| ◄ Ag er Fé a Grechéneah | Explication a Symbol en Apostolèt | Ag en Espérance a Grechéneah ► |
Ymbol en Apostolèt e zou ur fæçon d’obér profession a Fé, en dès en Apostolèt composet ha lausquét guet er Fidelèt. (Er guir
Symbol e senéfi ur merche e rait guharal d’er Soudardèt eit ou distinguein ). Bout-ç’ou én-ou deuzêc-articl, é péré é ma comprênét ol er péh-zou requis d’er Fidelèt credein eit bout salvét. Obligét-omb ol de oud parcul Symbol en Apostolèt ; hac er-ré n’eèllehènt é mod erbet en désquein, e zeli ahoël goud é substance er gurionnéeu comprênét én-ou. En ol scianceu ag er béd e zou nitra é comparage d’en Doctrin a salvedigueah e gavamb ér Symbol.
Me grèd é Doué ; de larèt-è, me mès ur gredèn ferm hac assurét é hès un Doué, me laq én-ou me ol confiance, ha m’er seèl èl me ol vad ha me ol heurustæt.
Doué-zou un isprit infinimant parfæt ; rac n’en dès quet a gorv, ha rac m’en dai infini én é ol parfætioneu : ne fehèmb quet er gùélèt guet deulagad er horv, na cavouét nombr na fin d’é barfætioneu.
Doué-zou éternel ; rac biscoah commancemant n’en dès bet, na birhuiquin fin n’en devai.
Doué-zou hemb changemant ; de larèt-è, a ol éternité é ma bet er péh mei bermen, ha birhuiquin é vou. Er péh-ç’ou bermen én é chonge hac én é volanté, e zou bet a ol éternité, ha birhuiquin é vou.
É vrastæd e zou hemb muzul ; rac m’en dai antiér é quemènt tra-zou, hac antiér é pebparti a guemènt tra-zou : n’en dai comprênét é léh er bet ; ha quemènt tra-zou e zou comprênét én-ou.
Doué-zou partout é tair-fæçon : dré é natur é ma én Nean, én doar hac é quemènt tra-zou ; dré é bresance ean e gleu tout hac e uél tout ; dré é buissance ean e ra tout hac e gondui tout.
Doué zou Mæstr de quemènt tra-zou, ha nitra ne fehai mirèt doh-t’ou a zisposein èl ma car, a guemènt tra-zou.
É Sagess e zou infini ; de larèt-è, ean e arranq, e jauge hac e gondui peb-tra de bèn dré voyandeu péré-zou é-raug isprit mab-dén : ha mar cavamb guenemb é hès ér béd certæn treu direih ha digampèn, n’en dai quet doh Doué é ma en droug, mæs dohemb-ni-memb ; rac ma houair parfætemant tènnein er reihtæt memb ag er péh e gavamb direih. Ean e brofitt ag er péhet memb, péhani zou er brassan desordr e ouhai bout, eit salvedigueah en dud, ha guhavè eit santefication er-ré er hommètt. Jamæs ne bermettehai ma vehai commettét en torfæteu e arrihue bamdé ér béd, quenevè ma houair troein quemènt-ce eid é hloër hac avantage é vugalé.
Doué-zou infinimant just : é volanté hac é ævreu e zou perpet santel ha just. Ean e recompance er vertu hac e buniss er vince ; ha goudé m’en dès chervigét tehou er-ré fal èl benhuéguér eid accomplissein é zesseinneu, ean e ziscarg ar nehai é vangeance eit ou funissein ag en drougueu ou dès groeit d’er-ré just. Ne faut quet bout souhét mar lausq Doué en dud impi de vihuein d’ou chonge ha d’obér ou fantazi ; rac ean e ouair sur n’achappeint quet a dré é zeourn mar dalhant mat d’en offancein, hac ean e eèll, a pe garou, ou funissein pé ér béd-men, èl m’en dès groeit mar a uéh, pé ér béd-aral, ma ne hum gonvertissant quênd er marhue.
Doué-zou infinimant mat ; de larèt-è, Doué-zou er vadeleah memb, hac e scuil hemb-cèss é vadeleah ar en treu crouéét. Dré un éffæd ag é vadeleah en en dès crouéét en Nean, en doar ha quemènt tra-zou én-ai : dré un éffæd ag é vadeleah en ou honserv hac é pourvai é zobérieu de bep-unan. Dré un éffæd ag é vadeleah é ta bamdé en heaul de rein splandér d’er ré fal quer clous èl d’er-ré vad, hac é couéh er glàu é parqueu er péhour quer dous èl é ré en dén just. Dré un éffæd ag é vadeleah é vag hur horveu, hac é ra d’hun ineanneu er secourieu necessær eid arrihue él lehuiné ag en Nean. Dré un éffæd ag é vadeleah en hur souffr ar en doar deusto d’hur péhedeu, hac en hur gorto d’obér pénigèn. Gùir-è é hès tud péré n’en dint ( haval vehai) ar en doar meid eit bout malheurus : mæs ne faut quet credein eit quemènt-ce n’en dès Doué madeleah er bet eid er-ré e lausq èl-ce d’andur : réd-è é contrel considérein é homb ol péherion, hac é véritamb hoah hilleih mui eit n’hun n’ès d’andur. En dud-ce e seèllamb èl malheurus, e zou crouéét eit bout heurus de virhuiquin én Nean, mar carant profittein ag er græceu e ra Doué dehai. Ul lod-vad a nehai en dès méritét mil-gùéh en ihuern, ha neoah Doué e ta dehai amzér ha moyand d’obér pénigèn. Anfin n’en dès dén quer malheurus ar en doar, ne jouiss ag ur gonsolation-benac ; ha n’en dai quet éstrange gùélèt peurerion é vihuein coutantoh hac heurussoh guet ou miser, eid ul lod-vad a dud pihuiq guet ou madeu.
Adoramb parfætioneu en Eutru-Doué ; rac eit comprênein ou excellance jamæs n’eèllehèmb ér vuhé-men. Rac, é-mé S. Augustin, hac é troëhai ol er béd de bapér, ol er gùé hac er plandeu de blu, ol er mor de ancr, usét hac impléét vehènt ol, quêntoh eit ma vehai éxpliquét unan a barfætioneu Doué guet hé ol excellance. Retournamb enta d’en éxplication ag er Symbol.
Me gréd é Doué : de larèt-è, n’en dès meid un Doué, ha n’en dai quet possibl ma vehai istroh eit-t’ou. En impi, é-mé er Profet, en dès larét én é galon, n’en dès quet a Zoué. Remerquet erhad er honzeu-ze paud a dud ou lar hoah én amzér-men ; non pas dré ma credant én éffæd n’en dès quet a Zoué ; mæs rac ma carehènt ne vehai quet, eit ma vehènt liproh de goutantein hemb scrupul ou goal inclinationeu.
Me grèd é Doué en Tad. Bout-ç’ou tri-Person é Doué ; mæs en tri-Person-ze ne rant meid un Doué hemb quin, rac n’ou dès ou-zri meid ur memb natur hac ur memb divinité, péhani n’eèll quet bout dispartiét na partagét. Hennéh-è Mistèr en Drindèd Santel. En Tad e zou er hettan Person, er Mab e zou en eil, hac er Speret-Santel en drïvet. Peb-unan ag en tri-Person-ze e zou Doué : quer bras, quer puissant, quer coh, quer parfæt-è en eil èl éguilé : ingal ind é peb-tra ; ha neoah ne rant meid un Doué hemb quin. Rac en Tad er hettan Person, doh hum gontamplein a ol viscoah, e angeandr ur Mab péhani-zou ur memb Doué guet-t’ou hac e zou é pep-tra quemènd èl d’ou ; en Tad er hettan Person, hac er Mab en eil Person ; n’eèllant quet boud ur momant hemb hum garein, hac ag er garanté-ze é ta er Speret-Santel, péhani-zou Doué èl en Tad hac er Mab, hac en dès er memb natur guet en eu-Berson-ze.
En Tad ol-Buissant. De larèt-è, n’en dès nitra impossibl de Zoué, hac é heèll gobér ol er péh e gar. Eit bout larét ag en Tad é ma ol-Buissant, n’en dai quet larét n’en dai quet ol-Buissant en eu-Berson-aral : rac dré m’en dint ingal é peb-tra, hanni a nehai ne ra nitra, ne rè ehue en eu-aral.
Crouéour d’en Nean ha d’en Doar. Crouéein e zou gobér un dra-benac a nitra. N’en dès meit Doué e eèll gobér quemènt-ce ; hac én éffæd ean en dès groeit a nitra en Nean, en doar hac ol quemènt tra-zou én-ai. En œvr caër-ze n’en dès coustét tehou meid ur gonz : Ean en dès larét, ha quentéh é mant bet groeit. (Leinet er guettan Figur a Histoër en ancién Testamand).
Crouéour d’en Nean ; de larèt-è, d’er péh e roul drès hur pènneu, èl mei en heaul, el loër, er stirèt ; ha d’er péh-zou én Nean memb, èl mei en Ælèt péré-zou chomét fidel de Zoué, hac er-ré-zou bet taulét ag en Nean én ihuern, rac m’ou doai hum revoltét, hac e hanhuér diaulèt.
Ha d’en Doar ; de larèt-è, d’er béd-men hac ol er péh-zou én-ou, èl mei er mor, er pésquèt, er gùé, el lonnèt a bep-sort, bet-hac er prinhuèt, er hleyon, &c. Doué-è en dès int crouéét hac ou honserv ol : ha penaus-benac ne gomprenamb quet perac en en dès crouéét paud a lonnèt, péré ne zougant (haval vehai) profit er bet de vab-dén, péré-zou memb domageabl dehou ; réd-è neoah considérein penaus en treu-ze n’en dint deit de vout drouguéahus eid-omb, meid é punition ag er péhet, hac é heèll en distérran ag el lonnèt-ce hun doug d’admirein brastæd en Eutru-Doué, mar considéramb penaus é heèll bout buhé, goaihiad ha nærhenneu é corveu quen distér, ha penaus en hum droant pep-unan eit clasq é vouéd ha conservein é vuhé.
Bout-ç’ou ardro huéh-mil-vlæ a p’en dès Doué crouéét er bèd, ha n’en dès meit-t’ou e ouair peguèhæd é teli hoah padein. Deusto ma heèllai gobér en ævr caër-ze én ur momand, er Scritur e verche é laquas huéh-dé d’er gobér, hac é reposas er seihvet dé ; non pas ma hoai fatiquét é crouéein er béd ; mæs eit rein demb d’antand é cessas er seihvet dé a grouéein, hac a oudé n’en dès groeit espece nehué er bet, penaus-benac ma conserv dalh-mad er-ré en dès crouéét.
Doué n’en dès quet crouéét ol en ineanneu ag er hommancemand ag er béd : rac-ce hun ineanneu n’en dint quet sortiét a inean Adam ; mæs sortiét ind a bèn-caër a zeourn en Eutru-Doué, péhani, ér memb momand ma form ur horv itré digosté ur voès, e groué un inean eit bout joéntet doh èr horv-ce.
Hac é Jesus-Chrouist : de larèt-è, me grèd é ma Jesus-Chrouist Mab uniq en Tad, é ma en eil-Person ag en Drindèd, en en dès hum hroeit Dén aveid-omb, hac é ma Doué ha Dén assambl : m’en ador hac e laq én-ou me ol confiance.
Jesus e senéfi Salvér, de larèt-è, en hani en dès hur sauvét ag er péhet hac ag en ihuern. Chrouist e senéfi sacrét, de larèt-è, en hani-zou bet sacrét guet Doué eit bout hur Profæt, hur Roué, hur Belêg.
Hun Eutru. Jesus-Chrouist revè mei Doué, e zou Mæstr general drès quemènt tra-zou : mæs ean-zou hoah dré un droæd particuliér hun Eutru hac hur Mæstr, rac m’en dès hur prenét dré er bris ag é Oaid précius. Rac-ce a pe gonzamb a Zoué, ni e lar é general en Eutru ; mæs a pe gonzamb a Jesus-Chrouist, ni er galhue hun Eutru.
Péhani-zou bet conceuét : Jesus-Chrouist e zou é gurionné Doué èl é Dad, hac é gurionné Dén èl-omb : de larèt-è, quemérét en dès ur horv hac un inean haval doh hur ré-ni, hemb cessein a vout Doué : guemérét en dès ehue guet er horv-ce hun ol infirmitéeu, nameid er péhet, en ignorance hac en inclination d’en droug. Bout-ç’ou enta dihue-natur é Jesus-Chrouist, en natur a Zoué hac en natur a Zén, péré eit bout int joéntét assambl én ur memb Person, e chom neoah distinguét en eil-doh-éguilé. Rac-ce n’en dès é Jesus-Chrouist meid ur Person, péhani-zou Mab-Doué, ingal é peb-tra guet é Dad, ha péhani guet en Tad hac er Speret-Santel ne ra meid un Doué hemb quin hac ur memb Doué. En union-ze a zihue-natur distinguét é Jesus-Chrouist e zou caus ma larér en en dès Doué souffrét, é ma marhuét, é ma resuscitét ; hac é ma en Dén Mab-Doué, é ma Doué. Mæs n’eèllér quet larèt é ma bet conceuét en Tad hac er Speret-Santel, en ou dès andurét, mant marhuét, rac n’ou dès meid ur memb natur guet er Mab, péhani-zou bet én éffæd conceuét, en dès andurét hac e zou marhuét : rac n’en dai quet doh Person en Tad na doh Person er Speret-Santel é ma bet joéntét en natur a Zén ; mæs doh Person er Mab hemb quin. Er Mab hemb quin en dès hum hroeit Dén ; ha non pas en Tad, nac er Speret-Santel. A pe larér hoah é ma disquênnét Mab-Doué ag en Nean eit hum obér Dén aveid-omb, ne faut quet credein en en dès qùitteit en Nean na cessét a voud én Nean. Quemènt-ce n’en dai meid ur fæçon de gonz, eit rein demb d’antand en en dès hum joéntét ar en doar doh en natur a Zén, doh péhani ne oai quet joéntét a quênt. Er Mistèr-ze-zou hanhuét Mistèr en Incarnation.
Conceuet dré er Speret-Santel. Jesus-Chrouist revè mei Doué, en dès un Tad, ha n’en dès quet a Vam ; ha revè mei Dén, ean en dès bet ur Vam, ha n’en dès quet bet a Dad. Er horv en dès quemérèt, e zou bet formét, dré operation er Speret-Santel, a burran goaid er Uériès Glorius Vari.
Gannét-è ag er Uériès Vari. Jesus-Chrouist revè mei Doué, e zou a ol viscoah Mab uniq en Tad éternel ; ha revè mei Doué ha Dén, é ma Mab d’ér Uériès Vari, péhani en dès ean douguét nau mis itré hé digosté, ha péhani, hemb cessein a vout Gùériès, er gannas noz Nandelec é Bethelem én ur beuranté vras. (Leinet Histoër en Testamand nehué, Figur VII).
En dès andurét. Mab-Doué n’en dès hum hroeit Dén meid eit désquein demb en hènd a salvedigueah, eit rein demb en exampl ag en ol vertuyeu, en ur obér vad d’en ol, e vihuein guet humilité é creis er beuranté ha poénieu ; eit reparein dré é souffranceu en anjuli en doai groeit mab-dén de Zoué dré é orgueil ha dré é ziaboeissance, hac eit en tènnein ag en dannation éternel, en doai méritét dré é béhet. Jesus-Chrouist revè mei Dén e andurai : rac en natur divin ne oai quet capabl d’andur ; mæs hi e rai neoah ur bris hemb som d’é souffranceu.
Idan Ponce Pilat. De larèt-è, Ponce Pilat, péhani e oai nezè Goarnour ag er Judé, e gondannas Jesus-Chrouist d’er marhue, eit pligein d’er Brincèt ag er Velean ha d’en Doctorèt ag el Lezèn, péré n’eèllènt quet andur er santeleah ag é Zoctrin, nac en hardéhtæd intampius guet péhani é temallai dehai ou buhé direglét, ou orgueil hac ou avarice. Ul lod-vad a ineanneu mad en dès hoah bermen de souffrein a berh er fal Grechénion, rac ma clasquant ou distroein ag er goal hènd.
E zou bet crucifiét. Er marhue doh er Groès e oai en infaman tourmand én amzér-hont, hac e oai reservét d’er brassan torfæterion. Jesus-Chrouist péhani e eèllai paiein hur rançon dré en distérran ag é actioneu, en dès vènnét andur en tourmant méhus-ce, èl pe vezai bet un torfætour infam, ha bout tachét doh ur Groès itré deu lair, eit discoein gùel pèh quer bras-è en Doué de béhani é rai satisfaction eid-omb hac én hul léh, pèh quen énorm-è er péhet a gaus de béhani é handurai, pèh quer pihuiq-è er satisfaction e rai eit hur péhedeu, ha pèh quen istimabl-è er bris ag er graceu e véritai demb. Er Mistèr-ze e hanhuér Mistèr er Rédamption. Quemènt-græce hun nès ér béd-men, ha quemènt-mad e espéramb ér béd-aral, e receuamb dré vériteu é vuhé, é Bassion hac é varhue, a béhani é ramb el lid canvéus Gùinèr er Groès.
Marhuét. Marhue Jesus-Chrouist e zou arrihuét èl hani en dud-aral, de larèt-è, dré en disparti ag é inean a-zoh é gorv. Mæs en natur divin e chomas perpet joéntét doh en inean ha doh er horv. Marhuét-è eit péhedeu Adam hac Eve, hac eit ré en ol dud. Groeit en dès satisfaction antiér eid en ol péhedeu deja commettét, hac e vou hoah commettét beèd er fin ag er béd. Mæs eit quemènt-ce, en ol ne receuant quet er fréh ag é varhue, é-mé er Honcil a Trante ; ha n’en domb quet exant a obér pénigèn ; a p’en d’ai gùir n’en domb lodêq én é vériteu meit revè er boén e laquamb d’obér satisfaction de Zoué eit hur péhedeu. Requis oai demb ma vezai deit Jesus-Chrouist ar en doar d’obér satisfaction aveid omb : rac mab-dén ne oai quet capabl d’obér de Zoué ur satisfaction dign eid en offance groeit d’é vajesté infini. Doué e oai libr de bardonnein demb hur péhedeu, hemb goulèn satisfaction er bet ; mæs é justice ne vai quet bet coutantét, ha ne oai meid un Doué groeit Dén capabl d’hé houtantein.
Hac interrét. Goudé marhue Jesus-Chrouist péhani e arrihuas ardro tair-ær arlerh creisté, un den devod hanhuét Jogeb, e yas de oulèn é gorv guet Pilat, hac el lieinnas én un lincèll e oai bet reit dré charité : ean el laquas én ur bé nehué en doai groeit gobér en ur roh, é péhani ne oai bet hoah interrét hanni. Inou é chomas ag er Gùinèr de noz beèd er Sul vitin. Jesus-Chrouist e zou gannét é peuranté ; bihuét en dès é peuranté ; marhuét-è é peuranté, hac interrét-è bet guet peuranté. (Leinet Histoër en Testamand nehué a oudé er Figur LII beèd er Figur LIX).
E zou disquênnét d’el Limbeu. Goudé marhue Jesus-Chrouist, é inean dispartiét a zoh é gorv, e zisquênnas d’el Limbeu eit delivrein ineanneu en dud just e oai inou doh er gortoz. El Limbeu e oai ul léh idan en doar, é péhani é reposai ineanneu en dud santel-hont péré-zou bet fidelloh de chervige Doué quênt Donnedigueah Jesus-Chrouist, eit n’en dai bermen en darn muyan ag er Grechénion, ha péré e ortai guet hirreah ma vezai deit Jesus d’ou delivrein ha d’ou hass guet t’ou é triomfl d’en Nean, a béhani é hoai chairrét en or doh en dud, beèd que n’en devezai Jesus-Chrouist hé digueorét dré é varhue. Ne ouiamb quet sur hac ean e zelivras ehue er-ré é andurai poénieu tamporel ér Purgatoër : mæs goud e ramb sur ne zelivras quet er-ré condannét d’er poénieu éternel ag en ihuern ; rac n’en dès remission er bet eid er-ré-ze. Brassæd é teliai bout joé en ineanneu-hont a pe arrihuas Jesus-Chrouist d’ou visitein !
En drivet dé éma resuscitét a varhue de vihue. Er Juivèt guet eun ne vezai deit Disciplèt Jesus de glasq é gorv, ha n’ou devezai brudét é hoai resuscitét, e siêllas er mein e oai é holein er bé, hac e laquas inou soudardèt é goard. Mæs d’er Sul a vitin-mat, inean Jesus Chrouist e hum joéntas arrè doh é gorv, hac ean e sortias lén a hloër ér mæz ag er bé. En dé-ce, péhani zou Sul Vâsq, ean e aparissas de vèrhèt devod péré, guet er gredèn é hoai hoah é gorv ér bé, e oai oueit d’inou eit er baumein. Ardro en noz ean e aparissas ehue d’é Apostolèt. (Histoër en Testamand nehué Figur LIX ha LX).
E zou montét d’en Nean. Jesus-Chrouist goudé é Resurrection e chomas hoah ar en doar durant deu-uguênt-dé, hac e aparissas liès d’é Apostolèt, eit discoein splann dehai é hoai resuscitét, eit ou honsolein hac ou instrugein. D’en eu-uguêntvet-dé ean e ordrénas tehai perdêg en Aviél partout dré er béd, hac e hratas tehai er Speret-Santel guet assurance é vezai bet guet é Ilis beèd er fin ag er béd, hac en en devai hé honduiét a lein en Nean. Nezè ean ou hassas guet-t’ou ar er Manné-Olivèt : inou ean e ras tehai é vénidiction, hac e sàuas d’en Nean én ou fresence. Ag er Mistèr-ze é ra en Ilis el lid triomflus Rieu en Asçansion. Jesus-Chrouist n’en dès quet manquét d’é bromèss : rac eit boud ean montét d’en Nean, ni e ouair é ma hoah guenemb ar en doar én ur fæçon invisibl : rac é ma én éffæd hac é gurionné ér Sacremand adorabl ag en Autær ; e ma guet é Ilis ha guet peb-Fidel dré é hræce hac é brotection spécial. (Histoër en Testamand nehué Figur LXI).
Hac azéét én tu diheu de Zoué... Doué-zou ur pur Isprit hemb corv ; rac-ce n’en dès na tu diheu na tu clei. Er Speret-Santel eit hum obér doh hur speret goann ha ponnér, en dès impléét conzeu figurét eit rein demb d’antand penaus Jesus-Chrouist avèl Doué, e jouiss én Nean ag er memb puissance hac er memb gloër a béré e jouiss é Dad éternel, hac avèl Doué ha Dén, é ma sàuét drès en ol treu crouéét d’en ihuellan rang arlerh Doué. A pe fal demb inourein unan-benac, ne gavamb quet gùel léh de rein dehou, eit el laquad de chouquein én tu diheu d’er mæstr ag en ti. N’en dai quet larèt eit quemènt-ce é ma Jesus-Chrouist azéét én Nean quêntoh eid én é sàu, mæs larét-è amen é ma azéét, eit merchein demb en en dès acomplisset hac achihuét tout er péh en doai d’obér eit hur redamption ; just-èl mei merchét é Acteu en Apostolèt en er gùélas S. Stevan én é sàu én Nean, eit discoein demb é ma dalh-mad é zeulagad digueor ar é Ilis, hac e ma prest perpèt d’hé assistein ha d’hé secour.
Gùélein e rér hoah hinihue én un Ilis e ras Santes Hélèn sehùel ar er Manné-Olivèt, en traceu e lausquas Treid hun Salvér én doar a pe vontas d’en Nean. Assaiét-zou bet pahuein en andræd-ce : mæs en doar e strinqueai er pahuage doh er vechérerion ; ha d’en nivér a zoar en dès douguét er Fidelèt dré zevotion ag el léh santel-ze, ne seblantt quet mui eit pe ne vai quet bet touchét doh-t’ou, ha rontt Treid hun Salvér e chom attàu quen antiér èl biscoah. Jesus-Chrouist montét d’en Nean, e zou hun Avocat, hur Belêg, hur Bugul, hun Exampl, hur Mæstr, &c. (Leinet er Honsidérationeu santel, quetan Meditation).
A inou e tei de jugein. Jesus-Chrouist péhani-zou bermen é lein en Nean, e vou gùélét un dé é tonnèt lén a hloër eit jugein en-ol dud assamblét én ur memb léh, ha rein de bep-unan er péh en devou méritét dré é ævreu mat pé droug. N’en dès meit Doué en dès en droæd de jugein en dud : mæs Jesus-Chrouist, dré m’en dai hun Eutru rac m’en dès hur prenét dré er bris ag é Oaid précius, en dès ehue receuét er bouvoër d’exelcein é hunan er Jugemant-ce én ur fæçon splann ha sansibl ; ha rac-ce é ma larét é tei en achémand ag er béd de jugein er-ré vihue hac er-ré varhue. Mæs opèn er Jugemant general, ni e ouair é hès hoah ur Jugemant particuliér, péhani e hum hroa ér momand ma varhue peb-unan : de larèt-è, ni e grèd ferm guet en Ilis penaus, quentéh èl ma vai dispartiét un inean a-zoh hé horv, é compariss dirac Doué, eit receu en arrest a hé bonheur pé malheur éternel ; hac er Jugemant general ne changeou nitra ér santance prononcét é Jugemant particuliér peb-unan. Doué ne rei enta er Jugemant general meid eit difforh publiquemand é serviterion fidel doh é enemisèt, eit recompancein, pé punissein en dud én ou horv quer clous èl én ou inean, hac eit crésquein gloër er Sænt ha tourmand er béherion, revè m’ou devou méritét en eil-hac-éguilé. (Leinet er bempet Chapistr ag er Reflexioneu ar er pedair fin dehuehan).
Er-ré vihue hac er-ré varhue : de larèt-è, er-ré-zou marhuét a oudé er hommancemand ag er béd, hac er-ré e varhuou quênd en amzér-hont ; hac er-ré e vou hoah bihue nezè ar en doar. Ne fehai bout nitra paud blaouahussoh eid er péh en dès larét Jesus-Chrouist e arrihuou nezè. En dud e séhou guet scontt ag ér malheurieu a béré é vou menacét er béd. Er béherion e bedou er mannéeu de gouéh ar nehai ha d’ou golein. En drougueu e gouéhou ar en dud impi, e vou eit-t’ai èl un ihuern commancét ; mæs chervige e reint de burifiein en dud just, ha de grésquein ou honfiance é misericord ou Juge. A pe vou arrihue en dé hac en ær ag er Jugemant, ha m’en dou en Ælèt sonnét guet hou zrompetteu, er-ré varhue e resuscitou hac e hum assamblou ag er puar-horn ag er béd él léh déstinét eid er Jugemant. Gùélét vou Jesus-Chrouist é tésquên ag en Nean guet ur bouvoër hac ur majesté hemb par, ha tro-ha-tro dehou en Ælèt hac er Sænt. É Apostolèt, revè er promèss en dès groeit tehai, e vou chouquét guet-t’ou eit jugein er béd. Nezè é vou digueorét el livr ag er houscianceu, ha ne chomou nitra cuhét : disoleit vou ol actioneu en dud, hac éxaminét veint perhuéh. Arlerh en Ælèt e zifforhou er-ré fal doh er-ré vat : er-ré vad e vou laqueit en tu diheu de Jesus, hac er-ré fal én é du clei. Nezè er Juge souveræn é larou d’er-ré e vou én é du diheu : Deit hui, péré zou bet béniguét guet me Zad, quemérét position ag er Ranteltah e zou bet preparét teoh ag er hommancemand ag er béd. Arlerh ean e larou d’er-ré e vou én é du clei : Peèlleit doheign tud meliguét, quêret d’en tan éternel e zou bét préparét d’en diaul ha d’é ælèt. Quentéh er-ré men e yei d’en tourmanteu éternel, hac er-ré just e yei guet Jesus-Chrouist d’er joyeu éternel.
Me grèd ér Speret-Santel ; de larèt-è, me gréd é ma er Speret-Santel en drivet Personag en Drindèt : mé grèd é ta ag en Tad hac er Mab ; é ma Doué èl en Tad hac er Mab, hac en en dès er memb natur guet en eu-Berson-ze ; m’en ador guet Doué en Tad ha Doué er Mab, èl er vamèn ag er vuhé nehué e mès receuét ér Vadiènt, hac a ol er græceu hac inspirationeu mad e receuan bamdé : me laq én-ou me ol confiance : me zezir ma rei é zamurance ém inean, èl én é Dampl, ma quemérou position a nehi, ha ma forbanou a me horv hac a me halon ol er péh e eèllehai displige tehou (Leinet er Honsidérationeu santel, Méditation quetan).
En Ilis Santel. En dud lourd a speret, a pe gleuant conz ag en Ilis, e antand en Tampleu santel é péré en hum assambl er Fidelèt eit pedein. Mæs n’en dai quet honnéh-è er senéfication en dès er guir Ilis é Symbol en Apostolèt. Petra-è enta en Ilis ? rac n’en dès meid unan veritabl. En Ilis e zou un assamblé a Fidelèt Crechénion, péré-zou aliét dré er profession ag er memb Fé, dré en usage ag er memb Sacremanteu, ha dré en aboeissance d’en dud a Ilis ou Bugulion spirituel : n’eèllér quet bout salvét ér mæz ag en assamblé-ze ; streàuét-è partout dré er béd, ha padein e rei beèd er fin ag er béd : er pèn a nehi n’eèll quet bout gùélét, e zou Jesus-Chrouist, hac er pèn e eèll bout gùélét, e zou hun Tad santel er Pab, Viquel Jesus-Chrouist ar en doar.
Én éxplication-ze ag en Ilis é cavér en ol armage necessær eit combattein ha feahein er faus doctorèt, péré e assai hadein un doctrin-benac nehué ér Gréchéneah : quêstion-è enta a hé homprenein erhad.
N’en dès meid un Ilis veritabl ; rac er Fidelèt péré e gompos en assamblé-ze, ne rant ol meid ur horv ; n’ou dès ol meid ur memb pèn, ur memb isprit, péhani e ra buhé de tout er horv, ha de beb-mambr bihue ag er horv ; n’ou dès ol meid ur memb Fé, ur memb Espérance, hac er memb madeu spirituel. N’endai ehue meid én assamblé-ze é rantér de Zoué en inour e zou deliét tehou. Mæs pihue e hanhuér Fidelèt Crechénion, pé autremant, petra-zou requis eit boud ag en Ilis ? Hanhuein e rér Fidelèt Crechénion er-ré-zou badèét, e grèd, hac e ra profession ag en Doctrin a Grechéneah : hac èl-ce eit boud ag en Ilis, réd-è bout badèét, ha gobér profession a gredein é Jesus-Chrouist, hac ol er péh en dès ansaignét ha revelét d’en assamblé-ze. A pe laramb n’eèllér quet bout salvét ér mæz a nehi, ni e antand penaus er-ré ne rant quet profession ag er memb Fé, pé n’en dint quet lodêq én usage ag er memb Sacremanteu, pé n’aboeissant quet d’er Vugulion spirituel, er-ré-ze-zou ér mæz, ha n’eèllant quet bout salvét. Rac-ce en apostadèt, de larèt-è, er-ré e renonci de Jesus-Chrouist ha d’é Zoctrin, hac en héritiquèt, de larèt-è, er-ré en dès santimanteu particuliér ar certæn poéndeu ag er Fé hac e refus sèntein doh en Ilis, penaus-benac ma rant profession a gredein é Jesus-Chrouist, hac a héli é Zoctrin, er-ré-ze-zou ér mæz ag en Ilis ; rac n’en dint quet aliét guet er Fidelèt Crechénion dré er professton ag er memb Fé.
Er-ré excommunièt, de larèt-è, er-ré en dès en Ilis forhét a gaus d’ou diaboeissance pé a gaus d’ur hrim-benac, ag en droædeu ou doai d’hé madeu spirituel, er-ré-ze, penaus-benac ma vihuant guhavè é-mésq er Fidelèt ha ma credant ol er péh e grèd en Ilis, e zou neoah ér mæz a nehi, rac n’en dint quet aliét guet hé bugalé dré en usage ag er memb Sacremanteu.
Er sysmatiquèt, de larèt-è, er-ré e refus aboeissein d’er Vugulion spirituel, é spécial d’hun Tad santel er Pab, hac e vènn hum gondui d’ou fantazi, penaus-benac ma credant é Jesus-Chrouist, hac ol er péh e ansaign en Ilis a hènd-aral, er-ré-ze-zou hoah ér mæz, rac n’en dint quet aliét guet er Fidelèt dré en aboeissance d’en dud a Ilis.
Er béherion péré n’en dint quet excommuniét, e zou mambreu d’en Ilis ; rac Jesus-Chrouist e ansaign demb én Aviél é hès é assamblé er Fidelèt ar en doar, plous ha gran mat, tud vat ha tud fal, ha ne veint difforhét meid én achémand ag er béd, a pe zei de rein de beb-unan revè é ævreu.
Santel Catholiq. A guemènd en dès hum vèllét bet-ha bermen a hadein é-mésq er bobl ur faus doctrin-benac, n’en dès bet quasi hanni n’en dès brudét é hoai degassét guet Doué eit difari en Ilis. Ol en ou dès hum vantét gùéh-t’er-uéh é hoai ou assamblé ind oai veritabl Ilis Jesus-Chrouist, ha ne vai bet hanni salvét a guemènt n’ou héliai quet. En darn muyan, eit cavouét æssoh en tu de drompein er bobl, en dès larèt ne glasquènt meit gùellad er Religion ha creihuad en Aviél. Er fal Grechénion, péré-zou scuéh guet Lezèn Jesus-Chrouist, ne zezirant quet gùel eit cavouét unan-benac e ansaignou dehai ur Religion d’ou guis ha fantazi. En dud ignorant, péré-zou perpet prest de guemér er plæg é assaiér rein dehai, e rid arlerh en treu nehué, hac e gav ur blijadur vras é cheleuèt er-ré hé lar caër dehai eit ou zrompein. Mæs ind e zeliehai goud penaus Ilis Jesus-Chrouist ne change quet, hac en hi dès puar-caractær péré hé disting doh en ol assambléieu-aral, péré e hum vantt gùéh-t’er-uéh a vout veritabl Ilis Jesus-Chrouist. Rac n’en dès meid en Ilis Romæn e zou Unan, Santel, Catholiq hac Apostoliq.
En Ilis-zou Unan ; rac en ol mambreu péré hé hompos, n’oa dès meid ur memb pèn, péhani zou Jesus-Chrouist, ha péhani en dès reit de S. Pierr, ha d’en ol Pabèt ar é lerh, un otorité spirituel ar beb-Éscob hac ar beb-Fidel. Rac-ce hun Tad santel er Pab, Viquel Jesus-Chrouist, e zou Bugul er Vugulion ha Bugul en devèd. Peb-Éscob guet é zevèd e form ul lod ag en Ilis general ; hac en ol Fidelèt guet ou Bugulion, e zou aliét guet hun Tad santel er Pab dré er memb creden, dré er memb espérance, dré er memb Doctrin, dré er memb Sacremanteu ; ha ne rant ol meid ur memb corv.
En Ilis-zou Santel : rac n’en dès meid én assamblé-ze é rantér de Zoué en inour e zou deliét tehou ; rac Jesus-Chrouist er pèn a nehi, e zou santel hac er vamèn ag en ol santeleah ; rac ne grèd na ne ansaign meid en Doctrin santel hi dès désquét guet hé Mæstr divin : rac ul lod-vad a hé mambreu e zou santel, hac ér mæz a nehi n’en dès quet a santeleah nac a salvedigüeah : rac conduiét-è perpet dré er Speret-Santel, péhani e ra dehi n’eèll quet hum drompein nac aprouvein er gorruption. Remerquet erhad é hès én Ilis deu-rum tud ; devèd ha Bugulion : d’er Vugulion-è ansaignein ; ha d’en devèd-è cheleuèt hac aboeissein. D’er Vugulion en en dès Jesus Chrouist larét : Quêret, ansaignet quement Nation-zou, ha badèet ind é Hanhue en Tad, hac er Mab hac er Speret~Santel : é-hon gueneoh bamdé beèd en achemand ag er béd : ha d’en devèd en en dès larét : En n’emb ne cheleuou quet en Ilis, e zeli bout trætét èl ur Payan hac ur péhour publiq. Mæs remerquet hoah penaus n’en dai quet d’hun Tad santel er Pab hemb quin, na de beb-Éscob é particuliér, mæs d’er horv general ag er Vugulion spirituel en en dès hun Salvér grateit é assistance eit ne hum drompeint quet. Rac er Pab deusto ma talh én Iiis er hettan rang a inour hac a otorité, ha m’en dès berh ar beb-Éscob hac ar beb-Fidel, n’en dai quet exantoh a hum drompein eid un aral. Mæs ur uéh ma hum accord en nombr brassan ag en Éscobèt guet hun Tad santel er Pab de zoug ur Jugemand ar un articl pé affær-benac, ne vai quet mui moyand de reculein, hac obligét-è peb-Fidel de sèntein doh er Jugemant-ce, idan boén a ziaboeissein d’en Ilis. Honnéh-è en Ilis, péhani-zou assistét guet er Speret-Santel, ha péhani n’eèll quet hum drompein.
En Ilis-zou Catholiq : rac ag er hommancemand ag er béd ul lod-vad a dud en dès gorteit guet hirreah Donnedigueah hun Salvér, en dès espérét én-ou hac en dès bihuét paud santelloh eit ne ra bermen en darn muyan ag er Grechénion. En dud-hont e oai, én ur fæçon, ag en Ilis en dès établissét Jesus-Chrouist, hac e badou beèd er fin ag er béd. En Ilis-zou hoah Catholiq, rac m’en dai streàuét partout dré er béd. Én èffæd n’en dès canton ar en doar ne gavér inou Fidelèt Catholiq ; hac ol er vugalé badèét é-mésq en Héritiquèt ha Sysmatiquèt, e zou gùir mambreu d’Ilis Jesus-Chrouist, beèd quene za dehai cousantein ag ou vat volanté d’en Héresi pé d’er Sysm.
En Ilis-zou Apostoliq ; rac m’en dai en Apostolèt en dès hé streàuét partout ha cimantét guet ou goaid ; rac ma crèd ha ma hansaign ol er péh en dès en Apostolèt credét hac ansaignét, ha rac m’en dai conduiét dré Éscobèt, péré en dès quemérét carg en Apostolèt.
Caër en devou en Héritiquèt crial ha hum vantein peb-unan d’é du, é ma ou assambléieu-è veritabl Ilis Jesus-Chrouist : jamæs ne ziscoeint é mant Unan, Santel, Catholiq hac Apostoliq. Penaus é vehènt ind Unan, durand ne hum accordant itré-d’ai, meid eit ravagein en Ilis Romæn ? Penaus é vehènt int Santel, durand ma tigueorant en or d’el libertinage ha d’er gorruption ? Penaus é vehènt int Catholiq, durand n’en dint streàuét meid én ur horniq-bro-benac, lod-én ur hanton, lod én ur hanton-aral ? Goud e rér pegource en ou dès commancét, ha ne chom mui trace er bet ag ul lod-vad a nehai. Én éffæd n’en dès Héritiq er bet ne vehai eèllét temall dehou er péh e larai Tertulian d’er-ré ag é amzér : » A be-ban é hoh-hui deit ? Déh pé en dé quênt, ne oai rontt er bet a hanah. » Penaus é vehènt-ind Apostoliq, durand ne rant meit dispèn ha fondein er péh en dès groeit en Apostolèt ? A berh pihue è mant int bet degassét ? Quênt mei parissét Luther én Allemagn ha Calvin é France, mèn é hoai er Brotestantèt ? A berb pihue en en dès Luther ha Calvin receuét er bouvoër de berdêg ou lezèn ?
N’en dès enta meid en Ilis Romæn e eèll hum hlorifiein a voud Unan, Santel, Catholiq hac Apostoliq. Hé hanhuein e rér Romæn, rac er pèn visibl a nehi e zou hun Tad santel er Pab, Éscob a Rom hac Héritour d’er hettan rang a otorité hac a inour en doai reit Jesus-Chrouist de S. Pierr drès en Apostolèt-aral, de béré en en doai reit ehue é otorité eit streàuein é Ilis partout dré er béd. En Apostolèt en dès instrugét ha cassét Éscobèt, de béré en ou dès reit er haractær hac en otorité ou doai receuét guet Jesus-Chrouist : en Éscobèt-ce en dès reit er memb caractær, hac er memb otorité d’er-ré-zou deit én ou léh, hac èl-ce en Ilis e bad a rum-de-rum, hac e badou perpet guet er memb caractær hac er memb otorité hi dès receuét guet Jesus-Chrouist dré zeourn en Apostolèt. Ne oulennamb bermen guet enemisèt en Ilis meit ma tiscoeint temb ehue en ou dès én ou assambléieu ur rangèn a Éscobèt, péré en devou receuét a zourn de zourn ou haractær hac ou fouvoër guet en Apostolèt. Eit hum sauvein ag en temall-ze e rér dehai, ind ou dès cavét de larèt é ma d’er bobl é tegouéh rein ou otorité hac ou mission d’en dud a Ilis. Mæs ind e zeliai considérein penaus un otorité spirituel, èl mei hani en Ilis, n’eèll quet couéh itré deourn er bobl nac en dud carguét ag en affærieu tamporél. Er bobl e eèll goulèn ha presantein ; mær en Ilis hé hunan en dès en droæd de rein d’é Ministrèt caractær, otorité ha mission ; ha pihue benac e antréehai ér hargueu ag en Ilis dré un or-aral, e vehai un intru hac ul lair, é mé Jesus-Chrouist.
Er Gommunion ag er Sænt Dré er guirieu-ze ag en nàuvet articl, ni e antand é ma berdér en ol Fidelèt Crechénion, hac é ma cummun itré d’ai en-ol madeu spirituel ag en Ilis. Rac èl m’en dint ol mambreu d’ur memb corv, pèhani-zou en Ilis, ol é mant ehue lodêq én ævreu mat, ér græceu hac ér Sacremanteu en dès laqueit Jesus Chrouist én Ilis. Rac-cè er Grechénion péré-zou ér stad a græce e zou lodêq ha participant én ol Overenneu é larér ér Grechéneah, én ol Pedenneu publiq ha particuliér, én ol ævreù mat, hac én ol vertuyeu e bratiq er Fidelèt ne vern mèn-è.
Er Grechénion péré-zou ér stad a béhet marvel, n’en dint quet lodêq ér memb fæçon én avantage-ze, penaus-benac m’en dint participant én ul lod-vad a dreu é Communion er Sænt. Rac en union e gonservant guet en Ilis, ou dalh perpet én ur stad ma heèllant profittein ag er Pedenneu hac ævreu mad e rér én Ilis, ha méritein guet Doué dré secour er-ré-ral, er græce de hum gonvertissein. Ur péhour e zou èl ur mambr marhue, mæs aliét-è neoah guet en Ilis dré er profession ag ur memb Fé, hac ag ur memb Espérance, dré en aboeissance exterior d’er Vugulion spirituel, ha dré en droæd e gonserv de vout lodêq (mar car) ér memb Sacremanteu. Brassoh-è hoah é avantage eit hani er-ré-zou absolumant forhét dré en excommunication-vras a Gommunion en Ilis. Rac er-ré-ze n’ou dès mui lod er bet ér madeu spirituel ag en Ilis. Haval int doh bugalé dissènt en dès ou zad hac ou mam déshèritét ha forbannét ag ou hompagnoneah. Mæs èl ma conservant perpet er Vadiènd ou dès receuét, en Ilis e gonserv ehue un droæd ar nehai, hac e eèll (mar carant) rantein dehai er péh hi dès lamét guet-t’ai.
Remerquet erhad penaus er Gommunion-ze e zou itré er Fidelèt. Ne achihue quet guet er vuhé-men : padein e ra hoah ér vuhe-aral ; ha n’en dès meid er-ré dannét n’ou dès lod er bet én-hi. Rac en Ilis e uélamb ar en doar, n’en dai meid ul lod ag un Ilis generaloh, péhani e gomprèn ol mambreu Jesus-Chrouist, de larèt-è, en ineanneu e zou én Nean, er-ré e andur ér Purgatoër, hac er-ré-zou hoah ar en doar. Bout-zou un union hac ur Gommunion sterd itré en tair-assamblé-ze ér fæçon-men : en hani-zou én Nean e oulèn guet Doué græceu ha secourieu eid en hani-zou ar en doar, ha delivrance pé soulagemand en hani-zou ér Purgatoër. En assamblé-zou ar en doar, e bèd ehue eid en hani-zou ér Purgatoër, e fourniss a hé lod de hloër en hani-zou én Nean, dré er pratiq ag en ævreu-mat ha dré er Sacrifice santel e offr de Zoué én hé inour : hac en assamblé-zou ér Purgatoër, e receu secour ha soulagemant guet en hani-zou én Nean, ha memb guet en hani-zou ar en doar.
Hanhuein e rer en assamblé ag en Nean, en Ils triomflus, rac m’hi dès douguét er victoër ar enemisèt hur salvedigueah, ha ma triomfl guet Jesus-Chrouist én é hloër. Hanhuein e rér en hani ag er Purgatoër, en Ilis é souffrance, a gaus d’er poénieu e andur eit gobér satisfaction de Zoué. Hanhuein e rér en hani-zou hoah ar en doar, en Ilis é brizél, a gaus d’er brizélieu e ra dehi bamdé er goal-speret, er Juivèt, er Bayannèt, en Héritiquèt, er Sysmatiquèt, hac er fal Grechénion. En diaul e ra mil-tro eid assai trompein ha corromplein er Fidelèt : en Huguenaudèt e hum laq de unan guét er goal-speret eit ravagein en Ilis : er fal Grechénion hé disinour dré ou modeu hac ou buhé corromplét : caus int m’en dai blasfæmét Hanhue santel en Eutru-Doué é mésq en dud hemb Fé ha hemb Religion, péré e gav de larèt n’en dès quet mui a santeleah ar én doar, hac en en dès Jesus-Chrouist abandonnét é Ilis : er goab hac en disprisance e rér ag en devotion, e zistro ul lod-vad a chervige Doué : er goal exampleu hac er scandal e gorrompl en dud youanq : er honseilleu fal hac er mêlationeu e rér de vodeu ha custumeu er béd, e antretèn er béherion ér goal hènd ; ha contraignét vér d’avouéein é vou bihan en nombr ag er-ré salvét ha bras en nombr ag er-ré dannét. (Leinet en nàuvet Chapistr ag er Reflexioneu ar er pedair fin dehuehan).
Unan a avantageu caërran en Ilis, e zou er bouvoër en dès reit Jesus-Chrouist dehi de bardonein peb-sort péhedeu. Gannét-omb ol ér péhet, ha ne fehèmb quet bout mambreu d’en Ilis na lodêq én hé madeu spirituel, quenevai ma ta Doué dré é visericord d’accordein demb er Remission ag er péhet originel ér Sacremand a Vadiènt. Mæs Doué e ouair é ma raï oann ha raï fragil mab-dén, eit ma conservehai peèl er guettan græce-ze : rac-ce ean en dès instituét hoah Sacremanteu-aral, é spécial er Bénigèn, dré béhani é pardon ou féhedeu d’er-ré en dès ag ou fauteu ur gùir Gontrition, hac e oulèn guet-t’ou misericord guet humilité ha ferm propoz d’obér satisfection a nehai ha de beèllad doh t’ai én amzér de zonnèt. Er Remission-ze ag er péhedeu e zou ur fréh a Vériteu Jesus-Chrouist, marhuét ér Groès. (Er Chapistr ag er Sacremanteu n’en dai meid ur suitt hac un éxplication ag en articl-ze).
Goudé er marhue, péhani-zou un disparti ag en inean a zoh er horv, hac e arrihuou guenémb prestoh eit ne chongeamb, hur horveu e retournou de zoar hac hun ineanneu e gomparissou dirac Doué eit bout jugét. (Leinet er buarvet Chapistr ag er Reflexioneu ar er pedair fin dehuehan). Mæs hur horveu ne chomeint quet birhuiquin én doar : rac dé er Jugemant general é resusciteint, eit bout lodêq é bonheur, pé é malheur éternel hun ineanneu. Rac-ce dré er Resurrection general ag er hiq ni e antand é tènnou Doué ag er peudr hac ag er gorruption, er memb corv hac er memb quiq hun n’ès bermen, hac é tei hun ineanneu de hum joéntein doh hur horveu, ha jamæs separation ne vou mui itré d’ai.
Ol é resuscitehèmb, é-mé S. Paul ; mæs boud-e vou quêmb itré en dud just hac er béherion. Er-ré e varhue érstad a béhet marvel, e resuscitou eid bout malheurus durand un éternité, hac eid andur én ou horv hac én ou inean tourmanteu horribl ha continuel : ou horveu e vou lous, eahus ha blaouahus de uélèt. Mæs er-ré e varhue ér stad a græce Doué, e resuscitou éit bout heurus de virhuiquin : ou horveu e vou splann ha ligûernus èl er stirèt ; ne veint mui chugét na de gorruption na de zroug er bet ; quer scan veint ma passeint én ur momand ag ul léh d’en aral ; quer sontil veint ma træzeint hemb poén erbet en treu calettan, ha ne vou nitra capabl d’ou arrest. Ne vou meid er-ré e vou bet santelemant cruel doh ou horv ér béd-men hac en devou bet ur marhue mat, e vou lodêq én avantageu-ze. Rac er-ré en dou mignonnét ou horv ha reit dehou é ol coutantemant, e cessou ag er momand ag ou marhue a vout mambreu d’en Ilis, hac a-nezè é hantréeint é assamblé en diaulèt. Jesus-Chrouist en dès reit demb splann d’antand é vou hénnen vou en nombr brassan, a p’en dès larét é ma franq en hènd e gondui d’en dannation, hac é hès paud e guêrh en-ou.
De larèt-è, ur vuhé heurus de virhuiquin e vou recompance en dud just, hac un éternité a valheur e vou punition er béherion. Dré en articl-ze ni e ra enta profession a gredein penaus en ineanneu e sorti ag er béd-men purifiét ag ou fauteu, e jouiss ér Baraouis ag ul lehuiné hemb par ; hac arlerh er Resurrection general é tei ehue ou horveu de vout lodêq én ou bonheur durand un éternité. (Leinet en eihvet Chapistr ag er Reflexioneu ar er pedair-fin dehuehan). Mæs a fæd er béherion, ni e grèd n’antréeint jamæs én Nean, mar marhuant cablus ha ne vehai meid ag ur péhet marvel ; hac é veint tourmantét guet en diaulét én ur ovèll a dan, hemb arsàu na discuéh nac espérance er bet a sorti, nac a uélèt jamæs en Eutru-Doué. (Leinet en huéhvet Chapistr ag er Reflexioneu ar er pedair-fin dehuehan).
Ne fehèmb quet gobér gùel, a pe laramb en articl men ag er Symbol, eit considérein a dost é homb crouéét ha laqueit ér béd eit hanàuein, carein, ha chervigein Doué, ha dré er moyand-ce gounid er vuhé éternel. Ma ne chongeamh quet ér vuhé-ze durand ma homb ar en doar, pé ma ne chongeamb én-hi meit diar scan, é homb én dangér a hé holl, ha ræzon e vehai d’hur seèllèt èl tud foll hac amoæt. Rac en ancoéh ag er bonheur-ze e zou pèn-caus de zannation en darn-muyan ag en dud, hac er vamèn ag ul lod-vad ag en drougueu e anduramb ér vuhé-men. Én éffæd, ne zougehèmb quet er beuranté, en disprisance, en anjulieu, er goal-gonzereah, nac en treu-aral guet péré é vemb poéniét ha chagrinét quel liès, pe gonsidérehèmb penaus en ol drougueu-ze e bass én ur momant, hac é heèllamb, dré en implé mad a nehai, méritein ul lehuiné, ur gloër ha madeu péré n’ou devou quet a fin.
Ag er gurionnéeu comprênét én articleu ag er Symbol, bout-ç’ou pedair spécial e omb obligét de oud a uellan m’en domb capabl, idan boén a zannation : 1.° Mistèr en Drindèt Santel ; 2.° Faute Adam ; 3.° Er reparation en dès groeit Jesus-Chrouist ag er faute-ze ; 4.° Hun inean ne varhuou quet.
1.° A Vistèr en Drindèt Santel. Réd-è goud é hès un Doué ; é hès tri-Person é Doué, en Tad-è er hettan, en eil er Mab, hac en drivet e zou er Speret-Santel. Er Mab e zou angeandrét ag en Tad ; er Speret-Santel e za ag en Tad hac er Mab ; hac en tri-Person-ze ne rant meid un Doué hemb quin, rac n'ou dès ou zri meid er memb natur hac er memb Divinité.
2.° A faute Adam. Er Fé e ansaign demb é crouéas en Eutru-Doué Adam hac Eve ér stad a hræce hac a innoçance, hac é heèllènt bout perpet heurus ér stad-ce, p’ou devezai carét. Pe vezènt bet dalh-mat fidel de Zoué, jamæs ne vezent marhuét ; mæs treménét vezènt ag el lehuiné tamporel d’el lehuiné éternel, eit péhani e hoènt crouéét. Doué en doai int laqueit ér Baraouis terrestr, hac e lausquas én ou disposition ol èr fréh e oai inou, nameid unan, a béhani é tihuènnas doh-t’ai daibrein idan boén a vout punisset ar en tache. En diaul, dré jalousi doh ou bonheur, e solitas hur hettan mam de zaibrein ag er frehèn dihuènnét doh-t’ai ; ha goudé m’hi doai daibrét, hi e ounias ar hé frièd d’obér èl-d’hi. Quentéh Doué ou hondannas, int hac ol ou bugalé ar ou lerh, de verhuel ha de vout dannét ma n’ou devezai groeit pénigèn. Dré ziaboeissance hur hettan tad é ma bet corromplét natur mab-dén, hac é homb chujét d’hur bout dalh-mat brizél doh hur goal inclinationeu, péré hun doug hemb cèss d’er péhet, ha péré-zou pèn-caus d’en afflictioneu ha clinhuedeu e gouéh ar-n’amb. Rac-ce mab-dén, péhani e oai bet crouéét guet parfætioneu tostiq haval doh ré en Ælèt, e zou deit dré en débordemant ag é galon, de vout haval doh el lonnèt hemb ræzon.
3.° Ag er reparation en dès groeit Jesus-Chrouist a faute Adam. Ol é vezèmb chomét idan er bouis ag er gondannation-ze hemb espérance er bet a visericord, quenevè m’en dès Mab-Doué, en eil Person ag en Drindèt, hum hroeit Dén, eit gobér satisfaction eid-omb de justice é Dad, eit hur prenein ag er péhet hac ag en ihuern, dré er bris ag é Oaid précius. Méritét en dès temb græceu hilleih pihuiqueoh ha creihuoh eid er-ré e oai bet reit d’Adam ha d’Eve én ou stad a innoçance. N’en dès bet na ne vou jamæs hanni salvét, nameit dré é vériteu.
4.° Hun inean ne varhuou quet. Hun inean en dès bet ur hommancemant ; rac Doué en dès hé hrouéét ha joéntét doh hur horv ér momand ma homb bet conceuét itré digosté hur mam : mæs jamæs fin n’hi devou. Er marhue hé dispartiou a zoh hur horv ; mæs er marhue n’en devou berh er bet ar nehi. Arlerh en disparti-ze hi e yei pé d’er Baraouis, pé d’er Purgatoër, pé d’en Ihuern. Mæs dé er Resurrection general, hi e retournou arrè de rein buhé d’er horv, hac e yei guet-t’ou pé d’en Nean devad er-ré heurus, pé d’en ihuern devad en diaulèt.