset ar manné er fé catholiq, conservet pur guet en Ilis Romæn, ha perdéguet guet Apostolet Jésus-Chrouist, ambraset guet caranté doh Doué ha doh ou nessan, d’er broïeu e vihuai én tihoueldet ag en idolatri. Er fé-zé e zou éhan ha parfæt, hac hemb d’hi n’éel dén parissein bràu dirac Doué na bout agréabl d’é Vajesté divin. Er fé-zé e brepar en hènt a salvedigueah hac e hrata en heurustæt éternel eit recompance.

Eit méritein er recompance admirabl-zé en en dès sant Françæs, servitour inourabl Jésus-Chrouist, hac instituour brudet en Urh-men (eit discoein d’en dut, dré é gonzeu ha dré e exampleu, en hènt e gondui de Zoué), ansaignet d’é vugalé er fé pur-zé ; hac en en dès ordrénet dehai hé discoein hac hé avouéein publiquemant, hé honservein guet courage, ha réglein doh-t’hi ou obéreu, én ur joéntein er santeleah a ou obéreu, doh er ùirioné a ou fé ; a-cel-fin goudé en dout quêrhet heurusemant én hènt a salvedigueah, ma vériteint, én ur guittat er prison ag er bed-men, antréein ér jouissance ag en éternité heurus.

El-cé re-vou groeit.

CHAPISTR QUETAN.


Fæçon d’examinein er-ré e fal dehai bout receuet én Urh.

1.°
DRÉ er garanté hun nès doh en Urh a benigen, ha dré en désir hun nès de reih dehou er græceu cairran ha d’er hresquein pé d’er strêhuein gùel-ar-ùel, ni e ordrén ma vou abroguet, a zivout er fé catholiq hac en aboeissance deliet d’en Ilis, er-ré e vou galhuet de héli er stad-cé ; ha mar bai cavet é talhant a zevri doh er fé-zé ha doh en aboeissance-zé, é vou guellet ou receu é surté.

2.° Ret-é dihoal guet er brassan sourci ne vehai receuet én Urh-cé na huguenaudet na tud suspectet de nahein ur poént benac ag er fé, nac ehué er-ré e zou diffammet én ur mod benac.

3.° Mar bai bet receuet unan-benac ag er sort tud-cé dré sompren, é veint taulet ér mæz ha dénoncet d’en Inquisition eit ma vou groeit ou frosæz. »

Explication.

Er chapistr quetan-men e lar tri-zra : péh sort tud e ellér receu én Urh a benigen, péh sort tud ne zeli quet bout receuet, ha péh sort tud e zeli bout taulet ér mæz ag en Urh. Ellein e rér receu abarh en ol Grechénion e vihue santélemant ; ne zeliér quet receu en huguenaudet, en dut libertin, en dut scandalus, ha memb deliein e rant bout taulet ér mæz, mar dint bet receuet dré sompren.

El ma oai sant Françæs un dén apostoliq én é greden hac én é obéreu, ean en dès ehué groeit é bossibl eit laquat é calon é vugalé er burtæd a fé hac er santeleah a vuhé. Er Sant-cé, ambraset guet er flam a garanté Doué èl ur Séraphin ag er Baraouis, ha desquet guet Doué, é ouyai raih penaus ér hettan paz e rér eit tostat de Zoué e zou credein én ou pé ér fé [1] ; é ma er fé er fondæzon ag er salvedigueah [2], buhé en dén santel [3], consolation er-ré e ra penigen [4], retirance er behérion [5], alhué er Baraouis [6], scont en ihuern [7], reparourés el ligné humen collet [8], ha penaus hemb er fé n’ellér quet pligein de Zoué.

Mæs ean e ouyai ehué penaus er fé, eit méritein en titreu inourabl-zé, e zeli rein sclerdér d’hun speret, caranté d’hun halon ha nerh d’hun hourage. Er fé e zou ur flambeüen, emé sant Pierre, e zeli rein sclerdér demb é creis en tihoueldæt ag en huguenaudage ha trompereaheu, bet que ne vehemb antréet abarh er splandér ag en éternité. Er fé e zou, emé sant Ambroès, mam en ol vertuïeu, rac ag er fé é sahuant, hac er fé ou mâh. Er fé e zou, emé sant Paul, ur huirasse hac un armage terribl e ra demb feahein hun anemiset ; mæs necessær-é ma vou hun fé general, apert ha courajus.

Hou fé e vou general, mem berdér ha hoéreset quaih, mar doh instruget mad ag er péh e zeliet credein, ha mar credet ferm en ol poéndeu ag er fé e ansaign en Ilis d’hé vugalé. Hou fé e vou apert, mar rescond er santeleah a hou ç’obéreu d’er burtæd a hou fé, ha mar justifiet er ùirioné a hou creden dré ur vuhé dibéh. Hou fé e vou courajus, mar beah gùélet é héli hac é tihuen er fé, querclous dirac er grechénion yein ha digaz èl dirac en huguenaudet hac er bayannet ; ha mar credet é hoh quen obliget de ziscoein er fidélité hac er respect e zeliet de Zoué dirac en dut libertin, èl ma oai er Vartyret obliget d’ou discoein dirac en tirandet ; hac èl ma oai gùel guet er Sænt courajus hont andur peb sort tourmanteu, eit désavoéein é hoent Crechénion, èl-cé é teliet discoein guet courage vras e peb occasion é hoh disciplet ha serviterion veritabl de Jésus-Chrouist, hac é ma gùel gueneoh gobér é volanté eit en ol madeu e glasquér, pé eit miret doh en ol drougueu e zougér ér bed-men.

Chetui en obligation hinourabl e hoès queméret ér Vadient, hac e zeliet hou pout reneuéet é quemér en habit ag en Urh, a pe ne zeli bout receuet hanni a vihannoh ne vér assuret é ma fidel hac aboeissant d’en Ilis catholiq, apostoliq ha romæn.

Ellein e rér hanàuein quement-cé pé dré er réputation publiq en dès en hani e oulen en habit, penaus é vihue santélemant, pé dré en testoni e rant ag é fé hac a é vertu en dut vad en hanàu, pé dré en examén particuliér e ra ag é vuhé hac a é greden en Directour, Supérior pé Supériorés ; ha discretet, a p’en n’hanàuér quet a hènd-aral, eit goud a ean e gondui ur vuhé scandalus, a ean en dès groeit ur faut considérabl capabl d’obér col en hinour, a ean e ra un trafic benac dihuennet, a ean e zou divlam é vuhé, a ean en dès un himur diæz, caignus pé attahinus, perpet é clah changemant, pé é oal gonz, etc. Mar gouïér é ma en hani e oulen en habit sujet de unan-benac ag er scieu-zé, é teliér er rufuse guet eah a gaingein en yvrai guet er grén mad, guet eah a gouciein, guet compagnoneah infâm en dut vicius, un Urh ne zeli en dout meit tud santel, hac e zeli discoein d’en ol en exampl ag ur vuhé devot.

Mar arrihue guet unan-benac ag en Urh couéh én huguenaudage, pé él libertinage, pé én ur vuhé hemb religion, èl n’en dé quet établisset en Inquisition é France, é vou avértisset en Directour, hac en Directour e avertissou é particuliér en hani en dès dobér de changein a vuhé, ha goudé ean en avertissou dirac unan-benac pé dirac estroh eit unan ag er verdér pé hoéreset, ha ma ne dèn quet pourfit ag en avertissemanteu carantéus-cé, é vou disclæriet ér guetan assamblé taulet ér mæz ha distaguet doh en Urh.



EIL CHAPISTR.


Penaus é teliér receu er-ré e fal dehai antréein én Urh.

1.°
A P’HUM bresantou unan-benac de oulen en habit, en nemb e vou destinet d’en examinein e atterçou é stat, é vacation ; ean e zisclæriou dehou, pé dehai, en ol gourhemeneu ag er règl, hac é spécial en obligation indispansabl de vihuein é caranté guet en oll ha de zaccor er péh e zeliant. Goudé quement-cé mar fal dehou quemér en habit ag en Urh, é vou reit dehou revé er mod ordinær ; ha mar en dès madeu d’en nessan, ean ou zaccorou hemb tardein, pé én argant pé é rein gageu eit assurance ag é zelé. Ret-é ehué ma reï é beah hac amitié guet é nessan, mar dès caz étré-zé.

2.° A p’en dou groeit quement-cé, ha ma vou achihuet er blai ag é noviciat, mar er hav er verdér mad de vout receuet, ean e reï profession, én ur grateah e virou ol gourhemeneu en Eutru Doué, hac e reï er penigenneu jaugeabl eit er péh en dou manquet ag é règl, revé conseilieu en Directour. Er promesseu-zé e vou scrihuet dré zeorn un dén publiq. Hanni ne vou receuet én ur mod aral, nameit a ean vehai necessær goudé en dout chonget mad.

3.° Open ni e ordren hac e gommand d’er-ré antréet én Urh n’elleint quet mui sortiein ér mæz a nehou eit retournein d’er bed. Neoah er verdér e éel bout Menéh pé Léannéset én un Urh aral.

Er merhet diméet e garou antréein én Urh-men, e vou obliget d’en dout irrauc cousantemant ou friædeu.

Explication.

N’en dé quet assès en dout ur fé pur eit bout salvet, ret-é hoah gobér en œvreu e ordren er fé. Er fé hemb en obéreu e zou ur fé marhue, emé en Apostol sant Jacq (Ch. 2.) Rac-cé open er fé, ret-é hoah ma vou er verdér disposet de héli ou règl durand ou buhé.

Sant Françæs e ra tri article ér chapistr-men : er hettan e ordren d’er Supérioret leinnein er règl d’er postuland pé d’er postulandès (de laret-é, d’er-ré e oulen en habit), eit ma uéleint a int ou dou er guellet, en oar hac el liberté d’hé héliein durand ou buhé, pé ahoel d’obér er péh e vou reit é troc eit er péh n’elleint quet gobér ; rac ret-é bout diaviz eit quemér ur stad hemb en hanàuein. Drest peb-tra, quênt bout receuet, é teliér gobér deu dra : er hettan, ret-é restituein ol er péh e zeliér d’en nessan a balamort d’en dommage groeit dehou. En eil, ret-é gobér er peah hac en amitié guet en nessan, mar dès caz pé yeinnion étré en eil hac éguile.

Mar fal demb gobér un dra-benac agreabl d’en Eutru Doué, pé offrein dehou ur sacrifice, emé sant Bernardin, é teliamb quettan gobér satisfaction d’hun nessan a hun ol guellet. Sant Augustin e lar é ma faus er benigen, durand ma chom étré hun deorn madeu hun nessan ; ha sant-Ambroès e assur dré guement-cé, penaus en hani ne zaccor quet é zelé, n’en dès quet doujance Doué, na ne ouair quet petra é gobér ur gùir benigen. Conzeu er Sænt-zé e zisq demb en en dès bet sant Françæs ræson de ordrennein ne vou receuet dén én Urh a benigen, ma n’en dé gouli é zeorn a vadeu é nessan.

Open ou haloneu e zeli bout consacret de Zoué dré ur garanté courajus e reï dehai ancoéhat en ol anjulieu ou dou receuet, ha memb goulen er peah hac amitié guet er-ré en devai groeit poén dehai hac en devai hoah caz doh t’ai, eit ou gouniein de Zoué, revé conseil hun Salver én aviel : mar doh prest-cair, e m’ean, d’obér hou sacrifice, ha mar da chonge deoh en en dès hou nessan un dra-benac (de laret-é, caz pé yeinnion) dohoh, lausquet hou sacrifice doh troêd en autær ha quêrhet d’obér hou peah hac hou ç’amitié guet-ou, ha deit goudé d’offrein hou sacrifice de Zoué. Goudé ma vou bet receuet er postuland pé postulandés guet en dispositioneu-zé, é vou reit dehai ur blai d’hum assaïein, hac int e virou ol er règl durand er blai-zé, guet eah ne arriuehai guet-ai er péh e lar hun Salvér én aviel : un dén en doai commancet un édefice cair hac el lauscas darn.

A pe vou achihuet blai en noviciat, er Supériorés e guemérou avis en hoéreset, d’er bihannan hani en discrettan, eit goùt a ean e vérit en novice bout laqueit d’obér profession, ha mar bai cavet mad, en Directour e verchou dehi pé dehai en dé hac el léh, hac hé exhortou d’hum breparein dré ur retræd, ha ma ne el gobér ur retræd, d’obér ahoel ur covézion general, eit bout gùel ér stad de bourfitein ag er græceu bras e ra en Eutru Doué guet abondance ér cérémoni cair-zé d’en ineanneu disposet mad. Rac-cé é teliant gobér ou fossibl eit bout preparet de ouni en induljanceu pléniér en dès reit er Pab Léon X ha Paul V, d’er verdér en dé ma quemérant en habit hac en dé ma rant profession.

Mar arrihue guet un novice ur hlinhuet dangerus, pé ur voyage hir bras durand er blai ag en noviciat, en novice-zé e ellou goulen guet en Directour permission d’obér profession eit gouni quênt er marhue er græceu hac induljanceu e ra en Ilis d’er-ré e ra profession ; mæs dré condition ma reneuéou en novice-zé é brofession revé er gustum ordinær ér fin ag er blai, ag é noviciat goudé ma vou guelleit dehou pé dehi. En Directour e el, a p’en dès ur ræson, permettein gobér profession é secret. Er verdér e zeli en dout peb-hunan é brofession scrihuet guet un dén publiq pé guet en Directour, sinet guet er Supérior pé Supériorés, ha guet en hani e receuér, ha guet en Directour, eit chervige dehou de zegasse perpet chonge dehou ag en angagemant en dès queméret a nehué ne zistroeï mui doh er bed ; de laret-é, ne vihuou mui èl el lod muihan ag en dut ag er bed, péré e zisinour santéleah ou badient, é héli custumeu er bed, plijadurieu er horf, en orgueil hac en avarice, e zou huéhet hac alumet é calon en dut guet er goal-spéret aveit ou hol

ACT A BROFESSION.

Eit brassan gloër en Eulru Doué ;
Eit inour er Uériés-Vari beniguet,
Hac hani en Tad-Seraphiq sant Françæs.


NI sinet izelloh, brér N. Directour spirituel er verdér ha hoéreset ag er gongrégation établisset én Ilis a hun houvant, a balamort d’en obligation en dès en ol grechénion de zisclæriein vertu ou berdér ha de gonz ag ou œvreu mad ; obligation e sàu ag er garanté doh en nessan, ha dré en desir hun nès d’obér en devér a hun harg, péhani hun oblige de rein d’er verdér ag en Urh a benigen un act-lis a ou brofession én Urh santel-zé, ni e zisclær hac e certifi penaus en hoér (Mari) en dès receuet devotemant en habit ag en drivet-Urh a benigen é chapél er gongrégation, er hettan dé ag er blai mil seih cant dec ha puar-uguênt ; ha goudé en dout miret perhuéh er règl guet un devotion capabl de rein exampl d'en ol durand er blai a hé noviciat, hi en dès groeit profession en huéhvet dé a guenvér ag er blai mil seih cant unec ha puar-uguênt, én ur gontinuein hoah bamdé de gresquein hé mériteu dré en observance perhuéh ag er règl, ha de rein en exampl vat d'en ol hoéreset dré ur hrescance a garanté doh Doué hac a charité doh en nessan. É testoni a guement-cé ni hun nès sinet er présant act ha cachetet guet cachet en Urh, er memb dé ha blai èl irrauc.

Ret-é ehué remerquein n’en dé quet permettet quittat en drivet-Urh a benigen eit monet ér ré-ral groeit haval doh honnen hac ar é lerh, na memb quittat ur gongrégation eit un aral hemb permission.



CHAPISTR TRIVET.


Form ha gualité Habideu er Verdér.

1.°
ER verdér ha hoéreset e zeli bout gusquet ordinæremant guet dillat ne vou quet a briz na goal vrau, a lihue ludu pé guên. Neoah ellet-vou ou dispansein revé ou d’obér, ou stad ha mod er vro é léh ma chommant. Ne zougueint na seyenneu, na cordoneu seï, guet broderi nac ornemant, eit ma renoncieint, revé conseil en Apostol, de vanitéeu er bed.

Explication.

Custum er verddr ag er vro-men é gusquein ehué el lihue du pé brun-du, open el lihue griz hac el lihue guên, a béré é conz er chapistr-men, hac er gustum-zé e zou aprouvet ; mæs int e zoug hac e zeli douguein édan ou dillat un tuniq bihan pé scapulær, a vihér pé a sarg griz, guét ur hordon a dihuedæt en hantér ag ur biz.

Red-é neoah ma veint gusquet modestemant pé simpl, ha ma renoncieint d’en ol bragueris a vanité hac inutil, èl dantel, seyenneu, bizeuïér, broderi, etc. ; én ur guir d’en ol mercheu a vanité en dès laqueit er goal-speret é chonge en dut ag er bed, emé Tertulien, eit maguein ou orgueil ; hac e zihuen en Apostolet ha Doctoret santel én Ilis d’en ol grechénion, èl treu contrel d’humilité ou stad, ha tout-a-fæt é requin d’er péh e lar hac e oulen guenemb er grecheneah.

Jaujabl-é ma vou gusquet er verdér ag en Urh a benigen guet dillat simpl ag ul lihue modest, el ma oai er grechénion e laquér é penigen ér hommancemant ag en Ilis. En Tadeu santel en dès scrihuet penaus é reint, ou represant én ur stad quen truhéus, m’en dé diæz chonjal én ai hemb compassion. Gùélein e rér, emé Tertulien, sant Cyprien ha sant Pacien, goasset ha merhet, memb ag er rang ihuellan, gusquet é beguin, guet coh dillat, prosternet a hæd ou horf doh dor en Ilisieu, ou deulegat carguet a zar, ou fèn goleit a ludu, ou bleàu négliget, ou horf uset dré er benigen calet. Ne uélér guet-ai na perleu, na diamanteu, na mehér précius, na dantel, na seyenneu, na liennage lin fin ar corveu uset er guaih tud affliget-hont. Caz ou doai doh braguereaheu er horf, ha doh en ol mercheu a vanité hac a orgueil. Ne selleint meit er vrastet a ou fehédeu hac a vajesté en Eutru Doué ou doai offancet ; ha quement-cé e rai dehai quemér a volanté-vat er penigenneu calet hac izel durand hilleih a vlaïeu eit effacein ér bed-men er pehédeu ou doai groeit.

Deusto ma dispance en Ilis bermen ag er sort penigenneu calet-hont ; neoah a p’en dès er verdér en hinour de vout én un Urh hanhuet en Urh a benigen, rac mé ma bet groeit eit quement-cé, int e zeli refusein d’ou horf en ol coutantemanteu, er hastiein, bet memb é fæt ag er gusguemant, guet eah a zisinourein ur stad a benigen hac a humilité dré er plijadurieu, en æzemant hac er braguereah.

Ne vou quet diæz deoh, mem berdér ha hoéreset quaih, quittat er mercheu a vanité hac a orgueil, mar groeit réflexioneu son ar er sermant santel ha publiq e zou bet groeit eid oh én hou padiènt é presance en Eutru Doué, en Ælet hac en Ilis, én hou pezé renonciet de vombanceu en diaul ; de laret-é, d’er vanitéeu e huéh en diaul é calon en dut ag er bed, eit ou zrompein hac ou hol, èl er meurbleu cair hac inutil, ha vanité en dillat, péré e zou treu dijauge doh humilité hou stad, Ne vadéèr er grechénion meit édan er gondition-zé ; n’en d’int bet laqueit de vout bugalé de Zoué ha d’en Ilis hac hériterion d’er Baraouis, meit goudé er promesse-zé. Er-ré e dor er sermant hac er promesse-zé groeit de Zoué, e zou parjur ha faus de Zoué, hac e dèn é gaz ; J.-C. ou separ doh é Gorf mystérius, doh communion er Sænt ; en Ælet ou sel èl esclavet er goal-speret, hac en Ilis e ouil ar ou houst èl ar bugalé dal ha fariet e rid d’er malheur éternel.

Parissein én Ilis guet dillat a vanité, n’en dé quement-cé un insult de J.-C. humiliet, perpet gusquet simpl, ha marhuet eit hun pehédeu a vanité ? Ne ellér laret ag er sort crechénion glorius-cé é mant haval doh soudardet Pilat, péré e rai jottadeu de J.-C. én ur obér seblant ag en adorein, pé doh er vourreüion cri en doai ean crucifiet, hac e rai goab a nehou é obér seblant ag er mêlein ? A ean e zou haval é mod erbet er gusquemanteu glorius doh peuranté J.-C. marhuet nuah ér groéz ? A ellein e rér bout ingorto é conzou pèn J.-C. curunet a spern ha goleit a vlesseu eit er-ré e zou ou fenneu goleit a vragueris hac a vanité ? Deulegat J.-C., capabl de blantein er respet ér galon, a int e sàuou trema en Nean eit goulen græceu eit en deulegat lubric en dou alumet en tan criminel bet-hac én Ilis ? Guêneu J.-C., abrevet guet er vistr ha guinaigr, perpet digueor de berdêc er ùirioné, a int e ellou digueorein de bedein eit er guêneu accourset d’er goal-gonzereah, d’er gueuïér, d’er vantereah, pe d’er honzeu a libertinage ? Anfin Corf J.-C., uset guet ur benigen hir ha calet, dibennet guet en tauleu fouêt, violêdet guet er goal dauleu, ha goleit a oêd, a ean e ellou rein é vénédiction d’er grechénion e vou bet ou horveu goalhet a blijadurieu, maguet én æzemant, gusquet cair guet quément a sourci ? Ne zeliamb-ni quêntoh dougein ne zehai J.-C. é uélet n’en domb é mod erbet haval doh t’ou, é uélet é limage tout-a-fæt diffiguret énamb, de bedein é Dat d’hun zrettein èl er merhet a Jerusalem, menacet a berh Doué guet er Prophet Isaï, chapistr trivet, ér mod-men :

Èl m’en dès bet er merhet a Sion santimanteu a orgueil hac a vanité, èl m’ou dès sàuet ou fenneu é quêrhet, hac aleiget ou feceu guet studi, hac ou mesuret doh ou seelleu, é splannein é public dirac en ol, en Eutru Doué é punition a ou vanité hac a ou hloër, e laqueï ou bleàu de gouéh, e zihuscou a ziar ou fèn er houiffeu glorius, e lammou guet-ai en danné en dès cherviget dehai de vragal, a pe vou arrihue en dé ag é vanjance. Rai a garanté e hoès doh Doué ha doh hou salvedigueah, me hoéreset quaih, eit hum exposein d’er sort malheur-zé. N’ancoéhait jamæs er péh é lar S. Pierre : Ornemant pé bragæris er merhet crechén, é mean, ne zeli quet bout clasquet er gusquemanteu cair ; mæs én dén intérior, ér speret a beah, perpet er memb, modest ha pinhuic dirac Doué. Chetui er sort braguereah e blige de Zoué. Queméret enta hou tillad, me hoéreset, èl hun hetan mam hac er guetan ag er merhet (emé Tertulien, De habitu muliebri). Ne sellai hé dillad meit èl testeu a hé hondannation, èl ur suit a hé fehet, èl un avertissemant d’obér penigen, èl ur breparation pé un aprestemant de vout liénet. Queméret enta hou seré èl ma quemérai hé ré, guet un abondance a zar, hac a hirvoudeu ar er hol a græce Doué dré er péhet.



CHAPISTR PUARVET.


Er Verdér ne zeliant monet d'er festeu, crolleu, comédi.

1.°
ER verdér ha hoéreset n’hum gaveint jamæs ér homédi, ér hrolleu pé ér leigneu a zebauche.

2.° Ne reint nitra eit gùélet en divertissemanteu ha hoarieu public, é léh ma hès dangér pé vanité.

3.° Int e zihuennou ehué doh er-ré e zou én ou harg a rein nitra eit quement-cé.

Explication.

Deusto mé ma er grecheneah ur religion a benigen hac a gaz doh er plijadurieu, neoah n’en dé quet dihuennet a hum zeverral é mad hac én honestis, guet en intantion de vout gùel é stad goudé de chervige Doué, revé hun vocation ; èl ma larér é oai bet cavet ur uéh en Apostol sant Yehan doh hum zivertissein guet ur pichon, hac e rescondas de unan souéhet a guement-cé : un arbalet n’éel quet bout perpet bandet. Er Speret-glan e lar ér Scritur santel (Ecc. 20) é teliér forbannein en tristedigueah ag er galon, rac ma ra er marhue de hilleih a dut, ha ne ra pourfit erbet de hanni. En Eutru Doué e fal dehou, emé sant Paul, ma rehemb guet joé er péh e oulen guenemb : hilarem datorem diligit.... Ne fal quet dehou ma er chervigehemb guet ur galon chairret ha contraignet. En dut santel, emé David, hum rejouisse é presance en Eutru Doué, ne gleuér meit cannenneu a joé èn ou zi. Quement-cé en dès laqueit en Doctoret de laret é ma en devotion quen amiabl, ma ellér laret a nehi er péh e lar Salomon a abiltæd en Eutru Doué : hé hompagnoneah e zou exant a chagrin ; er-ré e vihue guet-hi e zou perpet é joé. Test er bugul rancontret guet en Doctor Taulér.

Ne zeli quet enta er verdér chonjal, a balamort ma rant profession publiq a benigen, é ma dihuennet doh t’ai quement sort deverrance-zou. Int a éel hum gavouet guet ou hérènt eit predein mara-uéh, eit antretenein er garanté en eil doh éguilé.



CHAPISTR PUEMVET.


Ag er yun ha vigil.

1.°
ER verdér ha hoéreset e reï vigil d’el lun ha d’er merhér, ma n’en dint clan, pé rai discalonêc pé é voyage. (Er Pab Clemant seihvet en dès dispanset ag el lun, ér bul Uberes fructus, etc.)

2.° Er-ré e vou goêdet, e ellou daibrein kic en tri dé arlerh.

3.° Int e yunou quement guinér e zou ér blai, nameit a ean e vehai Nendelêc d’er guinér, pé ma veheint clan, rai ziscalonêc, é voyage, pé él labour calet, pé dispanset eit ur ræson benac aral.

4.° Int e yunou d’er merhér ha d’er guinér, a drebi gouil en ol Sænt bet Pasq, hac e reï yuneu en Ilis open.

5.° Int e yunou Coareis sant Martin ; de laret-é, a drebi gouil sant Martin bet gouil Nendelêc, nameit d’er sul, hac a drebi sul el Lard bet Pasq, ma ne véint exant dré glinhuet pé dre un necessité benac aral. (Er Pab Clemant seihvet en dès berreit coareis sant Martin, hac e bermet er hommancein d’er hettan sul ag en Avènt bet Nendelêc.) Mæs jamæs ne yunér d’er sul.

6.° Int hum goutantou guet ou miren, ou hoén pé collation, ma n’en dint rai ziscalonêc, pé clan, pé é voyage. Er-ré yah e zaibrou hac e ivou guet modération, én ur chonjal ér péh e lar Jesus én Aviel : dihoaliet a lezel ou caloneu de bonnerrat guet rai a vouid pé a ivage.

7.° Er-ré e zou occupet guet ul labour calet benac e ellou quemér ou fredeu tair gùèh én dé, a drebi Pasq bet gouil sant Miquel-Arhel ; hac a pe veint é labourat é ty en estrain, int e ellou daibrein er péh e vou cherviget d’er ré-ral pé dehai, én ur zihoal neoah a zaibrein kic d’en déïeu vigil pé yun commandet guet en Ilis.

8.° Er merhet diméet ha seizi e zou exant a benigennen er horf, bet que ne veint é stad, mæs ne pas ag er pedenneu.

9.° Er verdér e larou ur uéh Pater noster, etc., irrauc hac arlerh ou miren hac ou hoén, hac e larou open goudé ou fred Deo gratias ; hac a p’ou dou manquet, int ou larou tair gùéh ler-hoh-lerh én un ær benac ag en dé.

Explication.

Er chapistr-men e zou raih assès ; mæs ret-é chonjal en dès en Directour hac er Govézerion ordinær er pouvoër de zispansein a benigenneu er règl a p’en dès ur ræzon vat benac, èl a pe vér clan, rai ziscalonêc, é oprad hac én ul labour calet. Ellein e rér ehué dispansein ag er yun d’er merhér er-ré e yun d’er sadorn dré zevotion hemb obligation erbet. Ret-é hoah remerquein penaus er Pab Clemant seihvet, dré er bul Dum uberes fructus, en dès dispanset a obér vigii d’el lun, hac a lod coareis sant Martin, én ur rein permission d’er hommancein a sul quettan en Avènd bet Nendelêc ; mar bér obliget de bredein é tiér er-ré ne rant quet vigil d’er merhér, é ellér daibrein kic guet-ai d’er merhér, é obér irrauc er résolution d’obér un alézon pé ur beden benac eit er manquemant-cé. Er-ré n’elleint quet yunein én Avènt e ellou gùéhavé gobér vigil, pé bamdé, pé d’el lun ha d’er merhér, a ne vehai meit de noz, diovér déjun pé miren anderhue, pé fréh ha bara étré ou fredeu, pé e zaibrou un tam behac bihannoh, pé e ziovérou ivage, pé lod a nehou, hac e zihoallou doh er hompagnoneaheu e ellehai bout caus dehai de vanquein de guement-cé. Er memb tra e ellér laret ag en deïeu yun aral. Ellein e rér ehué hum zerhel ér beden én ur stad gênet, pé andur un drouc benac exprès un nebedic amzér, e vehai guellet lemel aben, eit recompansein ér yun manquet.



CHAPISTR HUEHVET.


Pet guéh é telier covessat ha communiein.


ER verdér ha hoéreset e govesseï hac e gommuniou (d’er bihannan) tair gùèh ér blai, de Nendelêc, de Basq, ha d’er Pantecoust. Mæs quênt ou gobér int ou dou soign a obér ou feah hac amitié guet ou nessan, ha de restituein mar ou dès groeit gueu doh t’ou.

Explication.

Gùélet e ramb dré er chapistr-men ne dostér liès d’er Sacremanteu é gré sant Françæs, pé a balamort d’er bihan a zevotion en doai en dut ag en amzér-zé, pé rac ma ou doai hilleih mui a respet eit omb doh er Sacremanteu, mystérieu quer bras ha quen terribl, ha rac-cé mui a eah a ou disinourein ; pé rac ma hoènt santelloh ha sonnoh eit omb, ha rac-cé n’ou doai quet d’obér quel liès èl omb de dostat d’er Sacremanteu, eit clasq ér vamenneu crihue a græce Doué, un abondance a secourieu, eit reparein en innoçance collet, e gonserveint int guet mui a fidélité.

Ne fal quet neoah ma credou er verdér n’en dé quet permettet dehai tostat d’en neu Sacremant-cé meit d’en déïeu merchet ér chapistr-men ; int e éellou tostat dehai quel liès gùéh ma permettou en Directour pé Hovezour dehai. Custum er gongrégation a Baris é communiein peb sul ha gouil, eit goulen guet Doué é græce hac é viséricord eit en Ilis, er Ranteleah, ou Bugulion spirituel, ou famil, hac eit er verder ha hoéreset ag en Urh.

Mæs ret é ma reint un attantion vras ar en obligation ou dès d’obér ou feah hac amitié guet ou nessan, mar dès caz pé yeinnion étré-zai, ha de restituein, mar ou dès groeit gueu doh t’ou ; rac pihue benac e dosta d’er Sacremanteu guet caz doh é nessan, pé guet é vadeu étré é zeorn, hemb en dout ur gùir volanté d’ou zaccor quentéh èl ma ellou, e dro madeleah Doué é drougueah hac e Sacremanteu de sacrilégeu.



CHAPISTR SEIHVET.


Ne fal quet doug armage.


ER verdér ne zeliant quet doug armage, nameit aveit dihuen en Ilis, pé er fé, pé ou bro, pé en dout permission.

Explication.

Tertulien en dès ræzon de laret penaus ur hrechén n’en dès anemis erbet ; rac open mé ma dihuennet doh t’ou a obér droug d’er ré n’en dès quet groeit dehou, é ma hoah ordrennet dehou gobér vad d’er-ré en dès groeit poén dehou. Patiantet ur hrechén e zeli el laquat de zoug er victoër a er-ré en anjuli, pé e ra gueu doh t’ou. Er groéz merchet ar é dal hac ar é galon én é Vadient hac ér Gonfirmation e zeli chervige dehou de cuirasse, eit hum viret doh attaqueu er fal dut, doh en anjulieu, goal gonzereah, domage pé poénieu. Mar fal d’ur hrechén quemer armeu, ean e zeli quemér er-ré e bresant sant Paul d’en ol grechénion én é lihiér d’er-ré a Éphèse : queméret, e mean, armeu en Eutru Doué, eit ma ellehait résistein en dé ag en droug revé er uirioné, hou cuirasse hac er santeleah, hou cuellan dihuen, eit ma chervigeou conzeu Doué deoh de glehan spirituel.

Deliein e rant gout e ma deit hun Salvér ar en doar de laquat er peah hac er garanté étré é serviterion, ha de ziscoein demb é teli ur hrechén carein er peah, ha col tout quêntoh eit-hi.

Rac-cé, revé hun Tad seraphiq S. Françæs, ne zouguet quet armeu a vanité, mæs hemp quin a pe vou question a zihuen er religion pé er vro. Nezé é teliant bout ardant ha courajus èl sant Loeis, ha sant Elzear hac hilleih a ré-ral. N’en dé quet neoah dihuennet d’en duchentil, na d’er soudardet, na d’er-ré e ra ur voyage dangerus, a zoug ou hlehan pé armage aral.

CHAPISTR EIHVET.


En ærieu, pé officeu.


ER verdér ha hoéreset e larou bamdé en office e lar en dut a Ilis, de laret-é, Matinizeu, Prim, Tierce, Sext, None, Gospereu ha Compli.

2.° Er-ré ne ouzant quet leine, pé n’en dou quet oar d’assistein én Ilis de laret en officeu-zé, e larou ahoel én ou léh deuzec Pater noster, etc., eit Matinézeu, ha seih eit en ærieu aral.

3.° Int e larou Credo in Deum, etc., quênt Prim ha goudé Compli, hac ur uéh en dé er Miserere, mar er gouyant, hac a p’ou dou manquet, int e larou tair gùéh Pater noster, etc.

4.° Er-ré clan e vou exant a office, mar carant.

5.° Durant coareis sant Martin ha hani Pasq, int e assistou é Matinézeu e larér én Ilis, mar guellant.

Explication.

A p’en dès en Eutru Doué hun hrouéet ha laqueit ér bed, ha mé ma hemb cesse é obér vad demb, é ma just ma vehemb hemp cesse doh en trugairécat ha doh er mêlein. Mæs er grechénion ar en doar n’ellant quet er gobér dalhabl èl er Sænt e zou én Nean ; ret-é ahoel ma impléeint lod ag en dé guet en devér-zé, de vêlein ha d’adorein brastet ha madeleah Doué.

El-cé en dès groeit en dut santel a bep-amzér. Er Roué santel David, deusto ma oai occupet guet er sourci hac en affærieu ag é ranteleah, e hum dennai seih gùéh én dé én é gambr a beden eit mêlein Doué.

Doh scùir er Roué santel-zé, ha dré inspiration er Speret-glan, en en dès gourhemennet en Ilis d’er-ré e zou ou stat pedein ha mêlein Doué, laret seih office bamdé ; en officeu-zé e zou hoah hanhuet ærieu, rac ma hés unan eit en noz hac er ré-ral peb tair ær ag en dé. Cource Matintézeu é creis noz, èl ér hommancemant ag en Ilis, ha hoah hinihue en dé én ul lod-vat a gouvandeu, Prim de sàu heaul, Tierce de nàu ær, Sext de greis-dé, Non de dair ær, Gospereu ardro cuéh heaul, ha Compli de dihouélat. Mæs ellein e rér commancein Matinézeu a anderhue a p’en dé tostoh en heaul de guèh eit de greis-dé, pé ou lezel bet en trenoz, ha dégoursein en ærieu aral, meit ma veint laret én dé merchet dehai. Neoah n’en dé quet hemb ræzon en en dès er Sænt a uéharal hac en Ilis merchet ou hource dehai, ha n’ellér quet gobér gùel eit en héli a guement ma ellér. Doh ou laret é ma pourfitabl chonjal ér poéndeu a Bassion hac a Varhue hun Salvér arrihuet d’er hource ag en office e larér, èl de Vatinézeu én é nozeoh deuéhan er jardrin Olivet, stleiget a énou de Jérusalem é ty Anna ha Caïf ; de Brim, ér péh en doai anduret é ty Pilat, flagellation, curunet, anjuliet, juget é gueu ; de Tierce, a pe oai é tougueïn é groéz d’er Halvér ; de Sext, pé oai tachet én-hi, de Non, pe oai marhuet, d’er Gospereu, pe oai disquennet, de Gompli, pe oai interret. Er chonge ag er poéndeu-zé e gresq en devotion hac e arrest hun speret posettoh. Office er-ré ne ouzant quet leine assès e zou en nombr ag er pedenneu merchet ér chapistr-men. Int e zeli ou joéntein doh office en Ilis, ha hum gomportein just èl er-ré el lar. Eit quement-cé en en dès sant Françæs ordrénet d’er verdér ha hoéreset a Urh er benigen laret office en dut a Ilis, pé ma n’ellant, laret Pater, Ave Maria, guet Gloria Patri, quel liès a uéh èl mé ma merchet ihuélloh.

Revé custum mad hilleih a verdér, é ellér laret office er Uériés é léh office en llis pé er pedenneu, én ur laret ér fin un De profundis eit en ineanneu ag er Purgatoér. Èl mé ma obliget er verdér de rein en exampl vad d’en ol eit ou douguein de chervige Doué, int ou dou sourci bras a assistein én Overen-bred hac én instructioneu a ou farrès.



CHAPISTR NAUEVET.


Testamant.


ER verdér ha hoéreset en dès er guellet de zisposein a ou madeu, e reï ou zestamant ur hource benac ag en tri mis quettan goudé ma veint antréet én Urh, guèt eah a verhuel hemb en dout groeit ou zestamant.

Explication.

Penaus benac n’en dès nitra assurettoh eit er marhue, n’en dès neoah nitra e ouïér bihannoh eit en ær hac er fæçon. Rac-cé é teliamb évéhat ha bout prest é peb momant a hun buhé, revé avertissemant hun Salvér, guet eah ne vehemb somprepet. Eit en dra-zé en dès hun Tad seraphiq ordrénet d’é vugalé gobér abret ou zestamant, eit bout divarrasset ag affærieu er bed, hac eit bout liproh a speret de chonjal én affær a ou salvedigueah a pe zeï en ær dehuéhan. Int e ellou consultein en Directour, ou Hovezour ordinær pé ou Ferson. Chetui amen ur scùir a destamant. N’en dé quet ret laquat tout er péh e zou amen. Peb-unan e el quemér pé lezel er péh e garou.

Scùir un Testamant.

È hanhue en Drindet santel, Tad, Mab ha Speret-Santel, un Doué hemp quin é tri person, é péhani é credan, e zeziran, hac e fal dein cârein, chervigein, hac hinourrein durant mem buhé.

Mé, brér pé hoér N., ardro en oaid a zeu-uguênt vlai, e zisclér penaus en Eutru Doué, é obér deign er græce de gonsidérein guet attantion er bihan a zalh a vuhé mab-den, ha de uélet ehué el lod muihan ag en dut somprenet guet er marhue, en dès ehué degasset deign, dré é hræce, er chonge de zihoal doh er malheur-zé, doh hum zivarrassein ag en affærieu tamporel, eit n'em bou én ær a me marhue quin sourci nameit ag en affær bras a me salvedigueah. Quement-cé en dès groeit deign (goudé ma mès goulennet græce er Speret-Santel, ha chonget a barfæt én deværieu a me houciance), gobér me zestamant-men, e mès scrihuet ha sinet guet men dorn, guet me ol santimant mat hac én un antiér liberté, ha mé oulen ma vou héliet hac accomplisset pen-d’er-ben arlerh me marhue, prestan-ma vou guellet.

De guettan, é considérein en en dès en Eutru-Doué me hrouéet eit-ou, eit er chervigein ar en doar ha bout heurus guet-ou én Nean, me offr hac e ra m’inean dehou a greis me halon, ha m’er supli, dré é vadeleah infini ha dré er mérite a Oêd précius me Salvér, n’hé jugeou quet revé er vrastet hac en nombr a me fehédeu, na revé é justice terribl, mæs revé en doustér ag é viséricord.

Mé suppli ehué er Uiriés beniguet, me mam a garanté ha m’avocadès charitabl, sant pé santés N. me Fatron, m’Æl-Gardién, en ol Sænt ag er Baraouis, hac é spécial me Zad séraphiq sant Françæs, guet en ol Sænt ha Santézet en dès bihuet én Urh a benigen, é péhani e mès er bonheur de vout ; m’ou suppli ol d’em secour dirac Doué durand en achemant a mem buhé, hac én ær a me marhue, a-cel-fin, goudé en dout groeit penigen a me fehédeu, ma ellein merhuel e stad a hræce Doué ha bout heurus guet-ou durant en étermté.

Eit me horf, mé garehai ma vehai liennet guet me habit ag en Urh, hac interret ér verret a me farrès, pé é hani N.

Desirein é ran ma vou laret eit repoz m’inean N. Overen ém parrès pé....ha ma vou cannet un Overen ha groeit ur chervige é Ilis er gongrégation un nebedic goudé me marhue, ha ma vou pedet er verdér ha hoéreset d’assistein én-ou.

Mé fal dein ma vou reit d’er beurerion ag er barrès er som a.... D’er verdér ha hoéreset peur ag en Urh, er som a.... D’en Ilis ha d’er Venéh ag er houvant é péhani e mès groeit profession, er som a....

Me oulen ma vou groeit un obit eit repoz m’inean ha hani me zut durand ur blai guet un Overen hemb can, pé guet un Overen ha chervige cannet durand ur blai, hac unan peb mis, pé péb suhun, pé bamdé, eit quemént-cé, me ra er som-men....

Mé hanhue eit exécutour pé accomplissour a me zestamant N, ag er guær N, é parrès N, ha m’er ped a accomplissein arlerh me marhue, ol er péh e oulennan ém zestamant.

Anfin me zisclèr penaus èl ma mès bet er græce de vihuein, é teziran ehué merhuel ér gùir fé hac én aboeissance d’en Ilis santel catholiq, apostoliq ha romæn, e gredan assuret bout er gùir Ilis, é sinan en dé N, er mis N, ér blai N, ér guær N, ér barrès N. Amen hanhue en hani e ra en testamant.

CHAPISTR DECVET.


Ag er peah.


MAR arrihue un dissantion benac étré er verdér, pé étré-zé hac en dut aral, er Supérioret pé Supérioréset e assaïou guet charité hac ér mod e gredeint gùellan eit laquat er peah hac en amitié.

Explication.

Èl mé ma er garanté doh en nessan ur merche eit hanàuein bugalé Doué, ha diforhein gùir serviterion Jesus-Chrouist doh er-ré n’en dès meit en hanhue hac en aparance, hun Zad seraphiq sant Françæs en dès ræzon vat de ourhemenein d’er verdér ag en Urh a benigen de gonservein guet er brassan sourci er garanté doh en nessan, ha d’hé reparein prest mar dant ag hé hol. Int e zeli enta conservein ur garanté vras doh ou nessan, hac e assaïou discoein d’en ol ul limage ag er grechénion quettan, péré e vihuai quen tuêm a galon en eil doh éguilé, ma lar sant Lucas n’ou doai ol meit ur memb calon hac ur memb inean ; hac eit quement-cé, er verdér ha hoéreset e zioallou hac e belleï dob pep sort dissantion, e sàu el lod muihan ag en interès pé ag en ambition. En ambition e zou en hoant de hinour pé jalousi doh er-ré en dès. Mar arrihue neoah un dissantion-benac étré er verdér pé étré-zé hac en dut aral, er verdér e hanàuou quettan en dissantion-zé, hum impléou guet caranté d’ou accordein, ha ma n’ellant donet de bèn, int e avertissou er Supérioret pé Supérioréset, péré ou accourajou d’obér er peah hac en amitié guet er honzeu ha ræzonnieu capaplan de douchein ou halon, èl er ourhemen e ra demb hun Salvér de gârein ha d’obér vad d’er-ré e ra poèn demb, ha dré exampl en Eutru Doué memb, péhani hun hlasq er hettan hac e ra demb é græceu eit retournein d’er stat a græce Doué, a pe za demb er huittat dré er pehet marhuel.



CHAPISTR UNECVET.


Ag er persécutioneu injust.


MAR bai troublet injustemant er verdér én ou règl ha prilégieu guet en dut a autorité e gomand ér bed, int e yeï de gavoued en eutru Escob, eit goulen é avis ha gobèr èl ma larou eit finissein er bersécution.

Explication.

É scol er grecheneah é tisquér andur ha disprisein er persécutioneu, pé er boén e rér demb mal a propoz ; er batiantet nezé e ra hun guellan armage hac hun brassan mérit, emé en apostol sant Jacq, hac er mirit bras-cé e dremén mil ha mil gùéh er boén e santamb. El-cé é léh dougein er persécution, é ma hun pourfit cairran hé dézirein hac hé andur, én ur zerhel hun chonge ar Jésus-Chrouist, ar er péh en dès laret ha groeit. Pe veheoh ag er bed, é mean, er bed e garehai er péh e vehai dehou ; mæs él ma mès hou choéget hac hou tennet ag er bed, er bed en dès caz dohoh èl dohein. Couraget enta priædeu Jésus-Chrouist, héliet conzeu hac exampl hou priæd adorabl ; beah joéius bout goapeit ha trettet èl d’on un nebedic amzér.

Neoah gùéhavé é ma mad ha deliet gobér èl ma lar er chapistr-men. Par exampl pe vehér é clasq draillein en Urh.



CHAPISTR DEUZECVET.


Ne fal quet touïein pé sermantein.


ER verdér ne douïeint pé ne reint sermant erbet, meit én occasioneu permettet guet hun Tad santel er Pab ; de laret-é, eit laquat er peah, eit justifiein ou fé, eit dislaret er péh e laquér ar ou houst é gueu, eit assurein ou zestoni, eit autorisein ur pern, pé ur uêrh, pé un donæzon. Int e zihoallou ehué a douïein én ou discourieu ordinær, ha mar arrihue guet unan-benac er gobér dré sompren (èl ma arrihue liès guet er-ré e zevis hilleih) goudé en dout examinet ou houciance de noz, int e larou tair Pater noster, etc., eit penigen ag en touïereah ou dou groeït hemb avis.

Ret-é ehué m’an dou chonge peb-unan a zisquein hac a accouragein er-ré e zou én é garg de chervige Doué.

Explication.

Remerquet erhat : touïein pé sermantein e zou quemér en Eutru Doué de dest ag-ér péh e larér pé e grattér. Ellein e rér hoah quemér de dest œvreu en Eutru Doué, èl en Nean, en doar, en tampl, etc., hac en dra-zé e zou touïein dré en œvreu-zé.

Er Vretonet e hanhue ehué touïein, laret en diaul, malloh, sacrein ; mæs er pehédeu-zé e zou scandal, pé anjulieu, pé malédictioneu, pé blasphemeu, ha ne pas véritablemant touïein ér mod ma conz en Aviel hac el livreu. En nemb ne fal quet dehou quemér Doué pé é œvreu de dest ag er péh e lar, ne fal quet dehou touïein, ha quement gùéh nen dé quet ur gonz capabl de laquat en nemb er hleu de gredein é quemérér Doué pé é œvreu de dest ag er péh e larér, ne dreménou quet er gonz-cé eit ur véritabl touïereah pé sermant. Mæs liès er-ré e zivis rai e lar hemb avis conzeu capabl de laquat er-ré ou hleu de gredein é touyant veritablemant ; er sort babillerion-ze e zeli hum examinein de noz, gobér penigen, èl ma lar er chapistr-men, ha changein. Leinet en instruction santel, er chapistr ag en touïereah.

Hun Salvér e zihuen doh er grechénion a douïein é mod erbet, na dré en nean, èl trôn en Eutru Doué, na dré en doar, èl é varchepi, na dré ou fèn ; rac n’éellant quet hemp quin changein el lihue a ou bleàu, er pemvet chapistr a aviel sant Maheu ; na dré nitra crouéet, emé sant Jacq, Apostol. Ur hrechén mad e fal dehou bout salvet e zeli bout credet ar é guir, ha laret hemp quin, emé en Apostol-zé, ya ha nepas ; en dra-men e zou, en dra-men n’en dé quet. Er santeleah a hun buhé e zeli bout gùel test eit ur sermant pé touïereah.

Eit degasse chonge a guement-cé d’é vugalé, en en dès dihuennet sant Françæs a douïein pé sermantein é mod erbet, nameit ér pemp occasion permettet guet er Pap, ha merchet ér chapistr-men ; ha hoah ne fal quet er gobér meit én nécessité vras. En eil articl ag er chapistr-men e zegasse chonge d’er verdér ha hoéreset en dès tud édan d’ai, é mant responsabl a salvedigueah ou bugalé, ou serviterion ha filloret pé filloreset, péré e zou ou bugalé spirituel ; obliget-int d’ou instrugein ar er péh e zeliant credein ha gobér eit bout salvet. Sourci ou dou enta a zisquein dehai ou hatechim, er fæçon de bedein Doué, ha d’ou obligein d’er pedein de vitin ha de noz ; d’assistein dévotemant én Overen sul ha gouil, ha d’en oberat a pe elleint ; de govessat ha de gommuniein ur uéh pep mis ; d’hum gorrigein a ou fal acustumanceu, ha a bratiquein er vertuyeu e jauge doh ou stad, aveit ma vou ol ou bugalé santel, guet eah a vout punisset guet Doué eit pehédeu ou bugalé pe serviterion.



CHAPISTR TRIZECVET.


Ag en Overen hac a assamblé er Verdér.

1.°
ER verdér ha hoéreset, yah ha dispoz, e assistou bamdé én Overen, mar guellant.

2.° Int e assistou én assamblé ur uéh pep mis d’en dé hac él léh merchet dehai, hac én Overen cannet inou.

3.° Peb-unan e reï un alézon benac d’er Sacristin pé Sacritinés, péhani, dré volanté er Supérior pé Supériorés, ou réi d’er verdér peur, hac e spécial mar d’int clan, d’ou interrein ; reit e vou ehué un dra-benac d’er-ré a zianvés ha de Chapel en assamblé.

4.° Int e bedou ur Religius benac de berdêg dehai, ha d’ou accouragein d’er benigen ha d’en œvreu a visericord. Int e oarnou er silance én Overen, ér perdêg hac én instructioneu e vou groeit dehai.

Explication.

El mé ma er Sacrifice ag en Overen ur mémoér hac ul limage bèr a ol mystérieu hun Salvér, er gage préciussan ag é garanté continuel dohémb, hac ur vamen crihue a græceu hac a vadeu en Eutru Doué ; a balamort de guement-cé en hum accourage hun Tad sant Françæs d’assistein bamde ér mystér adorabl-zé guet en ol respet hac attantion possibl, én ur greden assuret penaus en attantion respectuus ha carantéus-cé e zou en hinour agréaplan e ellehemb rantein de Zoué.

Int e assistou ehué ur uéh ér mis ér perdêg hac én exhortation én assamblé, pé congrégation. Er verdér e reï ou assamblé d’ou zu, hac en hoérezet én ur Chapel aral, guet eah a rein léh de vourdeu en dut libertin, pé de scandal d’en dut goan. Ma n’éellér quet cavoued deu léh, er verdér e vou doh un tu hac en hoéreset doh un tural, èl én Ilisieu parrès.

Ne gonzér én assambléïeu-zé meit ag er péh e sel gloër en Eutru Doué, salvedigueah er verdér ha soulagemant er beurerion. Inou é vou pedet Doué eit en Ilis, eit er vro, eit er-ré e gondui en Ilis hac er vro, eit er verdér bihue ha marhue.

Sant Françæs e zesir ma quemérou é vugalé scùir doh er grechénion quetan, e rai èn ou assambléïeu un alézon benac perpet de dresoliér en Ilis, eit en ornemanteu, soulagemant er beurerion crechén, hac eit antretenemant en dut a Ilis e berdéguai hac e rai er Sacremanteu dehai. (11. Cor 16.)

El mé ma un dra forh pourfitabl quemér ur Sant de batrom ha de scùir durand ur mis, er Sacristin pé Sacristinés en dou soign, er hommancemant ag er blai, de brenein santanceu ar béré é vou merchet limage ur Sant pé Santés, hac é vertuyeu principallan, hac é vou reit é gani de bep-unan én assamblé. Er santanceu-zé e brenér é feillad bras groeit exprés hac e drohér goudé.



CHAPISTR PUARZECVET.


Ag er soign ag er-ré clan ha marhue.

1.°
A PE vou clan unan-benac ag er verdér, er Supérior pé Supériorés e yeï pé e gassou unan ag er verdér d’er visitein, d’er bihannan ur uéh peb suhun ; int en avertissou de govessat abret ha de receu en Eutru Doué, ha mar dé peur, int en assistou guet argant en assamblé.

2.° Mar da a merhuel, avertisset e vou er verdér ag el léh ma vou marhue, hac int e assistou ér pedenneu, én Overen hac én interremant.

3.° Er verdér e zou Bêlean e larou un Overen eit er marhue unan-benac ag en eih dé goudé. Er-ré e ouair er Psautier e larou hantér-hant psalm ; er-ré ne ouzant quet leine e larou hantér-hant Pater noster hac Ave Maria, hac e larou ér fin a bep-unan Requiem æternam.

4.° Open int e reï laret peb plai tair Overen eit salvedigueah er verdér bihue ha marhue. Er-ré e ouair er Psautier el larou tout ur uéh ér blai én intantion-zé, hac er-ré n’er gouyant quet e larou cant Pater noster hac Ave Maria, hac e larou arlerh peb-unan Requiem æternam.

Explication.

Er verdér, a pe chomeint clan e reï avertissein er Supérior pé Supériorés, eit ma veint visitet én ou hlinhuet, hac accouraget de dennein pourfit a nehou, d’hum breparein de receu er Sacremanteu a Benigen hac ag en Autær, ha de vout resinet de volante Doué. Int e avertissou ehué er Person, hac er pedou de zonnet de uélet er hlan, eit en accouragein, dré gonsolationeu spïrituel, hac er sacremantein.

Er Supérior pé Supériorés e avertissou er verdér tost de visitein liès er hlan, mar guellant, hemb bout reï gênet, ha d’en assistein revé er horf hac en inean, hac é spécial d’hum gavoued ér gambr a pe vou degasset er Sacremant, peb-unan guet ur pilet allumet.

Eit rein guel exampl, int e yeï d’en Ilis irrauc er Belêg, e héliou er Sacremant deu ha deu, revé ou rang hac ou oaid, hac e rei er memb tra a pe retournou er Sacremant d’en Ilis.

Int e zeli ehué hum gavoued é cambr er hlan a pé vou nouyet, eit joéntein ou fedenneu doh ré en Ilis eit é salvedigueah. Int en avertissou de guemér é tuniq, ma n’en dès hi gusquet a guênt, eit gouni en induljanceu accordet d’er-ré e varhue guet en habit.

A pe vou én agoni, é spécial ma n’en dès er hlan tud dehou ar é dro, é vou deu pé tri ag er verdér ag en urh perpet é tehæt-ou, é pedein Doué d’obér misericord dehou, hac eit gobér dehou pé dehi gouni en induljanceu pléniér en dès reit er Pab Sixt IV ha Paul V d’er verdér e brononçou a vêg, pé ahoel a galon, en hanhue sacret a Jésus.

Er verdér e assistou én interremant, hac er-ré n’assistou quet e larou office er-ré treménet, Gospereu ha Matinézeu. Hac er-ré ne ouair quet leine assès e larou é léh hantér-hant Psalm, hantér-hant Pater noster, etc. guet Requiem æternam arlerh peb-unan. Int e assistou én Overenn e vou laret é Ilis ur gongrégation eit er marhue, hac e gommuniou hannont pé é léh aral eit-ou, hac er Bêlean ag en Urh a benigen e larou un Overen unan ag en eih dé goudé.

Er Sacristin pé Sacristinés e scrihuou hanhueu er-ré varhue ha de begource é mant marhuet, hac en Tad Directour ou recommandou d’er pedenneu é quement assamblé e vou durand er blai.



CHAPISTR PEMZECVET.


Ag er Supérioret hac Officerion.

1.°
ER-RÉ e vou choéget eit gobér er garg a Supérior pé Supériorés, hac en officeu-aral ; de laret-é, er hargueu-aral merchet ér règl, e guemérou er hargueu-zé guet aboeissance hac ou groeï guet sourci.

2.° Carg erbet ne vou eit perpet, ha ne vou quet laqueit Supérior erbet eit er rest ag é vuhé, mæs hemp quin eit un amzér laret.

Explication.

Er hompagnoneaheu hac en urheu e vai santel ha réglet mat, e zezir ma vai aviset ha sourciabl er-ré ou hondui ; rac-cé é ma nécessær ma choéjou er verdér de vout Supérior pé Supériorés hac officerion tud aviset mad hac hanahuet eit bout hirreahet de hloër en Eutru Doué, ha de uélet er règl miret guet en ol.

Mæs èl mé ma speret mab-dén forh scan, ret-é ma larou en Directour overen er Speret-Santel eit goulen er sclerdér a ziarlué, eit gobér ur choége mad, hac er verdér e gommuniou én-hi. Goudé en Overen é vou laret er Veni, Creator, er verset hac en oræson merchet arlerh, un oræson d’er Uériés, unan de sant Françes hac un aral d’er Sænt ag en Urh a benigen.

En oræsoneu laret, en Directour e gommançou er choége én ur hanhuein a voéh ihuel pé dré scrihue pemb brér pé pemb hoér e gredou én é gouciance er-ré capaplan, unan de vout Supérior pé Supériorés, er puar pé pedair aral de vout discrêtet. Nezé er Superior pé Supériôrés, hac ar é lerh en ol verdér en dou groeit profession ur blai quênt d’er bihannan, e reï er memb tra, peb-unan dré é rang, revé en amzér mé ma én Urh. Er verdér mar carant e lauscou er choége guet en Directour, ha quement-cé e zou pourfitabl eit derhel gùel er peah hac en humilité é mesq er verdér, hac eit parrat doh en désordreu e dèn liès ur choége groeit guet er hompagnoneaheu santellan memb ha réglet gùellan.

Er choége-cé e vou reneuéet ér mod-cé peb tri blai, nameit hac ur ræson vras benac e obligehai en Directour de gontinuein unan-benac é carg.

Devér er Supérior pé Supériorés.

Ou office n’en dé quet commandein, Jésus-Chrouist en dihuennai memb doh é Apostolet ; mæs accouragein er ré-ral de viret ou règl, hac avertissein er-ré lisidant d’ou devér ; pé divodest én ou dillad, pé ne rant quet caz a visitein er-ré clan, pé a assistein én assambléïeu, pé e gommance cârein en divertissemanteu. Ur Supérior pé Supériorés e zeli visitein er verdér tost, ha dres peb-tra er-ré clan, eit ou accouragein de gârein ha de chervige gùel-ar-uel en Eutru Doué, hac e avertissou er verdér de monet mar-a-uéh d’hum uélet étré-zai eit conservein gùel er garanté doh en nessan.

Devér en Assistand pé Assistandés.

Ou office é secour er Supérior pé Supériorés d’hum acquittein erhat a ou harg, ha d’obér én ou léh a pe veint absant pe marhue, bet que ne vou choéget un aral.

Devér mæstr en Novicet pé mæstrés en Noviceset.

Ou office é visitein ha receu guet doustér ha caranté visiteu er-ré n’en dès quet hoah groeit profession, disquein er règl dehai hac er fæçon d’obér oræson.

Devér en Discrétet pé Discréteset.

Er Supérior pé Supériorés ne zeli gobér nitra considérabl hemb ou avis ; int e évehou penaus é vihue er verdér eit avertissein er Supérior pé Supériorés, mar rémerquant un dra-benac e dal er boén.

Devér er Sacristin pé Sacristinés.

Ou ofïice e zou pourvai ha conservein en ornemanteu, hac aleigein en autær.

Devér en Tresolér pé Tresolerés.

Ou office é chairrein en alézonneu, pé questeu, pé proheu, hac ou impléein revé avis er Supérior ha discrétet, pé er Supériorés ha discrétezet.

Devér en Infirmér pé Infirmerés.

Ou office é avertissein er Supérior pé Supériorés a pe vou unan-benac ag er verdér clan, avertissein er verdér, en Directour hac en Eutru Person ; en dout soign ma vou sacremantet ; int e bréparou un daul guet un duel gùen, ur Grucefi ha deu pilet alumet a pe zeï er Sacremant ; int e assaïou pourvéein d’er hlan en ol soulagemant hac assistance necesssær.

Int e reï d’er hlan gusquein é duniq ha prononcein a vêg pé a galon Jesus ha Mari quênt merhuel ; e reï el liennein guet en tuniq hac er voél, hac en interrein guet-hai ; int e avertissou en Directour ha Supérior pé Supériorés é vou marhue, eit ma vou avertisset er verdér d’assistein én interremant, pé de bedein ha de gommuniein eit-ou.

Er verdér e guemérou er hargueu-zé guet aboeissance hac ou acquittou gùellan ma elleint, eit méritein er recompance e rai Doué d’er-ré hum acquit erhat a ou Harg.



CHAPISTR HUÉZECVET.


Visit ha corrigemant er-ré e vanq.

1.°
ER verdér e chom é kær hum assamblou én ur houvant pé Ilis benac, ma n’ou dès ul léh acomod eit en assamblé a ou hongrégation.

2.° Int e choéjou eit Directour ur Belêg ag en Urh aprouvet, e reï penigenneu pourfitabl d’er-ré en dou groeit ur faut considerabl benac ; hanni aral n’ellou gobér en office-zé a Zirectour.

3.° Hac èl mé ma sant Françæs en dès groeit en Urh a benigen, ni e gonseil d’er verdér de guemér eit Directour ur Belég a Urh sant Françæs.

4.° Ne fal quet demb neoah ma reï hanni er garg a Zirectour nac a Visitour, ma n’en dé Belêg.

5.° Groeit e vou en assamblè-zé ur uéh ér blai hemp quin, nameit a ean e vehai un nécessité benac d’er gobèr liessoh.

6.° Er-ré dyaboeissant hac ahurtet én droug, e vou avertisset dré dair gùéh de hum gorrigein, ha ma ne bourfitant quet, é veint lamet ag en Urh dré avis er-ré discret.

Explication.

Er Belêg Directour n’en dès quet juridiction ar er verdér, de laret-é, n’en dès quet droêd d’ou hovessat, d’ou sacremantein ; d’en Escob ha d’er Person é apartæn en droêd-cé. Quênt lemel hanni ag en Urh, ean e reï é bossibl eit gouni dré gair er-ré obstinet



CHAPISTR SENTECVET.


Ne fal quet en dout proçæzieu.

1.°
ER verdér e reï ou fossibl eit miret doh pep sort proçæz ;

2.° Mar ou dès hanni, int e assaïou hum accordein dré gair ;

3.° Ha ma n’ellant, int e yeï de gavouet er juge e zeli er jugein.

Explication.

Èl ma ouair en ol é ma domajabl bras er proçæzieu, nepas hemp quin d’en danné, mæs ehué d’er garanté deliet d’en nessan, eit parrat doh er malheur-zé en en dès hun Salvér conseillet d’é Apostolet de lezel ou saï hac ou mantel guet er-ré e glasquehai ou laireah, quêntoh eit dihuen dré broçæzieu e ruine er garanté deliet d’en nessan, hac e lam er repoz ag er gouciance.

Mad vehai d’en ol grechénion, hac é spécial d’er verdér ag en Urh a benigen, en dout courage assès eit héli conseil hun Salvér ; mæs ahoel héliein er péh e zou merchet sclær ér chapistr-men.



CHAPISTR TRIHÉHVET.


Ag en dispanse ag er règl.


BUGULlON spirituel ordinær er verdér e ellou ou dispansein ag er vigilieu, yuneu ha penigenneu aral calet ag er règl, eit ræzonnieu vat hac a pe gredeint é vou necessær.

Explication.

Sant Françæs e lam ér chapistr-men un diæzemant bras diar er-ré e guemér en Urh a benigen ; rac ul lod vad a dut n’éellant quet gobér ol er penigenneu merchet én Urh. A pe uelou enta er verdér ne vou cair dehai gobér yuneu pé vigilieu, èl ma command er règl, int e gonzou ag en dra-zé doh en Directour pé doh ou Hovezour ordinær, a-cel-fin, revé intantion sant Françæs, hac er Pab Nicolas IV, ma veint dispanset ag er péh e vehai rai-ziæz dehai ; hac ellet e vou rein dehai én ou léh, pé alézonneu d’obér, pé pedenneu, pé er chonge a bresance en Eutru Doué, guet ur bedennic vèr benac a galon, pé aboéissance, pé quemér ou labour pè ou hlinhuet é léh er péh e vanquant, pé en aboeissance pront, hac humbl, pé feahein en himur.

Ne fal quet neoah goulen dispanse eit quæt quasimant, mæs ur ræzon vat benac, èl ma lar er règl, èl clinhuet, cohoni, voyage, labour calet, bout discalonêc ; rac n’éellér quet en dout er péh e rinquér d’en déïeu vigil, pé rac ma ne gav quet cair en dut ag en ti, pé er-ré en dès carg ar er verdér, ma reint vigil pé yuneu.



CHAPISTR NANDECVET.


Corrigein er fauteu public.

1.°
ER Supérioret en dou soign a zisclériein d’en Directour fauteu public pé splan er verdér ha hoéreset, eit ma reï é bossibl d’ou laquat d'hum gorrigein.

2.° Mar chom unan-benac ahurtet én é fallanté, goudé ma vou bet avertisset dré tair gùéh de changein, er Supérior, goudé en dout queméret avis lod ag er-ré discrettet, en dénonçoù d’en Directour, péhani e laquou en obstinet-cé ér mæz ag en Urh, hac e zisclériou publiquemant ér guettan assamblé é ma taulet ér mæz.

Explication.

El mé ma ur Supérior pé Supériorés responsabl é couciance ag er verdér e zou édan d’ai, int e zeli seellet penaus é vihuant, hac attersein guet en discrettet a int e ra nitra e ellehai disinourein en Urh ; ha mar gouiant é mant couéhet én ur faut scandalus benac, int e zeli ou avertissein ha perdêg dehai guet ur garanté vras dré dair gùéh eit m’hum gorrigeint. Ma ne bresant pourfittein, en Directour ou lammou ag en Urh, ér mod merchet ér chapistr-men, hac el ma hun nès laret én explication ag er hettan hac ag er sentecvet chapistr.

CHAPISTR UGENTVET.


Er Règl n’oblige quet édan boen a behet.

1.°
ANFIN ne fal quet demb ma vou obliget er verdér ha hoéreset édan boén a behet marhuel de héli er péh e zou merchet ér règl-men, nameit a int e vehai obliget dré ourhemeneu Doué pé dré ré en Ilis.

2.° Mæs ret-é ma queméreint guet humilité ha pront aboeissance, ha ma reint perhuèh er penigenneu e vou reit dehai eit er pèh ou dou manquet.

Explication.

Er verdér en dès er gonsolation de uélet dré er chapistr-men, en ou dès er bonheur de vout lodêg én nombr bras a bep sort madeu spirituel é héliein er règl, hemb eah a gommettein pehet erbet, a pe n’hé hélient quet. Èl-cé é conz sant Françæs ér chapistr-men, hac èl-cé é tiscléri er Pab Nicolas IV, hac er Pab Leon X, én ur agréein er règl ag en Urh a benigen. Er hettan e lar ér chapistr-men n’oblige quet er règl édan boén a behet marhuel ; hac en eil e lar én ur bul é agré hac é jauge er règl eit er verdér ag en drivet-Urh a benigen hum dolp de vihuein ansambl pedost èl Menéh pé Leannéset, sauf n’en dint quet cloéstret, penaus n’oblige er règl nac édan boén a behet marhuel nac a behet véniel ; chetui er guirieu ag er bul : Omnia et singula in præsenti regulâ contenta sunt consilia ad salvandas viatorum ; et nulla sunt obligatoria ad peccatum mortale vel veniale, nisi humano vel divino jure aliquis alias esset obligatus ; é breton : ol ha peb-hunan ag er poéndeu ag er règl-men e zou conseilleu eit salvein ineanneu er-ré e guerh én hènt ag er Baraouis, ha n’en dès quet nitra én hi e oblige édan boén a behet marhuel pé véniel, nameit hac un dén e vehai obliget a hènt-aral dré ourhemeneu Doué, pé ré en Ilis, pé dré vœu. Mæs er verdér hac en hoéreset ne rant quet na ne zeliant gobér vœu de viret er règl, ma n’en dès er règl obligation erbet, ne pas memb a behet veniel eit er verdér e vihue èl Menéh a vandenneu, n’en dès quet ehué eit er verdér e vihue e creis er bed. Sant Françæs en dès tolpet ér règl-men hilleih ag er honseilleu e ra Jésus-Chrouist én Aviel d'en ol grechénion, eit ou gorrein ihuelloh ér santeleah pé ér squél ag er Baraouis, hemb neoah ou obligein.

Er-ré é vanquou ne zeliant quet ou dout poén erbet a gouciance, mæs int e zeli quemér er résolution de receu ha d’obér er péh e larou en Directour pé ou Hovezour dehai é penigen ag er péh ou dou manquet.



DEHUÉHAN CHAPISTR.


En achemant a vul er Pab Nicolas IV, e approuve pé e agré er règl ag en drivet-Urh.


N’EN dé quet permettet de grechén erbet monét énep d’hun disclération, na d’en dout en témérité d’hun dislaret. Mar bai hanni hardéh assès eit er gobér, gouyet é couéhou édan caz un Doué ol-buissant, hac édan hani é Apostolet heurus sant Pierre ha sant Paul.

Groeit é Reat, er sentecvet dé a vis æst, en eil vlai ag hun harg a Bap.

Explication.

Ne fal quet enta ma vou scandalet er verdér, de laret-é, ma queméreint occasion de béhein, èl de dærein, de yeinnein, de vurmurein, &c., a p’hum uéleint goapet ha gênet guet en dut fal hemb religion, a huehai guenemb menasse terribl hun Salvér ; ha guet eah anfin a scandalein er grecheneah dré changemanteu pennadus. Er hoh proverb e lar ehué penaus er-ré santellan, a p’en dint ur uéh corromplet, e vou er-ré fallan ; Corruptio optimi pessima, un aval renæd brein e zou falloh eit unan goudasq.

En ol e el monet én Urh-men, tud a Ilis, tud youanq, intannet pe intanvézet, ha ré diméet, guet cousantetnant ou friæd. Mæs quênt monet abarh, ret é hum chongeal erhat eit assaïe gout a ou volanté e vou son eit derhel doh er règl er rest a ou buhé én drespet d’en dioustemant, d’en anné, d’en tantationeu, marcé memb d’er hæ, d’er goapereah, d’en anjulieu ha d’er poénieu e zegassou en diaul dehai dré bermission en Eutru Doué. El mé ma Doué é e zestin hac e ra é stad de bep-hunan, hac e ra guet abondance en ol græceu d’hum salvein ér stad-cé, ret-é quênt monet én Urh goulen sclerdér guet Doué dré bedenneu, communioneu, yuneu, alézoneu, ha guet en dut santel hac aviset. Ha goudé quement-cé ol, ma hanàuér é vér galhuet guet Doué d’er stad-cé, ret-é gober, mar guellér, ur retræd hac ur govézion general, eit bout ér stad de ouni en induljanceu pléniér en dé ma quemérér en habit. Eit gout pegource monet d’er retræd-cé, ret-é conz doh er verdér ha doh en Directour, eit ma ellehet quemér en habit abèn arlerh er retræd-cé.

En dé ma queméreint en habit, ret-é hum zerhel ar yun eit communiein én Overen. Er mitin-zé int hum arrestou de gonsidérein er græce vras en dès groeit en Eutru Doué dehai de hanàuein vanité er bed ha d’ou distaguein doh t’ou. Int e ellou leinnein er péh e zou amen.

O men Doué ! brasset ur grat e zelian gout deoh ag en disprisance e hoès laqueit ém halon é quevér er bed, hac ag en desir ardant e hoès reit deign d’hou chervigein én Urh santel-men, guet aboeissance, humilité, pedenneu ha penigenneu.

O men Doué ! perac e hoès-hui me choéget de zonnet en Urh beniguet-men, quêntoh eit ul lod vat aral en devai hou cherviget én ou gùel eit on-mé ? Hou madeleah ém hevér, hou caranté vras dohein en dès groeit quement-cé.

O me Salvér ! a possibl vehai ma tehen jamæs d’ancoéhat ha de ziscoufi er græce bras e ret deign hinihue ! Ingratet e vein-mé mar manquan a hum chervigein guet fidélité ag en avantageu e ret deign hac e bresantet deïgn d’hou ç’hinourein er rest a mem buhé !

O men Doué, ol caranté me halon ! me éel laret èl en Apostol sant Paul : n’en doh er péh ma hon, nameit dré hou cræce e zou quer bras ém hevér. Mæs ehué me lar deoh èl d’ou : ne lausquein quet hou cræce hemb tennein pourfit a nehi.

O Guiriés beniguet ! a p’en dé gùir é tremén græceu Doué dré hou teorn eit donnet bet-omb, me éel credein penaus er græce vras e ra Doué deign hinihue devout queméret én Urh-mèn, e zou ur merche a hou truhé hac a hou caranté doh ur heah peur èl on-mé.

Int e guemérou résolutioneu crihue ne reint jamæs nitra contrel d’er santeleah a ou stad. Int e drugairéqueï mil gùéh hun Salvér hac é vam er Uériés ag ur græce quer bras.

A pe dosteï en amzér ag er cérémoni, int e hrescou ou haranté dré er pedenneu-men arlerh, pé dré ré-ral, e laqueï er Spéret-Santel én ou halon.

O men Doué ! a p’en dé gùir n’en dé meit vanité ha bagatel en ol treu e zou ar en doar, nameit hou cârein hac hou chervigein ; ha n’en dès meit en dra-zé necessær, èl ma lareoh de Santés Marth ; rac eit en dra-zé hemp quin e hoès hun hroéet, hun honservet, hun maguet, hac en hun recompansehet ér Baraouis, pé ma n’er groamb én hun punissehet de virhuiquin én ihuern. Heurusset on-mé bout galhuet gueneoh d’ur stad péhani em oblige d’obér ol er péh e faut eit me salvedigueah, ha doh me separein doh er bed ha doh buhé er-ré e gâr er bed, em laqueï én nécessité heurus de gondui buhé er Sænt !

Mæs, ô men Doué ! ne bermettet quet ma rein hinihue ur cérémoni trompus, guet ur faus apparance hemp quin ; mæs groeit deign er græce, én ur guemér en habit beniguet, ma tihusquein men goal accustumanceu ; groeit, dré hou miséricord, ma husquein er saï-æret a hou cræce, e zouguai er guaih tud hou poai galhuet d’hou panquêt, èl ma laret én aviel : hui e ras garrottein ha turel ér basse-fosse ag en ihuern unan hou poai remerquet hemb er sai-æret-cé, péhani e represant un inean ér stad a hou cræce ha pinhuic a vertuyeu hac a œvreu mat.

O sant Françæs, servitour hac ami bras en Eutru Doué ! penaus é ellein-mè hou trugairécat assès ag un hinour quer bras ? Me bresant deoh en desir ardant e mès ém halon de héli hou règl d’hou ç’inourein, de guemér scùir doh hou puhé, èl ur hroaidur é quevér é dat. Mé hum ra deoh de vout unan ag hou pugalé.

Er Sacristin pé Sacristinés en dou preparet un daulic, èl ur gredance, én tu déheu ag en autær : énou é vou laqueit en habit, er scapulær, er pilet, er grouis, er règl, en ærieu pé chapelet ; laqueit e vou ehué dirac en autær ur banquic pé basset, goleit guet un tapis hac ur grucifi. A pe vou prest pep-tra, er postuland pé postulandés hum laquei énou ar benneu é deulin, en neu zorn joéntet, hac en deulegat troeit trema en doar. En Directour, a p’en dou gusquet en aube hac er stol, e dosteï dehou pé dehi guet ur pilet allumet e reï dehai én ur laret :

Re-vou er pilet-men, alumet étré hou teorn, un avertissemant de gùittat œvreu tihouel er goal-speret, ha de guemér armage er splandér ag er santeleah. É hanhue en Tad, hac er Mab, etc.


Sit lucerna ardens in manibus, ut abjicias opera tenebrarum, et induaris arma lucis. In nomine Patris, et Filii, et Spiritûs-Sancti. R. Amen.

Goudé en dra-zé en Directour e retornou doh en autær eit laret en Overen ; ean e avertissou er-ré e oulen en habit, quént rein dehai de gommuniein, é ra hun Tad santel er Pab un induljance pléniér hac absolven general d’er-ré e guemér en habit ag en Urh a benigen ; hac ean hé reï dehai guet er memb mod ma hé d’er Venéh ha d’el Leannéset :

Hun Salvér Jésus-Chrouist, dré é viséricord carantéus, ha dré er merit ag é Bassion sacret, pliget guet-ou rein deoh en absolven ; ha mé ag é berh, hac a berh er Pab, bugul en ol grecheneah, mé ra deoh absolven quetan a bep sort excommunication, bras ha bihan, mar doh édan hanni, hac a bep sort manquemant é gourhemenneu Doué ha ré en Ilis, hac ar un dro a hou ç’ol pehédeu. É hanhue en Tad, hac er Mab, hac er Speret-Santel. R. El-cé re-vou groeit.


Dominus noster Jesus-Christus, per suam piissimam misericordiam, et per meritum suæ sanctissimæ Passionis, te absolvat, et ego autoritate ipsius quâ fungor ; nec non autoritate summi totius Ecclesiee Pontificis, tibi concessâ, mihi autem in parte commissâ, absolvo te primo à vinculo excommunicationis majoris et minoris, si quod incurristi ; nec non et ab omni transgressione mandatorum Dei et ejusdem Écclesiæ, simul et ab omnibus peccatis tuis. In nomine Patris, etc. R. Amen.

Én achemant ag en Overen, en Directour, azéet én ur gadoér é creis er marchepi, e oulennou guet er-ré e guemér en habit : petra e oulennet-hui, mem berdér pé me hoéreset ? Int e rescondou, pé unan eit er ré-ral : me Zad revérand, m’hou ped, é hanhue Doué, er Uiriés beniguet, hac en Tad seraphiq sant Françæs, de rein démb en habit santel ag en Urh a benigen, ha hui hun oblijou abalamort d’er græce-zé de bedein Doué eid oh durand hun buhé.

En Directour e reï an tamic perdêg pé ar en avantageu pé ar en obligation en dès en ol grechénion d’obér penigen, etc. ; hac arlerh ean e oulennou a int ou dès attàu er memb chonge ; mar larant ya, en Directour e bedou en dut e zou én llis de joéntein ol ou fedenneu doh er-ré e ya d’obér eit er-ré e guemér en habit. Nezé ean hum laqueï ar benneu é zeulin, ar el léh izellan ag er marchepi, hac e gannou er Veni, Creator Spiritus (èl ér fin ag el livr bas-breton.)




Er Verdér e zeli en dout un estim vras a ou stad.


EL mé ma necesssær commance erhat eit avancein, ne vern é péh stad, en Novicet e zeli en dout un estim vras ag en hani ou dès queméret. Int e laqueï ou fossibl de héli er règl guet ur galon ardant, rac ma ne gommance en Novicet guet courage, n’arrihueint jamæs ér berfection a ou stad. Ur hommancemant n’en dé quet fidel na sourciabl a bep-tra, mæs e zou lizidant, e zou ur vamen ag ur vuhé yein ha digas ; pèn-d’er-bèn en habit ou dès queméret, e zeli gobér én hai ur changemant admirabl ha santel ; hac er græce en dès reit en Eutru Doué dehai e zeli ou accouragein de gondui ur vuhé nehué. Deliein e rant bout un exampl d’er verdér aral, dré ou modésti, ou humilité hac ou devotion carantéus.



ER FIDÉLITÉ


D'UR RÈGLEMANT A VUHÉ,


Quement el ma éel stad un dén permettein.


Explication.


EL mé ma groeit er Règl ag en Urh a benigen eit tud ne vihue quet ér houvandeu, eit tud liessan sujet d’er ré-ral, ne verchan quet en amzér de sehuel nac en hani de monet de gousquet, en amzér d’ obér méditation, de oarnein er silance ; na ne gonzein quet a certæn penigenneu jaujabl doh er-ré en dès nerh d’ou gobér.

Mæs neoah ne zeliér quet na gobér na lezel en exerciceu-zé dré bennad, dré fantasi ; mæs quentéh èl ma vér receuet én Urh é téliér quemér ur règlemant a vuhé, hac en héli gùellan ma ellér. Ne zeliér quet neoah hum arrestein doh er règlemant-ce guet scrupul, rac n’oblige quet édan boén a behet erbet, èl er règl, mæs ne zeliér quet ehué el lezel dré fantasi, dré baresse.

É spècial, deliein e rant hum accoursein de guêrhet, d’obér pep-tra é presance en Eutru Doué, én ur obér tout eit é hloër.



GOBÉR PROFESSION.


A PE vou treménet er blai a noviciat, mar dalh mat en Novicet én ou résolution santel, ha mar ou dès treménet er blai a ou noviciat guet scùir vad, en Directour, goudé en dout queméret avis er Supérior pé Supériorés ha hani en discrétet pé discréteset, e verchou en dé d’obér profession, hac e accourajou en Novicet-zé d’hum breparein dré ur retræd èl de guemér en habit. Én ou retræd, int e gonsidérou en alliance cair e yant d'ober guet Jésus-Chrouist, e za de vout ou friæd, hac int e guemér ehué er galité a briædeu de Jésus-Chrouist, hac e ra dehou un droêt particuliér ar ou inean dré en donæzon e rant dehou a nehai ou hunan. Mar hanahuant er gonséquance ag en alliance cair-men, int e gonsacrou d’er priæd adorabl-zé ou halon eit er hârein, ou deu zom eit er chervigein, hac ou horf de souffrein dré benigen.

Hun Salvér doh é du e ra é galon d’é briædeu, ou hârein e ra guet ur garanté dalhabl hac éternel : ret-é enta ma ou dou gret ha courage d’er hârein, ha ne vou jamæs nitra capabl de yeinnat er garanté précius-cé. Mæs èl m’an dé guet é groéz ha guet é dacheu en dès hun Salvér sinet er hontrat a ou alliance, ean e fal dehou ma hélieint é draceu, ha ma hum selleint èl marhue d’er bed, ha bihue hemp quin, emé sant Paul, d’obér penigen, d’hum gastiein.

A p’ou dou chonget mat ha comprenet raih er ùirionéeu-men, int e larou nezé feis ou halon :

Ya, men Doué, mé hum offr tout antiér deoh, ne fal quet deign a galon meit d’hou cârein ; ne fal quet deign mui a gorf meit de souffrein er péh e blijou gueneoh. Hum brepar, me halon, de gârein un Doué quer carantéus hac e vérit quement bout câret ; hum brepar de vout poahet guet er flam crihuan, ag é garanté. Ha hui, me horf, hum breparet de vout castiet quehæt èl ma padou mem buhé. O corf quen douguet d’en drouc, mem brassan anemis ! disclériein e ran deoh ur brezel pamdiêc, renonciein e ran d’hou fal desirieu ha goulenneu diræzon. Ha hui, men goal inclinationeu condanein e ran hou ç’ol fal plégueu ; ne fal quet deign ma chervigehet mui deign, meit de sacrifice pamdiêc. Me chonge ha me résolution é hou mouguein, hou tistrugein hemb cesse guet er secour a græce men Doué. Joéïeu, madeu en doar, péelleit doheign, n’hou pou mui berh er bet ar me halon. Ne fal deign nitra eit-on ; ol quement-tra e mès hac em bou, inean, calon, corf, nerh, buhé, joéïeu, madeu, compagnoneaheu, ol é fal deign ou impléein, ou honsacrein de chervigein men Doué a garanté.

Mæs, ô men Doué ! secouret-mé, crihueit-mé, mar plige gueneoh, guet hou speret crihue ha dalhable ; ha ne bermettet quet ma abandonnein jamæs er chongeu mad, er résolutioneu e ran hinihue. O priæd sacret en ineanneu santel ! conservet perpet hou caranté ém halon. Er græce-zé e oulennan gueneoh dré intercession er Uiriés Vari ha me Zad seraphiq sant Françæs.

A pe vou arrihue dé er brofession, er Sacristin pé Sacristinés e breparou en autær èl er gustum, hac ur basset pé taulic goleit guet un tapis, ur grucefi, èl a pe guemérér en habit. En Directour e gommançou, én ur rein ur pilet alumet de bep hani ag en Noviceset, én ur laret :

Queméret et pilet-men étré hou teu dorn, ha desquet é hoh tennet a zan bili roué en tihoueldet guét hun Salvér Jésus-Chrouist, eit hou laquat én ur rantéleah a garanté, a beah hac a splandér.


Accipe lumen in manibus tuis, ut scias te per Christum Dominum esse erutum vel erutam, à potestate tenebrarum et translatum vel translatam in regnum dilectionis, lucis et pacis.

Nezé ean e larou en Overen, ha quênt rein dehai de gommuniein, ean ou avertissou é ra hun Tad santel er Pab induljance pléniér hac absolven general en dé ma rér profession, èl en dé ma quemérér en habit ; ean hé reï ér mod merchet irrauc eit en dé ma quemérér en habit.

Goudé en Ovéren, a p'en dou dihusquet er gazul, ean e oulennou guet-ai : petra e oulennet-hui, mem berdér pé me hoéreset ? Int e rescondou : me Zad revérand, ni hou ped é hanhue Doué, er Uiriés Vari, hac hun Zad seraphiq sant Françæs, d’hun receu d’obér profession én Urh santel a benigen. Nezé en Tad e reï ur perdêg, ha goudé é vou cannet er Veni, Creator, hac er memb antienneu hac oræsoneu èl aveit rein en habit.

En Tad e dosta d’er gredance eit beniguedein er voél, er guimpe hac er bandeàu, én ur laret :

Hun ol secour e zou é hanhue en Eutru Doué :
R. En dès groeit en Nean hac en doar.
Revou beniguet hanhue en Eutru Doué :
R. A vremen, de virhuiquin jamæs.
Eutru Doué, cheleuet me feden :
R. Mem boéh e gri deoh re-sàou bet hou trôn.
En Eutru Doué re-vou gueneoh,
R. Ha guet hou speret.

Peden.

Ni hoù suppli humblement, ô men Doué ! de durel hou pénédiction


Adjutorium nostrum in nomine Domini.
R. Qui fecit coelum et terram.
Sit nomen Domini benedictum :
R. Ex hoc nunc et usque in seculum.
Domine, exaudi orationem meam :
R. Et clamor meus ad te veniat.
Dominus vobïscum,
R. Et cum Spiritu tuo.

Oremus.

Supplices te, Domine, rogamus, ut super hoc velamen capitis ar er voél-men e zeli bout laqueit ar bèn hou servitourès ; a-cel-fin ma vou beniguet, exant a behet, pur ha santel ; dré vériteu hun Salvér Jésus-Chrouist.

R. El-cé revou groeit.


ancillæ tuæ imponendum benedictio tua descendat, ut sit hæc benedicta, et immaculata et sancta ; Per Christum Dominum nostrum.

R. Amen.

Nezé en Directour e azai étal en autær, hac en Novicet e dosta dehou guet ou filletteu alumet, hac e ra profession dré er honzeu-men :

Mé, brér pé hoér N., mé grata de Zoué ol-buissant, d’er Uiriés glorius Vari, d’em Zad seraphiq sant Françæs, ha deoh-hui, me Zad revérand, é virein durand ol mem buhé gourhemeneu Doué ha ré en Ilis, hac é rein gùellan ma ellein er penigenneu e vou reit deign eit er péh em bou manquet ag er règl ag en drivet-Urh a benigen, instituet guet sant Françæs, hac agréet guet er Pab Nicolas puarvet ag en hanhue.

En Directour e rescondou : mar beah fidel d’er péh e gratet, mé grata deoh, a berh Doué, er vuhé éternel. É hanhue en Tad, hac er Mab, hac er Speret-Santel.

R. El-cé re-vou groeit.

Nezé en Directour e reï dehou en ærieu, én ur laret : Receuet el livr-men a bedenneu eit merche ag ur gùir devotion, eit ma éellehet chervige Doué ; Dré Jésus-Chrouist hun Eutru.


Accipe has horarias preces in signum devotionis et pietatis, ut Deo debite valeas in servire ; Per Christum Dominum nostrum.

Mar dé un hoér-é, én ur rein dehi er voél, er guimpe hac er bandeàu, ean e larou :

En Eutru Doué hou goleï guet er voél a benigen, èl guet ur boucliér, un armage doh attaqueu hou ç’anemis.


Tegat te Dominus velo et clypeo pœnitentiæ, ut non prævaleat inimicus adversum te.

Quement-cé groeit, ean e reï dehou pé dehi de voquein er groéz hac er pèn ag er stol, en ur larat : pax tecum, er peah re-vou gueneoh.

Nezé dihue discrettés e gonduyou en novicés d’er supériorés, e rei dehi er bocq a beah, én ur laret : pax tecum, er peah re-vou gueneoh. Hi e yeï ehué de voquein en hoérezet aral, entré vou en directour é cannein en Te Deum laudamus, etc.

Arlerh en dra-zé, en Directour e larou :

V. Rantet sonn, men Doué, er péh e hoès groeit énamb.
R. A hou tampl beniguet e zou é Jérusalem.


V. Confirma hoc Deus quod operatus es in nobis.
R. A templo sancto tuo quod est in Jerusalem.

V. Eutru Doué, cheleuet me feden :
R. Mem boéh e gri deoh re-sàou bet hou trôn.
V. En Eutru Doué re-vou gueneoh,
R. Ha guet hou speret.

Peden.

O Doué a visericord hemb mesur ! tresor infini a vadeleah, ni e zaccor mil trugairé d’hou majesté carantéus eit en ol donæzoneu e hoès reit demb, hac e suppli perpet hou truhé, goudé ma hoès reit d’hun pedenneu er péh e oulennemb gueneoh, d’en dout perpet soin a hanamb, ha d’hun disposein d’er recompance éternel.

O Doué ! en dès laqueit hou servitour pé servitourés de droein cain de vanité er bed, hac ou accouraget de ouni er garg ag ur stad santel, de béhani e hoès ean pé hi galhuet : deit en é galon pé en hé halon


V. Domine, exaudi orationem meam :
R. Et clamor meus ad te veniat.
V. Dominus vobiscum,
R. Et cum spiritu tuo.

Oremus.

Deus, cujus misericordiæ non est numerus et bonitatis infinitus est thesaurus, piissimæ majestali tuæ pro collatis donis gratias agimus, tuam semper clementiam exoramus, ut qui petentibus desiderata concedis, eosdem non deserens ad præmia æterna disponas.

Deus, qui famulum tuum vel famulam tuam à vanitate sæculi conversum vel conversam ad bravium supernæ vocationis accendis, pectori ejus purificando illabere, et gratiam tuam, quâ in te perseveret, illi infunde ; ut protectionis tuse munitus vel eit er purifiein, ha reit d’er galon-zé er græce de vout fidel deoh bet er marhue ; a-cel-fin guet er secour a hou ç’assistance carantéus, ma teï de bèn ag er péh en dès pé hé dès gratteit deoh revé er chonge e hoès degasset dehou pé dehi ; ha goudé en dout accomplisset er péh en dès gratteit én é brofession, pé hé dès gratteit én hé frofession, ma arriüou guet er recompance en dès pliget gueneoh grateah d’er-ré e vou fidel deoh bet er marhue.

O Doué, en dès discoeit é peb mod er mystérieu admirabl a hou croéz én hou servitour devot sant Françæs, reit d’hou servitour pé servitourès er græce de héli perpet é exampl, ha de gavouet nerh ér méditation continuel a groéz hun Salvér, dré é vériteu. R. El-cé revou groeit.


munita præsidiis, quod te donante, promisit, adimpleat, et professionis suæ executor effectus vel executrix effecta ad ea quæ perseverantibus in te promittere dignatus es pertingat.

Deus, qui mira crucis mysteria in devotissimo confessore tuo Francisco multi formiter demonstrasti, da famulo tuo vel famulæ tuæ ipsius semper exempla sectari et assiduâ ejusdem crucis meditatione muniri. Per Christum Dominum nostrum. R. Amen.

En Directour e ra dehi pé dehai er vénédiction guet er grucefi. Nezé é rér en act doubl, unan ar er registr, un aral e rér d’er-ré en dès groeit profession. Int e sine pé e ra ur groéz.

RENEUÉMANT


AG ER PROMESSEU A VADIÈNT,


D'unan-benac a ouilieu Pasq, eit en dout guet Doue ur Reneuémant ag er grcæce a Vadiènt, goudé er perdêg en dou groeit en Directour ar en excellance ag er Sacremant-cé.


O MEN Doué ! goulen e ran pardon a greis me halon guet hou majesté m’em bout disinouret mem Badiènt ha manquet a estimein assès hac a bourfitein ag er græce cair hou poai groeit deign en dé ma hoen bet badéet, d’em laquat de vout unan ag hou pugalé, de vout unan a vambreu hou Corf mystérius, en Ilis, a béhani Jésus-Chrouist, me Salvér, e zou er pèn. Grateah e ran hinihue a greis ma halon, dirac hou majesté, é presance en ol Sænt hac Ælet, é vein, guet er secour a hou cræce, fidelloh d’accomplissein durant mem buhé en obligationeu sacret a mem Badiènt ; m’ou reneuai hinihue a greis me halon ; renonciein e ran aveit er rest a mem buhé de dantationeu en drouc-speret, de vanitéeu er bed ha de zesirieu er horf.

Assurein e ran ehué é credan en ol guirionéeu ag en aviel, ansaignet demb de gredein guet en Ilis catholiq, apostoliq ha romæn, e hanauan eit véritabl Ilis Jésus-Chrouist, ér mæz a béhani n’en dès quet a salvedigueah. Condanein e ran quement tra e gondan ; coutant-hon a guement-tra é ordren, ha desirein e ran bihuein ha merhuel ér greden parfæt ag hé ansaignemanteu, hac ér fidélité de viret hé gourhemeneu. Amen. El-cé revou groeit.



PROMESSEU


E zeliér gobér de unan a ouilieu er Pantecoust, aveit reneuéein énamb er græce ag er Gonfirmation, goudé m’en dou perdeguet en Directour ar en treu admirabl en dès groeit en Eutru Doue a zivout er Sacremant-men.


SPRERET-SANTEL, Doué a garanté hac a druhé, mamen éternel ag en ol græceu ha bénédictioneu, èl ma hoès consacret gouil er Pantecoust é tisquen ar er guettan crechénion d’er gouil bras-men, ha doh hum ziscoein d’en dut é form tædeu tan, ha dré bep sort miracleu aral, eit gober a nehai bugalé de Zoué dré en abondance a hou cræce, ha quel liès a heaul de splannein ér bed dré er sclerdér bras, e hoès reit dehai, eit ou rantein capabl de feahein en drouc-speret guet en nerh drest-ordinær e hoès laqueit én ai, hac en dès groeit dehai douguein er victoër ar anemiset ou salvedigueah ; èl ma hoès bet er vadeleah, ô Speret-Santel ! de reneuéein ém hevér er græceu cair-zé a pe mès receuet er Sacremant a Gonfirmation :

En hum bresantan hinihue dirac oh, prosternet é face hou ç’autær beniguet, aveit hou trugairécat humblemant ag ur græce quer bras, hac eit grateah deoh é presance hou majesté, ha dirac en ol Sænt, hac en Ælet ag er Baraouis, é tihuennein guet courage er uirionéeu ag er fé ; hac hon prest, guet er secour a græce Doué, de scùil ol men goêd, ha de rein mem buhé eit dihuen en ol articleu a fé en llis santel catholiq, apostoliq ha romæn, e hanàuan eit bout gùir Ilis Jésus-Chrouist, é péhani é fal deign perpet bihuein ha merhuel. El-cé re-vou groeit.

Lod ag er Sænt ag en drivet-Urh a Benigen, péré e zou canoniset.


SANT Loeis, roué a France. Ean e usquai dirac é duchentil habit en Urh a benigen, marauéh revé en amzér a zevotion pé a affliction. En Eutru Doué e bunissas ar en tache un Eutru bras a Flandr en doai groeit goab a guement-cé : er hont a Flandr e oulennai guet-ou a ean en doai gùélet er roué : ya, e m’ean, mé mès gùélet er bigot guet é habit Menah. Ne oai quet achihuet mat é guir, ma couéhas punition Doué ar nehou. Sant Loeis e règlai mad é vro, caret bras e oai guet é sujité, hac e varhuas youanq tost de Jérusalem, en eil gùéh ma has guet un armé gair d’assaïe délivrein en doar santel a zan sclavage en Turc.

Sant Yvon pé Euzen, Belêg ag er vas-breton, avocat er beurerion, person a dihue barrès, en eil goudé éguilé, en doai convertisset ha rantet santel. Ean e zouguai perpet habit en Urh a benigen édan é zillad.

Santés Elisabeth, merh er roué a Hongri. Leinnet hé histoér amen arlerh.

Santés Elisabeth, rouannés er Portugal, quen douce é quevér hé friæd brutal ha debauchet, ha quer charitabl é quevér er beurerion.

Santés Rose a Viterb. Leinnet hé histoér amen arlerh.

Santés Viridien, hermidés étré puar mur, èl santés Pelagi. Ne oai én hé ziic meit ur fenestric de rein bouid ha splandér dehi ; massonnet oai tout en or. Er goal-speret e ras é bossibl eit hé lorhein, èl ma ras de sant Antoén, patron ur chapél harsic d’hé hermitagic. Gùéhavé ean hum ziscoai èl ur hrocodil, lon-marés infâm e zevor en dut ; gùéhavé èl ur serpant horribl ; a la fin é uélet ne rai nitra, ean e zegassas d’hé frison dihue aër eahus e chomai dalhmad guet-hi, e zaibrai ag hé bouid, hé dantai hac hé flemmai, que ne oai goleit ol a oulieu. Sant Françæs, a pe yas d’hé gùélet hé havas ér stad truhéus-cé ; ean hé honfortas, hac e ras dehi en habit ag en Urh a benigen eit hé accouragein.

Bout-zou hoah nombr bras a Sænt aral ag en Urh ; scrihuet e zou ul livr bras pedost èl hani en Overen, a vuhé hemp quin er Sænt ag en Urh, mæs é ma é gallec.

É han de laret un dra-benac a zihue Santés ag en Urh a benigen, a balamort ma teli unan chervigein d’exampl d’en intanvéset, hac en aral d’accouragein devotion ardant er merhet youanq.

Santés Elisabeth, merh er roué a Hongri, ha priæd de Loeis Landegrav, duc a Thuringe én Atlemagne, e gommanças a vihannic de rein mercheu a santeleah, rac jamæs n’hum gavai én divertissemanteu, nameit dré aboeissance. Er yune, en disciplin, er cilice hac en oræson e oai en exerciceu e garai muihan ; mæs a pe oai diméet dré ourhemen hé zad, hac a p’hé doai queméret en habit ag en Urh a benigen, beniguedet guet sant Françæs memb, péhani er hassas dehi revé hé desir, nezé é commanças er brincès vras-cé de vihuein én ur fæçon quen humbl ha castiet, ma hai divot d’er præcioneu én é hær principal ; hé buhé ne oai meit ur benigen continuel.

Hi en doai quement a gompassion doh er beurerion, ma impléai er péh hé doai préciussan d’ou soulagein. Hi e vaguai bamdé tri-hant peur ; hi e impléas ur uéh ol hé ranteu de vaguein hé sujité én un amzér a guerteri vras. Antréein e rai én hospitalieu, perdereine rai er goulieu dangerussan ; hi e dorchai el lousteri e zai a nehai guet é liennage.

Haval vezai bet é oai capabl er vertuyeu m’en d’obér ur Santés a nehi ; mæs en Eutru Doué hé affligeas open dré er guevel trist a varhue hé friæd ér voyage en doai antreprenet eit tennein en doar santel a zan sclavage en Turc.

Én occasion-zé en doai bet Elisabeth d’obér ag hé ol vertu eit hé secour én ur glahar quer bras, e barissai dré hé dareu hac hirvoudeu. Mæs touchant arlerh er galonat guettan-zé, hi hum dennas én hé habinet ; hac ino, stouyet dirac ur grucefi, hi e laras er honzeu-men, guèt er vrassan caranté doh Doué : ô men Doué ! gout e ret péh quer bras e oai er garanté em boai doh mé friæd queah ; mæs neoah quer resinet-hon d’hou volanté guet er secour a hou cræce, ma ne garehen quet rein ur vlêhuen hemp quin eit er ressuscitein inep d’hou volanté. A ean e zou bet gùélet biscoah un aboeissance de Zoué brassoh ?

Vertuyeu admirabi er brincès-men en devai deliet gobér joé d’en ol ; mæs ne chervigeant meit d’obér anemiset dehi. Dré solit en drouc-spéret ha dré jalousi, en duchentil vrassan ag é doar hé galhuai avrignourés, discoufiourés, bigot ha paud a dreu aral. Int e gueméras memb en hardéhtet de monet d’hé laquat ér mæz ag hé falès de zéc ær én noz d’er gouyan, hemb rein dehi en oar de guemér nitra. Er Brincès peur-zé, laqueit ér mæz ag hé zy, e yas a zor de zor de oulen bout loget ; mæs ne gavai partout meit temalationeu hac anjulieu, memb guet peurerion hé doai maguet. A la fin hé oai bet obliget d’hum dennein én ur hreu. Inou é oai bet degasset dehi er brincet bihan, hé bugalé, en doai ou goarnourés sauvet a zan dorn en dut fal hont. Er vam santel-zé n’éellas quet miret a scuil hilleih a zar doh ou gùélet quer goal-drettet guet tud obliget de vout sujet dehai. Mæs a pe gleuas de greis-noz sonnein de Vatinézeu é couvant sant Françæs, hi e yas de scoein ar en or, ha d’ou fedein de laret guet-hi un Te Deum, eit trugairécat en Eutru Doué ag er vadeleah en doai d’hé staguein doh croéz é vab hun Salvér.

E sujité é léh quemér compassion, ne reint ol meit hé anjuliein ; er-ré en doai truhé doh t’hi én ou halon, ne gredeint quet en discoein. Ur beuréz hi doai maguet, hilleih a vlaïeu, hé havas ur uéh é tremén ur pondic ; èl n’ellai quet er brincés téhein bean assès én hé rauc, hi hé foussas én deur hac ér fang, hac hum laquas nezé de scrignal, ha de huchal d’en dut aral séellet er bourd, hemb ne zas jamæs d’er Santés lausquein clêm erbet.

A pe gavas en Eutru Doué én hé doai chairret assès a vériteu dré hé souffranceu hac hé fatiantet ha reit assès a exampl d’en ol, ean e laquas é calon é sujité er chonge de scarhein é anemiset ha d’hé laquat arré ar en trôn èl ma oai a guênt.

Er changemant-cé ag ur visér quer bras én ur brospérité quen hinourabl, ne ras quasi joé erbet d’hé halon. Er garanté doh er groéz e oai quen don én hi, que n’éellai santein joé erbet doh en ol coutantemanteu e gavér ar en doar. Hi e varhuas ehué touchandic arlerh : hé buhé admirabl e achihuas dré ur marhue heurus. En Eutru Doué e ziscoas hé santeleah dré guement a viracleu goudé hé marhue, m’en dé bet disclériet Santés guet er Pab Clemant IX, péhani en dès accordet induljance pléniér d’en ol grechénion e visitou un Ilis de sant Françæs er sul goudé hé gouil, péhani hum gav d’en nandêcvet-dé a galan-gouyan.



Buhé admirabl Stés Rose à Viterb.


A PE oai én hé havel, ne oai jamæs gouyet é ouilai èl er vugalé aral : troeit e oai attàu é deulegat trema en Nean, ha hi e boussai marauéh huannadeu quen douce, hi a oai cair hanàuet, dré er joé e barissai ar hé visage, é oai déja ambraset hé halon guet er flam douce a garanté en Eutru Doué. Quettan conzeu e laras e oai Jésus ha Mari, ha quettan pazeu e ras e oai monet d’hum laquat ar benneu é deulin dirac ur grucefi ha limage er Uériés, én ur fæçon quen humbl ha quen devot, ma oai souéhet hé zad hac hé mam.

D’en oaid a dri blai, hi hum laquas un dé ar hé deulin dirac hé zad hac he mam, eit ou fedein d’hé lezel de vihuein revé en Aviel. Hi e choégeas ur habinet é ty é zud, a béhani ne sortiai meit de monet d’en Ilis. Hé buhé ne oai hemp quin ur hoareis continuel, mæs memb buhé un ÆL. Hi e yunai hac hum gastiai quement ma couéhai gùéhavé semblet. Hé zad hac hé mam e fallas dehai hé laquat de changein a vuhé ; mæs hi ou laquas de changein ou hani, a p’ou doai gùélet er miracleu bras e rai en Eutru Doué a balamort dehi, é spécial a p’ou doai gùélet unan ag ou bugalé é vout ressuscitet dré hé fedenneu.

D’en oaid a nàu vlai, en Eutru Doué e zegassas dehi ur hlinhuet bras, que ne greder é peb momant é hai de dremén ; mæs souéhet hoent bet, a p’ou doai gùélet er Uériés glorius Vari é tisquen ér gambr guet un nombr bras a Ælet, é tostat de uélé er hroaidur clan-zé, doh hé hemèr a vréhat, doh hé boquein, hac é ordrénein dehi quemér en habit ag en drivet-Urh a benigen. Quentéh èl ma oai gùelleit dehi, hi e zas de oulen ha de guemér en habit ag en Urh.

Monet e ras dré er ruïeu ur grucefi én hé dorn, hac er goêd é tivir er goulieu groeit guet en tauleu disciplin, én ur grial d’en dut gobér penigen, pé é veint bet collet. (Tennet ag el livr bas-breton.)



AVISEU POURFITABL D'ER VERDÉR.


Ha d’en ol grechénion eit réglein ou buhé.


Act en Oræson.


BOUT e zou deu sort oræson, ré a vêg, ré a galon. En oræson a vêg eit bout mad, e zeli sehuel ag er galon ha bout tuemmet guet caranté er galon : er sort oræson-zé e zou hanhuet ordinæremant Pedenneu. En oræson a galon, eit bout mad, n’en dès quet dobér erbet a secour er bêg, deusto neoah ma ellér laret mar a guir a vêg, trema vér doh hé gobér ; er sort oræson-zé e zou hanhuet ordinæremant Méditation ; de laret-é, reflexioneu carantéus groeit guet chongeu er speret ha guet caranté er galon. Ret-é pedein a vég, a p’en dé hun bêg, hun ol squêndeu hac ol hun horf donæzoneu a vadeleah Doué hun hrouéour, hac eit discoein en exampl vad d’hun nessan. Ret-é pedein a speret hac a galon, a vihannoh hun pedenneu a vêg hun annéou, èl ma annéhant er vugalé ; hun speret e zeï de vout paressus, hac hun halon de vout ponnér, ha ne chommou guenemb meit er gloren pé en dianvés ag en devotion, ha memb ag er grecheneah. Amen èl él livreu aral, oræson e senefi principalemant Méditation.

N’en dès nitra a vrassoh conséquance é buhé ur hrechén eit er pratiq ag en oræson, pé en accustumance a obér oræson. Hi é hun sàu d’en Nean, hun distag a zoh en doar, hac hun joént doh Doué ; hi e ra demb tanhouat dré avance en heurustæt en dès er Sænt ér Baraouis. Mæs, allas ! gloéüe bras é en exercice ag en oræson, deusto ma paris bout stanc. Hilleih a dut e gonz ag en oræson, hilleih a dut abil en dès scrihuet ar guement-cé ; er Govézerion hé recommand, d’en ineanneu ; mæs gùir-é neoah penaus é mesq un nombr bras a dut e chonge bout dueah doh en oræson, n’en dès quet calz e avance én exercice spirituél-men. Rac n’en dès meit er grechénion e labour guet courage de fortifiem ou squêndeu e zou capabl de danhouat Doué én oræson. Hun speret e zou quer scan, poén en dès doh hum arrestein ér gontamplation ar en treu spirituel e zesq demb er fé ; é contrel é ma perpet é clasq ridec d’en treu tamporel e blige pé e zisplige d’emb ar en doar, ma n’hum breparamb d’en oræson dré er mortification, de laret-é, é verhuel d’er bed.

Mæs deusto ma cavér difficultéeu én oræson, ne zeliér quet eit en dra-zé hé abandonnein, rac abandonnein en oræson, e zou abandonnein er moyant hac er binhuic jaujaplan de ouni ha de zastum en ol vertuyeu ; hémb en oræson n’éellér quet arrihue bet er berfection, a pe n’en dé quet volanté Doué rein demb é græceu revé en ordinær, meit a p’ou goulennamb dré ur beden vad. En oræson é er squél mystérius-hont en doai discoeit en Eutru Doué d’er Patriarche Jacob ; dré er squél-zé é teli en ineanneu montein hemb cesse bet trôn ou Hroéour. Hum hroeit enta doh en oræson, mem berdér quaih, câret en exercice spirituel-zé, rac a vihannoh n’éellehet jamæs gouni na dastum er vertuyeu, nac hou pout guet Doué er burtæt a galon.

Ne zesquein quet deoh amen er fæçon d’obér oræson. Hui er havou él livr méditationeu pé réflexioneu, é breton Gùénet, él livr Aviéleu, é buhé er Sænt, ha gùel hoah én introduction d’er vuhé devot. Mé larou hemp quin deu pé tri guir, 1.° E commancér en oræson dré hum laquat é presance en Eutru Doué, hac é oulen secour guet-ou ; 2.° Nezé é chongér son ér péh e fal deoh méditein, revé ma hoès ean leinnet pé cleuet leine, pé revé ma tegasse en Eutru Doué chonge deoh ; ret-é troein ha distroein er chongeu a hou méditation én hou speret guet ou ol circonstanceu ; de laret-é, ou honsiderein a guement tu zou ; 3.° Guet ur garanté vras doh digueor hou calon d’en hoant crihue d’hé gober ér mod ma uélet é fal gobér ; 4.° goulen secour guet Doué dré intercession er Uéries hac er Sænt ; 5.° En trugairécat ag er chongeu mad en dès degasset deoh ; 6.° Ha chongeal é quement-cé liès durand en dè. Sant Françæs a Sales e hanhue en deuéhan articl-men er boquet spirituel.

Goulennet guet hou Covezour penaus é teliet hum gomportein : rinquein e ramb en dout ur honduyour én un hènt é péhani é homb dal. Hum arrestet ér méditation, nameit a gùélet e rehoh sclér é vehoh tennet guet er Speret-Santel d’ur fæçon aral a orsæson ; ha mar hum rantet fidel, en Eutru Doué e zei én hou calon guet mui a abondance ; hac én hou lausquehai ér stad-cé durand hou puhé, hou condition e vehai just quen avantajus, rac avancein e rér assès a pe héliér volanté Doué.

Mæs ret-é bout fidel ha dalhabl d’hum aquittein ag en exercice spirituel-men ; ne fal quet bout haval doh certæn tud, péré ne rant oræson, meit a pe sour guet-ai, revé ou himur. Hou pet enta hou ç’amzér réglet muihan ma ellehet, aveit gobér méditation. Er mitin-é en amzér jaujaplan, a balamort ma vai er speret hac er galon liproh ha goulioh a tracassereah ér bed, ha ma vai gùel ol en deuéh goudé un exercice quer pourfitabl. Queméret un ær, pé un hantér-ær, pé d’er bihannan ur hart-ær d’obér hou ç’oræson, revé avis hou Covezour ; de greis-dé ha de noz, hum examinet ar hou fidélité de viret er vertu pé de zihoal doh er vince e zou bet er matiér a hou méditation de vitin, revé er résolutioneu hoa poai groeit nezé.

Ne glasquet na doustér na consolation én oræson ; abandonnet ol quement-cé étré deorn en Eutru Doué, e ra pé e refus revé ma plige guet-ou. En distractioneu pé chongeu digampen e zeï én hou speret scan durand hou ç’oræson, ne vireint quet doh t’hi a vout mad, ma n’en doh dehai dré hou faut, ha mar sortiet ag en oræson humploh, mortefiettoh, ha disposettoh d’obér volanté Doué.

A p’en dès hun Salvér gourhemennet demb én Aviel pedein attàu hemb scuéhein jamæs én exercice santel-zé, hou pet sourci bras de chongeal hemp cesse é hoh é presance en Eutru Doué. Er chonge carantéus ha dalhabl a bresance en Eutru Doué e zou ur beden continuel a speret. Ne fal quet eit en drazé derhel bandet ha gênet er speret ; gùel é assaï derhel dré gair hun sel a speret ar un Doué presant dirac omb, é quement-tra crouéet e uél deulegat hun horf, revé er sclerdér ag er fé. Quement-cé e hanhuèr hum zerhelquêrhet é presance en Eutru Doué. Er Sænt er groai, hilleih er groa hoah, en dra-zé e zou unan ag en articleu a règl el Leannéset ag er Visitation. En accoursemant-cé hou talhou én ur respet bras eit majesté en Eutru Doué, hac e virou dohoh a obér nitra e ellehai offancein é zeulegat infinimant pur, hac open e reï deoh nerh de bratiquein en ol vertuyeu, èl ma ra sel ur mæstr courage d’é serviterion d’obér ou devér.

EXERCICE


EIT CLEUET EN OVEREN.
————


N’EN dès quet calz a dut e gleu en Overen èl ma faut é mesq en nombr bras a dut hé hleu bamdé, a balamort n’ou dès quet en dispositioneu convenabl ; rac n’en dé quet assès bout presant a gorf én hi, necessær-é ehué ma vou attantif er speret. Requis-é bout modest a gorf, mæs treu a-ral e rinquér hoah. Doué e zou ur speret, e larai gùéharal hun Salvér d’er Samariténés, hac en nemb e fal dehou en adorein, e zeli en adorein a speret hac é gùirioné.

Consideret penaus hun Salvér, é instituein er sacrifice ag en Overen, en dès ordrénet demb gobér mémoër a nehou ; de laret-é, degasse chonge én hun speret ag er péh en dès groeit eit omb ar er manne Calvar, a p’er gùélamb é reneuéein er memb sacrifice ar en Autér. Deliein e ramb enta assistein én Overen guet er memb santimanteu hun bai bet, pe vehemb bet é uélet hun Salvér é verhuel eit omb ar er manné Calvar. En ol grechénion en dès ou lod ér sacrifice, emé sant Cyprien hac en Tadeu aral ag en Ilis ; gobér e rant er garg a Vêlean, rac offrein e rant ol guet er Belêg er memb Hosti, pé Victime, d’en Tad Eternel [9]

Er galité a Sacrificatour, péhani e zou quemun d’en ol grechénion, e zeli gobér deoh hum zerhel én ur respet bras a gorf hac a speret, a balamort d’er mystér adorabl é péhani e hoès er bonheur d’assistein.

Quentéh èl ma antréet én liis, chonget é lar er Speret-Santel deoh er honzeu-men, e lar er Vêlean én Overen : Sursum corda ; de laret-é, sàuet hou caloneu d’er hlué ; quitteit er chongeu hac er sourcieu a ziar en doar eit bout tout-a-fæt a speret hac a galon presant ér sacrifice, é péhani Jésus-Chrouist hum ra tout antiér deoh, hac en dès hum offret hemb partage na réservation erbét d’é Dad éternel aveit oh.

Disinourein e rér en Overen a pe assistér ér sacrifice admirabl-zé, capabl de laquat souéhet ha de greinnein en nemb en dès fé, hemb chongeal a barfæt é brastet hac é justice terribl un Doué e suppliér, nac é miséricord infini Jésus-Chrouist, Doué ha Dén, hum ra d’er marhue hac hum offr de Zoué é léh er behérion eit ma veint pardonnet.

A pe gommance en Overen, laret er honzeu-men a vêg pé a galon.


O MEN Doué ! offrein e ran deoh er sacrifice santel ag en Overen eit en ol intantioneu mé ma bet instituet guet hun Salvér : de guettan aveit hou ç’hanàuein eit men Doué, me hrouéour ha me mæstr general drest en ol ; aveit hou trugairécat ag en ol græceu e hoès groeit d’Inean ha de Gorf me Salvér, én é galité a zén, d’er Uériés beniguet, d’en Ælet, é special de sant Miquel-Arhæl, d’em Æl-mad, d’en ol Sænt, é special d’er-ré ma mès un devotion particuliér ; eit hou trugairécat ag en ol faveurieu pé donæzoneu e hoès groeit d’hou pugalé, é special deign-mé, péhani e verit er bihannan hou cræceu. Offrein e ran deoh hoah er sacrifice-men aveit er remission a me fehédeu, eit reparation ag er boén e zou deliet dehai, hac eit méritein en dout gueneoh en ol græceu e mès dobér eit accomplissein hou volanté. En offrein e ran deoh ehué eit soulagemant en ineanneu ag er purgatoér.

Ellein e rér laquat intantioneu aral revé dobér peb-hunan, pé revé é zisposition. A pe vou er Belêg prest de gommuniein, ne vanquet quet a obér er gommunion spirituel. Groeit un act a fé ar bresance véritabl Jésus-Chrouist ér Sacremand ag en Autær. Groeit nezé un act a garanté ardant doh Doué, hac a zesir bras d’hum joéntein doh hun Salvér, ha d’en dout er bonheur d’el logein én hou calon.

Hum zalhet ér chongeu-zé bet en achemant ag en Overen, èl p’hou pehai bet e gùirioné er bonheur de gommuniein, èl pe vehai Jésus-Chrouist é creis hou calon, hac achihuet ér mod-men ; ô me Salvér ! grôeit-deign er græce ma pourfitou d’em inean er mérit ag er sacrifice adorabl ag en Overen : achihuet énan, men Doué, er péh e hoès commancet ; groeit énan, mar plige gueneoh, ur changemant antiér aveit hou prassan gloër.



AG EN


EXAMEN PAMDIEC PARTICULIÉR.
————


EN examen pamdiêc particuliér e zou unan ag er moyandeu capaplan d’hun laquat de zoug er victoër ar ur vince, pé de ouni ur vertu. A viscoah er Sænt en dès hum cherviget ag en examen pamdiêc eit feahein ou scieu spirituel, pé eit gouni er vertuyeu. Cassien e gonz a nehou én é bemvet conférance, chapistr puarzecvet. Sant Yehan-Climaq, én é livr ag en exerciceu spirituel, e zisq er fæçon d’er gobér. Chetu amen er péh e lar : mar fal deign hum gorrigein ag er golér, ag en dibatiantet, a chongeu inutil ur speret scan, de vitin me guemér ur résolution ferm, ur volanté crihue ha son ne gouéhein quet ér vince-zé ; ha me oulen guet Doué, guet er brassan tuemdér ma éellan, er græce de zihoal erhat durand en dé doh en defaut-cé. Ardro creis-dé, mé hum chonge gueneign me hunan eit gout a me mès groeit durand er mitinniad nitra énep d’er résolution em boai queméret a vitin. Mar cavan e mès hum feahet, me drugairéca en Eutru Doué, é avouéein n’em bai quet guellet a hanan me hunan doug er victoër ar men goal inclination ; ha mar cavan e mès couéhet arré, mé hum humili, hac e guemér er brassan glahar e ellan, guet er résolution hac ur volanté crihue de vout fidelloh er rest ag en dé. De noz, én examen general e ran ar en ol fauteu ag en dé, m’hum arrest drès pep-tra ar en defaut a béhani e mès antreprenet hum gorrigem. Ret-é commance dré er vince goahan, ha goudé en dout ean corriget, commancein guet un aral.



EXERCICE DE NOZ.


EL ma ta pep-tra ag en Eutru Doué, pep-tra e zeli tennein d’en Eutru Doué. Dré zou é teliamb commance hac achihue pep-tra. Mar dé deliet temb enta commance hun deuéh dré obér de Zoué ur sacrifice a hanamb hun hunan, hac a guement-tra e rehemb durand en dé, é ma just ehué ma en achiuehemb dré er santimanteu a drugairé deliet d’er madeu ha græceu hun nès receuet guet é vadeleah durand en dé-cé, ha dré ur gùir glahar en dout ean offancet. Rac-cé ne zeliér jamæs manquein a obér en examen a gouciance quênt monet de gousquet. Goudé en dout groeit er pedenneu eit trugairécat en Eutru Doué ag en ol græceu hun nès receuet guet-ou en dè-cé ; goudé en dout goulennet sclerdér eit hanàuein hun fauteu, ha goudé en dout hum arrestet un nebedic amzér d’examinein hun houciance, queméramb er brassan glahar e vou possibl démb én ur obér un act a gontrition. Ret-é laret litanieu er Uériés, hum recommandein de sant Jojeb, de sant Joachim, de santes Anna, d’hun Æl-mad ha de sant Miquel-Arhæl, d’hun Zad seraphiq sant Françæs, de santés Clair ha d’en ol Sænt ha Santézet ag en drivet-Urh, ha pedein eit en ineanneu ag er purgatoér, hac eit er-ré vihue mé ma deliet pedein eit-ai. Preparet nezé er matiér a hou méditation eit en trenoz, hum zihusquet guet er brassan modesti e vou possibl deoh, guet eah a rein goal exampl de hanni : é hanhue Doué, eveheit gæt sourci bras doh er poént-cé. Beah sourciabl ag er modestis dres pep-tra : doh hum zihusquein chonget én hou tihusquou er marhue a guement-tra e hoès ar en doar a pe chongehet bihannan. Oueméret deur beniguet, asperget hou culé, hum groézet ha dalhet de chongeal én un dra vat benac bet que ne vehet cousquet, èl ér matiér a hou méditation abèn en trenoz, pé ér pedair fin dehuéhan, pé ér gontrition, pé én ur vertu benac.



AG ER GOVÉZION.


EL mé ma en ol Sacremanteu mamenneu a græce Doué, é teliamb hum breparein gùellan ma ellamb d’ou receu. Mæs er Sacremant a Benigen e oulen ur breparation vras ; rac dre er Sacremant-cé, a pe vér disposet mad d’er receu, é ta anemiset en Eutru Doué de vout é amiet, hac é cavamb er pardon ag er feuteu hac infidélitéeu e gommettamb bamdé énep d’é vajesté. Guet péh disposition enta é teliamb-ni hum breparein d’hum olhein ér fetæn précius-cé a Oêd adorabl hun Salvér Jésus-Chrouist ! Ur Govézion groeit èl ma faut e sco quer crihue er galon, que n’éel quet bout ancoéheit meit guet hir amzér. Petra e zou caus, goudé hantér-hant Covézion groeit én ur blai, n’hum gorrigér quet ag ur sci spirituel hemp quin ? Er malheur bras-cé ne za quet a du er Sacremant, mæs ag er bihan a breparation e laquamb d’er receu. N’examinér quet perhuéh er gouciance, pé er glahar n’en dé meit ér bêg hac a zianvéz, pé er résolution d’hum gorrigein e zou goan hac hemb nerh, pé ne hum laquér quet é poén d’obér satisfaction de justice Doué dré er benigen goudé er Govézion : er péh e zou caus ne ra quet Doué demb er græceu e rehai, que nevé ma viramb doh t’ai guet hun lizidantet.

1.° Quetan tra e zeli gobér ur penitant pé unan a fal dehou bout pardonnet ér Sacremant a Benigen, e zou antréein én é gouciance eit hum examinein perhuéh, hac évéhat ne rehai er gloër demb hum excusein, el gùéharal Adam hac Ève, é léh ma teliamb hum accusein hac hum gondannein. En Eutru Doué ne oulen quet neoah guenemb ma torrehemb hun fèn d’hum examinein, na ma vehemb scrupulus, mæs ma quemérehemb quement a boén èl e guemér en dut sourcius a ou affærieu a gonséquance : hum examinamb de bep Covézion èl pe vehai eit er uéh dehuéhan e vehai.

2.° En eil tra, goudé hun bout hanàuet er stad malheurus a hun houciance, hun nès chairret doh er pehédeu hun nès groeit, ret-é quemér poén de zegasse én hun halon ur glahar vras a nehai, doh exampl er roué santel Ezéchias, péhani e larai : songeal e rein ém pehédeu hac infidélitéeu guet ur galon lan a affliction hac a glahar. Rac ne chervige de nitra demb hanàuein hun pehédeu, ma n’hun nès ur gùir gaz doh t’ai, ur guæ en dout int commettet. Er-ré dannet e hanàu ehué ou fehédeu, mæs n’ellant quet en dout contrition a nehai.

Ellein e rér en dout quæ ha caz doh er pehet a balamort d’en drougueu e dèn arnamb ha d’er mad e lam guenemb ; mæs er gùellan hac er parfettan é sellet hemp quin doh en Eutru Doué, ha quemér a nehou er guettan hac er vrassan occasion a caus d’hun glahar, dré er seèl ag é ol perfectioneu infinimant cair, hac e vérit bout câret drès quement-tra zou ol, hac hun nès neoah offancet dré hun pehédeu. Ret-é enta laret d’en Eutru Doué a galon, pé a vêg hac a galon :

A possibl é, me Salvér Jésus, en em behai ancoéheit en ol vadeu, en ol græceu e mès bet, hac e mès bamdé gueneoh revé er vrastet a hou madeleah hac a hou caranté ém hevér ! Énep oh, ô me zad a garanté, é mès hum revoltet ! Hardéh on bet assès eit attaquein en hani e ra d’en Ælet creinnein guet respet én é bresance ! Hou ç’offancet e mès, ô men Doué, e vérit bout câret drès quement-tra zou ol ! Méritein e ran bout forbannet eit birhuiquin jamæs a zirac hou face beniguet hac amiabl. O tad a viséricord ! ne zispriset quet, mar plige gueneoh, me halon briset guet anquin m’em bout displiget deoh. Hou pet truhé doh hou croaidur, e hoès formet guet hou torn, ha prenet guet Goêd précius hou mab. Sellet doheign guet truhé, ha dacoret-deign arré hou cræce hac hou caranté, ne vern péh quer bihan én ou méritan, a balamort ma hon bet un ingrat én hou quevér.

Queméret nezé ur résolution courajus de renonciein d’er pehet ha de gùittat a grén ér péh e zou caus deoh d’er hommettein. Goudé ma hou pou hum zisposet ér mod-cé, quêrhet d’hum durel doh treid er Belêg, èl pe vehai Jésus-Chrouist e uéleoh énou. Hum accuset simplemant ha sclæremant, guet humilité, hemb troïelleu ; guet conzeu raih, reit de hanàuet d’hou Covezour er stad a hou ç’inean. Jamæs ne gueméret eah na méh rac hou Covezour, mæs hemp quin rac Doué. Ne veah quet ehué troublet guet un eah rai vras a vanquein ; ne laret quet dihue uéh er memb tra ; ne nahet na ne ziguiset nitra. Ur govézion humbl e dèn græce Doué én inean, mæs jamæs ne zisquen én un inean diguiset. Cheleuet guet attantion er péh e larou deoh hou Covezour, hac hum rantet guet aboeissance d’en aviseu e reï deoh. Entré vou é rein deoh en absolven, seellet guet deulegat er fé dorn Jèsus-Chrouist é scuil é græce hac é vériteu ar hou ç’inean ; joéntet hou teu zorn, pléguet hou pèn izel, ha groeit hou possibl eit hou pout ur hæ carantéus en dout offancet Doué dré hou pehédeu, ha groeit a greis hou calon un act a gontrition.

Mæs ne gredet quet é ma groeit tout deoh, rac ma hoès covesseit hou pehédeu. Chommein e ra hoah én hou ç’inean restageu malheurus a nehai, e zeliet effacein dré er benigen. Er boén éternel pardonnet dré en absolven e vai changet ordinæremant é poénieu tamporel, de souffrein ér bed-men dré er penigenneu pé ér bed-aral én tan ag er purgatoér. Me lar ordinæremant, rac gùéhave en Eutru Doué e lagua dré viracl quer bras caranté ha contrition é calon er penitant, guet un hoant quer crihue d’obér peb sort penigen, ma ta er vrastet ag é garanté, ag é gontrition hac a é hoant d’obér penigen, d’effacein én un taul en ol restageu ag e behédeu, d’er gobér quit én un taul doh justice en Eutru Doué, ha d’el laquat é stad de monet aben-cair d’er Baraouis. Er péh e leinér arrihuet gùéharal guet santés Paul ha ré-ral, hac er péh e zou arrihuet én hun gré n'en dès quet hoah quer guerço, guet ur verh digampen en doai covesseit durand ur retræd guet en Eutru Boursoul a Rouan, treménet doucemant, é visage én é zihue-flah, ér gadoér-berdêg é Rouan, én ur obér ur perdég admirabl ar er joéïeu ag er Baraouis, én ur ziscoein un hoant, un hirreah brassoh eit n’éellér laret de monet dehai ; goudé en dout sàuet é zeulegat hac é zeu zorn d’er hlué, én ur goulen guet Doué er græce-zé, ean e blégas é bèn én é zihue-flah harpet ar vorden er gadoér-perdêg. Ur bobl vras a dut e oai én é berdêg e gredai é oai é pedein Doué pé é ouilein guet hirreah ; int e ortas pêl. A la fin er sacristin e dennas ar é zillad, e sàuas de gonz doh t’ou, hac e laras d’er Bobl é oai treménet. En ol é ouilai pé e huannadai, hac e larai : caërret ur marhue ! mæs santellet ur vuhé ! gued a œvreu mad ! Er verh digampen a béhani é conzan e zou unan a nehai ; pé d’é groeit hé retræt guet un aral, n’en dé quet sûr en hé devai bet er memb bonheur. Ne rai meit ouilein é covessat, ne badai mui a pe zas er hource de rein dehi en absolven hac er gommunion ; ne fallai quet dehi nac en eil nac éguilé, rac havai oai guet-hi né oai quet hanni ar en doar e véritai bihannoh eit-hi er sacremanteu-zé. Hé Hovezour e ordrénas dehi ou réceu, hac hé haranté ha contrition e grescas hoah é aboeissein. Hi e fallai dehi ur benigen calet ha hir, hac hé Hovezour, conduyet guet er Speret-Santel, ne ras hanni dehi. Quement a vadeleah én Eutru Doué én hé hevér hé laquas de verhuel ar en hènt é tonnet d’er guær ag er retræt, guet en nerh a hé haranté hac a hé glahar en dout offancet durand hé ol buhé un Doué quer mad-cé. A pe oai disquennet er justice de sehuel hé horf, er surziénet doh hé digueor e gavas hé halon gouivet quement ma ouent ol souéhet bras. Chetui exampleu cair a garanté vras doh Doué hac a gontrition vras ag er pehédeu. En ol grechénion, hac é special er verdér ag en Urh a benigen, e zeli quemér scùir doh t’ai mui a ma éellant, a p’hum breparant de govessat hac ér momant ma vér é rein dehai en absolven. Ha goudé, n’hum goutantet quet a obér er benigen en dou reit deoh hou Covezour, groeit open alézoneu, pedenneu ha castiemanteu.

A pe vehet sortiet ag er gadoér, hum dennet a gosté de drugairécat hun Salvér ag er græce cair e hoès receuet guet é vadeleah ha guet é visericord, ha grateit dehou a nehué en er chervigehet guet fidélité durand hou puhé.



EIT ER GOMMUNION.


Jésus-Chrouist en dès laqueit ér Sacremand ag é Gorf hac a é Oêd précius é ol vériteu, en tresor ag é ol vadeleaheu, èl ma lar er Roué-Profæt. Laqueit en dès er Sacremant-cé èl ur fetæn ag è græceu ér grecheneah, eit ma éellou en ol grechénion monet de guemér dehi en deur a salvedigueah ; ha neoah malheurusemant ne dennér quet calz a bourfit ag en excellantan moyant e ra Doué demb d’hum santefiein, dré vanq a hum breparein erhat d’er receu. Eit miret doh ur malheur quer bras, queméret poén de gomprenein er gonséquance hac er vrastet ag un action quer santel èl mé ma er Gommunion. Mar comprenet mad en dra-zé, hui e hum breparou gùel én amzér de zonnet. Un inean e hanàu hac e uél raih dré er fé brastet, majesté ha madeleah admirabl en hani hum ra dehi ér Gommunion, ne vou quet diæz dehi quemér poén d’hum breparein d’er receu. Chetui amen arlerh un dra-benac e ellou chervige deoh.



Préparation irrauc er Gommunion.


TRI zra e zou necessær irrauc er Gommunion : ur gùir fé, ur burtæt vras a galon hac un desir ardant d’hum joéntein doh J.-C.

D’er fé é douguein ér speret ur flambêhuen, ur sclerdér bras eit ma uélehemb raih hun Salvér Jésus-Chrouist presant ér Sacremand ag en Autær, hanhuet mystér a fé dré excellance. Er fé e zeli bout carantéus ha lan a santimanteu bras é uélet madeleah infini hun Salvér, en dès cavet un invantion quen admirabl, eit hum rein de vagadur de guaih tud miserabl ha goan èl omb. Mar dé crihue ha parfæt hun fé, hi e laqueï énamb ur burtæt vras a galon, péhani e zou en eil disposition e zeliér en dout eit er Gommunion vad.

Rac n’en dé quet assès hum breparein dré er govézion, necessær é hoah d’un inean en dès er bonheur de receu Oén divin en Eutru Doué, ur burtæt genêral dré mé ma distag doh en ol treu crouéet, quement èl ma oulen en Eutru Doué. Quenevé ma viramb doh græce er gommunion, dré ur stag déréglet doh en treu crouéet, é bèr amzér hi e rehai tud neué a hanamb.

É special en noz quênt er Gommunion, hum breparet dré bellat doh quement-tra e ellehai brouillein hou speret, pé abusein hou calon, eit commancein de chongeal guet joé én heurustæt, ér bonheur a béhani é hoh ingorto. Commancet d’hum exercein ér fé ar er mystér bras-cé, én humilité é hanàuet péh quer bihan é véritet er receu, hac én un desir bras d’hum joentein doh Jésus-Chrouist. Refresquet ol en treu-zé en hou speret hac én hou calon én ur zivunein en trenoz vitin, hum antretenet en hai bet er Gommunion.

Mæs mar deliet jamæs allumein én hou calon un desir ardant ag er mod-cé, é ma é special a p’en doh prest de gommuniein é teliet er gobér gùel eit biscoah. Rac en desir bras, en nan spiriruel d’er bouid adorabl e gueni demb hun Salvér ér Sacremand ag en Autær, e zou er gùellan disposition eit er receu erhat. David e larai gùéharal : hùannadein e ra me halon tremaha zoh, men Doué, èl ur harhue artéret d’en deur. Guet er séhet bras-cé é teliet tostad d'er Sacremand ag en Autær, péhani e zou ur vamen a græceu. Nezé é ellét laret guet priæd ag er hantiqueu : pihue e reï deign er bonheur ma ellein hum joéntein dohoh, ô me Salvér Jésus-Chrouist ! eit ma varhuein de guement-tra e zisplige deoh, ha ne vou birhuiquin meit hou speret e vihuou énan. Énah hemp quin é cavan me ol heurustet, hac hemb oh ne gavan meit misér hac affliction. Preparet hui memb ur galon e hoès choéget de vout hou tamurance, ha péhani ne fal dehi mui cârein meit oh. O men Doué ! perac ne mès mé dispositioneu cair er Uériés Vari eit hou receu ?

Ér Gommunion, hac un nebedic goudé, ne fal quet gobér calz a dra a hanah hou ç’hunan ; lausquet hun Salvér de gonz ha d’obér revé é volanté. Chommet d’er cheleuet, èl pe veoh marhue d’er bed. Lezel hun speret de strêhuein, de monet duhont ha dumen ér momant ma hun nès communiet, e vir doh en Eutru Doué a obér calz a dra énamb. Hum dennein é creis hun halon, èl én un hermitage hun hunan gair, e zou er gùellan moyant de dennein pourfit ag er Gommunion.



Goudé er Gommunion.


GROEIT ar bresance Jésus-Chrouist é creis hou calon acteu a fé raih ha carantéus ; comprenet brastet er vad e ra deoh en Eutru Doué ; trugairécait-ean ag ur græce quer bras ; couviet quement-tra e zou ér bed de rein mil bennoh d’hun Salvér eit oh. Laret mar caret, guet en tri dén youanq santel, conservet guet Doué é creis ur forn-tivl, gôret que ne oai ru èl en tan, ér guær a Vabilon, er Benedicite, omnia opera. Groeit acteu a oulen revé dobérieu hou ç’inean ; pedet eit ol neceissitéeu en Ilis, é special eit conversion er behérion, eit er-ré e zou én agoni, hac eit en ineanneu ag er purgatoér, eit hun Tad santel er Pab, ha Bugulion spirituel aral izelloh, eit finissemant en huguenaudage hac er schism, eit er peah é mesq er grechénion. Hum gonsacret de Zoué eit er chervigein guet mui a fidélité er rest a hou puhé. Pedet er Uiriés santel, hou ç’Æl mat, sant Jojeb, hou Tad seraphiq sant Françæs, de drugairécat hun Salvér eit oh. Mæs groeit ma padou hou ç’act a drugairé quehæt èl en dé-cé. N’en det quet d’ancoéhat quênt en noz er bonheur bras e hoès bet de vitin : groeit hou possibl eit bout fidelloh de Zoué durand en dé-cé.

Ur Gommunion groeit guet en dispositioneu-zé e laqueï de gresquein énah er fréh admirabl a græce Doué, hac hou sàuou é bèr amzér d’ur santeleah ihuel. Rac-cé, dalhet chonge perpet é ma er Gommunion en action, en dra a vrassan conséquance e eilet gobér én hou puhé ; de laret-é, é ta madeu bras a nehi mar bai groeit mad, ha malheurieu bras mar bai groeit fal. Groeit enta ma chervigeou hou ç’ol obéreu aral de zisposition dehi.



Péh quer pourfitabl é er Retræt.


GUIR é n’en dé quet necessær absolumant gobér retræt eit bout salvet ; mæs neoah ellein e rér laret é ma ur moyant cair hac excellant d’arrihue é bèr amzér én ur santeleah vras ; éellein e rér memb assurein, hemb laret rai, n’éellér quet hum sehuel d’ur santeleah ihuel ma n’hum bligér é monet d’er retræt.

En exerciceu spirituel ag er retrædeu e zou deit de vout stang a oudé sant Ignace, instituour er Juistret. Er Sant-cé en doai hanàuet doh t’ou é hunan péh quer pourfitabl é eit un inean ur retræt groeit mad, hac en dès groeit é bossibl eit laquat er grechénion de gârein ur pratiq quen avantajus. Trugairé Doué ha poén er Sant-cé, n’en dès quasi province erbet n’en dès tyér destinet d’obér er retræt.

Ne fal quet bout rebuttet guet en anné a vout é hunan hac ér silance. Speret en Eutru Doué e rant æz en treu diæssan. Hum antretenein guet Doué, de laret-é, conz doh t’ou hac er cheleuet, ne ra quet anné, emé er priæd ag er hantiqueu.

Antréet enta mar-a-amzér ér placeu beniguet-cé, destinet d’er silance, ha hui e gleüou en Eutru Doué é conz doh hou calon. Ne gonz na n’er hleuér meit él léhïeu dissimur, didrouz, divorloh, ér peah ha pêl doh en ambarasseu ag er bed. Quênt ma vou pêl, é vou ret demb comparissein dirac Doué, eit rantein cont dehou a hun ol conzeu, chongeu, obéreu, ha bet hac en desirieu a hun halon ha manquemanteu én hun devér. A ean e zou nitra gùel hac avisettoh eit quemér en amzér ag ur retræt de breparein ur gont e zeli bout quer blaouahus.

Hun intérior, de laret-é, hun inean hac hun halon, e zou haval doh un doar n’en dé quet labouret, ne zoug meit er freté, ronz, spern ha fal lezeu. Hun pourfit é el labourat hac el laquat de zoug fréh e vérit er vuhé éternel.



MÉDITATIONEU


A béré é ellou er Verdér hac en dut aral hum chervigein revé ou devotion, pé révé ou dobér, pé revé avis ou Hovezour.
————
I. MÉDITATION.
Ar en énormitè ag er pehet marhuel, a balamort mé ma caus de varhue hun Salvér.


CONSIDÉRET péh quer bras é malice ha lousteri terribl er pehet marhuel, a p’en dé bet necessær de Vab uniq en Eutru Doué, d’en eil Person ag en Drindet, disquen ag en Nean ar en doar, ha quemér ur horf capabl de souffrein èl hun ré, eit en distrugein dré é souffranceu ha guet é varhue. El mé ma ou fal obéreu e gasse en dorfetterion d’er marhue, èl-cé ehué é ma hun pehédeu en dès degasset hun Salvér de souffrein ha de verhuel ér bed-men eit ou effacein.

2.° Considéret penaus hun Salvér Jésus-Chrouist, eit gober demb comprenein gùel péh quer ponnér é bet dehou er sam eahus a hun pehédeu, a béré en dès hum garguet dirac justice terribl en Eutru Doué én hun léh, n’en dès quet hum goutantet a gondui ur vuhé carguet a boén hac a afflictioneu ; mæs en dès hoah fallet dehou hé achihue dré ur marhue quer calet ha quer méhus, deusto ma ellai golhein ol er pehédeu dré un dapen ag é Oêd scùillet én é Circoncision, pé dré un dapen ag é zar scuillet ér marchaussi a Vethléem, pé memb hempquin dré un act a volanté.

3.° Considéret penaus, deusto mé ma marhue hun Salvér eit en ol dut, eit effacein pehédeu er bed antiér, éma marhuet neoah eit oh é particuliér, hac eit effacein hou pehédeu hui. Rac, èl ma vehai gùir én hou pehai lahet hui-memb un dén, querclous p’hou pehai queméret cant aral d’hou secour, èl p’hou pehai ean lahet hou ç’hunan ; èl-cé é ma gùir é hoès reit er marhue d’hun Salvér, a n’hou pehai groeit meit ur pehet marhuel, querclous èl pe n’en dehai quet er behérion aral secouret doh ou zu ; hac é ma gùir ehué é ellet tennein quement a bourfit ag é Bassion hac a é varhue, èl pe n’en dehai souffret, èl pe ne vehai marhue nameit aveit oh-hui hemp quin.



II. MÉDITATION.
Ar er Golér.


CONSIDÉRET er ræsonieu e zeli hou laquat de zihoal doh er golér. Er golér e lam é santimant mad guet mab-dén, hac e vir doh t’ou a vout é stad de receu faveurieu ha græceu er Speret-Santel, péhani ne repoz meit én ineanneu douce hac é peah. N’en dès nitra quen infam ha quen horribl èl un dén é colér. Un dén scandalus hac hum laqua liès é colér, e zisco d’en ol goannedigueah ha bihanité é speret. Un dén patiant e zou excellantoh eit un dén crihue, emé er fur Salomon, ha gùel é bout mæstr d’é gourage eit gouni kærieu dré vrezel.

2.° Considéret penaus er golér e zou un desir déréglet d’hum vangein. Er sap ag er fal ourien-zé, de laret-é, er pehédeu aral e za ag er golér e zou er goal-gonzereah, en temalationeu, refus a hum bardonnein, pé ahoel a hum bardonnein a zevri, bout rust ha diæz doh en ol, hum guemér doh Doué dré vurmureu, ha gùéhavè doh en treu crouéet, é scoein, é venace, é touïein ; gùéhavé dohemb hun hunan, é tesirein er marhue, doh hum anjuliein dré zibatiantet. O Jésus, patiant ! pardonnét-deign me holérieu : avouéein e ran e mès hou ç’offancet liès ér mod-cé. Me grata deoh hinihue en hum gorrigein ag er pehet-cé guet er secour a hou cræce, ha mar couéhan hoah én ou birhuiquin, é quemérein en dé-cé ur benigen benac jaugeabl.

3.° Considéret penaus hun Salvér en dès conservet attàu un doustér admirabl é quevér er-ré en anjuliai hac e larai drouc a nehou é gueu. Arrestet enta aben er hettan tauleu e scoeï er golér én hou calon, ha ne laret quet guir erbet que ne vou treménet hou colér.

Chonget liès péh quen horribl-é de uélet hunan hum lausq de monet d’er golér. Dalhet chonge ar exampl sant Elzear, Eutru bras, hac ag en Urh a benigen. Ean e rescondas d’er-ré e oulennai guet-ou penaus é ellai andur guet quement a batiantet en anjulieu : dré er chonge e mès a Bassion me Salvér, é m’ean, péhani e lar demb : desquet gueneign é hon douce hac humbl a galon.



III. MÉDITATION.
Ar er Paresse.


CONSIDÉRET penaus er paresse e zou mam en ol vinceu. N’en dé mab-dén ar en doar meit aveit labourat, él er pichonet aveit neigeal. En amzér e zou précius, ha rac-cé ne zeliamb col momant erbet. En Eutru Doué e brépar punitioneu terribl d’er ré paressus. Haval int d’er gùy ne zoug quet fréh, trohet e veint ha taulet én tan. Er paresse e vir a vout tuheit de nitra, rac ér paressus e gav difficultéeu bras é léh ne gav er-ré apert poén erbet.

2.° Considéret é pet fæçon é couéhér er pehet-cé ; é vout ponnér, lâche, ha dioustet eit él labour ; é tispriséin en treu spirituel guet dioustemant ha yeinnion ; é quemér rai a eah rac en difficultéeu ; é sentein doh ur speret scan e gommance tout ha ne achihue nitra. Er paresse e ra demb quemér caz doh er-ré e lar demb hun pourfit hac er ùirioné eit hun avertissein ; er paressus e lausq guet é squêndeu liberté antiér de sellet ha de cheleuet treu péré ne chervige meit de garguein er speret a chongeu digampen hac inutil pé dangerus. Goulennamb guet Doué pardon ag er fauteu-men, mar hun nès int groeit, hac er græce d’hum gorrigein a nehai én amzér de zonnet.

3.° Er remédeu doh er pehet-men e zou considérein péh sort implé e garrehemb hun bout groeit ag en amzér a pe vehemb én ær ag er marhue ; considérein er gont perhuéh ha terribl e vou ret demb dacor ag en amzer collet, pé impléet a boén de guæt, memb ag ur gonz inutil ; chongeal é conzeu sant Yehan : donet e reï, e m’ean, en noz é péhani ne ellou dén labourat ; réglein erhat en amzér ag er housquet, ag en daibrein, ag el labour ; sellet en ol déïeu èl en dehuéhan a hun buhé ; ha dré er chonge-cé hum accouragein d’obér penigen ha d’hum gastiein. Gùel é un dé impléet mad de chervige Doué, eit cant vlai treménet guet paresse ha dioustemant.

IV. MÉDITATION.
Ar en Orgueil.


CONSIDÉRET perac é teliet quemér caz doh er péhet milliguet-cé. 1. En orgueil e zisplige bras de Zoué ha d’hun Salvér Jésus-Chrouist, en dès reit liès é valédiction d’er Farisiénet glorius a balamort d’ou orgueil : en Eutru Doué e resist doh er-ré glorius, hac e ra é grace d’er ré humhl, emé en Apostol. 2. En orgueil e zou a nehou é hunan ur pehet marhuel, a p’hum gav é fæt a dra a gonséquance. David en hanhue pehet énorm, ha sant Augustin er brassan ag er pehédeu. 3. Er pehet-cé e zou bet caus d’un nombr bras a Ælet de gouéh én ihuern, a balamort d’ur chonge a orgueil. 4. Ean e zou caus d’en ol drougueu e uélér ar en doar, dré ma laquas Adam hac Ève de zaibrein ag er fréh dihuennet doh t’ai, é sigur cavouet er sciance ag en drouc hac ag er mad quer clous èl en Eutru Doué. 5. En orgueil e zou èl mergle e gouci hac e zaibr er mérit a hun œvreu cairran. Rac-cé é larai hun Salvér d’er-ré e rai ou œvreu eit pligein d’en dut, n’ou doai quet recompance de ortoz ér bed aral. 6. En ol en dès caz doh er-ré orgueillus ; ne fal quet dehai pléguein de hanni, ha dén n’éel bihuein é peah hac én amitié guet t’ai. 7. Anfin Doué e vir punitioneu calet d’er-ré orgueillus : reit dehi tourmanteu quer bras èl mé ma bet bras hé orgueil, é m’ean én ur gonz a Vabilon, limage en dut orgueillus. En hani hum sàou e vou discarret, emé hun Salvér.

2.° En orgueil e zou hum estimein rai, hum gavouet rai, pé désirein rai bout estimet guet en dut. Bout-zou eih merche eit hanàuein a ean e vér cablus ag er pehet-cé : 1. A p’hum hlorifiér ag un dra vad hun nès, èl pe ne vehai quet Doué er bieuehé hac en dehai ean reit temb, pé ag un dra n’hun nès quet, pé ag ur fal dra-benac. 2. A pe zesirér pligein d’en dut, eit bout mêlet guet t’ai, en dra-zé zou vanité. 3. A p’hum vantér é gùir pé é gueu. 4. A pe glasquèr cargueu dré hloër, en dra-zé e zou ambition. 5. A pe antreprenér treu drest é nerh, en dra-zé e zou présomption. 6. A pe glasquér tremén eit gùel eit ne vér, pé a pe rér er mad eit bout mêlet, én dra-zé e zou hypocrisi, pé hypocritage. 7. A pe vér antettet, ahurtet én é santimant, ha ma er havér gùel eit hani er ré-ral, en dra-zé e zou bout opiniatr. 8. Anfin a pe zisprisér er ré-ral izelloh, pé ihuelloh pé ingal. Chetui er mercheu ag en orgueil. Mar hum hanàuet doh t’ai, é hès espéance eit oh, rac er goahan orgueil e vir a hanàuéin hac a avouéein é vér orgueillus.

3.° Chetui amen er péh e zeliet gobér eit diouriennein er péhet-cé a hou calon. 1. Considéret é sàu un infinité a behédeu aral ag en orgueil, èl en dissantion, en disput, er malédictioneu, er revolteu, en diaboeissance, er blasphémeu, etc... 2. Chonget liès péguement éma bet punisset en orgueil é Lucifer, é Pharaon, é Nabuchodonosor, é Aman, é Hérod, etc... 3. Chonget liès ha credet ne hoès nitra a vad meit er péh en dès reit Doué deoh, hac é vou ret deoh d’acor dehou ur gont perhuéh e bep-tra. 4. Assaïet comprenein misérieu hou corf hac hou ç’inean én amzér treménet, presant ha de zonnet : nitra truhaicoh eit hou corf a gommance ; hinihue eh dé n’en dé hoah meit ur yoh corrompl, quênt pêl é vreinnou hac é teï de vout magadur d’er prinhuet. Hou ç’inean e zou bet é sclavage er goal-speret, ha martezé é ma hoah, n’ellet quet gout, ha n’ellet quet gout ehué ne vehai quet ur miserabl dannet durand un éternité. Credet é ma ret bout fol eit bout orgueilius, rac a ean e zou brassoh folleah eit col é gorf hac é inean, aveit un nebedic hinour disterroh eit ahuel ha moguêt ? 6. Ne glasquet jamæs meit pligein de Zoué ; ne laret na ne ret nitra eit bout mêlet nac estimet guet en dut. 7. Hum bliget é cuéhein er péh e ellehai gobér deoh bout estimet, ha beah coutant ma vou hanàuet er péh e éel gobér hou tisprisein. 8. Hum bliget gùel guet er-ré izel eit guet er-ré ihuel, pinhuic, hinouret. 9. Ne glasquet én hou tillad nitra mui eit n’en dé requis ; câret bout gusquet simpl hac èl er-ré peur ag hou stad. 10. Groeit liès obéreu mad dirac Doué, mæs dispriset dirac en dut. Hum humiliein ér mod-cé, e zou en hènt e gondui d’en humilité, emé sant Bernard. 11. Groeit liès reflexion ar humilité hun Salvér Jésus-Chrouist. Mar sellet a barfæt un Doué ol-buissant é tonnet de vout haval doh ur préan doar a balamort deoh, hui hum izelleï a galon vad a balamort dehou.



V. MÉDITATION.
Ar er pehet Véniel.


CONSIDÉRET é teliet en dout caz vras doh er pehet véniel a balamort ma ra offance de Zoué, d’un Doué infinimant mad hac e vérit bout câret drest quement tra zou ol ; a balamort ma yeinna, ma vihanna é garanté dohemb, hac hun hani doh t’ou ; a balamort ma condui a nebedigueu d’er pehet marhuel, hac èl-cé d’en dannation éternel ; a balamort hoah ma hès mui a valice én ur pehet véniel, eit n’en dès a vadeleah én ol œvreu e elleoh gobér. Cair é gout é hès ur malice bras ér pehet véniel, a p’er punisse en Eutru Doué ér bed-men dré quement a visérieu, hac ér bed aral dré boénieu n’éellér quet comprenein.

2.° Considéret ne hoès treménet dé erbet én hou puhé, n’hou pehai groeit hou pehédeu véniel dré valice hac exprès, dré sompren hac hemb calz a avis, dré oannedigueah, dré chongeu, a pe ne hoès queméret sourci de bellat bean assès er-ré inutil, pé énep d’en nessan, pé e zoug d’en avarice pé d’ur pehet aral benac, a ne vehai meit d’er bagatel, d’er hol amzér, dré œvreu, é obér un dra benac e zou drouc, pé e zou mad, mæs dré vanité, pé eit pligein d’en dut ; dré omission, é lezel un dra e zeliet gobér hemb n’er groet, é vanquein a sentein doh er chongeu mad e zegasse Doué deoh.

O men Doué ! avouéein e ran é ma carguet mem buhé a behédeu ; bet ha bremen ne mès groeit meit hou ç’offancein. Mal é demb changein a vuhé, m’inean peur ; gùel vehai demb cessein a vihuein, eit bihuein hoah èl én amzér treménet.

3.° Er remæd doh er pehet véniel e zou considérein liès é ma én ur fæçon benac dangerussoh eit er pehet marhuel, raq ne guemérér quet poén d’hum gorrigein a nehou. Un inean e vehai sourcius de zihoal doh er pehet véniel, e vehai imbèr amzér én ur stad ihuel a santeleah. Ret-é chongeal liès n’en dès pehet erbet, ne vern péh quer bihan é, n’en dé brassoh drouc eit en ol colleu ha misérieu ag er bed-men. Quentéh èl ma vehet couéhet é unan benac, queméret ur glahar bras, hac ur benigen benac poénius d’ober quel liès gùéh ma couéhehet.



VI. MÉDITATION.
Ar en Humilité.


CONSIDÉRET Jésus-Chrouist doh hou couviein de vout humbl, dré er honzeu cair-men, ne zeliér jamæs ancoéhat ; desquet guenein, e mean, penaus é hon douce hac humbl a galon. Er mæstr adorabl-zé, n’hum goutant quet a hun desquein dré é gonzeu, mæs ean hun desq ehué dré é exampl : rac hum humiliet, hum izelleit en dès bet er marhue ag er groéz. Sant Augustin e lar é touguér mal a propoz en hanhue a grechén, ma ne guemérér scùir doh Jésus-Chrouist humiliet, ha quen izelleit. Dén ne yeï d’en Nean hemb en humilité, a pe lar hun Salvér én Aviel, ma n’en det de vout haval doh er vugaligueu-men, de laret-é humbl ha simpl, n’antréhet jamæs é ranteleah en Nean. En ol vertuyeu, en ol santeleah e elleoh hou pout, e yeï èl de beudr én ahuel, e mé sant Grégoër, ma n’en dint goarnet guet en humiïité.

2.° Er gùir humilité e zou ur gùir disprisance hun nès a hanamb hun hunan, a alamort ma hum hanàuamb ha ma ouïamb péh quer bihan é talamb. En acteu principal a humilité e zou hum estimein de nitra, bout coutant ne vou quet groeit estim erbet a hanamb, na laret vad erbet a hanamb, na conzet ag hun zud ; dihoal a zisclériein hemb nécessité er græceu hun nès bet guet Doué ; hum bligein ér méh, én disprisance e vou groeit a hanamb ; bout coutant attàu ag en aviseu e vou reit demb ; miret a hum excusein a pe vér noéset, ma ne oulen er charité.

3.° Er moyandeu de laquat en humilité én hun halon e zou gobér marauéh reflexion ar er goal inclination e dèn crihue hac hemb cesse arnamb d’en drouc, ar hun fauteu ordinær, èl en découragemant, el lizidantet, er routin én hun exerciceu spirituel, èl goannedigueah ha pehédeu hun zæd, er chongeu digampen ha dalhabl a hun speret, hun découragemant é feahein, é castiein, é corrigein hun fal desirieu, hun goal blégueu, er bihan a zalh doh hun résolutioneu, doh er chongeu mad e gueméramb de vihuein gùel. Ur moyant excellant d’hum obér doh en humilité, e vehai chongeal liès ér péh e lar sant Augustin : er guettan ag er vertuyeu, e mean, en eil hac en dervet, e zou en humilité.



VII. MÉDITATION.
Ar er burtæd.


CONSIDÉRET péguement é teliet cârein er burtæt, rac ma plige bras de Jésus-Chrouist, représantet én Apocalypse, héliet guet ur vanden gusquet é guên, é verche er Guérièset pé en dut pur. Er perl-men e zou bet quer câret guet er Uériés-Vari, ma vezai bet gùel guet-hi col hé buhé eit hé hol. Er vertu-men e rant en ineanneu hac er horveu tampleu bourrabl d’er Speret-glan, ha demeuranceu bràu de Jésus-Chrouist e receuamb ér gommunion. Er mercheu a garanté en dès discoeit en Eutru Doué doh er vertu admirabl-men, e zou quer bras que n’ellér quet ou homprenein. Dré er vertu cair a burtæt en dès er Uériés méritet bout choéget de vout mam de Salvér er bed, ha sant Yehan en Aviélour bout er hârettan ag en Apostolet, ha Suzan bout délivret a fal volanté en neu Juge coh hac impudic. O purtæt ! ô vertu e rant en dut haval doh en Ælet ! admiraplet oh-hui !

2.° Considéret penaus er burtæt e zou ur vertu e ra en dout caz ha peellat doh er plijadurieu lous e za ér speret, èl er chongeu pé desirieu, pé ér galon, èl carantèeu lous, pé ér horf. Rac èl mé ma er baillardiah ur garanté doh er sort plijadurieu lous-cé, é contrel ehué er burtæt e ra quemér caz doh t’ai ; er baillardiah e ra chommein, hum bligein én ai ; er burtæt e ra pellat doh t’ai ; én ol tantationeu aral é ellér harsein eit dihuen gùel ; mæs én tantationeu énep d’er burtæt, n’en dès meit ur moyant de zihuen : tæhet a bèn, pellan ma ellér. El-cé é ras er Patriarche Jojeb, sant Martinien, ha nombr a ré-ral.

Ér brezélieu aral é véritér er victoër é harsein son, é tihuen guet courage ; mæs ér brezel guet anemiset er burtæt, é collér er victoër é hobér èl-cé, hac é cresquér hoah en tantation ; ne gavér er victoër meit é tæhein beannoh ma ellér. Rac-cé lammet a bèn er goal chongeu a hou speret, quentéh èl ma ou hanàuet ; laqueit hou chonge bean mat guet treu aral ; ne sellet jamæs ar hou tran, rac sur oh a vout dibéh ma n’ou sellet quet ; ha mar det a ou sellet exprès, hui hum rant cablus abèn pé hum laqua én dangér bras. Dispriset-int, ne ret quet caz a nehai, ha cassét dré gair hou chonge ar treu aral. Chetui er péh e hoès gùellan d’obér a zivout er goal chongeu ; pelleit guet er brassan sourci doh en ol occasioneu dangerus, èl doh en hantis ha doh er garanté n’en dint quet revé Doué hac eit Doué. Dihoallet doh hou teulegat, castiet hou corf, rac er gastiemant e zou magadur er burtæt. É spécial mortifiet hou squêndeu, ne chommet jamæs fénéant ; laqueit liès dirac oh exampleu er Sænt hac er Santézet en dès splannet muihan er vertu-men én ai ; groeit èl d’ai ; pedet liès hou ç’Æl-mad d’hou secour de oarn er vertu cair-zé ; hou pet un devotion particuliér d’er Uériès, èl d’er burran merh e zou bet crouéet ; goulennet er burtæt én hou communioneu, rac dén n’éel bout pur, ma ne ra hun Salvér en donézon-zé dehou ; anfin ur remæd excellant doh en tantationeu énep d’er burtæt, e zou goulieu hun Salvér ; rac-cé é ma mad chongeal ha méditein liès ér Bassion.



VIII. MÉDITATION.
Ar er Mortification pé Castiemant.


CONSIDÉRET penaus é teliet quemér ur sourci bras d’hum vortifiein, pé de verhuel, pé de renonciein deoh hou ç’hunan, pé de vihuein castiet : ur memb tra int ol. Hui e zou obliget d’er gobér a balamort m’en dès laqueit pehet Adam é mab-dén ur revolt quer bras doh er mad, ma toug hun ol plégueu, hun ol inclination d’er pehet. Rac-cé ret-é miret hemb cesse doh t’ai, résistein, dihuennein hemb cesse ; ha chetui er mortification, er hastiemant, merhuel pé renonciein demb hun nunan. Er-ré exant a behet e éel hum goutantein é renonciein d’er péh e zou dihuennet ; mæs er-ré en dès hum revoltet doh Doué e zeli renonciein memb de hilleih a dreu permettet, emé sant Gregoër ; hac èl n’en dès quet calz a dut exant a behet, quasi en ol e zou obliget de renonciein, e zihuennein doh en ol plégueu, desirieu, inclinationeu a ou halon, nameit d’er-ré e blige de Zoué, hac e héliant eit pligein dehou. Mesur hun santeleah e zou mesur er boén e gueméramb d’hum vortifiein.

En hoant bras en doai er Sænt de bligein de Zoué ou laquai de guemér hemb cesse sourci d’hum vortifiein. Peb-hunan a nehai e ellai laret èl sant Paul : douguein e ran goulieu Jésus-Chrouist ar me horf. N’hou pou jamæs en donæzon a oræson, ma n’en doh sourcius d’hum vortifiein.

2.° Considéret petra e ra er mortification : hi e laqua er horf de vout sujet d’en inean, er goal inclinationeu d’er ræson, hac er ræson de Zoué. Rinquein e rér mortification é quevér hun pemp squênt naturel, péré zou hun deulegat, dihue scoharn, dihue-frên, guêneu, deu zorn hac ol er horf ; é quevér hun ol goal inclinationeu, é quevér er chongeu a hun speret hac er harantéeu a hun halon, é quevér hun antandemant hac hun volanté ; rac ne zeliamb hum chervige ag en treu-zé ol nameit dré nécessité, dré ræson ha dré vértu. Gùir-é è homb quer goan ma vanquamb liès a uéh én dé a zivout quement-cé hemb avis ha quasi drespet temb, ne vern péh quer mortifiet omb. En Eutru Doué e bermet quement-cé, eit ma hanàuehemb hun goannedigueah hac en dobér hun nès ag er pedein ; mæs prest é attàu de bardonnein demb er sort fauteu-zé ; ne vern péh sort œvr mad, groeit guet contrition, e zou assés dirac Doué eit ou effacein. Mæs eit en dout contrition ag er fauteu-zé, é ma ret en dout quæ a nehai, ha quemér poén de viret doh t’ai. Pihue-benac ne guemér quet poén de zihoal doh en ol fal plégueu e zou én ou, de évehat doh é squêndeu, doh é speret, doh é galon, n’en dès quet er vertu a mortification.

3.° Er péh hun nès guellan d'obér eit gouni er vertu-zé, e zou hé goulen liès guet Doué én oræson, téhein doh compagnoneah ha hantis en dut libertin ha décourage, cârein er silance, mortifiein hun deulegat, cârein en disciplin ha penigenneu calet er horf. A zivout er speret, ne fal quet jamæs disputal guet dén eit dihuein é santimant ; ne fal quet hum excusein a pe vér avertisset d’hum gorrigein, ma n’er goulen er charité ; ret-e aboeissein d’er-ré e zou laqueit a berh Doué de gommandein demb, ha gùéhavé memb d’er-ré izelloh eit omb. Ret-é bout fidel de sentein doh er chongeu mad e zegasse en Eutru Doué demb.

IX. MÉDITATION.
Ar er sourci de héli er Règl.


CONSIDÉRET penaus éma un dalledigueah vras bout é clasq bihuein revé hou fantasi, goudé ma hoès hum ingaget a volanté vat én un Urh en dès ur règl tennet ag er honseilleu e ra hun Salvér én aviel ; hac èl-cé a p’hé héliér é pligér bras d’en Eutru Doué, ha ma n’hé héliet, hui e zeï de vout ur main a scandal én Urh. Ma n’en doh fidel de viret hou règl, n'en doh quet fidel de græce Doué en dès hou calhuet d’er stad e hoès queméret, ha displijadur vras e rehet d’hou perdér ha d’hou ç’hoéreset devot, e remerquou hou yeinnion hac hou técouragemant.

2.° Considéret fal diguearéeu er verdér yein ha dégourage é quevér ou règl. Lod e lar ne vanquant meit é treu distér : sant Bernard e rescond dehai èl ma rescondai d’é Venéh, sel disterroh é en dra e vanquet, sel æssoh oai d’obér ; rac-cé é clasq hum excusein, hui hum gondan. Lod aral e cheleu hac a la fin e gred tantation ordinær en drouc-speret énep d’er-ré e vihue én ur stad santel benac, èl en dut a ilis, er Venéh pé Leannéset, hac er verdér un Urh benac. Er goal esprit e ra dehai de gredein n’end int quet ér stad ma ou goulen en Eutru Doué. Eit miret doh en tantationeu-zé, ne fal quet ou cheleu, mæs chongeal a ben é tant er muihan d’er-ré e zou é stadeu santel ér mod-cé. Bout-zou én Urh a benigen, èl é quèment stad-zou, lod pinhuiqueoh, lod ag ur famil ihuelloh, lod é cargueu brassoh eit lod aral, hac haval guet-ai é teliant hum ziforhein doh er ré-ral. Eit pellat en tantation-zé, er sort gueih tud-cé e zeli chongeal mar laquér er sort difforhance-cé étré en dut, é ma en dalledigueah hac en orgueil, deit a behet Adam, en dès degasset quement-cé ér bed. Mæs dirac Doué, n’en dès meit er santeleah hac er fallanté e laqua difforhance étré en dut : er-ré hum gav hac hum laqua er-ré izellan, e zou er-ré ihuellan dirac t’ou, emé hun Salvér d’é Apostolet.

3.° Er moyant de reneuéein én hou calon er gred carantéus de viret ha de héli er règl, e zou considérein en dès en Eutru Doué hou calhuet d’er stad-cé, é ma ean en dès reit deoh er règl-zé de viret, hac é vou dehou e tacorehet cont d’en dé ma vehet juget. Sellet erhat bermen a ean e gavou mad hou ç’excusieu nezé. Rac deusto ma n’en dé quet ur pehet manquein d’er règl, neoah ne fal quet credein é vou trettet ér memb fæçon, é jugemant en Eutru Doué, unan en dou hi heliet hac un aral n’en dou quet. Considéret liès er gret carantéus hac er fidélité en dès bet er Sænt hac er Santéset ag en Urh de héli ou règl. Goulennet pardon guet Doué ha guet er Patriarh santel sant Françæs, bout bet inutil ha scandalus én é Urh ; ha queméret ur résolution crihue de vout fidelloh er rest a hou puhé de viret hou règl guet er brassan sourci. Remerquet neoah é permet er règl goulen dispance pé changemant é léh er péh e zou rai diæz.



X. MÉDITATION.
Ar en Devotion d’er Uériès Vari.


CONSIDÉRET é teliet hou pout un devotion particuliér én hinour d’er Uériès glorius Vari, a balamort ma quemér en Eutru Doué plijadur én hinour e rantér dehi. Er Speret-Santel e assur demb ér scritur sacret penaus hinour er vam e zou hinour hé mab, hac hinour er mab e zou hinour é vam.

N’en doh quet cathaliq ma ne gredet é vérit er Uériés Vari bout mui hinouret eit en ol Sænt hac Ælet ansambl. Hun Salvér, én ær ag é varhue, en dès hi recommandet demb, doh hé recommandein de sant Yehan en Abostol. Chetui hou mam, e m’ean dehou, ha hui moéz, chetui hou mab, e m’ean dehi, én ur ziscoein sant Yehan guet ur sel a dristé. Queméramb er honzeu-zé eit omb : ur merche a salvedigueah é bout dévot d’er Uériés.

2.° En devotion d’er Uériés e zou volanté guerh ha dalhabl d’hé chervigein. Ur merche é en hun nès devotion d’er Uériés, a pe gueméramb plijadur doh hé mêlein hac é cleuet er ré-ral doh er gobér ; a pe hinouramb hé limageu, hé ilisieu, ha memb hé hanhue beniguet, a pe gredamb é ma hemb cesse é oulen guét Doué en ol græceu hun nès dobér ; hac é teliamb gout grat d’er garanté hé dès dohemb, a pe ra Doué ur græce benac demb, a pe glasquamb secour guet-hi én hun ol dobérieu, a pé gonsacramb dehi er péh ma homb, er péh hon nès, er péh e ramb, guet un desir bras ma tennou quement tra e rehemb durand hun buhé, quettan de hloër en Eutru Doué hac arlerh d’hinour er Uériés.

3.° Er moyant de gonservein ha de gresquein én hun halon en devotion d’er Uériés beniguet, e zou en dout én hun hambr hé limage, hac hé saludein, d’er bihannan guet ur sel carantéus, quement gùéh ma sortiamb ha ma antréamb ; hum laquat én ur verdiah benac én hé hinour, pé ahoél laret bamdé ur beden-benac d’hé hinourein ha d’hé suppliein ; yunein pé rein en alézon d'er sadorn én hé hinour ; n’antreprenein jamæs nitra a gonséquance hemb goulen hé assistance, accouragein hac anflammein ol er bed d’hé chervigein ha d’hé hârein ; dihuen hé hinour doh en ol hac énep d’en ol.

Anfin quemér scùir doh hé vertuyeu a guement ma homb capabl. Mem berdér, emé sant Bonavantur, mar fal deoh pligein d’er Uériés glorius Vari, queméret scùir doh hé doustér, doh hé humilité ha doh hé furtæt, rac a vihannoh ne hoès quet ur gùir devotion.



CONSÉCRATION


PÉ GLOUISTR D'ER UÉRIÈS VARI.


UR gustum excellant hac un devotion cair é tigueaheu er grechénion e vehai en dout én ou zy limage er Uériés, ha d’hé gouilieu brassan monet ansambl ar en deulin dirac el limage-cé, hac hum hlouistrein d’er Uériés Vari, pedost ér mod-men :

Guériés Vari beniguet, chetu-ni amen stouïet ar hun deulin dirac oh, eit hou ç’hanàuein eit Rouannès en Nean hac en doar, hac eit hun gùellan avocadès dirac Doué, a zivout hun ol dobérieu ér bed-men, hac hun heurustet éternel ér bed-aral.

Ni hum laqua ol édan hou couarnation ha sourci carantéus ; ni hou choége eit hun rouannès, eit hun mæstrés hac hun gùellan mam. Ne fal demb na desirein na clasquein mad erbet, na spirituel na tamporel, nameit er péh e bligeou gueneoh goulen guet Doué rein ha conservein demb. Hum abandonnein e ramb guet ur gonfiance antiér de soign carantéus ur vam quer charitabl ha quen tuem a galon èl oh. Ni hum gavou heurus mar plige gueneoh hun hemér an hou couarnation sourciabl, ha de vugalé èl ma hou queméramb de vam, hac hun laquat én abri doh en drouc guet hou madeleah royal. Eit gout ha discoein hun grat deoh eit er græce-zé, ni é grata é vehemb fidel deoh er rest a hun buhé, hac é credehemb, èl ma credamb, é hoh bet conceuet hemb pehet erbet.

Mêlet re-vou de virhuiquin er Uériès beniguet, conceuet hemb pehet, ha perpet glan a behet ; re-vou hinouret perpet ha partout en hanhue sacret a Vari ; re-vou beniguet hac adoret partout ha de virhuiquin er fréh sacret ag hé horf, Jésus. Èl-cé re-vou groeit.



MÉDITATION.
Ar en hinour deliet d’en Æl-mad.


CONSIDÉRET er græce bras en dès groeit Doué deoh, én ur rein deoh un Æl ag é Varaouis, eit en dout sourci a hanah a drebi er momant ma hoh crouéet bet er momant a hou marhue. Intantion en Eutru Doué é ma hou pou ur respet bras eit hou ç’Æl-gardién, hac eit en dra-zé en dès en llis consacret ur gouil én é hinour hac aleiget eit er gouil-zé un office cair, eit laquat é calon hé bugalé ur grat bras ha carantéus d’en Eutru Doué, a balamort m’en dès reit demb ur prince ag é balès de vout hun goarnour, hun bugul. Hun Æl-mad en dès hun bréservet é liès a occasion doh er pehet e bresantai er goal-speret demb guet peb sort ardeu. Ean é e fournis demb quel liès a chonge mad ; ean e bed en Eutru Doué ar un dro guenemb ; ean e bresant dehou hun ol dobérieu ; anfin n’en dès dén capabl de gomprenein na d’expliquein er vad e ra demb hun Æl-mad.

2.° Examinet a hui e hoès bet liès chonge a hou ç’Æl-mad, a hui e hoès bet soign ag er honsultein én hou arvareu hac ambarrasseu ; ha hui e hoès credet é ma é sourci carantéus en dès hou tennet ér mæz a fal affærieu, a zangérieu. Goulennet humblemant pardon guet-ou ag er bihan a sourci e hoès bet d’en hinourein, ha d’en trugairécat, hac é special a hou lisidantet é havalein doh t’ou dré er burtæt hac en humilité.

3.° Er moyant de laquat én hou calon ur gùir devotion é quevér hou ç’Æl-mad, e zou quettan tout chongeal ha credein é ma Doué en dès ean reit deoh eit hou secour d’obér hou salvedigueah. Pedet ean d’hou ç’assistein liès a uéh én dé, é special de vitin ha de noz. Hum gomportet attàu guet ur respet bras ha guet ur vodestis jaujabl doh un Æl, rac ma hoh attàu én é bresance. Beah perpet aboeissant dehou én ur héliein er chongeu mat e zegassou deoh. Bihuet pur èl d’ou, rac er vertu-zé e blige bras dehou hac hou rantou havallan doh t’ou. Beah humbl èl d’ou, hac hum zalhet èl d’ou hemb cesse é presance en Eutru Doué. Anfin douguet ol er bed, mar guellet, d’en devotion é quevér en Æl-mad, ha dré-zé hui e reï un dra agreabl d’hou ç’Æl-gardién ha d’en Eutru Doué.

PEMB MÉDITATION
Ar er Mystérieu principal a Bassion hun Salvér.


————
I. MÉDITATION.
Ar Agoni Jésus ér Jardrin Olivet.


CONSIDÉRET hun Salvér Jésus goudé en dout instituet er Sacremant ag en Autær, ér goén dehuéhan e ras guet e Apostolet rieu hemb lid, goudé en dout reit dehai de gommuniein, ha golhet ou zreit, é monet guet é unêc Apostol d’er jardrin Olivet, e antréein abarh guet tri a nehai, sant Pierre, sant Yehan ha sant Jacq ; é recommandein dehai chom dihousq de bedein Doué ; é monet larcoh ér Jardrin hæd un taul main doh t’ai : amen ret-é arrestein deulegat er speret ar Jésus-Chrouist, Mab uniq en Eutru Doué, ar benneu é zeulin, é zeu zorn joéntet ; goudé ean hum brostern é face doh en doar é presance é Dad éternel, é inean hac é galon affliget èl de varhue, é uélet raih é ol tourmanteu ag en trenoz, ingratitud er Juiffet hac el lod muihan ag er grechénion, péré, dré ou faut, n’en dès quet perset pourfitein ag é bassion nac a é varnue.

2.° Considéret hun Salvér durand tair ær é pedein ér stad calet-cé, hac é monet peb ær d’accouragein é dri Abostol, e gavai perpet cousquet. Goudé en dout pedet é Dad éternel dré dair gùéh ér mod-men : me Zad, e m’ean, pe vehai léh ma treménehai er halice-men hemb ne vehen obliget d’en ivet, mæs neoah revou groeit hou volanté ha nepas me hani. É uélet é oai volanté Doué m’en devai souffret ha marhuet, ean e laquas én é galon un desir, un hirreah quer bras de souffrein eit omb, ma tas er goêd, en doai hum dennet tro-ha-tro d’é galon guet en eah, d’hum strêhuein ha de foævein én é hoahiat quement que ne sortias ér mæz guet un huiz goêdec quer bras, que ne drézas é zillad, ha ma oai goleit en doar é léh ma oai. O me Jésus carantéus ! groeit ma tuemmou er chonge-men me halon yein ha sclasset ém pedenneu : hui e huiz er goêd, ha mé ne scùillan quet hemp quin un tapen dar.

3.°Considèret hun Salvér chommet é face doh en doar, quer goan ha faillet, que ne zas un Æl d’er honfortein. Queméret compassion doh t’ou ér stad-cé ; goulennet dré er mérit ag é beden er græce d’obér èl ma faut hou ç’oræson, ha de bourfitein a hou ç’ol poénieu a speret, é uélet quer bras ré Jésus.



II. MÉDITATION.
Ar flagellation Jésus.


SELLET a speret er Juiffet lan a furi hac a arrage, goudé en dout bet guet Pilat permission de flagellein pé de foettal hun Salvér, doh en dihusquein én ur fæçon barbar, doh er staguein doh ur pilér. Considéret er méh bras en doai nezé Jésus, scùir en dut pur, doh hum uélet nuah dirac deulegat ér bobl insolant-cé. Sellet Oén en Eutru Doué abandonnet d’arrage er bleidi, sellet Crouéour ha mæstr er bed trettet guet mil sort anjuli guet é vugalé, sellet er vourréüion é tiscarg ar é gorf tinér hac adorabl èl ur gresil a dauleu foêt.

2.° Considéret péh quer calet, péh quer barbar e oai en tourmant-cé ; n’hum goutantant quet ag er foettal guet ur sort foêdeu, a p’en dint scuéh guet ur sort, int e guemér ur sort aral. Dré en édideu ag en amzér-zè é oai dihuennet a rein open deu-uguênt taul d'en dorfetterion e gondannér d’en tourmant-cé ; mæs n’ou dès mesur erbet aveit Jésus ; discarguein e rant ar nehou open mil taul. Quignet é ol é gorf beniguet ; n’en dé meit ur gouli ! terriplet un dra ! O me Salvér a garanté ! gùélet e ran er goêd é ridec ar en doar a guement léh e zou én hou corf pur : hac, allas ! malheurus ma hon ! me fehédeu en dès tennet arnah un trettemant quer calet ha quer barbar.

3.° Contidéret anfin hun Salvér distaguet a zoh er pilér ha coùéhet én é oêd, tout diffiguret, hemb nerh ha quasi hemb guellet boulgeal, èl ur béh coét. Clasquein e ra guet é zeulegat a ean e uélou un tam benac ag é zillad aveit hum holein. Considéret-ean nezé, guet deulegat er fé, é turel ur sel truhéus ha carantéus arnah hac é laret d’hou ç’inean : eit oh, me hroaidur, e mès anduret quement-men, ha coutant vehen hoah d’andur quement aral eit oh pe vehai ret ; ne oulennan gueneoh eit trugairé meit ma andurehet ehué a balamort deign en ol poènieu e arrihuou gueneoh.



III. MÉDITATION.
Ar gouronnemant hun Salvér guet spern.


CONSlDÉRET er vourreuïon brutal é tihusquein hun Salvér, é refresquein ol é oulieu, é laquat ur goh vantel ru ar é zihue scoé, hac ur gouron spern ar é bèn eit gobér goab a nehou, rac ma en doai laret é oai Roué. Int e anfonce er gouron spern eahus-cé a dauleu lance én é bèn. O tourmant dinatur ! péhani ne oai quet bet hoah biscoah invantet guet bourreàu erbet !

2.° Considéret en dut arraget-cé é laquat ur gorzen én é zeu zorn, doh hum laquat ar bèn ur glin dirac t’ou eit gobér goab ag en adorein, hac é laret : ni hou salud, Roué er Juiffet, én ur scoein ar é face guet é gorzen. Sellet é zeulegat hac é face lan a oêd, hac hou pet chonge é ma hou pehédeu hac hou plijadurieu dihuennet en dès ean laqueit ér stad-cé.

3.° Ér stad truhéus-cé en er presantas Pilat d’er bobl ; quen diffiguret oai, que ne oai quet mui haval doh un dén ; haval vehai é oai bet requis de Bilat laret dehai ; Chetui un dén. Pilat e gredai é veint bet touchet guet compassion doh er gùélet ér stad trist-zé ; mæs, allas ! haval hoent deoh, ha hui e zou haval doh t’ai : n’en dint quet bet affligettoh eit oh doh poénieu hun Salvér, na hui n’en doh quet affligettoh eit-ai ; sellet guet truhé anquin hac affliction er Uériés beniguet é uélet hé Mab adorabl ér stad truhêc-cé, hac er bobl dinatur-zé é choégein Barrabas hac é condannein hé Mab Jésus d’er marhue.



IV. MÉDITATION.
Hun Salvér é touguein é Groéz.


CONSlDÉRET Pilat, menacet a vout accuset dirac César, é creinnein guet eah rac en dut, hac é condannein mab Doué d’er marhue méhus ag er Groéz. Sellet Jésus é cheleuet guet humilité hac aboeissance er santance faus-cé. Examinet a hui e ra martezé hilleih a behédeu guet eah rac en dut, èl Pilat ; sellet a hui e guemér èl Jésus, guet humilité ha doustér, en anjulieu e larér deoh hac er gueu e rér dohoh.

2.° Considéret er Juiffet é laquat ur groéz ponnér ar zihue scoé hun Salvér. Biscoah bet nezé ne oai bet groeit d’un torfettour douguein de dachen er marhue er glouistr d’el lahein. Jésus-Chrouist e gueméras é gani a vréhat hac e voquas dehi guet ur garanté vras ; mæs oeit e oai de vout quer goan dré é nozeoh calet ha dré é flagellation horribl, hac er sam e oai quer ponnér, ma couéhai liès édan é groéz. Hou pet chonge é ma hou pehédeu en dès hi laqueit de vout quer ponnér-zé.

3° Considéret er Juiffet barbar, guet eah ne vezai marhuet Jésus guet-ai ar en hènt hemb n'ou devai bet er plijadur cri d’er hrucefiein, é contraignein ur passant, hanhuet Simon a Cyrène, de zouguein ur pèn a groéz hun Salvér. Remerquet erhat, Simon ne fallai quet dehou, ret e oai bet er hontraignein. Desquet dré-zè dihoal ne zehai jamæs er méh pé en eah ag er boén d’hou mirêt a zoug er groéz guet Jésus-Chrouist. Jésus e gonz doh er merhet devot en héliai én ur ouilein, hac ou honsol. Desquet dré-zé è creis hou poénieu brassan consolein er ré-ral, hac ou accouragein d’obér volanté Doué hac ou salvedigueah.



V. MÉDITATION.
Ar er Grucefiemant.


CONSlDÉRET hun Salvér arrihuet ar er Manné Calvar ; sellet guet truhé er Juiffet cri doh en dihusquein, hac èl ma oai staguet é zillad doh é oulieu, int e refresq é ol vlesseu, hac e laqua er goêd de ridêc a guement tache e zou én é gorf. Er staguein e rant doh ér groéz ; grouïat e rant è zeu zorn hac é zeu dreit guet tacheu bras, ha tennein e rant ar ou nerh ar é vambreu eit ma t’arrihueint guet en toulleu groeit a guênt ér hoêt eit en tacheu. Goudezé è plantant er groéz èn doar ; int hé lausq de gouéh a hurlam én toul deon-zé. O péh ur gloéz, mar dès bet biscoah, eit hun Salvér a garanté é spin doh en tacheu ! Chom e ra tair ær ér stat-cé hemb merhuel.

2° Considéret péh quer méhus e oai er marhue ag er groéz. Bout nuah eit hunan quer pur èl Jésus ; bout crouguet dirac ur bobl a dut tolpet a bep bro de Jérusalem eit er gouil bras a Basq, péré e insultai d’é varhue guet en temalationeu hac en anjulieu infamman. Entretan Jésus ne ra meit pedein eit-ai : pardonnet dehai, e m’ean, me Zad, rac ne ouzant quet petra e rant.

3.° Considéret è zihue-vréh digueor eit hun bréhatat, mar caramb hum rein dehou ; staguet é guet tacheu eit discoein demb péh quer son, péh quen daihabl é e garanté dohemb. Crucefiet-é ha merhuel e ra nuah, eit desquein demb hum zistaguein a zoh querment tra e zou ér bed, ha disprisein en danné, en dillat cair, hac en ol treu, de bérè é ma quen taulet bugalé Adam, abalamort d’er goal inclination hun nès hèritet doh t’ou. Anfin tremén e ra én ur bléguein é bèn adorabl, eit rein demb é speret.

Considèret ehué er Uériés Vari beniguet ha sant Yehan en Apostol doh treid er groéz. Jésus e recommand é vam de sant Yehan, én ur laret dehou : Chetui hou mam, hac e lar ehué dehi er sellet èl hé mab, én ur laret : Moéz, chetui hou mab. Péh un troq trist eit er Uériés affliget ! Goulennet guet-hi, ha guet sant Yehan, ha guet Mari-Madelèn lod ag er santimanteu a dristé, a druhé, a garanté hac a gontrition e oai én ou halon. Nezé é oai bet trézet calon er Uériés Vari guet ur gléhan a anquin, revé proféci er hoh Siméon d’en dé a hé Burification. Hum offrein e ra ehué d’en Tad éternel eit merhuel guet hé Mab. Hum offret enta guet-hi d’er marhue, ha marhuet tout-a-fæt d’er pehet ha d’en ol fal inclinationeu, eit bihuein de Jésus-Chrouist ha revé é volanté.



PEDEN EIT ER-RÉ TREMÉNET
E ellér laret bamdé hac a pe varhue unan benac.


PSALM 129.


EUTRU Doué, crial e ran trema-oh ag en don ag en abym : Men Doué, cheleuet mem boéh.



DE profundis clamavi ad te, Domine : Domine, exaudi vocem meam.

R. Pliget gueneoh souplein hou tiscoharn de cheleuet me feden.

Ma ne sellet meit doh hun désordreu, men Doué, pihue é ellou pad én hou prèsance ?

R. Mæs me ouair é hoh misericordius, ha m’espér énah a gaus d’hou lézen.

Ingorto-é m’inean é acomplissehait hou promesse : é Doué é laq hé ol confiance.

R. A vitin bed en noz, Isræl en dès léh d’espérein é Doué.

Rac en Eutru Doué zou lén a vadeleah, ha pihuic-é a hræceu eit hun salvein.

R. Ean vou e bayou rançon Israël, hac hun tennou a sclavage er pehet.

M’hou ped, Doué a druhé, eit en ineanneu ag er purgatoér :

R. Tennet-int a greis er flam, ha casset-int d’hou cuélet d’er joéïeu éternel.


R. Fiant aures tuæ intendentes * in vocem deprecationis meæ.

Si iniquitates observaveris, Domine ; * Domine, quis sustinebit ?

R. Quia apud te propitiatio est ; * et propter legem tuam sustinui te, Domine.

Sustinuit anima mea in verba ejus ; * speravit anima mea in Domino.

R. A custodiâ matutinâ usque ad noctem * speret Israël in Domino.

Quia apud Dominum misericordia, * et copiosa apud eum redemptio.

R. Et ipse redimet Israël * ex omnibus iniquitatibus ejus.

Requiem æternam dona eis, Domine :

R. Et lux perpetua luceat eis. É laret en De profundis ardro noz, a pe son er hloh, é hès cant dé a induljance, Clémant XII.



PEDEN D’ER UÉRIÈS.

NI hou salud, Rouannès en Nean,
Lan a druhé doh hum inean ;
Hun douce espérance, hun buhé,
Hun Avocadès dirac Doué.
Bugalé malheurus Adam
E gri deoh èl d’ou guellan mam ;
Secouret queih tud forbanet
É devalen a zar er bed.
Distroeit dohemb, mam charitabl,
Hou teulegat quen amiabl ;
Goudé hun perhindet poénius,
Groeit demb gùélet hou mab Jésus.
Guériés Vari, mam a druhé,


Salve, Regina, Mater misericordiæ, vita, dulcedo, et spes nostra, salve. Ad te clamamus, exules filii Evæ. Ad te suspiramus, gementes et flenles in hâc lacrymarum valle. Eia ergo, Advocata nostra, illos tuos misericordes oculos ad nos converte. Et Jesum benedictum fructum ventris tui nobis post hoc exilium ostende. O clemens ! ô pia ! ô dulcis Virgo Maria !

V. Ora pro nobis, sancta Dei Genitrix ;

R. Ut digni efficiamur promissionibus Christi.

Oremus.

Omnipotens sempiterne Deus, qui

A zoustér hac a garanté,
Goulennet guet hou mab Jésus
Er græce ma vebemb ol heurus.

Péden.


Doué ol-buissant hac éternel,
Guet vertu er Speret-Santel
Hui e hoès groeit un tampl bourrus
Ag er Uériés d’hou mab Jésus.
Delivret a gaus d’hé secour
En ol dut devot hé hinour,
Ag en drougueu ag er vuhé
Hac a ré en éternité. El-cé revou groeit.

Bezou induljance eit laret er Salve Regina.


gloriosæ Virginis Matris Mariæ corpus et animam, ut dignum Filii tui habitaculum effici mereretur, Spiritu-Sancto cooperante, præparasti : da ut cujus commemoratione lætamur, ejus piâ intercessione, ab instantibus malis et aà morte perpetuâ liberemur. Per eumdem Christum Dominum nostrum. Amen.



EN ANGELUS.

UN Æl a berh Doué degasset
Devat Mari e Nazareth,

R. E lar dehi e ma choeget
De vout mam de Salvér er bed. M’hou salud Mari.

Mari, èl ur verh hambl ma oé,
E rercond guet humilité :

R. Me zou matéh en Eutru Doué,


ANGELUS Domini nuntiavit Mariæ ; Et concepit de Spiritu-Sancto. Ave, Maria, etc. Ecce ancilla Domini ; R. Fiat mihi

Revou groeit deign é volanté.
M’hou salud, etc.
Nezé Mab en Tad éternel,
Dré vertu er Speret-Santel,
Hum hroas dén aveit er bet
Hac én hun mesq en dès bihuet.
M’hou salud, etc.

V. Guériès Vari, mam santel Doué,
Dohemb ol hou pet caranté

R. Pedet Doue ma vehemb heurus,
Dré vériteu hou mab Jésus.

Peden

Reit demb hou cræce, Doué a druhé,
D’hinourein guet gùir caranté
Incarnation hou Mab Jésus
E guevel demb en Æl heurus ;
M’hun honduyou e bassion
De hloër er Résurrection ;
Ma vehemb birhuiquin heurus,
Dré vériteu er memb Jésus.
El-cé re-vou groeit.



secundum verbum tuum.
Ave, Maria, etc.
Et verbum caro factum est ;

R. Et habitavit in nobis.
Ave, Maria, etc.

V. Ora pro nobis, sancta Dei Genitrix ;

R. Ut digni efficiamur promissionibus Christi.

OREMUS.

Gratiam tuam quæsumus, Domine, mentibus nostris infunde ; ut qui, Angelo nuntiante, Christi Filii tui incarnationem cognovimus, per Passionem ejus et Crucem ad Resurrectionis gloriam perducamur. Per eumdem, etc.

Bout-zou un induljance a gant-dé é laret en Angelus de son er hloh, de vitin, de greis-dé hac ardro noz. Ret-é el laret ar benneu en deulin, nameit a Basq bet Sul en Drindet, peb Sul ag er blai, ha peb Sador a drebi creis-dé.

PEDENNEU


Eit quemér en Habit ag en Urh a benigen, ha bénédiction en Habit.


————


EIT GOULEN ER SPERET-SANTEL.


Disquennet, ô Speret-Santel !
En hou serviterion fidel,
Carguet guet hou cræce beniguet
Er haloneu e hoès crouéet.
Hui é consolour hun inean,
Caërran donézon ag en Nean,
Fournæz ardant a garanté,
Secour, nerh, ol joë hun buhé.
Hui hum ra demb e seih fæçon,
E hannuér hou seih donézon ;
Hui e zesq d’en Apostolet
Quement langage e zou ér bed.
Hui é en donézon santel
Grateit guet en Tad éternel
Ha guet é Vab d’er grechénion
Eit bout ou ol consolation.
Deit, Speret-glan, reit temb sclerdér



Veni, Creator Spiritus,
Mentestuorum visita,
Imple supernâ gratiâ
Quæ tu creasti pectora.
Qui Paracletus diceris,
Donum Dei altissimi,
Fons vivus, ignis, caritas,
Et spiritalis unctio.
Tu septiformis munere,
Dextræ Dei tu digitus,
Tu ritè promissum Patris,
Sermone ditans guttura.
Accende lumen sensibus,
Infunde amorem cordibus,
Infirma nostri corporis,
Virtute firmans perpeti.
Hostem repellas longius,

Eit hanàuein raih hun déver ;
Deit d’ambrasein hun haranté,
Eit cârein drès pep-tra hor Doué.
Deit ha reit-temb guet madeleah
Nerh, courage d’hun goannedigueah,
Eit feahein hun anemiset
Ha résistein doh er pehet
Reit-temb ur fé crihue ha nerhus,
Eit credein ferm lézen Jésus ;
Reit-temb nerh de gol hun buhé
Quéntoh aveit displige de Zouè.
Hinour d’en Drindet beniguet,
Tri person én un Doué parfæt ;
Gloër, hinour d’en Tad éternel,
D’er Mab, ha deoh, Speret-Santel.
El-cé revou groeit.

V. Degasset demb hou Speret-glan, hac ean e grouéou er péh e blige deoh.

R. Ean e reneuéou face er bed.

Péden


REIT-temb, ni hou supli, men Doué, nerh hou Speret-Santel, eit purgein guet truhé hun haloueu ha hun miret doh en ol drougueu ; dré veriteu J.C.


Pacemque dones protinus,
Ductore sic te prævio,
Vitemus omne noxium.
Per te sciamus da Patrem,
Noscamus atque Filium,
Te utriusque Spiritum
Credamus omni tempore.
Gloria Patri Domino,
Natoque qui à mortuis Surresit, ac Paracleto,
In seculorum secula.
Amen.

V. Emitte spiritum tuum et creabuntur ;

R. Et renovabis faciem terræ.

Oremus.


ADsit nobis, quæsumus, Domine, virtus Spiritûs-Sancti, quæ et corda nostra clementer expurget et ab omnibus tueatur adversis ; Per Dominum nostrum Jesum-Christum.

Antién d’er Uériès.
SAntés Mari, secouret tud miserabl, assiset er-ré goan, consolet er-ré affliget, pedet eit er bobl, beah avocadès en dut a Ilis hac en ol merhet devot ; secouret en ol dut hou ç’hinour.

Antién de S. Françæs.
SAnt Françæs, sellet hun misér, hastet, ha deit bean de secour tud miseraploh eit er bobl a Israël é captivité én Egypt, obliget de zOug sammeu, de glasq seul ha pri d’obér ha de bobat er gantité vras a divl merchet bamdé de bep-hunan, ha quasi interret é bihue : délivret-ni, é tistrugein goal inclination hun horf.

V. Degasset demb hou speret, men Doué, ha ean è grouéou er péh e blige deoh.

R. Ean e reneuéou face er bed.

V. Hui e hoès


Antienne à la Vierge.
SAncta Maria, succurre miseris, juva pu sillanimes, refove flebiles, ora pro populo, interveni pro clero, intercede pro devoto femineo sexu ; sentiant omnes tuum juvamen, quicumque celebrant tuam sanctam commemorationem.

Antienne à S. François.
Sancte Francisce, propera, veni, Pater, accelera ad populum, qui premitur ac territur sub onere, paleâ, luto, latere, et sepultus Ægyptiô sub sabulo ; nos libera, carnis extincto vitio.

V. Emitte spiritum tuum et creabuntur ;

R. Et renovabis faciem terræ.

V. Post partum

chommet Guériés pur goudé gannedigueah hou Mab.

R. Mam de Zoué, pedet eit omb.

V. Pedet Doué aveit omb, Tad heurus Françæs

R. Eit ma reï demb er græce de véritein promesseu Jésus-Chrouist.

V. Eutru Doué, cheleuet me feden :

R. Mem boéh e gri deoh re-sàou bet hou trôn.

V. En Eutru Doué re-vou gueneoh,

R. Ha guet hou speret.

Pedenneu.

Eutru Doué, en dès desquet caloneu hou fidelet guet sclerdér hou Speret-Santel, groeit temb er græce d’obér perpet er péh e blige deoh guet assistance er memb Speret, ha de danhouat hemb cesse er joé ag é gonsolation.

Groeit d’hou serviterion, ni hou supli, men Doué, er græce de vout perpet dispoz én inéan


Virgo inviolata permansisti.

R. Dei Genitrix, intercede pro nobis.

V. Ora pro nobis, beate pater Francisce ;

R. Ut digni efficiamur promissionibus Christi.

V. Domine, exaudi orationem meam :

R. Et clamor meus ad te veniat.

V. Dominus vobiscum,

R. Et cum Spiritu tuo.

Oremus.

Deus, qui corda fidelium Sancti-Spiritûs illustratione docuisti, da nobis in eodem spiritu recta sapere et de ejus semper consolatione gaudere.

Concede nos famulos tuos, quæsumus, Domine, Deus, perpetuâ mentis et corporis sanitate gaudere, et gloriosæ semper virginis intercessione à præsenti liberari tristitiâ, et æternâ perfrui lætitiâ.

hac ér horf, ha de vout délivret dré intercession er Uériés glorius Vari ag er misérieu presant, ha de jouissein ag er joéïeu éternel.

Eutru Doué, en dès pihuiqueit hou ç’Ilis guet ur famil neué a vugalé S. Françæs, groeit temb er græce de zisprisein èl d’ou en treu ag er bed, ha de vout perpet lodêg èl d’ou én donézoneu ag en Nean. Dré vériteu J.-C.

A pe vou achihuet er pedenneu-zé, en Directour e dosteï d’er gredance eit beniguedein en habit e vou bet laqueit a guênt én hi.

Bénédiction en habit.

V. Hun ol secour e zou é hanhue en Eutru Doué :

R. En dès groeit en nean hac en doar.

V. Re-vou beniguet hanhue en Eutru Doué :

R. A vremen, de virhuiquin jamæs.

V. Eutru Doué, cheleuet me feden :


Deus, qui ecclesiam tuam beati Francisci meritis, fetu novæ prolis amplificas ; tribue nobis ex ejus imitatione terrena despicere et coelestium donorum semper participatione gaudere. Per Christum Dominum nostrum.

Amen.

Ces prières étant achevées, le Directeur s’approchera de la petite armoire pour y bénir l’habit qui y sera déposé.

Bénédiction de la Tunique.

V. Adjutorium nostrum in nomine Domini :

R. Qui fecit coelum et terram.

V. Sit nomen Domini benedictum :

R. Ex hoc nunc et usque in seculum.

V. Domine, exaudi orationem meam :

R. Mem boéh e gri deoh re-sàou bet hou trôn.

V. En Eutru Doué re-vou gueneoh,

R. Ha guet hou speret.

Peden.


O SALVER J.-C., en dès queméret ur horf haval dohemb eit merhuel eit omb, hac en dès degasset d'hou servitour, hun Tad sant Françæs, er chonge profitabl d’obér é dri-Urh, ha laqueit hun Tad santel er Pab, hou Viquêl ar en doar, d’ou agréein ; ni e supli er vrastet a hou truhé ma pligeou gueneoh rein hou pénédiction d’en habit-men groeit eit bout ur secour d’er benigen, d’er mortification ha d’en humilité, hac un armage crihue énep d’er bed, d’er hicq ha d’er goal speret ; a-cel-fin a p’er gusquou hou servitour, pé hou servitourés, ma ou quemérou de usquemant é


R. Et clamor ad te veniat.

V. Dominus vobiscum,

R. Et cum spiritu tuo.

Oremus.


DOmine Jesu-Christe, qui tegumen nostræ mortalitatis induere dignatus es, cuique glorioso Confessori tuo Patri nostro Francisco, ut tres ordines constitueret, salubriter inspirasti, et operis tui vicarios summos Ecclesiæ tuæ, Pontifices ipsos approbare fecisti ; immensam clementiæ tuæ largitatem suppliciter exoramus, ut hæc indumenta, quæ ad poenitentiæ, mortificationis et humilitatis juvamen ac pro validâ sæculum, carnem, et dœmoneam armaturà instituta sunt, benedicere + digneris : ut hæc famulus tuus (vel famula tua) devotè recipiens, te intrà se, taliter galon, hac èl ma fal dehou (pé dehi) quemér ur vuhé humbl ha santel, ma teï de bèn, goudé en dout feahet generalemant en ol goal inclinationeu, a vihuein santel é gùirioné a galon, a gonzeu hac a œvreu ; ha ne vou jamæs tantation capabl d’hé separein dohoh. Dré hou mériteu infini. El-cé revou groeit.

Bénédiction er Scapulær.


EUTRU Doué, en dès laret : me yaüe e zou agréabl, hac er béh e ran de zoug e zou scan : groeit m’en dougou hou servitour, pé servitourés, èl ma faut, eit méritein hou cræce ér bed-men, hac er gloër éternel ér bed-aral. Dré vériteu J.-C. El-cé re-vou groeit.

Bénédiction er Hordon pé er Grouice.


O MEN Doué, eit torrein liammeu er péhour, hui e zou bet


induat quod sicut honestam humilemque vitam in mente ipsâ prætendit, sic etiam, generaliter vitio subacto, veraciter corde, ore et opere vivere mereatur, et à te nullis tentationibus peparetur. Qui vivis et regnas, etc. Amen.

Bénédiction du Scapulaire.


DOmine, qui dixisti : jugum meum suave est et onus meum leve ; fac ut istud famulus tuus {vel famula tua) sic portare valeat, quod consequi mereatur gratiam in præsenti, et gloriam in futuro. Per Dominum nostrum Jesum-Christum, etc. Amen.

Bénédiction de la Corde.


DEus, qui, ut servum absolveres, filium ligari funibus coutant ma vai bet liamet hou Mab guet quêrdat ; reit, ni hou supli, hou pénédiction d’er hordon-men ; groeit ma tegassou chonge d’hou servitour, pé servitourés, a liammeu hou Mab hun Salvér J.-C., ha ma vou douguet èl ul liam a benigen ; groeit d’en hani en dougou er græce de zerhel bet er marhue én Urh e guemér, ha de gomprenein é ma liammet dohoh eit hou chervigein trema vou ar en doar ; dré vériteu, etc.

R. El-cé re-vou groeit.

Nezé ean e aspergeou guet deur beniguet en habit-cé, ha durreit doh en hani e ya d'er gusquein, ean e larou

Pliget guet en Eutru Doué hou tihusquein ag er hoh dén guet é fal obéreu, ha gusquein deoh en dén neué crouéet revé calon en Eutru Doué.

Nezé ean e dosteï dehou (pé dehi), e laqueï en habit


voluisti, benedic, + quæsumus funem istum, et præsta ut famulus tuus qui (vel famula tua), quæ eo velut ligamine pœnitentiali cingetur, vinculorum ejusdem filii tui Domini nostri Jesu-Christi memor existat, et in ordine quem assumit, salubriter perseveret et tuis semper obsequiis se alligatum (vel alligatam) esse cognoscat. Per eumdem Christum Dominum nostrum. R. Amen.

Ensuite il aspergera d’eau bénite ces habits, et, se toumant vers la personm qu’il va vêtir, il dira :

Exuat te Dominus veterem cum actibus suis, et induat te novum, qui secundùm Deum creatus est. R. Amen.

Puis s’étant approché d'elle, il lui donnera
étré é zeorn, hac e usquau er scapulær dehou (pé dehi) én ur laret :

Pliget guet en Eutru Doué gusquein deoh ur gusquemant a salvedigueah hac hou cuéhein é dillad er santeleah dré vériteu hun Salvér Jésus-Chrouist. R. El-cê.

Goudé ean e reï er hordon dehou (pé dehi), ha trema vou doh humn hrouisiein guet-ou, ean e larou :

Pliget guet en Eutru Douè hou crouisien guet grouiz er santeleah hac er burtæt, ha conservein énah er vertu précius-cé ; dré vériteu hun Salvér J.-C. R. El-cé.

Arlerh ean e reï dehou (pé dehi), er pilet allumet, én ur laret :

Queméret er pilet-men in hou teorn, desquet doh er merche-men pellat doh œvreu en tihoueldet, hac héliein en exampleu a sclerdér ér stad a vuhé neué e gueméret. R. El-cé.


la tunique en ses mains, et lui mettra le scapulaire en disant :

Induat te Dominus indumento salutis, et vestimento justitiæ circumdet te semper. Per Dominum nostrum Jesum-Christum. R. Amen.

Ensuite il lui donnera la corde, dont elle se ceindra pendant qu’on dira :

Præcingat te Dominus cingulo innocentiæ et puritatis, et maneat in te virtus castitatis. Per Christum Dominum nostrum. R. Amen.

Après il lui donnera le cierge allumé, en disant :

Accipe lumen in manibus tuis, ut hoc signo discas opera tenebrarum fugere et per hoc novum vivendi modum lucis exempla sectari. R. Amen.

En ur rein dehou (pé dehi) en œrieu pé er chapelet, ma ne ouair leine, ean e larou :

Queméret er sort psalmér-men pé er pedenneu men de laret revé hou ær, é merche a zevotion hac a goutamplation, eit ma desquehet disprisein en treu ag er bed ha cârein madeu en Nean.

En ur bresantein er règl dehou (pé dehi) ean e larou :

Queméret er règl e ramb deoh de viret ; mar miret er gourhemeneu merchet én-hi, int hou couarnou, hac en Eutru Doué e daulou é vénédiction ar hou puhé. R. El-cé.

A pe pou groeit en dra-zé, en Tad Directour e zistroeï doh en autær, hum laqueï ar benneu é zeulin, hac e larou :

Hui quement pobl zou ér bed,
Mêlet ol hou Crouéour quevret ;
Rac a vadeleah é galon
É ta hun ol consolation.
Monet e ra é gùirioné


En lui donnant les heures ou le chapelet, si elle ne sait pas lire, il dira :

Accipe hoc psalterii genus seu horarias preces in signum devotionis, et contemplationis, ut discas terrena despicere et amare cœlestia.

En lui présentant la règle il dira :

Accipe regulam quam tibi servandam tradimus ; quod si ejus præcepta servaveris, ipsa custodient te et addet Dominus vitæ tuæ benedictionem. R. Amen.

Ce qu’étant fait, le père directeur se tournera vers l’autel, et s’étant mis à genoux, il dira :

<poem>LAudate Dominum, omnes gentes : laudate, eum omnes populi. Quoniam confirmata est super nos misericordia ejus : et veritas Domini

Quehæd èl en éternité.
D’en Tad, d’er Mab, d’er Speret-glan,
Rantamb gloër ol bras ha bihan.
Gloer de Zoué a viscoah, hemb cesse,
Bremen, de virbuiquin jamæs
V. Men Doué, rantet sonn er péh e hoès groèit énamb.
R. A hou Tampl santel e zou é Jérusalem.
V. Eutru Doué, cheleuet me feden :
R. Mem boéh e gri deoh re-sàou bet hou trôn.
V. En Eutru Doué re-vou gueneoh,
R. Ha guet hou speret.

Pedenneu.

O Doué a visericord hemb fin, ha trésor a vadeleah hemb mesur ! ni e drugairéca a greis hun halon hou Majesté carantéus eit en donezoneu e hoès reit temh, hac e supli hou calon vad de vout perpet sourciabl ag er-ré é hoès reit ou goulen dehai hinihue, ha d’ou freparein d'er recompance e rehait dehai er bed-aral.


net in æternum.
Gloria Patri, et Filio, et Spiritui santo :
Sicut erat in principio, et nunc et semper, et in secula seculorum.
Amen.
V. Confirma hoc, Deus, quod operatus es in nobis.
R. A templo sancto tuo quod est in Jerusalem.
V. Domine, exaudi orationem meam :
R. Et clamor meus ad te veniat.
V. Dominus vobiscum,
R. Et cum spiritu tuo.

Oremus.

DEus, cujus misericordiæ non est numerus et bonitatis infinitus est thesaurus, piissimæ majestati tuæ pro collatis donis gratias agimus, tuam semper clementiam exorantes, ut qui petentibus desiderata concedis, eosdem non deserens ad præmia futura disponas.


EUTRU Doué, é uélet yein glasse en dut ag er bed, eit anflammein hun haloneu guet en tan a hou caranté, hui e hoès merchet er pemb Gouli sacret a hou Passion é corf hun Tad heurus Françæs ; secouret-ni guet truhé, a balamort d’é vériteu ha d’e bedenneu, de zouguein bamdé hun hroéz ha d’obér ur gùir benigen.


NI hou supli, ô men Doué de zegasse perpet chonge demb ag er péh e fal gobér ; ha d'hun secour d’er gober ; a-cel-fin ma commançou perpet hun ol pedenneu hac hun ol obéreu dre oh, ha ma achihueint ehué, èl m’ou dou commancet, dré oh. Dré vériteu hun Salvér J.C.

R. El-cé revou groeit.

Goudé ma vou parihue en oræsoneu-zé, en Tad Directour e guemérou ur grucefi, e zistroei doh en hani en dou quemeret en habit, hac e reï dehou (pe dehi) un tamic exhortation ar er scùir gair-zé a souffrance a zou ret dehou (pe dehi) héliein, hac arlerh ean e reï dehou (pe dehi) hac ol d’er gompagnoneah ér bénédiction, en ur laret :

Pliget guet en Eutru Doué rein deoh é vénédiction, hac



DOmine, qui frigescente mundo ad inflammanda corda nostra tui amoris igne in carne beatissimi Patris nostri Francisci Passionis tuæ sacra Stigmata renovasti ; concede propitius, ut ejus meritis et precibus crucem jugiter feramus, et dignos fructus pœnitientæ faciamus.

Actiones nostras, quæsumus, Domine,aspirando præveni et adjuvando prosequere, ut cuncta nostra oratio et operatio à te semper incipiat, et per te cœpta finiatur. Per Dominum, etc. Amen.

Ces oraisons étant achevées, le Père directeur prendra un crucifix, et se tournant vers la personne qu’il vient de vétir, il lui fera une petite exhortation sur ce beau modèle de souffrances qu’elle doit imiter, et ensuite il lui donnera la bénédiction et â toute l'assemblée, en disant :

Benedicat vobis et custodiat vos Dominus, ostendat

hou coarnein, distroein é face trema oh, ha quemer truhé dohoh, turel é sel arnah, ha rein deoh er peah hac er græce d’ober hou salvedigueah. E hanhue en Tad, etc. El-cé revou groeit.

Goudé ean e brésantou dehou (pé dehi) treid er grucefi de voquein, eit discoein en alliance en dou (pé hé dou) bermen guet Jésus é souffrein hac e obér penigen eit hun pehédeu.


faciem suam vobis, et misereatur vestri ; convertat vultum suum ad vos et det vobis salutem et pacem. + In nomine Patris, et Filii, et Spiritûs-Sancti. Amen.

Après quoi il lui présertera les pieds du crucifix à baiser, pour témoigner l’alliance qu'elle aura désormais avec Jésus souffrant, et faisant pénitence pour nos péchés.



EIT DESQUEIN
D’ER VERDÉR HA HOÉRESET
AG EN DRIVET-URH A BENIGEN
ER hource assinet d’ou fedenneu hac en intantion d’ou joéntein doh Office en llis.
————
1.


DAVID, Roué-Profet, e larai :
M’hou mêl, men Doué, seih gùéh én dé.
Doh é scùir en dut a Ilis
E lar hoah bamdé seih Office.

2.

Matinézeu ardro creis-noz,
Ha Prim de sàu-heaul en trenoz ;
Tierce de nàu ær, Sext de greis-dé,
Ha None ardro tair ær goudé.

3.


Gospereu d’anderhue dehuéhat,
Compli pe gommance tihouélat.
En Ilis e ra permission
D’ou digourzein, p’en dès ræson.

4.


Er verdér a dredé-Urheu
E lar én ou léh Pedenneu.
Credo quênt Prim eit commancein,
Goudé Compli eit achihuein.

5.


Miserere guet dar bamdé
Pé tair Pater ha tair Ave ;
Quênt miren ha coén ha goudé,
Laret Pater guet grat de Zoué.

6.


Pe varhue berdér, laret eit-ai
Antér-hant Pater hac Ave.
Cant eit en ol ur uéh peb plai
Ha quement a Requiem goudé.

7.


Er règl n’en dé meit conseilleu
Ha ne pas obligationeu ;
Neoah a pe zér ha manquein
Er règl e lar en accusein.

8.


Ret-é, emé er Pab, quemér
Guet humilité ha doustér
Er penigenneu ordrénet
Eit er péh e vou bet manquet.

9.


Eit laret gùel en Officeu
Pé én ou léh er Pedenneu,
Joéntamb-int doh ré hun Salvér,
En é Bassion clascamb tuemdér.

10.


De Vatinézeu é chongér
É nozeoh calet hun Salvér ;
De Brim mad é chongeal erhat
En é souffrance é ti Pilat.

11.


De Tierce en er honsidérér
E touguein é groéz d’er Halvér ;
De Sext en er sellér guet gloéz
Tachet ha gorreit doh er groéz.

12.


De None ér sellér é tremen,
En heaul e sclins, en doar e grén ;
De Gospereu é tisquennér
Ag er groéz Corf marhue hos Salvér.

13.


De Gompli é ma interret
Ha goarnet guet er soudardet ;
De bep Ave Maria chonget
É gloéz er Üériès beniguet.

14.


D’er hource a Tierce pé da nàu ær
É chongér hac é oulennér
Er Speret-Santel disquennet
D’en ær-zé ar en Disciplet.

15.


Hanhuet é hoah en Officeu
Ag ur mod aral Ærieu,
Rac quement ær e zou én dé
Zou de hunan-benac a nehai.

16.


Tair ær goudé cource peb Office
Zou dehou revé en Ilis ;
El cource Prim de sàu-heaul e vé
Bet Tierce, ha cource Tierce bet creis-dé.


HYMNEU ER SEIH OFFICE
Eit er-ré ne ouzant quet leine, hac e zou mad de laret quênt commance peb Office.
Mad é gobér un act a gontrition én ou rauc pé ar ou lerh quênt commance er pedenneu.
————
Hymn Matinézou.
1.


DE Vatinézeu de greis-noz
Mérit é quittat er repoz,
Ér mod ma rai er Sænt quettan,
Ha ma ra hoah mara-unan.

2.


Eit laret goùel en Officeu
Pé én ou léh er Pedenneu,
Joéntamb-int doh ré hun Salvér,
En é Bassion clascamb tuemdér.

3.


De Vatinézeu é chongér
É nozeoh calet hun Salvér,
Ér Jardrin, én hènt guet cant Juif
E ti Anna, é ti Caïf,

4.


D’en Tad, d’er Mab, d’er Speret-glan,
Rantamb gloër ol bras ha bihan :
Gloer de Zoué a viscoah, hemb cesse,
Bremen de vubaiquin jamæs. Amen.

Hymn Prim.


1.


Cource Prim zou de sàu-heaul bamdé
Eit goulen un dé mat guet Doué,
Un dehuéh exant a behet,
Lan a græceu, Salvér er bed.

2.


Eit laret gùel en Officeu......èl irrauc.

3.


De Brim mad é chongeal erhat
En é souffrance é ti Pilat,
Dihusquet nuah, ha dispennet,
Couronnet guet spern, condannet.

4.


D’en Tad, d’er Mab..........èl irrauc.
Amen.

Hymn Tierce.


1.


D’er hource a Tierce, pé de nàu ær,
É chongér hac é oulennér

Er Speret-Santel disquennet
D’en ær-zé ar en Disciplet.

2.


Eit laret gùel en Officeu...... etc.

3.


De Tierce en er honsidérér
É touguein é groéz d’er halvér,
Guet tauleu barbar ha lammeu,
E Vam e uél é boénieu.

4.


D’en Tad, d’er Mab.......... etc. Amen.

Hymn Sext.


1.


Cource Sext e gommance de greis-dé.
Ret-é goulen secour guet Doué
D’impleein erhat hun amzér,
Ha perhuéh græceu hun Salvér.

2.


Eit laret gùel en Officeu...... etc.

3.


De Sext en er sellér guet gloéz
Tachet ha gorreit doh er groéz,
É spin doh en tacheu tair ær,
Nuah, exposet d’er goal amzér.

4.


D’en Tad, d’er Mab.......... etc. Amen.

Hymn None.


1.


Cource None e gommance de dair ær,
Eit hinourein marhue hun Salvér,
Ha goulen dré é vériteu
Ul léh guet-ou én é joéïeu.

2.


Eit laret gùel en Officeu...... etc.

3.


De None ér sellér é tremén,
En heaul e sclins, en doar e grén.
O calettet un disparti
Eit é vam, er Uériés Vari !

4.


D’en Tad, d’er Mab.......... etc. Amen.

Hymn er Gospereu.


1.


Ardro cuéh heaul er Gospereu
Zou d’obér de Zoué pedenneu,
D’er mêlein, d’en trugairécat,
De oulen guet-ou ur marhue mat.

2.


Eit laret gùel en Officeu...... etc.

3.


D’er Gospereu é tisquennér
Ag er groéz Corf marhue hun Salvér :
Guet anquin ret-é er sellet
Ar varlen é Vam glaharet.

4.


D’en Tad, d’er Mab.......... etc. Amen.

Hymn Compli.


1.


De Gompli a pe dihouéla,
Goulennamb guet Doué drès peb-tra
M’hun honservou durand en noz
Pur a behet, yah ha dispoz.

2.


Eit laret gùel en Officeu...... etc.

3.


De Gompli é ma interret
É creis ur groh neué bénet.
Ouilamb guet é Vam er Uériés,
Rac caus omb bet d’e varhue liés.

4.


D’en Tad, d’er Mab.......... etc. Amen.

Credo me gred é Doué, etc. ér fin a Gompli.

SCUIR A BATIANTET


Ér Hroezieu e arrihue guenemb aberh Doué, hac e zou forh pourfitabl d’er Verdér ha Hoerezet ag en drivet-Urh a Benigen.
————


EL m’hum gav liès mat berdér ha hoéreset ag en drivet-Urh a benigen poéniet bras ha gùéhavé découraget guet pep sort croézieu ha tantationeu, pé rac haval guet-ai n’en dint quet goulennet guet Doué d’er stad-cé, pé rac mé mant brutellet guet tantationeu lous, pé rac ma ou dès eah a ou dout nécessité quênt merhuel, é ma pourfitabl discoein dehai penaus en hènt ag-er benigen, ou dès queméret publiquemant, hac en hènt ag er groéz e zou ur memb tra ; ha pihue-benac e vou fidel de guêrhet ehan dré en hènt a benigen, e éel bout ingorto mat a gavouet én ou hilleih a groézieu ; ha mar bai fidel d’ou douguein ha de drugairécat en Eutru Doué, Doué ou hresquou dehou revé er vrastet ag é gourage, eit cresquein é vérit hac é recompance.

É mesq paud a exampleu e gavér scrihuet é buhé er Sænt, ne gonzein meit a hani santés Therès, pedost èl mé ma scrihuet én achemant ag ul livr en dès groeit en Eutru santel Boudon, Archidiacr a Evreux. El livr-zé e zou titret Hènt er Groéz.

Bout-zou croézieu vihan, ré creis ha ré vras : er-ré vihan n’en dint meit commancet, er-ré creis e zou déja labouret mat, mæs er-ré vrassan e zou achihuet. N’en dé quet stanc er-ré vrassan, a balamort ne sentér quet assès doh er græce péhani hun pousse, ne héliér quet dessinieu en Eutru Doué arnamb, ma vér lâche ha décourage, n’estimér quet assès donézon en Eutru Doué, ma vér ingrat, ma vanquér ag en trugairécat, ag er mêlein, ag er hârein, én ur chongeal ne véritamb quet en hinour hac er græce e ra Doué demb doh hun zrettein èl é vugalé hac èl é amiet brassan.

Damb, mem berdér ha hoéreset queih, de uélet un exampl ag er hroézieu brassan é santés Therès. Eit expliquein poénieu bras er Santés-zé é rinquehér ul livr bras ; mæs doh er péhic e larein, chonget ha comprenet, mar câret, er péh e vehai rai hir de laret ; sellet en nean, en doar, en ihuern, en Eutru Doué, er Uériés beniguet, en Ælet, er Sænt, en dut vad hac er-ré fal hac er goal-speret, é sehuel ol d’un taul eit achihuein hac aleigein de santés Therès ur groéz é péhani n’en dès manquet nitra. Biscoah croéz n'en dé bet aleiget guet quement a vechérerion na guet mechérerion quen habil. En danné ag er groéz-cé e zou quement tache e zou én hé horf ; hé ol squêndeu naturel, hé inean, chongeu, desirieu ha mémoër ; er péh hé sel é madeu er horf, é madeu en doar, é madeu en inean, é peb sort plijadur, coutantemant hac hinour, ér madeu spirituel ha surnaturel ; én ur guir, quement-tra e gâr gùellan er Sænt hac er béherion, serviterion Doué ha serviterion er bed, bugalé Jésus-Chrouist ha bugalé Adam, en dès, dré volanté en Eutru Doué, cherviget de groéz dehi. Mar dé quement poén e andurér eit Doué, èl quement a ziamant e chervige d’hinourein hun hroézieu, èl ma lar er Santés-zé, hinouraplet, luguernusset é bet hé hani ! Mæs, allas ! martezé mara hunan dècourage e gavou er groéz-cé rai splan eit bout sellet guet deulegat pléguet liessan trema en doar, hac e larou ne fal quet dehai er sort croézieu-zé. En Eutru Doué neoah n’ou ra meit d’é amiet brassan, ha dén ne ouair gùel eit-ou er péh é zou pourfitaplan demb. Er Scritur sacret e oulen mèn é vou cavet er voéz crihue ha courajus, hac e lar é téliér quemér quement a boén eit hé havouet, èl e guemér un trafiquour e ya de glasq marhadoureah précius d’er horn pellan ag ér béd. Pihue ne gredou gùélet er voéz crihue ha courajus-cé, a pe sellou santés Therès é touguein quer pêl amzér, ha quer courajus, ur groéz quer ponnér ha quer general èl hé hani ? Hac èl quênt perpet occupet é obér pénigenneu calet a nehi hé hunan, é labourat hemb cesse hac a guement mod e oai eit hé salvedigueah ha salvedigueah hé nessan.

Corf er Santés-men ne oai meit ur groéz. Hi en dès merchet én hé livreu ne oai meit drougueu calet a drebi lein hé fèn bet semelleu hé zreit : chetui déja danné d’ur groéz vad, hac é vezai bet bihan peb-hunan ag en drougueu-zé, a balamort d’en nivér e oai a nehai. Mæs hi e zisclér hi-hunan é hoent quen hegué ha quer calet, ma credai mara-hunan hé oai arraget. Int hé mirai a guemér repoz erbet na d’en dé, na de noz groeit eit reposein. Deit é oai de vout quer séh ha quer losquet, ma hum laquas hé goahiat de grisein ; hanal oai guet-hi e oai dilerhet ol hé esquern. En dra-zé e yai gùéhavé bet ha lemel hé santimant mat guet-hi ; quement-cé e badas ur uéh durand puar dé. Credet e oai bet memb marhue ha laqueit ar en triquetteu, hac eit cresquein hé hroéz, en Eutru Doué e bermettas ma oai bet laqueit er piletteu é tal d’hi quen dijauge ma tivirai tout er hoër ar hé deulegat hac e laquas èl-cé ur siel ar nehai. Mara-uéh aral hé oai èl unan e daguér ; dén n’ellai touchein doh t’hi. Mar goulennet ha en drougueu-zé en doai padet pêl-amzér, hi e zou bet tri blai frædet, ha uguênt vlai perpet é turel a ziar hé halon.

Hi e lar, én huèhvet demeurance ag er hastel intérior, penaus é hanàu hunan-benac n’en dès quet treménet dé erbet hemb drougueu, hac e andur a guement sort-zou : a nehi hé hunan é conz. Remerquet erhat er guir-zé : hac e andur a guement sort-zou. Ne gredet quet é oai hé chonge hé zrompai ; merchet-é ér chapistr deu-ha-tregont é larai er védecinerion en doai d’andur en drougueu horriplan e ellér gùélet ar en doar. Er Santés-men, pêl doh gueuïér, doh er vanité ha vantereah, guet ur gourage drest en ol poénieu, ha drest hé sort, é assur ne oai meit Doué e ouyai en drougueu bras hé dès anduret én hé horf.

Mæs mar en dès cherviget hé horf ha quement tache a hé horf d’aleigein ur groéz dehi, hé speret en dès hoah cherviget gùel. Quement èl mé ma noploh er speret eit er horf, quement aral é ma excellantoh croézieu er speret eit ré er horf. En Eutru Doué en doai casset hé speret èl én un déserh durand ul lod hir a hé buhé, hemb lezel de gouéh ar nehou na glàu na gloéh en Nean. Haval oai doh motenneu gelboé, séh ha losquet. Hi e santai én drespet dehi un dristé hemb par, ha ne ouyai mèn monet guet er boén e oai én hé halon. Ag en Nean, en Eutru Doué ne rai dehi meit croézieu, durand ne gavai meit croézieu guet quement tra e zou ar en doar. Crucefiet e oai én hé horf, crucefiet e oai én hé spèret. Mar fal deoh gout péh sort croézieu e andurai én hé speret, dalhet chonge ag er péh e lar hi-memb a groézieu hé horf, penaus ne oai meit Doué e ouyai en drougueu bras hé dés anduret én hé horf. Ha neoah drougueu er horf e zou hilleih æssoh de uélet ha de hanàuein eit poénieu er speret. Hi e lar én huéhvet demeurance ag er hastel intérior, n’en dès quet léh d’expliquein tourmanteu hé speret. Ur uéh laret, hi e assur n’éel quet ou homparagein doh nitra nameit doh poénieu en ihuern. O men Doué ! admiraplet oh hui én hou Sænt ! Berret conzeu ! Guet a chongeu e éellér tennein a ziar nehai ! Ur Santés quen habil èl santés Therès ne gav nitra haval de boénieu hé speret, nameit poénieu en ihuern, hac e zisclér n’éel quet ou expliquein na gobér ou hanàuein.

Mæs, e larehet-hui deign, er græceu admirabl ha drest ordinær e rai Doué dehi, e zeliai hé honsolein bras é mesq hé foénieu, quel liès èl ma apparissas dehi hun Salvér, er Uériès Vari, en Ælet hac er Sænt. Gùir-é é oai capabl quement-cé de gonsolein ; mæs é creis er poénieu horribl e andurai, èl er-ré e arrihuas guet-hi en dé ma oai établisset hé hettan couvant, ne uélai nitra a vad, n’ellai quet chongeal é nitra a vad, nac ér græceu hé doai bet, nac én apparissemanteu hé doai gùélet, nac ér péh en doai commandet hun Salvér dehi gobér. Bout oai hoah mui, hé græceu e barissai dehi èl avrinneu ; hi hum gavai én arvar poénius petra gobér doh t’ai ; haval oai guet-hi é oai trompet, hac èl-cé er græceu vras e rai Doué dehi ne chervigeint meit de gresquein hoah hé zourmanteu. Donnet e rai én hé chonge é oai assès bout trompet, hemb bout é clasq trompein er ré-ral.

Petra e reï er Santés crucefiet-men e mesq quement a boénieu bras ? Mar clasq secour guet Doué, e mé hi ér chapisfr uguênt a hé buhé, en Eutru Doué ne bermet quet ma cavou. Ponnærret ur groéz ! Poénieu quer calet que n’éellér quet ou expliquein na cavouet nitra haval doh t’ai, nameit poénieu en ihuern, revé ma lar hi memb, hemb cavouet secour na soulagemant erbet. A pe fal d’un dén antréein én ou é hunan eit cavouet ur remæd benac, en deulegat hum gav goleit, e mé hi ; en inean n’éel quet chongeal é nitra a vad, na desirein vertu erbet ; er fé e zou èl pe vehai marhue, querclous èl en ol vertuyeu aral. Un dén e gred ne gâr quet mui Doué, ha n’en dès ean jamæs câret, na memb chonget én ou, er hompren hac en esprit e za de vout quen tihouel, ma vér haval doh unan en dès collet é ræson hac é santimant mat. Ne za én esprit meit er péh e éel gobér poén dehou. Mar clasquér gobér oræson ha méditation, ne rér meit cresquein é groéz ha doublein é boénieu.

Er Santés e assaïai gobér œvreu mat a zianvéz, ha hi e lar ne chervigeint quet de galz a dra eit douçat hé foénieu. A p’hum dennai hé hunan, é oai tourmantet ; a pe zevizai guet en dut, é oai poéniet bras : quer calet oai ar nehi bout é teviz, ma hé doai hoant de anjuliein ha de gannein pouil ne vern de bihue. A p’hum laquai de leinnein livreu mat, ne chervigeint de nitra dehi. A pe gonzai d’hé Hovézerion a hé foénieu, liès ne reint meit hé noéz hac hé huein, ne vern péguement én ou doai laqueit a guênt én ou chonge n’ou devai quet laret nitra dehi. Liès a uéh er honsolationeu e glasqueint rein dehi, én ur laret dehi couragein, hac é oai én hènt mat, ne dosteint quet d’hé halon ha ne chervigeint de nitra dehi, deusto ma sentai just ha pèn-d’er-bèn doh t'ai. Haval oai guet-hi n’hé doai quet expliquet raih assès hé stad dehai, pé n’hé hompreneint quet, pé memb én ou zrompai. Mæs ahoel, e larehet-hui, en Eutru Doué hé hârai, é oai én é græce. Gùir-é quement-cé, mæs en dra-zé ne virai quet doh t’hi a chongeal hé oai abandonnet guet Doué, hé oai anemis dehou, hac édan é gaz, hé oai collet, hemb espérance erbet mui. El ma tostai er gouilieu brassan, é redoublai hé foénieu. Ne gavai consolation erbet na guet en Nean na guet en doar. Ne rai quet mui a gaz ag er mad eit ul lon brutal, salv er gomparage, haval oai guet-hi. Crucefiet e oai én hé horf, én hé speret, én hé chongeu, én hé mémoër, én hé hompren, én oræson, ér méditation, ér vertuyeu, én œvreu mad, é leinnein, hé hunan, guet en dut, hac eit berrat, crucefiet e oai guet quement tra e oai ér bed. En ol treu ag er bed e oai eit-hi er péh mé mant eit er-ré dannet ; anfin crucefiet e oai guet Doué memb. Ol en treu-men e zou tennet ag er chapistr tregont a hé buhé, hac ag en huéhvet demeurance ag er hastel intérior.

Open quement-cé, en ol dut en dès cherviget d’aleigein ur groéz dehi, ha de laquat peb-hunan é lod eit hé fonnærrat. En dut a guement stad hac a guement e oai e hum laquai énep dehi, en noblance, er justice, officerion er roué, er goarnour ag er guær é leh ma hé doai sàuet hé hettan couvant. Én delibérationeu ag en ti a guær é oai bet réglet estroh eit ur uéh é vezai bet draillet hé labour. Er bobl, perpet dal hac ardant, e ridai ar hé lerh, hé huai, hac e fallai dehai monet de zraillein abèn hé houvant. Er goarnour a guær e venaçai en devai anfoncet en noreu, ha scarnet pedair orphelinès peur, e zou bet er pedair quettan Leannès a reform er Harmel, èl er-ré ag en Nazareth é Guénet. Ne oai quet hoah assès, en dut a ilis, Menéh, Bêlean, Escobet, el Leannéset a hé Urh, a hé houvant, hé Supérioréset, hé General, hé Hovézerion, hé amiet, ol é mant bet énep dehi.

Merchet-é én office a hé gouil en hé dès souffret a berh er brincet ag er bed, hac anduret hilleih guet er brincet ag en Ilis. Deusto d’hé modesti, hi e avoué en é doai er greden en doai en Eutru Doué laqueit un Escob, a béhani é conz, de vout perpet énep dehi, eit hé accoursein dôh er batiantet. Hé General en doai laret dehi ag en taul quettan gobér quement a gouvant santel èl hé doai a vlêhuen én hé fèn ; mæs en Eutru Doué e bermettas ma changeas quement goudé, ma tihuennas absolumant doh t’hi a hum vellein a nitra, ha ma ras ur houvant dehi de brison. El-cé haval oai guet-ou ha guet er-ré en doai ean laqueit d’obér en dra-zé, ne oai quet mui possibl de santés Therès gobér nitra. Mæs er hontrér e zou arrihuet, a pè dès, guet hé feuranté hac én drespet d’en ol, sàuet open tregont couvant a santeleah hac a benigen vras. A pe gommanças quettan conz a reform, pé a changemant mad, el Leannéset ag er houvant guet-hi hi huai, hac e larai dehi é rai goab a nehai ; int e fallai dehai hé laquat ér prison. Hé Hovézerion hé noézai terribl, e larai dehi ne rai quet mat gobér quement a antrepreneu, ha ne avançai tam én hènt ag er Baraouis ; a pe gonzai dehai ag er græceu vras e rai en Eutru Doué dehi, el un apparissemant, pé ur hourhemen benac en doai reit hun Salvér dehi, int e larai dehi é oai en diaul hé zrompai ; int e scrihuai dehi lihæreu e rai ur boén vras dehi. A bep-tu é tai dehai aviseu de zihoal doh t’hi. Ol en treu-zé e yas quer pêl, que ne rai santés Therès meit ouilein guet en eah n’hé devai quet mui cavet Covézour erbet en devai fallet dehou hé hovessat. Allas ! emé hi, clasquein e rér consolation guet ur Hovézour, mæs, a p’en dé volanté Doué, ne gavér meit tourmant guet-ou. Hi en doai én ur mod aral ur boén vras a balamort d’hé Directour, en Tad santel Balthazar Alvarès, Jesuistr, péhani e oai hè gùellan ami ha conseil, é uélet péguement é oai huet guet en ol ha gênet bras a gaus dehi. Ne rér quet bihannoh d’en dut a ilis aral e ziscoai caranté doh t’hi, hac e rai aviseu mat dehi. Rac turel e rér ar ou houst en ol drouc e gavér de laret a nehi. Hé amiet memb en dès ponnærreit hé hroéz hemb chongeal er gobér ; lod e gavai de laret ag er peh e rai ; lod e larai é oai carguet a hloriustet ; ré-ral, é oai antettet, rac ne sentai quet doh t’ai. En histoér ag én Urh e lar en doai hé amiet gùellan hum assamblet ha rêglet étré-zé ma vezai bet conjuret èl unan possédet.

Er Santés crucefiet-men e uélai en ol énep dehi, é laret goahan ma elleint a nehi ; mæs hé brassan poén e oai gùélet en dut vat é sehuel én tu guet er-ré fal a hé divout. Ha ne oai quet conzeu a oab pé a zisprisance ne lareint a nehi ; en eutru Escob santel a Tarrascon, é Spagn, e lar én hé buhé é laquér ar hé houst er péh e ellehèr chongeal loussan ag er merhet corromplet hac hemb doujance Doué. Ha ne oai quet hemp quin ér tabasquic é oal gonzér a nehi, mæs ér ruïeu, ér placenneu public, ér houvandeu, bet ha dirac t’hi ; bet e oai ré hac e zai dré charité de gannein pouil dehi étal er grille ag er parloér.

É unan ag hé voyageu, un dam en doai collet hé fantoufl e laquas én hé chonge ne oai meit unan quen décriet èl Therès, e vai bet capabl d’hé laireah : hi e ras quantité a dauleu ar bén er Santés guet hé fantoufl aral, én ur laret dehi dacor er péh en doai lairet ; m’hou lausq de chongeal péh sort anjulieu e larai dehi. Remerquet é oai hegué bras pèn er Santés guet en drouc calet e oai én hi a guênt. Neoah ne sinas griq. Mollet e oai bet exprès livreu d’hé décriein, eit ma vai bet strêhuet mui ha padet pelloh en décrianceu-zé. A pe dreménai, er merhet aral hé anjuliai ; a pe oai é teviz, mar conzai ag er græceu vras e rai Doué dehi, é larér é oai carguet a orgueil ; mar conzai a hé foénieu, é larér é oai é clasq disquein er-ré habilloh eit-hi ; a pe larai ur gonz benac hemb er pouisein mat, en troér hac en durér a guement tu e oai hac é cavér attàu un drouc benac abarh. Dén ne ouair er goab e oai bet groeit a nehi a pe gommanças conz a reform, pé a changein règl en Urh én un aral hilleih calettoh. El Leannéset ag er houvant guet-hi, er General, hac er Venéh ag en Urh hum guemérai ol doh t’hi ; ha neoah er General e oai unan ag hé amiet, hac en doai bet pêl ur gonfiance vras én hi. Bermen é ouyér assès é oai faus testeu e larai drouc a nehi ; mæs nezé é credér é lareint gùir. É mesq er gantité a bep sort fal dreu e laquér ar hé oust, é larér é cassai guet-hi én henteu damezélet youanc ha tuchentil discomberq.

O men Doué ! pellet é hou chongeu doh chonge mab-dén ! A pe fal deoh hum chervigein ag en dut eit gobér un oevr cair benac eit hou cloër, hui e fal deoh ma vou groeit é mesq er hroézieu ponnærran, ha ma sàou en ol énep dehou. Rac-cé en antrepreneu e zou agréet ha mélet guet en ol, ne rant quet calz a vad nac a hloër de Zoué. Er goal-speret, a pe uél un dra benac énep dehou, e ra é bossibl eit er parrat pé eit en draillein. Er bed e vou perpet er bed, ha jamæs n’éellou coussandein er-ré e lammou é sujité guet-ou. Mæs, én drespet de bep tra, en Eutru Doué e ra attàu er péh e fal dehou gobér, hac e laqua memb de chervige er péh e rai en diaul hac en dut eit parrat. Er mod-cé é ma bet perdéguet ha strêhuet el lézen a grecheneah ol dré er bed. En dut e chonge é rinquér danné a yoh d’obér quement a gouvandeu èl en dès groeit santés Therès, na hi n’hé doai nitra, neoah é mant bet sàuet. En dut e chonge é rinquér bout estimet ha brudet mad eit tolpein quement a Leannéset, ha hi e oai décriet partout ha terribi, neoah hi hé dès int tolpet. En dut e chonge é ma ret en dout amiet a yoh ha cheleuet mad, bout dégueméret mat ha câret guet tud a autorité hac é carg eit forcein er-ré hé décriai de dàuein hac eit sehuel quement a gouvandeu guet danné er ré-ral hac ar ou doar, ha santés Therès ne gav partout meit tud contrel dehi, hé mistr, er venéh, el leannéset ag en Urh guet-hi, hé amiet memb, en dut a autorité, ol en hum sàueint énep dehi ; neoah hi en dès groeit quement a dreu admirabl, ma uélér raih oai dorn en Eutru Doué hé honduyai, hac hum chervigeai a nehi eit ou gobér én drespet d’er boén e guemérai er goal-speret eit parrat.

O men Doue, guet a guemb e zou étré hou chongeu ha ré en dut ! A lein en Nean hui e sel guet truhé hac e hoarh ar er boén e laquamb de barrat doh hou tessinieu ; hui e laqua de chervige d’ou gobér er péh e ramb eit parrat doh t’ai. Hui hou poai disclériet d’er Patriarche Jojeb é vai bet un dé roué d’é verdér : int e gueméras ur jalousi hac ur haz bras doh t’ou ; int e fallas dehai el lahein, hui er miras doh ou furi ; int er guêrhas de vout esclav é captivité, hac é ma bet quement-cé e zou bet caus dehou de vout ou roué. Revé ou chonge-int n’elleint quet gobér goah eit er parrat, ha revé hou chonge-hui, n’elleint quet gobér gùel eit er secour de vout. O Doué ol buissant ! hui e vatissé hou tessinieu guet main biv, hac er main rebuttettan ha disprisettan guet en dut, e zou er-ré e choéget er-ré guettan. Test a guement-cé Jésus-Chrouist, en Apostolet, er Vartyret, santés Therès ha paud a ré-ral. En ol grechénion e zeli gout quement-cé ; int e avoué é fæt ag er Sænt e zou bet én ou rauc, mæs dal e veint é fæt ag er Sænt a ou amzér ; a p’ou gùélant maltrettet guet en ol, int e gonz hac e ra èl er ré-ral, ha quement-ce e chervige d’en Eutru Doué de vénein er main biv ha précius destinet de vatissein Jerusalem ag er Baraouis : queméramb courage.

Doh er péh e mès laret, hui e uél santés Therès crucefiet én hé horf hac én hé speret guet Doué ha guet en dut ; sellamb-hi hoah crucefiet guet er goal-speret. Ean en dès assaïet guet mil finesse hé zrompein ; gùéhavé ean e barissai dirac t’hi èl hun Salvér, gùéhavé ean e gonzai doh hé halon èl en Eutru Doué ; gùehavé aral ean hé zourmantai guet arrage, e assaïai hé zaguein ; gùéhavé anfin int e zai a vanden d’hum durel ar nehi hac e rai dehi, goahan drouc e elleint. Hi e ziscléri hi memb é laquehai en dut de scuéh pe fallehai dehi laret ol er poénieu hé dès bet d’andur guet en drouc-speret.

É creis en tourmanteu hac er hroézieu bras ha pamdiéc-cé, santés Therès e hum zalhai staguet stert doh Doué. Exampl Jésus-Chrouist, antréet én é hloër dré en hènt ag er groéz, hac exampl er Sænt oueit de joyeu éternèl er Baraouis dré er memb hènt, e rai nerh d’hé hourage a pe zai dehou fallat, hac e zeli ehué gobér er memb tra d’hun hani.

O Jésus me Salvér ! scùir er grechénion ha priæd en ineanneu santel, hou ç’hanhue beniguet re-vou santefiet guenemh ér memb mod ma hoès santefiet hani hou Tad éternel ; hou ranteleah degasset temb ér memb mod ma hoès ean degasset d’er Uériés, d’en Apostolet ha d’hou ç’amiet brassan, péré n’en dint oueit d’énou meit dré hènt royal ha sur er groéz ; hou volanté re-vou groeit ar en doar èl én Nean.

El-cé re-vou groeit.



CANNEN JOYUS.


TE Deum laudamus, * te Dominum confitemur.
Te æternum Patrem * omnis terra veneratur.
Tibi omnes Angeli ; * tibi coeli et universæ potestates ;
Tibi Cherubim et Seraphim * incessabili voce proclamant ;
Sanctus, Sanctus, Sanctus, * Dominus Deus Sabaoth.

Pleni sunt coeli et terra * majestatis gloriæ tuæ.
Te gloriosus * Apostolorum chorus,
Te Prophetarum * laudabilis numerus,
Te Martyrum candidatus * laudat exercitus.
Te per orbem terrarum • sancta confitetur Ecclesia,
Patrem * immensæ majestatis ;
Venerandum tuum verum * et unicum Filium,
Sanctum quoque * Paracletum Spiritum.
Tu Rex * gloriæ, Christe ;
Tu Patris * sempiternus es Filius.
Tu, ad liberandum suscepturus hominem, * non horridisti Virginis uterum.
Tu, devicto mortis aculeo, * aperuisti credentibus regna coelorum.
Tu ad dexteram Dei sedes, * in gloriâ Patris.
Judex crederis * esse venturus.
Te ergo, quæsumus, famulis tuis, subveni, * quos pretioso sanguine redemisti.
Æternâ fac * cum sanctis tuis in gloriâ numerari.
Salvum fac populum tuum, Domine, * et benedic hæreditati tuæ.
Et rege eos, *et extolle illos usque in æternum.
Per singulos dies * benedicimus te.
Et laudamus nomen tuum in seculum, * et in seculum seculi.
Dignare, Domine, die isto * sine peccato nos custodire.
Miserere nostri, Domine, * miserere nostri.
Fiat misericordia tua, Domine, super nos,* quemadmodùm speravimus in te.

In te, Domine, speravi ; * non confundar in æternum.
V. Benedicamus Patrem et Filium cum sancto Spiritu ;
R. Laudamus et superexaltamus eum in secula.



CANNEN SPIRITUEL.
————
Buhé Sant Françæs a Assis, hanhuet
Doctor Seraphiq.
————
Ton Sant Alexis.


EN nemb e gâre Jesus a greisic é galon,
Hac e vèn bout eurus aveit jamæs guet-on,
Quemérent aveit scùir, eit reglein ou buhè,
Sant Françæs a Assis, bermen eurus guet Doué.

Disquent guet Sant Françæs, ami bras de Jesus,
Bihuein peur a galon, doh en ol truhéus,
Pratiquein er burtæt hac en humilité,
Bout patiant ha souple, aveit monet d’en Né.

Françæs e oai gannet ér hanton a Ombri,
Ér guær hanhuet Assis, ér vro a Itali :

É dut, eit bout-int noble, e oai trafiquerion,
Mæs e bassai partout eit bout tud a fæçon.

El ne chongér quet paud, e creis er larganté,
Én devær a zessàu erhat er vugalé,
Ne oai disquet dehou quin sciance burhut,
Meit condui er hommerce ér mod ma rai é dut.

A youanc-flam é tiscoas goust eit er braguereah,
Eit en deverranceu hac er pihuidigueah ;
Mæs perpet moderet.... é galon en douguai
De soulagein er peur a guement ma éeilai.

Sorbet ma oai un dé, ean e ziblas unan,
Hemb rein nitra dehou.... En anquin e zas bean :
Quentéh ean e bromet é secourou bamdé
Er-ré e oulennou a balamort de Zoué.

Arlerh ur hlinhuet bras, Françæs deit é yehet,
E guemér eit pourmein ur say nèhué prenet ;
Ean e gave én é hent un noble fal usquet,
Hac e droq é habit doh é zillat rouguet.

Jesus de Sant Martin, eit é hantér vantel
Reit d’ur peur, e adresse ur salud solamnel.
Françæs é rein d’un noble é habit antiér,
E vou recompancet bed er hanvet dinèr.

Un dé ma hum chongeai penaus donnet de bèn

A hum gol tout é Doué, a hum feahein a gren,
Ean e gav un dén lovre : én drespet dé zongér,
Ean e voq dehou hemb dougein en dangér.

Quênt quemér a zevri é résolution,
Ean e bed hemb arsàu, dalhmat én oræson :
Un dé haval guet-ou gùélet Jesus ér groéz,
E zivréh astennet... ô tarh-calon ! ô gloéz !

Arlerh n’er havér calz meit én hospitalieu
E soignein er-ré clan, é voquein d’ou goulieu.
E Calon peur Jesus é repos é speret :
Contamplein é boénieu e ra é eurustet.

Ur uéh ma has de Rom dré gùir devotion,
Etal dor un ilis, ean e gave peurerion ;
Ean e rann étré d’ai é argant, é zillat ;
Chonget oai memb dehou chom èn ou mesq eit mat.

Actioneu quen humble en devou recompance ;
Méritein e reint sur græceu én abondance.
Deja Françæs e sant mollet ar é galon
Ol souffranceu Jesus durand é bassion.

É dat, goal-goutant bras ma tispignai é dreu
E rein en alézon, é alleige ilisieu,
Er menace, er goal-dræte.... Coléret-é doh t’ou :
Laret en dès é guir.... Ean en deshéritou.


En acte e zou leinet dirac Escob Assis,
Quentèh ean hum zihusq guet modest honestis :
Én ur rein é zillad d’é dat, é lar dehou :
Mé mès un tad aral [10], jamæs n'em forbannou.

Arlerh tout quement-cé, Sant Françæs e oulen
Ur vah hac ur vissag, guet ur goh say lien :
Durant é hent ne cès a gannein gloër de Zoué ;
Ne droquou quet é stad doh rang ihuel ur Roué.

Ar é hent ean e gav ur vandennad lairon,
Péré er goal-drettas hemb tam compassion ;
Mæs Françæs, èl un oën, forh douce ha patiant,
E souffre, e andur tout, hemb clêm aucunemant.

Pe ouent scuéhet anfin doh en torrein a nerh,
Int en taul hantér-varhue én ur fossellad eerh :
Ol en tourmanteu-zé d’é chonge e oai eurus ;
Ean hum laqua é route èn ur mêlein Jesus.

Pêl quênt é tesirai, eit hum gol tout é Doué,
Cavouet ul léh dissorb aveit bout é surté :
Ar é hent ean e gave ur Chapel revinet,
Hantet bras gùéharal, Portioncul hanhuet [11].


Amen eit mad, e m’ean, é vou men demeurance,
Eit ur ræson segret, m’er choége dré bréférance :
Amen é inourér Intron-Varia en Ælet,
En ur léh quen distro é logeou er burtæt.

Un dé én Overen é oai bet ravisset
D’er honzeu santel-men én aviel leinet :
Ne zouguet é voyage na bouit, eur, nac argant,
Na botteu lær, na bah, na double gusquemant.

Sant Françæs e guemér er honzeu-zé eit-ou :
Quentéh argant, botteu, tout é rant poén dehou ;
É grouis-lær, é sah memb e zou abandonnet :
É say e vou ur sah guet ur gorden sterdet.

Jesus de Sant Françæs en doai inspiret

En desir bras de glasq er pehour ahurtet ;
Ha quement er hleuai e larai guet respet :
En dén-zé én hun mesq e zou sur ur Profet.

Arlerh er profætie é tei er miracleu :
Ur hlan abandonnet a fæd er remædeu,
Hac ér perhindedeu, hemb tam soulagemant,
E hum avis un dé de visitein er Sant.

Er heah malheurus-cé e vèn boquein d’é dreit ;
Mæs Françæs er rebut èl p'en dehai fal hroeit,
Ha quentéh hemb dongér e voque d’é ouli,
Aben-caër en dén-zé e hum gav yah, diloui.

Contamplein Jesus-Chrouist én é ol bassion,
E oai er poéndeu bras ag é zevotion :
Liés pe sortiai ag en Ilisieu
En er gùélér burhut trampet én é zareu.

Laret oai bet dehou en dai col er gùélet,
Ma ne garai muihoh menagein é yehet :
Perac em behai-mé, e m’ean, méh é ouilein
Souffranceu un Doué dén, marhuet eit me salvein.

É santeleah ihuel, é vertuyeu brudet
E dolpai devat ou a bep-tu disciplet :
Bourhision, noblance, ha memb tud a Ilis,
Ne oai conzet partout meit a Françæs Assis.

Sant Françæs e larai d’er-ré hum bresanté :
Doué e zou me ol vad ha me ol heurusté ;

Mar fal doh chom guenein disquet hum ancohat,
Bihuet peur ha pedet, hui e gavou hou stad

Ean e ordren dehai labourat eit ou bouit,
Hum usquein eit parrat doh er bras aneouit,
Bout partout aboeissant d’en Escob ér hanton,
Ha dihoal a berdêc hemb é bermission.

Quênt parti eit monet de Rom é perhindet,
Ean e dolp é verdér, e hanhue é gonsortet ;
Bed e oai a-nehai cant pemp ha tri-uguênt :
D’er péh ma commandai ol é aboeissent.

Ne zouget quet, e m’ean, a bassein eit tud fol,
Izelêq, disprisable, rebutet guet en ol :
Perdec er benigen guet gùir simplicité
E ordren doh Jesus, doctor er uirioné.

Dré en humilité en dès Jesus feahet
Er bed hac en ihuern, guet ou ardeu segret.
E speret hou tisquou mar beoh dehou fidel :
Ne droquet quet en Nean eit madeu tamporel.

Mar remerquet réral ne vihuant quet èl oh,
Jamæs d’ou disprisein ne hum aviseoh :
Doué zou ehué ou mestre, èl m’en dé hou ç’hani ;
Ean éel ou sehuel santelloh eit oh-hui.

Én ur arrihue é Rom é oai bet presantet
D’en Tad Santel er Pab, just Innoçant trivet ;
Gobér autorisein é règle e zesirai,

Hac aprouvein é Urh : tra quin ne oulennai [12].

Er Pab, quênt rein d’é Urh é approbation,
E ras de Sant Françæs é vénédiction
Guet en Urh a Ziacre. (Biscoah n’en doai vennet
Bout sàuet ihuelloh a fæd Urheu sacret.)

A pe oai retournet ag é hir perhindet,
Ean e form guet é ré en dessein de monet
D’ul léh dissafaroh, eit hum gol net é Doué :
Peuranté Jesus-Chrouist e rai ol ou danné.

Renonci e zou ret den appartenanceu ;
Ne vou quet mui laret : quement-cé zou hun treu.
En Doctor Seraphiq n’el quet a grén souffrein
Ma larou mui hanni : en dra-men e zou dein.

Er beuranté, d’é chonge, zou ur vertu gredus
E ra demb bout haval doh hun Salvér Jesus ;
Dré meï bet gannet peur, peur en en dès bihuet,
Ha peur é ma marhuet, peur é bet interret.

A pe oai atercet a fæd vertuyeu,
Er beuranté, é m’ean, e loge én amoleu ;

Hi é open en hent ag er salvedigueah,
Bouit en humilité, gourien er santeleah.

A fæd penigenneu, dehou stanc é larér
E oai santélemant cruel én é guevér :
Ar en doar nuah liés é quemérai repos ;
Durant ma éellai pad ne gousquai dé na nos.

É vihuance ordinær e oai treu hantér cri,
Sæzonnet guet ludu, hemb ne uélai hanni.
E gorf, e m’ean, e oai un azen rai ziscuéh ;
Ret mad oai er pléguein, er gobér doh é véh [13].

El meï requis nehoah, dré m’en dé ordrénet,
En devout eit er horf ur charité réglet,
Quênt é varhue ean e lare é oai bet a zevri
Liés rust ha cruel é quevér é hani.

E zevotion bras de Rouannés en Ælet
E zisco splan assès é carai er burtæt ;
Mæs coustet oai dehou, goudé é gonversion,
Eit mouguein net én ou nerh en tantation.

Hun Sant, eit mouguein gronce én é squêndeu en tan,
Liès èn eerhegui en hum roulai nuah glan ;

Hac eit parrat a rein occasioin dehai,
Ar nitra dangerus é selleu ne daulai.

E santeleah brudet hac ol é vertuyeu
E rai rantein dehou pep sorte inourieu ;
Er sciançe sacret e zisque doug de Zoué
Er péh e refusér dré bur humilité.

Ne jauge quet, e m’ean, mêlein dén ar en doar,
Durant ma homb dalhable én dangér, én arvar ;
Raportamb bean de Zoué en inour e rér demb :
Ur flumichen væn gloër er pellehai dohemb.

Liés ean e vrudai esprès é zefauteu,
Eit lacat d'en disprise hac é vai bet é gueu ;
Rac en humilité e rehai cant sottis,
Pe vehai permettet, eit lacat d’hé dispris.

A pe larér dehou é oai é léh én Nean :
Arzé évou inou ur péhour bras, e m’ean ;
Quenevé graéce Doué en dès me freservet,
E vehen bet surmant ur renavi pommet.

D’e chonge en aboeissance e zou groeit eit lahein
En amour-propre hont quen diæz de feahein ;
Mæs er sciance-zé ne gavér quet quen æz,
Ma ne yér d’hé desquein guet Jesus doh er groéz.

É garanté e oai èl ur fournæz ardant,
A boén ur Seraphim e vai quer berhuidant :

A pe gommuniai (ha liés en er groai),
Quentéh èl ravisset é Doué en hum gavai.

Er mystérieu bras ag er Religion
E zalhai é speret é contamplation ;
Mæs un Doué hum hroeit dén hac ar ur groéz marhuet
Er ravis én ur poent ma chom gronce bâmet.

Eit laret é office, a pe oai é hunan,
Ean hum zalhai distroeit doh en Ilis tostan :
Er gùél hemp quin a bêl ag ul léh quer santel
E lusquai é speret d’er joyeu éternel.

Er gred en doai dobér inourein er Uériés ;
E ras dehou hé choége d’é Urh eit Patrônés ;
Hac é zevotion d’en Ælet Seraphin
E veritai dehou græce a hræce hemp fin.

Aveit santefiein el lideu solamnel,
Pêl é raug, pé goudé, ur yun continuel
E oai é exercice.... Rac-cé ean e yunai,
Hemb laret gueu, open er tri falh ag er blai.

Un dé é mis Santambre, ardro Gouil er Groéz,
E oai ar ur manné, én ur léh forh diæz,
E contamplein Jesus é vontein d’er Halvér :
Ér sorte poendeu-zé é chongeai ordinér.

Quênt pêl ean e remerq é neigeal d’er havet
Ur Seraphim é quis un dén crucefiet,
Pé quêntoh Jesus oai e vennai rein dehou
Mercheu surnaturel é oai câret guet-ou.


É gustum oai pedein è zivréh astennet ;
Ér mod ma présantér Jesus ér Groéz tachet ;
Ean e sant en un taui é zeorn, é gosté,
Ha memb é dreit blesset… O merche a garanté ! [14]

En Apostol Sant Paul e hum vantai ihuel
E touguai ar é gorf mercheu surnaturel ;
E1 d’ou Françæs e el laret guet assurance :
Jesus crucefiet e zou ol me sciance.

Deusto d’en doustér bras e gav én é retret,
Ean e santai liés é speret poéniet ;
Ean e gonsult… e bed… Ur voéz en avertis
E cavezai labour quênt arrihue é Assis.

Aben-cair é cavas ér borheu tro-ha-tro
E special ér vorh hanhuet Carmerio,
Tud hemb fé, hemb lézen hac hemb religion

Hac èl lonnet brutal, hemb méh hac hemb ræson.

Ean e berdêc guet nerh : ou halon zou touchet ;
Int e change a vuhé ; ean e laca reihtet.
Ol é vent bet coutant hum dèn er houvandeu ;
Mæs en ol n’ellant quet quittat ou ménageu.

Eit en tennein a boén, Doué en inspire aben
D’instituein eit-ai en Urh a Benigen,
Guet ur règle e zeli ou hondui ol d’en dret,
Hemb obligein hanni édan boén a behet.

Mæs anfin ean e sante er marhue doh er galhuein ;
Remerquein e rai tout é gorf doh hum losquein,
Ha dré forh penigen, ol é vampreu uset
E verchai raih dehou é vai bet delivret.

Fiein e rai neoah un tamic ar é oêd,
Mæs er penigenneu en doai uset er goêd :
Scoeit oai bet én un taul hemb col tam é speret,
Discoein e rai partout ur jugemant parfæt.

Ar en doar nuah quentéh é ordren en asten,
Guet ur gronnat haillon laqueit édan é ben :
Eit testamant é lausq er beuranté divlam,
É hanhue é Rouannés, é zam, è voés, é vam.


Leinet oai bet dehou histoér er bassion,
Revé Aviélour Sant Yehan er mignon ;
Arlerh é lare er psalm unan ha seih-uguênt,
Eit couvi é inean de ziblassein d’hé hent.

Mén Doué, dibrisonnet er heah peur é hùannat
De vout libre eit mêlein hou ç’hanhue santel eit mat :
Er-ré just em gorto de douchein me lodic,
Adieu… tremén e ra… marhue é hun Seraphiq [15].

É Ilis bras Sant George, én ur léh destinet,
E repos goudevé é Relégueu sacret :
D’inou a vandenneu é hér é perhindet ;
Cavein e rér secour, assistance ha yehet.

El n’ellamb-ni monet quer pêl d’er visitein,
Credamb é ma én Nean dispos d’hun assistein ;
Mæs aveit méritein protection er Sænt,
Ret-é assaï bihuein ha gobér èl ma rent.


Peden.

O eurus Sant Françæs ! hou supliein e ramb,
Dirac en Eutru Doué, hou pet chonge a hanamb ;
Goulennet aveit omb græceu continuel,
Eit ma hemb devat-oh d’er joyeu éternel.

Oræson.

Credein e ran, ô men Doué ! penaus ne revélet er mystérieu a hou prastæt meit d’en dut humble a esprit hac a galon, èl Sant Françæs a Assis ; rac-cé mé hou supli, dré intercession ha mériteu Sant Françæs, de forbanein a me halon habiltæt faus en dut amoédet guet er bed hac é vodeu, eit ne hum hlorifiein meit é Jesus crucefiet, hou mab, Doué èl oh, quer clous èl er Speret-Santel, a ol viscoah ha de virhuiquin. El-cé revou groeit.


FIN.




APPROBATION.


————


JE soussigné, Vicaire-général de Mgr De Bausset-Roquefort, Êvêque de Vannes, permets au Sieur J.-M. GALLES, Imprimeur de Monseigneur, d’imprimer un livre, en breton de Vannes, intitulé : Er Règl ag en drivet-Urh a Benigen, instituet dré er Séraphiq-Patriarch sant Françæs, dans lequel je n’ai rien trouvé de contraire à la foi.

A Vannes, le 10 juillet 1819.

N. PASCO,
Recteur de St-Patern, Vic,-gén.





ROL
Ag er péh e zou comprenet él Livr-men.
————
Règl en drivet-Urh a benigen 
 39
Chap. V. 
 59
Chap. VIII. 
 66
Chap. IX. 
 69
Chap. X. 
 73
Chap. XVIII. 
 90


MEDITATIONEU.


II. Méd. 
 153
III. Méd. 
 155
IV. Méd. 
 157
VI. Méd. 
 161
VII. Méd. 
 164
VIII. Méd. 
 167


PEMB MÉDITATION


Ar er Mystérieu principal a Bassion hun Salvér


V. Méd. 
 184


FIN.





CATALOG


Ag el livreu breton e gavér é ti en Eutru J. M. Galles, Imprimour ha Livrour é Guénet.
————

Alphabet neué eit desquein bean leine.
Acteu a pe hum laquér én ur Verdiah-benac, é spécial ér Rosær.
Buhé S. Isidor, Patrom el Labourision.
Cannen spirituel a Santés Anna.
Cannen spirituel ar buhé S. Gueltas.
Cannen spirituel ar buhé S. Mathurin.
Cannen spirituel ar buhé S. Alexis.
Cannen spirituel ar er Marhue heurus ha malheurus, er Jugemant hac en Ihuern.
Cannenneu spirituel eit chervige liéis, é spécial ér Retrædeu ha Missioneu.
Catechén a Escopti Guénet.
Choæge a Gannenneu spirituel aveit er Retræt.
Considérationeu santel aveit derhel chonge ha profitein ag er Retræt.
Devotion de Galon Sacret J. C.
Devotion er Hroézieu e zouguér ar er vréh.
Devis étré un Doctor hac ur Bégul.

Dictionnær Gallec ha Breton.
Guerzenneu santel de vout cannet liés, é spécial ér Hatechéneu. Edition neué.
Guerzenneu devod ha forh profitabl.
Histoér en eu Testamant, ancién ha neué, guet Figur hac hemb Figur.
Histoérieu tennet ag er Scritur santel.
Imitation hun Salvér Jésus-Chrouist.
Imitation er Uériés glorius Vari.
Instructioneu aveit en adoration perpétuel ag er Sacremant ag en Autér.
Instructioneu santel ar er gùirionéeu principal ag er Religion, Edition neué.
Livr bihan eit er Berhinderion devot de Santés Anna.
Magasin spirituel er Beurerion, Artisantet, Serviterion ha Tud diar er mæzeu.
Office bihan er Uériés, breton ha latin, guet er Matinézeu eit noz Nendelêc.
Pedenneu aveit santefiein en deuéh, &c.
Reflexioneu ar er pedair fin dehuéhan.
Règl en drivet-Urh a benigen.
Stationeu hun Salvér Jesus-Chrouist én é Bassion, représantet é trihuéh Figur.
Voyage Mystérius de Inis er Vertu, Livric bràu, e zesq demb en hènt d’er Baraouis, guet bourdigueu deverrus hac aleiget mat.

  1. Heb. 11. 16.
  2. Ibid. V. 1.
  3. Rom. 1.
  4. Philip. 1.
  5. Math. 15.
  6. I. Petr. 1.
  7. Ibid. 6.
  8. Math. 17.
  9. Remerquet : VictimHosti e senefi er péh e vai lahet pé distruget eit bout offret e sacrifice. Quênt Jésus-Chrouist, é offrér lonnet ha treu aral ; goudé Jésus-Chrouist, n’éellér offrein meit-ou e sacrifice.
  10. Doué
  11. Er chapel-zé e zou hanhuet Portioncul, rac ma oai én ur lodiq a appartenanceu un abatti a Urh sant Benæd. Goudé m’en doai sant Françæs hé reparet a nehué, er Pab Honorius III e accordas Induljanceu de ol er-ré en dehai bet visitet er chapel Portioncul. A guement-cé é rér memoër en eil dé a vis Æst. Anfin pemb Pab lerh-oh-lerh goudé Honorius, en dès confirmet er memb Induljanceu-zé hac ou accordet de ol er-ré e zoug habit sant Prançæs, ne vern é péh canton. Chetu er mystér quer brudet ag er Portioncul.
  12. Sant Bonavantur e assur en devout cleuet guet ur Hardinal, ny d’er Pab, penaus e yondre e hum laquas é pedein, hac é oai bet révélet dehou esprès acordein d’hum Sant ol er péh e oulennehai.
  13. Sant Françæs a Sales, én é vuhé devot, n’en dé quet ag er memb santimant, a pe lare penaus un azen rai sammet e zihent liés é sigur discuéh, hac ur horf uset guet rai a vortificationeu e vai ret menagein abret.
  14. Sant Bonavantur, arlerh paud a dut credable, e assur é uélér liés é zillad merchet goet er goêd e zivirai ag é gosté. Arbad oai dehou assaï cuéh er marveil-zé, er brut e yas partout. Er Pab Benæd XI, eit diabusein er-ré e oai én arvar a fæd en article-zé, e instituas ér blai trizec-cant-puar ur Gouil én inour de Stigmateu sant Françæs, Gouil inouret én Urh er seintecvet dé a Santambre.

    Antandein e rér dré Stigmateu, er mercheu sacret a bemp Gouli hun Salvèr, imprimet ar corf S. Françæs.
  15. Sant Françæs zou marhuet ér boarvet dé a vis Gouil-Miquel ér blai deuzec cant huéh ar-n’uguênt, d’en oaid a bemp plai ha deu-ùguênt.

    Er cérémoni solamnel ag è ganonisation e oai bet achihuet é Gourhelein ér blai deuzec cant eih ar-n’uguént, ha choéget oai bet eit é Ouil en dé ag é varhue, er buarvet dé a Ouil-Miquêl.