Guerziou groet d'an enor ar c'henta greunadier eus ar Françz
GUERZIOU
GRŒT
D'AN ENOR AR C'HENTA GREUNADER EUS AR FRANÇZ,
Theophil-Malo Corret
DE LATOUR D’AUVERGNE.
TRADUCTION FRANÇAISE, LIBRE
DES VERS BRETONS
Composés par Auguste Lallour,
À LA MÉMOIRE
DU PREMIER GRENADIER DE FRANCE,
Par le même Auteur. Chilaouet oll tud a Vreis
Au histor eus eur C’hernevis,
Ar c’henta den a zo ganet
E Françz, ha marteze er bed.
Corret a voa e leshanno,
E gristen Theophil Malo ;
Latour-d’Auvergne a voa anveet,
Hanno gant e zud coz gonet.
Eus a Garaës guinidic,
Morse ne voue pinvidic,
Ha goulscoude eus an noblançz
An ancienna voa er Françz ;
Speret leun a gouizieguez,
Calon carguet a c’harantez,
Ene quit a bep tachadur,
En a voa bepret eun den fur.
En eun den ne voa bet jamæs
Quement a c’helennadurez ;
Gout a rae uguen langaich,
Piou gall aznaout davantaich.
Abars ar Revolution
A gollas Loys a Bourbon,
Pell amzer a voa capiten,
Capiten a Greunaderien.
Ar Roue Spaign a voa Bourbon,
D’hiny Françz quenderv ha mignon,
Hac en eun enez Spaign, Mahon
Voa quemeret gant ar Sauzon.
Ar Roue Spaign a c’houlennas,
Hac e c’henderv deon a reas,
Latour d’Auvergne, evel sicour
Enep e derrupl adversour.
Neubeut var lec’h a gommanças,
Un assailh general, allas !
Ar Spaignoled a voue spontet,
O velt eur c’habiten lahet.
Eus al laez ar Vuriou
Ar Sauzon gant o fusuil’hou
Varnezan, evel var tud goue,
Hep span ha danger a denne.
Christen na c’havas ar c’hourach,
E creis quement a c’harnach,
Da glasq an ovizcer lahet,
Nemed ar C’hernevis Corret,
Hep aon a phlomb boledou
E unan, etre ar c’horfou,
A guemeras eus an dachen
Var e ziou scoas ar c’habiten.
O cleout an taul gaer-ze,
Ar roue quen countant a voue
Ha diouc’htu deon a c’hennigas
Daou mil scouet bep bloaz gant e groas.
Autrou Roue Spaign, emeza :
Ne allan receo brema
Nemed ar groas ervez o c’hoant ;
Trugare var bouez an arc’hant.
Goude caçzet pell ar Sauzon,
E Françz a zeuas hor Vreton ;
D’ar study a voa e Breis,
Epad an dizurzou Paris.
Ar goarnamant en amzer-ze
Anvezet a voa comite
Eus a silvidiguez an oll ;
Meur veach a reas ar c’hontroll.
Eus a bep gostez attaquet,
Ar Françz a voa aner collet
Pa ordrenas ar c’homite
Da sevel pevarzec arme.
Latour d’Auvergne a voa galvet,
Ha gant ar c’homite pedet
Da guermerc’h ar c’hommandamant
Eus an arme au nige c'hoant.
Commandi na c’houlennan quet,
A lavaras diouc'htu Corret ;
Ar Spaign pelzo anevezoun,
Er bro-ze caçzit ac’hanoun.
Eno a voant dastumet,
Daouzec mil soudard anvezet,
An dreist ordinal banden,
Ha var lec’h banden an iveru.
Lahet a voa ar general,
Da Moncey var lec’h Marichal,
Ar c’hommandamant voue roet,
Rac na blige quet da Corret.
E Breis en eur zont dre vour,
Var eur bâtimant marchadour,
Nep gall nem diffenn hor Vreton,
Voue quemeret gant ar Sauzon.
Eus ar Sauzon meur da hiny
A glascas en e c’haçzoni
Tenna deus e dog var e phenn
Emel driliou cocarden.
Scuis gant an oll trubuilhou-ze,
Corret a dennas e c’hleze ;
E c’hocarden ganti toullet
D’ar penn ar c’hleze voa staguet.
Deut aneuze, a lavaras,
Da clasquit affair dime c’hoas ;
Nep eun a c’hoant va c’hocarden,
Me e laho diouc’htu agrenn.
Eun deiz e Londres heuliet
Gant eur rum a bolliçzonnet,
Var boues e mel cocarden c’hoas,
Eun dra marvailhus arruas.
Goab arae deon ar Sauzon :
N’em z’roi ha reas hor Vreton,
Hac en eum temporel a goc’h
A tollaz eur Sauz, respect d’oc’h.
Ar re-all oll sabbatuet
Evit ato voue corriget
Da zont mui da glasq affair
D'ar paour quez Breton prisonnier.
D’ar peoc’h a zeuas e Paris
Corret ar vaillant Kernevis,
D’ar gouarneurien an nation
A c’houlennas e phension.
Carnot eun eus ar Ministret,
A lavaras : te na po quet,
Rac ar Françz o deuz ezoum bras
Eus ta servichou irio c’hoas.
Guiniguet a voa deon gageou,
Argant hac ouspen enoriou ;
Nemed ar pez a gleer dinn,
Emeza na c’houlennan quin.
Carnot deon respontas : Breton !
Na chilaoun quet ta ræson :
Lavar dinn : ha te gav diæs.
Da c’haout tra dre vadelez ?
Tra citoyen, n’oun quet mezus,
Na da c’haout re glorius :
Nemed ar pez a so glet dinn,
Emeza adare, a fall quin
Goulscoude ma boutou so fall ;
Me garfe caout eur re all :
Pe guer out quermad em c’henver,
Rei dime eur re boutou lezr.
Ar gouarnerien sabbatuet
O velt eun den quen decidet.
Eis cant liur deon a reas,
Evit e phension bep bloas.
Ar peoc’h ne badaz quet da pell,
Adare savas ar brezell,
Eur car deon, Brigant anvezet,
Ganti bras a voa glac’haret
Eus e unec pautr, eun beo,
Varlec’h ar re-all tout maro,
Maro soudardet d’an arme,
D’e c’honsoli eun a chome.
Enep an daëlou e dad,
Pe guer a voa cavet mad
Da zoug ar fusuilh ar sabren,
Partial a voa glet souden,
Ar Brigand voa paour, hac ouspen
Kœr bras oant ar remplaçourien ;
Corret evit-an partias,
Evel pautr yaouanc en e plaçz.
A enep e anter cant bloaz,
Corret a voa yac’h ha green c’hoas ;
En arme necun yaouancoc’h
Evit eon n’a voa capaploc’h.
Mais pa glevas Napoleon,
Quenta Consul an nation,
Corret soudard simpl partiet,
Eon a chomas bras souezet.
Petra rafomp-ni, emeza,
Eus ar C'hernevis-ze brema :
General a dleffe beza,
Pe coronel d'an neubeuta.
Carnot deon respontas souden :
Commandi n'a c'hoanto biquen :
Bep seurt d'eon o meus guiniguet,
Hac oun bet ato refuset.
A enep eo diræson,
Emeza c'hoas Napoleon,
Me gao nevez enoriou,
Da aznaout e servichou.
Du recompensi ar Breton,
Anveet vo gant an nation
Quenta Greunader eus ar Françz,
Ha countant a vezo mechançz.
Me meus sonch da rei deon ouspen,
Eus a bers ar bro, eur sabren ;
Gant aour var nean a vo scrivet :
Ar Françz d'ar citoyen Corret.
Napoleon a guemeras,
E unan, ar bluen ha scrivas,
En eur scriva deon a songe
Caout enor bras a guementze.
Diouc'htu ha guellas hor Vreton
Al liseren Napoleon,
Discueza a rign ar sabren,
Emeza, d'an adversourien.
Me a ziscuezo d’ar bed oll
Nequet coet ar Françz en erroll
En eur rei eur sabren dime,
Me a desteno an dra ze.
Ez guir, var lec'h neubeut amzer,
Hor soudardet treuzas ar ster,
Pini so ar Rhin anvezet,
Ha touch eus ar bro an Tentet.
Er Bavier a voant arruet,
Var ar grec'hennou lavaret
Ar grec'hennou Oberg'hausen.
Plaçz a glac'har d'ar Francisien.
Latour d'Auvergne, ervez ar c'hiz
Eus ar soudardet ar breis,
A rae, d'ar pen e vanden,
Plaçz bras en dro gant e sabren.
Ar banniel eur rum a Teutet
Gant e zourn cleiz voa quemeret,
Pa var marc’h eur Houllan redas,
Ha gant eun toll lançz e lazas.
Evel ze breudeur achuas
Ar buez ar citoyen bras,
O deus gounezet ar hanno
A c'henta Grenader ar bro.
Pa na oa quet en armeou,
Composi a rae scridou
Dre pere o deus amprouet
Piou oant Breis ha Bretonet.
Hor langaich, a lavar Corret,
So an ancienna er bed,
Hac eon a voa er Barados
Guech all hini hon tadou coz.
Ar roue Bavier a glevas
Piou voa Corret, hac ordrenas
Da lacquaat e c'horf balsamet
Dian eur men bez express grœt.
E c'halon a so bet miret
En eur vouest argant, ha douguet
D'ar c'houg, gant ar c'henta sergeant,
An tri ha daou uguen regimant.
Hep guech a voa galvet : Corret !
Ar sergeant lavare : « Lahet
« Gant enor tal an adversour. »
Ra zeui e sonch domp e sicour !
D'ar gouel sant Per er miz Even ,
Mil eis cant eun ha daou uguen,
Un imaich coëwr a sobet
Savet d'an enor a Corret.
Ervez an urz autrou roue,
Bep regimant eus an arme
Da Caraez o deus caçzet
Eun eus e guella soudardet.
Eus a bep corn eus ar breis,
Da enori ar c'hernevis,
Tud a leiz a so deut ivez,
Da vell e imaich var ar bez.
Ar bed oll breman a disco
Pe seurt tud a so en hor bro,
Hac ispicial c'hoas ar re
A gar dreist bep tra liberte.
Fidel ato d'an nation,
Ar c'hlenved an ambition
Enep ar bro na zroi morse
Nac ho speret nac ho c'hleze.
Dian bep seurt gouarnamant,
Biscoas n'hon deus nemed eur c'hoant ;
D'hor vreudeur rei assistançz,
Ha combatti evit ar Françz.
Couraich eta va Bretonnet,
C'hui so ar c'henta bopl er bed,
Ervez lezennou hor Doue,
Lezennou tout a c'harante.
Ar guerziou me a so bet grœt
Gant eur c'hernevis anvezet
August Lallour eus a Quemper,
An eil pautr eus hini oa Mair.
Daouzec bloas martolod var mour
Pe mœstr-scholaer, pe marc'hadour,
Adare ez oe è Kemper
Ru an Tud-Gentil mœstr-scolaer.
Auguste Lallour.
Instituteur primaire privé.