Guirionéeu ag er Religion/a-bezh



GUIRIONÉEU

AG

ER RELIGION

HA

DEVÉRIEU UR HRECHÉN.

CHAPISTR QUETAN.
fin dehuéhan mab-dén.

1° Perac é on-mé ér bed-men ? Hà me zou laqueit ar en doar eit bout pinhuik, eit bout inouret ? Non-pas : en inourieu hag er madeu a vamen n’en dint quet jaugeabl erhoalh doh-ein, ha ne fehent quet me rantein jamæs coutant, rac n’en d’on quet ér bed eid hum hoalhein a bligeadurieu er horv. En Eutru Doué en dès crouéet mab-dén guet ur ræson eid ur fin caërroh ha jaugeaploh doh-t-hou. É on ér bed-men eit mêlein men Doué me hrouéour, hag eid hum laquat ér stad, dré ur vuhé santel, d’er mêlein ha d’er gùélèt face-oh-face ér bed aral épad un éternité. Chetu eit petra é on groeit, chetu eit petra en en dès en Eutru Doué me hrouéet. Mar labouran eid ur fin aral, ne hran nitra, ha ne véritan quet bihuein. Peb tra hum den dré é natur trema er fin eit péhani é ma crouéet : en tan, ma ne ra tuemdér, ne tal de nitra, rac ne hrehé quet er péh e zou ret dehou gobér. Èl-cé ehué, ma n’hum laq quet mab-dén de chervige Doué ha d’er mêlein, ean e za de vout ar en doar un dra didalvé hag hemb pris erbet. Gùel vehé eit-hou ma ne vehé bet jamæs gannet, pé ma troéhé aben de nitra ; rac n’en den quet a nehou d’er fin eit péhani é ma crouéet. Ol en treu crouéet e huélamb e zou eit chervige mab-dén : chetu ou fin, ha mab-dén e zeli bihuein ha labourat eit Doué. En Eutru Doué n’hellé quet rein dehou ur fin ihuelloh nac unan izelloh. Rac-cé ean e zeli hum gavouèt inouret bras ag ur rang quer glorius eit-hou ; mæs maleur dehou mar arsàu a labourat eid inour ha gloër é Grouéour !

Ur huen plantet én un doar mad eit doug fréh d’hé mæstr, ne vérit meit en tan a pe ne zoug na fréh na dil. Péh punition e vérit enta mab-dén, péhani n’en dé laqueit ar en doar nameit eit mêlein é Grouéour, ha ne bréz quet gobér nitra eid é hloër !

2° Hur hetan devér e zou enta mêlein en Eutru Doué ar en doar, eit méritein er bonheur de vout eurus guet-hou én nean épad un éternité. Mar goulennamb guet-hou hun dobérieu hag er madeu ag en doar, ne zeliamb ou goulen nameit eid é hloër. N’en d’oh quet amen eid er madeu ag en doar, e laré santès Therès d’hé leannési, nac eit goulen ma tei de vad en treu ér bed-men, mæs hemb quin eit mêlein en Eutru Doué.

Clasquet enta de guetan rah ranteleah en Eutru Doué, e lar Jesus-Chrouist. Math. 6. Un tad e zeli gobér er péh e hel eit ma vou hanàuet, inouret ha câret en Eutru Doué én é fameil, ur Bugul spirituel én é barræs ; un Eutru e zeli clasq er memb bonheur eid é veiterion, ur Roué én é ranteleah ; eit quement-cé en en dès en Eutru Doué reit mæstroni dehai ar er réral ; rac er rouanné puissant hag eurus, e lar S. Augustin, e zou er ré hum chervige ag ou mæstroni eit canderhel er religion ha gloër en Eutru Doué én ou ranteleaheu.

N’en dé quet mab dén-é, péhani n’en dé meit peuranté ha misér, mæs Doué é hunan e zeli bout inouret. N’en d’oh quet d’oh-hui hou hunan, e lar S. Augustin, hui e zou de Zoué, péhani en dès hou croeit er péh ma oh : just-é enta ma labourehet eid é hloër hemb quin. Guet a gonsolation hac a joé e zou é vihuein eid é Grouéour ! Mar dès quement a inour é chervige er ré vras ag er bed, péh inour e zou enta é chervige Doué, er brassan hag er gùellan ag en ol mistr ! En distérran tra groeit eid é hloër e tal hilleih mui eid ol victoërieu er vrezélerion hag œvreu caërran en dud ag er bed. Rac-cé mab-dén n’en dès chet brassoh anemis eit-hou é hunan, a pe ancoéha er péh e zeli d’é Grouéour ; rac é ancoéhat er péh e zeli de Zoué, ean e ancoéha é salvedigueah hag é eurustèd.

résolutioneu.

A p’en dès Doué me hrouéet eid é hloër, me hrei me fossibl bamdé eid er mêlein. Eit quement-cé, me offrou dehou me labourieu, me souffranceu, de vitin, én ur gommance men deuéh, ha me reneuéhou en offrand-cé de bep termein ag en dé.


EIL CHAPISTR.
er salvedigueah.

1° Ol er péh en dès groeit Doué é crouéein er bed hag é Incarnation é Vab, ean en dès er groeit eid é hloër ha salvedigueah en dud. Mar bé mab-dén aboeissant de volanté Doué, mar goarn é lézen, Doué e hrata dehou er brassan bonheur én éternité. Mab-dén, é monnèt énep de volanté é Grouéour, e vou forbannet ag er bonheur-zé ha condannet de vout maleurus de virhuiquin ; ha rac-cé ne vern, pé dannet pé salvet e vou mab-dén, Doué e gavou perpet é hloër hag e hrei splannein é barfætioneu infini : é justice, é condannein er ré en devou hum sàuet énep dehou ; é visericord, é couronnein a hloër er ré e vou bet gredus d’er hârein d’er chervigein. Mêlein en Eutru Doué, mirèt é lézen, eit bout eurus én éternité ha dihoal a gouéh én ihuern, chetu er péh e hanhuér labourat eid er salvedigueah. Ret-é enta larèt penaus er salvedigueah e zou hun affær requissan, hun affær a vrassan conséquance, hun affær prop, hun affær hemb quin.

2° Ne vern péh affærieu e hoès, hanni a nehai n’en dé quer requis t’oh èl hou salvedigueah, a p’en dé gùir n’en d’oh ér bed nameit eid hum salvein ; ol en treu aral n’en dint meit moguêd. N’en dé quet requis ma vehet ér bed ; mæs necessær-é d’oh bout salvet. Doué e hellé hum virèt a hou crouéein ; mæs ne hel quet hou mirèt-hui a labourat eid hou salvedigueah.

Er salvedigueah e zou affær requis mab-dén, rac m’en dé crouéet doh limage Doué ha m’en dès receuet guet-hou en antandemant péhani en difforh doh el lonnèd. Labourat eid hum salvein ha chervige Doué, chetu ol sourci mab-dén, e lar er Spered-Santel.

Salvedigueah mab-dén e zou en affær a vrassan conséquance, a p’en dès Doué chonget én-hi a ol viscoah. Un affær quer bras-é, m’en dès Doué dégasset é Vab uniq ar en doar eit rein d’emb er moyand d’hi gobér ; hag aveit quement-cé en en dès hur Salvér adorabl anduret marhue ha passion, de larèt-é, é ma bet anjuliet, dispennet a dauleu, goleit a houlieu ag er pèn bet en treid, curunet a spern ha condannet d’er marhue méhus ag er groéz. Oh ! a béh conséquance é me salvedigueah, rac eit me salvein, un Doué e zischen ar en doar, hum sacrefi, e huis er goaid hag e andur er marhue.

Er salvedigueah e zou affær prop mab-dén ; ol er pourfit pé er hol e zou aveit-hou. Mab-dén, mar bé salvet, Doué n’en dé quet eurussoh ; mar bé dannet, er maleur-zé e zou eit-hou é hunan : Doué e vou perpet drest en ol puissant hag eurus.

Er salvedigueah e zou affær uniq mab-dén. Mar groamb hur salvedigueah, ni hun nès groeit tout, ni hun nès gouniet tout ; ma n’er groamb quet, é hramb ur hol péhani ne vou jamæs reparet.

O mab-dén ! comprenet ur huéh eit mad perac é oh ar en doar, ha perac en en dès en Eutru Doué hou crouéet. Ma n’hum rantet quet d’é volanté adorabl, hui e zou un dra didalvé ér bed : èl er huen ne zoug quet a fréh, hui e vou trouhet ha taulet én tan. De betra e chervigeou d’oh-hui er péh e hoès groeit ar en doar ma ne chonget quet én hou salvedigueah ? Péh pourfit e dennehet-hui a vadeu hag a inourieu er bed-men, mar beah condannet guet hou Crouéour, rac ma n’hou pou quet labouret eid hum salvein ?

résolutioneu.

Rezischennou dôn ém spered hag ém halon er chonge men : ret-é d’ein hum salvein, coustet e goustou. — Ha me larou d’ein me hunan peb mitin, én ur guemér men dillad : chetu un dé e ra hoah en Eutru Doué d’ein eid er chervige ha labourat eit me salvedigueah ; ne zelian enta em bout quin intantion em ol œvreu. O men Doué ! groeit-t’ein comprenein petra-é ha péh quer requis-é en affær a me salvedigueah, ha reit-t’ein er græce de labourat bamdé guet ur grèd berhuidant eit salvein me inean.



TRIVÉD CHAPISTR.
ret-é labourat eid er salvedigueah guet soign hag er brassan sourci.

1° A pe rinquér a zevri col pé gounit tout eid en éternité én affær ag er salvedigueah, perac é on-mé quer ponnér ha quer paressus de labourat eid en affær-zé ? En nean de hounit pé de gol, hag ean e vérit bihannoh a attantion eid en treu ag en doar ? A p’hou pehé ur proçæs doh péhani é vehé staguet hou madeu ha memb hou puhé, ne vehoh-hui sellet èl unan fol, pe ne chongehoh meit a hum zivertissein en dé quênt ma teliehoh col hou proçæs ? Hui e ziscoa calz muyoh a folleah mar lausquet hou salvedigueah, a p’en dé deliet t’oh gounit pe col tout eit jamæs.

Na brasset-é dalledigueah en dud ! el lod muihan e gav amzér eit labourieu ha deverranceu didalvé, ha ne brézant quet quemér ur momand benac bamdé eit chongeal én ou devérieu a grechéneah, hag eid hum salvein, e lar sant Paulin ; hui e studi eit bout abil, ha ne studiet quet eit bout crechén. Ind ou dès sourci ma vou auzet ou zyér, ma vou alleiget ou homenanteu, assuret ou ranteu.

Guet a boén, a velconi eit goarn ou danné, ou yehaid, ou bràuité, ou dillad ! Mæs hàg ind ou dès er memb grèd eit salvedigueah ou inean ? Nac é vehé inean ou anemis, pé buhé ul lon e vehé, hàg ind a hrehé goah doh-t-hi ? Haval-vehé n’ou devehé un inean nameit eid hi hol. Allas ! de betra é chervigeou en ol labourieu ha poénieu e gueméramb ér bed, ma ne labouramb eid en affær péhani e zeliehé occupein tout hur buhé.

2° Er salvedigueah n’en dé quet un affær a béhani é tér de ben dré avantur ; hi e houlen hilleih a soign, hi e houlen memb hun ol sourci hag attantion. Chetu perac en en dès Jesus-Chrouist laret quel liès er honzeu-men : Groeit hou possibl eid monnèt drè en hent stréh péhani e gondui d’er vuhé. Hag ean e hellér, é gùirioné, éhuéhat ha dihoal rai doh er maleur a gol un inean péhani ne varhuou jamæs ? Guet a soign hag a sourci, é contrel, ne zeliamb-ni quemér ? Disquet-ean guet Mab Doué ; sellet en tourmanteu hac er marhue en dès anduret eit salvein hou ç’inean. Disqueta-ean guet er Vartirèd péré e zou bet gùel guet hai souffrein en tourmanteu hag er poénieu horriplan eit col ou inean én ur renonciein d’er fé. Disquet-ean guet er benitandèd santel, péré en dès crucefiet ou horv, péré en dès bihuet én deserheu eid hum sourciein hemb quin a salvedigueah ou inean. Disquet-ean guet quement a dud péré en dès groeit de Zoué er sacreficeu diæssan, péré en dès hum sàuet memb énep d’er puissanceu ag er bed. Èl-cé é hras ur Pab santel, péhani e refusas d’ur roué un dra ne hellé quet rein dehou hemb gobér droug d’é gousciance, hag e laras dehou er honzeu caër-men : P’em behé dihue inean, me hellehé sacrefiein unan eit pligein d’oh ; mæs èl ne mès meit unan, ne fal quet d’ein hi hol.

Disquet guet en diaul memb er sourci e zeliet hou pout ag hou inean. N’en dé un dra souéhus ma quemér-ean muyoh a boén d’hi hol, eit ne guéméramb-ni d’hi salvein ! Péh folleah, emé Salvien, gobér quer bihan a stad ag hou ç’inean, én un amzér ma hi laqua en diaul én ur bris quen ihuél, ma hra ol é bossibl eit hi devout-hi ! Péh ur méh aveid oh ! rac, é lezel a costé er soign ag hou ç’inean, hui a hra calz bihannoh a stad hag a istim a nehi eit ne hra en diaul.

résolutioneu.

Tri anemis e hel parrat doh-ein a labourat guet sourci eit me salvedigueah : er bed, en diaul ha me fal inclinationeu. — De guetan, me feahou er bed, é pêllat doh é zivertissemanteu dangerus ; ne hum gavein é compagnoneah nameit a guement ma houlennou er mad hag en honestis, ha nezé memb me spiou ar-n-an me hunan. — D’en eil, me feahou en diaul dré er gonfiance é Doué, guet péhani é houlennein secour quentéh èl m’hum santein tantet ; me hrei hemb arsàu brézel d’er fal inclinationeu péré en dès muihan nerh én-han. Mar dé en orgueil-é, m’en discarrou dré en humilité ; mar dé en dalhedigueah doh er madeu ag en doar-é, me hrei en alézon revé me moyand ha me æzemant ; mar dé er garanté doh er faus pligeadurieu-é, me bratiquou ur mortefication dalhabl, me hum réglou erhat én daibrein hag én ivèt. — D’en drivèd, me veillou ar me squêndeu, ar me zéad, ar me chongeu hag e zihoallou mad doh ol er péh e hellehé allum un inclination dangerus. — O men Doué ! me offr d’oh er résolutioneu-zé ; groeit m’em bou chonge a nehai liès, ha ma vein fidel dehai bet er fin a mem buhé.


PUARVÉD CHAPISTR.
ret-é labourat eid er salvedigueah hemb arsau.

Deustou mé ma Doué e gommance hur salvedigueah, mé ma-ean en achihue dré é hræce, ni e zeli neoah labourat eid hum salvein, hag en affær-zé e sel quêntoh peb-unan a han-amb, que ne hellamb rein carg de hanni aral d’hi gobér eid omb. Er salvedigueah e zou enta un affær e sel peb-unan én-hou é hunan, ha ret-é d’emb labourat ni-memb. Chetu er péh e zeli hun occupein épad hur buhé. N’en dé quet erhoalh labourat ur huéh, ret-é labourat perpet, hemb arsàu, a guement ma permet goannedigueah mab-dén.

Consacrein ur momand benac d’é salvedigueah, ha rein ol en amzér aral d’er pligeadurieu, d’en affærieu ag er bed, hum occupein a hobér fortun hag a avance é fameil, e zou lorbereah er bed. Na n’en dehé quet ol en affærieu aral de fin vad, quement-cé ne vehé nitra é comparage er hol ag er salvedigueah. En affærieu aral e hel bout reparet ; mæs a pe vanquér er salvedigueah en er manquér eit birhuiquin ; hag eit manquein er salvedigueah, ne faut meit ur momand.

Veillet ar-n-oh hou ç’hunan é peb amzér, e lar hur Salvér : mar cousquamb ar en affær a hur salvedigueah, ni hun nès ræson de greinein. Jonas e gousqué a pe oé pen-conz ag en turul é mor ; Samson e gousqué a pe oé somprenet guet é anemisèd er Philistinèd ; en dud e gousqué a pe hadas en anemis er fal lezeu én ou farq. El limageu-zé e zisq d’emb penaus é teliamb perpet veillein ha dihoal, rac peb momand ag er vuhé e hel bout en dehuéhan termén eid hur salvedigueah.

Nag é vehoh-hui avancet bras ér santeleah, ne fiet quet ar hou ç’œvreu mad. En hani e grèd bout sonn én é sàu, e lar sant Paul, dihoallehet a gouèh. Sant Pierr e gouéhas rac m’en doé hum laqueit én dangér. Ur sel hemb quin e laquas David de gouéh ér péhèd. Moês Loth, eid ur momand a guriosité, e oé bet punisset guet Doué. Disquamb dré en exampleu-zé pourfitein ag en ol momandeu a hur buhé.

Ne fehér quet laquat rai a sourci de zihoal a p’en dès dangér a vout collet eit jamæs, e lar sant Gregoër. Bihuet enta ér fæçon m’en devou perpet en affær ag er salvedigueah er hetan léh én hou calon ; groeit hou possibl eid hi assurein dré hou œvreu mad. Én hou ol hobéreu, affærieu ha poénieu, hou péet intantion a bligein de Zoué, acelfin ma yehet én ær ag hou marhue de receu, épad un éternité, er fréh ag hou labourieu.

Arlerh tout, a pe ven en Eutru Doué a zevri hou salvedigueah, a pe chonge é quement-cé é peb momand, hui e vehé fal én hou quevér hag anemis bras d’oh hou hunan é refus hou calon dehou, hag é lezel a costé er péh e houlen Doué guet-n-oh én un affær péhani hou sel drest peb tra.

résolutioneu.

1° Me gondannou liès er vuhé ponnér ha paressus é péhani é on bet beta bermen, ha me zihoallou doh en dihoustemant-cé, én ur hobér er chonge-men : mar hum salvan, m’em bou gouniet tout ; mæs ehué, mar hum gollan, m’em bou collet tout.

2° Me sellou èl collet hag inutil eid on ol er péh n’em bou quet groeit eit gloër en Eutru Doué ha me salvedigueah. Crihueit-mé, ô men Doué ! ér résolution de labourat guet courage eit me salvedigueah.


PUEMVÉD CHAPISTR.
ret-é labourat eid er salvedigueah guet dougeance.

Sant Paul en doé ræson de larèt : Groeit hou salvedigueah guet eun ha dougeance. Pihue ne greinehé eid un affær é péhani é hellér manquein quen æz.

1° Ni e zeli creinein, rac er vuhé-men e zou carguet ag un nombr hemb fin a scosselleu hag a occasioneu capabl d’hur hol. Er ré hun nès er muihan de zougein e zou er ré a béré en hum zefiamb er bihannan, hag e za a hun goannedigueah, doh péhani en hur bou de gombattal quehet èl ma vehemb ar en doar ; goannedigueah bras, rac ne faut meit ur gonz, en dougeance ag er bed, ur garanté rai dinér, un tamig rai a bligeadur, ur sel, eid hul laquat de gouéh ha d’hum gol.

2° Un dalledigueah-é enta bihuein hemb dougeance, èl pe ne vehé diæzemant erbet eid hum salvein. Péhèd en ælèd, péhèd er hetan dén, hani David ha Salomon e zeli gobér d’emb comprenein péh quen æz-é hum gol. Guet a dud péré goudé ou dout bihuet pêl ér santeleah, hag e zou couéhet hemb seuel ! Ind e zeli disquein d’emb er péh hun nès de zougein. Allas ! petra e vou ag er bren hag ag er horzenneu, mar dé discarret er gùé brassan ? N’en dé en diæzemant-cé hag en dangér d’hum gol e hré de Job larèt, ean péhani e oé er santellan dén ag é amzér, penaus en dougeance en hélié én é ol hobéreu ? N’en dé quement-cé e zougué sant Paul de gastiein é gorv, guet eun a vout dannet ? N’en dé quement-cé e hré de sant Jerôm scùil quement a zareu ha huannadein dalhmad ? Perac en en dès quement a dud youank hum dennet a gompagnoneaheu er bed ? Perac en en dès quement a duchentil qùitteit ou madeu, ou danné, eit bihuein ér bénigen abarh er houvandeu hag én deserheu ? Ind a larou d’oh guet S. Jerôm, penaus en ou dès groeit èl-cé guet eun a hum gol ér bed, guet eun a gouéh én ihuern, hag a vanquein en affær a ou salvedigueah. Gùir-é é hellér hum salvein hemb pratiquein ol er péh en dès groeit er Sænt ; gùirroh pé gùir-é ehué penaus n’hum salvér quet hemb poén, hemb combat, hemb dougeance, ha ne labourér eid é salvedigueah nameit a guement ma tougér hum gol.

résolutioneu.

1° Me bêllei gùellan ma hellein doh er péh e hellehé bout aveid on un occasion tostan a béhèd. 2° Me hrei ur brézel dalhabl d’er péhèd de béhani é on teichettan. 3° Ne vern petra e arrihuou, ne hum lausquein jamæs de monnèt d’en dicouragemant ; m’em bou recour doh Doué é creis en dangérieu ; m’hum humiliou dirac-t-hou a p’em bou er maleur de gouéh én ur péhèd benac, ha m’hum hastou de monnèt de holhein me inean ér sacremant a bénigen. O men Doué ! laqueit ém halon un dougeance santel.


HUÉHVÈD CHAPISTR.
dalledigueah en dud péré e lausq a costé en affær ag ou salvedigueah.

1° Ol er péh en dès souffret Mab Doué eid hur salvedigueah, ol er péh en dès groeit er Sænt eid hum salvein ind-memb, e zeli disquein d’emb penaus salvedigueah hun inean e zou ag ur gonséquance quer bras, ma teliehemb bout prest de sacrefiein tout eid hi salvein ; mæs, dré un dalledigueah hemb par, haval-vehé ne labourehemb nameit aveid hi rantein maleurus.

En dén fur hag aviset mad ne gav pligeadur na consolation nameit ér péh er secour d’hobér é salvedigueah ; mæs en dén fal ha diavis ne gav pligeadur nameit doh hum gol. Ur folleah e vehé laquat ha lezel é inean én dangér a hum gol, eit donnèt de vout mæstr a ol er bed abéh ; ha bamdé en hi laquér neoah én dangér-cé eit bagatellage, eid ur bligeadur distér, eid ur pourfit a nitra, eid un héritage, eid ur voguêden a inour, eit pligein d’en dud.

2° Ahoel p’hur behé quement a soign hag a sourci ag hun inean èl ag en treu aral ; mæs, dré un dalledigueah ag er ré vrassan, ni e ra el léh quetan én hur halon de ol en treu aral quêntoh eit d’hun inean. Hàg ean e hrér eid hi salvein er péh e hrér eit donnèt de vout pinhuiq ha goarn er yehaid ? Guet a boén e guemérér eit gobér fortun, eit derhel doh ur vuhé miserabl, péhani ne badou nameit ur bèr amzér, é tretant ma rer a boén ur momand benac d’en inean ! Er chonge-cé e hounias quement spered segretér ur roué, ér momand ag er marhue, ma laras én ur huannadein : « Oh ! péh quen diavis on-mé bet ! me mès scrihuet open uiguênd ram-papér eit chervige me frince, ha ne mès chet scrihuet ul linen eit salvein me inean ! » A pe vér clan, hum néancein, hum anquinein e rér. Mæs ha couéhel e rér ér péhèd marhuel, ne vér na touchet nac anquinet ; hum zivertissein e rér ; ne chongér nac én inean, péhani e zou marhue dré er péhèd, nac é Doué péhani e zeli hi jugein. Er sassunieu, er blaïeu e dremein hemb ne chongér ag hi zennein ag er bassefos é péhani é ma. Choège e rér er gùellan médecinour eit gùellat d’er horv ; mæs eid en inean, é choégér liès ur hovézour péhani, é léh hi gùellat, hi lausq de languissal ér stad a béhèd. Calz a soign e guemérér eit canderhel é stad vad ur horv a béhèd péhani a zeli monnèt quènt pêl de vreinnein, hag a boén é chongér a salvein un inean péhani e zeli perpet bihuein.

Goulen e rér ma vou mad ha gùelloh pé gùel er péh e chervige de vâguein ha de husquein er horv ; mæs a zivout en inean, ne hum laquér quet calz é poén. Haval-vehé n’en dé en inean ér horv nameit eit bout é sclavage ; languissal e hra, épad m’en dès er horv é bligeadurieu ; marhue-é, goleit-é a grimeu, épad m’en dé mignonnet er horv. O dalledigueah ! Un dén péhani en devehé muyoh a soign ag é zillad eid ag é gorv ne dremeinehé-ean eid unan fol ? Ha bamdé é huélér tud péré en dès mui a soign ag ou dillad, ag ou lonnèd, ag ou zachenneu, eid a ou ineaneu. O bugalé en dud ! bet pegours é vihuehet-hui én dalledigueah hag ér péhèd ? Perac cârein quement er vanité ag en treu ag er bed ?

De betra é chervige hou staguedigueah doh er madeu, er pligeadurieu hag en inourieu ag er bed ? Hàg ean vehé enta ur bonheur bras aveid oh bout é joeissein ag en ol madeu ag en doar, a pe zeliehoh dré-zé bout dannet ? Er ré e zou bermen én tan ag en ihuern, hàg ind ou dès léh d’hum gonsolein, rac m’ou dès bihuet ér bed-men én abondance hag ér pligeadurieu ? Disquet chongeal én affær ag hou salvedigueah, èl ma teli un dén aviset chongeal én-hi ; méditet bamdé ar er honzeu-men en dès laret Jesus-Chrouist : de betra é chervige de vab-dén gounit er bed abéh, mar da a gol é inean. S. Math. 16. Hàg ean e hellér larèt é houniér a pe gollér en inean ? e lar sant Eucher, a pe gollér tout doh hi hol.

résolutioneu.

Me salvedigueah e vou bermen en affær a béhani er chonge e réglou en ol affærieu aral a mem buhé ; hag, arlerh en Apostol sant Paul, me sellou, én amzér de zonnèt, er bed guet é inourieu, é vadeu, é bligeadurieu èl fang. O men Doué ! distaguet-mé doh en treu péré e dremein, ha carguet me halon a garanté doh er madeu éternel.



SEIHVÈD CHAPISTR.
faus digaréeu en dud a zivout en affær ag ou salvedigueah.

1° Dén ar en doar ne houér hàg ean e yei d’er baraouis ; hanni ne hel bout sur é ma é caranté pé idan caz en Eutru Doué. Eccl. 9. Quement-cé e zou cuhet doh-emb, hag hanauet guet Doué hemb quin. Mæs un dén aviset e labour eid é salvedigueah guet dougeance a hum gol, ha guet confiance é sellou en Eutru Doué guet truhé doh-t-hou.

Chetu amen er faus ræsonieu e laq en diaul é spered mab dén eid er fariein : me zou choéget eit bout salvet pé n’en d’on quet. Mar d’on choéget, ne vern péguement na péh sort péhedeu e hrein, me vou salvet. Ma n’en d’on quet choéget, me vou dannet, ne vern petra e hrein ; èl-cé ne vern quet d’ein ha me hrei mad pé droug eit bout salvet. Quement-cé e zou finesseu ha lorbereah er goal-spered ; ret-é en dout collet é squênd vad eid ou hredein.

En Eutru Doué mar salv ré, ha mar condan réral d’en ihuern, quement-cé e zou rac m’ou dès bihuet mad pé fal. Èl-cé mar beah un dé dannet, quement-cé n’arrihuou meit rac m’hou pou ean clasquet dré hou puhé dirollet ha dré hou marhue ér péhèd marhuel. Bihuet enta ér fæçon ma hellehet merhuel é græce Doué, ha ne vehet quet dannet. Ur memb tra-é mar beah salvet, quement-cé e vou rac Doué e rei d’oh er bonheur de verhuel én é hræce arlerh m’hou pou bihuet ér santeleah. Bihuet enta èrhat eit merhuel erhat, ha hui e vou ag en nombr ag er ré choéget.

Deustou ma ven en Eutru Doué salvein ol en dud, é volanté é hunan n’hou laqua quet de vout sænt. Él ne fal quet dehou rein é hloër nameit d’er ré en dès bihuet én innoçance ag er vadient pé ér bénigen, ne ven quet ehué condannein d’en ihuern nameit er ré en devou bihuet ha marhuet ér péhèd. N’hou condan meit rac ma hoès méritet, ha non-pas dré é vad volanté.

Ur juge a pe gondan un dén cablus revé el lézen, n’en dé quet el lézen nac er juge e zou caus d’é gondannation, mæs en torfæt en dès groeit ; ér guis-cé Doué e gondan d’en ihuern non-pas a gaus mé ma é volanté, mæs rac m’er méritér. Ur juge a pe zoug er santance ne lar quet : mé ha condan rac me volanté-é : mæs mé ha condan rac m’er méritès. Laramb er memb tra a zivout jugemanteu en Eutru Doué.

2° Deustou ma hanàu er péh e hramb, en hanàuedigueah en dès Doué a guement-cé ne hoanna é fæçon erbet hul liberté. É gùirioné, en treu e arrihue èl m’en dès Doué ou gùélet è raug ; mæs n’arrihuant quet rac m’en dès Doué ou gùélet : é contrel, ean en dès ind gùélet é raug hag hanàuet, rac ma telient arrihue, e lar sant Augustin. A pe huélan ur voyageour péhani e fari, n’en dé quet me hanàuedigueah e zou caus dehou de fari, mæs dihouiegueah er voyageour-zé péhani ne hanàu quet en hent. Ur memb tra, Doué a p’hur gùél é fari hag é quêrhèt én hent ag en ihuern, n’en dé quet ean, mæs ni e zou caus.

En dalh ag er salvedigueah e zou guet Doué, péhani hur galhue ol, ha pèhani hur secour ol dré é hræce ; mæs ret-é d’emb ag hun tu bout fidel de bourfitein ag é hræceu. Èl-cé, nac é houyehoh dré révèlation penaus é vehet salvet, ne zeliehoh quet eit quement-cé arsàu a vihuein erhat. Ul labourér hàg ean e arsàu a labourat mad é zoar rac ma hanàu en e devou ur blaiad dru ? hà n’en dé en espérance a æstein ur blaiad mad e hra dehou hadein ? Oh ! na péh quer miserabl, na péh quen dal-é mab-dén a p’en d’é é hunan caër, hemb secour en Eutru Doué ! Haval-vehé é hès tud péré n’ou dès spered nameit eid hum zallein ar ou salvedigueah, deustou m’ou dès neoah abiltæt bras eid en affærieu ag er bed ! Petra e rescondehoh-hui d’en hani e larehé : pé Doué e huél penaus é æstein, pé ean e huél ne æstein quet ; mar gùél é æstein, ne vern penaus vou me æstou ; èl-cé ne mès chet dobér a guemér er boén de hadein. Ret-é bout fol eit devis èl-cé, e larehet-hui. Doué e houér é æstehet, rac ean e huél en hou pou hadet ur hrannen péhani e zei ér mæz ag en doar hag e gresquou ; ean e huél ne æstehet quet, ma ne daulet quet had én doar. Ræsonamb ér memb fæçon a zivout er salvedigueah : hadet én amzér, ha hui e æstou én éternité.

En hani en dès hou croeit hemb oh, e lar sant Augustin, n’hou salvou quet hemb oh. A gaus de guement-cé, é hra en diaul er péh e hel eid hur hol dré é dantationeu, én ur virèt doh-hemb a sentein doh græce ha volanté en Eutru Doué ; rac ean e houér penaus mar dé requis d’emb cavouèt græce Doué eit gobér hur salvedigueah, é ma requis t’emb ehué, ag hun tu, poéniein eit pourfitein ag é hræceu. Doué, ma n’hur salv quet hemb omb, en diaul ne hel quet ehué hur hol hemb omb. Mar clasq hur hol, ni e hel, guet er secour a hræce Doué, hum sehuel énep d’é ol dantationeu. Haval doh ur hy furius rangennet, péhani e hel harhal, e lar S. Augustin, mæs péhani ne hel croguein nameit ér ré e dosta rai dehou. N’en dé quet enta volanté Doué na malice en diaul a zou caus d’emb d’hum gol, mæs hur malice prop hag hur yeinnion digas eid en affær ag hur salvedigueah.

Hà hui e zesir bout salvet, groeit, labouret èl pe vehoh assuret ag hou salvedigueah. Groeit hou possibl, e lar sant Pierr, eid assurein hou salvedigueah dré en œvreu mad Epist 2. 1. Clasquet ræsonieu ha digaréeu er péh e garehet, ret-vou perpet arrihue ér poënd-men : ne æstehemb nameit er péh hur bou hadet.

résolutioneu.

Jamæs ne gollein en espérance a hobér me salvedigueah, guet er secour a hræce Doué. Mæs ehué, me hrei me fossibl eit bout fidel d’er græceu e rei Doué d’ein én é vadeleah hag én é visericord. O men Doué ! me houér penaus en derhel-mad én hou caranté e zou un donæzon particuliér a hou cræce ; reit-t’ein en donæzon-zé hemb par, péhani e houlennein guet-n-oh guet confiance bamdé bet er fin a mem buhé.


EIHVÈD CHAPISTR.
ag en implé mad ag en amzér.

Ni e zeli dougein a gol en amzér, rac en amzér e zou précius, hag ur huéh collet, n’hellér quet mui er reparein.

1° Hui e istimehé èl un dra précius bras un diamant guet péhani é hellehoh prenein ur ranteleah. En amzér ag er vuhé e zou, hemb comparage, préciussoh hoah, rac guet en amzér-cê hui e hel gounit ur ranteleah éternel. En amzér n’en dé reit t’oh nameit eid hum salvein ; ne zeliet quet enta gobér bihannoh a istim a nehou eid ag er salvedigueah. En amzér-cé e zou er bris a Hoaid Jesus-Chrouist ; ne hoès momand erbet hemb n’en dès er goulennet eid oh guet é Dad. É col en amzér, é collér enta en déieu a salvedigueah hag er bris a Hoaid un Doué deit de vout dén. Na brasset un dangér a pe risclér a gol tout ! En amzér e zou ag ur bris infini ; tallein e ra, én ur fæçon, quement èl Doué, e lar sant Bernard ; rac, dré en amzér impléet mad, é véritehemb er bonheur de huélèt Doué face-oh-face én é hloër épad un éternité. Mæs en amzér-cé quer prisus e zou bèr, n’hun nès meit ur momand a nehou peb gùéh, ha ne houyamb quet péguement é rei Doué d’emb a nehou én amzér de zonnèt. Guet péh soign é teliamb-ni enta sellèt a dost doh momandeu quer bèr, a béré er hol e vehé quen næzus. En amzér prisus-cé e zou neoah en dra e gollér quen æz hemb en distérran chagrin : lod er hol é visiteu hag é deviseu a nitra, én divertissemanteu fol hag én inourieu ; lod aral é abandonnein ou devérieu hag en occupationeu ag ou stad.

Petra e hrehemb-ni hinihue ? e lar en dud fénéand : ret-é d’emb hum zivertissein ha passein en amzér. Ah, tud fol ha diavis ! ne dremeinou nameit rai vean aveid oh en amzér-zé. Ne houyet-hui ne hoès chet ur momand de gol, ha ne hoès chet martezé dihue ær de vihuein ? Nac é vehoh-hui assuret a vihuein pêl-amzér, er vuhé hirran e zou perpet un amzér forh bèr aveit gounit en nean. Un éternité memb a bénigen, e lar sant Augustin, ne vehé quet hir erhoalh eit prenein, pe vehé guellet, er bonheur de huélèt un Doué, péhani e gollet é tremein en amzér guet nitra.

2° Ma n’en dès col erbet brassoh eid en hani ag en amzér, n’en dès ehué hanni e zeli rein mui a chagrin d’emb épad en éternité, hanni n’en dé diæssoh de reparein. N’en dès nitra e hra mui a anquin d’en ineanneu dannet eid er chonge en ou dès collet en amzér. En inean dannet e scùil dareu huerhue, én ur chongeal penaus en hi dès collet quement a vomandeu hag a occasioneu d’hum salvein, hemb ne hellou jamæs hi devout ur momand hemb quin ag en amzér hi dès collet. Ah ! p’hi devehé hoah ur momand hemb quin ag en amzér collet én hé fouvoër, eit gobér penigen, péh pourfit ne dennehé-hi a nehou ? Oh ! guet péh gloès é santehemb-ni un dé er hol ag en amzér-cé péhani ne vou quet mui én hur fouvoër !

Dré ur momand amzér ni e hel prenein en nean ha méritein gùélèt Doué eit jamæs ; mæs guet ol en éternité n’hellér quet prenein ur momand ag en amzér collet. Ur roué puissant, eid asten é vuhé, e ré beta puemb cand scouéd bamdé d’é védecinour. Ah, disquentet ma oé ! ne houyé-ean penaus ne brenér quet en amzér. Quênt pêl é achihuou en amzér aveid oh ; hui e gomprenou nezé en dalvouédigueah hag er hol a nehou, mæs rai zehuéhat !

résolutioneu.

1° Me bartageou me amzér é fæçon ne vou momand erbet hemb ne vou eid en Eutru Doué. 2° Én implé e hrein a nehou, m’em bou perpet soign a rein el léh quetan d’en devérieu a me stad. Men Doué, me gonsacr d’oh er rest a mem buhé ; groeit ma chervigeou d’hou cloër ha d’em salvedigueah ol en amzér e mès hoah de dremén ar en doar.


NAUVÈD CHAPISTR.
ret-é bout fol eit col en amzér.

1° A pe oen croaidur, e lar S. Paul, me chongé èl ur hroaidur, me gonzé èl ur hroaidur. Péguement a dud péré e hum foënhue é credein en ou dès spered, hag e vihue èl bugalé n’en dint quet avisettoh, ha ne hrant quet muyoh eit bugalé.

Petra e chongehoh-hui ag un dén peur péhani en devehé ur som argand étré é zeourn, hag hum laquehé d’hi dismantein, é hoari guet-hi ar en deur èl ur hroaidur, pe larehé d’oh en er groa eit passein en amzér ? Petra e zeliet-hui chongeal a han-oh hui-memb, hui péhani, deustou péh quer peur-oh a œvreu mad, e gol un amzér guet péhani é hellehoh donnèt de vout pinhuiq eid en éternité ? Er bed e sellehé èl ur folleah disprisein en occasion d’hobér é fortun ; mæs brassoh folleah-é hoah col é peb momand en occasion de hounit en nean. A pe gommandehé ur roué d’oh quemér én é drézolieu, épad un ær, er som e garehoh eit paiein hou telé hag eit prenein ur gaër a dachen, guet er gondition-men : ma ne gueméret quet er som necessær, hui e vou condannet d’er marhue, eid hou pout collet en occasion-zé de baiein hou telé ha de zessàu hou fameil ; ne dremeinehoh-hui eid ur fol pe chomehoh d’hum zivertissein ha de chairrein boquetteu, é léh pourfitein ag un occasion quen avantajus aveid oh ? Hui e ziscoa calz muyoh a folleah a pe gollet en amzér. Petra-é en amzér ag er vuhé laqueit étal en éternité ? Bihannoh-é eid un dé, bihannoh-é eid un ær. Durand en amzér-zé quer bèr, Doué e gommand t’oh labourat eit gobér satisfaction d’é justice hag eid hum rantein hui-memb pinhuiq é mériteu ; car mar ta a vanquein, én ær a hou marhue, un dra-benac ag er péh e zou requis eit monnèt d’en nean, hui e vou collet eit birhuiquin.

Comprenet enta é péh dangér en hum laquet a pe ret en amzér-cé de dreu a nitra, d’er pligeadurieu dihuennet, a p’en impléet é hounit madeu a béré ne joeissehet nameit deu zé. Mar vennet hum zigaréein ag ur vuhé èl honnéh, me larou d’oh en e hoès collet hou spered hag hou squênd-vad.

Petra e chongehoh-hui ag un dén péhanï e impléehé ol é vadeu é hobér toullein bet calon en doar eit tennein a nehou ur blousen eur ? Petra e zeliet-hui chongeal a an-oh hui-memb ? Hui e boéni hag hum fatig eid en treu ag er bed, péhani e implé é quement a dreu didalvé un amzér a béhani er momandeu e zou quer précius, que ne hellehé quet er bris ag en ol eur er rantein d’oh, nac en ol danné ag en doar prenein d’oh ur momandig amzér é léh er péh en devou lamet guet-n-oh quement a vomandeu collet.

2° Un dé e zei hui e scùillou dareu huerhue hag e glasquou ur momand benac a guement a ærieu hou pou collet. Allas ! ne hellehet quet en devout ur minut hemb quin a nehai. Sant Gregoër e lar penaus un dén péhani en doé bihuet ér péhed, hemb chongeal én affær ag é salvedigueah, hum santas un noz scoeit de varhue dré un droug bras, ha quênt rantein é huannad dehuéhan, ean e gommanças crial ha larèt : Ah, Doué ol-buissant ! reit-t’ein ur momand benac a vuhé ! Men Douè, er vuhé bet arhoah ! Mæs ne oé quet bet reit er bèr amzér-zé dehou eit lacat reihtæt én é gousciance, arlerh en dout collet quement a vomandeu hag a occasioneu d’hum salvein. Pourfitamb-ni enta ag en ol momandeu e ra Doué d’emb, rac contet-ind, hanni ne hel cresquein en nombr a nehai.

Unan a officerion Charle-Quint, tost de verhuel, e bedé é væstr d’asten é vuhé ag un dé benac ; mæs er prince-zé n’en doé quet muyoh a bouvoër ar en amzér eid en dud aral, péré ne hellant quet derhel ar ur momand hemb quin aveit-hai ou hunan, ha bihannoh hoah eid er réral.

Allas ! en déieu a salvedigueah e dremén, e lar Sant Bernard, hag hanni ne chonge én-hai. Mar e hoès collet en amzér tremeinet, chonget erhat én amzér de zonnèt ; pourfitet ag en amzér a vremen. Ma n’en dès nitra e hra muyoh a anquin én ær ag er marhue, eit n’en dé en amzér e vou bet collet, nitra ne ra ehué mui a gonsolation eid en dout ean impléet mad.

résolutioneu.

1° Me sellou èl collet ol en amzér reit d’en treu péré n’en dint quet men devér, na jaugeabl nac avantajus, ha péré n’hellehen quet offrein de Zoué.

2° Me renonce d’en ol lecturieu dangerus, d’en ol divertissemanteu dihuennet, d’en ol visiteu didalvé. O men Doué ! me houlen pardon guet-n-oh ag en amzér e mès collet beta bermen. Laqueit ém halon un desir gredus de bourfitein ag en hani e vennet hoah lezel guet-n-ein, ha groeit ma impléein quer mad en amzér de zonnèt, ma véritein bout recompancet én nean ag en implé em bou groeit a nehou.


DECVÈD CHAPISTR.
peb tra e dremein ér bed-men.

1° Er péh e bass e zeli bout sellet èl nitra : cand vlal e zou enta ur bèr-amzér, a pe dremeinant quer fonnabl ; n’en dint quet memb ur momand é comparage doh en éternité.

Laqueit én hou chonge, ag un tu, ur bénigen rust ha calet, ur hlinhuèd hir, un droug luêm én ol mampreu ; ol en dra-zé, aben un nebedig amzér, e dremeinou just èl pe ne vehent bet jamæs. Er péh e chom a nehai e zou en espérance a vout recompancet eit-hai ér bed aral. Chetu er péh e gonsol ur hrechén én trebilleu ag er vuhé-men.

Laqueit én hou chonge, ag en tural, madeu bras guet en ol pligeadurieu ag er vuhé-men : un dé e zei é vou gùir larèt penaus ne vou mui nitra ag en dra-zé ; ol er péh e chomou a nehai e vou chagrin é qùittat tout én ur momand, guet eun a vout dannet épad un éternité. Chetu er péh e zisconfort un dén en dès bihuet revé lezenneu er bed.

Petra e chom a buissance Alexandr, a vadeu Crésus, a vràuité Cléopatre ? Conzet e oé bet a nehai guet souéh a pe oent é buhé ; conz e rér hoah arlerh ou marhue, épad m’en dint bermen maleurus. Ou mêlein e rér él léh n’en dint quet mui, e lar S. Augustin, hag ou zourmantein e rér él léh mé mant. En amzér a salvedigueah e zou passet eit-hai ; n’en dé quet hoah eid oh-hui, mæs quênt pêl é vou.

Cand vlai-zou bermen ne oèh quet ér bed ; quênt cand vlai a vamen é vehet oueit é raug a nehou, èl pe ne vehoh bet biscoah abarh. En amzér ag er salvedigueah e vou passet, hou corv e vou troeit de zoar, hag hou ç’inean e vou juget. Hà possibl vehé ma ne hellehé quet er réflexioneu-zé donnèt de ben a zigueor hou teulegad, hag a zistag hou calon doh er madeu ha pligeadurieu ag er vuhé. Hui ou lausquou ol ar hou lerh quènt pêl, ne vern péguement a boén e laquehoh d’ou goarn. — Ur roué puissant e laré, ér momand ag é varhue : Passet-é tout eid on ! Ah ! nac avantajusset e vehé bet t’ein bout bet ur heih dén diar er mæzeu, é vihuein é dougeance Doué, quêntoh eit bout bet ur roué puissant !

Brasset-é hun dalledigueah ! hum lezel de vout lorbet dré vadeu péré n’ou dès meit el lihue a vout un dra benac ! N’en dès nitra ér bed-men e vérit hur sourci intampius ; rac n’en dès nitra eit pad én-hou. Ol er péh e hel bout lamet guet-n-emb dré en amzér e zou bihan tra, e lar S. Eucher, ha n’en dé quet inourabl erhoalh eid omb. Goalhet calon un dén a ol er péh e hel desirein, ha ne vou mui eurus quentéh èl ma houyou é tremén a hèr er péh e hra é vonheur. Er chonge-zé, peb tra e bass, e zou èl er vistr péhani e zeliehé hun dihoustein doh en treu ag er bed-men. Péguehet é padou er fortun, er bligeadur, en inour, er vràuité-zé ? Oh ! guet a dud e zou bet santefiet guet er réflexion-zé, a pe zizolé nehi dehai é creis ou youanquis memb, vanité er madeu hag er pligeadurieu ag er bed ! Ne gonzet quet d’ein, e laré ur Hardinal devot é verhuel, ne gonzet quet d’ein ag en inourieu ag er bed ; m’hum istimehé calz eurussoh bout bet en dehuéhan servitour én ur houvand, eid hum huélèt sàuet én ur rang quen ihuel. — Er glahar brassan e gommance liès é creis er madeu hag er pligeadurieu, hag er boén e za de vout ag er ré vrassan ; rac er madeu hag er pligeadurieu-cé e achihue eid omb a pe chongeamb er bihannan. N’en dé gùel enta hum zistag doh-t-hai bermen guet mérit, eit bout obliget d’ou hol un dé guet anquin hag hemb pourfit.

2° Nac è vehé er madeu ag er bed-men padussoh eit n’en dint, ur folleah e vehé hoah hum staguein doh-t-hai ; rac ind e garg hur spered a dihoeldæt hag e hra d’emb ancoéhat er vuhé aral, eit péhani hemb quin é teliamb labourat. Hag é gùirioné, a pe ne zeli jamæs passein lehuiné na joèieu en nean, perac n’en d’oh-hui gredussoh d’hum chervige ag er moyandeu e hel ou rein d’oh ? Un dén péhani e zeli trézein er mor, na vehé-ean sellet èl ur fol ma ne hrehé pourvision meit ag ur bihuance péhani hum gorrompehé én un dé ? Hà hui péhani e voyage eid en éternité, n’en d’oh-hui hoah dalloh ; rac, é léh d’astum un trezol a vériteu hag hou rantehé eurus de virhuiquin, ne chonget meit a ridec arlerh pligeadurieu ha madeu péré, aben ur bèr amzér, ne chervigeint d’oh de nitra ?

Er garanté doh er madeu ag en doar e zou, revé santimant memb er bayannèd, er merche ag ur spered ponnér hag ag ur galon hemb avistèd. A ol en treu a béré é hellet bout én gorto ér bed-men, pé ol er péh hou pou én-hou, e zeli achihue quênt pêl ; hag a pe vou tremeinet peb tra eid oh, petra vou a han-oh-hui ? Câret enta ha clasquet er péh e hellér goarn hemb eun ag er hol ; me ven larèt en nean ha Doué é hunan. Én ol treu aral ne gavér meit changemant ha displigeadur ; liès er rè e vé joéius de vitin, e vé lan a chagrin aben en noz ; de larèt-é : ur vuhé commancet ha passet é creis er pligeadurieu hag ér madeu, e achihue é creis en anquin hag er chagrin.

résolutioneu.

Me labourou enta eid hum zistag doh er bed, doh é bligeadurieu, doh é inourieu hag é vadeu, péré ne tallant nitra. Me spered ha me halon hum zougou trema en nean, é péhani é ma er gùir vadeu padus. Men Doué, secouret-mé de zistag me halon doh er bed-men é péhani n’en dès meit dalledigueah ha trompereah.


UINECVÈD CHAPISTR.
pihue-é er ré e vihue pêl ar en doar ?

1° Ne zeliér contein en nombr a zéieu er vuhé-men meit dré en implé vad e hrér a nehai. N’en dé quet en nombr a vlaïeu e hra inour er gouhoni, mæs ur vuhé santel ; rac ne zeliamb quet contein en hun nès bihuet nameit revé m’hun nès bihuet erhat. Gùel vehé d’emb nepas bout ar en doar, eit bihuein fal. Ur vuhé pur ha divlam e zou hemb quin en hani e zeli bout hanhuet hir. En hani e zou scrapet ag er bed-men é creis é youankis quênt ma ta er malice ag er pèhèd de gorrompein é galon, e zou sellet èl unan en dès bihuet pêl-amzér ; rac m’en dès rantet, quement ma hellé, é zéieu lan a œvreu a santeleah. É contrel, en hani e zou ar en ouaid, hag en dès bihuet én disordr, ne zeli quet contein en en dès bihuet ; rac n’en dé quet bihuein-é tremein é vuhé hemb chervige Doué. Ur huen n’en dé quet bihue, pé d’er bihannan sellet-é èl unan marhue, a pe ne ra na goasqueden na fréh d’hé mæstr. Er roué Saul e oé bet pêl-amzér ér pèn ag é ranteleah ; neoah er Scritur ne gonz nameit a zeu vlai, rac n’en doé quet perpet douguet er garg inourabl-zé revé volanté Doué.

A ziarben quement-cé, hà guellèt e ret-hui larèt en e hoès bihuet beta bermen ? Hui e hoès tregond pé deuuiguênd vlai, ha martezé ne hoès chet hoah bihuet ur blai. Credein e rér ê oèh bihue ; mæs ne hoès nameit ur seblant a vuhé ; hui e oé marhue dirac Doué, a pe ne zouguoh fréhen erbet a vuhé eid er salvedigueah.

Ur menah santel, deit d’en ouaid a dri-uiguênd vlai, e oé bet atercet eit gout guet-hou péguehet a amzér en doé-ean bihuet én é urh, hag ean e rescondas : é on én arvar mar e mès bihuet un dé hemb quin. Ne vou quet goulennet guet-n-oh dé er jugemant pet vlai hou pou bihuet ; mæs goulennet-vou guet-n-oh penaus en hou pou tremeinet er blaïeu-zé. Ol er blaïeu é péré en e hoès bihuet anemis de Zoué, ér péhèd, e zou quet liès a vlai collet, a béré ne vou dalhet cont nameit eid hou punissein. Er vuhé n’en dé reit t’oh nameit eid hum salvein ; mar e hoès hi impléet guet treu aral, quement-cé e zou èl pe n’hou pehé quet bihuet.

2° Hà n’en dé quet hoah mal d’oh commance bihuein ha reparein er hol e hoès groeit ag hou ç’amzér ? Deustou n’hellér quet dégas én dro en amzér a zou tremeinet, hellein e rér neoah reparein, én un dra benac, er hol e zou bet groeit a nehou. Ur voyageour péhani en dès hum arrestet ar é hent e zou obliget de zoublein é baseu eid arrihue él léh m’en dès intantion de monnèt. Un artisant e labour gredussoh eit reparein er momandeu en dès collet. Groeit er memb tra, doublet hou paseu trema en nean ; labouret guet grèd eid arrihue inou ; hou trougueu e zou bras, mæs n’en dint quet hemb remèd.

Mar e hoès collet hilleih é col en amzér passet, hui e hel gouni hilleih eid en nean é pourfitein ag en amzér presant. Hum cherviget ag er græceu e ra Doué d’oh ; mar beoh fidel d’er græceu-zé, ag ur péhour miserabl ma oh, hui e hel donnèt de vout ur sant bras. Mæs mal bras-é ; rac é hortoz hoah, hui hum laca én dangér a gol tout. Ne hoès chet mui calz a amzér de vihuein ; hum breparet d’er momand poénius-hont é péhani é vou laqueit reihtæt é peb tra hag eit perpet. Ramb de Zoué d’er bihannan, e lar S. Pierr-Chrysolog, er rest ag ur vuhé péhani hun nès impléet beta bermen eid en treu ag en doar. Ni hun nès reit en amzér passet de æzemant ha de bligeadurieu er horv, ramb ahoel un dé benac de salvedigueah en inean.

Me résolution e zou queméret : me ven commance bihuein. Goudé quement a vlaïeu collet, me zeli d’er bihannan impléein er bèr amzér e chom guet-n-ein é chervige men Doué hag é labourat eit me salvedigueah. Necessær-é d’ein hum salvein ; ne mès meit en affær-zé ér bed ; mar dan de ben a nehi, me mès gouniet tout. É han enta, ô men Doué ! d’offrein d’oh er restageu miserabl ag ur vuhé impléet doh hou ç’offancein beta bermen. Deustou ma mès bihuet fal, me mès neoah er gonfiance-zé én hou misericord, penaus ne zispriset quet ur galon glaharet hag humiliet. Chetu santimanteu un inean péhani e zesir reparein en amzér collet.

résolutioneu.

Ne mès chet bihuet calz beta bermen, rac mem blaïeu e zou bet carguet a béhedeu, ha casi gouli a œvreu mad. Ret-é d’ein enta reparein en amzér passet : 1° É pêllat guet sourci doh er péhedeu de béré é on teichet : péré ind-i... ? 2° É hobér er mad e zou gourheménet t’ein ; mæs doh er gobér guet un intantion santel ; non-pas dré vanité, orgueil, desir de vout istimet ha mêlet guet en dud. Men Doué, groeit ma commancein anfin bihuein eid oh hag aveid en nean.


DEUZECVÈD CHAPISTR.
hag avantajus-é en devout ur vuhé hir ?

1° Hui e garehé bihuein pêl-amzér ; mæs a p’hou pehé ur gùir desir de huélèt Doué, hui e hirvoudehé, guet S. Paul, arlerh er momand eurus péhani e zeli hou joéntein doh Jesus-Chrouist. É léh dougein er marhue, hui hum glêmmehé, èl David, ag en hirdæt a hou puhé. — Hui e garehé bihuein pêl-amzér, ha ne hoès chet hoah chonget penaus é ma ret bihuein ; rac de betra é chervige bihuein, ma ne vihuér meit eid offancein Doué ? Hui e garehé bihuein pêl-amzér ; mæs hellein e rér larèt é tiscoa bout gùel ur marhue e za é cours aveid ur vuhé hir. Én un dra benac é ma avantajussoh d’er ré fal ha d’er ré vad : avantajus d’er ré fal péré e gresq ou zorfætteu é vihuein pêl-amzér. Brassoh-é calz ou maleur, e lar S. Ambroès, bihuein ér péhèd hag hum zerhel én-hou, eit bout somprenet guet er marhue goudé ou devout-ean bet groeit.

2° Ur marhue e za abret e ziscoa bout avantajus d’en dud santel, rac ma joeissant quêntoh a Zoué. Er péh e laq S. Yahan-Chrysostôm de larèt é teliér hum rejoeissein a pe varhue ur hroaidur pé un dén just, e zou rac mé mant délivret a visérieu er vuhé-men, ha ma hant aben de joeissein ag ur bonheur éternel.

En dud santel, é vihuein pêlloh amzér, e hel, gùir-é, rantein mui a hloër d’er Hrouéour hag hum aqùittein muyoh-mui a ou delé é quevér en Eutru Doué ; mæs ind e hel ehué gobér delé nehùé, ha jamæs ne rantehent quement a hloër de Zoué dré ou œvreu mad, èl e hrehent a offance dehou dré en distérran péhedeu. Mar dé avantajus bihuein ér santeleah, avantajussoh é hoah merhuel én-hi. Ur marhue santel e laca hur salvedigueah ér mæz a zangér ; ur vuhé santel hun dispos d’er græce-zé.

Ne vern péh quer santel-é hur buhé, ha ni e zou sur é candalhehemb ? Pihue e hel hanaouèt en ol occasioneu péré a hel hul lacat de gol courage ? Pihue e hel hum vantein en hum hoarantou perpet doh er goal exampl ? Pihue e hel hanàouèt é raug en amzér, er hompagnoneaheu dangerus guet péré é hellér hum lorhein hag hum gol ? Bout-zou perpet de zougein sel-taul mé ma ur batimant ar er mor ; liès en tampest en drail doh er rehir a pe chongér er bihannan.

Er vuhé presant e zou ur mor carguet a dressenneu, carrêc, ul loui eid hur fari, un doar e lonq é habitandèd.

Èl-cé, goulen ur vuhé hir, e zou goulen bout én dangér, én tantationeu, é brézel. Guet a dud, allas ! en dès hum gollet dré en occasion ag ur vuhé hir ! Guet a dud douguet de ol er vertuyeu, ha n’ou doé, haval vehé, nitra de zougein, en dès neoah hum fariet én un taul hag hum gollet ! Ne hret nitra eit mirèt dohein a verhuel, e laré ar é hulé a varhue en eurus Loeis a Gonzague, rac ne houyan petra e arrihuou guet-n-ein mar bihuan pêlloh.

Credet, goudé en ol réflexioneu-zé, 1° é teliet goarn hou puhé hemb néhance, hag hou pout mui a hrèd de vihuein ér santeleah, eit de vihuein pêl-amzér ; 2° é teliet hum zistag doh er vuhé, ha nepas hou pout quement a zougeance ag er marhue. Hou puhé e zou étré deourn en Eutru Doué ; pléguet guet confianæ d’é volanté, péhani en dès merchet en nombr ag hou téieu, ha pourfitet ag en amzér e ra d’oh.

résolutioneu.

1° M’hum rant de volanté en Eutru Doué eid er vuhé hag eid er marhue. 2° Me houlennou guet-hou bamdé er græce de vihuein én ur fæçon santel. 3° M’hum zefiou perpet a men goannedigueah. O men Doué ! reit-t’ein nerh ha courage d’hobér er mad, hag er græce de rantein mem buhé santel ha précius dirac hou teulegad.


TRIZECVÈD CHAPISTR.
n’en dès meit er péhéd e zou contrel d’er salvedigueah ha de volanté en eutru doué.

1° Chongeal, desirein, gobér un dra péhani e zou énep de volanté ha de lézen en Eutru Doué, pé manquein a hobér er péh e gommand, e zou péhein ; hag èl ne salve en Eutru Doué meit er ré e zou bet aboeissant d’é volanté ha d’é lézen, red-é el larèt : er péhèd e zou en dra contrellan d’er salvedigueah.

Bout salvet, e zou bout guet Jesus-Chrouist, ha gùélèt Doué face-oh-face én é hloër. Hama, n’en dès meit er péhèd e hel hun dispartiein doh Jesus-Chrouist ha gobér d’emb col græce Doué. Me zou sur, e laré sant Paul, penaus nitra crouéet n’em dispartiou jamæs doh Jesus-Chrouist. Mæs er péh ne hel quet gobér ol en treu crouéet, er péhèd é hunan er groa.

Me zeli enta sellèt er péhèd èl er brassan droug e zou ér bed. Er hlinhuédeu, er holleu danné n’en dint quet gùir drougueu : n’en dès meit er péhèd e zou perpet un droug hag er brassan ag en drougueu, rac n’en dès meit er péhèd e vir doh-emb ag en devout Doué eid omb.

Nag é vehen én nean, a pe vehen abarh guet er péhèd, n’em behé quet Doué inou ; me vehé maleurus enta èl er ré dannet péré e zou dispartiet doh Doué. Mæs nag é vehen-mé én ihuern hemb péhèd, guet græce Doué, ne vehen quet quer maleurus, rac m’em behé lod a vonheur er Sænt péré e huél Doué face-oh-face. Sant Augustin e laré enta guet ræson penaus é vehé gùel guet-hou bout én ihuern hemb péhèd, eit bout én nean guet ur péhèd hemb quin.

A p’en dé enta er péhèd en dra contrellan d’em bonheur ha d’em salvedigueah, péguement é telian-mé en dougein.

2° Er péhèd e zou hoah contrel de volanté en Eutru Doué. Doué e ven hur salvein, hag er péhèd e hra d’emb hum zannein. Doué en dès crouéet mab-dén eid é hloër, hag er péhèd el lam guet-hou. Doué e gârehé mæstronein én hur haloneu dré é garanté, dré é hræce, hag er péhèd e laca en diaul de vout er mæstr én-hai dré er garanté doh en treu ag er bed.

Ol er péh e hra Doué a zianvès e zou eit distrugein er péhèd : mar dégass é Vab ar en doar, é ma eit reparein er péhèd-é ; ma ra secourieu d’emb, é ma eit rein armage d’emb énep d’er péhèd-é ; mar groa sacremanteu, é ma eid hur goarantein pé eid hur purefiein ag er péhèd-é ; mar dégass bugulion, é ma eid hun instrugein hag hul lacat de zihoal doh er péhèd-é ; mar goarn courônen d’emb én nean, é vou eid hur bout douguet er victoër ar er péhèd-vou ; mar hur puniss, é vou eid hur bout-ean groeit-vou. Er péhèd e zistruge ol chongeu en Eutru Doué ; ean e zistruge, a guement ma hel, mériteu ha goaid hur Salvér ; ean e zou caus ne bourfitér quet ag er sacremanteu, ag er græceu, ag er predégueu, a gonzeu Doué, ag é bromesseu hag ag é venaceu. Petra ! un Doué e labour eit distrugein er péhèd ér bed abéh, ha mé ne glasquan meit el lacat de væstronein ém halon, hag é caloneu er réral dré me scandal. Hà chonget e mès erhat penaus é ma er péhèd contrel de visericord en Eutru Doué ar-n-an, hag en el laquei un dé de chervige d’é justice eit mêh ha castimant er péhour ?

résolutioneu.

1° Me sellou, én amzér de zonnèt, er péhèd èl er brassan droug e zou ar en doar. 2° Me guemérou peb mitin er resolution d’éhuéhat a gouéhel é hanni durand en dé. 3° Drest peb-tra ér ré é péré é couéhan el liessan. Laqueit ém halon, ô men Doué ! ur haz bras doh er péhèd.


PUARZECVÈD CHAPISTR.
ar en anjuli e hra er péhèd de zoué.

N’en dès dén ar en doar hag e gredehé gobér ur péhèd hemb quin a pe hanàuehé en anjuli e hra de Zoué. Dré er péhèd en hum sàuér énep de Zoué guet en hardéhtæt vilan, guet er vrassan dishanàuedigueah ha disprisance ; dré er péhèd en en disinourér. Hà hui hou pehé credet é vehé én ur péhèd marhuel é hunan quement a valice ?

1° Er péhèd marhuel e zou un diaboeissance hag ur revolt énep de Zoué. Doué e gommand, èl Mæstr quetan, de guement tra-zou ol. Ean e gommand d’er stirèd, d’en ahuél, d’en tampest, hag ind e aboeis ; ean e gommand d’el lonnèd péré, dré volanté Doué, e zou idan pouvoër mab-dén, hag ind e aboeis ; ean e gommand d’en Ælèd, hag ind e aboeis guet respet ha dougeance d’é volanté adorabl. N’en dès meit mab-dén hag hum sàu énep de Zoué. En Eutru Doué e gommand dehou er hârein hag er chervigein, pêllat doh er péhèd, ha mab-dén e lar : nepas, ne sentein quet, n’aboeissein quet.

2° Ean hum sàu énep dehou guet hardéhtæt ha guet fallanté. Mèn é ma er soudard hag e gredehé anjulial é roué én é zeulegad ? Mæs mab-dén en dès calz bihannoh a respet eid é Zoué ; ean en offance é creis é face ha dirac é zeulegad. Doué en doug hag en dalh étré é zivréh ; ean e hel en distrugein hag er hol é peb momand : ne vern quet, mab-dén en dès en hardéhtæt d’hum sehuel énep dehou.

Un dén péhani e vehé dalhet drest un toul dôn, hàg ean e vehé hardéh erhoalh eid anjulial en hani en devehé èl-cé é vuhé étré é zeourn ? Hui-memb-é en hani e zisco quement a hardéhtæt. Doué hou talh dré un neden a vuhé drest ur bassefos a dan. Ean e hel hou turul inou é peb momand. Brasset-é enta hou folleah bout hardéh erhoalh eid en disprisein ! Ah ! mar vennet péhein, clasquet d’er bihannan ul léh é péhani Doué n’hellou quet hou cùélèt nag hou punissein. Mæs é mèn é cavehet-hui ul léh é péhani ne splan quet é vajesté hag é hloër ?

3° Doh en offancein, hui hum rant cablus ag en dishanàuedigueah vrassan. Doué en dès reit er vuhé d’oh ; ean en dès reit hou ç’inean d’oh, hou spered, hou liberté ; ean en dès reit t’oh hou corv hag ol hou squêndeu, hou tanné, hou madeu, hag er péh e zou hoah gùel, ean en dès reit t’oh é Vab ; er Mab adorabl-zé en dès reit t’oh é hoaid hag é vériteu ; hag en ol madeu-cé e hoès receuet guet Doué, hui hum chervige a nehai eid en offancein ha gobér dehou mil anjuli.

Ne hoès-hui bet enta quement a vadeu guet Doué nameit eid en insultein ? Hà perac en hum cherviget-hui ag é zonæzoneu eit gobér brézel dehou ? Doué, hàg ean e vérit er goai-drettemanteu-cé guet-n-oh ? Jamæs n’en dès groeit droug t’oh. Ha, nag en en devehé groeit droug t’oh, hà hui e hrehé mui eit ne hret eit displige dehou ? Hui e zou crihoh é quevér un Doué péhani hou câr eit ne vehoh é quevér un anemis.

Offancein un Doué péhani n’en dès groeit biscoah droug erbet t’oh ! na brasset ur fallanté ! Offancein un Doué péhani n’en dès groeit meit vad t’oh ! na blaouahusset un dra ! Mæs offancein un Douè péhani n’en dès groeit meit vad t’oh, hag hum chervige ag é zonæzoneu eid hum guemér doh-t-hou ! chetu er péh ne hellér larèt meit dré en dareu ag en deulegad.

4° Un dra aral hag e gresq er malice ag er péhèd, rac ma joént en disprisance doh en dishanàuedigueah ag er mad hun nès bet. Istimein en Eutru Doué muyoh eid en ol treu crouéet, chetui un devér aveid omb ; mæs en istimein bihannoh eid ur bligeadur méhus, er boutein ér mæz ag hou calon eid un dra distér, eid ur vangeance, péh disprisance anjuliussoh e hellehé bout. Petra e rehet-hui d’ein, ha me laquei me mæstr étré hou teourn, e laré Judas d’er vélean juif ? Ean er gùèrhas eit tregond péh argand. Allas ! hui e hoès trahisset Jesus-Chrouist eit bihannoh tra hoah, eit coutantein ur fal-deiche. Hui e hoès caz doh torfæt scontus er Juiffèd péré e oé gùel guet-hai ul lair eit Mab Doué ; ha ne huélet quet penaus hou puhé hui abéh e zou én ur fæçon scontussoh hoah. N’en dé quet un dén, mæs un dra-benac distérroh, hou coal inclination, un tamig inour, ur garanté méhus e laquet é léh Jesus-Chrouist. Er Juiffèd ne hanàuent quet er Roué-zé a hloër, ha hui en hanàu, hui e houér é ma hou Salvér hag hou Toué-é. Penaus é hellet-hui enta digaréein en disprisance e hret a nehou ? Hà hui e hellou scùil dareu erhoalh eit golhein péhedeu quer bras ?

résolutioneu.

1° Me ouilou bamdé er maleur e mès bet d’offancein men Doué quel liès beta bermen. — 2° M’em bou chonge drest peb-tra én tantation, penaus é hobér ur péhèd marhuel en hum rantan cablus é quevér Doué, me ol vad. O men Doué ! me hum daul doh treid Jesus staguet doh er groéz, eit goulen pardon ha misericord.


PUEMZECVÈD CHAPISTR.
er péhèd e hra anquin ha disinour de zoué.

1° Red-é ma hra er péhèd un offance hag un anjuli bras de Zoué, a pe leinamb ér Scritur santel penaus en Eutru Doué, é huélèt malice en dud, e zas quæ dehou endevout crouéet mab-dén. En dra-zé ne senefi quet neoah penaus en Eutru Doué e santas anquin èl en dud, rac mé ma Doué, ha ne hel quet changein ; mæs er honzeu-cé ag er Scritur e zisq d’emb péh quer contrel-é er péhèd de Zoué, hag e ziscoa penaus, a pe hellehé Doué souffrein un dra-benac én-hou é hunan, er péhèd el laquehé de souffrein hag en distrugehé memb, hag é ra ur péhèd marhuel é hunan mui a anquin dehou, eid ol œvreu mad er ré just ne ra a joé.

En tourmanteu eahus en dès er péhèd tennet âr Vab Doué deit de vout dén e zou ur merche splan a guement-cé. Petra zou caus d’hur Salvér, ér jardrin a Olivèd, bout trist bet er marhue, ha huisein er goaid ? Hà n’en dé péhedeu en dud a béré en hum huélé sammet-é ? Ya, e lar un tad santel ag en Ilis, er péhèd en dès groeit mui a boén hag a chagrin de Vab Doué eid er goulieu ag é gorv.

Calettet-é hou calon, mar câret er péhèd ha mar queméret pligeadur é tourmantein èl-cé hou Toué ! Comprenet ahoel dré er glahar e hra d’hou Salvér, er gontrition e zeliet-hui hou pout a nehou.

2° Anfin me lar penaus er péhèd e zisinour Doué hag e lam é hloër guet-hou. Er gloër-zé zou deliet de Zoué é hunan, hag ean en dès quement a zroèd ar nehou que ne hel quet en dinah, na lezel mab-dén péhani en dès crouéet de rantein er gloër hag en inour quetan-cé d’un aral. Doué n’en dès chet dobér a vout mêlet dré hanni, ean e gav quement-cé én-hou é hunan ; mæs jaugeabl e oé ma vezé bet mêlet é barfætioneu a zianvès. Eit quement-cé en en dès crouéet er bed, en en dès streàuet én-hou é hloër hag é vajesté, hag en en dès reit-de vab-dén ur spered mad d’en hanàouèt, d’er mêlein ha de chongeal én é barfætioneu hemb fin.

Chetui er péh ne ven quet er péhour hanàouèt na dacor de Zoué ; ean e ancoéha er péh e zeli d’é vajesté ; ean e vihue èl pe ne véritehé quet Doué é adorationeu.

Quement-cè ne vihanna quet puissance nag eurustæt en Eutru Doué, gùir-é ; mæs inouret-é bihannoh guet é vugalé, ind péré zou crouéet eit rantein inour dehou. Raccé, a p’er refusant, ind e forh en Eutru Doué ag un dra e zou deliet dehou, hag hennéh e zou perpet un droug ; ha sel brassoh m’en dé Doué, sel brassoh-é ehué en droug ; ha sel cablussoh-é mab-dén dré en anjuli e hra dehou.

Ur roué e vérit bout inouret ha respettet guet é bobl. Ha deustou n’en dé quet bihanneit puissance ur roué rac m’en dès ur maleurus sclav manquet dehou, er sclav disprisabl-cé e zou neoah cablus é quevér é brince, ha sel-mui m’en dé disprisabl, sel brassoh ha punissaploh-é é dorfæt a pe vanq d’er péh e zeli d’é væstr.

Doué e zou infinimant adorabl ; ean-é er Mæstr a guement tra-zou, hag ol en dud ag er bed dastumet ar en dro e zou quer bihan ha quen distér dirac é zeulegad, ma hellant bout sellet èl nitra, emé er Scritur.

Mæs, hàg ean e hel hoah bout torfæt erbet aral goudé en disprisance e hra ur vil sclav a vrastèd hemb fin en Eutru Doué, péhani e zeli bout adoret ha mêlet ag er gùellan calon ? Nonpas, en disprisance-cé e zou quer bras, que ne hellehé ol en dud, nag en hum brovehent é sacrefice, er reparein dré-z-hai ou hunan. Naren, ol er péh en dès groeit caërran er ré just ne rei jamæs quement a hloër de Zoué, èl e gol dré béhèd marhuel un dén hemb quin ; rac en inourieu e rant er ré just de Zoué en dès ur fin hag un achimant, hag en offance e hra er péhèd de Zoué e zou èl infini, dré er ræson ma hum vesul er vrastèd ag er péhèd doh en distérdæt ag en hani e offance ha dré vrastèd en hani e zou offancet. En anjuli e hra er péhèd marhuel de Zoué e zou enta èl infini, a pe offance en hani e zou infini. En anjuli-cé ne hel quet bout enta reparet dré bénigenneu ol en dud.

Én intantion-zé, eit reparein gloër é Dad éternel, en en dès Mab Doué hum izelleit beta quemér seblant ur sclav ha merhuel eid hur péhedeu, rac n’en dès nameit un Dén-Doué e hel inourein Doué quement èl ma vérit, ha reparein en outrage groeit d’é vajesté. Sant Augustin en doé enta ræson de larèt é vehé gùel ma vehé distruget en nean hag en doar, hag ol er péh n’en dé quet Doué, eid offancein Doué, memb é tra distér. Er bed distruget ne hrehé droug nameit de vab-dén ; mæs er péhèd e attaq er Hrouéour ; hag en distérran offance groeit d’er Hrouéour, e zou drest en ol drougueu e arrihue ér bed-men. Oh ! péguement é teliamb ni enta dougein er péhèd ! Na maleurusset-é en hani ne gompren quet er huirioné-men !

résolutioneu.

1° Red-é d’ein labourat a hinihue eit dihouriennein er péhèd a me halon. 2° Me ol studi e vou enta chongeal ér haz en dès Doué doh er péhèd hag én anjuli e hra d’é vajesté inflni. Ah ! men Doué, hui e hoès me hrouéet eid oh, ha beta bermen me mès casi perpet bihuet énep t’oh ; reit t’ein er græce de hum gonvertisein ha de vout pardonnet.


HUÉZECVÈD CHAPISTR.
er haz en dès doué doh er péhéd.

1° N’en dès meit er péhèd hag e vérit caz en Eutru Doué : en ihuern memb n’en dé quet casseit guet Doué, rac Doué n’en dès chet caz doh er péh e houlen é justice ; hag é justice e houlen ma vou un ihuern. Caz en Eutru Doué doh er péhèd e zou quer bras èl mé ma é garanté eit-hou é hunan, hag a pe hellehé bout hemb caz doh er péhèd, é vehé gronce énep dehou ean-memb, é gùirioné Doué. Rac mé ma en ol vad, ne hel bout meit contrel d’er péhèd, péhani zou droug ; rac mé ma er reihtæt parfætant, er santeleah ihuellan, ne hel bout meit contrel d’er péhèd, péhani zou un diréglemant hag un disordr forh contrél d’é santeleah. Doué ne hellou jamæs cârein er péhèd, ha Doué ne hellou jamæs en devout caz doh-t-hou é hunan ; raccé er haz en dès Doué doh er péhèd e zou ur haz necessær, ur haz éternel, ur haz drest en ol caz.

2° Er huirioné-zé e hra d’ein comprenein é telian cassat er péhèd a me ol nerh, ha ne talhuou d’ein de nitra hum hlorifiein a vout de Zoué hag én é hræce, mar dé er péhèd marhuel ém halon. Er péhèd ne hel quet tostat de drôn en Eutru Doué, na cavouèt léh én nean ; ér guis-cé ehué Doué ne hel quet chom dré é garanté én ur galon é péhani é ma er péhèd. Gùir-é enta penaus é on anemis de Zoué, ha casseit guet Doué, mar mès er maleur de vout ér péhèd.

Hà ni e gompren péh quer blaouahus-é er stad-cé ? Gùélet e zou bet tud a galité é verhuel guet chagrin, rac m’ou doé collet græce vad ou frince. Allas ! petra e zougeamb-ni ar en doar, ma ne zougeamb quet mal-hræce un Doué ? Bout casseit guet Doué e zou un droug e zeliamb dougein mui eid en ihuern memb ; rac n’en dès nitra calettoh én ihuern eit n’en dé bout casseit guet Doué, ha ne vehé quet mui un ihuern a pe vehé caranté Doué inou.

résolutioneu.

Ne vou nitra ér bed e hrei quement a gaz t’ein èl er pèhèd. Ha bamdé me houlennou guet Doué ma pligeou guet-hou cresquein én-an er haz-cé quer requis. Men Doué, reit-t’ein er græce de vout perpet prest de souffrein tout ér vuhé-men nameit er péhèd.



SEITECVÈD CHAPISTR.
punition er péhèd.

Dré er memb ræson m’en dès Doué caz doh er pébèd, é teli er punissein ; rac er péhèd, e lar S. Augustin, ne vehé quet mui péhèd a pe ne zeliehé quet bout punisset. Doué hum ziscoa perpet èl un Doué ; ean e zeli enta, a pe buniss er péhèd, er punissein èl un Doué. Ean er puniss ér bed-men hag ér bed-aral, perpet guet justice, hemb douguein dorn mui de unan eit d’en aral.

1° Ér vuhé-men. Quentéh m’en dès Adam péhet é ma punisset ; col e ra en ol vertuyeu caër en doé receuet guet é Grouéour, hag ol é vugalé ar é lerh e zou lodêc ér poénieu en dès tennet ar nehou dré é béhèd. En drougueu, er misérieu ag er vuhé-men, hag er marhue, e zou punitioneu er péhèd-cé ; ha dré guement-cé Doué e vou chiffet doh é vugalé quehet ma vou ar en doar un dapen a hoaid Adam é mambreu mab-dén. Honnéh-é er bunition a béhèd hur hetan Tad, punition jaugeabl doh justice un Doué. Car mar en dès ur roué, péhani e buniss un torfæt groeit énep d’é vajesté, en droèd de zastum ar er vugalé punition ou zad cablus, perac Doué, guet mui a ræson hag a justice, ne hellehé ean er gobér ? Guet a bunitioneu aral e huélamb-ni ér Scritur santel ! Caïn a zou bet miliguet guet Doué ha handéhet guet en ol ; er bed a béh e zou bet béet én ur mor a zeur a gaus d’abominationeu en dud ; ur glau a chouffr hag a dan e gouéh ar bedair kér lubrik hag infâm ; serpantèd tan e zou bet dégasset énep d’er Juiffèd, péré e dæré doh Moïs ; er roué Saul, er rouannès Jezabel, er fal dra Antiochus hag hilleih a hendaral e zou bet punisset guet rustoni. En armé a Israël e oé bet distruget a gaus de laironci Acham é hunan. Hantér-hand mil Betsamit e oé bet scoeit d’er marhue eid ou devout couciet en Arh santel. Er bobl Juif e zou hoah hinihue en dé casset ha digasset a vro de vro, dispriset guet en ol pobleu aral, punisset guet Doué, eid ou dout dishanàuet é gonzeu hag é hræceu. Ha péguement a exampleu aral, sihoah ! e hellér hoah cavouèt.

Er poénieu deliet d’er péhour e zou hemb nombr, e lar er Scritur. Mar arrihue quement a valeurieu ér bed-men, quement a vrezélieu, quement a glinhuédeu, a hoal-amzér, é ma rac péhedeu en dud, ou laironci, ou lousteri, ou infamité, ou blasfémeu, ou sacrilégeu en dès allumet colér en Eutru Doué. Mar torret me lézen, e laré Doué d’é bobl, me hrei santein quentéh er visér hag er beuranté. Mar dalhet d’hum seuel énep d’ein, me hrei d’oh souffrein seih gùéh quementral. En nean e vou quer calet èl en hoarn aveid oh, hag en doar quer calet èl en arêm.

Én-amb hun hunan é teliamb clasq er vamen ordinær ag hun drougueu, hag én-amb, dré ur gonversion vad, é cavehemb ehué er remèd. É tistroein doh Doué, ni e zistannou é golér ; rac é lacat é justice d’hobér hé zro ér bed-men, n’ancoéha quet neoah é visericord. Ean e scoa er béherion, mæs eid ou galhuein devat-hou ; hag er ré just, mæs eid ou furifiein. Na maleurusset é enta er ré hum zal idan en tauleu ag é zorn puissant ! Er ré péré e zou perpet én eurustèd, deustou ma vihuant én disordr, n’en dint quet eurussoh arzé. Calz a vadeu caër, guet ur vuhé criminel, e zou ur bunition vras a berh Doué ; ha mar gortoz guet un impi benac ér bed-men, quement-cé e zou eid er punissein guet muyoh a rustoni ér bed aral.

2° Ér bed aral. Jugeamb ag er haz en dès Doué doh er péhèd, dré er punitioneu e den ar nehou ér bed aral. Ag un tu, pe gleuehemb unan dannet é poussein tauleu cri eahus, a p’er gùélehemb é losquein én un tan calet hag éternel ; ag en tu aral, a pe huélehemb ineaneu santel é aqùittein ér purgatoér fauteu distér dré dourmanteu ne heller quet espliquein, carguet a lorh hag a scont, ne larehoh-hui : oh ! na terriplet-é en Eutru Doué én é jugemanteu adorabl !

Mæs ehué, a pe chongeamb é Majesté en Eutru Doué hag é izeldæt mab-dén, a pe gonsidéramb penaus un Doué e zou bet dispriset guet é vugalé, péré n’en dès chet groeit cas a vadeleah ou Hrouéour, péhani e venné ou salvein, penaus en ou dès ean affliget é refus a rantein dehou er respet hag en adoration deliet, n’en d’omb quet mui souéhet ag ur bunition quer rust.

Ni e gomprenehé penaus mab-dén, goudé en dout refuset a véritein er bonheur péhani e oé preparet dehou, e zelié bout forhet a nehou eit jamæs. Ni e gomprenehé penaus ur squèd, péhani en dès credet hum seuel énep d’er Mæstr a bep-tra, e vérit bout punisset guet er vrassan rustoni, hag a p’en dès bet er malice de gomparagein é Zoué doh madeu ha pligeadurieu disprisabl, de béré memb en dès reit er hetan léh én é galon ; ni e gomprenehé é ma just er punissein, ha m’hum chervigeou Doué ag er memb musul m’en dès mab-dén hum cherviget eid en offansein, ha ma vou en offanse-zé musulet ha punisset dré ur boén éternel hag hemb fin, ha ni e larehé : just-oh, men Doué, hou jugemanteu e zou lan a justice.

3° Ean e buniss ér guis-cé er péhour, hemb sellèt doh é rang nag é galité. Ret-é m’en dé er péhèd un dra scontus bras, hag hilleih anjuliussoh de Zoué elt n’hellamb er homprenein, a p’en dès, ean péhani n’en dé meit madeleah ha misericord, er punisset guet quement a rustoni. A pe zehé un tad péhani en dès ur garanté tinér doh é vab, ag er hondannein de verhuel dré en tan, hag arlerh en devout-ean taulet én ur hovel allumet, a pe zehé en tad-cé d’anjuliein é vab én é valeur, én ul larèt dehou : ha zrougueu, ha tourmanteu e zou men gloër ; n’en d’on quet touchet é cleuèt ha huannadeu ; n’en d’ous quet mui me mab, n’em sellès quet mui èl ha dad ; hui e jugehé, hemb arvar, penaus er hroaidur miserabl-cé en devehé groeit un torfæt blaouahus. Juget er memb tra ag en torfæt groeit énep de Zoué hag ag er haz dès doh er péhèd.

Doué en dès ur fin muyoh a garanté doh mab-dén, eit n’en dès en tad tinérran doh é vab ; neoah a p’en dé ret punissein er péhèd marhuel, ean e daul non-pas hemb quin un dén, mæs quement hanni e zou cablus, ér punce a dan, hag e laq é hloër doh ou funissein epad ol un éternité.

Doué e garé é ælèd, péré en doé crouéet én ur stad quer bràu ha quer parfæt ; neoah, eid ur péhèd hemb quin, ean ou hondan hag ou zaul, a villioneu, ér palfonce ag en ihuern. Abraham, Moïs, Eli e oé amièd en Eutru Doué ; neoah, nac er sænt bras-cé, na dén just erbet ne vent bet jamæs salvet a pe vezent marhuet couciet dré ur péhèd marhuel hemb quin. O men Doué ! na brasset un droug é enta er péhèd, a p’er punisset guet quement a rustoni ! Péh ræson de greinein ! rac en dén santellan, mar da ha couéhel ha merhuel én ur péhèd marhuel hemb quin, e zou collet hemb truhé ! Na brasset-é hun dalledigueah, ma n’en dougeamb quet, mar câramb en occasion a nehou, ha mar bihuamb hemb veillein erhat ar-n-amb hun hunan !

résolutioneu.

1° É han de gommance hum bunissein mé-memb ag er péhedeu a mem buhé passet. 2° Eit quement-cé me hrei bamdé un act benac a gontrition. 3° Me vangeou en Eutru Doué ar ol er péh en dès péhet én-han : ar me spered, é arrest ér chongeu fal hag inutil ; ar me halon, doh hi harguein a santimanteu a anquin a me fauteu. Men Doué, reit-t’ein ur haz santel doh-on me hunan.


TRIHUÉHVÈD CHAPISTR.
er gueu e hra mab-dén doh-t-hou é hunan dré er péhèd marhuel.

Quement hanni e hra er péhèd marhuel e zou un dal. Ne gompren quet nag er péh e hra nag er péh e gol.

Ean e gol græce Doué, e gol é inean, e gol é Zoué ean-memb.

1° É col græce Doué, ean e gol un donæzon mil gùéh préciussoh eid en ol trezolieu ag en doar. Guet græce Doué, en dén peuran e zou eurus, hag hemb d’hi en dén pinhuiquan e zou miserabl, rac græce Doué e laca mab-dén de vout é ami, hag e hra dehou méritein en nean ; mab-dén a p’en dès collet er græce er santefi, e zou enta anemis de Zoué ha forbannet ag é ranteleah. Bout anemis de Zoué ! Er chonge-cé e hra hirrissein. Oh ! mar dougèr col græce vad ur roué ag en doar, penaus é hellér bout tranquil é vihuein é malgræce un Doué ?

2° N’en dé quet erhoalh ma collér græce Doué dré er péhèd marhuel, col e hrér hoah er mériteu gouniet dré en œvreu mad a ziaguênt. Col e hrér nombr a vlaïeu a gombat hag a victoërieu, ér batiantæt hag ér vertuyeu aral, en doé coustet t’oh poéniou ha gouniet t’oh un trezol a vériteu eid en nean. Ya, mar d’oh maleurus erhoalh eit couéh én ur péhèd marhuel, ol er poénieu hag er mériteu-cé e zou collet, ur hol bras aveit péhani é teliet hou pout muyoh a anquin eit pe gollehoh en ol ranteleaheu ag er bed. Hui e ouil a pe hoès collet un nebedig argand péhani n’en dé calz a dra, e lar Sant Augustin, ouilet quêntoh a pe hoès collet er mérit ag hou ç’œvreu mad, rac doh ou hol, hui e gol tout.

3° A pe gollér græce Doué, ne gollér quet hemb quin er mérit ag en œvreu mad a ziaguênt, mæs open ne vér quet mui ér stad d’hobér œvr méritabl erbet. Er péh e gonsol un inean fidel ér stad a hræce Doué e zou rac hé ol œvreu a p’ou offr de Zoué, e zou aveit-hi un trezol a vérit. Mæs nag é hrehoh-hui œvreu mad en ol sænt, mar dint groeit ér stad a béhèd marhuel, é mant collet aveid en nean.

Ne gredet quet eit quement-cé ne tal nitra gobér œvreu mad ér stad maleurus-cé ; pêl doh inou, hui e zeli gobér œvreu mad ha gobér er muihan ma hellehet ; rac, deustou m’en dé en œvreu-cé groeit ér stad a behèd marhuel hemb mérit eid en nean, avantajus ind ha memb requis eid hou laquat de changein a vuhé ha d’hum gonvertissein. Red-é d’oh ou gobér eit donnèt hoah é græce Doué, ha goudé hou pout-hi cavet ha receuet, hui e vou ér stad de zastum un trezol avérit eid en nean.

résolutioneu.

Me sellou enta erhat ér péhèd marhuel er gueu bras en dês groeit doh-ein. Ean eu dès lamet guet-n-ein er græce péhani em ranté ami de Zoué, dismantet er mériteu em boé gouniet eid en nean, me laqueit ér stad trist é péhani n’hellen gobér nitra mad eid ur recompance én nean. Men Doué, péh quer peur ha quen distér on-mé dirac oh ! Ah ! golhet-mé é goaid me Salvér, groeit ma cavein er mériteu e mès collet ha ma tastumein ré nehué.


NANDECVÈD CHAPISTR.
col e hrér en inean dré er péhèd marhuel.

Er péhèd marhuel e zisinour en inean, hi difæçon, e ra er marhue dehi.

1° Ya, er péhour, dré é vuhé diréglet, hum zisinour beta donnèt de vout haval doh el lonnèd brutal, e lar er Spered-Santel. N’en dé quet mui,eit larèt mad, un dén, mæs deit-é de vout haval doh ul lon hemb ræson, emé sant Paul, rac ma héli èl un dal inclinationeu el lonnèd. Er péhèd en dès groeit ag un æl un diaul, hag er péhèd e change mab-dén hag el laqua é rang el lonnèd brutal. En diaul en dès péhet é clasq donnèt de vout haval doh Doué ; ha mab-dèn, crouéet doh limage en Eutru Doué, é péhein, e za de vout haval doh el lonnèd ; rac ean hum stag doh pligeadurieu er horv, èl el lonnèd péré n’ou dès eurustèd erbet aral. Inean crechén, hag hanàuet e hoès-hui petra oh ? É péh stad en hum laquet-hui ? O men Doué ! e zeliehoh-hui larèt guet muyoh a véh eit David, penaus é credein-mé monnèt dirac oh, a pe mès, dré er péhèd, hum laqueit é rang el lonnèd hemb ræson ?

2° En inean e zou enta disinouret dré er péhèd marhuel ; ha dré-zé memb é ma quen difæconnet, e lar sant Augustin, m’en dès Doué mui a zongér doh-t-hi eit n’en dès en dud melzinan doh er breinadur hag er fal vlas e za ag er béieu. Ne vennet quet comprepein er huirioné-cé bermen, mæs hui hi homprenou marcé rai zehuéhat. A p’en dé dispartiet un inean doh er horv, mar hi dès er maleur de vout ér stad a béhèd marhuel, gùélèt hé stad vil ha couciet e hrehé dehi ur boén quer bras, m’hum daulehé hi-memb én ihuern quêntoh eid hum ziscoein én nean ha tostat dedal santeleah un Doué.

3° Er péhèd marhuel e gouci en inean hag e ra er marhue dehi. En inean en devou péhet e varhuou, e larer Spered-Santel. Hé féhedeu, e lar er Scritur, e zou el lionnèd a héré en dent luêm e ra er marhue dehi. Gùir-é, en hi dès perpet hé buhé naturel, rac ne hel quet bout distruget ; mæs n’en dé quet quer bihan marhue dirac Doué, rac n’hi dès chet mui er vuhé a hræce Doué. Hui e ziscoa bout bihue dirac deulegad en dud ; mæs hemb græce Doué ne hoès chet muyoh a vuhé eit n’en dès er ré dannet.

Hou prassan maleur e vehé hum huélèt én ur stad quer miserabl hemb bout anquinet. Sant Jerôm e scùillas dareu ar faut bras un dén é carg, hanhuet Sabinien, péhani en devoé corrompet ur verh youanq. Ean e scrihuas dehou er honzeu-men : « Maleurus, é léh ma teliehoh ouilein er vrastèd ag hou torfæt, ne huélan quet memb en e hoès méh ! Chetui-mé é ouilein rac ne ouilet quet hui, rac ne santet quet é oh marhue. O péhour ! digueoret hou teulegad ar hou misér. Hà hui e vou perpet anemis d’oh hou ç’hunan ? Hou péèt anfin truhé doh hou ç’inean. »

résolutioneu.

M’hum humiliou é huélèt er stad trist é péhani en e mès laqueit me inean dré me féhedeu marhuel. Me boéniou eit rantein dehi er vràuité hi dès collet. Er sacremanteu, er beden, er bénigen, en œvreu mad, en apertiss d’em devérieu, chetui er moyandeu e guemérein eid hi rantein caër dirac Doué. — Groeit. ô men Doué ! ma nettein aquêrh me inean ag en ol gouciadur en dès er péhèd laqueit én-hi, ha ma véritou hoah chervige de zameurance d’oh.


UIGUÉNTVÈD CHAPISTR.
dré er péhèd marhuel é collér doué.

1° Chetui er péh e zou disconfortussan ér péhèd marhuel : ean e hra d’emb col Doué, hun disparti doh-t-hou. Er græce, péhani hur santefi, hur joént doh Doué ; mæs er péhèd marhuel e lam er græce-cé guet-n-emb, hun disparti doh Doué, hag en disparti-zé doh Doué e zou gùir varhue en inean. Doué e zou quer gùir buhé hun inean, èl m’en dé en inean buhé er horv. Un inean dispartiet doh Doué e zou enta quer marhue, e lar sant Augustin, èl m’en dé marhue ur horv dispartiet doh en inean.

2° Bout dispartiet doh Doué ! en dout collet é Zoué ! péh ur hol ! Nag é collehen ol en trezolieu ag en doar, mar e mès Doué én-an, ne mès collet nitra ; mæs nag é vehen-mé mæstr d’en ol ranteleaheu ag er bed, mar collan Doué, é collan tout. Bonheur er Sænt én nean e zou bout guet Doué ha doh er gùélèt face-oh-face. Malheur er ré dannet én ihuern e zou bout hemb Doué ha bout dispartiet doh-t-hou eit jamæs. En dout collet é Zoué, hàg ean e fehé bout ur malheur brassoh ? Ya, bout-zou ur malheur brassoh : sellèt er hol-zé èl ur bagatel, èl nitra. Hà possibl-vehé ma couéhehé mab-dén én un dalledigueah quer bras ? Petra, e lar sant Augustin, hui e ouil d’ur horv marhue, rac m’en dè en inean dispartiet doh-t-hou, ha ne ouilet quet d’un inean péhani e zou dispartiet doh Doué !

Er Scritur, én ur gonz a Vichas, de béhani el lairon en doé attrapet en idoleu, e hra d’emb d’hanàouèt en ou hlasqué én ur grial forh ; hag èl ma oé goulennet guet-hou perac é scùillé-ean quement a zareu, ean e rescondas : ah ! lairet-é bet men douéèd doh-ein, ha hui e houlen guet-n-ein perac é ouilan ! Mar scùil ur payan calz a zareu é col un idol, penaus é hel ur hrechén col é Zoué hemb bout disconfortet ? Gùélein e hrér tud doh hum chagrinein quentéh èl ma arrihu eur boén benac guet-hai ; cleuein e hrér ré é térein én-hai ou hunan eid ur hol distér, ha ne hrant cas erbet é col ou Doué dré er péhèd ! O péhèd ! nag un tihoeldæt e daulès-té é sperèd hag é calon mab-dén.

Sant Thomas-Aquin, Doctor ag en Ilis, ne hellé quet comprenein penaus é hellér bihuein goudé en dout collet Doué, ha cousquèt anemis dehou guet ur péhèd marhuel ar er gousciance. Oh ! na miseraplet e vér ér stad-cé, ha dihue huéh miserabl ma ne santér quet é valheur ! Cheleuet, ô me fobl, e laré en Eutru Doué d’Israël, chetui er péh e zisco er malice ag hou calon ; rac arlerh hou pout troeit cain d’ein, hui e hoès mouguet en ol desirieu mad, en ol santimanteu a zougeance e laquen én hou calon.

Mar e hoès collet Doué dré er péhèd, hou malheur e zou bras, ha quer bras que ne hellér quet er homprenein ; mæs n’en dé quet hemb remèd. Quêrhet d’hobér doh treid ministrèd en Eutru Doué ur govézion humbl a hou misérieu, baiet hou péhedeu én dareu, pé quéntoh é goaid hou Salvér. En desir de changein, er bénigen, er Sacremanteu e zou moyandeu péré e hel gùellat d’hou clinhuèd ha reparein er hol e hoès groeit.

résolutioneu.

1° É sellèt erhat penaus er péhèd marhuel e ra er marhue d’en inean, me bêllei doh-t-hou guet muyoh a sourci eit doh er péh e hellehé lemel er vuhé guet er horv. 2° Mar em bé er malheur de gouéh é unan hemb quin ag er péhedeu miserabl-zé, me yei a hèr d’hum dennein ag er stad trist-zé é tostat d’er sacremant a bénigen. O men Doué ! quêntoh merhuel mil gùéh eid hum zisparti hoah doh-oh dré ur péhèd marhuel.


QUETAN CHAPISTR AR-N-UIGUÉND.
péguement é teliér doujein en teiche hun nès eid er péhèd.

Ol en dud e zou teichet d’en droug : er ré-men d’el lubricité, er ré-hont d’en avarice ; lod d’er golér, d’en ivi, d’er vangeance ; lod aral d’er gourmandis ha d’en arrouaredigueah ; casi ol d’en diaboeissance ha d’en orgueil. A pe n’hur behé nameit en teiche d’er péhèd, quement-cé n’hur rantehé quet hoah cablus, a p’en dé gùir penaus en teiche-zé n’en dé quet ur péhèd, mæs ur fréhen maleurus deit ag er péhèd originel.

Er Sænt en dès santet é oent douguet d’er péhèd ; mæs en dra-zé e zou bet aveit-hai, hag e zeli ehué bout aveid omb, ur ræson de hum humiliein, un occasion de gombattal ha de zastum un trezol a vériteu eid en nean. N’en d’omb quet enta cablus na criminel eit santein hur goal deicheu én drespet t’emb ; mæs ni e zou cablus a p’hum lausquamb guet-hai a volanté vad.

Santein er fallanté de béhani é omb douguet ha gobér ar brézel dehou, chetui er péh e hanhue S. Paul bihuein revé er sperèd. É vihuein èl-cé é houniér en nean. Héli er fal deicheu hemb laquat poèn d’ou hanàouèt, chetui er péh e hanhue bihuein revé er hig. Bihuein ér guis-cé e zou hum fari hag hum gol. Hà deliein e hrér bout souéhet é huélèt quement a dud é vihuein én dalledigueah, a p’en dé gùir larèt é ma bihan en nombr ag er ré e laqua poén d’hanàouèt er fal deicheu péré ou doug de gouéh ér péhèd ? Neoah en hanàuedigueah-cé e zou requis eid er salvedigueah ; rac é héli é deicheu fal é péhér liessoh, é couéhér é fauteu ponnérroh, é fauteu diæssoh de reparein.

1° Péhein e hrér liessoh, rac en teiche e zou énamb e hra d’emb chongeal liès én treu péré e gâramb pé e gassamb. Hag a beban é ta quement a chongeu lous, ma n’en dé ag en teiche e hoès d’el lubricité-é ? A beban é ta quement a chongeu péré e roul hemb fin dré hou sperèd a zivout er madeu, a zivout er moyandeu de zastum danné, ma n’en dé a hou ç’avarice, ag hou coust de chairrein treu-é ? A beban é ta quement a chongeu énep d’er garanté, a dærision, a zisprisance eid er réral, ma n’en dé a hou yeinnion doh ur ré-benac-é, a hou tibatiantæt, hag ag er goal deiche e hoès d’en orgueil-é ? Petra e zou caus d’oh hou pout quel liès distractioneu én hou pedenneu ma n’en dé ag hou coal deicheu-é, péré gùéh e zégas d’oh chongeu bourrus ag er péh e gâret, gùéh chongeu a néhance a zivout en treu doh péré e hoès caz.

Necessær-é d’emb hanàouèt ha mæstronein hur goal deicheu, a p’hun dougant d’en droug casi é peb momand.

2° Péhein e hrér liessoh, rac doh ou héli en hum rantér el liessan cablussoh. Hum laquat e hrér ér brassan dangér a gouéhel ér péhèd marhuel a pe ne chongér nameit a goutantein er fal deiche. Peb tra e ziscoa bout mad d’en hani e juge ag en treu revé en dro ag é fal deiche.

Judas hum gredé martezé divlam, hag hilleih aral en devehé bet er memb chonge, a pe laré é oé gùél rein d’er beurerion er bris ag er baum-hont eid er streàuein ar dreid hur Salvér. Mæs en Aviél e lar penaus é conzé èl-cé rac ma oé avaricius ha ma câré en argand muyoh eid er réral. Judas, èl ul lod caër a hinihue en dé, ne huélé quet penaus é garanté doh en argand e goucié é galon. Hàg ean en devehé credet penaus en teiche-zé d’en avarice en devehé-ean douguet d’er scontussan torfæt, de huerhein é Væstr ?

Mar lar d’emb er gousciance penaus é hès droug é mar-a-dra, en teiche, pèhani hun dal, e hra d’emb credein penaus é ma distér en droug. Mæs en drompereah hag en dalledigueah péré e za ag ur goal deiche, hàg ind e zigaré dirac Doué ? N’hum gredamb quet cablus ; ni e hum gaërra én ul larèt : ne chongen quet, ne houyen quet ; mæs Jesus-Chrouist, péhani e hourhemen d’emb dihoal doh-omb, sellet erhat doh er péh e bass én hur halon ; hàg ean hun digaréou ehué ? Guet a dud e héli é quement tra-zou ou fal deicheu é clasq ou mad-ind hemb quin hag ou fligeadur. Hemb goulen avis guet hanni ar en treu ag er vrassan talvedigueah, ind hum fi én ur proçæs gouniet dré faus ræsonieu hag e holo èl-cé ou laironci hag ou scandal ; ind hum grèd dibéh ér momand ma ou hondan en Eutru Doué. Perac é clasquet-hui digaré ag hou fallantéieu ? e laré en Eutru Doué d’é bobl. Hui e hoès larèt : me zou divlam, ne mès chet groeit droug. É han de monnét é jugemant guet-n-oh, rac ma hoès larèt : ne mès chet groeit droug.

résolutioneu.

1° Me labourou hag e hrei èl ma hellein eid hanàouèt me fal deicheu. 2° Me hrei dehai ur brézel dalhabl, é terhel pèn doh ou soliteu dangèrus quentéh èl m’ou santein. 3° Me houlennou liès guet Doué er græce de zonnèt de bèn a nehai. Men Doué, reit-t’ein er græce d’hanàouèt er goal deicheu péré e zou mistr én-an ha d’ou fléguein aquêrh idan er yàu ag hou lêzen santel.


EIL CHAPISTR AR-N-UIGUÉND.
diæz bras-é hum gorrigein ag er fal accustumanceu hag e za ag er goal deicheu.

En hani e héli é hoal deicheu e hra d’é inean goulieu, péré e zou forh dangerus, ér galon hag ér sperèd.

1° Ér galon, é ma diæz-bras en dout quæ a nehai. N’hum anquinér quet forh-æz ag ur péhèd péhani e za ag un dra-benac e gârér, pé de béhani ne vennér quet gobér brézel. Fachet vér, e larér, en dout péhèd ; el larèt e hrér, mæs liès en hum drompér. Ne vér quet perpet fachet en dout groeit er péhèd ; mæs fachet-vér ma hès péhèd ér péh e hrér, rac ni e garehé ne vehé quet a béhèd ér péh e blige t’emb. Fachet-vér en dout péhèd, rac m’en dè ret covessat hag hum gorrigein ag er fallanté ; mæs hàg ean e vé quæ a nehou, rac ma offance Doué ? Ar er poénd-cé é teliehé er péhour atterce é galon.

Ni e lar penaus er péhèd e zisplige t’emb ; ha de bihue ne zispligehé quet ? Displigein e hra memb d’er ré libertinan. Ni e larehé gùel er huirioné a pe larehemb é ma en néhance e zisplige t’emb, er respet ag en dud, er boén e zou doh hum gorrigein, ha nepas er péhèd nag en offance e hra de Zoué.

Dougein e hrér calz muyoh a vout goapeit guet er bed, a hobér ur bénigen benac, a hum ziæssat, eit ne zougér er péhèd. Gùir-é enta penaus é ma diæz qùittat ur si, drest peb-tra a pe vér accustumet doh-t-hou, a p’en dès er fallanté gouniet er galon.

2° N’en dé quet diæssoh quer bihan distag er spered doh-t-hou ; rac penaus feahein un droug péhani e zal er ræson, e vougue er rebreicheu, un droug ha ne vennér quet hanàouèt ?

A pe santér é vér douguet eid un dra-benac, é credér forh-æz penaus é hellér en héli hemb gobér péhèd erbet. Er gousciance, er sclærdér ag er fé, conzeu Doué ne zismantant quet calz dishanàuedigueah ha dalledigueah ur spered péhani ne cheleu nameit doh é goal deiche. En instructioneu, hàg ind e hellehé didrompein un dén péhani e grèd er hontrel d’er péh e larér dehou ? De betra é chervige discoein splandér d’un dén e chair é zeulegad, ha penaus gùellat d’en hani ne grèd quet é ma clan ?

Hà n’en dé quement-cé e zou caus m’en dé quen diæz gobér d’en dud youanq santein péh quen dangerus-é aveit-hai hum hantein guet rai a hardéhtæt, ha péh quer cablus-é ur garanté quer contrel de lézen en Eutru Doué, caranté péhani e den quement a valeurieu ar vab-dén ? Hà n’en dé hoah en dalledigueah-zé e zou caus d’un dén lous sellêt èl hoarieu ha treu a nitra er péhedeu méhussan ha blaouahussan ? d’en dud a galité bout taulet d’er bligeadur ha d’er gloër, hag é léh digueor ou deulegad ar en dangérieu ag ou hondition, e grèd é ma permettet dehai en dispigneu bras ha fol, bihuein é bobance hag ér bligeadur ? Hà n’en dé ehué manq a hanàouèt ou inclinationeu diréglet-é, é ta quement a dud de vout staguet doh ou madeu, de vout fur a p’ou hollant, de vout cri é quevér er peur hag er ré e zou delierion dehai, ha ne huélant quet mui é ma en avarice hag en intérès-é ou gounit ? Hà n’en dé quement-cé e zou caus de baudmad a dud bout teichet de hoal-gonz, d’hobér goab, de fachein eid en distérran tra, de refus a bardonnein hag a huélèt er ré en dès-ind offancet ; ne huélant quet penaus émant hemb caranté, hag é vihuant hemb gout, én un ivi hag ur haz dalhabl, guet er greden penaus é mant dibéh deustou d’er scandal e hrant.

Hà n’en dé en digastæt é quevér en offance e hrér de Zoué e zou caus de guement a hoarierion, a finandèd, a veàuerion péré e zarempret bamdé en tavarneu, credein penaus ne hrant quet droug erbet, ha ma ta de guement a dud avaricius sellèt èl mad el labour hag er marhadeu d’en dèieu santel, hag e grèd é ma mad dehai er chicanereah hag en drompereah ér marhadeu ? Hà n’en dé hoah eid er ræson-cé é ta de guement a dadeu hag a vameu, dallet dré spered er bed pé dré ur garanté rai vras doh ou bugalè, souffrein én ou fameil disordreu ha scandal péré ne vennant quet hanàouèt, na credein, na mirèt ? Hà n’en dé anfin rac ne hanàuér quet en teicheu cuhettan ér galon, e zou caus m’hum accus quer fal quement a dud ag ou fèhedeu brassan, ha m’en dint quer scrupulus d’hum accusein ag ou fauteu distér ?

Er prophèt en doé enta ræson de larèt : Pihue e hanàu é béhedeu ? Er garanté disordr doh-omb hun hunan, en teiche eid er pligeadurieu hag er madeu ag en doar, e zou èl ur gogussen tihue péhani e dihoella er ræson, èl un ahuél velimus péhani e voug a nebedigueu er splandér ag er fé. Mar-a-béhèd eit péré ne vér quet quen douguet, e hanàuér, hag hum gorrigein e hrér a nehai ; mæs er péhedeu groeit dré bligeadur, e zou el liessan er ré dangerussan eid er salvedigueah ; ne hanàuér quet spis er vamen, nag er malice a nehai, nag er remæd énep dehai, rac ne vennér quet ou hanàouèt. Spiet enta ar-n-ah hou ç’hunan, hum examinet erhat, pedet ha clasquet er moyand d’hum instrugein.

résolutioneu.

1° Deustou d’er boén e zou é torrein er fal accustumanceu diazéet ar goal-indinationeu, me guemér a hinihue er résolution de labourat eit distrugein er ré e zou ên-an... Péré ind-i ? - 2° M’em bou recour liès eit quement-cé doh er beden, er sacremanteu, er méditation ag er gùirionéeu bras ag er religion ; ha me zihoallou a han-an eit dihouriennein er fal deicheu-zé. Deit d’em secour, ô men Doué ! acelfin ma hellein hesquein eit jamæs er vamen crihue-cé a guement a béhedeu.


TRIVÈD CHAPISTR AR-N-UIGUÉND.
ag er péhèd vêniel.

N’en dès meit un dra ar en doar, e lar sant Yahan-Chrysostôm, e zeliér dougein : er péhèd, ne vern péh sort-é ; rac n’en dès droug erbet meit-hou ; ol en drougueu aral n’en dint meit drougueu a nitra. Er péhèd véniei, gùir-é, n’en dé meit ur péhèd bihan ; mæs ur péhèd bihan e zou un droug bras a gaus d’en offance e hra de Zoué pé a gaus d’er gueu e hra doh-emb ni-memb.

1° Quement péhèd e zou e offance Doué, e zou énep d’é volanté, dihuennet dré é lézen hag e vless é santeleah : er péhèd e zou enta èl un droug hum guemér doh en Eutru Doué. Mæs en distérran droug énep d’en Eutru Doué e zou brassoh eid en ol drougueu ag er bed. En distérran péhèd en dès anquinet Jesus-Chrouist, hag en dès-ean laqueit de scùil dareu. Hà ni e zeli sellèt èl un nitra er péh en dès anquinet un Doué ? Ma ne garehemb quet gobér poén na chagrin d’un ami, perac é omb-ni maleurus erhoalh eid anquinein quel liès un Doué péhani hur hâr guet muyoh a dinérdæt eit ne hel ol hun amièd er gobér ?

Ni e gomprenehé petra-é ur péhèd véniel a p’hur behé santimanteu er sænt. Oh ! nag eurusset en hum gavant-ind én nean, é mant ér mæz ag en dangér a offancein en Eutru Doué hag assuret mad-ind penaus n’en offanceint mui jamæs ! Ind e hanàu quer reih en anjuli e hra er péhèd de Zoué, ma vehé gùel guet-hai souffrein en tourmanteu ag en ihuern, eid hum rantein cablus, pe vehé possibl, ag ur péhèd véniel hemb quin.

Pet cùéh, eit hrein d’emb de zougein, en en dès en Eutru Doué ean-memb punisset bras fauteu péré e seliamb èl distér ? Moès Loth, eid ur sèl a guriosité, e gouéh marhue-mig ar en dachen. Moïs, ami en Eutru Doué, eid un tamig manq a gonfiance, e oé bet forbannet ag er vro caër a Ganaan grateit d’é dadeu. Er ranteleah a Judé e oé bet dismantet dré ur vocen cruel péhani, é tri dé, e lahas dêc mil dén ha tri-uiguènd, a gaus d’ur péhèd a vanité en doé groeit er Roué David. Oza e oé bet scoeit dré er marhue eid en dout douguet é zorn ar en Arh santel. Ezéchias, er roué santel-zé, e oé bet punisset guet Doué, beten drivèd rumad tud ar é lerh, eid un tamig rai a joé e gueméras é quevér en ambassaderion estran. Deu groaidur ha deu-uiguènd e oé bet tâguet dré oursèd eid ou devout groeit goab ag er prophèt Elizé. Un dén a Israél e oé bet condannet d’er marhue a berh en Eutru Doué, eid en devout chairret un nebedig coêd un dé ag er Sabbath. Er roué Ozias e zou bet punisset guet Doué eid en dout laqueit é zorn ar en ansançoér, hemb ne oé deliet dehou.

Mæs ér vuhé aral, er boén e souffrér ér purgatoër eid er péhèd véniel e zou hilleih brassoh eid en ol drougueu ag er bed-men dastumet d’un dro. Er fauteu péré e ziscoa bout distér e zou enta un droug bras a gaus d’en offance e hrant de Zoué, a p’ou funiss guet quement a rustoni.

2° Er fauteu-zé e zou hoah un droug bras a gaus d’er gueu e hrant doh-omb ni-memb. Gùir-é penaus er péhèd véniel n’hun disparti quet doh Doué, mæs ean e hra displigeadur dehou hag e yeinna é garanté dohomb. Ne hra quet d’emb col er græce péhani hur santefi, mæs ean e dihoella hé luh ; ean e zismant hag e rant de nitra er secourieu e venné Doué rein d’emb eit canderhel. Er péhèd véniel ne chair quet doh-omb dor er baraouis, mæs ean hur pélla doh-t-hou. Er péhèd véniel é hunan ne gass quet d’en ihuern, mæs e brepar hag e den a nebedigueu er ré er groa d’en dannation éternel ; ean hun tosta d’er bassefos, hag a pe vér ar er vorden a nehou, petra e faut, allas ! eit couéhel abarh ? Ne ra quet er marhue d’en inean aben, haval-é doh ur hlinhuèd hir péhani e hra d’er hlaq stleigeal ha tennein a nebedigueu trema er marhue. Oh ! pe chongehemb erhat ér gùirionèeu-zé, nag a sourci e guemérehemb-ni eit pêllat doh en distérran faut. Laramb-ean eit consolation er ré e glasq Doué a zevri, penaus er ré just memb n’en dint quet én abri doh èr péhedeu distér-zé, ha penaus er ré e hrér dré souéh, dré hoannedigueah e secour hur hass d’er barfætion a pe hum anquinér hag a p’hum humiliér a gaus dehai. Mæs red-é larèt d’en ineanneu lausq ha paressus, penaus er péhedeu véniel e hrér liès guet avistèd, hemb volanté de changein, hag e sellér èl nitra, e laca un inean ér stad dangerussan rah.

Disprisein er fauteu distér e zou, revé er Spered-Santel, hum lacat èn dangér a gouéh ér ré vras ha d’hum gol eit birhuiquin. Un tamig gloër ha curiosité, un tamig rai a liberté én deviseu ha rai a garanté doh er madeu, doh en æzemant ; un tamig caz doh unan-benac, jalousi pé caranté rai naturel ; un tamig rai a zesir de bligein d’en dud, hag er fantasi d’hum ziscoein, un nebedig lizidantæt ha paress é tihoal doh hun imur ; ol er péhedeu-zé, a p’en dint groeit liès guet avistèd, e ya pêlloh eit ne chongér. Péguement a dud, allas ! en dès commancet fari én ur zisprisein fauteu distér, péré en dès ind casset d’en dannation éternel !

Ne vern quet, a pe gollér er vuhé, ha ni e vou flastret dré er gurun pé dré ur hlinhuèd landrennêc péhani e gass a nebedigueu d’er bé. Ne vern quet, a pe gouéhér ér mor, mar en dé dré ur goahad ahuél ha tampest péhani e lonq er batimant, pé mar ya a nebedigueu a nehou d’er sôl dré en deur e guemér a bep-tu. Ur memb tra, ne vern quet d’en anemis ag er salvedigueah, a pé faut dehou col un inean, hàg ean hi laquei én un taul de gouéh én disordreu bras, pé hàg ean hi zennou a nebedigueu én-hai.

Er péh hur rant hoah cablussoh é tisprisein er fauteu distér, e zou rac ma queméramb guhavé eit véniel er péh e zou marhuel, ha ma hellamb, hemb calz a boén, mirèt a gouéh én-hai quel liès. Péh ur méh hum lezel de vout feahèt quel liès dré hun imur ha dré en diaul, a p’en dé quen æz douguein er victoër ! Ni e hel é peb momand tostat d’en nean, ha ni e bêlla doh inou casi quement pas e hramb. Péh ur folleah blessein quel liès é inean, ha displige de Zoué dré guement a béhedeu doh péré é ma forh-æz pêllat.

résolutioneu.

1° Ne sellein quet mui er péhèd véniel èl un dra distér, a pe offance Doué, ha ma hra quement a gueu doh m’inean péhani hum abandon dehou hemb scrupul na dougeance. 2° Me renonci enta a vremen d’er gueuïér, d’er goapereah, d’er santimanteu a yeinnion hag a gaz é quevér me nessan, d’er baress é chervige Doué ha doh hum acqùittein ag en devérieu a me stad, d’er gourmandis ha d’er goal-gonzereah, etc. Men Doué laqueit ém halon caz ha dongér doh er péh e zisplige t’oh, hag e zou næz d’em inean.


PUARVÈD CHAPISTR AR-N-UIGUÉND.
lacat e hrér er salvedigueah én dangér a pe hortér attau d’hum gonvertissein.

Eit dibue ræson : rac ma hellér bout somprenet guet er marhue, ha m’en dé nezé é vér el liessan somprenet.

1° Hellein e hrér bout somprenet, hanni n’en dé ar en arvar ag en tu-cé ; quement-cé e hel arrihue é peb momand. Gùel e vehé enta souffrein hantér-hand vlai el loscadur ag en tan hag en drougueu luémman, eit chom ur hard-ær hemb quin ér péhèd marhuel. Hantér-hand vlai a dourmanteu e achihuehé quênt-pêl ; mæs ér hard-ær ma chommehet ér péhèd marhuel, p’en dehé Doué ha zouguein hou santance, hou maleur e vehé hemb achimant erbet.

Deu vomand e hel assurein hou ç’éternité. Er mo-mand a vremen, é péhani é hellet hum gonvertissein de Zoué, hag hum laquat ér stad de vout eurus eit jamæs ; ér momand e zou de zonnèt ne heliehet quet martezé mui er gobér ; ha mar beoh somprenet guet er marhue ér momand-cé, hui e vou collet hemb truhé. Mar derénet a dorrein er rangenneu péré hou stag doh er péhèd, ne rinquou meit ur momand eid ou changein é rangenneu a dan péré ne hellehet quet mui torrein, rac ma veint éternel.

Ne daulet quet enta termén, e lar er Spered-Santel, eid hum rantein de Zoué, a pe hoès amzér, rac ean hou somprenou én un taul én é golér.

Pihue ne greinehé é cleuèt ur menace quer scontus : Doué hou somprenou én é golér ? Rac mar dé Doué fidel d’é bromesseu, ean e zou fidel d’é venaceu. Mar gorto er péhour guet patiantæt, ean er puniss guet nerh. Ean e buniss èl-cé a pe chongér bihannan.

Doué e hellehé punissein er péhour quentéh arlerh é béhèd ; mæs ean e horto liès en occasion d’er punissein guet muyoh a rustoni. Én amzér-cé Doué e seblant el lezel de vihuein él lehuiné ; er péhour-zé hum hoalh a inourieu hag a vadeu er vuhé-men ; mæs Doué e huél er momand é péhani é somprenou er miserabl-zé, hag en en taulou, dré er marhue subit, én dehuéhan ag er maleurieu.

Èl-cé é punissas gùéharal en divregond Jézabel, Antiochus, hemb dougeance a Zoué, ha Baltazar guet é sacrilégeu. Er roué-men, én ul leign vras, e hras dégass er haliceu sacret ag en tampl eid ivèt guet-hai én inour d’é faus douéèd. Er momand-cé e horté en Eutru Doué eid hum vangein ar nehou. A pe oent gùellan é predein, é oé bet gùélet un dorn é scrihue ar er vangoër en arrest ag é varhue. É huélèt quement-cé er roué e gommanças creinein que ne stoqué é zeuhlin en eil doh éguilé, ha que ne zas lihue er marhue étré é zeulegad : Doué en doé permettet quement-cé, acelfin ma vé bet test ag é bunition er ré e oé bet lodèc én é dorfæteu ; er bunition-zé e oé tost : en noz-cé memb é oé bet fouildret.

Doué n’hou punissou quet hui martezé én ur fægon splan èl er prince maleurus-cé, mæs ean hou punissou én ur fæçon calettoh, doh hou somprenein dré ur marhue canvéus é creis hou tisordreu. Tud dal ! ne garehoh quet merhuel ér péhèd : perac enta é chommet-hui de vreinein én-hou ? Red-é en dout malice en diaul, e lar sant Bernard, eit bihuein attàu ér péhèd ; er ré e chom én-hou e vérit hum gol guet-hou. Hum rantet enta abret de Zoué guet eun ne bouisehé é zorn ar-n-ah quênt m’hou pehé hum gonvertisset. Ne hellér quet gùellat d’en droug a pe ancoéhér a glasq remæd eit-hou.

résolutioneu.

1° Anfin ne vennan quet mui lacat me salvedigueah én dangèr. 2° A hinihue é vennan changein ha réglein gùel mem buhé. Men Doué, convertisset-mé, ha me vou convertisset : mui a gonfiance e mès én hou cræce eid ém résolutioneu de bèré en e mès manquet quel liès.


PUEMVÈD CHAPISTR AR-N-UIGUÉND.
brassoh-é hoah en dangér a pe daulér termén d’er gonversion bet er hlinhuèd.

Hà hui e gompren péh quer bras dangér e zou é terén hou conversion bet en amzér ag ur hlinhuèd ? Ha hui e hellou nezé hum gonvertissein ? Nag é hellehoh er gobér, hà hui er groei nezé ?

Er hlinhuèd ne lausquou quet martezé guet-n-oh nag er guelloud nag en amzér. En tuêmdér ag un derhian, en nerh ag er hlinhuèd hou coannei quement que ne vou quet calz a du d’oh de réglein hou cousciance. Doué re-virou n’arrihuehé en dra-zé guet-n-oh èl mé ma arrihuet guet quement a dud aral.

Unan clan, de béhani é oé bet laret gobér acteu a religion, e rescondas : n’hellan quet, em’ean, rai hoan-é me sperèd ; p’em behé gorteit beta bermen d’hum breparein d’er marhue ne vehé quet mui a espérance aveid on. Ur menah santel e laré, goudé ur hlinhuèd hir en doé bet : a pe glasquér rein d’ein ur santimant mad benac, me sperèd e oé quer goan que ne gleuen er honzeu-zé meit a hantér, hemb ne hellen ou homprenein. Mar dé èl-cé ag en dud santel, petra-vou a han-ah-hui péhani a houdé gùerço e vihue hemb chongeal én Eutru Doué.

Mar marhuet hemb caranté Doué, hou calon staguet doh er péhèd, hou tannation e zou assuret. Hà hui e grèd penaus a pe vehet clan é tisquehet én ur hard-ær cârein Doué drest peb-tra, distag hou calon doh er péhèd ha doh en treu crouéet, laquat reihtæt én hou cousciance ? Ret-vehé eit quement-cé gobér réflexioneu sôn : hà hui e vou ér stad d’ou gobér ? Ret-vou d’hou calon ha d’hou spered bout changet ; mæs calon ha spered mab-dén hàg ind e change quen æz-cé ? Hui e hoès poén doh er gobér a p’en d’oh yah, hà hui e grèd en er groéhet a pe vehet clan ? Petra ! hui e hoès er greden penaus é tisquehet en diæssan ag en ol siance, péhani e zou er siance de verhuel erhat, én un amzér é péhani ne vehet quet capabl de nitra ! Mèn é ma hou ræson ? A pe vennehoh disquein lein pé scrihue, hà hui e hortehé en amzér a glinhuèd er marhue ? Perac é hortet-hui enta amzér er hlinhuèd eid hum breparein d’ur marhue santel ? Diæssoh-é merhuel èl ur gùir bénitand hag èl ur Sant eit bout scrihuour hag artisant abil.

Bout én gorto a hum gonvertissein én ær ag er marhue ha disquein merhuel erhat goudé en dout bihuet perpet ér péhèd ; bout én gorto a verhuel é caranté Doué arlerh en dout perpet bihuet yein ha digaz doh-t-hou, e zou bout haval doh en hani e fautehé dehou disquein én un taul ul langage péhani n’en dès chet jamæs disquet. Oh ! na dehuéhatet-é disquein bihuein erhat a pe vér prest de verhuel, ha diæsset é nezé chongeal èl er Sænt goudé en dout bihuet perpet péhour ! Rai zehuéhat-é commance a p’en dé requis achihue.

2° Hui e hellehé nezé hum gonvertissein dré ur græce extraordinær ; mæs hà hui e hoès léh de gontein ar ur græce èl honnéh é terhel de vihuein ér péhèd ? Hag én ul lacat memb en hou pou er græce hag en amzér d’hum gonvertissein én ur hlinhuèd, hà hui hou pou er volanté ? Er volanté-zé, hàg hi e vou a greis er galon, pé hemb quin a ziar scan, ha rac-cé hemb guellet hou changein ? Bras é teli bout hou tougeance ; rac, emé sant Augustin, ur gonversion dehuéhat e zou liès faus ; conversion er ré varhue é vé el liessan marhue. Perac ? rac n’en dé quet ni e gùitta er péhèd nezé, mæs quêntoh er péhèd hur huitta, ha ne arsàuér a béhein meit rac ne hellér mui. Ur gonversion èl honnéh e zou haval mad doh hani un torfætour péhani e zisclæri tout a pe vér doh en tourmantein hag e zislar ur momand arlerh ol er péh en dès disclæriet.

Pharaon e oé bet liès punisset guet Doué lerh-oh-lerh ; peb gùéh ean e brometté aboeissein de Zoué ; mæs quentéh ma lamé en Ol-buissant é vréh a bouisein ar nehou, ean e ancoéhé é bromesseu. Er memb tra e arrihue guet el lod-muihan ag er ré e daul termén d’ou honversion bet en dehuéhan requis ; ind e hra ur govézion ha promesseu péré ne hrehent quet a pe ne vehent quet én dangér a verhuel. Scontet-ind dré en eun ag er marhue ; mæs hàg ind e zou convertisset ? Æz-é jugein a guement-cé dré er bihan a changemant e huélér én ou buhé arlerh er hlinhnèd, a pe gouéhant ér péhèd just èl aguênt.

Ur folleah vras-é chom hemb pourfitein ag un ahuél mad ha gortoz en tampest eid hum lacat ar er mor ; mæs brassoh folleah-é hoah, e lar sant Eucher, gortoz bet er momand ag er vuhé ar béhani ne hellér mui contein eid assurein er salvedigueah. Hàg ean e zou, é gùirioné, bout aviset-é fiein é salvedigueah ar ur résolution benac de vihuein gùel, a p’en dé achihue é amzér ? Chonget erhat é quement-cé : dehuéhat-é clasq er remæd a pe vér prest de verhuel.

résolutioneu.

1° M’hum zefiou perpet ag er hlinhuèd, èl ag un amzér péhani n’en dé quet mad eit dégass de ben er résolutioneu caër péré ne mès chet bet er hourage de lacat é pratiq a pe oen yah. 2° Ha me sellou en dalé ag er gonversion bet en amzér ag er hlinhuèd él un anjuli groeit de Zoué, ha ne hellehé meit tennein é golér ar-n-an.

Men Doué, me lar eit mad : m’hum rant d’oh ; receuet-mé èl ma receuas en Tad a fameil er hroaidur prodig ag en aviél.



HUÉHVÈD CHAPISTR AR-N-UIGUÉND.
ne zeliér quet lacat dalé ér gonversion un dé hemb quin.

En amzér a vremen hag en amzér de zonnèt e zeli hou touguein d’hum gonvertissein hemb turul termén.

1° Én amzér a vremen. Bermen é oh ér péhèd hag én dangér a verhuel én-hou. Doué e guenig t’oh hinihue é hræce eit lemel a nehou, perac n’er groet-hui ? Larèt cours caër-on e zou ræsonein èl ur fol. Hà gortoz e hrér bet en trenoz eit lemel en duadur e huélér ar er face ? A pe vér goal vlesset, hà gortoz e hrér rai bèl aveit quemér er remæd ? A pe vér attaquet dré ul lon furius benac, ne huchér quet aben dégass secour ? Perac ne hret-hui er memb tra a pe vé hou ç’inean couciet dré er péhèd, a pe vé blesset, a pe gouéh é pouvoér en diaul ? Perac ne houlennet-hui quentéh secour ag en nean, hag en dout recour doh er bénigen ?

Ne garehoh quet merhuel ér péhèd ; hui e zou én gorto enta penaus un dé en er huittehet. Mæs perac n’er huittet-hui a hinihue, a p’en dé én dalh guet-n-oh ? Hà hui e grèd penaus én amzér de zonnèt é vehet prestoh d’er gobér ? Doué, hàg ean e vou prestoh de bardonnein d’oh arhoah ? Er fal accustumanceu, hàg ind e vou æssoh de feahein ? Hou calon, hàg hi e vou douçoh ? Pêl doh inou, hou conversion e zei bamdé de vout diæssoh pé diæz, hou fal deicheu e guemérou perpet nerh. En amzér, péhani e hoanna tout en treu aral, ne hel quet mirèt doh-t-hai a gresquein.

2° A zivout en amzér de zonnêt. Én henteu en dès Doué merchet t’oh é hès quement de zougein que ne fehoh quet lacat hou conversion de hortoz un ær hemb bout én dangér a hum gol. Ha hui e houér en nombr ag er péhedeu e ven en Eutru Doué andur guet-n-oh, hag er musul ag er græceu e zou é volanté turul ar-n-oh ? Hà hui e houér bet mèn é teli monnèt é batiantæt ? Ne zouget-hui ne vehé er hetan péhèd marhuel e hrehoh en dehuéhan péhèd e ven en Eutru Doué andur guet-n-oh ?

Ol en dorfæterion n’en dint quet punisset en eil èl éguilé ; lod hum guh hag e déh pêl-amzér é raug er justice, lod aral e vé dalhet ag en torfæt quetan ha laqueit aben d’er marhue. Péguement a ælèd hag a gand mil dén péré n’ou dès groeit nameit ur pèhèd hemb quin ? Er péhèd-cé é hunan e zou bet erhoalh eid ou dannation éternel. Hui e hoès enta hum dennet ag en ihuern, quel liès a vomand èl e hoès bihuet ér péhèd marhuel, ha perpet é oh é riscl a gouéh én-hou, quehet èl ma vihuet ér stad-cé !

Unan dal péhani e guêrh trema un tor-goug e gouéh én-hou anfln. En dehuéhan pas e hra n’en dé quet brassoh eid er réral, mæs neoah en dehuéhan pas-cé el laca de gouéh. Eit couéh én ihuern n’en dé quet requis gobér péhedeu brassoh en dehuéhan gùéh, erhoalh-é canderhel ér stad-cè é péhani é oh eit couéh abarh. Chetui gùerço ma vihuet ér péhèd, tostat e hret d’er bassefos ; n’en d’oh mui meit ur pas doh-t-hou ; martezé hineah é vou goulennet hou ç’inean guet-n-oh. Petra-é hou chonge-hui é turul termén d’hou conversion ?

Hui e zou én gorto en hou pou amzér un dé e zei. Hui e hoès ur fiance rai vras é sellèt doh er péh n’en dès chet Doué grateit. Ean e hrata t’oh er pardon, mar distroet dehou a huir galon ; mæs n’en dès chet grateit t’oh en hou cortei nag un dé nag un ær. Ean e lar quêntoh en hou calhuou ag er bed a pe chongehoh er bihannan. Martezé arhoah é vehet é buhé, mæs martezé ehué ne vehet quet. Na dallet oh-hui é lacat hou salvedigueab ar ur marcé ! A pe vehoh sur a vout é buhé arhoah, hà hui e vou sur a bourfitein ag er græceu nerhus en devehé hoah en Eutru Doué de guenig d’oh ? hui péhani en dès taulet idan hou treid, beta bermen, moyandeu quer caër d’hum salvein.

résolutioneu.

Hâ me hellehé chongeal, hemb creinein, én dangér quer bras m’hum daulan, a pe lacan perpet termein d’hum gonvertissein ? Hinihue enta é changean a vuhé ; me yei, quetan ma hellein, de gavouèt me zad spirituel, me héliou é aviseu eit rantein er madeu goal gueméret, eit torrein me haranté doh er péhèd, eit feahein men goal inclinationeu, péré em doug attàu d’er péhèd milliguet. Men Doué, hastet bean d’em secour ma hum zistaguein doh er fallanté é péhani é vihuan.


SEIHVÈD CHAPISTR AR-N-UIGUÉND.
secourieu d’hum gonvertissein tennet a bassion jesus-chrouist.
I. er boén en dès anduret én é inean.

Requis-é bet de Jesus-Chrouist souffrein eit disquein d’emb petra-é Doué, petra-é mab-dén ha petra-é er péhèd. Quenavé poénieu Jesus-Cbrouist, jamæs n’hur behé bet hanaouèt santeleah en Eutru Doué, brastèd na peuranté mab-dén, nac ehué er péhèd. Ret-é bet enta d’hur Salvér souffrein. Hà petra en dès-ean anduret ? Ol er péh e hellé andur én é Inean hag én é Gorv. Én é Inean en en dès santet en dongér brassan, en anquin garhuan, el lorh blaouahussan, er véh poéniussan. Spered mab-dén ne hellou biscoah gouyèt beta men é ma bet ol en drougueu-cé én é Galon.

1.° En dongér brassan. — Èl m’en doé hum reit d’é Dad, guet er garg e gueméré a han-omb, ean hum huélé goleit ag hun delé ha gronnet ag hur péhedeu. Quement-cé e hré un droug bras d’é Galon santel. Petra e chongehoh-hui a boén ur prince youanq de béhani é vehé gusquet reillenneu ur peur, carguet a leu hag a anstu, ha ma vehé nehou taulet guet-hai, é creis el loussan amprehonèd, én ur prison tihoel é péhani é vehé ret dehou pad ol en amzér en devehé de vihuein ? Nag un dongér e santehé-ean é vout én ur stad quen truhêc ! Mab Doué, Jesus-Chrouist, en dès bet-un droug-calon hilleih poéniussoh, doh hum huélèt gronnet a béhedeu er bed a béh ; é oé èl pe vezé bet soubet ha béet é lousteri hag é fallanté en ol dud. Drougueu méhus er péhèd hum ziscoé taul a taul dirac é chonge, hemb ne hellé col er huél eahus a nehai ; ha chetui azé treu erhoalh eit rein dongér d’é Inean.

En anquin garhuan. — Ol péhedeu en dud a béré en hum huélé sammet, èl m’el lar er profæt, e drézé é Galon guet un anquin quer garhue ha quer calet, que n’en devehé marhuet guet er boén en doé è huélèt un inean hemb quin doh hum gol é hobér er péhèd. Oh ! na brasset-é bet enta é anquin ! Guet a zareu e scùillé-ean é huélèt un tolp eahus a ineanneu é carguein en ihuern a gaus d’un nivér quer bras a béhedeu e hrér bamdé ! É anquin el laqué de vout quen trist que ne ridé un huisen a hoaid ag é Gorv sacret. É hlahar e oé quel luêm que n’en devehé quet ol en dud, d’un dro, guellet andur un dapen ag en drougueu e anduré-ean guet en anquin en doé.

El lorh hag er scont blaouahussan. — Jesus-Chrouist en doé dalhmad dirac é chonge justice ha santeleah é Dad dispriset guet er péhour. Ean e huélé rah er punitioneu e vérité peb péhèd, en drougueu huerhue e oé deliet dehou andur aveid ou distrugein a zirac deulegad en Eutru Doué. Er chongeu anquinus-cé e goucié bamdé quement tam lehuiné en doé santet én é Galon a houdé ma oé ar en doar ; mæs ér jardrin a Olivéd é lorhant quement é spered que ne hra meit creinein guet en dougeance én ou raug. Couéh e hra ér vrassan disconfortance, ha quenavé ur miracl, ean en devehé bet marhuet guet en eun a hrent dehou.

Er méh poéniussan. — Ne hellér quet ehué hanàouèt quer bihan péh quer poénius oé bet d’hur Salvér Jesus-Chrouist, Doué ha dén, er méh e santé.

1° Méh en doé dirac é Dad éternel. Carguet ma oé ag hun ol fallantéieu, ne hellé quet sellèt doh é santeleah adorabl ; ean hum huélé rai gouciet. Ean hum gavé quer cablus èl p’en devehé groeit quement péhèd e oé. Hum hroeit en devoé, e lar Sant Paul, milliguet aveid omb.

2° Méh en doé én-hou é hunan. En hani hum huélehé goleit a lovr, hag en tammeu breinnaté é tistag a zoh é vampreu, en devehé méh é monnèt é misq en dud yah. Na brasset oé bet enta er méh a Galon Jesus-Chrouist doh hum huélèt goleit a lovr er péhèd, a lousteri er péhèd, a vreinnaté er péhèd, gronnet a dorfæteu mil gùéh méhussoh eid el lovr dongeruasan. Sant Paul en doé enta ræson de larèt penaus Jesus-Chrouist n’en doé lehuiné erbet én-hou é hunan, rac couéhet en devoé ar nehou péhedeu en ol dud.

3° Anfin méh dirac en dud. Na calettet oé bet é véh é santein é Zivinité cuhet, temalet é gueu ha juget ar avis er bobl hardéhan ha counarettan e zou bet biscoah eid en droug. Santein e hré é oé goapeit hag anjuliet ; ean hum huélé stuellet, stleiget dré er ruïeu, arriet èl ul lair pé ur multrér e gassér d’er groug. Ancoéheit-é guet é amièd cârettan, goal-drettet-é èl un torfætour, flastret-é idan en treid èl ur prean doar, staguet-é doh er groéz él lorh ha méh en dud. Hà guellein e hré-ean hoah bout méhequeit open én-hou é hunan ? O mab-dén ! petra e chonget-hui é huélèt un Doué mâlet idan ér boén, flastret ha difflastret guet quement a gounar ! Chetu er stad é péhani en en dès vennet hum lacat eit cavouèt pardon d’hou péhedeu, hag eit rein d’oh d’hanàouèt é ma bras en droug e hoès groeit. Hà hui e hellou hoah sellèt er péhèd èl nitra ?

résolutioneu.

1° Me chongeou liès é boén, ér glahar, ér scont hag ér véh é péré en dès quen disconfortet me Salvér én é Inean santel. 2. Me leinou er chapistr-men sel gùéh ma-hein de govessat, eit rein d’ein muyoh a gontrition. O men Doué ! reit-t’ein er græce d’en devout a me féhedeu lod ag er glahar e hoés-hui bet a gaus dehai.


EIHVÈD CHAPISTR AR-N-UIGUÉND.
II. er boén en dès hur salvér anduret én é gorv.

1° Jesus-Chrouist en dès anduret én é Gorv muyoh a zrougueu eit n’en dès anduret rah er Vartirèd ha rah,en dud. O justice Doué, pihue e gredehé hou sontéal ! O Tad éternel, petra en dès hou touguet de lacat hou Mab carantéus idan perh tud quer counaret ! Péhour, te hellehé santein ur ræson benac a guement-cé a pe houyehès petra-é un Doué dispriset dré er péhèd !

Ni e lein én un histoér penaus ur roué en doé ur bobl péhani en doé hum sàuet énep dehou. Er bobl-men er sterdé quement que ne vennent en discar a ziar é drôn. Mab er roué, é huélèt ou hounar, e yas d’hum daul doh treid é dad hag e laras dehou : me zad a garanté, pardonnet d’er bobl queih-cé. — « Ah ! me hroaidur, emé en tad-men, er bobl-cé, péhani e mès câret quement a houdé ma on ar en trôn, ne hel quet bout pardonnet, a vihannoh lacat lod a nehai ér prison, lod aral e vou ret forbannein a me ranteleah hag hilleih e vout ret lacat d’er marhue. — Me zad, me zad, e rescondas er prince youanq, just ha gùir-é er péh e laret. Hama, mem buhé, men goaid e za ag ul ligné royal, é léh turul hou pobl ér prison, er forbannein ag hou ranteleah, hag é léh er marhue e jauge doh ol en dud counaret-cé, taulet er punitioneu-zé ar-n-an-mé ; laqueit-mé d’er marhue. » En tad, é huélèt quement-cé, e zégassas é vab ar er vangoér ihuellan ag er guér, hag e hras el lacat d’er marhue dirac en ol. Quement hanni e oé é huélèt un dra quer souéhus, é hanàué splann mad er vrastèd ag ou zorfæt, ha péh quer bras oé colér ou roué, que n’hum lacant de chongeal én-hai ou hunan petra ou doé groeit, hag ind hum rantas anfin d’ou devér èl aguênt ; mæs guet hilleih a anquin ou dout hum gueméret doh ou roué. Deustou ne hellér quet larèt é ma haval er péh en dès groeit er roué didruhé-cé, doh er péh en dès groeit Calon misericordius en Eutru Doué aveid omb-ni, é exampl e hel neoah chervige de ziscoein é ma bras caz en Eutru Doué doh er péhèd. Rac Doué en Tad, péhani en dès ur garanté infini eit Doué er Mab, e lausq en tauleu eahussan de gouéh ar nehou. Ean e lausq en diaulèd, en ol fallantéieu ag en ihuern de væstronein é calon er vourreàuïon que n’en dès hanni a nehai un distér truhé doh Mab Doué. Ean e lausq en tauleu de scoein é Gorv adorabl, d’er blocein, d’er rouguein ha d’er golein a houlieu. Ean e lausq ur vostad soudardèd de scrabinein ha de zispen é face sacret, de blantein spern én é Bèn adorabl ; én ur guir, berhonnet ha mâlet-é étré ou deourn. Anfin, ean ou lausq de ziflosquein é isquern goudé m’en dès scùillet rah é Hoaid, d’en tachein doh er groéz é quis ul multrér, ha, staguet doh-t-hi, ean e varhue étré deu lair. Hà perac quement a rustoni é quevér ur Mab quen douce, quer caër, quer carantéus ha quer santel ? Rac ean en dès hum garguet a han-omb ha tennet ar nehou ol en drougueu hur boé méritet. Musulet bermen er sam ag hou péhedeu doh ponnérdæt er groéz.

2° Chonget erhat enta, e lar S. Pierr, é souffranceu Jesus-Chrouist ; ind e zisquou d’oh tri zra : 1° Petra-é brastèd en Eutru Doué, a pe ne oé meit izeldæt un Doué capabl de rantein dehou inourieu jaugeabl ? Petra-é santeleah Doué hag er haz en dès doh er péhèd, a p’en doé èl dishanàuet é Vab, rac ma huélé én-hou seblant er péhèd ? Petra-é justice en Eutru Doué, péhani n’en dès guellet bout distannet nameit dré izeldæt é Vab ? Petra-é misericord en Eutru Doué, péhani en dès lausquet é Vab adorabl é creis quement a dourmanteu eid hou tennein hui ag en ihuern ? Ha péh quer bras é bet caranté é Vab, péhani en dès hum reit a nehou é hunau d’en tourmanteu-cé ha d’er marhue dré druhé doh-oh, ha guet quement a garanté èl pe vehoh bet hou ç’hunan ér bed. — 2° Hui e ztsquou chongeal én é souffranceu petra-oh, péh quer précius-é hou ç’inean, er péh hi dès coustet hag er péh e tal, a p’en dé bet ret d’un Doué huisein er goaid, merhuel én tourmanteu eid hi zennein ag en droug hag hi lacat én hent mad. — 3° Hui e zisquou hoah fallanté er péhèd, a p’en dé bet caus de varhue Mab Doué ; hui e huélou er vrastèd a nehou, rac quenavé Jesus-Chrouist ol en dud, d’un taul, n’en devezé jamæs guellet diverchein a han-amb ur péhèd marhuel hemb quin. Na brasset punition e zou deliet d’er péhèd ! Rac mar dé bet ret cavouét mériteu hemb som un Dén-Doué eit diverchein er péhèd, ret-é larèt ehué penaus ur boén hemb som, un ihuern éternel n’en dé quet rai rust eid er punissein. Hui e hanàuou anfln er péh e zeliet gobér eid er punissein ér bed-men, én ul larèt : mar en dès er vamen ag en ol santeleah souffret eit péhedeu péré n’en doé quet groeit, a betra é teli bout ingorto un torfætour èl on-mé, cablus a béhedeu hemb nombr.

Guet ræson enta en en dès laret en Tadeu santel penaus Jesus, staguet doh er groéz, e zou ul livr bras é péhani er ré abil hag er ré dihouyèc e zeli disquein ou religion. Él livr sacret-cé en en dès er Sænt disquet hanàouèt Doué hag er péh e zelient de Zoué. Er grucefi e oé perpet dirac ou deulegad. É léh pourfittein ag el leçonieu e ra d’emb, ni e hra èl bugalé péré e zigueor ul livr péhani ne leinant na ne gomprenant quet. Neoah en hani ne houér quet el livr-cé ag er groéz e hel larèt penaus ne houér nitra. Sant Paul n’hum hloriflé nameit a hanàouèt Jesus staguet doh er groéz. Ah ! ma ne hel quet dareu, goaid ha marhue un Doué digueor hun deulegad ar hun devérieu hag ar hur péhedeu, brasset-é hun dalledigueah hag hur misér !

résolutioneu.

1° Naren, nitra ne hellou mui em lacat de durul termén d’em honversion. 2° Prest-on, guet er secour a hræce Doué, de souffrein tout quêntoh eit clasq hoah ur péhèd marhuel hemb quin. — O Jesus ! mé hou pèd, dré er poénieu e hoès anduret a gaus d’em féhedeu, de rein d’ein en dout caz bras doh er péhèd, ha ma hrein pénigen ag er ré e mès bet er maleur d’hobér beta bermen.



NAUVÈD CHAPISTR AR-N-UIGUÉND.
ræsonieu aral lan a gonsolation, tennet a bassion hur salvér jesus-chrouist.

Hum gonvertisset dré garanté doh Jesus-Chrouist, ean e vérit quement-cé ; ean er goulen.

I. Ean er mérit dré er péh m’en dé. — 1° Ean e zou hou roué hag hou mæstr, hou juge hag hou tad, hou Salvér hag hou Toué ; rac-cé hui e zeli dehou fideldæt hag aboeissance ; hui e zeli en devout aveit-hou respét hag hanàuedigueah vad, confiance ha caranté.

II. Ean er mérit dré en drougueu en dès anduret aveid oh. — Hà hui e hel chongeal én é boénieu hemb santein hou calon é tinérrat ? Ul lon e hanàu é væstr hag en dihuen betac hum lezel de vout lahet aveit-hou. Neoah el lon-cé n’en dès guet é væstr meit bihuance. Ha ni, eit péré en en dès Jesus-Chrouist reit é vuhé, ne ziscoamb dehou meit ur galon digas hag ancoéhus. Discoein e hramb hanàuedigueah vad d’hun amièd eid un distér dra hur bé bet guet-hai ; ha Jesus, er gùellan ag en ol amièd, ne gavou én-omb nameit ur galon calet. Mèn é ma enta en ami hag en dès hum staguet doh ur groéz eid omb avel d’hou-ean ? A p’en devehé un anemis laqueit é vuhé én dangér eit tennein hun hani-ni ag un droug benac, ni hur behé d’en trugairécat ; hà bout e vehemb-ni attàu hemb tam hanàuedigueah vad é quevér Jesus-Chrouist ? Ha n’en devehé-ean scùillet meit un dapen dar eid hur salvein, ni e zeliehé hoah tremein hur buhé doh er mèlein ha doh en trugairécat. Mæs na brasset é teli bout hur grad vad eit-hou, a p’en dé gùir en en dès scùillet a boulad ol é hoaid aveid omb.

III. Ean e vérit ol hur haranté, dré m’en dès anduret er marhue eid omb. — Ne zeliehemb quet temal é varhue d’er Juiffèd quement èl d’emb-ni, rac er vourreàuïon miliguet-cé n’en dint bet meit benhuêc d’hur péhedeu. Èl-cé me zeli-mé, eid me lod, hum sellèt quer cablus ag é varhue, èl pe vehé-mé me hunan en devehé reit dehou en dehuéhan taul, hag en devout eit-hou er memb grad èl pe vehé marhuet eid on me hunan. Gùir-é, ol en dud en dès secouret el lacat d’er marhue dré ou féhedeu ; mæs gùir erhoalh é ehué a pe n’em bezé quet mé bet groeit quement a béhedeu, n’en devezé quet ean anduret quement a zrougueu ; rac en anquin en dès taulet ar nehou me fallantéieu, e hellé é hunan el lacat de verhuel.

Un Doué péhani e souffr hag e Varhue : ché, ô me inean ! labour ha béhèd. Un Doué staguet doh er groéz ha goleit a hoaid : ché er péh en dès groeit men deourn. O me Salvér ! penaus é hellan-mé hoah cârein er péhèd, é huélèt ol en droug en dès taulet ar-n-oh ! O mab-dén ! compren erhat na kirreit é hès coustet de Zoué ! Crouéet en dès bet er bed dré ur gonz hemb quin ; mæs eid hun tennein ag er péhèd, é ma bet ret dehou huisein er goaid hag andur er marhue.

IV. Anfin Jesus-Chrouist e vérit hun hanàuedigueah vad dré er garanté en dès bet aveid omb. N’en dès chet brassoh caranté eit n’en dé rein é vuhé eid é amièd ; mæs ean en dès douguet er garanté pélloh, a p’en dès reit é vuhé eid é anemisèd. Ya, ni e oé ol anemisèd de Zoué ha bugalé a golér. Oh péh misericord ! merhuel èl-cé eit tud queah ! O Jesus ! kirreit en dès coustet d’oh me hârein, ha na péh quer bihan é coust d’ein-mé displige t’oh !

Caranté hur Salvér eid en dud e zou bet quer bras ha quer berhuidant, que n’en dès dén eit péhani n’en dès reit d’é Dad ar er groéz er bris ag é varhue. Prest e vehé bet, e lar S. Yahan-Cbrysostôm, de verhuel eid un inean hemb quin, hag é vehé bet hi é hunan ar en doar. Chetu perac sant Paul, èl pe vehé bet Jesus-Chrouist marhuet eit-hou é hunan, ne lar quet hemb quin é ma marhue eid en ol, mæs ean en dès me hâret, em’ean, ha marhuet eid on. Ah ! emé sant Bernard, ma ne hellamb quet gobér eid hur Salvér quement èl m’en dès groeit aveid omb, ahoel ne zispligeamb quet dehou. Ean en dès hur hâret er hetan : rantamb dehou d’er bihannan caranté eit caranté.

2° Ean er goulen, ha chetui hemb quin er péh e houlen guet-n-oh ; ne hellé quet gobér muyoh eid er péh en dès groeit aveid oh, ha ne hel quet goulen bihannoh eid er péh e houlen guet-n-oh ; ne zesir nameit hou caranté : « me mab, reit t’ein hou calon, arsàuet a zisplige d’ein. » Hà hui er refusehé d’em haranté, d’em dareu ha d’em goaid ?

Queméret én hou torn hou crucefi, sellet doh hou Salvér, ean e varhue é zivréh astennet, é gosté digueor, é galon toullet eid hou quemér én-hi ; ean e daul ar-n-oh, a lein er groéz, é zeulegad hantér-varhue ; me mab, me varhue eid ous ; a pe vehé ret t’ein hoah souffrein mil gùéh er marhue, m’er souffrehé a volanté vad. Te huél, me horv, hemb péhèd, dispennet a dauleu ha goleit a hoaid ; t’em gùél é verhuel ér méh hag é creis er gloès ; jamæs n’en dès bet glahar haval doh me hani ; mæs mem gloès brassan e zou er péhèd, péhani e bad attàu. Souffrein eit tud hemb calon, merhuel eid ha salvein, tê pèhani e venn hum gol : carguet-on a anquin ! ha te ven hoah er hresquein é col ha ç’inean, eit péhani é varhuan, ha péhani e gâran mui eit mem buhé !

Hur halon, nag é vehé-hi quer calet èl er rehér, péré e feutas én ær ag é varhue, hàg hi e hel pad é cleuèt rebreicheu quen tinér ? Hà ni e gassou en dishanàuedigueah beta renehuéein souffranceu un Doué péhani e varhue eid omb ? Ah ! rezei er gùél ag é zareu hag a é hoaid d’arrest er mor a hur péhedeu, ha de lacat énamb ur garanté quer berhuidant, ma hellehemb larèt guet sant Paul, penaus ne vennamb mui bihuein nameit eid en hani e zou marhuet eid omb. Ya, a greis calon, ô Jesus ! en hum gonvertissan d’oh. Chetu-mé, pardonnet-mé ; hui e zou deit de glasq er béherion, en avad fariet ; me zou, allas ! brassoh péhour ha pélloh eid hanni doh en hent mad ; n’en dé meit eit me halon miserabl é laran d’hou misericord : sellet guet truhé doh-ein, hou pet chonge penaus é ma eid on en e hoès souffret er marhue ha scùillet hou coaid : groeit, o me Salvèr ha men Doué ! ma vou avantajus aveid on quement a boénieu hac a labourieu quer bras.

résolutioneu.

1° Me chongeou d’er bihannan ur huéh ér suhun, é souffranceu Jesus-Chrouist hag én é bassion ; 2° Me chongeou penaus é ma mé e zou bet caus d’é souffranceu eahus ; 3° me sellou Mab Doué èl laqueit em léh ér zardrin a Olivèd, dirac Caïphe ha Pilat, ha tachet doh er groéz, eit me zennein-mé ag en ihuern ha m’en disquein d’hobér pénigen. O me Salvér ! stouyet doh treid hou croéz, me hanàu rah men dishanàuedigueah ha me fallanté. Ah ! pardonnet-mé, quæ e mès em bout hou ç’offancet ; me offr d’oh me halon guet en ol santimanteu a béré é ma capabl, revou nehi crucefiet guet-n-oh.



CHAPISTR TREGOND.
dougeance er bed, péhani e barra doh er péhour a hum gonvertissein.

En dougeance ag er bed e barra doh conversion er péhour, hag e zou liès ur vamen a zannation aveit-hou.

I. Chetu amen er mein a scandal doh péhani é strebaut ul lod caër. Mar changean, mar ne hantan quet mui en dén-cé, ma n’en dan quet mui ér gompagnoneah-cé, mar qùittan en ty-cé, ma n’hum vangean quet ag en anjuli-cé, ma ne hran quet èl er réral, petra e vou laret a han-an-mé ?

Petra e vou laret a han-an-mé ? Mui a zougeance e hoès enta a zeviseu er bed eid a jugemanteu en Eutru Doué, ha dré-zé hui e zisinour un Doué ol-buissant. A pe vennas Lucifér stleigeal en Ælèd-mad guet-hou én é revolt, sant Miquél e grias ; « pihue e zou enta haval doh Doué ? » Hum cherviget ag er memb chonge énep d’en dougeance ag er bed.

Petra e vou laret a han-an-mé ? Hà hui e sel enta èl un disinour chervige Doué ? Hum gavein e rér inouret é chervige ur prince, ha hui e sellou èl un disinour chervige Jesus-Chrouist. Er fallan artisant n’en dès chet méh é hobér é vichér, ne vern péh quen disinourabl-vé ; ha hui, crechénion, hui e hoès méh é hobér stad ag el lézen a grechéneah ; méh e hoès é larèt é oh scôlarion Jesus-Chrouist.

Petra e vou laret a han-an-mé ? Mæs, petra e vern petra e vou laret, meit ma hrehet hou tevér ? Perac hum geinein a gaus d’er bed ? Ne houniet nitra é vout mêlet guet-hou ; ne gollet nitra é vout temallet guet-hou ; hà hui e zou obliget de rantein compt d’en dud ag hou ç’œvreu ? Hàg ind e vou hou jugeou ? hà guet-hai é hortet-hui hou recompance. Doué é hunan e zeli hou jugein : perac é sellet-hui doh jugemant en dud ?

Petra e vou laret a han-an-mé ? Hà petra e larér bermen ? Ur ré benac hou mêl a zianvès a gaus d’hou folleaheu, hag ind hou tispris én ou halon. Mæs en dud vad, petra e chongeant-ind a han-oh ? Petra e vrudér ar hou fal hantis, ar hou vanité, ar hou folleaheu, ar er goal scùir e streàuet én dro d’oh ? Chetu en deviseu péré e zeliehoh dougein.

Quer bras-é hou talledigueah que ne hoès chet méh doh hum ziscoein hemb honestis na religion, ha hui e hoès méh é rein mercheu a vertu. Mar deliet hou pout méh, é ma a han-oh hou ç’hunan é telioh en dout. Madelén, é tigueor hé deulegad ar visérieu hé inean, en doé santet quement a véh que ne gredé quet hum ziscoein dirac hur Salvér ; hi en doé hum daulet doh é dreid, e scùillé dareu a hlahar hag a gontrition. Laret hi doé quenavou d’hé folleaheu dirac ur vostad tud a galité ; chetu péh sort chongeu e zeli en dout un inean eid hum gonvertissein.

II. En dougeance ag er bed, péhani e barra doh er gonversion, e zou eid ul lod caër ur vamen a zannation, « En hani, emé Jesus-Chrouist, en dès méh a vout d’ein hag a héli me lézen, hennéh e von dishanàuet guet-n-ein ha forbannet a visq me sænt dé er jugemant.» (St. Luc, 9.) Mæs ur merch a salvedigueah-é héli a galon vad lézen Jesus-Chrouist. (St. Math., 10.) « Er ré em hanàuou dirac en dud, emé-ean, m’ou hanàou ehué dirac me Zad. »

Distér-é courage er ré ne gredant quet discoein ou vertuyeu guet eun a vout goapeit guet er ré sod, e lar sant Martin a Brague, ou deviseu e bassou ; mæs jugemanteu en Eutru Doué ne basseint quet. En dud-cé ag er bed, péré e zouget quement, hàg ind hou tennou ag en ihuern é péhani en devou hou taulet hou landrenage hag hou sourci rai vras de bligein dehai ? Ne zouget quet bout goapeit guet en dud, mæs douget a vout condannet é jugemant en Eutru Doué. Meit ma vou Doué coutant a han-oh, n’hum laquet quet é poén a hoapereah en dud. Un dra inourabl-é bout dispriset guet er ré fal, e lar en Escob santel-zé. Mar cavant hou puhé bourdus ha disprisabl, petra e vern, meit ma chervigeou d’hou salvein ? Doustou ma teliet disprisein conzeu er bed a p’en dé courz hou tevér, ne zeliet quet neoah rein hemb ræson en tu d’er réral d’hobér goap ha d’hum glêm. Ne refuset quet d’hou ç’amièd, d’hou quérent, d’hou supériorèd er péh e houlen er mad hag en honestis ; mæs mar dé énep de lézen Doué er péh e houlennant, n’en dès dén ar en doar de béhani é teliet pligein diar goust hou cousciance.

Deustou péh mæstroni ou dès ar-n-oh, péh quen ami ha quer car ind t’oh, gùel-é displige cand cùéh de ol en dud eit displige de Zoué ur huéh hemb quin. O dougeance er bed, guet a ineanneu e hès-té collet !

Ne hellér quet coutantein Doué hag er bed ; ou lézenneu e zou énep en eil d’éguilé. A pe glasquehen hoah pligein d’en dud, e lar sant Paul, ne vehen quet servitour de Jesus-Chrouist.

résolutioneu.

1° Me sellou, én amzér de zonnèt, èl un dra inourabl chervige Doué ; 2° me zisprisou er péh e vou laret a han-an, a pe vou ret t’ein hum rein d’em devér ; 3° ha neoah m’hum ziscoei perpet prest de rantein chervige d’em nessan a pe hellein, hemb gobér gueu doh me housciance na torrein lézen en Eutru Doué. Sàuet me halon, ô men Doué ! drest en ol dougeance ag er bed, a sel-fin ma hou chervigein guet fideldæt, ha ne trahissein mui jamæs er péh e houlen hou ç’inour dré er respet ag er bed.


CHAPISTR UNAN-HA-TREGOND.
en dougeance ag er bed e zou el liessan er merche ag ur sperèd goann.

Ur hoannedigueah vras é bout sclav de zougeance er bed, rac deviseu ér bed hag é jugemanteu e zou liessan hemb nerh, ne hellér quet mirèt doh-t-hai hag ind e change a zé de zé.

I. Deviseu ha jugemanteu er bed e zou hemb nerh, n’en dint meit conzeu péré e ya guet en ahuél, péré ne hellant quet gobér næz t’oh, muyoh eid en ahuél péhani e rid d’en Indr. Er péh e larér a han-oh hou lausq perpet er péh ma oh, peur pé pinhuiq, mad pé fal ; ne heliant quet hou rantein guel na falloh ; hui e zou er péh ma oh dirac Doué ha non pas quin ; n’en dé quet er bed, mæs hou cousciance e zeliet cheleuèt ar er poént-cé.

Deviseu er bed ne hellant quet gobér poén nameit quement èl ma câret. Mar jugér hou ç’œvreu, mar groér goab a han-oh, hui e hel en andur hemb larèt guir ; jamæs ne helleint larèt a han-oh quement èl e hellet andur guet-hai. David, péhani e saillé guet joé dirac en Arh a alliance, ne hum laqué quet calz é poén a zeviseu er bobl, hag e anduré a galon vad goapereah é voès. Lausquet de gonz ; groeit hou tevér, ha hui e vou é peah.

Mar cass er bed fal vrud ar hou ç’inour, laqueit hou confiance é Doué ; ean e houér a béguement a inour e hoès dobér eid é hloër ; mar d’oh fidel dehou, ean e gonzou aveid oh ; ean e zihuennou hou caus èl m’en doé dihuennet hani Mari-Madelén énep d’er pharisién ; meit ma larou d’oh èl d’er bénitandès courajus-cé, hou péhedeu e zou pardonnet, hui e hel bout é peah. Goarnet hou ç’inour dré ur vuhé santel ; hennéh-é er moyand, e lar sant Pierr, de chairrein bêg en dud amoêd ha dihentet. Mar douget téadeu er bed, e lar er Sperèd-Santel, hui e gouéhou ér péhèd, (p. 29.) ; mæs mar douget Doué, nitra ne vou capabl eid hou lacat de gol en hent mad.

Ne hellér quet hum hoarantein doh jugemanteu ha deviseu er bed ; ne vern penaus e hrehet, hui e vou temalet guet mar-a-unan ha martezé guet el lod muihan ; nag é vehoh-hui er santellan ag en dud, hui e gavou perpet tud énep t’oh ; sel gùellan ma rehet hou tevér, sel-mui a gassoni e vou doh-oh : hui e zeli bout ingorto a guement-cé. Conzet e zou bet énep de Jesus-Chrouist, dispriset é bet é vuhé santel ; n’en d’oh quet gùel eit hou mæstr : ne zeliet quet enta hum lacat calz é poén a jugemanteu er bed.

II. Jugemanteu er bed e zou trompus, en dud e change casi é peb momand. Hinihue ind e vou a du guet-n-oh, arhoah e veint én drespet t’oh. Ou haranté hag ou haz, ou respet hac hou yeinnion, peb-unan en dès é dro ; ag er memb bêg é ta en tuemdér hag en aneouit ; en hani hou mêl hinihue, hou técriou arhoah. Ur folleah-é enta hum lacat é poén a gaus d’er péh e larér a han-oh.

III. Jugemanteu en dud e zous faus ha trompus. Péguement a dud a vertu e zecriér hag e bass é sperèd mar-a-unan eit bout tud disprisabl, étal ma inourér torfæterion ? Péguement a dud abil ha lan a religion e zou sellet guet mar-a-unan èl tud diavis hag hemb squènd vad ? Péguement a sodèd, a zeviserion amoêd e zou sellet guet réral èl speredeu caër ? Péguement a hroagué parfæt, sourcius a zessàu erhat ou fameil, e demalér hag e gondannér étal ré e vêlér hag e sàuér forh ihuél, deustou m’en dint scan a bèn ha taulet d’er bed. Hum aviset diar quement-cé ag er bihan stad e zeliér gobér a zeviseu er bed, ha péh quer bras-é folleah en hani en douge.

Ne hum Iaquet quet enta é poén ag er stad vad, pé ag en disprisance e hrei en dud, ha hui e gavou er peah péhani ne vou jamæs treboulet. Lausquet-ind de chongeal, de zevis, de dærein. Mar dé pur hou cousciance, petra e hellant-ind gobér d’oh ? N’en d’on quet é poén, e lar sant Paul, petra e vou chonget a han-an, me housciance ne demal nitra d’ein, Doué hemb quin e zeli me jugein.

Laramb quént achihue : n’en dé quet ar zougeance er bed é teliamb réglein hun œvreu, mæs ar lézen Doué é hunan. Ramb scùir vad d’en ol, dihoallamb a scandalisein hanni, dougeamb Doué, ha disprisamb conzeu en dud. Jamæs n’hur hou na repos na santeleah mar cheleuamb doh er péh e larou er bed a hanamb, ha mar vennamb réglein hur buhé ar é lézen hag ar é santimanteu.

résolutioneu.

1° Me bourfittou a jugemanteu en dud ém hevér a pe gondanneint én-han un dra benac ha ne vou quet mad ; nezé me labourou eit dihoal doh er si-cé ; 2° mæs a pe ne glasquou er jugemanteu-cé meit m’en distroein ag er péh e zelian de Zoué, d’em housciance, d’em stad, ne hrein quet muyoh a gas a nehai eid ag en ahuél, péhani e rid d’en Indr. Men Doué, pardonnet t’ein er péhedeu e mès groeit én amzér passet eit pligein d’er bed, ha pligeèt guet-n-oh me hrihùat : ur volanté ferm e gueméran hinihue d’hobér brézel d’é fal gustumeu.


CHAPISTR DEU-HA-TREGOND.
ag er batiantæt ér poénieu.

N’hellér quet chervige Doué, n’hellér quet méritein en nean hemb er batiantæt : deu dra péré e zisq d’emb sant Paul, a pe lar : er batiantæt a zou necessær d’oh, asel-fin ma vehet lodêc é promesseu en Eutru Doué, mar héliet é volanté.

I. Eit chervige Doué, é ma ret pléguein d’é volanté ; ne vér quet enta servitour de Zoué, na gùir grechén, a pe vihuér hemb patiantæt. Doué e ven ma souffrehemb ; ha doh hur galhuein d’er religion a grechéneah, ean hur galhue d’er groéz, rac m’hur galhue de héli Jesus-Chrouist staguet doh er groéz. En hani, e lar Jesus-Chrouist, e ven donnèt ar me lerh, douguèt é groéz bamdé hag héliet-mé.

Gùir servitour en Eutru Doué n’en dé quet perpet en hani e hra treu bras, mæs en hani e zou prest d’andur er boén. Souffrein dré garantè doh Doué, e zou gobér hilleih aveit-hou. Ne chervige quet enta de galz a dra héli er vertuyeu aral mar vanquér a batiantæt ; rac ne hellér quet en dout gùir vertu erbet aral hemb en dout honnen ; gùélèt e rér tud é tostat d’er Sacremanteu, é tiscoein én ou fedenneu grèd ha desir de gârein Doué, é quemér résolutioneu caër eid é hloêr ; mæs en distérran fal-vin, ur gonz, un tamig disprisance ou laca de guemér imur ha de chiffein. Na bresquet-é ur vertu péhani e zou dismantet dré ur gonz ! Chervige e hrér Doué, hum gavein e hrér é peah tré ma ya en treu d’hur chonge ha mar n’hur bé poén erbet ; mæs a p’en dé ret t’emb derhel lod ag é groéz hag a é boénieu, nezé é vé changemant hag é collér calon. Guet a sieu e zou ér vertuyeu e gredamb hur bout ! Doué n’en dè-ean santel hag adorabl, ne vern penaus é hra doh-emb ? Ha ne vérit-ean hun aboéissance a p’en d’omb ér boén, èl p’en d’omb ér joé ? Ya, ean er mérit. Nitra ne zeli hul lacat de zerhel gùel doh Doué eit n’en dé er poénieu péré zou lod bugalé en Eutru Doué. En Eutru Doué e gasti er ré doh péré en en dès caranté, emé sant Paul, hag e scoa ol er ré e laq é misq é vugalé. Ean e lar ol, ha ne zifforh quet hanni ; rac hàg ean e zou ur hroaidur benac péhani ne vé quet castiet guet é dad ? Hœb 12. Èl-cé, revé sant Paul, ma ne santet quet en trebilleu a béré e ra Doué lod d’é serviterion, n’en d’oh quet mui de Jesus-Chrouist ; hui e zou èl dianvézerion ha non pas é huir bugalé ! Sant Ambroès en doé bet enta ræson de lemel ag un ty a béhani er mæstr pinhuiq hag a hoal-scùir, n’en doé bet jamæs poén erbet. « Damb é raug a vamen, e lar er Sant ; en ty-men ne chommou quet én é sàu a pe n’en dès poén erbet abarh. » Quentéh m’en doè er Sant-men téhet a inou, é rézas en ty ar er mæstr-zé.

En trebilleu n’en dint quet perpet ur merch hag e ziscoa é vér ag en nombr a serviterion en Eutru Doué ; er ré fal en dès ehué ou foénieu ha trebilieu ; mæs ind e stleige ou hroéz quêntoh eit n’hi dougant, ha dré er fal chervige e hrant a nehi, ind hum gol dré en hent péhani e zeliehé ou salvein ; haval doh el lair fal, péhani a ziar é groéz a zischennas én ihuern ér memb ær ma sàué el lair mad d’en nean.

II. Mar dé er batiantæt er merch é vér serviterion en Eutru Doué, hi e zou ehué en hent péhani e gass d’en nean. Jesus-Chrouist en dès grateit t’emb en eurustèd éternel ; mæs ean e ven ma hur bou-hi guet inour, ha ma hi gouniehemb dré hur grèd. N’en dès a nehou discoeit t’emb nameit un hent spernêc eit monnèt d’en nean ; ean èn dès vennet ean-memb bout staguet doh er groéz, ha n’en dé oueit d’en nean nameit dré en hent-cé. Ret-é bet de Jesus-Chrouist souffrein, emé en aviél, asel-fin ma vezé oueit d’é eurustèd éternel.

Chetu er péh e berdégué en Apostolèd ag é berh : ret-é d’emb andur hilleih a drebilleu eit monnèt de ranteleah en nean. Ya, ret-é : ul lézen-é honnéh dré béhani en en dès passet Mab Doué ean-memb, hàg ean e vehé just ma yehemb-ni én é eurustèd dré un hent goleit a voquetteu ros, a pe n’en dé-ean oueit énhi nameit dré un hent cârguet a zrein spern ?

Ne hum drompamb-quet, ne yér quet ag er bed-men d’er joéieu ag en neân dré er pligeadurieu. Er ré e vihue é creis er bligeadurieu hag é creis er madeu ag er bed-men, hemb ou devout poén na trebil, e seblant bout goarnet de vangeance en Eutru Doué eid er bed aral ; haval doh el lonnèd péré e lardér eit bout casset de voéereah de vout lahet. Ur huirioné splann-é penaus er ré ne vennant quet souffrein ér bed-men, e souffrou én aral ; ur péhour, péhani ne vou bet èl darihuet ér bed-men dré en tan ag er boén hag ag er bénigen, e vou poahet én aral dré en tan ag en éternité.

Perac é touget-hui enta er poénieu ? Perac quement a zibatiantæt hag a zemant ? Rac ne gâret nameit hou ç’æzemant, hou pligeadurieu, hou tanné ? Mæs en ol pligeadurieu, en ol madeu ag en doar, hàg ind e zou un dra-benac étal ur momand a bligeadurieu en nean, péré é laquet én dangér de vout collet eid oh, dré hou tibatiantæt ? N’en dé gùel souffrein un droug benac, ur hol benac, épad ur bèr-amzér, eit bout forbannet a joéieu en nean ? Hà gùel-é guet-n-oh bout taulet un dé én tan ag en ihuern eit souffrein ér bed-men ur bèr-amzér, ha méritein èl-cé ur bonheur hemb-fin ?

En dén taulettan de glasq pligeadurieu er horv e ziovirehé, a volanté vad, un ivage mad-benac, a pe houiehé é vehé ampouisonnet guet-hou, hàg ean e drugairéquehé en hani el lammehé guet-hou. Ah ! dén disquentet, hui e houér penaus er garanté rai vras doh-oh hou p’hunan ha doh hou pligeadurieu pé hou madeu, e ampouison hou ç’inean, ha penaus é alleigeant en tan ag en ihuern eid hou losquein, ha neoah hui e fache hag e dær a p’ou lammér guet-n-oh, pé a pe hrér un dra benac énep d’hou volanté. Mèn é ma hou ræson ? Ma ne hellet quet souffrein ur momand benac, penaus é hellehet-hui souffrein perpet.

Gùir serviterion en Eutru Doué, é léh bout é peah, é creis er madeu, ha clasq joèieu er bed, en dès eun ma n’hum salveheint quet a p’hum huélant hemb trebil na poén. Ind e houér penaus er groéz hag er souffranceu e zou en hent d’er baraouis ; ind ou goulen èl moyandeu d’arribue inou. Ah ! men Doué, e larant-ind, guet sant Augustin, poahet-mé, dismantet-mé ér vuhé-men, meit ma vein goarantet én aral, ha m’em bou er bonheur d’hou cùélèt épad un éternité.

résolutioneu.

1° Èl ma houyan en e mès dobér a batiantæt de bep cours a mem buhé, m’hi goulennou liès guet Doué. Quentéh èl ma santein en imur hag en dipatiantæt, me glasquou pouisein ar m’imur ha bout patiant. 2° Me feahou ehué en ol demanteu, santimanteu a gaz, quentéh èl m’ou santein ém halon. Men Doué, guet a béhedeu e mès-mé groeit beta bermen dré vihan a batiantæt ! reit-t’ein, men Doué, er vertu-zé a béhani en e mès quement a zobér.


TRIVÈD CHAPISTR HA TREGOND.
ag er batiantæt ér hlinhuédeu.

Souffret er hlinhuèd a galon vad, rac Doué e houlen quement-cé ; rac avantajus-é bout clan.

I. Doué e houlen quement-cé. Perac ne vehoh quet hui ehué coutant ag er hlinhuèd ? Mæs nag a fantasieu unau énep d’en aral e garg spered mab-dén ! Bamdé é laramb de Zoué : Hou volanté revou groeit, hag a pe zisclæri é volanté dré ur boén benac, ni e garehé ne vehé quet mui groeit. Doué e hellehé hou coarantein doh er hlinhuèd pé gùellat t’oh. Ma n’er groa quet, ur merche-é penaus é ven ma chommehoh clan ; hui e zelié enta bout coutant. Clasquet er yehaid dré er remédeu, Doué e ven quement-cé ; mæs laqueit idan é volanté nerh er remédeu-cé. Pléguet-hui d’é volanté ol-buissant péhani e lausq er poénieu de zonnèt d’oh eid hou mad.

N’en dé quet hui hou ç’hunan e zou idan er boén ér bed-men ; péguement a dud aral péré en dès ou goalh a boénieu ? Hàg ean e zou ar en doar un dén é hunan hemb ur boén benac, ur fameil hemb un trebil benac ? Er rouanné ar ou zrôn, n’ou dès-ind liès quement a chagrin hag a ziæzemant, èl pe vehent dalhet én ur prison ? Mar dé ret de hilleih a hendaral douguein ou hroéz, perac ne zouguehoh-hui hou ç’hani a galon vad ehué ?

Hui e grèd en e hoès muyoh a drebil eid er réral ; mæs, hà n’hum drompet quet hui ? Martezé é mant maleurussoh eid oh. Hou ç’amièd e chonge é oh miserabl ; mæs n’en d’oh quet miserabl rac m’er chongeant, mæs hui e zou miserabl ma ne souffret quet a volanté vad. Nag é vehé hoah brassoh hou trougueu, jamæs clinhuèd, na tra erbet ar en doar, ne zeli mirèt doh-oh a vout joéius a volanté Doué. Nag é vehoh hemb consolation erbet, hui e zeli bout coutant ag er péh e ven en Eutru Doué.

Volanté en Eutru Doué e zou adorabl ha santel, rac-cé hag é hellehoh hum zizobér a nehi guet bihan tra, ne zeliehoh quet er gobér. Surroh-é eid oh bout clan revé volanté Douè, eit bout yah énep dehi.

Chetu péré oé santimanteu ur verh santel diar er mæzeu, péhani, é souffrein ur hlinHbuèd calet, e laré d’hé hovézour : Quer coutant-on a souffrein er péh e ven en Eutru Doué, que ne garehen quet changein me foénieu doh ur ranteleah.

Hum néhancein rac ma vér parreit dré er hlinhuèd a hobér é zevér hag a chervige Doué, e zou fal. Perac en hum néhancet-hui rac ma ne hellet gobér er péh ne houlen quet Doué guet-n-oh ? Petra e zou brassoh, hag e hra mui a hloër de Zoué, eit souffrein dré garanté doh-t-hou ?

II. Bout e zou a dra sur ræson d’hum gonsolein ér hlinhuèd a gaus d’en avantageu e gavér én-hou. 1° Er hlinhuèd e zou avantajus eid er ré e vé é hobér ar hou tro ; ind e hounit mériteu hemb som dré ou foén.

Oh ! guet a gonsolation e mès-mé, e laré sant Françæs a Sales én é glinhuédeu, é huélèt er boén e guemér en dud queih-cé guet-n-ein ! Dré er chervigeu e rant d’ein ha dré er sourci e guemérant guet-n-ein, ind e hounit en nean.

2° Avantajus-é eit pardonnein restageu er péhèd. Douçoh ha berroh-é calz cavouèt pardon ag er péhedeu ar ur gulé, eid a pe vé ret losquein aveit-hai én tan. Ur bèr amzér a glinhuèd anduret guet patiantæt e talh hilleih a vlaïeu a burgatoèr. Ah ! guet a joé hou pou hui un dé hou pout hum dennet ag en tan eahus-cé, a béhani un ær hemb quin e zou calettoh de souffrein eid er hlinhuèd.

3° Avantajus-é eid hou salvedigueah. N’en dès chet calz a voyandeu crihuoh eit purat un inean hag hi salvein eid ur hlinhuèd hir. Hilleih a sænt bras e zou bet clan ha mahignet ol ou buhé. N’hellent quet gobér oræson nag hilleih a œvreu aral a religion ; ind e oé idan volanté Doué hag e souffré dré garanté doh-t-hou : chetu er péh e houlenné Doué eid ou dégass de vout santel.

Sant Alipe, ermit, e chomas puarzêc vlai gourvéet ar é gosté, péhani e oé ol quignet. Ér stad poénius-cé, chetu er beden e hré de Zoué : « m’ador hou volanté santel, ô men Doué ! hui e zou just ha hui em funis guet justice. » Santès Ludivine e bedé en Eutru Doué de lemel guet-hi hé bràuité ; hé feden e oé bet cheleuet. Doué a zégassas dehi ur hlinhuèd, biscoah brassoh, épad eih vlai ha tregond. Hé fatiantæt hi sàuas d’ur santeleah ihuél. Oh ! péguement a dud e zou bermen én ihuern péré e vehé én nean, pe vehent bet pêl-amzér clan ha poéniet.

Meit ma yehet d’en nean, ne vern quet vras dré béh hent. Mar discoa bout hir en hent-cé, hui er havou forh bèr a pe vehet arrihue ér pèn. Lausquet Doué d’hobér, ha laqueit hou confiance én-hou. Er ré e zou ar er mor hum fi ar er pilot, ou hass hag ou dégass é creis en tampest, hemb hum glêm ag en dorn e zou ar er stur. Er vuhé-men e zou ur mor dangerus ha carguet a scosselleu. Hà bihannoh vou hou confiance è Doué péhani hou cass dré er bed-men d’en nean, eit pe hoès én ur marlelod, péhani hou ten trema er porh ? Doué e houér er péh e zou er gùellan eid hou salvedigueah. Lausquet-ean d’hobér ha sentet doh-t-hou. N’en dès chet dobér a avis erbet ; ne houlen meit hou ç’aboeissance. É vadeleah en dès reit t’oh croézieu revé hou nerh ; ean en dès merchet en amzér d’hou tizobér a nehai ; ne badeint nameit quement èl mé ma requis eid hou salvedigueah. Hum gonsolet ér chonge-cé penaus n’arrihue nitra ha n’en dès Doué merchet eid hou salvedigueah.

Ha petra e vern, Doué e zou er mæstr a bep tra ; er brincèd, er rouanné, ol en dud e zou dirac-t-hou èl ur brannen sabl. Ni e zou é labour ; ean e hel hur mirèt doh peb tra, pé hul lacat é peudr hemb en dout nitra de zacor de hanni. É volanté e zou perpet adorabl ha lan a justice. Me guemérou enta, ô men Doué ! e lar el livr imitation Jesus-Chrouist, er madeu hag en drougueu a hou torn carantéus. Goarantet-mé doh er péhèd ; meit n’em forbannehet quet én éternité, n’em diverchehet quet ag el livr a vuhé, ne vern péh poén na trebil e arrihuou guet-n-ein, nitra ne hellou mui gobér droug t’ein.

résolutioneu.

1° Me guemérou er hlinhuédeu e arrihuou guet n-ein èl dégasset a zorn en Eutru Doué. 2° M’ou hemérou guet sautimanteu a bénigen, eit gobér satisfaction de justice en Eutru Doué eit me féhedeu. Men Doué, m’hum rant d’hou volanté santel eid er hlinhuèd hag er yehaid ; groeit ma vein fidel d’oh én ol courzeu a mem buhé.



PUARVÈD CHAPISTR HA TREGOND.
avantageü er batiantæt.

Hi e zouça hur poénieu, e acqùit resteu er péhèd hag e ra nerh d’hur vertuyeu.

I. Er poénieu distérran hemb er batiantæt e za de vout néhançus bras. N’hum gonfortér quet é cresquein é anquin hag é chagrin ; mæs er batiantæt e laca er spered é peah hag e zouça er poénieu.

Er groéz ne hra poén d’emb meit rac ne vennamb quet hi doug ; n’hun disconfort nehi nameit a guement ma vennamb hum anquinein : quement-cé en dès laqueit unan-benac de larèt : n’hun nès quin croèz nameit er ré e vennamb hur bout, rac n’ou santamb nameit a p’ou heméramb énep d’hun halon. Arsàu e hrant a vout croézieu ha poénieu aveid omb quentéh èl ma ou heméramb a galon vad. Gùir-é penaus er batiantæt ne lam quet en droug nag er boén ; mæs hi ou douça ; hi e laca, revé conzeu hur Salvér, er peah én inean.

II. Er batiantæt e acqùit rest er péhèd, hag é bèr amzér hi e hel gobér d’emb bout pardonnet a hilleih a béhedeu. A pe gomprenehemb er péh e vérit hur péhedeu, é léh hum glêm ag en drougueu, ni e larehé : en Eutru Doùé ne houlen quet calz a dra guet-n-emb, rac, pèl doh méritein consolationeu, ne véritamb nameit poénieu ; rai eurus vér hum dennein ag en ihuern quer marhad-mad. Méritet e mès ean cand cùéh, ha n’en d’on quet hoah inou ; me zeli enta adorein misericord men Doué, péhani, é léh en drougueu calet-cé, hum goutant a boénieu distér ér bed-men. N’ancoéhamb jamæs penaus nag en hur behé groeit meit ur péhèd marhuel, Doué e zou ur Vajesté quen ihuel, ma ne hellou biscoah en ol poénieu ag er vuhé-men en digol ag en anjuli péhani e zou groeit dehou dré ur péhèd marhuel é hunan. N hum glèmmamb quet enta ag en trebilleu e zégaa Doué d’emb én é visericord eit diverchein muyoh-mui ag hun inean hur péhedeu, a p’en dint perpet hilleih distérroh eid er péh e véritamb.

III. Anfin er batiantæt ér boén e ziscoa ha ni hun nès ur vertu son. Oh ! na diæsæt-é aliein en danné bras guet er santeleah ! En dout madeu bras ha chervige Doué hemb bout staguet doh-t-hai ; bout abil hag inouret, ha cârein er beuranté ; bout pur, ha bihuein é creis er pligeadurieu ; én ur guir, gùélèt er péh e gârér, hemb hoantat nameit er péh e blige de Zoué, chetu er péh ne huélér quet liès. Ret-é en dout vertu ha courage, e lar sant Bernard, eid hum virèt doh en dangér a hum gol é creis en inourieu hag en danné.

Mæs mui a gourage e faut hoah eit goarn er vertu én trebilleu. En inourieu, e larér, e hra changein er vuhé ; gùel vehé larèt é hrant hanàouèt penaus é vé hou puhé. En hani n’en dé quet bet idan er bouis ag er boén, e lar er Spered-Santel, petræ houér-ean ? Bihan a dra. Ne houyér quet chervige en Eutru Doué én ur fæçon parfæt, a pe n’en dès chet hoah reit mercheu bras ag é gourage. Er brézel-é e hra d’ur soudard hanàouèt é gourage hag é fideldæt, é combattal bet er marhue. Er poénieu hag én trebilleu é hra d’ur hrechén hanàuèt petra-é.

N’en dé quet diæz bout patiant a pe ne vé nitra de andur ; bout douce a p’hum gav en treu d’hur chonge, bout vertuus a pe n’hur bé quet en tu de vout fal ; mæs passein é vuhé é creis er boén, é creis en anquin, hag é vout ancoéheit guet en ol ; bout temalet é gueu, bout casset ha digasset guet en ol dré er fal téadeu, laqueit idan en treid dré er goal gonzereah, hemb bout disconfortet, chetu ur vertu son.

É mèn cavouèt ag en ineaneu crihue ha courajus-cè péré e hel larêt èl sant Paul : me vour bout é creis en drougueu, é trebilleu, é brézélieu aveit Jesus-Chrouist ; rac nezé é on lan a nerh. Chetu lod en ineaneu courajus ; dré en trebilleu é hanàu en Eutru Doué hag é laq de ligùernein er ré doh péré en en dès caranté. Rac ma oèh câret guet Doué, e laré en æl de Dobi, é oé requis ma vehoh bet disquet mad ér boén. Oh ! na goanneit-é er vertu a pe n’en dé quet bet scôleit ér guis-cé.

résolutioneu.

1° A pe mès quement a zobér a bénigen, hag a pe hel er poénieu e arrihue guet-n-ein chervige de guement-cé, me sellou rah en diæzemanteu èl pénigenneu distér, péré e zégass Doué d’ein eit me secour d’hobér pénigen. 2° Me hrei ne vern petra eit ne gollein quet er fréh a nehai. Men Doué, secouret-mé de bourfitein ag er poénieu e arrihuou guet-n-ein én amzér de zonnèt, eid hum holhein muyoh-mui dirac oh, ha paiein en delé bras e mès groeit é quevér hou justice.


PUEMVÈD CHAPISTR HA TREGOND.
ni e zeli gobér stad vad ag en trebilleu.

En trebilleu e zou a ol viscoah, revé volanté en Eutru Doué, græceu précius. Ni e zeli ou istimein ha trugairéquat é vadeleah a gaus dehai.

I. Ou istimein. — Græceu bras ind eid er ré just hag aveid er béherion. Mar choége en Eutru Doué er rang ihuelian ér baraouis d’er ré e gâr muihan, ean e ra ehué dehai muyoh en tu de souffrein. Ya, me merh, e laras un dé Jesus-Chrouist de santès Thérès, sel-muia boénieu e zégass me Zad d’un inean, sel-brassoh ha tinérroh-é é garanté doh-t-hi.

Er sænt brassan n’en dint-ind bet er ré en dès bet er muihan souffret ér bed-men, hag er ré en dès bet er muihan brézélieu a berh en dud ag er bed ? Jesus-Chrouist, scùir er ré salvet, Mab carantéus é Dad, n’en dé-ean bet un dén carguet a boénieu, hag er glaharettan ag en ol dud ? Istimet enta hou poénieu èl græceu bras. Doué hou sel èl é amièd, doh hou rantein haval doh é Vab ha doh hou lacat ér stad de véritein er rang ihuellan én nean.

Revé volanté éternel en Eutru Doué, en trebilleu e zou ur græce aveid er béherion. 1° Doué e zégass dehai poénieu eid ou honversion, eid ou distag doh er bed é lemel guet-hai er péh e hel bout caus dehai d’hum gol. Ean e lam er yehaid guet-n-oh, rac ma hret ur fal implé a nehou doh en offancein ; ean e lam guet-n-oh hou tanné, rac ma oh rai staguet doh-t-hai ; ean e lam ur hroaidur guet-n-oh, rac ma er mignonet rai, ha ma vehé bet caus d’oh d’hum gol ; ean e ven ma vou goal-gonzet a han-oh, ma vehet decriet, rac er brud mad e zou ar hou coust e zou caus d’oh de vout orgueillus. Ur hræce-é e hra Doué d’oh é lemel guet-n-oh er péh e hel hou col.

A pe vehé ret trohein unan ag hou mampreu eit salvein hou puhé, hui e vehé joéius a gavouèt un dén abil eit rantein er chervige-cé d’oh. Doué e rant d’oh ur chervige brassoh, a pe ven, eit salvein hou ç’inean, ma arrihue ur boén benac guet-n-oh. N’en dé gùel aveid oh gùélèt hou madeu doh hum gol hag hou corv é souffrein, eit gùélèt hou ç’inean doh hum gol é creis er pligeadurieu hag é creis er madeu caërran.

II. Doué e zégass poén d’er péhour ér bed-men eid er pardonnein ér bed aral. Sel-brassoh mé ma en trebil, sel-mui é teliehé istimein er græce e hra Doué dehou. É léh hum glêm, ean e zeliehé boquein d’é groéz guet joé. Liès, eid hur punissein ag hun dishanàuedigueah hag a hur hlêmmeu, Doué e lam guet-n-emb, én é justice, er hroézieu en doè é garanté dégasset t’emb eid hur salvedigueah. Mar da nehou a hul lezel hun hunan hemb poén erbet, mar lausq en treu de zonnèt revé hun desirieu, martezé, siouah ! quement-cé e zou eid hur maleur. Na brasset ur groéz-é bout hemb croéz, e lar S. Augustin ! Un dé e zei nitra ne rei consolation d’oh meit hou souffranceu, ha hui e rei hou pennoh d’en Doué en devou ind dégasset t’oh.

Hà que ne vern petra-é en droug hag er boén hirran ér vuhé-men ? Ur bihan tra-é a pe sellér doh en amzér de zonnèt. En amzér ma vér é souffrein ér bed-men ne bad nameit ur momand, a p’el laquér é quevér en éternité-zé a zrougueu pé a bligeadurieu péré e zeli punissein hul lachoni pé courônein hur patiantæt. Eurus enta er ré e souffr a galon vad ! Eurussoh hoah er ré e souffr guet caranté doh Doué ! Mæs eurus bras er ré e souffr guet en desir de souffrein muyoh-mui bamdé !

II. A p’en dé en trebilleu madeu en nean, ni e zeli enta trugairéquat Doué a nehai. Chetu ur huirioné ha n’en dè quet hanàuèt guet en darn-muïhan ag en dud : ou gùélèt e hrér é monnèt de léhieu santel, é hobér perhindedeu eit trugairéquat Doué d’ou devout gouniet ur procæs, cavet er yehaid, pé deit de ben ag un affær benac ; mæs hàg ean e huélér ré é trugairéquat Doué ag en devout reit dehai er græce d’en devout bet poén ? Ind e grèd ou devout groeit deja un œvr caër a pe chomant hemb hum glêm ag er ré e zou bet caus dehai souffrein un dra-benac. Nitra surroh neoah é ma er hroézieu madeu en nean. Er sænt, deustou ma oent quer goann ha quen tinér èl omb, e hanàué er bris a nehai, e drugairéqué Doué a nehai hag ou souffré guet joé. Ou fatiantæt hag ou scùir vad e vou un dé hur hondannation. Sant Paul e oé bet scôleit dré er poénieu hag en trebilleu calettan. Neoah, é léh hum glêm, ean e lar é ma lan a joé hag a gonsolation én é ol trebilleu. Sant Bernard e gueméré er hroézieu a zorn en Eutru Doué guet quement a hanàuedigueah vad, ma laré : Me vehé eurus p’em behé nerh ol en dud aveit douguein ol er hroézieu ag er bed. Santès Elizabeth, rouannès a Hongri, goudé bout bet forbannet ag hé falæs ha trettet én ur fæçon mèhus dré hé sujité, péré en doé bet en hardéhtæt d’hi stleigeal ér fang, e yas d’hum stouyein dirac er Sacremant eit trugairéquat Jesus-Chrouist, hag hi e hras cannein en Te Deum. Nitra ne oé liessoh hé bêg santès Therès eid er honzeu-men : Souffrein pè merhuel. Hir é cavé hé amzér a pe n’en devezé nitra de souffrein aveid hé Doué. Sant Yehan er Groéz en devoé bet de souffrein anjulieu poénius : hur Salvér e houlennas guet-hou nezé petra en devehé-ean bet eit recompance a guement a labourieu : men Doué, a rescondas er Sant, ne fal d’ein nitra guet-n-oh meit er græce de souffrein muyoh-mui dré garanté aveid oh.

Perac é chongé er Sænt èl-ce ? Rac ind e houyé penaus sel-mui ma souffrér a balamort de Zoué, sel-mui é havalér doh Jesus-Chrouist, ha sel-mui ê vér câret guet-hou. Chetu er péh e hré de S. Yehan Chrysostôm, péhani e oé ur servitour bras de Zoué, larèt, goudé en dout souffret er forbannereaheu poéniussan : Gùel vehé guet-n-ein souffrein ar en doar eit gloër Jesus-Chrouist, eit bout guet-hou ér joéieu ag en nean.

Er Sænt e gâré souffrein, rac dré er batiantæt é tiscoér caranté de Zoué ; er garanté e chair dor en ihuern hag e zigueor d’emb hani en nean. Ur galon touchet guet græce Doué hag ur spered lan ag er joéieu ag en éternité, ne zouge quet er poénieu ag er vuhé-men. N’en dès nitra diæz d’en hani e gâr en Eutru Doué. Peb tra e seblant bout douce, e lar S. Bernard, a p’en dé deit en ær de véritein ur bonheur péhani n’achihuou jamæs, hag a bêllat doh tourmanteu pére e badou un eternité.

résolutioneu.

1° Me sellou perpet en trebilleu péré e zei d’ein pé èl aviseu mad dré béré Doué em galhue devat hou, pé èl moyandeu e guenig d’ein d’hum holhein muyoh-mui a me fauteu, pé èl croézieu péré e zelian doug aveid é hloër. 2° Én ol poénieu-cé, me drugairéquei Doué hag e vêlou é visericord. — Men Doué, groeit ar-n-an er péh e garehet ér vuhé-men ; mæs secouret-mé de souffrein me foénieu, ha groeit misericord d’ein eid en éternité.


HUÉHVÉD CHAPISTR HA TREGOND.
jesus dré é souffranceu hun disq de souffrein.

Deu sort tud hum dromp a zivout en trebilleu ; ne mès chet mérit erbet é souffrein e lar lod, rac rai a berderi hag a hirris e mès doh-t-hai. Me souffrehé a volanté vad e lar lod aral, p’em behé er méritet ; mæs n’en d’on quet cablus. Instrugeamb-ind ar scùir Jesus péhani e souffr.

I. A zivout er ré guetan, de larèt-é, er ré en dès perderi hag hirris doh er souffranceu, hur Salvér e zisq dehai penaus er berderi, en hirris e santér revé m’en dé naturel ér souffranceu, n’en dint quet énep d’er batiantæt, ha ne hrant quet col er mérit a nehai, meit ma vér douguet a galon de volanté Doué. N’en dé quet er honsolationeu péré hum gav é mar-a-groéz e hra er mérit anehai ; reit vent mar-a-huéh de ineaneu goann, èl el leah hag er mél péré e vé reit d’er vugalé. Mæs er hroézieu péré e zou hemb consolation e zou èl mâgadur en ineaneu crihue.

Pihue en dès santet jamæs mui a zisconfortance, mui a berderi doh er souffranceu eid hur Salvér ér Jardrin-Olivèd. A pe za dehou couéh idan er bouis ag un dristedigueah a varhue, ean e laré de Zoué é Dad : Ah ! me Zad, pêlleit doh-ein er halice-zé a boénieu ! Brasset e oé bet memb é anquin ar er groéz a pe laré : Me Zad, perac en e hoès-hui me lausquet me hunan ?

Hur Salvér e santé bet er bihue é zrougueu, rac ma oé dén ; ean ou santé hoah muyoh rac ma oé dibéh. Ean hum offré neoah ar er groéz, ha deustou d’er berderi, d’er méh e sant revé en natur, é Inean e oé bet perpet quer joéius a volanté é Dad, ma souffré carantéus mad er rustoni hag er méh.

Hà n’en dès bet gùélèt sænt é ouilein hag é lezel tauleu cri a pe oèr doh ou disflosquein guet crogueu hoarn, ha neoah, én dondæt ag ou inean, ind e oé coutant a volanté en Eutru Doué. N’en dé quet requis enta eit bout patiant bout hemb perderi hag hirris doh er souffranceu, mæs ret-é bout douguet a galon de volanté Doué.

II. Aveid oh-hui péhani e lar é ma calet t’oh souffrein en trebilieu hag er goal-gonzereah a pe vér dibéh ag en droug e larér a han-oh, sellet doh hou Salvér péhani e zou dibéhoh aveid oh ; ean e zou hou Toué, er hetan drest en ol Sænt ; neoah ean e souffr, ha jamæs n’en dès bet poén haval doh é gani. A betra en hum glêmmehoh-hui ? Mar souffr hou Toué, perac ne souffrehoh-hui ? Ean e zou dibéh ha hui e zou cablus. Hag é vehoh-hui hemb péhèd dirac deulegad en dud én un dra-benac, n’en d’oh-hui cablus a hilleih a dreu dirac Doué ?

Sant Pierr, martir, temalet é gueu ha condannet hemb truhé d’ur prison calet, hum glêmmas guet caranté doh treid é grucefi : Ah ! me Salvér, petra e mès-mé groeit eit bout lagueit amen ? Hur Salvér e rescondas : Ha mé, Pierr, petra e mès-mé groeit eit bout staguet doh er groéz. Er gonz-cé e daulas quement a joé én é galon, que ne vezé quet bet tu d’en ol poénieu ag er bed en disconfortein mui jamæs.

N’en dès chet bet hoah goal-gonzet a han-oh guet téadeu quer velimus èl ma oé bet ag hur Salvér Jesus-Chrouist. N’en d’oh quet bet hoah ariet na dispennet a dauleu èl d’hou. N’en d’oh quet bet staguet doh ur groéz èl hou Salvér, er santeleah memb. Ne hoès memb jamæs santet en trebilleu bras-cé guet péré é ta en Eutru Doué de scôlat é Sænt ; hà hui e hum zisconfort eid ur hol distér, eid ur gonz un tamig rust, eid un tamig diæzemant. Oh ! ne gomprenet quet calz enta dré béh santimant é teliet quèrhèt devat Doué !

Sel-dibéhan ma oh, sel-mui a vonheur hag a inour e zou aveid oh é souffrein, e lar sant Pierr. Péh inour hou pehé-hui é souffrein ur boén méhus benac a p’hou pehé-ean méritet dré un torfæt ? Sel-brassoh m’en dé hou ç’innoçance, sel-mui a gonsolation hou pou é souffrein hag é pardonnein, rac ma vehet havaloh doh Jesus-Chrouist. Ean e souffr er marhue, hag e offr er pardon d’é vourreàuïon ; ean e voq memb de Judas, péhani en doé-ean trahisset, hà hui ne souffrehet quet un anjuli guet un anemis pé ur brér ? Disquet ar scùir un Doué penaus é ma calz avantajussoh bout anjuiiet eid anjulial un aral ; inouraploh souffrein eit lacat er réral de souffrein, hag éma gùel souffrein guet en ol dud, eit gobér souffrein pé cassat unan hemb quin.

Hou pet chouge, e lar sant Pierr, penaus Jesus-Chrouist e sou marhue aveid oh. Hag é sellèt doh hou Toué péhani e sou hou scùir, hui e gavou én é innoçance nerh ar en ol trebilleu ag er vuhé-men. P’en devezé hur Salvér, é sehuel d’en nean, hou pedet d’er secour de soug é groéz, na guet a garanté en hou pehé-hui boquet dehi ! Petra ! n’hou pehé quet douget doug er groéz ponnér-zé idan péhani é couéh un Dén-Doué, ha hui e gol courage é toug er ré scannan ! Penaus é souffrehoh-hui goapereah bourreàuïon, hui péhani ne hellet quet andur ur gonz ? Penaus en hum lausquehoh-hui de vout goleit a houlieu, hui péhani ne hellet quet souffrein un disprisance, ur gonz a dréz ? Hui hou pehé bet er gourage de zoug croéz hur Salvér, perac ne sammet-hui enta ar ou tiscoai lod ag er groéz-cé guet péhani é ta d’hou ç’inourein bamdé ? Er servitour hàg ean e zeli bout treittet douçoh eid é væstr, ne zeli-ean quêrhèt ér memb hent arlerh é væstr ?

Achihuamb dré er réflexion-men e hra sant Bonavantur, péhani e zisq d’emb n’en dé quet bet Jesus-Chrouist ur momand é hunan hemb souffrein ; penaus ag er hetan taul mar en dès bet buhé bet é varhue, ean e santé én é inean ur scont vras é raug er groéz ; penaus en hi desiré ha penaus en drougueu ag é bassion e oé perpet én é spered. En Doctor santel-zé e assur memb penaus Mab Doué e oé prest d’hum hobér dén, de vout staguet doh er groéz ag er hommancemant ag er bed, ha de souffrein ar nehi bet dé er jugemant, a pe vezé bet requis eit gloër é Dad hag aveid hur salvedigueah. Oh ! na bihannet é hanàuamb-ni hun devérieu é quevér Jesus-Chrouist, hag é quevér er groéz, a pe refusamb a souffrein !

résolutioneu.

1° Én trebilleu brassan, m’em bou chonge en e mès méritet en ihuern, hag a p’hum sàuou en ol treu crouéet énep t’ein, eit me funissein ag en droug e mès groeit d’em Hrouéour, me chongeou ne hrér quet hoah d’ein èl ma véritan. 2° Me hrei ehué er beden e laré hur Salvér ér Jardrin Olivèd : Me Zad, pêlleit doh-ein er halice-zé mar en dès tu d’er gobér ; neoah hou volanté revou groeit ha nonpas me hani. — O Jesus ! disquet-mé de vout coutant perpet ag hou volanté santel, deustou d’er berderi naturel e santan a pe za d’ein de souffrein un dra-benac.


CHAPISTR SEIH HA TREGOND.
red-é hum zistag doh en danné.

Ne faut quet desirein bout pinhuiq, 1° rac en danné n’en dint quet eit coutantein mab-dén ; 2° rac mé mant memb ur vamen a chagrin aveit-hou ; 3° en desir diréglet a nehai e ra er marhue d’en inean.

I. En danné ne hellant quet rantein mab-dén coutant. Mar dé maleurus er ré peur, er ré pinhuiq e zou hoah maleurussoh. Er ré peur n’en dint maleurus meit rac n’ou dès chet a batiantæt ; mæs n’en dé quet er beuranté e hra ou maleur. Cavein e hrér calz muyoh a beurerion coutant eid a ré pinhuiq eurus. Nag hou pehé-hui en ol madeu e zou ar en doar, hui e larehé èl Salomon : Rah en dra-zé nen dè nameit ahuél pé moguêd. Sel-mui en dès en dén pinhuiq, sel-mui é carehé en dout ; sel-mui m’hum lausq guet en desir-cé, sel-mui é ma én néhance hag ér misér. En avaricius e zou perpet dihuiguet guet en nan d’en dout hoah open, jamæs ne vé coutant ; sel-mui en dès, sel-mui é carehé en dout : èl en dén foënhuet, sel-mui e ive, sel-mui en en dès sèhet.

Péh coutantemant e hel en dout guet é zanné un dén péhani ne houér quet gobér chervige vad a nehai ? Un dornad sabl tennet a sôl er mor e vou quer pourfitabl t’ein èl ur yalh eur é péhani ne gredan quet touchein. Ur yoh gran hag un tyegueah alleiget mad a béré ne bourfitan quet, ne chervigeant quet muyoh t’ein eid a pe vehent d’ur marhadour ag en Indr.

Gùélet zou bet istroh eid ur huéh tud péré ne gredent quet hum chervige ag ou madeu, hag é tiovér memb er requis quêntoh eit touchein én-hai. Gobér èl-cé hemb truhé doh er peur na doh é fameil, n’en dé quet bout na dén na crechén ; mæs discoein un avarice dù péhani e rant mab-dén disprisabl ha donnèt de vout peur ha miserabl, é creis en danné, ha criminel dirac Doué.

Mæs, hag en hum chervigehen a men danné, hàg ean e zou avantajus aveid on calz a vadeu ? Me vou goleit ag en dillad liguernussan mæs er gusquemanteu caër-cé hàg ind em rantou eurussoh ? M’em bou er mâgadur melzinan ; mæs er bouit friant-cé ne virou quet doh-ein a chom clan nag a hum vahignein querclous èl er ré n’en dès nameit bara. Me vou inouret ; mæs a gaus d’em danné hemb quin e vou ; groeit e vou goap a me fohonage. Bammet vér é huélèt einèd guet plu bràu, ha liès en ein ean-memb ne tal nitra. Guet men dannè, m’em bou pligeadur, ne ziovérein a nitra ; mæs eit péguehet a amzér ? Hineah martezé é vou goulennet me inean guet-n-ein.

II. Er madeu bras ne hellant quet enta lacat mab-dén coutant ; calz a dud memb en dès hilleih a boén hag a chagrin guet-hai ; rac mé mant ur vamen a chagrin, revé conzeu er Spered-Santel. Hum zihuiguein e hrér doh ou dastum ; hum néhancein e brér doh ou goarn ; ind e gouci er ré hum stag doh-t-hai ; ind e hra chagrin p’ou hollér.

Drein pléguet ar en eil, péré e zouguér ar en dorn, ne hrant droug erbet, mæs quentéh èl m’ou sterdér guet nerh, ou ficquiadur luêm e doul que ne rid er goaid. En danné, e lar en aviél, e zou drein ; a p’ou hârér, a p’hum staguér doh-t-hai, ind e zismant er galon ! En dén a vertu péhani ou dispris en dès ur peah péhani n’hum gav quet é calon er ré e zou ol taulet guet-hai. Guet a dud en dès assuret é oent tranquilloh a pe oent peur eit goudé mé mant deit de vout pinhuiq ! Meit m’hur hou er mâgadur hag er gusquemant, béemb coutant, e lar sant Paul. De betra é chervige er péh e vé open ? Perac ridèc de hounit er péh e lamou guet-n-emb hur repos hag hun tranquillité ?

III. Peb-unan neoah e zesir en danné, rac ne gomprenér quet é ma er beuranté un trezol eid en hani hum goutant a nehi. Mæs desirieu a nitra ; rac, perac é faut d’oh-hui bout pinhuiq, ma n’en dé quet volanté Doué ha mar lam guet-n-oh er moyandeu a guementcé ? Desirieu fal ha næzus d’en inean ! Er ré e ven donnèt de vout pinhuiq, e lar sant Paul, e gouéh é laceu en diaul. En desir-zé e zal mab-dén, hag e zou er vamen ag en ol drougueu. Clasquein e hrér bout pinhuiq, hag aben é carér en dout en avantage-cé ; hag er Spered-Santel hun avertis penaus en hani hum ziffré de zonnèt de vout pinhuiq n’en dé quet dibéh dirac Doué. Vennein e hrér bout pinhuiq ha bout pinhuiq, coustéèt e goustou. Lacat e hrér rah er péh e hellér de chervige eit donnèt de ben a guement-cé : laironci, procæs, gueuïér, fal bapérieu, rah en ou havér mad ; er fal vlaïadeu, er guêrteri péhani e laca quement a dud ér vrassan misér, e hra vad de galon en avaricius, é chongeal é tennou argand ag er ré gueih. O desir a vout pinhuiq ! péguement a dud avaricius e hès-té dallet ha rantet miserabl ?

Desirein e hrér bout pinhuiq, ha pinhuiq bras. Un dén gouniet d’en treu ag en doar n’en dé quet coutant ag er péh en dês, hag e grèd en dout dobér ag er péh n’en dès chet. Ne hel quet guélèt hemb ivi hag anquin madeu é nessan ; ean e garehé lonquein er péh e huél. É vadeu, é dachenneu, é argand e zou èl ur yoh fang doh péhani é stag é galon.

Oh ! nag ur folleah-é staguein èl-cé é galon doh en doar, ha doh hum lezel de vout malestret dré en avarice !

Él Salomon, ne houlennet nag en danné nag er beuranté. Mar d’oh peur, ne zesiret quet bout pinhuiq. En desirieu-cé, e lar sant Paul, ne tallant quet en droug e hrant, hag ind e den d’er marhue éternel. Mar d’oh pinhuiq, réglet hou tesirieu : perpet é vér maleurus a pe ne vér quet coutant ag er péh hun nès.

résolutioneu.

1° Assuret ma on penaus en danné ne rantant quet eurus en hani en dès-ind, penaus n’en dint quet pêl guet-n-emb, rac n’en dant quet guet-n-emb d’er bed aral, hag hellein e hrant liès donnèt de vout ur vamen a béhèd hag a zannation ; ne staguein quet me halon doh-t-hai. 2° Me souffrou guet grad vad er hol a nehai, hag e bardonnou a volantè vad er gueu e vou groeit doh-ein. — O men Doué ! ne bermettet quet ma staguein me halon, péhani e hoès formet aveid oh, doh en treu aral diar goust hou caranté.



CHAPISTR EIH HA TREGOND.
dangerus-é eid er salvedigueah bout pinhuiq.

Ni e ya de ziscoein en dangérieu e zou é vout pinhuiq, hag en implé e zeliér gobér ag en danné.

I. Na diæsset-é d’er ré e gâr en argand arrihue én nean ! e lar Jesus-Chrouist. Æssoh-é d’ur ganval passein dré gleuiten un ahué, eit n’en dé de unan pinhuiq staguet doh é zanné monnèt de ranteleah en nean. Perac ? rac diæz-é bout pinhuiq hemb cârein en danné, ha doh ou hârein, en hum staguér doh-t-hai ; ind e hra ancoéhat er péh e zeliér de Zoué, er péh e zeliamh d’emb ni-memb, hag er péh e zeliamb d’hun nessan.

1° Er péh e zeliér de Zoué. — Hà hui e zou pinhuiq ? e lar er profæt Osé, cavet e hoès hou Toué. Bout e zou en différance-men étré en dén idolatr hag en dén pinhuiq ; en idolatr e ador en eur é limage, hag en dén pinhuiq en ador taiet hag é monnei. É gùirioné, é léh rein é amzér d’adorein Doué, ean er ra ol d’é vadeu, ne chonge nameit én é ranteu hag én é golleu. Ancoéhat e hra é ma Doué er vamen ag en ol madeu, n’en dès chet a gonfiance én é Brovidance, hag eun en dès perpet ma tehé a ziovér. Chetui perac en er gùélér é colérein a pe gol pé a pe hrér gueu doh-t-hou, doh hum chagrinal ha doh hum glêm a pe vé fal en amzér.

Sant Paul e lar penaus en avarice, er garanté disordr doh er madeu e zou caus de hilleih a gol er fé. Col poén e hra er bugul spirituel é perdêg d’er pinhuiq er gùirionéeu ag er fé hag en obligation de rein scùir vad. Er som ag ur péh a scouéd, e lar sant Ambroès, e dasson ar é galon gùel eid er som a gonzeu Doué. Perac é hré er pharisiénèd goab ha disprisance a zoctrin Jesus-Chrouist ? Rac ma oent avaricius ha staguet doh en danné. Ul lod caër e gav guet-hai é hellant gobér foui de lézen Doué ha de hani en llis, a p’ou dès danné. Er religion n’en dès chet el liessan anemisèd brassoh eit mar-a-dud pinhuiq. Ol er péh e hrér én inour de Zoué, eit dispigneu er vélean, eit campennein en ilisieu, er houvandeu, en hospitalieu e zou d’ou avis treu collet. Nitra diræsonaploh enta eit cârein en argand, emé er Spered-Santel. Un dén staguet doh un dra e ancoéha ol en treu aral. Un dén pinhuiq, staguet doh é zanné, e ancoéha er péh e zeli d’é inean ha d’é fameil. Muyoh a chonge en dès ag é ranteu, ag é dachenneu, ag é lonnèd eid ag é salvedigueah, eid a zessàu erhat é vugalé hag a guemér sourci ag é serviterion. Mar taul mi ur huéh benac d’é fameil, mui a chonge en dès a hi lacat de vout pinhuiq eid a hi dégass de vout santel. Dihue scozel dangerus e hum gav èn danné : er moyandeu d’ou gounit hag en implé e hrér a nehai.

En henteu péré e guemérér eit dastum danné e zou èl henteu distro ar béré é laquér ur merche eit gobér huin d’er ré e bass : amen é hès bet lairet un dén ; pêlloh é hès bet pillet un aral ; un aral e zou bet lahet : dihoallet doh-oh. A pe garehé er ré e faut dehai gounit danné cheleuèt bouéh ou housciance, hi e larehé dehai : dihoal doh-ous, en hent é péhani é quêrhès en dès dannet ul lod caër. Mæs vennein e rér bout pinhuiq, hag en avarice e voug bouéh er gousciance.

Mæs n’en dé quet rah : péh sort implè e hrér ag er madeu bras-cé ? Gùélein e rér tud péré en dès memb eun a douchein doh ou danné hag e refus en necessær d’ou friédeu, argouvreu d’ou bugalé, gobr d’ou serviterion, ha dehai ind-memb er vâgadur, hag e hra hum gassat dré ou fameil hag ou amision.

Bout-zou ré pinhuiq, tuchentil vras, péré e hra un implé santel a ou danné hag a ou hanhueu inourabl, rac m’ou dès dougeance Doué ; mæs er ré péré n’ou dès chet dougeance Doué n’en dint pinhuiq, haval-é, nameit eid hum durul d’en ol goal sieu. 1° Ind e ziscoa n’en dint nitra a vad dré en dispigneu fol e hrant én déverranceu, én hoarieu, él leigneu vras ha dré er hompagnoneaheu hag un nombr a serviterion fal hag arouarêc péré e zou én dro dehai. 2° Ind e ziscoa en hoant ou dès de vout hoah open dré ma n’en dint jamæs coutant a ou stad ; ind hum chervige a ou mæstroni hag ag er moyandeu méhussan eit discar er réral hag eid hum seuel ind-memb. 3° Ind e ziscoa é mant dissolit. Ou horv, mâguet én æzemant hag én ol pligeadurieu ag er vuhé, e zou ur vamen a lubricité. Guet a verh gouniet ha corrompet dré argand, dré zonæzon, pé memb foroet de gousantein d’ou desirieu lous ; ou zy, hemb reihtæt, e zou martezé ur scôlage a lubricité eid ur barræs a béh. 4° Ind e ziscoa é mant hemb devotion dré en deviseu e zalhant énep d’er religion, dré en disprisance e hrant ag er Sacremanteu hag a vistérieu ou Doué, dré el livreu dangerus péré e leinant hag e streàuant é misq en dud, dré er scandal e hrant hag e vrudant. Ind e chonge é ma rah mad dehai, rac ma ou mêlér ha ne gredér quet larèt nitra énep dehai ; ind e chonge é mant dibéh, rac hanni ne grèd rein avis erbet dehai, pas memb en dud a Ilis. Oh ! na donnet er maleur é péhani é couéh er ré n’impléant quet ou danné revé Doué !

3° Mar groa en danné ancoéhat er péh e zeliamb d’hun inean ha d’hun housciance, ind e hra hoah ancoéhat er péh e zeliér d’en nessan. Un dén pinhuiq ha puissant, péhani n’en dès chet dougeance Doué, ne chonge meit a daillein é væstr ; ean e grèd penaus er réral n’en dint ar en doar nameit aveid er chervige. Lan a orgueil, ean e ven hum seuel quen ihuel èl er ré e zou én é raug dré ou ligné : haval doh ur fol péhani e zou tervaliet é bèn, deit m’en dé de vout pinhuiq, n’en dès chet mui chonge ag er péh mé ma. Carguet a istim eit-hou é hunan, n’en dès meit yeinnion eid er ré ag é rang ha disprisance eid er ré e grèd izelloh aveit-hou. Ne hra quet seblant penaus é tispris tud péré, deustou mé mant peurroh eit-hou, e tal mui eit hou. Larèt vehé penaus n’en dé pinhuiq nameit aveit hum rantein ean-memb disprisaploh hag eit bout casseit guet er réral.

Ne hra quet vad dehou gùélèt er peur nac en hani de béhani é vé deléour ; é galon e zou calet èl en hoarn doh er ré gueih ha doh er ré gueih e zeli dehou. Guet pihue é vé noézet, regarhet er peur ? ma n’en dé el liessan guet er ré pinhuiq a béré é conzamb. A beban é ta mar-a-huéh madeu er ré pinhuiq ? A vadeu er peur ou dès attrapet. Guet petra é ma sàuet ou zyér caër ? guet petra é mant-ind goarnisset ? Guet huis ha goaid er beurerion, e lar Jeremi.

Hàc ean e zeliér bout souéhet mar en dès Jesus-Chrouist reit é valédiction d’er ré pinhuiq, ha ma conz er Scritur quer splann ag er maleurieu ou menace én ou ær dehuéhan ? En dén pinhuiq e varhuas, emé en aviel, hag interret e oé bet én ihuern. Chetu er péh e arrihuas, revé en aviel, guet un dén pinhuiq goudé é varhue.

II. Doué ne gondan quet neoah en danné, mæs er galon péhani hum stag doh-t-hai, e lar S. Augustin. Salomon e zou bet pinhuiq, ha deustou de guement-cé ne oé quet cablus. Abraham, Job, sant Loeis e zou bet pinhuiq ; mæs ind ou dès hum santefiet guet ou danné.

Un dén pinhuiq péhani e ven hum salvein, revé avis en apostol S. Jaq, e zeli sellèt é zanné èl ur vamen a drebil, ha huannadein ar er maleurieu a béré é ma menacet. Ean e zeli en dout méh bout dishaval doh Jesus-Chrouist, péhani, deustou ma oé er mæstr ag er bed, n’en doé quet memb ul léh de reposein é bèn. Er péh e hel rein consolation d’en dén pinhuiq e zou rac m’en dès er moyand de zihuen er peur, d’en assistein, d’er secour én é zobérieu ha de baiein, dré hilieih a alézoneu, er pèh e zeli de justice en Eutru Doué. Eid hum réglein ar guement-cé, chetu er péh e zeliet gobér : hum goutantet ag en danné e ra d’oh en Eutru Doué dré héritage hou tud pé dré ur moyand aral mad hag honest ; hum cherviget a nehai hemb bout staguet doh-t-hai ; reit a nehai d’er beurerion revé er péh e hoès ; souffret guet courage hag hemb chagrin er hol a nehai, hag, ag un dangér a zannation, hui e hrei ur moyand a salvedigueah.

III. Guet er beuranté n’en dès chet quement a zangér d’hum gol èl guet en danné ; hi e zou ur moyand a salvedigueah a p’hi souffrér guet patiantæt ha ma laquér é gonfiance é Doué. Ne zouget nitra, me mab, e laré Tobi, peur-omb ; mæs ni hur bou madeu erhoalh ha perpet é vehemb coutant mar hun nès dougeance Doué. Er beuranté en dès ehué hé dangérieu ; hi e laca én dangér a hum gol en hani ne bourfit quet a nehi. Er beurerion n’hum sourciant na ne gonzant liès mad nameit a ou dobérieu ; ou hovézioneu n’en dint liès nameit un histoèr annéus a ou misérieu ; sourciussoh-ind calz a zrougueu er horv eid a ré en inean, ha muyoh é chongeant a hum dennein a visér eid a hum dennein ag en ihuern. Dibatiantæt, avarice, ivi, laironci treitoureah, geuiér, paræs, ivraignereah, hum glèm a volanté Doué, chetu en disordreu é péré é stleige er beuranté un dén hemb vertu. O peurerion ! brasset-é hou talledigueah col er gonfiance é Doué, péhani e huél hou poénieu ! Brasset-é hou folleah gobér ag ur moyand a salvedigueah ur vamen a zannation !

résolutioneu.

1° Mar e mès danné, me rei er péh em bou de ziovér d’er beurerion. 2° Mar d’on peur, me souffrou me feuranté guet patiantæt, a galon vad, hemb ivi, hemb demant. 3° Me sellou en danné èl moyandeu d’hobér vad, ha lan a zangérieu eid er salvedigueah. — Men Doué, secouret-mé de héli ur vuhé vad ér stad é péhani en en dès hou providance me laqueit a zivout er madeu ag er bed-men.


CHAPISTR NAU HA TREGOND.
péh quer stang-é el laironci.

Er ré pinhuiq ha puissant ag er bed e lar ol penaus ne hrant gueu doh hanni. Er bobl hag er ré beur hum gaërra hag hum zigaré ehué. Er ré pinhuiq e lar penaus, é misq er bobl el lod muihan é zou lairon : hag er ré-men e zalh de larèt penaus el lairon vrassan e zou é misq er ré puissant ha pinhuiq : de bep-unan é sontéal é gousciance. Eid hanàouèt er huirioné, ni e ya d’examinein ha de sellèt doh buhé en eil hag éguilé.

Péguement a dud e sàu ou fèn hag hum grèd dibéh rac ne hanàuér quet ou zroïeu, rac ne gredér quet ou larèt dehai én ou deutegad ! Hennéh e dremein hinihue eid un dén a fæçon, hag e zou dirac Doué ul lair bras. Eit cuhein é fal vuhé ean-memb er hetan e huche ar el lair hag e demal laironci d’er réral. Un dén puissant quentéh èl ma ta dehou lacat é chonge de gresquein é dreu, ean e grèd é ma mad tout eit-hou ; ma ne guemér quet dré nerh danné ha droèdeu er réral, ean ou zennou dré finès ha dré chican. Ne laquér quet perpet d’er marhue er peur queih Naboth, mæs lemel e hrér é huiniég guet-hou. Ne gredér quet liès hum glêm na goulen justice ; rac un eutru e zeli bout avocad ha tad é veiterion ; mæs er péh e houlen a nehou guet-hai, hàg ean e zou perpet just ? Hàg ean hum chervige ag é rang hag ag é vadeu eid ou dihuen hag ou secour ? Er ré vras ag er bed hàg ind hum chervige ag ou rang eit soulagein er bobl én é beuranté ? Tud pinhuiq, tud puissant ag er bed, péh ur gont hou pou-hui de rantein ag er fæçon ma tastumet hou madeu, ag er sourci rai berhuéh e hoès de houlen hou troèdeu, ag er chervige hou pou groeit ag er péh e hoès.

Justice vad e zou deliet d’en ol ; mæs penaus en hi rantér d’er ré e zou hemb dibuen ? Er balance e bouis attàu muyoh doh en tu ma vé en argand.

En dud puissant péré e hoasq er réral, er ré pinhuiq péré ne chongeant nameit dastum a glei hag a zéheu e zou punitioneu a berh Doué. É mant èl guialenneu a béré un Doué ol-buissant hum chervige eit scoein é bobl hag é sænt ; mæs er guialenneu-zé e vou taulet én tan goudé m’ou devou cherviget de vangeance un Doué.

II. Er bobl hag er beurerion hum zigaré ag ou laironci dré m’ou dès dobér. Ne vehé gùel dehai larèt reih penaus é ma ou farès hag ou dibaucheu e zou caus ? Hemb armerh tra erbet eid en amzér de zonnèt, ind e zispign guhavé én ur suhun er péh e vehé treu erhoalh eid ou mâguein ur mis. Parressus, quêrh de gavouèt er vêlionen, disq guet-hi labourat. En hani e houér impléein en amzér e hounit perpet treu erhoalh eit bihuein. Pihue-benac ne ven quet labourat, e lar sant Paul, ne vérit quet daibrein.

Péguement a dud, é sigur mé mant peur, ne vihuant nameit é laireah a bep tu ; ne vâgant ou fameil hag ou lonnèd nameit diar goust er réral ! Péguement a hounidision, a serviterion, a artisantèd péré ne labourant nameit a pe vé ou mæstr doh ou sellèt, péré e guh guet finès ardeu ou farræs, ha péré e hra hanàouèt ou fal volanté dré labour hantér-hroeit.

Hinibue é huélér er péh en dès laret gùéharal er profæt, penaus é ma goleit en doar a laironci hag a drompereah. Unan en devehé méh é laireah ar en henteu pras, n’en dès chet méh doh er gobér dré guh. Fraudein e hrér én ur partage, quemér e hrér rai a argand ar ur huerh, gùêrhein e hrér lonnèd siet hemb dizolein ou defauteu, rein e hrér musul bihan.

Gùélèt e hrér tadeu é hobér gueu doh ou bugalé, é tispign hemb ræson vad er péh e zou necesæer d’ou bihuance ha d’ou dobérieu requis a hendaral ; bugalé é laireah ou zud eit roulat d’en darerapredeu saffarus ; mistr cruel é refus ou deuéhieu hag ou mâgadur necessær d’ou gounidision, d’ou serviterion péré e gargant a labourieu ; serviterion doh hum baiein revé ou fantasi é sigur n’ou dès chet gobr erhoalh, deustou ma n’ou dès chet bihan ; tuchentil é houlen droèdeu paiet dihue huéh, rac n’ou dès chet reit qùittance. Oh ! guet a ineaneu en dès hum gollet dré er garanté disordr doh en danné, dré el laironci !

résolutioneu.

1° Me zougeou drest peb tra el laironci. M’hum acqùittou ag en ol devérieu a me stad gùellan ma hellein, hag ém ol affærieu guet me nessan me vou dret, léal ha just. — Men Doué, plantet dôn ém halon er garanté doh er justice, ha groeit m’em bou eun a hobér bras pé bihan gueu doh me nessan.


CHAPISTR DEU-UIGUÊND.
red-é reparein er gueu hun nès groeit, andur en hani e hrér d’emb, ha penaus.

Hum zallein e hrér é quemér madeu er réral ; mæs hum zallein e hrér hoah open goudé ma vent queméret. N’en d’on quet obliget de rantein, e larér : me mès sellet, ne mès groeit meit quemér er péh e zou deliet tein, hag open, ne hellan quet rantein.

Ur bugul spirituel, mar predêg d’un dén hemb cousciance ar en obligation sterd de rantein madeu goal gueméret, mar sàu é vouéh énep d’el laironci ha d’en trompereaheu e hrér én é barræs, ne vou quet mui cheleuet doh-t-hou, dispriset-vou, é gonzeu e vou dambriset é peb quis ; mæs ur fal avis, tennet dré gonzeu troeit guet un avocad e drompér, en devou muyoh a nerh ar er spered eid aviseu fur er vélean carguet guet Doué de zisquein d’emb lézen en ol lézenneu.

Dibaud bras-é en dud taulet d’en avarice ha d’el laironci hag hum gonvertiç. Jesus-Chrouist guet ur sèl hemb quin e douchas calon sant Pierr ; Madelén en doé cleuet hur Salvér, ha quentéh hi hum laq de scùil dareu ; guet ur gonz ean e change Maheu ; mæs na Judas, nag hanni ag er Pharisiénèd n’hum gonvertis, rac m’en dint avaricius ha lairon.

Nag é scùillehoh-hui quement a zareu èl en dès scùillet en ol bénitandèd, jamæs hou péhedeu a laironci ne veint pardonnet t’oh, e lar sant Augustin, ma ne rantet er madeu goal gueméret. Mar guellet ou rantein, red-é d’oh er gobér idan boén a zannation, a p’en dé un dra e tal er boén. Mar dé diæz d’en dén pinhuiq monnèt d’en nean guet é vadeu deit dré huir hent, penaus é hei d’inou guet madeu deit a hoal hent ? Rantet rah er péh n’en dé quet t’oh, digollet memb en dommageu de béré é oh bet caus ; rantet ahoel er péh e hellehet, rantet d’en abrettan, ha ne daulet quet termén. Mar det a turul termén, jamæs n’er groéhoh. Rantet d’en hani ma teliet, ha goulennet avis eit gobér hou restitution. Ma ne hellet hi gobér hinihue, arbouillet, ménaget, bihanneit hou tispigneu, gùerhet er péh e hellet guerhein. Gùel-é lezel hou fameil é poén, col memb hou madeu, mar faut, eit col hou ç’inean. Ma ne hellet quet a du erbet rantein tout, na memb en hantér na derderan, pedet ahoel eid er ré doh péré e hoès groeit gueu.

Madeu deit a hoal-hent, noz ha dé é hant d’ou hent ; ne bourfitant quet. Uiguênd péh argand lairet e zisniantou mil aral. Mar lausquet madeu er réral én hou fameil, ind e vou caus d’hou madeu d’hum gol, d’hou pugalé d’hum zannein, ha hui guet-hai er hetan. Brassoh-é hoah er péhèd a pe guemérér treu a dalhuedigueah, é hout ne vou quet guellet ou daccor.

Aveid oh-hui, mar groér gueu doh-oh, souffret guet patiantæt ; ne hum vanget quet. Hui e hel lacat er justice d’hobér hé zro én hou quevér ; mæs hemb caz hag hemb trous. Gùel-é souffrein ma vou groeit gueu d’oh eit gobér, hui, doh er réral. Er gueu e hrér d’oh n’hou rant quet cablus ; ean e zou aveid oh un occasion a vérit, mar e hoès patiantæt erhoalh eit souffrein, ha caranté erhoalh eit pardonnein.

En hani e hra gueu doh-oh, e hra muyoh doh-t-hou ean é hunan eit ne hra doh-oh-hui, a p’en dé gùir en hum laq én dangér de gol é inean. Ne zesiret jamæs é zannation na ma couéhou ar nehou en droug e hra d’oh : ean hum zannou erhoalh hemb oh. Méritein e ra muyoh hou truhé eid hou colér ; hui e zeli hou pout mui a anquin doh er gùélèt é col é inean, eid é col hou madeu. Quemér er péh e gredér e zou deliet t’emb, e zou un tantation dangerus ; en avarice en dès el liessan mui a lod é quement-cé eid er justice hag er ræson ; hi e laca liès er gousciance de vout forh louyet.

résolutioneu.

1° M’hum examinou erhat eit gùélèt mar e mès hum rantet cablus a laironci é quevér me nessan, pé é lezel en devérieu a me stad, pé é quemér dré voyandeu dihuennet madeu me nessan. 2° Ha ma rebreiche d’ein me housciance un dra benac el-cé, me ziffréou de zigol en dommage e mès groeit. 3° Mar sau ém halon un doutance benac a zivout quement-cé, me houlennou avis guet er ré e zou carguet a rein sclærdér. — Men Doué, ne bermettet quet ma hum zallein ar er gueu e mès groeit én amzér tremeinet ; reit-t’ein er græce d’ou reparein èl ma telian, ha ma ne hrein quet mui én amzér de zonnèt.


CHAPISTR UNAN HA DEU-UIGUÊND.
ag el larganté.

I. Ur hrechén e zeli bout a volanté vad de rein, ha de rein d’en ol, mæs neoah guet furnès hag avis mad.

Gùélèt e hrér tud perpet prest de guemér, ha péré ne rant jamæs nitra d’er réral : quement-cé e zou er merche ag ur galon hemb avistèd, hemb caranté. Muyoh a vonheur, e lar Jesus-Chrouist, e zou é rein aveid é quemér. Hou péèt soin ha sourci a hou ç’inour, talein e ra mui eid en danné. Mæs nitra ne hra mui a vad d’en inour eit bout distag doh er madeu ag en doar ha bout prest de secour er réral én ou dobérieu.

Petra e chongér ag un dén pinhuiq ha ne ra nitra d’er réral ? pé mar ra un dra-benac, n’er groa meit é sigur bout mêlet. Hanni ne hel en dout pligeadur é compagnoneah un dén cri hag avaricius, péhani n’en dé istimet guet dén.

Gùélèt e hrér tud péré e bai perhuéh mad ou deli hag e ra er péh ou dès grateit ; ne hrant gueu doh hanni, hag ind e grèd é mant dibéh ha divlam, meit ma ne hreint quet gueu. Mæs mar sellér a dost doh ou buhé, ne huélér én-hi goust erbet nac eid er mad nac eid en droug. Eun ou dès perpet a rein rai, a hratat rai hag a hum zistag doh er péh ou dès. Ind e gass trous, e laq tabut hag e varhatta pêllan ma hellant, eid ou dout peb-tra ag en izellan pris. Ne fiant é hanni, pas memb én ou frièdeu ; ind e zihoal erhat a rein en tu d’un artisant, d’ur gounidéc de hounit é vouit ; neoah ne fautou quet dehai ehué en trompein. Ne hrant quet gueu doh dén ; mæs n’ou dés ehué truhé doh hanni. Lan a zifiance, diæz, tergassus én ou fameil hag én ou affærieu, ne hrant meit lacat diæzemant a bep-tu. Ur vuhé èl-cé e ziscoa liès mad mui a avarice eid ur sourci ræsonabl d’armerhein.

II. Ur hrechén péhani en dès santimanteu a religion hag a inour, e zou mad ha léal é quevér é amièd ; ean e houér goarn ou haranté dré é zonæzoneu. Mad ha carantéus é quevér é amièd, ean e ziffréhou de rantein chervige dehai ; mad é quevér en ol, ur bligeadur-é aveit-hou rantein chervige d’er réral, rein secour dehai ha prestein dehai, a pe hel, er péh ou dès dobér. Èl ma câr er peah hag er garanté vad, é vé æz guet-hou en devout affær doh-t-hai ; gùel vehé guet-hou col un dra benac eit lacat er réral digoutant. Mad ha léal é quevér er ré er chervige, ean e bai mad ou labourieu, comprenein èl ma hra penaus huis ha poénieu en artisantèd hag er serviterion e tal muyoh eid argand, hag é coust dehai mui hur chervige, eit ne goust d’emb-ni ou faiein.

Ur supériorès e laras un dé d’en hoér péhani e oé carguet a brenein er requis eid er houvand : me hoér, ne chipotet quet doh en dud gueih é prenein ou marhadoureah guet-hai ; n’hellér quet paiein rai guir ou foénieu ; ind e hra calz a hent eit dégass sammeu eit péré n’en dint quet forh paiet. Deustou ma omb peur, ne varhuamb quet guet nan, hag open, gùel vehé ma hur behé-ni nan eid er gueih tud-cé.

Valèr-Maxim, é conz ag un dén couh, e lar penaus ol é vadeu e oé d’en ol ; er ré gueih e gavé logeris én é dy ; é galon truhéus en dougué de rantein chervige d’en ol. Oh ! nac istimaplet-é dirac deulegad en dud ur hrechén péhani en dès en donæzon caër-zé ! Na cârettet-é-ean guet Doué !

III. Beah mad ha léal, mæs guet avistèd ha ræson. Gobér dispigneu én tural d’é voyand, dispignein é vadeu é handellage, én hoarieu, ér festeu, én dibaucheu e zou folleah ha scandal. Er prodig e zispign èl pe ne zeliehé bihuein nameit deu zé, hag en avar e zastum èl pe ne zeliehé jamæs merhuel. Er hetan a vanq a sellèt én é raug, en aral e vanq a gonfiance é Doué. Dispignein rai hag hemb mesul e zou fal, bout rai berhuéh e zou ur merche ag ur galon doar.

résolutioneu.

1° Dré ma houyan penaus en dud, gannet eit bihuein ol assambl, e zeli hum secour ha gobér vad en eil d’éguilé, peb-unan revé é voyand hag é gondition, ne glasquein quet me fourfit diar goust er réral. — 2° M’hum gavou eurus a pe hellein rantein chervige. Ne zougein quet bout léal é quevér me nessan, adal ne vou quet contrel quement-cé d’en devérieu a me stad na d’er péh e zelian d’em fameil. — Men Doué, reit-t’ein er græce d’hobér vad d’em bredér, mæs perpet guet avistèd, ha de santefiein er chervigeu e rantein d’em nessan, doh ou rantein dehou én intantion a bligein d’oh.


EIL CHAPISTR HA DEU-UIGUÊND.
hag un obligation sterd é rein en alézon ? penaus é teliér er rein ? péh recompance en devou en hani er groei ?

I. Me lar é ma ret rein en alézon aveit pedair ræson. Er guetan a gaus d’er péh e zeliet de Zoué. Ean en dès droèd de gommandein d’oh en alézon, a p’en dé mæstr d’hou madeu ; ean er hommand t’oh a dra sur. Mar hou laq de vout pinhuiq é ma a gaus d’er beurerion é ; ne ra d’oh madeu nameit aveit secour er ré gueih, goudé hou pout queméret a nehai er péh e zou requis aveit bihuein, hui hag hou tud, revé hou stad ha condition. Er hourhemén de gârein en nessan, emé Jesus-Chrouist, e zou haval doh en hani e zou de gârein Doué ; quen diæz é enta bout salvet mar manquér a hobér en alézon a pe hellér er gobér, èl mé ma monnèt d’er baraouis hemb cârein Doué.

En hani en dès madeu ér bed-men, emé sant Yehan sellet mad : ne lar quet nehou en hani en dès hilleih a vadeu, pé en hani en dès rai, mæs en hani en dès danné, hag e huél é vrér en ézeuet, penaus é hellér credein en en dès caranté Doué én é galon, mar refus ag er secour ? Caër hou pou quemér résolutioneu vad de bligein de Zoué, d’hobér pénigenneu rust ha calet, de dostat d’er sacremanteu, de larèt de Zoué en er hâret, rah en dra-zé n’en dé nameit un devotion faus ha bigot, mar d’oh cri ha calet doh er peur.

Eil ræson. — Er péh e zeliet de Jesus-Chrouist, ean e assur d’emb penaus é sellou èl groeit dehou é hunan er péh e hrehemb d’en nessan, hag é vehé-ean en distérran peur. Jesus-Chrouist-é enta e secouret pé e gasset é raug, a pe secouret pé a pe laret d’er peur téhein a zal oh. Ar guement-cé é vou contet guet-n-emb ér jugemant. Me mès bet nan, e larou Jesus-Chrouist d’er ré dannet, ha ne hoès chet reit t’ein de zaibrein. Me zou bet nuah, ha ne hoès chet m’en gusquet. Me zou bet clan, ha hui e hoès me lausquet me hunan ; quêrhet, miliguet, d’en tan éternel.

Tairvèd ræson. — Er péh e zeliet d’er peur. Hou prér-é : eit bout peur ha miserabl, hàg ean e vérit bihannoh hou caranté ? Mar e hoès ur yoh madeu, ne hoès chet ind méritet. Doué e helié hou lacat ér bed-men ér vrassan peuranté, ha rein hou tanné d’er peur queih-cé e houlen en alézon étal hou tor. Deustou péh quer peur-é, ean e zou croaidur de Zoué, martezé cârettoh guet-hou eid oh-hui. Jesus-Chrouist en dès-ean prenet querclous èl oh dré er bris ag é Hoaid précius. Hui e hoès sourci ag hou lonnèd, hui e hoès truhé doh ul lon e huélet é souffrein ; hag en istim e hoès ag ur peur queih amezêg, prenet dré hoaid hur Salvér, e zou bihannoh eid en istim e hret ag ul lon brutal.

Ne zispriset quet enta en dud peur, hou predér-ind, hag èl oh é mant bugalé de Zoué. Cheleuet, mem bredér, e lar sant Jacq, Doué en dès choéget er ré peur ; pinhuiq-ind, revé er fé ; hag hériterion de ranteleah en nean. Mar collant en nean ne vou nameit dré ou faut vou, rac hur Salvér e lar eurus er ré peur.

Mæs, tud pinhuiq, hou faut-huie vou ehué mar hum zan ul lod caër a beurerion, rac hui ou pou-ind lausquet én ou misér. Mar dès vinceu bras é misq er ré beur, é misq er ré pinhuiq é huélér hoah brassoh ! Dré er grèd e zeliet hou pout eid ou salvedigueah, hui e zeli mirèt ou dannation dré hou ç’alézoneu.

Pedairvèd ræson. — Er péh e zeliet d’oh hou ç’hunan. Hui e zou pinhuiq, mæs hui e hel donnèt de vout peur. Doué e hellou forh-æz hou lacat de vout peur, ha martezé idan bèr-amzér eid hou punissein ag hou calon cri é quevér er ré peur. Hui e houyou nezé petra-é bout dilezet é creis en dianès. Hui e zou péhour, hui e hoès dobér a visericord en Eutru Doué ; mæs hui e hel bout én gorto a vout juget hemb misericord, ma ne hoès chet a garanté d’oh hou predér.

II. Penaus é teliér gobér en alézon ? Guet joé, a greis er galon, a balamort de Zoué, ha nepas eit bout mèlet nag istimet guet en dud. Reit alézon bras, mar e hoès madeu bras. Ne ret quet hemb quin blanqueu, mar hellet rein péhieu gùen ; na tamigueu bara, mar hellet rein minodeu ha sahadeu grein. Reit liès, rac Doué e ra d’oh-hui bamdé, hag er beurerion en dès perpet dobér. Ma ne hoès chet calz, reit bihan ; ma ne hoès nitra, rantet chervige aral.

Reit en alézon de ol er ré er goulen, e lar Jesus-Chrouist. Gùel-é er rein de uiguênd péré n’er méritant quet, eid er refus de unan hag er mérit. Sant Gregoér e hré en alézon d’en ol. Èl m’en doé un dé loget én é dy Jesus-Chrouist, idan limage un istrangeour, ean en doé cleuet guet-hou er honzeu admirabl-men : Reit ol d’er ré e houlen guet-n-oh, guet eun a refus Jesus-Chrouist ean-memb idan quis ur peur.

Ma n’hellet quet rein d’en ol, reit quêntoh d’hou quérent peur, d’er beurerion ag hou cartér, ag hou quér, ag hou parræs ; reit d’hou meiterion, d’er ré e labour bamdé eid oh. Eid er ré paressus hag e hel labourat, er huellan alézon e hellér rein dehai e vou ou lacat én ul léh mad benac é péhani é veint instruget ha disquet de boéniein. Dessàu bugalé gueih dilezet e zou ag er vrassan alézon rah e fehé bout groeit. Reit en alézon guet hou madeu, rantein er péh hun nès queméret e zou ur restitution ha nepas un alézon. Deliein e hrér cresquein en alézoneu én un amzér a guêrteri.

Un dén péhani en dès gran ha treu erhoalh a dural, ma ne ra quet en alézon én un amzér a guêrteri, aselfin ou gùerhein quirroh d’er bobl e zou én ezeuet, hennéh e vehé un dén dinatur, casseit guet Doué ha guet en dud.

Mæs n’hellan quet rein en alézon, e larehet-hui, rac ne mès nameit er péh e rinquan ha nitra open. Hui el lar, mæs Doué e huél martezé un dra-benac ha calz open en hou tispigneu fol. En dout madeu bras, ha nitra de ziovér e zou un torfæt bras. Ur galon vad en dès perpet un dra benac de rein, e lar sant Léon ; ur galon avaricius n’en dès jamæs nitra. Peur e vér é creis er madeu a pe ne houyér quet hum réglein nag arrest en desirieu diréglet ; ha pinhuiq e vér é creis er beuranté, e lar sant Martin a Brag, a p’hum goutantér ag er stad é péhani en dès hul laqueit en Eutru Doué. Pinhuiq erhoalh-é en hani en dès er requis eit bihuein ha chervige Doué.

III. Péh recompance en devou en alézon ? l° Ér madeu ag er bed-men. Un tassad deur, e lar Jesus-Chrouist, reit ém hanhue ne chomou quet hemb recompance. Er péhèd en dès laqueit de glasq ou bouit mil ha mil fameil, hag en alèzon en dès pinhuiqueit ul lod caër. En hani e ra en alézon ne vanquou jamæs nitra dehou, emé er Spered-Santel ; hag en hani e zispris er peur e gouéhou un dé é misér. Mar dispriset er peur, hou madeu e yei de gol. Dastum un trezol-é, rein en alézon én amzér ag er guêrteri hag én dobér, e laré Tobi d’é vab.

2° Er pardon ag er péhedeu. Prenet er pardon ag hou péhedeu dré hou ç’alézoneu, e laré gùéharal ur profæt d’ur roué bras. En alézon, emé er Spered-Santel, en dès er vertu de bêllat er péhèd èl m’en dès en deur er vertu de lahein en tan, meit neoah ma feahér ehué er péhèd ha ma changér a vuhé. Ma n’hellet quet gobér pénigenneu calet, reit én alézon, e lar Jesus-Chrouist. Reit er péh e chom goudé hou pout queméret er péh e rinquet eit bihuein, hui hag hou tud, ha hui e vou pur.

3° En alézon groeit èl ma faut e vérit d’emb ur marhue santel hag er baraouis. Ah ! e laré Tobi d’é vab, nag a gonfiance en dès é monnèt dirac Doué en hani en dès reit en alézon ! Naren, me mab, en alézon ne lausquou quet hou ç’inean de gouéh én ihuern. Ne mès chet jamæs gùélet, emé sant Jérôm, un dén e ré alézon doh en dout ur marhue maleurus.

Nag é vehé er peur un torfætour, ur multrér, en alézon reit a balamort de Zoué en dès perpet é vérit.

Achihuamb én ul larèt, guet sant Yehan Chrysostôm, penaus hemb er beurerion ne vehet jamæs salvet. Mar sàuant én tu guet-n-emb ér jugemant, hur salvedigueah e zou assuret ; mar bent énep t’emb, é omb sur avout condannet. Un dé hui e houlennou misericord guet er ré ma refuset dehai secour hinihue. Groeit un implé mad enta, tré ma hellet, ag er madeu péré e hellou bout quer pourfitabl d’oh nezé.

Quement peur e zou e hel hou lacat de vout pinhuiq aveid un éternité. A pe ret en alézon dehou, ne ret dehou nameit er péh e zeliet de Zoué, de Jesus-Chrouist ha d’hou prér. A pe refusér en alézon dehou én é ezeuet, hui e zalh guet-n-oh er péh e zou deliet dehou, hui e za de vout é vultrér, emé sant Augustin ; ha hui e hra gueu doh-oh hou ç’hunan, rac, emé er Spered-Santel, ur galon calet n’en devou quet ur fin vad.

résolutioneu.

1° Jamæs ne zisprisein er beurerion nag é vehent-ind couéhet ér stad-cé dré ou faut. — 2° M’ou secourou revé me moyand, guet joé, abalamort de Zoué hag hemb orgueil. O Jesus ! laqueit ém halon ur garanté tinér doh er beurerion, péré e zou hou mampreu é souffrance, ha reit-t’ein er græce de brenein er pardon a me féhedeu dré me alézoneu.


CHAPISTR TRI HA DEU-UIGUÊND.
dalledigueah er ré hum ancoéha ind-memb, eit lezel danné guet ou hériterion.

I. Nac ur folleah-é dastum danné hemb gout aveit pihue é veint ! Hui e armerh hou treu aveid hou pugalè pé aveid hou quérent ; mæs martezé deu vis arlerh hou marhue, hou madeu e gouéhou étré deourn er réral, martezé memb é ré hou ç’anemisèd, péré e bourfitou ag er madeu-cé, épad ma huannadehet-hui é creis en tan-flam, eid hou pout-ind goarnet pé dastumet guet rai a sourci. Hag é vehoh-hui assuret mad a hou ç’hériterion, hà hui e zou sur penaus é hreint un implé mad ag er péh hou pou lausquet guet-hai ? Hà ne zispigneint-ind é bèr-amzér é bobanceu, é proçæzieu, é hoarieu er péh e hoès tolpet eit-hai guet quement a dergace ? Hàg er péh hou pou dastumet dré er péhèd ne vou-ean dismantet ehué dré bèhedeu aral péré e dennou ar hou ç’hériterion hag ar-n-oh colér en Eutru Doué ?

Oh ! na brasset-é dalledigueah pihue-benac, eit pligein d’en dud, e chonge mui é pourfit er réral eid é salvedigueah é inean, hag e ra d’er réral er péh e refus dehou é hunan, hemb en dout na recompance na trugairé ! Hà ne sellehoh-hui èl ur fol, e lar Salvien, un dén péhani e gonzehé ér fæçon-men : Me hériterion er garanté, ne vennan quet hum chervige a me madeu na gounit en nean dré me alézoneu ; me ven chairrein men deulegad doh pligeadurieu er vuhé-men, hag hum lacat én dangér a vout dannet, acelfin hou lacat-hui gùel én hou æz. Hàg ean e hellér chongeal treu folloh eid er ré-zé ? N’en dé quet mui ur garanté, mæs ur folleah-é hum gol eit gobér pligeadur d’er réral.

Surroh-é rein lod a hou madeu de Jesus-Chrouist é soulagein er ré peur ha bout recompancet én nean, eid ou lezel guet hériterion péré n’helleint quet hou rantein eurus, hag é fautehé dehai.

II. Bamdé é cleuér tadeu a fameil doh hum atterce ind-memb : hà ne hrein-mé gueu doh mem bugalé, ma ne hoarnan dehai men danné ? Bout-zou dihue antand ér goulen-zé : liès é ma nehi digaré un tad avaricius ha chicannour. Ya, hui e hrehé gueu doh hou pugalé é tismantein hou madeu én hoarieu, ér bobanceu, ér proçæzieu ; hui e hrehé gueu doh hou pugalé é lezel guet-hai madeu deit dré hoal-hent ; mæs ne hrefe gueu erbet doh-t-hai é rein en alézon nac é pléguein d’ur chicannour aheurtet. Doué en dès reit bugalé d’oh nepas, a dra sur, eit lezel danné guet-hai, mæs eid ou dessàu èl crechénion. Un tad, eit larèt er huirioné, e zeli bout aviset mad eit dessàu erhat é vugalé. Mæs mar dé cablus é lezel é dud hemb goarn madeu erbet dehai hag hemb ou disquein, n’en dé quet dibéh mar ancoéha er peur.

Hà n’en dé ul laironci vras vehé, e lar S. Augustin, lezel Jesus-Chrouist de languissal ér peur, én amzér ne vanq nitra de zibaucheu hou mab ?

Hui e guemér poén rac ne houyet quet petra e vou a hou pugalé arlerh hou marhue : chonget erhat quêntoh petra-vou a han-oh hui-memb. Hum santefiet ha clasquet, dré en alézon, tennein ar-n-oh misericord en Eutru Doué. Doué, ag é du, en devou soin ag hou pugalé. Er gùellan moyand d’ou lacat de vout pinhuiq, e lar S. Yahan-Chrysostôm, e zou gobér en alézon.

Hou tanné, rannet é alézon d’er beurerion, e zou un assurance aveid oh, hag, é léh bout collet eid hou pugalé, ind e vou aveit-hai un trezol, e lar S. Eucher. Santès Marcelle, dam a galité a Rom, e zihusqué hé bugalé eit gusquein ha mâguein er beurerion. Ne zouget quet, mem bugalé, emé-hi dehai, ma lausq guet-n-oh misericord Jesus-Chrouist, ur rant assurettoh eid hun ol madeu, hou péèt chonge penaus ur fameil sourcius de rein en alézon e vou beniguet guet Doué.

Ha petra vern, ret-é hemb quin hum salvein ; ha ma ne hoès chet soin a han-oh hou ç’hunan épad hou puhé, pihue en devou sourci a han-oh goudé hou marhue ? Hou pugalé, hag ind e hellou hou tennein ag en ihuern ? Allas ! e lar Salvien, ol en danné étré deourn en hériterion n’en dint quet capabl de lahein ur fuladen ag en tan e losq er ré maleurus én ihuern.

Ur chervige, un overen benac, chetu ol er péh e hellet cavouèt guet hou ç’hériterion. Gùel-é ma vanquou dehai un nebedig madeu, eit ne vanquou nitra d’hou salvedigueah. Lezel e rér perpet treu erhoalh guet-hai a pe lausquér guet-hai scùir-vad ha dougeance en Eutru Doué. N’istimet er madeu ag en doar nameit a guement ma chervigeant de hounit en nean, ha hui e santou penaus en dén pinhuiq n’en dès consolation erbet nameit é vout mad ha taulet de rein en alézon.

résolutioneu.

1° M’hum chervigeou ag er péh en dès reit Doué d’ein, revé é brovidance adorabl. 2° Me guemérou eid on er péh e houlen men dobérieu. 3° Me hrei amièd én nean dré me alézoneu. 4° Me chongeou erhat ém salvedigueah quênt chongeal pinhuiqueat me hériterion. — Ne bermettet quet, ô men Doué ! ma hum gollein dré er fal implé ag er madeu didalvé ag er bed-men.


CHAPISTR PUAR HA DEU-UIGUÊND.
ag er burtæt.

I. Er burtæt e zou ur vertu quer caër m’en dé ret d’hé anemisèd memb hi mêlein. Un trezol-é préciussoh eid en ol eur ag er bed. Hi e sàu mab-dén ihuelloh eid en ælèd, e lar sant Basil. Purtæt en ælèd e zou hemb brézel doh er hig ; mæs mab-dén n’en dès hi meit dré é gourage é combattal doh en ol tantationeu. Eit quement-cé en en dès en ælèd quement a respet eid en dud pur, hag en diaulèd a velim hag a valice doh-t-hai.

Un inean gopret d’el lubricité ne hel quet hum seuel tremaha Doué, na quemér goust én treu spirituel, rac ma hum gav liamet dré en inclinationeu méhus ag er hig. Mæs un inean pur, n’en dès chet poén doh hum joéntein doh Doué, péhani hum blige é hobér é zameurance én-hi hag é scùil ar nehi é zonæzoneu préciussan.

Jesus-Chrouist en dès discoeit én é hannedigueah un istim hemb par eid er vertu-zé. Mar delié un Doué gannein, e lar S. Augustin, n’hellé gannein nameit ag ur huérhiès ; mar delié ur huérhiès bout mam, n’hellé bout mam nameit d’un Doué. Ean en dès hi inouret dré é œvreu, a p’en dès choéget eit brudein é vehé bet deit de salvein er bed sant Yehan-er-Badéour, péhani e oé pur ; eit mam ur huérhiès ag er ré burran ; eit tad mâguér Jojeb hag e oé pur ; eid apostol câret S. Yehan en aviélour. N’en dès chet permettet ma vé bet jamæs conzet énep d’é Apostolèd ar er poënd-cé ; ha, deustou m’en dès souffret én ou misq un apostol avaricius hag unan ne gredé quet, n’en dès anduret hanni hemb ne vehé bet pur.

II. Ne fehemb quet comprenein er pligeadurieu e scùil en Eutru Doué ar en ineaneu pur. Naren, e lar S. Cyprian, n’en dès chet pligeadur erbet brassoh eid en devout feahet er hig hag é inclinationeu méhus.

Mæs un dén lubric e gommance é ihuern ag er vuhé-men, dré er rebreicheu garhue ag é gousciance, péré e biq é inean, ha dré er véh péhani en héli ne vern mèn é ha. Gùir-é n’hellér quet goarn er vertu-zé hemb combat. Haval-é doh ur rosen péhani ne gavér nameit é misq en drein. Mæs guet a gonsolation hag a inour e zou ér hombat-cé, rac er burtæt e ra d’emb gùéhavé muyoh a vérit hag a inour eid er martyr ! Er vartyrèd en dès combattet ur bèr-amzér ; mæs er hombateu énep d’er burtæt e zou quasi dalhabl. Mar dé ret cavouèt courage eit feahein ur huéh er vourreàuïon, ret-é hoah cavouèt muyoh eid hum feahein ni-memb perpet.

Ret-é el larèt a vouéh ihuél, en ineanneu purran e zou liès er ré en dès er muihan combateu d’hobér hag e zou er ré cassettan dré en tantationeu hag er yGoc le chongeu lous. Hàg ean e zou tu de vout souéhet a guement-cé ? Péh mérit e zou é vout hemb tantation ? N’hellér quet douguein er victoër hemb combatal, na bout couronnet hemb douguein er victoër. Doué hou cùél, inean fidel ; ean e huél en dondæt ag hou calon. Sel-crihuan m’en dé en tantation, sel-tostoh-è Doué d’oh ha sel-mui é recompançou hou courage. N’hellet quet derhel mad hemb er secour ag é hræce, nac hou pout en donæzon a burtæt ma n’hi ra Doué d’oh. Goulennet-hi hemb arsàu, én ul larèt guet sant Paul : maleurus ma on ! pihue em dilouyou ag er horv-men a varhue ? Hou cræce, ô men Doué !

III. Gobér e hrér anjuli d’er burtæt a pe gredér é ma rai ziæz hi fratiquein ; ha gobér e hrér anjuli d’er huirioné a p’hi sellér èl ur vertu én tural de nerh mab-dén, èl ma hré er paillard Luther. Larèt d’en dud youanq penaus er burtæt e zou ur vertu péhani ne jauge quet doh ou imur na doh ou ouaid, e zou ou zrompein ha gobér quement a gueu doh-t-hai èl d’en Israélitèd, a pe oé bet laret dehai penaus en doar en doé grateit Doué dehai e oé ur vro carguet a dud quer bras ha quen eahus, ma ne oé quet tu erbet de dostat dehai. Quement-cé e oé faus : rac, ur huéh ma oent oueit ér vro-cé, ne gavent én-hi meit joé ha pligeadur. Hanni ne lar ne hellér quet pratiquein er burtæt, nameit hàg ean e vehé couciet ha dissolit.

Eit bout pur n’en dé quet ret téhein ag er bed nac héli ur vuhé eit souéhein en dud aral ; ret-é goarn erhat er galon, bout arrestet ér honzeu, honest ér gusquemant hag ér gesteu. Deliein e rér bout douce ha gracius é quevér er réral, mæs jamæs diar goust er burtæt. En hoant de bligein e za de vout ur péhèd ur huéh ma ha én tural d’en honestis. Dré en hoarhereah hag er bouffonnereah é couciér en inean hag é tistrugér er burtæt. Ur min honest ha poset e hra d’ur verh goarn er péh e gol liès dré ur gùen-hoarh. Èl ma lar un Tad santel ag en Ilis, sel-mui é tiscoei ur verh bout rust, sel-purroh arzé en hum gavou. Hum bligein é caquettal doh er bautrèd hag é vout cazaliet guet-hai, e zou mercheu ag ur burtæt én angoni. Rac, emé S. Jérôm, jamæs merh fur nac honest n’hum laca de hoari na de vouffonnal guet er bautrèd. Ur verh, emé S. Ambroès, doctor ag en Ilis, péhani e faut dehi bout pur, e zeli dougein, creinein quel liès gùéh ma conz ur goas pé ur pautr benac doh-t-hi.

Ur verh parfæt enta hag en dès dougeance Doué ne hum laq jamæs de vout touchet guet hanni, na dré er face, na dré en deourn, na dré en divréh ; rac er bouffonnereaheu e hrér pé e lausquér a volanté vad de vout groeit e zou ur merche ag ur galon corrompet hag ur seblant ag ur burtæt deja collet. En hoarieu dorn étré pautrèd ha merhèd e zou èl scodeu tan péré e losq a p’en dint allumet, e zû hag e gouci a pe n’en dès chet a dan én-hai.

Er burtæt e zou ur vertu caër ha ligùernus, gùir-é, mæs forh tinér-é ha forh æz-é hi hol. Haval-é doh ur miloèr e dihoella hag e gouci guet en henal. Haval-é hoah doh ur boquèt ros péhani e zou brau ha caër épad mé ma étré en drein, mæs péhani e gol é lihue hag e houiv a nebedigueu quentéh èl m’en tastornér. Er memb tra e arrihue guet er bouquèt caër a burtæt dré er boquereaheu, er selleu hag er bouffonnereaheu dijauge. Dihoallet enta ar-n-oh hou ç’hunan ; dihoallet é peb amzér, e lar Jesus-Chrouist.

résolutioneu.

1° A p’en dé quer brau er burtæt dirac Doué, me hrei mé-memb un istim vras a nehi er rest a mem buhé. 2° Me houlennou liès er vertu-zé, én ur seuel me halon tremaha Doué. 3° Me bellei guet soin doh ol er péh e hellehé gobér d’ein hi hol. — Men Doué, hui e huél men goannedigueah hag en dangérieu em gronn a bep-tu ; hastet bean de zonnèt d’em secour.


CHAPISTR PUEMB HA DEU-UIGUÊND.
exampleu a burtæt.

Er burtæt e zou stanquoh eit ne chonge er rê libertin. Hemb conz a Vari, mam hur Salvér, péhani e vezé bet gùel guet-hi refus en inour a vout mam de Zoué eit col hé gùerhtæt, guet a villioneu a dud en dès consacret hag e gonsacr hoah bamdé ou gùerhtæt d’en Eutru Doué !

I. Guet a huérhiésèd en dès reit ou buhé eit dihuen er vertu-zé ! Santès Agathe, eit goarn hé furtæt, en doé lausquet hé bourreàuïon de ronguein ha de drohein hé halon ! Santès Agnès, d’en ouaid a zeuzêc vlai, en doé souffret bout darihuet én tan, rac gùel e oé guethi bout losquet é bihue eit col hé gùerhtæt. Santès Pontamienne ne oé meit ur vatéh, mæs gùel-oé bet guet-hi bout bet soubet ha dischennet a nebedigueu bet hé goug én ur biliguad ivl berhuidant quêntoh eit cousantein de zesirieu lous hé mæstr. Sant Pelage en doé lausquet é gorv de vout trohet a dameu quèntoh eit cousantein d’er péhèd. Er prince youanq sant Casimir en doé laret é oé gùel guet-hou merhuel eit quemér ur remèd péhani e hellé el lacat én dangér de gol er burtæt.

Gout e hrér er péh e hras gùérhiésèd ag er guér a Sant-Yehan-d’Acre, a pe oé bet queméret er guér-zé. Er merhèd santel-cé en doé ronguet ou face én ur fæçon scontus ; trohet ou doé ou divès, acelfin m’en devezé bet er soudardèd dongér doh ou gùélèt ér stad-cé, ha n’ou devezé quet bet clasquet couci hou furtæt. Hou péèt méh, crechénion, ag hou lachoni é huélèt er bautrèd hag er merhèd santel-zé é tiscocin quement a gourage aveit goarn ou gùerhtæt.

II. Er bayannèd memb e ra scùir d’emb, mad d’hobér méh de hilleih a grechénion.

Virginie, merh youanq a Rome, e oé bet scrapet a dy hé zad a berh ur fal dra, mæs hé zad é cleuèt é verh é crial, e lar dehi : Hou lemel e hrér a dré men deourn, me merh, eit gobér d’oh col hou qùerhtæt ; mæs péhani-é er gùellan guet-n-oh choége, col er vuhé pé col hou qùerhtæt ? ... Gùel-é guet-n-ein, e rescondas-hi, col er vuhé. Nezé ean e dennas ur goutel hag hi boutas é calon Virginie : gùel e oé guet-hou gùélèt é verh é verhuel eid hi gùélèt disinouret.

Er senat a Rom, de larèt-é er ré e gommandé é Rom, e gassas d’er roué Porsenna dêc merh youanq a galité péré en doé goulennet èl crèd eit rançon. Unan ag er merhèd-cé, hanhuet Clélie, e hras d’hé hansortésèd comprenein en dangér é péhani é oé ou furtæt é palæs er prince-zé ; hi e ras en avis dehai d’hi héli, ha Clélie hum daulas nezé guet hé dillad é riviér en Tibr ; hé hansortésèd hi hélias hag e bassas er riviér ar naihue. Gùel e oé guet-hai risclein ou buhé eit risclein ou vertu a burtæt.

Ur verh youanq aral e oé bet garéet en hi doé collet hé furtæt ; mæs hi e hras d’hanèouèt hi oé dibéh caër ag en tu-cé, èl-cé é oé bet laqueit é liberté ; neoah bélêg bras er faus douéèd hi rebreichas rac ma hi doé ur min rai zivodest, hag e laras dehi : « P’hou pehé bet mui a vodesti én hou cusquemanteu hag én hou gesteu, ne vezé quet clasquet nitra a zivout hou qùerhtæt. Hou pèn scan, hou gesteu rai joéius ne jaugeant quet doh ur verh péhani en dès sourci ag hé furtæt hag a hé brut mad.» En exampleu-cé a burtæt hag a vodesti ne zeliant-ind golein a véh hilleih a grechénion ag en amzér-men, péré en dès bihannoh a vodesti eid er bayannèd ?

Er burtæt e jauge doh en ol, memb doh er ré e zou ér stad a briedereah : peb-unan e zeli hi fratiquein revé é stad. Hemb er vertu-cé n’hellér quet pligein de Zoué na bout salvet. Mar e hoès bet er maleur d’hi houci, er remèd e chom guet-n-oh e zou bihuein pur ha gobér pénigen.

résolutioneu.

1° Me sellou perpet er burtæt èl ur vertu e zelian pratiquein guet er secour a hræce Doué. — 2° M’hum accourageou dré exampleu hilleih a dud gredus péré en dès-hi douguet bet en ihuellan pazen. — Ha me larou liès doh-ein me hunan : perac n’hellehen-mé guet er secour ag en nean er péh en dès guellet quement a dud aral quer goan èl on ? Men Doué, laqueit ém halon un istim vras aveid er burtæt, ha reit-t’ein er græce ne hrein mui nitra énep d’er vertu caër-zé.


CHAPISTR HUÉH HA DEU-UIGUÊND.
ag er vince contrel d’er burtæt.

I. A p’en dehé ur brincès gusquet caër d’hum durul én un toul-bouillen, carguet a fang hag a bep lousteri, eit gobér mignon d’un hoh, ha hoari guet el lon vil-zé, quement cé e vehé un dra hemb squênd vad ha méhus meurbet. O inean santel, hui e zou er brincès ag er bed-men, goleit guet en orlemanteu a hræce Doué ; Na brasset-é hou talledigueah hum durul ér vouillenl ag er pligeadurieu lous, lezel hou corv de vout mæstr, ean péhani ne glasq meit é goutantemant èl ul lon brutal !

Petra e larehoh-hui ag ur rouannès péhani e aboeissehé d’hé matéh betag hum lacat idan hé zreid ? Ér fæçon ma vihuet, hui e zou hoah méhussoh. Hou corv e zeli aboeissein ha bout idan hou perh, ha hui el lausq de væstrein d’é fantasi : er horv-cé e zou ur sclav vil, ha hui e hra hou mæstr a nehou ; er horv-cé e zou hou ç’anemis, ha hui er mignon ; mæs quênt-pêl ean e vou hou tirant, hag é bligeadurieu e goustou quir d’oh.

A p’en devehé unan-benac en hardéhtæt de monnèt én ilis eit couci inou limageu hur Salvér ; a pe laquehé doh dor en Tabernacl é péhani é repos Jesus-Chrouist ur figur ag ul lon vil, pé un idol benac eit bout adoret inou ; a pe gouciehé guet lousteri er haliceu sacret, hàg ean e vehé ur bunition rust erhoalh eit-hou ? Ne hret-hui ehué un torfæt èl hennéh. Hui e zou, e lar sant Paul, tampleu en Eutru Doué péhani e chom énoh. Hou mampreu e zou mampreu Jesus-Chrouist : ha ne hoès chet lorh erbet é couci én-oh pé ér rèral er mampreu sacret-cé ! Hou ç’inean e zou limage en Eutru Doué ; rûet-é guet goaid hur Salvér, ha hui hi houci dré er vinceu méhus-cé. Er Spered-Santel e zou én hou calon èl én é dampl ; hui er forban a inou eit lacat én é léh un idol quig, ha lezel en droèd de gommandein guet en avréhussan ag en ol mistr, de larèt-é en diaul a lubricité !

II. Oh ! na dallet-oh-hui, ma ne gomprenet quet péh quer scontus-é er vince-zé ! Sellet péh punitioneu en dès taulet ar nehou en Eutru Doué. Hà ne oé quet eit punissein er péhèd méhus-cé en en doé en Eutru Doué béet én deur ag en déluge ol en dud nameit er ré e oé én Arh ; dégasset ur glàu a dan hag a chouffr eit losquein en habitandèd lubric a Sodôm ; lahet marhue-miq er miserabl Onan péhani e goucié guet é brièd er santeleah ag er briédereah, groeit dismantein tri mil ar-n-uiguênd a Israélitèd ? Cheleuet sant Paul é larèt penaus en Eutru Doué e lausq en dud lous de monnèt d’er gorruption ag ou halon, hag é ma en disespoér ou héritage dehuéhan. Cheleuet en Apostol bras-cé é larèt d’oh a berh Jesus-Chrouist : en dud lous ha paillard ne yeint jamæs é ranteleah en nean. Credet pé ne rehet ; mæs gouyet penaus ma ne ouilet hou péhedeu méhus, ma ne gùittet hou teicheu, hou carantéieu criminel, hui ou ouilou un dé én tan ag en ihuern. En dud pur hag honest en dès dongér doh hou fal vuhé ha n’hellant quet comprenein en dalledigueah é péhani é vihuet. É léh hum anquinein hag hou pout scont doh oh hui-memb, ne hret meit hoarhein ha gobér bourd a gaus d’hou lousteri ; haval doh en neu zén lubric-hont a béré é conz er Scritur.

Ah ! ya, a dra sur, en dén lubric e gouéh én un dalledigueah quer bras, ma voug én é galon santimanteu a honestis hag a burtæt, nitra ne hel mui touchein é galon nag arrest en nerh ag é inclinationeu diréglet. É zeulegad e zou lan ag el lousteri péhani e ampouison é galon. É gonzeu e zou quel liès a fulad tan péré e daul a bep tu en tan a lubricité. É chongeu, é zesirieu n’hum zougant nameit d’en treu péré e zou revé é inclinationeu méhus. Él léh santel, é péhani en diaulèd ne yant meit én ur greinein, ean e zoug-ean é idol én é galon, hag en ador inou, é léh er gùir Doué e hra seblant a inourein.

Er scont hag en dongér ag é vuhé, en disinour e den ar é fameil, méh ha bocen er gùérhiésèd péré en dès couciet, jugemanteu eahus en Eutru Doué e zou doh er gortoz ; ol en dra-zé ne hra tra erbet d’é galon calet ha cousquet ér péhèd. Ean e béh é hunan, ean e béh é compagnoneah ; ean e béh hemb bout arrestet dré er rebreicheu ag é gousciance ; ean e béh é quement léh e zou ; ean e béh hemb arsàu, e lar er Spered-Santel. O men Doué ! na miseraplet-é un dén péhani ne glasq meit coutantein é zesirieu méhus, a pe ne sant quet mui en dongér hag er méh ag er vince lous-cé !

III. Maleurus, perac é collet-hui hou ç’inean eit rein d’hou corv pligeadurieu méhus ? Hà hui e gompren péh quer vil-é er horv-cé ha péh istim e zeliehoh gobér ag hou ç’inean ? Hou corv n’en dé meit er villan loden a han-oh hui-memb, ur yoh doar hag ur golo fang e zouguet ; mæs hou ç’inean e zou hui-memb, el loden caërran a han-oh hui-memb. Hou corv quênt-pêl ne vou meit ur yoh breinaté ; hou ç’inean e vihuou perpet. Nag er folleah col un inean quer précius, eid ur horv péhani n’en dé meit doar ha fang !

Sellet erhat doh ur horv dispartiet doh en inean péhani e hré ol é nerh hag é vrauité ; petra e huélehet-hui ? Ur horv dislihuet, prest de zispen guet er breinaté, ul lorh-é er gùélèt ! Hani er pautr pé er verh-cé e hra bermen quement a vad d’hou teulegad sellèt, querclous èl hou ç’hani, e vou quênt-pêl ér memb stad. Neoah é ma er horv vil-cé-é e gazaliet, e vignonet, eit-hou é collet hou ç’inean hag hou Toué. O dalledigueah !

Petra-é brauité en dén youanq pé er verh youanq guet péhani é oh quen amoédet ? Petra-é er face-cé quer gracius d’hou teulegad bermen, ha de béhani é pliget liès guet libertéieu criminel ? Ur boquet é péhani e houivou quênt-pêl. Ne faut meit un taul benac, ur gouli lan a lousteri, ur goahad droug calon eit lacat er face-zê de changein lihue, ha gobér dehi col hé bràuité.

O folleah bugalé en dud ! staguein ou halon doh un dra quen distér, ha col Doué eit treu quen didalvé.

Queméret én hou torn ur pèn marhue ; sellet er pèn eahus-cé, hemb bleàu, en deulegad hag en discoharn gouli caër, en divouguen hag en dent dizolo, chetui er stad é péhani é voù quênt-pêl hou pèn-hui e sellet guet quement a bligeadur. Un dén youanq, anquinet bras a gaus de varhue ur verh péhani e gâré muyoh eit ne oé deliet, n’hellé quet col er chonge a nehi. Unan ag é amièd, péhani en doé er hasset d’el léh ma oé bet interret er verh-cé, e hras seuel er mein péhani e holé er bé hag el lienneu péré e guhé hé face ; ér memb momand ind e santas ur vlas quer fal ha quer ponnér ma chongent penaus é hent de vouguein. Er prinhuèd hag er hig brein e verhué deja é bêg hag é deulegad er horv-cé. En dén youanq-cé, guet en dongér en doé doh er péh e huélé, e lausquas un taul cri, hag e glasquas achap. A betra e hoès hui eun ? e laras dehou é ami ; tosteit. Chetui face er verh-cé e hoès câret ha mignonet quement, péhani e ouil bermen ér bed aral er péhedeu e hoès bet groeit dehi gobér ; disquet é huélèt treu quen disconfortus, penaus ne zeliet quet anfin staguein hou calon doh treu hag e vérit quer bihan bout câret guet ur hrechén. En dén youanq-cé e bourfitas ag en avis reit dehou hag hum gonvertissas.

résolutioneu.

1° Me sellou bermen er péhèd énep d’er burtæt èl ur merche méhus laqueit én inean ; èl ur houciadur sacrilége a dampl en Eutru Doué hag a vampreu Jesus-Chrouist ; èl er vamen ag er péhedeu, ag en disordreu, ag en torfæteu péré e den d’en dannation éternel. — 2° Eid em bout mui a gaz hag a zongér doh-t-hou, me chongeou liès ér punitioneu blaouahus en dès tennet ar guement a dud, péré hum lausq de vout gouniet guet-hou. Quérieu abéh, ranteleaheu puissant, ol er bed punisset a gaus dehou ! O men Doué ! me hanàu guet méh me goannedigueah : n’en dé quet a me nerh-mé me hunan, mæs ag hou cræce é on én gorto ag er victoër ér hombateu péré em bou de zerhel énep d’en inclinationeu ag er hig ; secouret-mé, goarantet-mé, salvet-mé.


CHAPISTR SEIH HA DEU-UIGUÊND.
en occasioneu a lubricité hag er remédeu énep dehi.

I. Pihue-benac e chonge erhat én drougueu e stleige el lubricité ar hé lerh, e lar sant Martin à Brag, e bêlla doh en occasion a nehi, hag e glasq hum hoarantein doh er fauteu distérran énep d’er burtæt, péré, dirac Doué, e zou ag ur gonséquance brassoh eit ne chongér. Er péh e sellér èl ur bagatel én articl-zé e zou guhavé er hommancemant ag en dannation.

En occasioneu hag er peingeu staquan e zou er sourci rai vras e laquér eit pligein, en hantis dangerus hag er rai a liberté e rér d’er squêndeu.

1° Er sourci rai vras e laquér eid hum alleige. — Dén youanq, péhani hum gampen eit pligein d’er merhèd, péhani e hra rai a stad a nehai, hui e zou un tantation aveit hai, hag e hra én ou hevér michér en diaul, e lar sant Clémant. N’en dint quet crihuoh eid oh, ha mar bé couciet ou halon, hui e zou multrér d’ou ineaneu. Ha hui, merhèd, maleur d’oh ma ne glasquet meit bout gùélet guet er réral ! Sel-mui a boén e laquet de bligein d’er bed, sel-mui é tispliget de Zoué : ur verh libr én hé honzeu, én hé gesteu, gusquet divodest, e zou ur benhuêc de satan, e lar S. Bernard ; dré-z-hi é tant hag é conz nehou. Haval-é, e lar sant Cyprian, doh ur hastel é péhani en diaul hum zalh cuhet eit lahein a daul, ha dré guh, en ineaneu.

2° Rein rai a liberté d’er squêndeu. — Éhuéheit doh-oh hou ç’hunan, hag éhuéheit perpet, e lar Jesus-Chrouist. Er marhue e za dré fenestri, de larèt-é, er baillardiah, ampouison en inean, e za ér galon dré en deulegad, dré en discoharn, dré er honzeu, dré er sonnenneu, dré el limageu divodest, dré el iecturieu dangerus. Ean e za én-hi dré er hrolleu, er festeu, er fal hantis ; inou er spered dihentet, hag er galon tinérreit, e hra d’en inean lonquein en ampouison a lubricité casi hemb gobér cas a nitra. Sel-mui a zoustér e zou én ampouison-zé, sel-sontilloh ha dangerussoh-é. Ean e lah en inean liès quentéh èl m’er sellér ha ma tostér dehou. Ur sèl, ur chonge, un desir criminel e lah hou ç’inean hag e hel hou col. Er gùél ag ur voès en dès liès feahet er ré en doé dalhet pêl énep d’en tantationeu ha d’er persécutioneu calettan.

3° Er fal hantis. — Ne hantet quet guet rai a hardéhtæt, na rai liès ; ne hret joé doh pautr erbet, na youanq na couh, e scrihué gùéharal S. Bernard d’é hoèr ; rac en hantis hag er rai a hardéhtæt étré ur pautr hag ur verh e zou perpet dangerus, ha casi perpet péhèd. En hoarieu, en amoêdage hag er bouffonnereah e zou ur vamen a baillardiah hag er mercheu ag ur burtæt hantér-varhue pé deja couciet, e lar sant Jerôm. Maleurusset é en dud youanq péré ne hanàuant quet en dangérieu é péré en hum lacant ! Na cablusset-é ou zud, ma ne zihoallant quet ha ma ne virant quet doh-t-hai a hum gol !

II. Er remèdeu eid hum zerhel pur e zou de guetan dougeance Doué hag er résolution gredus d’hobér brézel d’en tantationeu. Ur verh fal e gueméras en hardéhtæt de monnèt é campr S. Thomas Aquin, eid er solitein d’en droug : en dén youanq santel-zé e gueméras ur scod tan, hag hi hontraignas èl-cé de déhein a hèr é raug, hag ag er momand-cé, n’en doé bet mui tantation erbet énep d’ér vertu caër a burtæt. Beah courajus, hou péèt recour doh er beden ; douget Doué én occasion dangerus, ha hui en devou guet-hou græceu eid hum hoarn pur.

III. Ret-é bout fidel én tantatioueu. — Mar e hoès liès tantationeu, ne veah quet souéhet a guement-cé. Er Sænt e zou bet tantet querclous èl oh ; ou fideldæt é hobér pèn doh-t-hai en dès ind rantet sænt. Er fal chongeu e hoès én drespet t’oh, é léh hou rantein cablus e zou aveid oh un occasion a hloër hag a vérit. Quentéh èl ma sco ur chonge èl-cé én hou spered, chonget quentéh ma hellehet én un dra-benac aral. Ne faut quet marhattat, pedet, huannadet, hum daulet a spered doh treid er grucefi ; goulennet secour guet Mari mam de Zoué, guet hou ç’æl-gardién, guet hou sant patrom.

IV. Ret-é labourat ha castiein er horv. — Dihoallet a rein d’hou corv, dré en arrouaredigueah, er chervad hag er gourmandis, armage eit gobér brézel d’oh. Hou corv e zou ur sclav ardro péhani é teliet monnèt guet rustoni. Disquet, é huélèt Corv santel Jesus goleit a hoaid, penaus é teliet gobér doh hou ç’hani, péhani e zou cablus. Ne fiet quet ar hou vertu nac ar hou ç’ouaid. Salomon, en abillan ag en dud, hum lausquas, én é gouhoni, de vout corrompet guet er merhèd.

V. Sentet doh hou covézour, péhani e lar d’oh qùittat er hompagnoneaheu dangerus, hou fal deicheu, hou vinceu, hag e ven ma tosteoh guet ur galon pur d’er gommunion santel, péhani e zou hanhuet ér Scritur Bara en Ælèd, hag un ivage péhani e ra nerh d’er gùérhiésèd. Guet a dud e ra ou malloh én ihuern d’er sacrilégeu, d’en dibauche ha d’el libertinage, péré n’ou doé quet qùitteit a pe oé bet laret dehai.

Ma n’en dé quet touchet hou calon dré ol er péh e zou bet laret é raug, ne hoès chet mui fé ur hrechén na ræson un dén. Ah ! er baillardiah e hra col er fé, e garg er spered a zalledigueah, hag e hra d’en doctorèd memb lezel a costé lézen Doué. Hui e hoès, emé er Scritur, lausquet en inclinationeu fal de hounit quement ar hou spered hag ar hou calon, ma hoès collet er ræson, ha ne hoès mui meit santimanteu el lonnèd.

résolutioneu.

1° M’hum husquou perpet én ur fæçon honest hag hum zalhou é peb léh parfæt ha modest. 2° M’éhuéhei erhat doh men deulegad, doh men discoharn, doh me zéad, acelfin ne huélein quet, ne gleuein quet, ne larein quet, na ne hrein quet tra erbet eit couci er vràuan ag er vertuyeu. 3° N’ancoéhein jamæs penaus er victoër ar en anemis ag er burtæt e zou staguet doh en apertis em bou doh hum virèt ag en tantation. — Men Doué, reit nerh d’em résolutioneu, hag er græce de bêllat guet er sourci brassan doh ur péhèd péhani e hra quement a zispligeadur d’oh.


CHAPISTR EIH HA DEU-UIGUÊND.
ag en ivraignereah.

I. Er Spered-Santel e gass er paressus de gavouèt er vèlionen eit disquein guet-hi labourat. Red-é cass en ivraign devad er moh eit disquein guet-hai hum réglein. En Ilis, a pe gonz doh er béherion aral, e laca dirac ou deulegad scùir Jesus-Chrouist hag hani er Sænt ; mæs red-é changein en devisieu a pe gonzér doh ur gourmand ; red-é lacat dirac é zeulegad scùir el lonnèd.

Un ivraign ne vérit quet bihuein é misq tud ræsonabl. Ret e vehé, emé sant Basil, er forbannein a gompagnoneah en dud, hag er staguein é misq el lonnèd. En dud é carg ag er guér a Sparte, kér réglettan ag er bed, e lacas ar er blacen publiq ur sclav lan a ivage eit gobér d’er youanquis en devout dongér doh er vince-zé. Er bobl, é huélèt en dén-cé én ivage péhani en doé groeit dehou col er ræson, bammet ha souéhet, e gommanças crial : A beban, a beban é ma bet dégasset ur monstr èl hennéh, péhani en dès seblant un dén, hag e zou hemb santimant ha quen haval doh ul lon brutal ?

Mèn é hès-té ? e laras un dé un eutru de unan ag é veiterion péhani e oé meàu. — E han d’en ilis, e rescondas-ean, de bedein Doué. — Ah ! miserabl, emé en eutru-zé, penaus é hellehès-té conz doh Doué, té péhani ne hellès chet memb conz doh ha jau ? Vennein guet ur vince èl hennéh tremein eid un dén a spered, e zou bout hemb ræson. Sellet péh quen divéh-é un ivraign ! ne vérit quet bout laqueit é rang el lonnèd, hàg ean e ven devis guet en dud ha gobér en dén a isprid.

II. N’en dès vince erbet a béhani ne hellér corrigein un dén guet er secour a hræce Doué ; mæs diæz bras-é corrigein un ivraign. Un ivraign e zou un dén hemb fé, hemb religion, hemb caranté, hemb respet aveit Doué, aveid é gonzeu sacret hag aveid é vugulion. Ean e zispris gourheméneu en Ilis, lézenneu er roué, hag er réglemanteu péré e zihuen doh-t-hou a hantein en tavarneu.

Un ivraign e zou un dén hemb honestis. Naren, e lar sant Jerôm, jamæs ne gredein penaus un ivraign e zou un dén pur. Hui er gùélou libr én é gonzeu, én é sonnenneu, hardéh doh er merhèd, dijauge én é gesteu, én é selleu, hemb respet eid er régleu ag er modesti hag ag en honestis.

Un ivraign n’en dé quet capabl de réglein é affærieu nag eit goarn tra erbet a vad d’é fameil. Ean e lausquou é vugalé én dianès, hemb bouit, hemb instruction. Hemb caranté doh é voès, ean en dou mui a joé doh ul lon brutal, doh péhani é ma haval. Ne chonge, ne labour nameit aveid ivèt ; ean e sacrefi d’é hourmandis er péh e zeli d’er beurerion, d’é nessan ha d’é fameil. Hag arlerh cand avis reit dehou eid er horrigein, ean hum zal, beta larèt ne hra droug erbet, penaus ne hra gueu doh dén. O dalledigueah !

III. Eid hum gonvertissein, ret e vehé ma quemérehé bihannoh a ivage, ma pêllehé doh en tavarneu, doh compagnoneah er bochardèd, ma tostehé d’er sacremanteu, ma héliehé aviseu ur bugul mad. Ean e hel gobér ol en dra-zé, ean e hel memb er gobér hemb calz a boén ; mæs n’er groei quet, rac n’en dès chet er volanté d’er gobér, quer bras èl m’en dé é houst eid en ivage.

Menacet un ivraign ag ur marhue maleurus, a jugemanteu en Eutru Doué, ag en tan ag en ihuern, a gol er baraouis ; n’en dé tam affliget a gaus de stad trist é inean, a béhani en dès bihannoh a sourci eid ag é gui. Ean e vihue èl pe n’en devehé quet a inean ; é gorv e zou é væstr hag é Zoué. Ah ! inean peur, hà te vehé disinourettoh a pe vehès é logein é corv ul lon vil ?

Creinein e hrér é huélèt er maleurieu a béré é venace en Eutru Doué en ivraignèd ér scritur : « Maleur d’oh hui péré e zou puissant de ivèt ha crihue doh en ivage ! En ivraignèd ne laqueint quet ou zreid é ranteleah en nean. Maleur d’oh-hui péré n’en dès quin chonge meit a houli er pinteu hag er gùirenneu ! Maleur d’oh hui péré e sàu a vitin eid ivèt, hag e zalh mad a hèd en dé, bet que n’en d’oh tuêmmet guet en ivage. Ouilet, lausquet tauleu cri ar er maleurieu a béré é oh menacet, hui ol tud a chervad péré e gav hou consolation én ivage ! »

Mæs ol er menaceu-zé a berh un Doué, ne hrant quet tra erbet ar un ivraign, é mant èl pe gouéhehent ar ur roh.

En Apostol en dès bet ræson de larèt penaus en ivraignèd e zou anemisèd Jesus-Chrouist ; penaus ou fin e vou fal ha maleurus. Ou dalledigueah e zou quer bras, er stad ag ou housciance quen trist, m’en dé én ur ouilein-é é conz sant Paul a nehai.

Quei, ivraign lous, er gùin-cé e ivès e zou èl un air e lonquès, péhani e ra er marhue d’ha ç’inean. Ne gredès chet quement-cé, mæs te zisquou én tan ag en ihuern penaus é hès un Doué aral istroh eid hani ha gorv.

Sant Loeis, péhani en dès douguet guet quement a inour er gourôn â France, e hras réglemanleu mad a zivout en tavarneu, én ur zihuen doh en davarnision, idan boén ag er punitioneu rustan, a rein én ou zy ivage d’en dud ag er memb kér pé bourh guet-hai. En officerion carguet a rantein er justice e zelié punissein, revé m’el laré el lézenneu, en davarnision péré en de-vehé reit d’ivèt énep de volanté er roué.

résolutioneu.

1° M’em bou perpet sourci ag hum réglein mad ém fredeu. — 2° N’ivein meit guet perderi, én ur chongeal e vehé gùel d’ein nepas ivèt casi jamæs ivage pur, ha gùel liès diovér un dra-benac ag er péh e vehé muihan d’em goust. — Men Doué, groeit ma vortefiein me horv ha m’en dalhein é stad vad, acelfin ne vou quet caus t’ein d’hum gol eid en éternité.



CHAPISTR NAU HA DEU-UIGUÊND.
ag er sourci de bêllat doh er bed.

Jesus-Chrouist e hourhemén d’emb téhein é raug er bed, rac chongeu er bed, desirieu er bed, deverranceu er bed e zou tair scossel dangerus eid er salvedigueah.

I. Hur Salvér, é hourheménein d’emb pêllat doh er bed, ne zihuen quet doh-emb a chom ér bed ; mæs ean e zihuen doh-emb a vihuein revé chongeu er bed, a gârein madeu ha vanitéeu er bed, rac en hani hum stag doh-t-hai hag ou hâr hum rant anemis de Zoué. Er bed e zou carguet a valice, e lar sant Yehan. É chonge hag hani en Eutru Doué ne hellant quet monnèt en eil guet éguilé. Er bed e zou eid er bligeadur, hag en avarice, eid en ivi, er finès hag en drompereah, eid en orgueil hag eit caranté doh er faus pligeadurieu, doh en danné, er saffar hag en trous.

É hantein er bed, é quemérér é santimanteu, en hum hroér doh é fal gustumeu ; gùélèt e hrér er goal scùir e ziscoa hag ou héliein e hrér. Quement-cé e zou caus de hilleih a zisordreu hag a dorfæteu é peh quis ; a vazé é ta en dihoustemant doh en treu spirituel, er chagrinieu péré, é creis en trecass ag er vuhé, ha memb é creis er faus joéieu ag er bed, e vartiris er gousciance dré calz a rebreicheu.

Én hou ty enta, quêntoh eid é léh aral, hag él labourieu ag hou stad, é teliet bourrein. Ur voès péhani e zou én hé zyegueah, un tad én é fameil, un dén a affær én é vureàu, un dén a bluen én é gabinet, er hroaidur, er servitour, idan deulegad ou zud, ou mæstr, en artisant én ur hobér é vichér, e zou én abri doh en dangérieu ag er bed. A bep tu a hendaral ne vér quet él léh ma leliér bout, hag é vér èl er pisquèd ér mæz ag en deur.

En hani e zou gredus eid hum salvein e gav er hompagnoneaheu annéus ; ean e gav é gonsolation ér beden hag él léhieu honest, hag é surté én ur vuhé didrous. Sel-bihannan hou pou a guriosité hag a brès d’hum ziscoein d’er bed, sel-mui é tostei Doué d’oh hag é cresquou hou caranté doh-t-hou.

Ne zeliet monnèt é compagnoneah erbet, nameit dré zobér, dré aboeissance, pé aveit canderhel er garanté ; pihue-benac e ya dehai hemb unan-benac ag er ræsonieu-zé hum laca én dangér ; mæs hou pet chonge, a p’en d’oh hou ç’hunan, a zihoal a hobér er péh ne garehoh quet é vehé hanàuet guet en dud, hag a chongeal ér pèh e zisplige de Zoué.

II. Petra e larein-mé d’oh a zivout er fæçon de zevis ér hompagnoneaheu ag er bed ; rac hennéh e zou ur sciance caër, mæs hanàuet guet un nombr bihan ; chetu perac é ma diæz devis guet en dud hemb offancein Doué, ha gobér gueu doh-emb ni-memb. Devis e hrér ag en ouaid a groaidur, ha d’en ouaid a dri-uiguênd vlai a boén é houyér devis én ur fæçon vad ha pourfitabl. Er péh e hré d’un dén santel larèt guet ræson : Quel liès gùéh èl ma on bet é compagnoneah en dud, é on deit falloh d’er guér ; de larèt-é, yeinnoh ha dihoustussoh de bedein Doué.

Ne hum staguet quet doh hilleih a amièd, ha n’hum vantet quet a hou pout un nivér bras, rac n’en dès chet calz a huir amièd. Choéget-ind, e lar er Spered-Santel, étré mil a dud a fæçon, pur ha gùirion ; amièd èl-cé e zou un trezol. Eit n’hum drompehet quet é quement-cé, hantet er ré en dès muihan a vertu, acelfin ne huélehet én hou ç’amièd nameit er péh e hel hou rantein santelloh.

Eit bihuein én ur fæçon gracius ha santel guet hou ç’amièd ha guet en ol dud, clasquet perpet un humilité e houi hum hobér hag e jauge doh imur er réral. Queméret ou santimant, ma n’en dès é quement-cé nitra énep d’hou cousciance. Én hou fæçon de zevis, ne hret poén de hanni, sàuet caus er ré n’en dint quet ar el léh. Mar dé dihuennet gobér poén d’un anemis, guet mui a ræson hoah d’un ami. Goapat er réral, e zou gobér anemisèd ; hum vantein ni-memb ag hur fameil e zou hum rantein disprisabl ; conz ag er chervigeu hun nès rantet e zou ou gùêrhein ; rebreichein a gaus dehai, e zou manquein d’en honestis.

Deustou ma teliér bout arrestet én deviseu, ret-é neoah bout guæ ha gracius én-hai ha dihoal a hobér poén de hanni ; mæs dangerus-é bout rai joéius ha rai hardéh doh er merhèd. Én occasioneu-zé é teliamb, èl ma lar er Spered-Santel, gronnein hun discoharn a zrein-spern, ha parrat doh hun deulegad. Er péh e gleuér hag e huélér e ya liès bet en dondæt ag er galon hag hi houci.

El lubricité e hounit er galon, drest peb-tra é monnèt d’en assambléieu ha d’er filageu, é compagnoneah er merhèd, é chom de hoari guet-hai ha de zevis doh-t-hai guet rai a hardéhtæt. Sel-douçoh m’en dé en ampouison-zé, sel-dangerussoh-é, ha sel-fonnussoh é hra en taul ag er marhue d’en inean. Ar er poènt-cé, muyoh eid ar hanni aral, é ma gùir larèt, penaus en hani e zispris en treu distérran e gouéhou a nebedigueu ér brassan disordreu, e lar er Spered-Santel. Liès unan hum grèd dibéh dirac Doué e zou deja couciet.

résolutioneu.

1° A pe streàu er bed quement a zangérieu a bep tu, hag a p’en dé quen diæz en devout én-hai santimanteu Jesus-Chrouist, me bêllei doh-t-hou a guement ma houlennou en honestis, er garanté hag en devérieu a me stad. — 2° A pe vou ret t’ein hum gavouèt én-hou, me yei goudé m’em bou hum laqueit étré deourn en Eutru Doué hag hum hoarantet doh en dangérieu a nehou ; me zalbou ém spered, er gùellan ma hellein, er chonge a Zoué, é larèt én-an me hunan : Doué em gùél. — 3° Anfin ne sellein meit m’amièd ha ne hantein nameit tud guet péré n’em bou dangér erbet a hum gol. — Men Doué, groeit ma pêllein doh en ol compagnoneaheu é péré é vehen en dangér ag hou ç’offancein.


CHAPISTR HANTÉR-HAND.
a zeverrançeu er bed.

Mar en dès dobér ur hrechén ag un deverrance benac, ean e zeli er hemér revé Doué ; mæs er banquetteu saffarus, en hoarieu hemb achimant, er hrolieu, er festeu, péré e zou deverranceu stanquan er bed, hàg ind e zou revé volanté Doué ? Puar articl peré e houlen bout sellet erhat.

I. Er banquetteu : Permettet-é rein mar-a-brèd, mar-a-leign, revé er rang hag er gondition ; en honestis hag er garanté e houlen quement-cé é mar-a-gours. Hur Salvér e yas ean-memb de bredein de dy Simon er pharisién, de dy Zaché ha de hani Maheu. Mæs er leigneu-zé e zeli bout réglet mad ha ne zeliant quet donnèt rai liès.

Er predeu bras ha groeit liès e zou ur scossel dangerus eid en honestis hag en dampérance ; liès é larér én-hai er péh ne vehé quet bet caret chongeal ar yun. Diæz-é hum réglein én-hai revé er péh e houlen en dampérance hag er religion : en inean e zou goah a rai a vâgadur e hrér d’er horv ; er galon hum daul d’ur joé digampen ; ancoéhat e hrér en Eutru Doué ; scandalisein e hrér er beurerion péré e varhue guet en nan, épad ma hès réral péré e guemér mui eid er requis ; ancoéhat e hrér én-hai en honestis hag er salvedigueah ; gobér e hrér gueu doh er yehaid ; hastein e hrér cours er marhue. Revé er péh e lar er proverb : « Er gourmandis hag er chervad en dès lahet mui a dud eid er sabr. É contrel, er règlemant hag en abstinance e asten er vuhé. »

II. En hoarieu. Lezel e hrér guet er vugalé en hoarieu hag en deverranceu jaugeabl doh ou ouaid ; mæs ne jauge quet doh tud péré e dremein ou amzér én arrouaredigueah larèt en ou dès d’hobér a hoarieu eit discùéh ou horv hag ou spered, a p’en dé ou buhé un deverrance hemb fin, é impléein én hoari un amzér péhani n’en dès reit Doué dehai nameit aveit labourat hag hum salvein.

Gùéharal en dud é carg ag er guér a Rom, eid inourein mimoér ur vadam vras, e hras seuel dehi ur statu guet ur gueguil doh hé hosté, eit discoein penaus ne dremeiné quet hé amzér é hoari nag é crol, mæs é campennein erhat hé zyegueah. Hi hum sourcié a labourieu jaugeabl doh hé nerh hag hé stad, eit disquein d’er merhèd ag er rangueu ihuel penaus ou inouraplan sourci e zou campen erhat ou zy, cass en adoué hag er hourhèd. Er ré zé-é el labour e ra er Spered-Santel d’er voès courajus.

Mæs én amzér-men, pe vehé sàuet statuyeu d’er merhèd dibrès, ret e vehé ou discoein é clasq er braguerisseu, crolleu ha bobance. Un discùéh hag un deverrance benac e jauge doh tud e studi hag e labour, ou spered, doh er ré e gommance seuel a glinhuèd, un hoari honest benac péhani e hra vad d’er spered ha memb d’er horv. En hoarieu dorn ne jaugeant quet doh tud ræsonnabl. Hoariet ur bèr amzér, hemb argand pé ahoel ne laquet quet jamæs calz. Un hoari diar hoant de hounit, pé e zalh er spered, n’en dé quet mui un hoari, mæs ur boén.

Chetui azé er régleu e héli en dud aviset ; mæs distér-é en nombr ag er ré e zalh doh-t-hai. Hoari e hrér pêl-amzér ; hoari e hrér hemb gout pegours achihue ; hoari e hrér dré hoant de hounit, ha diar en dra-zé guet a drous hag a gaz ! Quement-cé en dès groeit d’un dén abil larèt, penaus en hoarierion bras e zou carguet a vinceu. Chetui amen un daulen ag ou disordreu :

Ind e zou diavis, hag ar un taul dé pé un taul carten, disquèntet erhoalh-ind eit lacat rah ou danné. Ind e zou orgueillus, hag ind hum foënhue é larèt é houyant quement hoari-zou, hag a pe houniant é mant hemb méh doh hum vannein ind-memb. lnd e zou avaricius, hag en hoant de hounit ou laq d’hum chervige ag er fausoni hag ag en drompereah. Ind e zou ivius ; né huélant meit guet caz bonheur er réral, ha guet poén é clasquant cuéh en néhance hag er chagrin e zou én ou halon.

Gùéhieu, aral, calet a bèn mé mant ; ne vennant na torr na pléguein. Taulet-ind d’er golér hag ind e gounar betag en disespoér ; ind e vlasfém hag hum guemér doh Doué a pe gollant ; diléal ha lairon, ind e zispign én hoarieu er péh e zeliant d’ou nessan, pé er péh ou dès scrappet doh ou fameil, pé queméret é prest guet en dud vad ; anfin, credein e hrant é ma en ol é clasq ou zrompein, ha rac-cé ne houlennant meit tabut, trous, saffar ha chican. Chetui lod ag er goal-deicheu péré, gùéh-t’er-huéh, pé ar un dro, e laca ou halon de verhuein.

Jérémi, er profæt santel-zé, hag er verh pur Sara, prièd Tobi, eid en devout misericord guet Doué, e laré : « Men Doué, hui e houér penaus n’en d’on quet bet biscoah é compagnoneah en hoarierion. »

Penaus é vehé ér stad de gonz doh Doué un dén péhani e lam ag en hoari guet ur gousciance burtellet guet quement a fal deicheu ? Penaus é huannadehé-ean ar stad é inean, ean péhani e zispris chongeal é quement-cé hag hum grèd divlam ?

N’en dé quet hoah rah : hà penaus é hellér cavouèt vertu erbet é unan n’en dès quin chonge meit a hoari ? Dibatiant, un nitra el laca é colér ; lan a orgueii hag a istim aveit-hou é hunan, ean e gav guet-hou é ma perpet er ræson én tu guet-hou, ha jamæs er gueu ; hemb régl nac honestis, en distérran conz e gleu énep dehou el laca de saillein ; yein-sclas doh Doué ha doh en devotion, ne bréz quet donnèt d’en officeu ag en Ilis. Doué revirou ma vou respettet er burtæt én hoarieu, ha ne vou cleuet na gùélet én-hai nitra énep d’en honestis. Én ur guir, hemb sourci ag é zevérieu, un hoariour e ancoéha é dud, é affærieu, er sacremanteu hag é salvedigueah.

Ma ne mès er garanté, e laré sant Paul, n’en d’on nitra. Un dén taulet d’en hoarieu n’en dès chet memb ur squæd ag er vertu-cé. N’en dès chet a garanté eid é voès nac eid é vugalé, péré en dès taulet é misér dré m’en dé perpet é chonge guet en hoari ; hemb caranté eid é bar péhani, e zesirehé peurrat ha memb revinein ; hemb caranté eid en dud youanq péré e amoêd eid ou zennein d’en hoari hag ou lacat dré guement-cé de zispligein d’ou hérent ; hemb caranté doh er peur de béhani é refus ul liard ; anfin, hemb caranté doh-t-hou é hunan, n’en dé quet calz é poén ag é yehaid nac a é inean, meit m’en devou é bligeadur ha ma houniou argand.

Oh ! péguement é teliér dougein en inclination-zé eid en hoarieu ; hag er péh e zeli hul lacat d’hi dougein hoah mui, e zou en disordreu e stleige ar hé lerh ; n’hum gorrigér el liessan a nehi, meit goudé bout revinet pé en dout revinet er réral, ha liès er gousciance carguet ag un nivér a restitutioneu !

résolutioneu.

1° N’hum lausquein quet de vout gouniet dré er garanté rai vras doh en hoarieu. — 2°Ne hoariein quet calz, ha hoah perpet hoarieu mad, ha jamæs hoarieu dorn péré e hellehé bout dangerus eid er vertu. — Men Doué, reit-t’ein er græce de vout perpet réglet ém deverranceu, ma hum zalhein én-hai guet avistèd, ha ma lamein perpet a nehai hemb hou ç’offancein.


CHAPISTR UNAN HA HANTÉR-HAND.
ag er filageu.

Er ré-men-é er moyandeu crihuan a béré en hum chervige en diaul eit stennein liameu d’er burtæt ha couci en ineaneu.

I. Tud youanq, pautrèd ha merhèd, tolpet é misq en eil hag éguilé én ur filage eit deverral, e hoarh dalhmad : diæz-é inou conz a dreu mad, ha casi jamæs ehué ne gleuér meit amoêdage ; larèt e hrér conzeu libr, conzeu énep d’er burtæt, pé d’er bihannan conzeu troeit ha goleit, péré e zou hoah dangerussoh, rac hilleih a dud, péré en devehé dongér ha méh a pe vehé conzet rai splan ar en articl-cé, ne zougeint quet hoarhein ha quemér pligeadur a pe vou goleit un tamig el lousteri e vou laret. Ah ! m’er goulen guet-n-oh, na disconfortusset maleurieu e lausq er honzeu ampouisonnet-cé é caloneu hoah youanq, hemb difiance nac hanàuedigueah erbet ?

A guetan é vé méh é cleuèt en deviseu lous-cé ; mæs hum accourcein e hrér doh-t-hai a nebedigueu ; quênt-pêl é quemérér goust én-hai hag en ou havér mad ; ér fin, en hum gavér d’hobér èl er réral, de larèt conzeu rai libr èl d’hai, eit pligein dehai, ha discoein isprid èl d’hai.

N’en dé enta ur folleah, arlerh quement-cé, credein penaus é hellér lemel ag er filageu, ag er hrolleu-cé, é creis en tihoeldæt ag en noz, quer pur ha quen dibéh èl ma hoér oueit dehai ? N’en dé quet èl-cé é chonge en diaul ean-memb. Coutant-é en dout hou casset él léhieu dangerus-cé ; ean e hoarh ag er bligeadur e hoès queméret én-hai, ag en droug hemb par en dès bet hou vertu, ag en ampouison multrér e zou oueit bet en dondæt ag hou calon, casi hemb ne hoès gouyet. Ean e houér a huerço, dré m’en dé accourcet d’er fallanté, penaus ur gonz é hunan rai libr e zou treu erhoalh guhavé eit dégass ér spered paud a fal chongeu, a fal zesirieu péré e za de vout ur vamen hemb fin a dantationeu hag a béhedeu. Deja é ma én gorto penaus é vehet lodêc én é valeur éternel.

Youanquis, disciplèd ha bugalé de Jesus-Chrouist, trompet en anemis didruhé-cé én é greden. Hà hui e zesir a galon goarnein en trezol précius a burtæt hag a santeleah ? pêlleit perpet doh er hrolleu hag en deverranceu dihuennet a béré é conzan ; rac bout e zou de zougein, nac en hum gavehoh én-hai meit ur huéh hemb quin, ne yehoh d’er guér hou calon changet, trompet ha couciet, rac gùir-é er péh e lar en apostol S. Paul, ur fal devis e gorromp er spered hag er galon.

II. N’hum goutantér quet hoah a larèt conzeu dangerus ha criminel ; hum gavouèt e hra liès guet er honzeu hoarieu deourn, gesteu, bouffonnereaheu, cazalereaheu méhus ha lous. En hoarieu-cé n’en dint mad meit d’allum en tan ag er goal inclinationeu, hag é vehé én un ermit péhani e vehé bet ér pénigenneu calettan hantér-hand vlai doh-tu, én un deserh eahus ; ha credein e hret ne hrehent nitra ar galoneu youanq, diavis hag hemb hanàuedigueah ! Quement-cé, e lar en Tadeu santel ag er vuhé spirituel, e zou mercheu ag ur burtæt tost de verhuel, pé deja marhue ; ha mad vehé er pligeadurieu-cé enta d’un ouaid é péhani é éhuéhat par ma hellér, é téhein é raug en dangér, é tihoal hag é pedein hemb arsàu, é vé hoah quement a boén é assurein er victoër hag é hoarn en dinérran hag er gaërran ag en ol vertuyeu ! Ur sèl diavis en dès dégasset er santellan ag er rouanné, ur roué profæt, de vout un dén lous ha multrér ; hà bouffonnereah, cazalereah étré pautrèd ha merhèd youanq e vehé hemb dangér, hemb péhèd ? Nepas, bout én gorto a guement-cé e vehé ur gonfiance sod, hag hum fiein ar nehi eit ridêc d’en imbadeu noz, e zou tennein ar-n-oh santanç er Scritur : En hani e gâr en dangér hum gollou abarh.

III. Mæs en dangérieu e gresq hag e za de vout crihuoh-crihue a p’hum arrestér de zevis ha de larèt caër en eil d’éguilé. Nezé er galon e gonz doh er galon, en dihoeldæt hag en assurance a vout cuhet doh deulegad en dud e ra hardéhtæt. Hà ne huélamb-ni liès hag a huerço é péh quer bras péhedeu é couéh a nebedigueu, ha guhavé memb én un taul, tud youanq péré hum guh doh lagad ou zud carguet a sellèt doh-t-hai ? Hàg ean e zou léh de vout souéhet mar gùélér en dud youanq diranget, é changein a santimant, é tonnèt de vout fiér, orgueillus, diaboeissant, calet a imur, a pe zant de vout dihoust doh er beden, doh el lecturieu devot, doh en œvreu a religion, a pe glasquant anfin compagnoneah er ré libertin hag impi péré e refus a gredein er gùirionéeu sacret ag en Ilis catholiq. A vazé é ta en trous hag er brut péré e laca en disordr ér fameilleu, er méh, en disinour, er scandal a bep tu ; en allianceu didalvé, criminel, condannet dré er religion é péré é stleigér ur vuhé maleurus, limage bihue ag en ihuern, tremaha péhani é quêrhér a baseu bras.

Tud youanq, hum zalhet é ty hou tud de noz ; mar det a monnèt ér mæz, revehet perpet é compagnoneah quérent fur, aviset, péré en devou ouaid hag avis, ha péré ne gollent quet er gùél diar n’oh. Pêlleit doh ur gompagnoneah é péhani é seblantehé dishonestis ér honzeu, ér gesteu, ér gusquemanteu pé én œvreu. Mar hum santet galhuet d’er stad a briédereah, n’hum gavet jamæs hou p’hunan guet en hani é péhani é ma hou chonge. En hani ne glasq quet gobér fal, ne zouge quet en testeu. Ur verh dessàuet mad, honest, en dès dougeance Doué, hag e gâr er vertu, ne gonzou quet doh pautr youanq erbet hemb gout d’hé zud pé d’er ré e zalh ou léh. N’en det jamæs de valé de noz hou ç’hunan, cansort ha cansortès, pé cansortès ha cansort ; hui hum laquehé én dangér bras ag hum gol, ha de gol hou réputation, ha hui e hrehé open scandal. En hani e hra fal en dès caz doh er splandér, e lar Jesus-Chrouist én aviél. - O men Doué ! scùillet ar èr youanquis fidel er mor ag hou cræceu, acelfin ma hanàuou en dangérieu a béré é ma gronnet a bep tu, ma pèllei doh-t-hai quement èl ma teli, hag a p’hum gavou angaget én-hai hemb hi dout ou hlasquet, ma hum dennou quentéh a nehai.

Beta bermen n’hun nès conzet meit ag er youanquis, ha doh-t-hi é hunan ; ne gredet quet neoah penaus en dangérieu a béré hun nès conzet, hag er moyandeu eit dihoal, péré hun nès merchet, ne sellant nameit en ouaid-cé, quement-cé e vehé hum drompein a vras ; brézel ur hrechén e bad quehèd èl é vuhé ; ean e zeli enta perpet mirèt doh en anemisèd ag er salvedigueah, hum zefiein ag é hoannedigueah, hemb jamæs qùittat é armage, nac hum fiein rai er é victoërieu passet ; exampl Salomon e zeli carguein a scont en dud a bep ouaid hag en dud santellan.

résolutioneu.

1° Me bêllei guet sourci doh en ol compagnoneaheu é péré é larér conzeu énep d’en honestis ha d’er burtæt. — 2° A pe vou conzet ag er sort treu-cé dirac on, me hrei d’en téadeu méhus tàuein mar e mès ur bouvoër benac ar nehi. Ma n’hellan gobér èl-cé, me sàuou me halon trema Doué, me ziscoei dré ur min trist ha glaharet penaus ne gueméran quet pligeadur ér sort langage-cé, ha mar gùellan me bêllei aben doh en dangér. — Men Doué, ne bermettet quet ma couciein jamæs me zéad é larèt conzeu sod, na men discoharn doh ou cheleuèt a volanté vad, na ma hum staguein doh-t-hai dré ur garanté criminel.


CHAPISTR DEU HA HANTÉR-HAND.
ag er fal livreu.

I. A pe vehé groeit énep d’ur ranteleah er péh e hrér énep d’er religion, quênt pêl é vehé distruget. En diaul n’en dès cavet nitra gùel eit corrompein er fé hag er religion eid er fal livreu. A pe ne vehé quet er religion labour en Eutru Doué, deja hi vehé distruget dré er moyand miliguet-cé.

E1 livreu fal e zou groeit, lod a nehai, eit lacat ér spered santimanteu a baillardiah, èl mei el livreu hanhuet histoërieu a galantereah, sonnenneu carguet a lubricité ; réral, carguet a drompereah, e zisq caz doh Doué ha doh er religion, èl mei el livreu scrihuet énep d’en Ilis a Rom, er ré e hoapa hag e vlasfèm er religion, er ré e zecri hag e lar é gueu treu ag en dud a Ilis. Én dud a galité, péré e zou ér stad de seuel inour er religion dré ou scùir, a p’ou dès muyoh a autorité hag a instruction, en dès ehué muyoh de zougein a berh en anemis ag er salvedigueah. N’en dés hard erbet a béhani n’hum chervige eid ou lacat de gouéhel én é laceu ; ean e za de ben a guement-cé dré er fal livreu.

II. Péh scont n’hur behé quet ni doh el livreu fal-cé a pe hanàuehemb er ré en dès-ind scrihuet. Renaviet, tud hemb religion, hemb honestis e vé el lod muihan a nehai. Penaus é hel tud a inour tremein en amzér é lein er sort livreu-cé ? Ne garehoh quet goarnissein er gambr e zou én hou ty guet treu péré en devehé apparchantet de dud infâm, ha hui e garg hou spered a nehai ; hui e hoarnis hou mimoér ag en treu méhus en dès scrihuet en dud lubric-cé. Ne garehoh quet gobér alliance guet en diaul ; neoah hui er groa a pe leinet livreu fal péré e zou labour satan. Doué e gonz doh-emb dré el livreu mad, e lar er Spered-Santel, hag en diaul e gonz hag e dromp dré er ré fal. Hui hou pehé méh é hobér instrugein hou pugalé dré dud decriet hag hemb inour, ha hui ou instruge hui-memb, ar ou maleur, dré hou conzeu hag hou livreu.

A pe gouéhehé étré hou teourn ul lihér péhani e zouguehé d’er brézel énep d’er roué pé d’er reihtæt ag er ranteleah, é léh el leinein hag er rein d’er réral, hui en taulehé én tan ; ha ne hoès chet scont erbet é lacat étré deourn er réral hag é leinein livreu infâm scrihuet énep d’er péh e respettet hag e gâret muihan ér bed, péré zou er religion hag er burtæt ag er vuhé.

III. Ni e lein el livreu-cé, e larant-ind, eit disquein el langage hag hum instrugein. Mæs hàg ean e vanq livreu mad t’oh eid hum instrugein ? É leinein livreu fal ne zisquér quet bout abil, mæs vincius, emé S. Augustin. Disquein e hrér én-hai hanàouèt en droug hemb dougeance, conz a nehou hemb méh ag er hommettein hemb honestis. Hui e fal d’oh donnèt de vout abil dré el lecturieu-zé, ha ne hret meit hum gouci, col hou fé ha caranté en Eutru Doué. Chetu perac é huélér liès tud abil a zivout en affærieu ag er bed é tiræsonein ar er religion. Ha ne faut quet bout souéhet a guement-cé, el livreu péré ou dès ieinet ne oent carguet meit a ræsonieu faus ha contrel d’er religion, attaquet a bep tu dré hé brassan anemisèd. Ha pihue benac en dès queméret goust én ou livreu velimus hag ampouisonnet, e zou diæz en distroein d’en hent mad. Quemér e hrér é caz el livreu mad, ne vér quet memb casi ér stad de gonz en ur fæçon ræsonabl ag er religion nac ag en honestis.

O folleah hemb par ! ô speredeu fariet ! a pe gavant én ul livr mad un histoer benac miraculus hag e zou mad de héli, ne gredant nitra, hag a pe gavant én ur fal livr un dra benac laqueit é gueu ha dré ur velim malicius énep d’en Ilis, ind er hrèd. Hag a pe gavant ur réflexion son benac ar er vuhé aral, pé ar er régleu ag en Aviél, én ul livr a zevotion, ind hum zihoust a nehai. Hag a pe gavant én ul fal livr ur bourd divlas benac énep d’en honestis, pé d’er réligion, quement-cé e zou un tam friand aveit-hai. Èl-cé enta é abandon Eutru Doué er speredeu orgueillus-cé d’en tihoeldæt, péhani ou zaul én dannation. O dalledigueah péhani e hra dehai quemér er huirioné eid er gueu, hag er gueu eid er huirioné !

A p’en devehé un dén é hoaid corrompet, hàg ean e vehé gùelleit, én drespet d’é védecinerion, é quemér ampouison eit dégass é yehaid én dro ? Hui péhani en dès er galon corrompet dré guement a fal inclinationeu, perac hi ampouisonnet-hui hoah dré el lecturieu velimus-cé, hemb gobér cas ag el livreu a zevotion hag ag er Vugulion péré en dès carg d’hou ç’instrugein ?

Sel-mui a bligeadur e gavet é leinein ur fal livr, sel-mui a velim hag a zangér e zou énhou. Sel-douçoh m’en dé en ampouison, sel-dangerussoh-é. Ur fal livr e zou en anemis cruellan e hoès én hou ty. Taulet-ean én tan, n’en dé mad de nitra quin. Mar er goarnet, chonget é hoarnet ur serpant péhani, abret pé dehuéhat, e hrei er marhue. Maleur d’er ré e scrihue er sort livreu-cé ! Maleur d’er ré ou mol, ou andur, ou gùêrh, ou ran hag ou frest ! Péh nerh ha grèd ne ziscoéhé en dud é carg eid arrest ul livr scrihuet énep d’er prince ag ur ranteleah, ha punissein er ré en devehé-ean groeit ! N’en dès meit gloër en Eutru Doué eit péhani n’hum sourciér quet. Gùélèt e hrér un nivér a livreu a énep d’en Ilis, énep d’er religion, énep d’en honestis ha d’er burtæt ; en dud é carg ne larant guir ; en tadeu, er vistr ou souffr ; er vugulion e sàu ou bouéh hag e gri ; mæs ou disprisein e hrér. Un disordr quer bras e zeliehé bout ouilet guel dareu a hoaid.

résolutioneu.

1° Me sellou perpet er fal livreu èl un ampouison guet péhani ne zelian quet couci me spered, mar vennan salvein me inean. 2° Me spiou erhat ar en dud péré e zou ém harg eit mirèt doh-t-hai a lein nitra e heliehé corrompein ou halon, couci ou spered hag ou lacat de yeinnein doh er religion, de zisprisein hé ministrèd ha d’hum seuel énep d’hé autorité. — O men Doué ! ne bermettet quet ma vehemb én dangér, na mé nac hanni ag er ré e zou idan me ferh, d’hum gol aveid un éternité dré el lectur ag er fal livreu.


CHAPISTR TRI HA HANTÉR-HAND.
ag er livreu mad.

Red-é lein livreu mad eid hum instrugein ar er religion, ha derhel chonge ag er péh e houyér a huerço. Red-é hoah ou lein eit mâguein en inean a chongeu hag a santimanteu mad. Mæs eit parrat doh droug ha rantein pourfitabl el lectur, red-é bout fur hag aviset eit gout choége el livreu.

I. En hani, emé sant Jerôm, ne hanau quet un Doué, hum laca é rang el lonnèd. Sant Bernard el laca hoah izelloh. Neoah cavein e hrér un dihouyegueah er sort-cé liessoh eit ne chongér. Sant Paul e rebreiché quement-cé de var-a-grechén ag é amzér. Gout e hrér, gùir-é, é hès un Doué : hà guellet e vehé cavouèt tud hag e nahehé er huirioné-cé a galon ? Mæs guet a dud péré n’ou dès a Zoué nameit un hanàuedigueah faus ! Péguement e zishanàu é vajesté, é buissance infini, e zisinour é avistèd péhani ne hellamb quet comprenein, e refus a gredein ér Brovidance dré béhani é ma conduyet er bed, e zispris é justice hag é visericord péré e splan ar en ol dreu crouéet ! Hà n’en dé dishanàouèt Doué-é, larèt penaus ne guemér quet er boén d’hum sourciein ag en treu ag en doar ? Penaus er bed-men n’en dé conduyet meit dré en avantur hag er chanche ? Penaus n’hum laca quet calz é poén hag ean e vou câret pé casseit guet mab-dén ; hag ean e vou mêlet pé blaslemet, cherviget pé disinouret ; hag ean e vou héliet en hent ag er vince pé en hani ag er vertu ? Hag ean e zou hanàouèt Doué é credein penaus en en dès laqueit é mar-a-spered ur vertu diazéet ar chanche en dud ér vuhé-men ; én hunéeu, mercheu a vonheur pé a valeur ; penaus en en dès groeit déieu mad ha ré fal é péré ne vehé quet tu de zonnèt de ben ag un affær benac ? De béguement a grechénion é vehé guellet larèt guet en Apostol, penaus é mant dihouyêc, é tishanàuant hag é tisprisant en Eutru Doué dré er chongeu divalàu ou dès a nehou ?

Gùélèt e hrér hoah tud, hemb en dout en difauteu-cé, e gouéh é réral quen dangerus. Quer bras-é ou dihouyegueah a zivout er religion que n’hanàuant quet penaus é hès un Doué é tri person distinguet ; penaus é ma en eil Person en dès hum hroeit dén ; penaus é ma Mab Doué deit de vout dén, en dès souffret, e zou bet crucefiet, e zou marhue eid hun tennein a sclavage er péhèd, a boénieu en ihuern ha méritein d’emb er vuhé éternel. N’hanàuant quet calz gùel penaus hun inean ne varhuou quet, penaus un éternité a vonheur e vou recompance en dud just, hag un éternité a valeur e vou punition er béherion. A zivout er sacremanteu, a boén ma hanàuant pet sacremant zou, ha pihue en dès-ind instituet. Mar goulennet guet-hai en explication a bep sacremant é particuliér, ou nerh hag ou vertu, guet péh dispositioneu é teliér tostat dehai, n’en dint quet eit rescond nitra ; n’en dint quet instrugettoh ar hourheméneu Douè nag ar ré en Ilis. Ind e bèd hemb hanàuedigueah erbet ag en dispositioneu necessær eit pedein, nac ag en avantageu e ra er beden d’ur hrechén. Ind e assist én overen hemb gout petra-é, e dosta d’en daul santel hemb guellèt larèt petra e receuér doh-t-hi : gùélèt e zou bet tud péré e gredé penaus én Hosti santel en hum gavé Simbol en Apostolèd.

Crechénion quen dihouyèc, hçg ind ou dès fé erhoalh eid adorein Doué a sperèd hag é gùirioné ? hag ind e zou ér stad de bourfitein ag er moyandeu e guenig d’emb er religion eid hur secour én affær dangerus ag hur salvedigueah ? hàg ind e zou ér stad de receu sacremant erbet ? ha memb, hàg ean e hellér é cousciance ou receu de zerhel bugalé de vadéein ar er fonce santel ?

Ha penaus en hum aqùittant-ind ag en devérieu principallan a grechéneah, querclous èl ag en obligationeu ag ou stad ? Mar dint tadeu a fameil, ind e zessàu ou bugalé èl lonnèd.

O hui péré en dès quer bihan a hanàuedigueah a Zoué hag ag é barfætioneu infini, poéniet, clasquet er moyandeu d’en hanàouèt gùel ! Ean en dès hun instruget ean-memb ; disquet él livreu mad er péh en dès pliget guet-hou rein d’emb d’hanàouèt. Ha hui péré e zisinour Tad en dud dré hou chongeu distér ha carguet a superstition, studiet ehué el livreu mad ag er religion santel péhani ne zisq nameit gùirionéeu caër ag un Doué ol-buissant, ag é brovidance sourcius de gondui er bed, ag é vadeleah, ag é justice hag ag é visericord é quevér en dud. N’en dès moyand erbet crihuoh na prontoh eit dismantein en tihoeldæt ag en dihouyegueah eid el lecturieu splan, choéget mad, groeit guet dispositioneu santel. Er ré ne houyant quet lein e zeli assistein én instructioneu e hra ou bugulion spirituel pé gobér hum instrugein a costé ; n’ou dès quin moyand ha nitra ne hel ou mirèt ag en devér-cé.

II. Mar dé bras en droug e hra er fal livreu ar spered hag ar galon el lod muihan ag er ré e zou diavis erhoalh eid ou lein, bras-é ehué er fréh hag er pourfit e den ag el livreu mad er ré ou lein guet dispositioneu santel.

Doué hum chervigeas gùéharal ag er moyand-cé eit digueor deulegad idolâtrèd, eid ou zennein ag en dihoeldæt bras é péhani é vihuent a houdé on gannedigueah, eit gobér dehai hanàouèt er vràuitè ag el lézen a grechéneah, lacat én ou halon caranté doh-t-hi, hag ou doug de héli ur religion péhani e gonz jaugeabl a Zoué, péhani e ziscoa de vab-dén é fin dehuéhan, er vamen gùir ag é béhèd hag ag é visér, péhani er honsol én é boénieu, er secour én é hoannedigueah, en accourage d’er vertu dré er promesseu caër ag er vuhé éternel. Paud a nehai e hanàuas dré guement-cé penaus hur religion santel en doé hé gourien én nean, ha penaus é oé un donæzon en doé reit en Eutru Doué d’en dud én é visericord. Guet a hérétiquèd en dès ehué, dré er memb moyand, digueoret ou deulegad d’er splandér ag er fé, hag en dès distroeit a zevri d’el lézen catholiq goudé ou devout troeit cain d’ou fal greden ! Guet a dud amoêdet épad pêl amzér, é creis vanitéeu er bed, en dès anfin hanàuet péh quer væn ha quen trompus e oent, en dès hum zistaguet doh-t-hai eit chervige Doué, pêl doh en dangérieu, guet muyoh a æzemant hag a liberté ! N’en dé bras en nivér a scùirieu a gonversion en dès reit péherion bras péré, goudé ou devout gùélet é livreu mad ur gùir limage a stad eahus ou inean, hag en dangérieu a béré é oent gronnet a bep tu, hag er maleurieu blaouahus de béré en ou dougué aveid un éternité en disordreu ag ou buhé tremeinet, en dès hum gonvertisset, en dès hum reit a zevri de Zoué hag en dès dalhet guet courage bet en ær dehuéhan ér bénigen hag ér vertuyeu a grechéneah ? N’en dé hoah el lectur ag el livreu mad en dès dalhet calz a ineaneu santel én hent ag er justice, en dès mirèt doh-t-hai a héli er goal scùir hag a goutantein ou inclinationeu diréglet ?

Hàg ean e zou léh de vout souéhet a guement-cé, a pe sellér erhat penaus ul livr mad e zou èl ur mæstr aviset a béhani en hum chervige en Eutru Doué eid hun instrugein hag hul lacat én hent a salvedigueah ?

É gùirioné, amen ean e zisq d’emb er péh e zeliamb credein eid hur bout un hanàuedigueah splan ag hor brassan mistérieu ; azé, ean e ziscoa d’emb er mad péhani e zou commandet t’emb, hag hun doug d’en aquittein ér memb amzér ma fournis d’emb moyandeu ha fæçon d’er gobér ; pêlloh ean e hra d’emb ur portelet eahus ag er vince eit diazéein én hur spered caz doh-t-hou ; nezé, én ur zischen bet en dondæt ag hur halon, ean e examén ol er plégueu a nehi, ha mar cav én-hi ur seblant benac ag er vince-zé, ean e verche demb quentéh petra e zeliamb gobér eid en distrugein én-amb ; mar d’omb dibéh, ean e verche d’emb er moyandeu requis eid hum virèt eit jamæs doh-t-hou ; ha commance e hramb-ni scùéhein, hum ziscouragein ha casi hum zisespérein, ean hur honsol, hur honfort hag hun accourage ; ha ni hun nès ur gonfiance fol é misericord en Eutru Doué, ha ni hum fi rai ar hun nerh propr hag ar victoërieu deja douguet ar en anemis ag er salvedigueah, ean e ziscoa d’emb nezé, guet nerh er vrastèd ag hun goannedigueah, en nivér bras a zangérieu a béré é omb gronnet, er rustoni a jugemanteu en Eutru Doué, en arvar é péhani é omb a zivout er stad ag hur housciance, rac ne houyamb quet ha ni e vérit bout càret pé casseit guet Doué ; anfin Doué ean-memb e gonz doh-emb dré el livr mad-cé, e lar sant Augustin.

Laramb enta penaus é teliamb consultein liès er Mæstr aviset cé ; rac ni e zoug én-amb hun hunan ur vamen a inclinationeu maleurus péré hur hass guet nerh d’en droug ; a zianvès, ni e vihue é creis ur bed é péhani é hès perpet dangér ; en diaul e hra ehué brézel d’emb hemb arsàu, én ur glasq el léhieu goan dré béré é hellou lacat en tantation én hur spered ; ean e vir doh-emb a spial ar-n-amb quement èl m’en dé deliet. Neoah, hemb en attantioneu-zé ar-n-amb hun hunan, ni hun nès tout de zougein. Èl-cé, a nebedigueu, er résolutioneu mad e zou deit t’emb dré en instructioneu hun nès cleuet, e hoanna ; er chongeu mad, en tuemdér eid en devotion, péré e zou bet er fréh ag en instructioneu-zé, n’ou santér quet mui quel liès, ha manquein e hramb ér fin d’hun ol résolutioneu mad. U1 livr mad, leinet liès guet attantion, e vehé ur secour bras aveid omb. Gùélein e hrér artisantèd, artisantésèd, péré e zalh livreu fal digueor dirac ou deulegad, hag ar béré é taulant ou sèl de bep termén, allas ! eit petra ? Perac ne hrehemb-ni èl-cé eid hum armein énep d’en dangérieu a béré é omb gronnet a bep tu, hag aveid hun zouguein de labourat guet courage aveid hur salvedigueah ? Ahoel, héliamb er fameilleu crechén-hont é péré é hrér bamnoz ul lectur spirituel quént monnèt de gousquèt.

III. Mæs, mar dé avantajus lein eid hum instrugein hag hum grihuat, requis-è ehué bout aviset mad é choége el livreu péré e zeliamb lein. Bout-zou hilleih péré, idan hanhueu hag apparanceu trompus, e guh un doctrin ampouisonnet hag e zou carguet a dreu faus condannet dré en Ilis.

Er moyand d’hum hoarantein doh en dangér n’en dé quet diæz. Ne brenet, ne leinet nameit el livreu e gonseillou d’oh ur bugul instruget, aviset hag hanàuet eid un dén berhuidant eid er fé catholiq. Neoah, quement livr mad e zou ne jauge quet ur sort doh en ol. Mad-é, liès memb requis-é quemér avis é govézour quênt commance leinein livr erbet, a zivout en treu spirituel.

IV. Mæs, a pe fautou d’oh lein, goulennet é raug er secour a ziar-hlué dré ur beden vèr trema Doué. Hemb græce Doué, péhani e douche er galon, ne dennehet pourfit a lectur erbet. Leinet erhoalh eit santein ha comprenein er péh e jauge doh-oh hag e hel hou ç’instrugein. Ne zouget quet lein istroh eid ur huéh er chapistr péhani e blige t’oh. A pe hoès achihuet lein el livr, hum arrestet un herrad de dremein én hou chonge er péh e hoès leinet. Deit liès ar er memb tra ; queméret perpet résolutioneu revé hou tobérieu, ha péré e laquehet aben é pratiq. Mad-é commance hou lecturieu dré er préface ag el livr, hag en héli guet attantion bet en achimant, el leinein memb un eil hag un dairvèd gùéh.

résolutioneu.

1° A p’en dé el lectur ag el livreu mad quen avantajus, ha memb quer requis, me glasquou tu eit m’em bou recour bamdé doh er moyand-cé a salvedigueah. — 2° Ne leinein quet livr erbet, deustou péh quer mad é tiscoa bout, hemb n’em bou queméret avis ur bugul abil hag aviset mad. — 3° Anfin me guemérou er moyandeu merchet ihuelloh aveit tennein a me lecturieu ur fréh salvus ha padus. — Men Doué, assistet-mé ém ol lecturieu dré er secour ag hou cræce, acelfin ma chervigeint t’ein aveid hou ç’hanaouèt, hou cârein, hum hanàouèt mé-memb, ha me secour én affær a me salvedigueah éternel.


CHAPISTR PUAR HA HANTÉR-HAND.
ag er garanté doh en nassan.

Er vertu-men e zou necessær : ar béh rasonieu é ma hi diazéet ? Er vertu-men n’en dé quet quemun : ha petra e zou caus mê ma quen diæz hi fratiquein ?

I. Er garanté doh en nessan e zou quer requis, ma yGoogle vehé treu erhoalh aveit bout forhannet eit jamæs a ranteleah en nean, manquein a gârein unan hemb quin. Hag é larehen er memb conzeu guet en Ælèd, emé sant Paul, ma ne mès er garanté, nen d’on nitra. Chetu er guetan hag er vrassan a hourheméneu hor Salvér ; mar hi goarnet, e laré sant Yehan, hui e zou ur hrechen parfæt. Er vertu-zé e zou caërroh ha bourrussoh d’en Eutru Doué, eid en ol sacreficeu. Hi e zou quen necessser èl er garanté doh Doué, a p’en dé gùir é ma er hourhemén de gârein en nessan haval doh en hani de gârein Doué, ha ne hellér quet mirèt unan hemb en aral. En hani en dès caz doh é vrér, hag e lar é câr en Eutru Doué, e zou ur gueuïard, emé sant Yehan ; rac ma ne gâr quet é nessan péhani e huél dirac é zeulegad, penaus é cârou-ean en Eutru Doué péhani ne huél quet ?

Hui e zeli enta cârein hou nessan ; mæs péh ræsonieu e zeli gobér d’oh-hui er hârein ?

Hui e zeli er hârein, rac Doué e hourhemén d’oh er hârein, ha m’en dès ean-memb ur garanté hemb mesul doh-t-hou. Hui e zeli er hârein, rac mé ma hou prér, limage ha croaidur en Eutru Doué ; hui e zeli er hârein, rac mé ma câret guet Jesus-Chrouist, mé ma bet prenet dré é hoaid, ha mé ma crouéet eid en nean querclous èl oh. Hà hui e vehé diræson erhoalh eit refus a gârein en hani en dès Doué câret mui eid é vuhé santel. Hui e zeli anfin cârein hou nessan ne vern pihue-é, rac hou caranté eit-hou e zou inourabl de Jesus-Chrouist. Mar e hoès caz doh ou prér pé caranté, doh Jesus-Chrouist-é en e hoès caz pé caranté. Me gâr en ol, e larehet-hui, ne mès chet anemisèd. N’en dé quet treu erhoalh el larèt. Câret hou nessan, nepas hemb quin a vêg, mæs câret-ean èl oh hou ç’hunan, e lar Jesus-Chrouist. Hui e zeli enta er hârein muyoh eid hou madeu, hag ou hol quêntoh eit col er garanté. Collet hou ç’argand, e lar er Spered-Santel, quêntoh eit caranté hou nessan. Hui e zeli gobér d’er réral er peh e garehoh, revé Doué, e vehé groeit d’oh hui-memb ; chongeal a nehai er péh e garehoh e vehé chonget a han-oh-hui hou ç’hunan, hemb jamæs gobér dehai na larèt a nebai er péh ne garehoh quet e vehé groeit t’oh pé larèt a han-oh.

Ur menah, péhani n’en doé quet héliet ur vuhé ag er ré santellan, revé en troïeu e huélér guet-hou, hum gavas neoah quer consolet én ær ag é varhue, ma houlennas é supérior guet-hou a beban é hellé donnèt dehou quement a joé hag a goutantemant. Ean e rescondas : me Zad spirituel, me mès clasquet hélier vrassan a hourheméneu Doué épad ol mem buhé ; me mès câret mem bredér én ou sieu, rantet chervige dehai ; me mès dihoallet a hobér droug de zén, a hoalgonz hag a hobér fal jugemant erbet ar goust hanni. Juget e mès bet perpet me nessan ag en tu mad. Chetu er péh e hra me honsolation hag e hra quement a gonfiance t’ein eit monnèt dirac men Doué, deustou n’en dé quet bet mem buhé quer parfæt èl ma telié bout. — Ah ! mem brér, e laras dehou é supérior, marhuet é peah ; eurus-oh hou pout bihuet revé ul lézen quer santel.

II. Nac æsset é ancoéhér hag é tishanauér er vertu-zé ! nac a zalledigueah e zou é misq er grechénion ar er poént-cé. Ind e grèd é héliant vertuyeu caër, ha ne hanàuant quet er garanté péhani e ra buhé d’er vertuyeu aral. Péguement a dud, guet un dianvæs ag ur vuhé devot, e guh un imur calet, péhani ne fehé quet hum jaugein guet hanni ; ne houyant quet, el liessan, petra-é bout mad ha joéius, na petra-é bout truhéus ha serviabl. Péguement e grèd é mant crechénion, ha n’ou dès chet ur fulen hemb quin ag er garanté, requis drest peb-tra d’ur hrechén. Guet ur guir énep d’ou chonge, ind e dær ; eid en distérran tra e arrihue guet-hai, ind e sail hag e regarh doh ou nessan èl châss clan guet en arrage. Guet pihue é cleuér conzeu rustoh, goapereah, goal-gonzereah velimussoh ha temalationeu anjuliussoh, eit guet er sort tud-cé.

Ah ! tud dallet guet er goal-spered, ne houyoh-hui penaus un act a zoustér hag a garanté e zou guel eid en ol sacreficeu ? Haval doh er Pharisién orgueillus-hont a béhani é conz en aviél, hui hum gav ihuelloh aveid er réral, hui e gav guet-n-oh é hret mui a œvreu mad eit-hai. Mæs, ha ne houyet-hui penaus hemb er garanté ne hoès nameit ur squæd, ur seblant a religion, hag é ma dré-z-hi é hanàuér gùir serviterion en Eutru Doué.

Tri sort péhèd e vé, el liessan, caus mé ma quen diæz en devout er garanté : en avarice, en orgueil hag en ivi. Ne gâret quet en dén-cé, rac n’en dé quet douguet eid hou treu hui, pé rac m’en dès groeit gueu d’oh én hou madeu : chetu œvreu en avarice. Ne hellet quet andur hou nessan, rac n’en dès chet er memb imur nac er memb santimant guet-n-oh, pé rac m’en dès laret ur gonz énep t’oh, pé rac m’en dès chanche ha bonheur, pé rac mé ma câret hag istimet guet er ré ne chonge quet memb én-oh-hui ; quement-cé ol e zou orgueil hag ivi : tri péhèd en dès en Eutru Doué é caz. Hui er sel èl un torfætour bras ; mæs, hui e zou hoah falloh dirac deulegad en Eutru Doué mar d’oh hemb caranté. Ur péhour bras péhani en dès santimanteu a garanté eid en ol e zou calz tostoh de ranteleah en nean, hag e vou convertisset quêntoh eid ur hrechén hemb caranté péhani e grèd é ma parfæt ha lan a vertu.

Mar en dès hou nessan defauteu bras, credet en e hoès hoah ré brassoh péré ne hanàuet quet ; ne gâret quet é zefauteu nac é vinceu, mæs câret-ean rac mé ma crechén ha croaidur de Zoué. Defauteu en dud ne zeli quet hou lacat de guemér caz doh-t-hai, pé hui e gassei ol en dud, rac n’en dès hanni hemb un defaut benac. Sel-mui a zefauteu en dès hou nessan, sel-mui è houlen hou caranté é sigur m’en andurehet ha m’hou pou truhé doh-t-hou. Ne gonzet quet a nebou, meit hag eun vehé requis pé avantajus quement-cé eid é salvedigueah ha pedet Doué eit-hou.

résolutioneu.

1° Aveit cârein me nessan revé Doué, me chongeou é ma croaidur de Zoué querclous èl on, prenet dré hoaid Jesus-Chrouist, me hompagnon ér perhindèd trist ag er vuhé-men, crouéet èl on eid er joéieu ag en nean. — 2° Mar en dès vinceu, m’em bou truhé doh-t-hou, me bedou aveit-hou, me chongeou penaus é ma marcé gùel eid on ; hag er péh a fal e huélan én-hou e zou marcé goleit ha cuhet dré ur vertu benac ha ne huélan quet ; p’en devehé bet quement a hræceu èl on, é vehé marcé gùel eid on ; marcé é vou calz ihuelloh eid on én nean. — O men Doué ! pardonnet-t’ein en nivér a fauteu e mès groeit beta bermen énep d’er garanté, ha pligéèt guet-n-oh plantein er vertu-zé quen dôn ém halon, ma n’hi hollein jamæs.


CHAPISTR PUEMB HA HANTÉR-HAND.
red-é pardonnein d’hun anemisèd hag ou harein.

Jesus-Chrouist e hourhemén d’emb, idan boén a zannation, pardonnein d’hun anemisèd hag ou hârein. Ne hellamb quet hum glêm ag er hourhemén-cé, mar sellamb doh tri zra : er péh ma omb ; pihue-é hun anemis, ha petra-é en droug e zou groeit t’emb.

I. Ni e zou péherion ; ni hun nès dobér a visericord en Eutru Doué. A pe ne sellehé quet en Eutru Doué guet truhé doh-emb, ol en treu crouéet e sàuehé énep t’emb eid hun distrugein, èl anemisèd hur Hrouéour.

È1 péherion, ni e zeliehé bout forbannet guet Doué. Ol er péh e zou dishaval, étré unan dannet ha ni, e zou, rac unan dannet ne hel quet mui bout én gorto a bardon nac a visericord ; mæs ni, ni e hel hoah en devout pardon ha misericord guet Doué. Hà ne vehé enta er brassan maleur vehé aveid omb-ni, refus pardonnein d’hun anemisèd ? Un dra just-é ma hrei Doué doh-emb èl m’hur hou groeit doh hur bredér ; mar refusamb ag ou fardonnein, ni e chair dor er baraouis doh-emb-ni-memb, ha ni e zeli bout én gorto a vout juget hemb truhé na misericord.

II. Pihue-é hun anemis ? hun nessan hag hur brér, de larèt-é un dén, ur hroaidur de Zoué èl omb, câret guet Doué, martezé muyoh eid omb, goarnet guet-hou, ha doh péhani é tihuen doh-emb a douchein. Hun nessan e zou èl pe zalhehé léh Jesus-Chrouist ; ol er péh e hret dehou, emé hur Salvér, hag é vehé-ean en distérran ag en dud, m’er sel èl groeit t’ein mé-memb.

Doh Jesus-Chrouist-é enta en e hoès caz, énep de Jesus é oh counaret, a pe gasset hou nessan. Mar en dès hou ç’anemis tennet ar nehou ou cassoni, ar Jesus-Chrouist é couéh neoah hou caz, a pe gasset hou predér.

III. Mæs hà hui e hoès chonget erhat perac en e hoès caz doh hou nessan ? martezé é ma rac m’en dès laret t’oh hou tefauteu-é, pé reit t’oh d’hanàouèt en disordreu ag hou fameil ; mar dé èl-cé-é, ean en dès rantet chervige t’oh ; hui e zeliehé en istimein muyoh-mui ; mar queméret caz doh-t-hou eit quement-cé, n’en dé nameit hou fallanté hag hou malice e zou caus. Perac enta é tæret-hui, é chiffet-hui aveid un nitra, ur gonz laret hemb perderi, ur flattereah péhani e hoès credet aben ? hou ç’imur néhançus e hra d’oh credein en en dès hou nessan laret a han-oh, pé groeit énep t’oh er péh n’en dès biscoah marcé chonget. Haval-é guet-n-oh é clasq hou nessan gobér poén d’oh hag é ven hou tiscar a blad, deustou ne chonge quet é quement-cé ; hou spered-é e zou dallet dré er péhèd a gaz hag a ivi.

Mæs lausquet splandér er huirioné ha tuèmdér er garanté de zonnèt én hou calon, conzet guet ræson doh hou nessan ha dizoleit dehou reih mad er péh e hra poén d’oh, ha quênt-pêl ol hou chongeu dù ha néhançus e droei de nitra.

Nac en en devehé hou nessan displiget t’oh hag hou laqueit idan en treid, èl m’en dès bet groeit doh Jesus-Chrouist, ha hui e zeliehé aveit quement-cé quemér caz ? Jesus-Chrouist, n’en dès-ean boquet de Judas péhani en trahissé ? hà n’en dès-ean pardonnet d’e vourreàuïon ? Hà hui e vehé hardéh erhoalh eit téhein é raug scùir un Doué péhani e bardon é varhue d’er ré en taché doh er groéz ? Fautein e ra d’oh hum vangein ? ah ! crechénion, sellet erhat ha cheleuet hou Salvér staguet doh er groéz.

Hou nessan en dès displiget t’oh, mæs ne hoès-hui jamæs displiget d’er réral na groeit gueu doh hanni ? Hà n’hou pehé jamæs displiget d’hou nessan, ne hoès-hui liès reit d’en Eutru Doué er vrassan displigeadur dré ou péhedeu, ha méritet en ihuern ? O tud goan a fé ! comprenet penaus, hag en devehé un anemis casset hou madeu guet-hou, clasquet lemel hou puhé guet-n-oh, dùet hou ç’inour, ol en dra-zé n’en dé nitra étal er péh e zeliet de justice en Eutru Doué ; neoah, deustou péh quer bras-é hou telé é quevér en Eutru Doué, mar pardonnet d’hou nessan, Jesus-Chrouist e bromet t’oh er pardon ag en ol fallanté e hoès groeit. En hani, e lar sant Augustin, e refus paiein eid é béhedeu dré ur moyand quen æz ha quer bèr, ne hel mui bout én gorto a salvedigueah ér bed aral.

Sant Yehan-Gualbert, dén a galité, goudé en dout pardonnet d’un anemis counaret, a béhani é oé quen æz dehou hum vangein, e yas aben d’hobér er beden-men de Zoué : « Men Doué, hui e hoès grateit er pardon d’en hanni e bardon ; hui e hanàu, ô me Salvér, er péhedeu a béré é on cablus ; é tan d’hou pedein de zerhel d’hou promess ha d’em fardonnein, a p’en dé gùir é tan a bardonnein d’em anemis a balamort t’oh. » Ean e santas quentéh, guet consolation, penaus é oé bet cheleuet é beden. Ean e vihuas goudé ér santeleah, hàg e sauas un urh péhani en dès laqueit un nivér bras a sænt én Ilis.

résolutioneu.

1° A p’em bou d’hum glêm a me nessan, me chongeou penaus Jesus-Chrouist e lar d’ein er hârein ; penaus en en dès er hetan me fardonnet ; é ma a nehou me scùir parfæt ar guement-cé ; penaus er sænt en dès groeit èl d’hou, ha penaus ne yein jamæs d’en nean, ma ne hélian a zevri er hourhemén-cé. — 2° Chetu perac me bardonnou a huir galon en ol displigeadur e vou bet groeit t’ein. — Men Doué, carguet me halon ag ur garanté truhéus doh me nessan, acelfin ma hellein larèt, hemb hum gondannein mé-memb, er beden-men péhani e hoès hui-memb disquet t’emb : Pardonnet-t’emb hun offanceu èl ma pardonnamb d’er ré en dès hun offancet.



CHAPISTR HUÉH HA HANTÉR-HAND.
digaréeu faus er ré e refus pardonnein d’ou nessan.

I. A pe vehé unan-benac aral vehé, m’er pardonnehé a volandé vad ; mæs hennéh ! n’en dé nameit ur fal dra, péhani ne vérit na truhé na pardon. Hà hui, péhani, arlerh ur million a béhedeug en dès méritet bout flastret dré en ol treu crouéet, ha hui e zou hui gùel aveit-hou ? Ma ne vérit quet ma pardonnehet dehou, Jesus-Chrouist er mérit ; Jesus-Chrouist ean-memb-é e houlen er pardon eid en anemis-cé ; mar refuset er pardon-cé d’en Eutru Doué, n’en d’oh quet mui un dén, mæs ur monstr péhani ne vérit quet bihuein.

II. Ne hellan quet pardonnein nac ancoéhat en droug en dès groeit t’ein ; hui e zoug enta er santance ag hou condannation, a pe laret de Zoué : Pardonnet-t’emb hun offanceu, èl ma pardonnamb d’er ré en dès hun offancet. Hui hum dromp é larèt penaus ne hellet quet mouguein hou santimanteu a gaz. Gùir-é martezé penaus ne hellet quet mirèt a santein caz ; mæs hui e hel refus hou cousantemant de guement-cé. Er fal chongeu péré n’en dint quet a volanté vad, ne gouciant quet er burtæt ; er memb tra, er santimanteu a gaz de béré ne gousantér quet, ne vougant quet er garanté. Ne vennet quet pardonnein un anemis en dès groeit gueu d’oh ! Mæs er pardon e refuset dehou, hàg ean e chervigeou d’oh de nitra ? Pêl doh inou, hou trougcalon en dès groeit muyoh a boén d’oh hag a gueu én hou quevér eit ne hel gobér fallanté hou ç’anemisèd. Un huguenaud en doé lausquet un tèn ar limage hur Salvér ; mæs en tèn-cé e zistrohas doh-t-hou hag el lahas marhue-mic. Hou nessan e zou limage en Eutru Doué : a pe ziscarguet ar nehou hou caz hag hou fallanté, hui e ra quel liès taul d’hou ç’inean, péré e lam hé buhé guet-hi.

Petra e chongehoh-hui ag un dén de béhani é vehé lairet ul liard, a pe daulehé er rest ag é vadeu ér mor eid hum vangein ; pé a pe laquehé ur goutel én é galon rac m’en dès bet hum guignet ? Hui e hra pedost er memb tra a pe ret, dré hou caz, er marhue d’hou ç’inean, aveid ur hol pé ur gonz distér. Tud diavis, ne bret a stad, hui, ag hou ç’inean meit revé talhuedigueah ur som distér a béhani é hès bet groeit gueu doh-oh, ha hui hi laq ér balance guet ur gonz e zou bet laret a han-oh.

Hou ç’anemis en dès groeit gueu doh-oh ! Mæs ean en dès groeit muyoh a gueu doh-t-hou é hunan eit m’en dès groeit d’oh-hui. Méritein e ra hou truhé quêntoh eid hou colér. A pe zehé a hobér gueu doh-oh ha couéh én un tor-goug benac hag a zraillein é gorv, hui hou pehé truhé doh-t-hou. Allas ! ean e hra calz goah a pe daul é inean én ihuern, a pe gass ar-n-oh guet é dauleu téad. Chetu er péh e zeli hou ç’anquinein muyoh eid en ol drougueu en dès groeit t’oh ; rac er guélèt e hret é col é inean a gaus t’oh. Mar col é inean, e laret-hui, n’en dé quet dré men goal-é. Ah ! crechénion, mèn é ma hou fé hag hou caranté ? Deustou m’hum gol en inean-zé, hemb n’en dé dré hou coal-é, hà n’en dé-hi neoah collet ? Un Doué en dès scùillet é hoaid eid hi salvein. Ouilet enta doh hi gùélèt doh hum gol ; ha neoah hui ne hret quet stad erbet ! Muyoh é havalet doh en diaul eit doh un dén. Sant Françæs a Sales e laré ar guement-cé : Ne houyan quet péh sort calon en dès reit en Eutru Doué d’ein-mé ; mæs a p’en devehé merchet t’ein en dout caz doh un anemis, n’hellehen quet donnèt de bèn a guement-cé.

III. Hà ret-é d’ein-mé cârein unan n’em hâr quet hag e glasq gobér poén d’ein ? Ya, hemb arvar, obliget-oh de guement-cé. Péh dishavaledigueah e vehé étré ur payan ha hui, e lar Jesus-Chrouist, ma ne gâret meit hou ç’amièd hag hou ç’hobérerion vad ?

N’en dé quet ret d’oh discoein d’un anemis ur garanté a gonfiance, èl d’hou cùellan amièd ; mæs hui e zeli d’er bihannan discoein dehou ur garanté a batiantæt, souffrein é zefauteu, er gùennat dirac er réral, dihoal a hoal-gonz a nehou, guet eun a hobér gueu d’é inour, nac a gredein rai vean er péh e gleuet larèt ar é goust. Hui e zeli hou pout ur gùir garanté aveit-hou, desirein vad dehou, pedein Doué eit-hou, er saludein, monnèt d’er gùélèt mar er goulen, gobér pligeadur ha rantein chervige dehou a pe gavet en tu d’er gobér.

IV. Prest-on d’hobér ol en dra-zé ; mæs pihue e zeli pligein quetan d’en aral ? Mar vennet bout èl gùir grechénion, èl crechénion carantéus, ne sellet quet quen tost. Hou ç’orgueil e lar d’oh é ma d’en aral-é gobér er hetan pas ; mæs, hemb hum sourciein a zevérieu er réral, groeit attàu hou ceré-hui ; ma ne hret quement-cé, douget ma tehé en Eutru Doué a zispris hou pedenneu hag hou sacreficeu. Hag é vehoh prest de guenig hou prov étal en autér, e lar Jesus-Chrouist, ha mar da chonge t’oh penaus hou nessan en dès un dra benac énep t’oh, lausquet azé hou prov, ha quênt monnét pêlloh, quêrhet d’hum gleuèt guet-hou. Hà ret-é, eid ur poënd diavis a inour, hum laquat én dangér a lezel hou ç’inean én ur stad a varhue ?

Mæs me zou ihuelloh é carg eit-hou. Ne vern quet. Ne gonzér quet amen a garg nac a rang ; dirac Doué, n’en d’oh nitra drest hou prér, martezé é oh hoah izeloh eit-hou. Hag open, Jesus-Chrouist n’en dé-ean calz drest-oh ? Neoah, ean hou clasq er hetan. Ne oé-ean ihuelloh eit Judas ? neoah, ean e voquas dehou. En ampeleur August, ne oé-ean drest en treitour Cinna, neoah, ean e zischennas diar é drôn eit boquein d’er fal dén-zé, péhani ne glasqué nameit lemel é vuhé guet-hou.

N’en dé quet ret t’oh, é gùirioné, gobér treu méhus eid hou rang, é sigur cavouèt grat vad unan distérroh eid oh ; mæs ret-é d’oh gobér er péh e houlen guet-noh er scuir vad, er garanté hag er religion.

Arlerh hou pout queméret avis ur bugul mad, mar credet é cousciance é hellet goulen bout digollet ag er gueu e zou bet groeit doh-oh, goulennet-ean dré vad, guet caranté, ha nepas dré orgueil na dré vangeance.

résolutioneu.

1° A pe ne hel quet fallanté m’anemis, nac é zigastèd ém hevér, nac er vrastèd ag en droug en dès groeit t’ein, nac er volanté é péhani é ma hoah d’er gobér, me mirèt ag er hârein dirac Doué, me feahou de jamæs en ol digaréeu e zehé ém halon énep d’er garanté. 2° Me gârou enta en anemis-cé, me bedou Doué eit-hou ha me vou perpet prest de rantein chervige ha d’hobér pligeadur dehou. — Men Doué, reit-t’ein nerh ha courage de héli er résolutioneu-zé.


CHAPISTR SEIH HA HANTÉR-HAND.
hilleih e grèd pardonnein, ha neoah er pardon e rant ne vé quet guir pardon.

I. Me bardon dehou eid er huéh-men ; mæs dihoallet a zonnèt én dro. N’en dé quet ur huéh, mæs seih cùéh dêc-ha-tri-uiguênd, e lar Jesus-Chrouist, é teliet pardonnein ; de larèt-é perpet. Hui e hoès perpet dobér a visericord en Entru Doué ; hui e zeli enta bout perpet prest de bardonnein, ha de bardonnein d’en ol.

II. M’er pardon, mæs m’em bou attàu chonge ; jamæs n’ancoéhein er péh en dès groeit t’ein : de larèt-é enta ne houlennet quet ma ancoéhei en Eutru Doué hou péhedeu, ma ne heliet quet ancoéhat en anjuli hag en droug en dès groeit hou nessan d’oh ; hui e zou libr de chongeal é quement-cé ; mæs penaus adorein volanté Doué, péhani e ven hou castiein ha rein d’oh de hanàouèt é ma hou ç’anemis ur benhuêg a béhani en hum chervige en Eutru Doué eit pinhuiqueat hou courôn. Un dén hanhuet Semeï en doé boutet en hardéhtæt beta temal David, é roué, ha turul mein guet-hou : n’er miret quet, e laré er Roué santel-zé, Doué el lausq d’hobér quement-cé eit gout a me zalhou mad. Héliet er scùir-zé ; ne chonget én anjulieu nac én droug e hrér d’oh nameit eit trugairéquat en Eutru Doué a ol er péh e arrihue guet n-oh.

III. M’er pardon ; mæs ne fal quet d’ein er gùélèt. Ah, maleurus ! Doué n’hou cùél-ean ha n’hou souffr-ean, deustou péh quer cablus-oh ? Penaus é credet-hui pedein en Eutru Doué de sellèt guet truhé doh-oh, ma ne hellet quet gùélèt nac andur hou nessan ?

Hag en en devehé un anemis tennet unan a men deulegad, e lar S. Françæs a Sales, m’er sellehé perpet guet caranté guet en aral. A pe vehé hou nessan dén a hoal-scùir, ha ne hellehoh quet en hantein hemb dangér a gouci hou ç’inean, nezé é ma ret t’oh pêllat doh-t-hou, guet eun a béhein ; mæs non pas dré gaz na dré orgueil. Pêlleit doh é gompagnoneah mar dé dangerus eid oh ; mæs câret-ean èl ur hrechén, èl hou prér, én inour de Jesus-Chrouist.

A pe hoès bili ha perh ar hou nessan, gùéhavé é ma mad t’oh discoein dehou yeinnion hag ur min digoutant, é sigur gobér dehou hum avisal ar é faut hag ar é zevér ; mæs quement-cé e zeli bout groeit guet en intantion carantéus d’en diffari, ha ne faut quet ma vou caz na tærision ag hou tu, na goal-scùir aveid er réral hou touguehé d’er gobér.

IV. Mæs m’anemis ne hel quet m’en gùélèt na conz doh-ein. Petra e laret-hui ? Martezé ean e zesir quement-cé muyoh eid oh. Ma ne ven quet hou cheleu, hà n’en d’oh-hui caus ? Rac, é léh conz doh-t-hou guet doustér hag honestis, ne gonzet doh-t-hou nameit guet rustoni hag orgueil, é hobér dehou rebreicheu garhue. N’en dé quet èl-cé é tér de vout amièd ; ne lahér quet en tan é turul ivl abarh. Mar e hoès eun ag er fachein hag a allum muyoh-mui é golér doh hum ziscoein dehou, pedet un ami benac de gonz doh-t-hou ag hou perh, eit gout guet-hou hag ean e vehé joéius mar yehoh d’er gùélèt : quement-cé a hrei inour d’oh.

V. M’er pardon ; mæs m’el lausq èl mé ma. Hui e fal d’oh enta m’hou lausquou en Eutru Doué èl ma oh ; de larèt-é, hui e ven bout ancoéheit ha condannet guet Doué ; rac, dré er péh ma oh a han-ah hou ç’hunan dirac Doué, é vehoh a dra sur condannet. Pardonnein enta ér fæçon-zé, n’en dé quet pardonnein.

Ne zesiran quet droug dehou. N’en dé quet treu erhoalh : desirein vad dehou, er hârein èl oh hou ç’hunan, e zou ret ; hum anquinein é huélèt droug é arrihue guet-hou, mirèt doh quement-cé mar guellet cavouèt en tu. Hui e lar ne zesiret quet droug dehou ; neoah a pe gavet léh d’hobér poén dehou, hui e ziffré d’hum vangein ; mar goal-gonzér a nehou, hui e guemér pligeadur ; hui e zoug, durant dêc vlai, én hou calon, en anjuli en dès groeit t’oh ; hui e gonz a guement-cé guet colér dirac hou ç’amièd hag hou pugalé. Èl-cé én ul larèt ; ne zesiran quet droug, é talhér perpet én dondæt ag er galon ol er velim ag er gassoni.

résolutioneu.

Me bardonnou perpet ; me sellou m’anemis guet caranté, me hrei vad dehou a pe gavein en tu d’er gobér, ha me guemérou en ol moyandeu e laquou ém halon ur gùir caranté eid hum gleuèt guet-hou. — Men Doué, eit ma t’ein de ben ag er résolutioneu-zé, me mès dobér ag er secour a hou cræce, a humilité, a renonciein d’ein mé-memb, hag a spial hemb arsàu ar er goal deicheu a me halon ; deit enta, deit d’em secour.


CHAPISTR EIH HA HANTÉR-HAND.
ar er goal gonzereah, en ivi hag er jugemanteu diavis.

I. Ni e zeli lacat hun apertis ha studi de zihuen inour en nessan, èl ma carehemb ma vehé dihuennet hun hani, hag hur bout mui a eun a douchein doh é inour eit doh é vadeu. Ne garehoh quet, hemb arvar, couci hou teourn guet madeu hou nessan ; mæs hui e zou cablussoh a pe gouciet hou téad dré er goal-gonzereah. Er goal-gonzér e zou el liessan cablussoh eid ul lair, rac é lemel guet en nessan é réputation, ean e lam guet-hou un dra préciussoh eid er madeu ag en doar.

Groamb stad a ol en tud. En hani e seblant t’emb bout sius e zou martezé gùel eid omb dirac Doué ; martezé, ean e houniou un dé er baraouis dré é bénigen, ha ni e vou ni-memb condannet d’eh ihuern mar marhuamb cablus ag ur péhèd marhuel hemb quin péhani hur behé groeit é turul mé doh é zefauteu, hag é tevis ar nehai hemb jamæs conz ag é vertuyeu. Pouisein ol conzeu en nessan hag é œvreu, n’en dé quet er hârein e vehé, mæs gobér doh-t-hou èl doh un anemis. Nac ur folleah eit mab-dén ! hum sourci ag er péh n’er sel quet : ni e chair hun deulegad ar hun defauteu, hag ou digueor aveit jugein ha condannein er réral. Hui e huél, emé hur Salvér, ur blouzen é lagad hou nessan, ha ne huélet quet un trest én hou ç’hani. Perac é hramb-ni un inclasq quer perhuéh ar er réral, hemb gobér inclasq erbet ar-n-amb ni-memb. Dischennamb én dondæt ag hur halon, ha ni e gavou treu erhoalh eid hum humiliein hag eid hum gondannein. Chongeamb ér fauteu ar béré é vehemb attercet é jugemant en Eutru Doué, ha lausquamb defauteu er réral a costé, ne vou quet ret t’emb rescond aveit-hai. Hanàuet péguement é hoannamb er garanté é hoal-gonz ag en nessan. Ur gonz laret énep t’emb pé énep d’hun tud e dréz hur halon guet er brassan anquin ha glahar ; perac enta en hum bligeamb-ni é tisconfortein hag é tecri er réral ? Er gustum de hoal gonz ag en nessan, ne hel donnèt nameit ag ur galon carguet a orgueil hag a vinceu. Hag, a dra sur, cavouèt e hrér é ma er ré en dès er muihan defauteu e zou er ré goahan de hoal-gonz. Hui e hoal-gonz ag er réral, hui ou hondan, rac ma oh hui-memb carguet a béhèd hag a fallanté ; mæs hui hum gondan hui-memb, e lar sant Paul, rac ma oh douguet d’hobér en droug e gondannet ér réral, ha martezé é couéhet é brassoh fauteu eit-hai ; rac, èl ma lar Jesus-Chrouist, er bêg e vour conz ag er péh e vé ér galon ; bout e zou enta én hou calon paud a zrougueu a pe hoal-gonzet quel liès ag hou nessan.

Allas ! bamdé é huélamb er huirioné ag er péh e lar sant Jacq, penaus en téad, deustou n’en dé nameit unan ag er mampreu distérran, e zou neoah caus d’er brassan maleurieu é misq en dud, d’er brézélieu, d’er haz, d’er valice ha d’er proçæsieu ! Na quêrteri na bocen n’en dès groeit biscoah quement aral a zroug ; sellamb enta doh er péh e laramb, penaus en el laramb ha pegours el larèt, en hani e zou réglet mad én é gonzeu hag e hoarn én é galon er garanté doh é nessan, hennéh e zou un dén parfæt, emé sant Jacq.

II. Mar-a huéh neoah é ma mad dizolein defauteu en nessan a p’en dès ur pourfit benac de dennein a guement-cé ha m’er groér guet un intantion vad, aveit salvedigueah en nessan, èl m’en dé rein avis d’un tad pé d’ur vam, d’ur mæstr pé d’ur væstrès a zefauteu ou bugalé pé ou serviterion, é sigur mirèt doh en droug ; mad-é rein avis d’ur person ag er scandal hag er fal affærieu e bass én ur hartér eit ma laquei reihtæt, mar guel ; mæs, a pe n’en dès chet ræson vad erbet de gonz a zefauteu hou nessan, red-é d’oh en digol ag er gueu e hoès groeit dehou én é inour, mar tal er boén, én ul larèt quement a vad a nehou èl e hoès larèt a zroug.

Ur pautr e zou sellet èl ur servitour mad, un dén vaillant, ha hui e lar a nehou n’en dès tréz erbet dehou d’hobér é labour, é ma perpet pléguet é zivréh guet-hou, a pe n’en dé quet é væstr ar el léh. Sellèt e hrér ur verh èl ur plah devot, ha hui e lar n’en dé devot nameit én ilis. Sellèt e hrér deu brièd èl tud ranget mad, ha hui e lar, ya, dommage-é ma vé quel liès-cé trous ha saffar étré-z-hai. Sellèt e hrér ur bélêg èl un dén santel e hra mad é zevér, ha hui e lar éma staguet doh en argand ha ne glasq nameit dastum. Én ol occasioneu a béré é tan a gonz, é ma ret digol inour hou nessan én ul larèt vad a nehou, hag open é rantein er madeu en devehé collet dré hou tauleu téad, ha mar d’oh bet maleurus erhoalh aveit cresquein gueuïér ar goust hou nessan, red-é d’oh monnèt d’hum zislarèt dirac ol er ré en dès hou cheleuet.

Er ré e hoal-gonz ag ou nesaan e zou cablus bras, hag er ré ou cheleu e zou quer cablus èl d’hai ; rac er ré e hoal-gonz en dès en diaul én ou bêg, emé sant Bernard, hag er ré ou cheleu en dès-ean én ou scoharn. Groeit d’er goal-gonzér tàuein, mar e hoès de sellèt arnehou, ha, ma ne hoès chet, ahoel ne gueméret quet pligeadur, mæs discoeit dehou ur min chiffet, ha ne gredet quet quen æz-cé en droug e larér ag er réral. N’en dès meit ur pèn scan hag e grèd aben er péh e gleu, emé er Spered-Santel. Deu zén e gleuehet é hoal-gonz, ne lareint el liessan jamæs ur memb tra ; hui e zeli enta hum zefiein ag er honzeu-zé ; hag é vehé bet laret t’oh er huirioné, avantajussoh-é d’oh chom hemb credein droug ag hou nessan ha lezel en Eutru Doué de jugein. Ne zeliamb quet chongeal droug a zén erbet, nameit a han-amb ni-memb.

III. N’hun nès chet a garanté doh er réral, rac, ni ou juge hag e hoal-gonz a nehai, ha perac ? rac ne gâramb meit omb hun hunan ha ma omb carguet a ivi : n’en dé quet liès mad doh ou defauteu en hun nès caz, a pe za d’emb goal-gonz a nehai ; mæs, rac mé mant istimettoh aveid omb, rac mé mant vaillantoh eid omb. Er jalouzi hur gounit hag hun dal. A pe huélamb en en dès hun amezèc pé unan-benac ag hur bredér mui a squênd vad, mui a zanné, mui a galitéeu mad, ne hellamb quet mui er souffrein, ni e glasq rein ul lihue dû d’é gonzeu, d’é œvreu, é larèt en ou groa eit bout mêlet hag istimet ; én ur guir, é galitéeu caërran e zou changet én defauteu brassan. Nac ur méh aveit mab-dén bout carguet a ivi doh é vredér ! Petra e oé caus d’er Pharisiénèd ma ne hellent quet souffrein hur Salvér Jesus-Chrouist, ha ma ne hreint meit en dûein hag en decri, nameit en ivi hag er valice. En ivi hul laca é rang en diaul péhani ne glasq hur hol nameit dré ivi doh-emb. Eun en dès en droug-spered ma vehemb eurussoh eit-hou ; en ivius ehué n’en dé coutant nameit a pe huél ur hol pé ur maleur benac é arrihue guet é vredér ; en defaut-cé, ne hel quet a nehou er souffrein ér réral, ha neoah ean en dès ur boén vras doh en difforh én é galon ean-memb. Péhèd cruel e hra tourmant er péhour ! É gùirioné, er vad, er bonheur e arrihue guet é nessan el laca d’hum néhancein, d’hum chagrinein ; ô ivius ! perac en hum zaibrès-té guet er chagrin é huélèt ha nessan éurus ? Bès coutant ag er péh e hès hag ag er péh e vou volanté Doué rein d’id ; lausq er réral é peah, ha ne vâguès chet én da galon er pèhèd miliguêt-cé péhani e vou caus d’id de zannein ha ç’inean.

IV. Prest-caër omb perpet de demal, de hoal-gonz ha de jugein er réral ; mæs hanàuamb péh quen diavis, péh quer fal-é hur jugemanteu ; n’hum hanàuamb quet ni-memb, ha ni e faut t’emb larèt é hanàuamb er réral ; a pe faut d’emb examinein ha dischen én dôn ag hur housciance, a boén é hellamb hanàouèt er fauteu hun nès bet groeit, penaus hun nès bet couéhet én-hai, ha pet gùéh hun nès bet groeit er fal chonge-hont ; penaus enta é credamb-ni jugein chongeu hun nessan, a pe ne houyamb quet petra e bass én dondæt ag é galon ! Ur folleah vras-é clasq jugein ha condannein santimanteu hun nessan péré n’en dint hanàuet nameit guet Doué. Jugein ér fæçon-zé, e lar sant Yehan-Climaq, e zou cass en hardéhtæt beta trôn en Eutru Doué, hag hum guemér doh Jesus-Chrouist péhani e zou é hunan gùir Juge er ré vihue hag er ré varhue. Ni e vou juget èl m’hur bou juget er réral, ha mar hur juge en Eutru Doué hemb truhé èl m’hur bou juget er réral, ni e zou sur a vout condannet.

En dén carantéus e zou mad é quevér en ol, ne hoal-gomz a hanni, ne chonge droug ar goust hanni, n’hum anquin quet a vonheur é nessan ; ya, en hani en dès ur garanté revé Doué e gav tu de vêlein memb er ré en dès defauteu, pé d’er bihannan, de huennat en droug ou devou groeit.

résolutioneu.

1° Me sellou perpet inour me nessan el un dra é péhani ne zelian jamæs touchein na dré me goal-gonzereah, na dré me goapereah, na dré me fal jugemateu. — 2° N’hum zisconfortein quet ag é vonheur ; me vou joéius ag er vad e huélein é arrihue guet-hou ; a pe gavein en tu de gonz mad a nehou, m’er groei a volanté vad. — 3° É léh cheleuèt er goal-gonzereah guet pligeadur, me hrei tàuein er ré vou idan d’on, pé ma ne mès chet de sellèt ar nehai, me zistroei er gonz ar un dra aral, pé me ziscoei ne vennein quet bout lodêc én ou deviseu. — Men Doué, reit-t’ein er græce de larèt èl unan ag hou profætèd : Me hrei brézel d’er ré e hoal-gonz.


CHAPISTR NAU HA HANTÉR-HAND.
ar gastimant hun nessan.

I. Beah divlam hui-memb quênt clasq difariein er réral ; ne jauge quet doh-emb temal en nessan ag er péh e hramb ni-memb. Mar e hoès ur grèd intampius de zistrugein er sieu fal, commancet dré hou ceré-hui ; beah douce ha mad é quevér hou nessan, ha goarnet er rustoni aveid oh.

Mar couéh hou prér én ur faut benac, e lar Jesus-Chrouist, reit dehou, étré ean ha hui, un avis guet caranté, guet eun a hobér méh dehou dirac er réral ; mar hou cheleu, hui hou pou-ean gouniet de Zoué ; ma n’hou cheleu quet, mar dalh hoah doh é fallanté, reit doairé a nebou guet avistèd d’er ré e hel parrat doh en droug ; mar hum daul d’er péhèd dirac en ol, temallet ean dirac en ol, mar cav guet-n-oh é vou mad quement-cé ; mæs ne laret quet guir, mar gùélet ne chervigeou hou conzeu dehou.

II. N’hum vêlet jamæs a zifari nac a bunissein er réral ma ne hoès chet carg d’er gobér. Tad, mam, mæstr, supérior, temalet, menacet, castiet ; hui en béhehé ma n’er groet quet. Gueu e hrér doh er réral a pe vanquér a gastiein er ré fal ; gueu e hrér memb doh er ré fal a pe n’ou funissér quet. Er bunition, emé er Spered-Santel, e vir doh ur hroaidur a gouèh én ihuern. Anfin, gueu e hramb, doh-emb hun hunan ; donnèt e hramb de vout lodêc ér péhèd, a p’el lausquamb dré hur faut hemb punition. Red-é castiein, nepas hemb quin rac m’en dé bet groeit er péhèd, mæs quêntoh eit mirèt a gouéh én-hou ur huéh aral. Red-é mirèt doh en droug péhani e za liès dré ma ne harpér quet doh-t-hou dré ur bunition vad.

N’en dé quet perpet mad castiein dré dauleu na dré rustoni. Nac é pilehoh un dén diavis èl un tam pri, èl ma pilet er gran, ne lamehet quet é ziavistèd nac é valice guet-hou, e lar er Spered-Santel. Red-é gobér doh-t-hou guet doustér, pedein Doué de zouçat en imurieu calet-cé ; Doué é hunan e zou er médecinour ag er galon. N’en dès meit en hani en dès crouéet en inean e hel hi gùellat, emé sant Augustin.

Col hou ç’amzér e vehé ehué clasq difariein dré rustoni ur voès trousus ha chicanerès ; quement-cé vehé clasq mirèt en ahuél a huéhein, e lar er Spered-Santel, ha derhel én é zorn un dornad ivl. Er hoassèd e zeli nezé pourfitein ag en avis e ra sant Paul dehai : « Câret, em’ean, hou priédeu, ha ne gueméret quet er rustoni guet-hai. » Hui ou gouniou quêntoh dré un doustér aviset eit dré ur gonz calet. Ur bunition eit bout mad e zeli bout diazéet ar er garanté. Crial hemb arsàu guet é dud, trousein eid en distérran tra, n’en dé quet douçat, mæs calettat en imurieu. Un dra méhus é, e lar unan-benac, gobér ur faut eit punissein un aral.

III. Douget a gol confiance er ré e zou idan d’oh. Mar vennet rein dehai dougeance, guet eun a vout dispriset, groeit quement-cé guet avistèd, dré zoustér, ha nepas guet ur rustoni divergond. Gùel-é hoah bout dispriset eit casseit ; gùel-é col lod ag é væstroni dré zoustér eid hi goarn dré en dærision. En hani e glasq laquat réral d’aboeis dré guirieu calet e gol caranté er ré er cheleu hag ind e za de vout é anemisèd, ha martezé en en dès quement de zougein èl e zou doh en dougein ean-memb.

résolutioneu.

1° Me avertissou me nessan, a pe gredein é vou mad er gobér ; mæs me choégeou me amzér, un occasion jaugeabl, ha m’er groeit guet doustér ha madeleah, eid er gùellan. 2° É quevér er ré distérroh aveidon, m’er groei perpet guet truhé ha caranté, quêntoh aveit dré fache, ha n’impléein er rustoni que n’em bou queméret en ol moyandeu è zoustér, pé, a pe vou ret gobér èl-cé eit mirèt doh er goal-scùir. Men Doué, secouret-mé de vout fidel d’en ol devérieu a béré é on carguet é quevér me nessan.


CHAPISTR TRI-UIGUÊND.
ar en orgueil.

En orgueil e zou clasq ma vou groeit stad a han-omb, ba bout sàuet drest er réral eit mæstroniein ar nehai, e sigur ma vihuehemb-ni, hemb bout idan perh dén erbet aral. Er si-cé e zou casseit guet Doué ha guet en dud.

I. En Eutru Doué ne hel quet, pêl-amzér, derhel én ur stad inourabl un orgueillus, abret pé dehuéhat ean en discar. Quentéh m’en dès Lucifér clasquet hum seuel, é ma bet taulet ér palfond ag en ihuern. A vusul ma hum sàu ha ma hum foënhue ur spered carguet a orgueil, Doué e za ehué devout roc én é guevér ! Ean e den é hræce guet-hou hag el lausq é hunan. Chetu perac é lausquas a nehou en dud abil ag er bayannage, d’ou chongeu fal ha d’ou inclination méhus ; ean e lausq hoah hinihue en dé, en dud disquêntet hag orgueillus ag en amzér-men, d’en desirieu fal ag ou halon ha d’un dalledigueah péhani e hoanna ou fé ; ou hreden hag ou religion e dro de nitra ; revé er péh e lar hur Salvér : " Penaus é hellehoh-hui en dout ur fé bihue, hui péré e glasq bout mêlet en eil guet éguilé ? »

II. Er péhèd-cé e zou casseit guet en dud, rac en orgueillus e laca trous ha tabut én ol léhieu ma hum gav. Ur spered orgueillus en dès laqueit droug é misq en Ælèd ér baraouis. Ne faut meit un doctor orgueillus eit laquat lézenneu fal én Ilis ; ne faut ehué meit ur spered foënhuér, ur spered roc ha glorius én ur fameil, én ur houvand, én ur guér, eit laquat én-hai trous ha velim. N’en dès na confiance, na gùir garanté, na peah é misq er ré glorius ; rac en orgueillus e ven hum seuel drest er réral. Lan a garanté doh-t-hou é hunan, ne hra stad meit ag é santimanteu ; quement-cé e vé caus ne hel dén en andur, èl ne hel ean andur hanni ag é du. A pe houyehé un dén glorius petra e chongér a nehou, nitra ne vehé gùel eit discar é orgueil.

III. Er péh e laqua hoah er péhèd-cé de vout miliguêt, e zou rac n’en dé diazéet ar ræson vad erbet, En orgueillus e zou amoêd erhoalh eid hum vêlein hag hum seuel, deustou n’en dès nitra a vad én-hou. Petra e hoès-hui a han-oh hou ç’hunan meit misér ha peuranté ? Mab-dén n’en dès a nehou é hunan, e lar en Tadeu ag ur honcil, meit en dalledigueah hag er péhèd. Arlerh er honzeu-zé, èl petra enta é hellet-hui hum sellèt ? Ol er péh e hoès a vad, er yehaid, er squênd vad, er halitéieu inourabl, n’en dint-ind madeu en dès reit t’oh en Eutru Doué ag é vad volanté ? Hou vertuyeu hag hou ç’œvreu mad memb e zou labour é vadeleah. En Eutru Doué péhani, èl m’el lar sant Augustin, é couronnein hou ç’œuvreu mad, ne gouron nameit é zonæzoneu. En distérran œvr mad e hret e za muyoh a Zoué eit ne za er splandér ag en hiaul ; rac er splandér e hellehé, dré ur miracl, liguernein hemb en hiaul, mæs dén ne hel gobér nitra eid er baraouis hemb græce en Eutru Doué.

Gobér anjuli de Zoué é enta hum foënhuein guet er mad e hrér ; ean-é er vamen quetan ag er péh e hoès groeit ; trugairéqueit-ean, hum rejoeisset hui-memb, rac ma hum chervige a han-oh eit cresquein é hloër a zianvæz ; mæs ehué hum humiliet, rac ma hum chervige ag unan quer miserabl èl oh. A pe hret treu caër aveit Doué, n’en dé quet a nehou deléour d’oh, ne hret meit hou tevér. Er péh e hret ne gresq a nitra é eurustèd, a pe n’en dès chet dobér a han-oh.

Ol er péh e zeliamb, arlerh hur bout clasquet pligein dehou, e zou hanàouèt guet humilité penaus n’en d’omb meit serviterion didalvé ; penaus n’hun nès groeit meit er péh e oé ret t’emb gobér ; penaus hun œvreu santellan n’en dint dirac é zeulegad, meit èl ul lién vil ha couciet ; penaus ne véritamb quet memb bout é serviterion : n’hur bou hemb quin er gonsolation-men, ma ne hellamb gobér nitra eid er rantein eurussoh, ni e hellou er gloriflein dré hun humilité.

A zivout en dud, ne hoès chet ehué ræson erbet d’hum seuel drest hanni. Mar d’oh ihuelloh é carg, mar e hoès réral idan d’oh, ne zeliet quet hum gavouèt gùel aveit-hai. A pe vezé bet volanté Doué, hou mehuel pé hou servitour e vezé bet é commandein d’oh, ha hui doh er chervigein. Nac hou pehé memb vertuyeu caër, ne zeliet quet hum gavouèt gùel eid en dorfæterion. Ne houyet-hui enta penaus ur péhour digampen e hel donnèt de vout ur sant bras ; hag en hani e zispriset a gaus d’é fallanté e vou martezé un dé én nean, ha hui-memb, hag é vehoh er santallan dén e zou ar en doar, hui e hel donnèt, én ur momand, de vout anemis de Zoué ha bout condannet d’er poénieu ag en ihuern. Mar e hoès un dra-benac a vad, e lar sant Paul, hà ne hoès-ean hui bet guet Doué ? Perac é queméret-hui gloër guet-hou ?

Ma ne zeli quet er péh ma omb nac er péh e zou a vad én-amb hul laquat de guemér gloër, er péh e zou ér mæz a han-omb ne zeli quet ehué er gobér. En hani e zou glorius guet é zillad, guet é vràuité, guet é zanné, guet é inour, guet é rang, hum zishanàu hag e ancoéha er péh mé ma. Ul lon brutal, ur jau, laramb-ean, goleit guet un dibr aleuret, hag é vehè ur roué ar nehou, n’en dé attàu meit ur jau. Ur mein taillet fin, laqueit én diaraug ag ur palæs, n’en dé perpet meit ur mein èl er ré e zou én dean ag er veinglé. Er memb tra, un dén gronnet a hloër hag a inourieu, sàuet drest er réral dré é zanné hag é gargueu, n’en dé perpet meit un dén èl er réral, guet un dra benac open martezé, é ma brassoh péhour, hag é ma er ré dispriset guet-hou liès mad gùel eit-hou, hag é vehé jaugeaploh eit-hai er stad hag en danné en dès-ean.

En dud a noblance hag a galité e zeli en devout chonge penaus dirac Doué n’en dint nitra muyoh eid en dud aral. Tennet-ind a zoar hag a fang èl er réral ; dihoallent ne chervigehé un dé ou rang ihuel d’ou golein a véh ha de dennein ar nehai ur bunition rustoh. Revé er menace-men e hra en Eutru Doué, en dud crihue ag en doar en dou tourmanteu crihue ér bed aral. Dirac en dud, ou noblance ne chervige meit d’ou rantein disprisabi, mar hum daulant d’en orgueil. Quement a inour e ra er vertu d’ou noblance, èl a zizinour e ra dehai en orgueil, er vertu e zou er gùir inour ha noblance eit mab-dén.

Achihuamb er chapistr-men quer précius dré er honzeu caër e laras Tobi : « Dihoallet, me mab, ne vehé jamæs orgueil én hou calon nac én hou conzeu, rac en orgueil e zou er vamen ag en ol béhedeu. »

résolutioneu.

1° A pe zisplige quement en orgueil de Zoué, ha ma lam guet-hou é hloër, ma hra quement a zroug ér bed ma holo a véh en hani hum daul dehou, me hrei brézel dehou quehèd èl ma vihuein. — 2° Mæs me hrei gùel, me chongeou liès penaus er péh e mès a vad, me mès-ean bet guet Doué, èl ag er vamen ag en ol madeu. — 3° Èl-cé n’hum hlorifiein a nitra, mæs me rantou gloër de Zoué ag en ol vad e hanauan én-an. — Men Doué lamet a me halon en orgueil, er vanité, er brésomption hag en ol vinceu e stleige ar é lerh er monstr-zé.


CHAPISTR UNAN HA TRI-UIGUÊND.
ar en humilité.

1. N’en dès chet calz a dud hag e sant en dobér a vout humbl. Er vertu-cé e zou neoah quer requis que ne hellér bout salvet hemb d’hi. Hi e zou, revé sant Bernard, fondæzon ha goarnourès en ol vertuyeu aral. Ma n’en da en humilité én ou raug, ma n’hum gav guet-hai hag ar ou lerh, en orgueil e hra dehai col ou mérit, e lar sant Augustin. Er vertu-cé e zou quer caër ha quer bras, m’en dès Mab Doué dischennet ag en nean eid hi disquein d’en dud ; disquet guet-n-ein, e lar-ean, nepas gobér miracleu, mæs disquet guet-n-ein é on douce hag humbl a galon. Chetui quetan quentel er Mæstr bras-cé ; ean en dès hum reit ean-memb eit scùir a nehi ; ean en dès hum izelleit beta quemér seblant ur sclav ; ean en dès hum gaiget é misq er béherion hag er ré dihouyèc ; deustou m’en dé nehou splandér er bed ha mamen en ol santeleah, jamæs n’en dès queméret pligeadur én-hou é hunan. Ean en dès tremeinet é vuhé én dihoeldæt, ha n’en dès hum ziscoeit d’er bed nameit aveit seuel, dré é humiliationeu, gloër é Dad taulet idan en treid dré orgueil mab-dén. Ean en dès choéget aveid é vam er burran ag er Gùérhiésèd ; mæs jamæs n’hi devezé bet en inour-zé, ha pe ne vezé quet bet en humplan ag ol en dud ; ha Jesus-Chrouist e vezé bet gùel guet hou en dout eit mam ur voès ordinær eit gannein ag ur huérhiès orgueillus. O humilité un Doué ! izellèt é tiscarès-té hun orgueil-ni ! Quement e gouéh d’en humilité èl d’er fé ; hemb er fé ne hellér quet pligein de Zoué na monnèt d’en nean. Naren, e lar Jesus-Chrouist, ma n’en det de vout haval doh bugalégueu, ne yehoh quet é ranteleah en nean. Sellet humilité ur hroaidur, n’hum sàu quet ihuelloh eid er réral ; n’hum foënhue quet guet é spered, é noblance, é zanné ; mar er mêlér, ean en dès méh, ean e sant é zihouyedigueah hag é hoannedigueah ; gredus d’hanàouèt un dra-benac, ne ræson na ne chican quet ar er péh e larér dehou ; simpl, aboeissant, ean e hanàu é fauteu hag hum lausq de vout disquet. Ur hroaidur e zou gùir én é gonzeu hag e grèd er réral èl d’hou ; n’en dès caz doh dén ha ne chonge quet hum vangein ; ne gar quet droug d’é nessan ; ne gondan quet hanni ; ean e respet peb-unan. Chetu en hani e guenig Mab Doué aveit scùir ; ean hum blige é tevis guet en ineanneu simpl hag aboeissant ; mæs ean hum sàu énep d’er ré orgueillus, hag e refus dehai é hræceu ; ean ou discar èl er gùé séh péré ne zougant quet fréh. Er gleàu hag er glouéh ne chomant quet ar er mannéieu, mæs ind e rid én dondæt ag en devalenneu ; èl-cé ehué græceu en nean n’hum gavant quet ér haloneu orgueillus, mæs ér haloneu humbl hag izel.

II. N’en dès hanni ha ne gâr en humilité ér réral ; mæs n’en dès chet calz hag hi hâr, hi fratiq eit-hou. Peb-unan eit gounit grad er bed e hoér cuhein é zihouyedigueah, gùennat ha digaréein é sieu eit discoein qualitéeu ha vertuyeu péré n’en dès chet. Ne gredér quet perpet hum vantein, mæs clasquein e hrér troïeu ; gobér e hrér memb seblant ag hum gondannein eit cavouèt gùel en tu de vout mêlet guet er réral. Hennéh e zou un orgueil fin ha bigotage. Cuhet hou sieu guet avistèd, hui e zeli er gobér : en humilité n’en dé quet doh ou discoein d’en ol. Cuhet-ind, nepas eit bout istimet, mæs guet eun a rein goal-scùir. En humilité n’hum gav quet ehué é clasq cuhein ol er vertuyeu hag er halitéeu mad : « Revou gùélet hou ç’œvreu mad, e lar Jesus-Chrouist, eit ma vou gouyet penaus é vihuet èl ur hrechén mad, penaus é hret un implé mad ag hou calitéeu, ag hou madeu ; nepas aveit bout mêlet guet en dud, mæs aveit ma ranteint gloër d’hou Tad péhani e zou én nean. »

En hani en dès ur gùir humilité e hanàu é ma guet Doué en en dès bet er péh a vad en dès. Ne glasq quet nahein é sieu nac é falïanté, ean e houlen bout avertisset ha temallet ; ne souffr nameit guet poén bout istimet ha mêlet, haval doh unan clan péhani e hoér é éma clan, ha ne hel quet souffrein ma vou laret penaus é ma yah ; hag, èl ma laca perpet unan clan é zroug brassoh eit n’en dé, ha ma quemér memb pligeadur é cleuèt larèt quement-cé ; un dén en dès un humilité parfæt en dès ehué pligeadur é cleuèt er péh en humili.

Un dra souéhus é ma n’en dès dén hag e zouge muyoh en disprisance eit n’en dé en hani er mérit muihan, ha m’en dé er ré siussan ha decriettan-é er ré ne ven quet bout avertisset ag ou défauteu. Ur gùir grechén en dès santimanteu aral ; ne zouge quet er méh, ha jamæs ne grèd é hrér gueu doh-t-hou, rac ma crèd méritein mui a zroug eit ne hrér pé ne larér a nehou. Chetu perac peb-unan e hra stad vad a nehou, rac ma istim en ol, ha n’en dès disprisance meit eit-hou é hunan.

III. Er gùir humilité e zou diazéet ar en hanauedigueah a Zoué hag ar en hanàuedigueah a han-omb ni-memb. Chetu sciance er Sænt ; ar en doar, hi-é er gaërran ag er huellan rah. De betra é chervigeou de vab-dén gout penaus é tro er stirèd én amzér, ma n’hum hanàu quet ean-memb, ma ne houér quet petra é ean dirac Doué, nac er poénieu en dès méritet ?

En hani e hanàu ag un tu majesté ha santeleah en Eutru Doué, ag en tural é izeldæt ha misérieu é inean, na distérret, na miseraplet en hum gav-ean ! Un inean touchet é huélèt hé misér hag hé izeldæt ne hra quet mui calz a gas a istim nac a zisprisance en dud ; nezé é gùirioné é vér bres dirac Doué. Sellet en humbl publikén, é léh hum vêlein èl er pharisién, er sam ag é béhedeu en discar doh en doar hag e hra dehou rùein guet méh. Ean e ra de hanàouèt é ma fal ; ean e demal dehou é hunan en droug en dès groeit ; ean hurn laq izel dirac Doué, ha Doué er sàu hag er pardon, hag en orgueillus pharisién hum gav dispriset guet-hou.

résolutioneu.

1° Me houlennou liès en humilité guet Doué. — 2° Me offrou eid er mêlein ol er vad e zou én-an pé e hellan gobér. — 3° Me gonzou er bihannan ma hellein a han-an hag ag er péh em sel, ha jamæs eid hum foënhuein, pé eit bout mêlet. — 4° Me souffrou guet caranté hag a galon vad en humiliationeu én ur chongeal en e mès-ind méritet dré me féhedeu. — O men Doué ! reit-t’ein en humilité, ha groeit ma pratiquein er vertu-zé ém ol conzeu, œvreu ha poénieu.


CHAPISTR DEU HA TRI-UIGUÊND.
ar er vertu a bénigen.

N’en dès nitra e ra mui a gonsolation épad er vuhé, na mui a hrèd én ær ag er marhue aveid er bénigen. Hi e bardon er péhèd, hur goarant doh-t-hou hag e hra d’emb hum zerhel é græce Doué ; hemb d’hi ne hellamb quet en devout espérance erbet a salvedigueah, e lar hur Salvér.

Ha fautein e hra d’oh ma ne vehet quet punisset guet en Eutru Doué, emé sant Augustin, hum bunisset hui-memb. Red-é ma vou punisset er péhèd én hani en dès er groeit, pé dré en Eutru Doué énep de béhani en dès hum sàuet ; ér bed-men dré er bénigen, pé ér bed aral dré en tan. É oh ar en doar eit poéniein ha labourat, ha crechén-oh aveit gobér pénigen, e lar er honcil a Drant ; buhé ur hrechén e zeli bout ur bénigen dalhabl. Ne vehoh quet gùir grechén, na ne gresquehoh quet ér barfætion nameit revé ma réglehet hou puhé ar hani hur Salvér Jesus-Chrouist. É vuhé e zou bet ur bénigen, ur martir pamdiêc ; chetu en hent en dès merchet t’emb eid arrihue ér joéieu ag er baraouis ; er Sænt én dès-ean héliet.

« Lod a nehai, emé sant Paul, en dès souffret er goapereah, en tauleu fouêt, er prisonieu ; lod e zou bet hichennet é bihue, lahet a dauleu mein ; lod aral e zou bet dibennet, quignet, losquet é bihue ; lod aral en dès tremeinet ou buhé é ouilein ou féhedeu. » Chetu petra en dès groeit ineaneu just eid effacein ou féhedeu.

Mar en dès Mab Doué, péhani e oé divlam ha dibéh, scùillet dareu a hoaid aveit péhedeu péré n’en doé quet groeit ; mar en dès quement a ineaneu santel crucefiet ou horv, petra ne zeliehoh-hui gohér, hui péhani é léh bout santel e zou carguet a fallanté ? Refus a hobér pénigen e zou un dra anjuliussoh d’en Eutru Doué, emé sant Chrysostôm, eid er péhèd. En aheurtemant ér péhèd e zou un torfæt ha ne vérit quet bout pardonnet guet Doué, emé sant Jerôm.

II. Petra e zou ret enta gobér eit bout ur gùir bénitant ? Red-é gobér èl un tad a fameil, vaillant, apert, sourcius ag é dreu ; ean hum chervige a guement tra e zou aveit tennein ur pourfit benac aveit paiein é zeli ha réglein mad é affærieu. Oh ! guet a zelè hun nès-ni é quevér en Eutru Doué.

Ni e gommance gobér satisfaction de Zoué, ni è zistan é golér a p’hun nés quæ ag hur péhedeu, a pê arsàuamb ag en offancein, a pe changeamb a vuhé. Ouilein hur péhedeu, ha chom hemb gobér quin hanni hag e houlen bout ouilet, chetu, e lar sant Gregoër, petra-é ur bénigen vad ; hemb er changemant-cé a vuhé, er bénigen e zou faus.

De betra é chervige t’oh scoein ar hou calon, ouilein hou péhedeu, ma ne vennet quet ou huittat ? Quement-cé n’en dé quet distannein colér en Eutru Doué na discarg hou cousciance, mæs hi halettat hag hi harguein a grimeu, e lar sant Augustin ; quement-cé e zou havalein doh er hounidision péré e sco ar ou nerh ar er pahué, guet ou marholleu, aveid er haleltat. Hui e hra alézoneu bras, red-é d’oh er gobér, mar e hoès paud a vadeu ; mæs en alézon n’en dé quet treu erhoalh eit distannein colér en nean. N’en dé quet dré en argand, emé Salvian, é houniér græce ha caranté Doué, mæs dré er changemant a vuhé. Hui e hum dromp enta, mar credet gobér pénigen, hemb changein a vuhé : qùittat er péhèd, hou fal accustumanceu, chetu er hetan tra e hoès d’hobér ; rac, arlerh en dra-zé, péh repos e hellet-hui hou pout é vihuein ér péhèd, é goal-hræce en Eutru Doué ? Quement-cé neoah, n’en dé quet er musul eit gobér pénigen, red é bihuein én anquin, én humilité, pratiquein er mortificationeu, èl m’el larehemb goudé.

résolutioneu.

1° Péh pénigen e mès-mé groeit beta bermen ? Mal bras-é d’ein commance.— 2° É han enta ag er momand-men de changein a vuhé ha de virèt a gouéh ér péhèd. — Hui, ô men Doué ! péhani e change er haloneu dré hou cræce, me guenig d’oh me hani, acelfin ma hi distaguehoh doh er péhèd ha ma laquehoh én-hi en tan ag hou caranté divin.



CHAPISTR TRI HA TRI-UIGUÊND.
aveit gobér ur guir bénigen, red é bihuein ér glahar hag én anquin.

I. Ne chervige quet de calz a dra castiein er horv ma n’en dé er spered hag er galon flastret dré er boén. Tristedigueah hur Salvér é huélèt péhedeu er bed, é hlahar bras ér jardrin Olivèd, e zou ul leçon crihue aveid omb. Un Doué péhani e ouil me féhedeu, péhani hum anquin ar stad me inean, e hra d’ein compren ne fehé quet bout rai chagrinet me halon-mé, na men deulegad scùil jamæs dareu erhoalh. Er Sænt ne hrent meit huannadein ar en doar. David, deustou ma oé sur ag é bardon, n’arsàué a hirvoudein ; er chonge penaus en doé collet é Zoué e hré dehou scùillein dé ha noz calz a zareu ; sant Pier n’en doé péhet meit ur huéh, hag ean e ouilas perpet ; ha ni, ni e béh liès, ha ne ouilamb jamæs. Ne vern mèn é on, e laré un ermit, ne huélan meit me féhedeu ; m’hum sel èl unan condannet d’en ihuern, é péhani é huélan hilleih a ineaneu péré n’en dint quet quer cablus èl on ; nezé m’hum daul ar me face doh en doar, me huannad, me ouil dirac me juge.

II. Hà vennein e hret-hui bout pardonnet guet Doué ? Revou perpet hou péhedeu én hou spered ha dirac hou teulegad. Laret hemb arsàu guet ur profæt : ah ! men Doué, petra e mès-mé groeit ? Laret guet S. Augustin : ah ! men Doué ! bràuité perpet couh ha perpet nehué, rai zehuéhat en e mès hou ç’hanàuet, rai zehuéhat en e mès hou câret. Laret guet er mab prodiq : Me zad, péhet e mès énep d’en nean hag énep t’oh, ne véritan quet mui bout galhuet hou croaidur.

Santès Thaïs, péhourès vras, e laras de sant Paphnuce n’hi doé quet credet, tri blai doh-tu, hanhuein Doué a gaus d’hé fal buhé, hag en hi doé hum goutantet a larèt hemb arsau, én ur hirvoudein : « O hui péhani en dès me hrouéet ! hou péet truhé doh-ein. Quêrhet, e laras dehi en dén santel, hou huannadeu, mui eid hou pénigenneu aral, en dès douguet Doué d’hou pardonnein.

Ne gredet quet jamæs en e hoès ouilet treu erhoalh eid hou péhedeu, e lar sant Augustin ; er méh hag er glahar ag hou fauteu ne zeli achihue meit guet hou puhé. Ur péhèd hemb quin e zeli bout ouilet épad un éternité, e lar Tertulian. Ur péhour en dès perpet é fauteu dirac é zeulegad hag en dès glahar a nehai, o hel bout sur é vou pardonnet guet Doué. N’en dès nitra crihuoh eit lacat en Eutru Doué de sellèt dohemb guet truhé eid er glahar hag er sacrefice ag ur galon anquinet.

résolutioneu.

1° Ha mé ehué, eid héli quement a sænt pénitantèd, m’em bou chonge liès a me féhedeu a ziaguênt eid ou hassat ha clasq ou golhein én dareu ag ur gùir bénigen. — 2° Ha me griou liès misericord trema en hani e mès offancet quement. — O men Doué ! sellet guet truhé doh ur péhour bras !


CHAPISTR PUAR HA TRI-UIGUÊND.
aveit gobér ur guir bénigen é ma ret bihuein én humilité.

Er Spered-Santel e lar d’emb penaus en orgueil e zou er vamen ag en ol béhedeu ; rac quement péhour e zou hum sàu énep de Zoué hag e bèlla doh-t-hou ; chetu perac é ma ret m’en dégaasou en humilité èl aben trema Doué.

Ne vern a béh tu en hum sel er péhour, pé ag én tu doh Doué, pé ag én tu doh-t-hou é hunan, pé ag én tu doh é nessan, ean e gav léh d’hum humiliein.

I. Én tu doh Doué, ean e zeli hum sellèt èl ur sclav é brézel doh é væstr ; èl un torfætour en dès hum gueméret doh é roué ; èl un traitour, un dén hemb calon, péhani en dès trahisset é hobérour mad ; èl ur hroaidur dinatur hag orgueillus, péhani en dès hum sàuet énep d’é dad ha d’é ol vad. Ya, hui e hoès goalhet en Eutru Doué a zisprisance, ha hui e hoès velimet en droug e hret dehou istroh eit dré ur péhèd marhuel ; hui e hoès-ean goapeit muyoh eit ne hellet en inourein dré hou ç’œvreu, hag é hrehoh en œvreu mad en dès groeit en ol Sænt. Na crihuet ur ræson d’hum humiliein ! Penaus é credet-hui hoah enta hum seuel hag hum gavouèt un dra-benac guet hou ç’œvreu mad ?

II. Én tu doh-oh hou ç’hunan. O mab-dén ! é péh stad é ous-té couéhet dré er péhèd ? Reit e hès en taul ag er marhue d’ha ç’inean ; couciet e hès-hi, ha laqueit é hès ar nehi, èl ma lar er scritur, limage el lon brutal. Rac ne hès héliet nameit ha hoal-inclinationeu èl el lonnèd gouihue. O men Doué ! e laré David, penaus é credehen-mé hum ziscoein dirac oh ; hum zisinouret e mès beta donnèt de vout haval, dirac hou teuiegad, doh ul lon brutal ?

Ur stad izel meurbet e oé aveid hur Salvér bihuein én deserh é misq el lonnèd gouihue.

Mæs hanùuet guet humilité, péhour, penaus ne véritet quet hum zerhel dirac J.-C. é rang el lonnèd gouiv hemb quin. Biscoah n’ou dès péhet ; n’en dint quet ér stad de hanàouèt na de gârein Doué ; ha hui péhani e zou crouéet aveid er hârein, n’hum cherviget ag hou ræson hac ag é zonæzoneu nameit aveid en offancein. Hui e zeliehé enta hum lacat izelloh aveit lonnèd, izelloh memb aveid en diaulèd. Bout e zou amen unan én hou misq hag e zou un diaul, e laré hur Salvér én ur gonz a Judas. Chetu er chonge e zeliehoh hou pout a hanoh hou ç’hunan, guet un dra-benac hoah open, en diaul n’en dès péhet nameit ur huéh, ha hui, guet a béhedeu marhuel é oh-hui sammet ? Ha hui e hellou hoah goudé quement-cé hum istimein ? N’istimér quet er péh e zou vil ha truhêc ; mæs hà hui e hel gùélèt un dra-benac villoh ha truhêccoh aveid hou cousciance ? Hàg ean e zou enta un dra-benac e zeliet disprisein mui aveid oh hou ç’hunan ?

III. Én tu doh hou nesscan. Hui e ancoéha é oh péhour a pe zispriset hou nessan. Hag é vihuehoh hui èl ur sant, hou cousciance e zeli gobér d’oh larèt guet mui a ræson aveit sant Paul : me zou er brassan péhour, er miseraplan ag en dud ; rac ma teliet hou pout mui a gaz hag a zongér doh unan hemb quin ag hou péhedeu, aveit doh péhedeu ol er réral.

Hàg ean e zou ur péhèd benac a bébani n’hellet hum rantein cablus ? Nac en devehé un torfætour groeit drougueu péré ne hoès jamæs groeit, credet hoah é ma gùel eid oh, rac n’en dé quet bet quen disquet èl oh ha n’en dès chet bet er græceu e hoès-hui bet. Credet en hou pehé groeit hui-memb péhedeu villoh, a p’en devezé en Eutru Doué hou lausquet d’oh hou ç’hunan. En dôn ag hur halon e zou quer brein, ma teliehemb sellet èl hur ré, er péhedeu memb n’hun nès chet groeit ; er péh en dès groeit de sant Augustin larêt : Men Doué hui e hoès reit t’ein quement a hræceu, doh me goarantein doh péhedeu ne mès chet groeit, èl doh me fardonnein ag er ré e mès bet groeit.

Ne zeliet quet col er hùèl diar hou misér, na diar hou tishanàuedigueah, arlerh ma hoès bet er maleur d’offancein hou Toué, hou Crouéour. A p’en d’oh é misq er grechénion aral én ilis, hou pet chonge ag er gonz-men deit a guéneu en dén santel Job : « Bugalé en Eutru Doué hum zastumas d’un dro, ha Satan hum gavas én ou hreis. » Hou péet méh doh hum gavouèt él léh santel guet quement a ineaneu vad. Ul lod caër a nehai e zou haval doh en Ælèd dré ou furtæt, ha n’en d’oh-hui meit ur péhour miliguèt. Credet é ma ur græce-é e ra d’oh en Ilis, doh hou ç’andur é misq hé bugalé, hui péhani e zeliehé bout idan treid en diaulèd. Mar e hoès danné pé cargueu inourabl, chonget ne hoès chet ind méritet, ha penaus er réral ou mérit gùel eid oh ; chonget penaus n’en d’oh sàuet ihuelloh eit ré zou nameit aveit bout discaret izelloh eit-hai. Hanàuet penaus ur péhour èl oh, péhani en dès méritet malloh en dud hag hani en ol treu crouéet, ne vérit quet bout sàuet drest er réral na mæstroniein ar nehai. Mar d’oh dispriset, mar d’oh casseit, er huél ag hou péhedeu e zeli dégass chonge t’oh quentéh ne véritet quet ma hrei en dud stad vad erbet a han-oh. Ur péhour en dès méritet en ihuern ne fehé quet bout castiet erhoalh ér vuhé-men, hag é quemér en treu revé Doué, ne hoès chet d’hum glêm, a pe hrér d’oh revé hou mériteu. Oh ! p’hou pehé, èl er publikén ag en aviél, santimanteu a humilité, ne vern péh quer bras péhour oh bet, hui e vehé ur gùir bénitant hag ur sant bras, rac en Eutru Doué ne zispris jamæs ur galon glaharet hag humiliet. Hemb en humilité-cé n’en dès chet a salvedigueah. Ma n’en det de vout humbl èl bugalé, e lar Jesus-Chrouist, ne vehoh quet jamæs mad de monnèt è ranteleah en nean.

résolutioneu.

1° M’hum sellou én amzér de zonnèt èl un nitra péhani hum sàu énep de Zoué. — 2° M’hum izellei dré er chonge en e mès dispennet én-an labour men Doué. — 3° M’hum laquei dré me chonge izelloh eid er vrassan péherion. — 4° Ha me andurou er goapereah, en disprisance, èl unan ag er poénieu distérran e mès méritet a berh en treu crouéet. — O men Doué ! ne flastret quet er prean doar-men, péhani en dès en hardéhtæt d’hum seuel énep t’oh hag énep d’hou lézen santel ; ean e hanau anfin é izeldæt hag en dondæt ag é visér.


CHAPISTR PUEMB HA TRI-UIGUÊND.
aveit bout guir bénitand, red-é bihuein ér boén.

Er ré e héli Jesus-Chrouist, emé sant Paul, en dès staguet doh er groéz ou horv guet é fal-deicheu ; de larèt-é ur hrechén pénitand e gasti é gorv, e hoarn é squêndeu doh en droug, hag e houér diovér memb er péh n’en dé quet dihuennet.

I. Er horv e zou un anemis doh péhani é teliamb dihoal ha de béhani ne zeliér quet rein calz a zoustér nac a æzemant. Just-é ma vou castiet benhuêg er péhèd. Mar er cheleuet, caër hou pou rein dehou, ne vou jamæs coutant. Ha doh el lacat de ziovér paud a dreu, ean en devou attàu treu erhoalh.

Red-é rein dehou é vihuance, mæs perpet guet perderi, hemb monnèt jamæs én tural d’er ræson. Péh dishavaledigueah e vehé étré ul lon brutal ha hui, a pe rehoh d’hou corv ol er péh e houlen ? Gùel-é en nan én ur horv divâg, mæs fidel de Zoué, eid en dout ur horv mâguet mad, mæs e glasq er péhèd.

Ma ne hoès meit ur vâgadur ponnér ha fal alleiget, n’hum glêmmet quet na ne glasquet quet en dout gùel. Ur péhour ne zeli quet bout rai én é æz. Daibret, emé Jesus-Chrouist, er péh e vou laqueit dirac oh, fal ha mad, èl ma vou. Mar d’oh én ur beuranté vras, ma ne hoès chet memb er péh e rinquet, mêlet, adoret en Eutru Doué, péhani e ven caërrat hou ç’inean dré zobérieu hou corv. Anduret en nan aveid héli yun hur Salvér. Ur servitour cablus n’en dé quet gùel eid é væstr péhani e zou er burtæt hag er santeleah memb. Hum glêm a yunieu en Ilis, e zou ancoéhat é mant déieu a santeleah queniguet de ol er grechénion. En déieu a bénigen e zou græceu péré e zeliér gùélèt guet joé é arrihue. Mar d’oh intampius aveid hum salvein, n’hum goutantet quet a guement-cé, mæs gueméret hoah déieu aral, é corv er blai, eit gobér vigil. N’en dé un dra just, arlerh hou pout tremeinet quehèd a amzér én ivraignereah hag ér gourmandis guet er béherion, ma yunehet mar-a-huéh guet er grechénion vad ?

Reit d’er beurerion er péh ne zaibret quet a pe yunet, e lar sant Gregoër ; ne yunet quet aveid en Eutru Doue, mæs aveid oh, mar goarnet eid un dé aral er péh e hoès diovéret én hou yun. Dihoallet neoah a hobér pénigenneu, yunieu diavis ha d’hou fantasi. Deliein e hrér castiein er horv, mæs ne zeuér quet el lahein nac en discar rai a blad. Ma n’hou lausquér quet de yun a gaus d’hou ç’ouaid, hou nerh, hou yehaid, hou stad, n’er groet quet.

II. Ur hrechèn pénitand e hoarn é squêndeu doh en droug ; 1° É zeulegad, ean e hra èl Job ur hontrad guet é zeulegad, eit ne selleint doh tra dihuennet erbet, hag a pe za un dra-benac dirac-t-hai hag e hellehé couci er burlæt, ean ou distro bean, hag e lar guet David : « Ah ! men Doué, distroeit men deulegad, acelfin ne huéleint quet er péh e hellehé couci me spered ha me halon. »

Er hrolleu, er festeu, filageu noz, péré e zou bobanceu en diaul, e zou dispriset guet-hou ; ean e hanàu en dangér bras e zou doh ou hantein ; ean e huél é hrant liès col én ur hard-ær vertuyeu péré en dès coustet paud a vlaïeu, a zareu, a bénigenneu. Limage er grucefi hag hani er sænt e hra brassan joé ur gùir bénitand. Ean ou sel, nepas èl orlemanteu én é dy, mæs èl mercheu a religion péré e zégass chonge dehou a bénigen er sænt. E sellèt doh el limageu-cé, ean e huél quel liès a dest hag a juge péré e rebreiche dehou é fauteu hag é hoannedigueah. Ol er péh e huél e laq én-hou santimanteu a bénigen. Mar sàu é zeulegad trema en nean, ean e chonge quentéh en en dès-ean collet. Mar huél er gùé goleit a fréh, ean hum gondan ean-memb èl ur huen séh péhani ne zoug quet fréh. Mar aboeis dehou el lonnèd, mar er chervigeant, ean hum rebreiche ag é ziaboeissance hag ag é fallanté é quevér en Eutru Doué. É bèn pléguet, ean e sel liès en doar, én ul larèt : a zoar é on deit ha de zoar é hein.

2° Ean e sel erhat doh é gonzeu hag e zevis muyoh guet Doué eit guet en dud. Ean e houér é vir er silance doh hilleih a béhedeu ; é ma en téad er vamen agen ol vinceu, hag é lah liès en inean dré er velim e zou staguet ar nehi. Ne ven mui hum chervige ag é déad nameit aveit cannein gloër ha mélodi de Zoué, eit covessat é béhedeu, rein aviseu ha scùir vad d’é nessan.

3° Ean e spi ar é ziscoharn. Mar cleu conzeu énep d’er burtæt, ean en dès poén, rac mé ma Doué offancet ; mar cleu deviseu pé lecturieu bourrus, n’ou cheleu nameit a guement ma hel pourfitein a nehai. Ean e cheleu Doué én dôn ag é galon, quêntoh eid en dud. En dud ag er bed, e lar-ean guet David, e gonz t’ein a dreu a nitra péré, ô men Doué ! ne hellant quet bout memb ur squæd dirac hou lézen. N’en dé quet curius, rac ean e houér penaus er bligeadur é cleuèt paud a dreu n’en dé quet perpet hemb péhèd ; sur-é hoah ma n’en dès chet a zroug é quement-cé, bout e zou mérit bras doh ou lezel. Ean e hanàu é ma en deverranceu hag er joéieu fol ag er bed èl treu ha ne jaugeant quet doh un inean pèhourès, péhani e zeli tremein hé buhé én anquin hag ér glahar.

III. Ur hrechén e gâr er bénigen, e houér hi gobér én treu mad a hend-aral. Mar cleu musiq ha can én ul léh santel benac, ean hum rejoeis é huélèt penaus quement tra-zou e chervige d’inourein er Hrouéour ; mæs ag en tural, ean e huannad é huélèt en en dès diaboeisset dehou quel liès. Ean e ziovér liès er pligeadurieu mad hag honest, aveid hum bunissein ag er pligeadurieu fal en dès queméret gùéharal.

Ma ra d’é gorv un discùéh benac, é ma dré zobér-é, hag èl ènep d’é galon, é chongeal penaus Jesus-Chrouist e dremeiné en nozieu é pedein ; hag èl Mab Doué, é léh ur gulé, ne zeliehé quet memb en dout un très-plég eit repos é bèn. Ne guemér discùéh enta nameit dré zobér ha revé volanté Douè ; quer réglet vé é gousquèt, que ne chom jamæs én é hulé dré baræs. Ne gousq nameit er péh e faut eit canderhel é nerh hag é yehaid, hag aveit bout gùel ér stad de chervige en Eutru Doué.

Ma ne gousq quet n’hum néhance quet ; ean e bourfit ag en amzér-zé aveid ouilein é béhedeu. Mar dihun, ean e sàu quentéh é galon trema Doué. Mar sàu a p’en dé arrihue er hours, ean er groa aveit pligein de Zoué, ha labourat eit pénigen ag é béhedeu.

Oh ! guet a joé e santehoh-hui é vihuein èl-cé ! Hui e huélehé penaus un dé passet ér bénigen e zou mil gùéh caërroh eid en ol pligeadurieu ag er bed, hag é ma paud douçoh ouilein er péhedeu aveid ou gobér.

résolutioneu.

1° A p’en dé bet me horv lodêc én un nombr bras a me féhedeu, m’en dalhou ehué de vout lodêc ém fénigen. 2° Chetu perac me réglou me housquèt, mem bihuance ; me hrei er yunieu e hellein, ha me hrei liès pénigenneu aral revé me nerh ha me labour, mæs dré avis me hovézour perpet. — 3° Me zihoallou doh me squêndeu eit ma ne yei péhèd erbet dré-z-hai ém halon. Me bunissou me zéad, me bêllei doh er hompagnoneaheu dangerus de béré e mès troeit cain ém badient. — O men Doué ! reit-t’ein er græce de gastiein me horv, eit n’em dougou quet mui d’er péhèd, ha ma ressuscitou un dé læn a hloër.


CHAPISTR HUÉH HA TRI-UIGUÊND.
hellein e hrér pratiquein er bénigen é quement stad e zou.

Ol en dud casi e vihue ér bénigen ; mæs rac ma ne hrant quet implé vad ag er poénieu-zé, el lod muihan e varhue hemb pénigen. Credein e hrér é ma pêl er bénigen, deustou m’hun nès bamdé el léh d’hi gobér. Hàg ean e zou ur stad benac ha n’en dès hé foénieu, hé zantationeu ? Diavisset-omb-ni enta chom hemb pourfitein a vadeleah Doué péhani e sel èl ur gùir bénigen memb er péh e arrihue guet-n-emb dré nécessité ! Hàg ean e vehé diæz bras t’oh, é creis hou poén hag hou tiannæstèd, larèt guet Jesus-Chrouist : Me Zad, hou volanté béet groeit.

Hàg ean e vehé diæz bras t’oh, a pe gollet hou yehaid, pé hou madeu dré laironci, pé dré ur goal daul benac, larèt guet en dén santel Job : « Doué en doé-ean reit t’ein, Doué en dès-ean lamet guet-n-ein, é hanhue santel revou mêlet ! » Mar hun nès bet madeu ag é zorn misericordius, perac ne guemérehemb-ni ehué en drougueu e ra d’emb ? Hag hur poénieu, hàg ind e vou brassoh, a pe veint anduret a balamort de Zoué ?

Péguement a dreu e hellet-hui diovér forh-æz, guet ur mérit bras a p’er groéhoh a balamort de Zoué ? É léh en nehuétedeu curius-cé péré e vrudet én hou filageu, a pe garehoh gobér ul lectur mad benac ; pe garehoh hantein compagnoneah tud a religion, a zougeance Doué, é léh héli en dud scan a bèn péré e hra ou Doué ag ou fligeadurieu ; a pe garehoh monnèt de visitein Jesus-Chrouist ér sacremant adorabl ag en Autér, é léh ridèc d’en hoarieu dissolit ha d’er bobance ; hum husquein guet muyoh a vodesti, ha bout avisettoh én hou conzeu, én hou predeu ; rein d’er beurerion er péh e laquet én hou hoarieu hag én hou pragueris ; pe rehoh en argand e zispignet é lacat crolleu noz ha ré pardon, de brenein bara d’er peur, na caërret un trezol hou pehé-hui ér baraouis, hag e gollet dré hou faut !

Providance en Eutru Doué e guenig t’emb a bep tu mil moyand d’hobér pénigen : un distér æzemant e ret de ziovér d’er horv, ur hlinhuèd é péhani e hoès patiantæt ; imur calet hag anquinus er réral ; ur gonz laret énep t’emb, ur rebreiche huerhue e andurér hemb sannein-gric ; un tamig aneouit pé tuemdér ; un tamig hoant pé séhèd, ur chervige rantet d’en nessan ; un tam friand, ur fréhen e ziovérér a balamort de Zoué, hag hilleih a dreu aral distér groeit eit gloër en Eutru Doué, e talhuou d’emb ur recompance hemb som hag hemb fin un dé e zei. Ol en dra-zé ne zisco quet bout calz a dra ; mæs, emé sant Augustin, un dra vad-é bout fidel de Zoué én treu distérran. Quement-cé n’en dé nameit tapennigueu, mæs péré a nebedigueu e hel carguein er halice huerhue en dès Jesus-Chrouist lausquet guet-n-emb d’ivèt.

Dré er pratiqueu-zé, péré e zou èl nitra dirac deulegad en dud disquêntet ag er bed, ni e hel paiein hilleih a zelé ha cresquein hur zrezol aveid en éternité, haval doh er vêlionnen péhani e hra hé frovision ag er péh e flastr er réral idan ou zreid. É prohein liès de Zoué sacreficeu quen distér, hum humiliamb, rac n’hun nès chet un dra-benac gùel de guenig dehou ; mæs adoramb é vadeleah péhani hum goutant a nehai.

É tisprisein en treu distér é vihue hag é varhue paud a dud hemb pénigen. Péh anquin én ær ag er marhue hag épad un éternité, en dout lausquet de bassein moyandeu quer caër d’hobér pénigen ag hur péhedeu ! N’en dès nitra e hra mui a anquin én ær ag er marhue eid er chonge ag er momandeu péré n’en dint quet bet impléet é hobér er mad ; hag er péh e hra disespoér en dén dannet e zou gùèlèt en en dès hellet hum salvein quen æz. Un herrad amzér a bénigen hag a fidélité de Zoué ér vuhé-men e hel paiein hun ol delé ; mæs arlerh er vuhé-men, cand ha cand vlai a bénigen, un éternité a zareu ne baieint quet talhuedigueah ul liard bemb quin.

résolutioneu.

1° Me gueniguou de Zoué eit pénigen a me féhedeu, ol er poénieu em bou d’andur ém stad. — 2° Me guemérou a volanté vad en ol poénieu e hellehé arrihue guet-n-ein, ne vern a beban é teint. — Men Doué, me joént ræ ol trebilleu doh hou ceré, queméret-ind é grad eit pénigen a me féhedeu hemb nombr.



CHAPISTR SEIH HA TRI-UIGUÊND.
ret e vou bout castiet ér purgatoér a gaus d’er péhedeu eit péré n’hur bou quet groeit pénigen erhoalh ar en doar.

Bout e zou amen dihue scossel de zougein, en hérési hag en dalledigueah.

I. Hennéh e zou hérétiq hag e dro cain doh er fé, dré en arvar m’en dé hag ean e zou ur purgatoér ; rac me houlen guet-n-oh mèn é ha un dén just péhani e varhue é græce Doué, mæs hag e zou hoah cablus a var-a-béhèd véniel, pé n’en dès chet hoah groeit pénigen jaugeabl erhoalh eid é béhedeu marhuel. Ne hel quet bout condannet d’en ihuern, rac Doué ne gondan jamæs d’inou en hani e varhue é stad vad ; ne hel quet ehué monnèt d’er baraouis guet péhedeu, ne vern péh quen distér-ind ; rac ur huirioné a fé é, penaus nitra couciet ne yei d’en nean. Red-é enta ma hès ul léh benac é péhani é acqùittou de Zoué en delé en devou en inean-cé de baiein. El léh-cé zou er purgatoér. Er fé hag en Tadeu santel ag en llis en dès-ean disquet t’emb.

Ni e zeli sellèt er purgatoér èl ur merche a visericord en Eutru Doué, péhani en dès hoah el léh-cé de rein d’emb eit gobér er pénigenneu n’hur boé quet bet groeit ar en doar, hag èl ur merche ag é justice, péhani ne hel quet lacat én nean en hani en devehé en distérran couciadur ; rac-cé ean e ra d’emb en tan ag er purgatoér eit ma tehemb dré z-hou de vout purroh.

Ur hrechén hag en dès fé, e zouge en tan calet-cé, ha ne hel chongeal meit guet anquin bras é vou ret dehou chom abarh un herrad amzér hemb gùélèt Doué. Ean e sel neoah er purgatoér guet santimanteu a drugairé aveid un Doué péhani e guenig dehou er poénieu-cé eid é bénigen. Er chonge a guement-cé en doug de gârein é vadeleah hag é justice guet ur grèd quer bras, ma vehé gùel guet-hou tremein cand vlai abéh ér purgatoér quêntoh eit bout én nean dirac Doué, couciet dré ur péhèd hemb quin ha deliour de justice en Eutru Doué.

II. En eil scossel doh péhani é teliér dihoal, e zou er faus greden en dès lod ag en dud péré e chonge penaus, ma ne hrant pénigen erbet ér bed-men, é veint qùit doh hi gobér ér purgatoér, hag a inou é heint d’en nean. Ah ! dihoallet, hemb tam pénigen ne yér quet d’er purgatoér, mæs d’en ihuern, rac ur huirioné a fé-é : hemb pénigen n’en dès chet a salvedigueah. Ne yér quet d’er purgatoér eit commance er bénigen, mæs eid hi achihue ; ne zér quet inou devout ér stad a hræce Doué, mæs donnèt e hrér de vout purroh. Red-é bout pénitand, ha gùir bénitand eid arrihue inou, ha sel rustoh ma vehet ér bénigen ar en doar, sel bihannoh a amzér é chommehoh ér purgatoér.

Hui e lar ne zouget quet calz a monnèt d’er purgatoér, rac ne badou quet perpet. Oh ! nac un dalledigueah, emé sant Augustin, chongeal ér guis-cé. Naren, er poénieu ag er purgatoér ne badeint quet perpet ; mæs neoah é vou bras gloès er ré e vou castiet guet-hai, rac Doué e gasti dalhmad revé é justice. Er memb tan, emé er memb Sant, péhani e rant purroh en-ineaneu ér purgatoér, e boah ehué er ré dannet én ihuern.

En drougueu en dès un achimant, gùir-é, mæs guhavé é chommér pêl inou, cand vlai memb, hag eit péhedeu forh distér. Eit péhedeu brassoh a béré n’en dès chet bet groeit calz a bénigen, é hellér gortoz inou achimant er bed. Péguement a vlaïeu ha marcé a gand vlai é souffrehoh-hui abarh en tan-cé, hui péhani ne glasquet meit hou ç’æzemant, hou pligeadur bermen, hemb chongeal gobér pénigen erbet, deustou d’en nombr a béhedeu e hoès bet groeit.

O folleah hemb par ! dougein ér bed-men un tamig poén, ha bout én gorto a zrougueu calet én aral, é léh pénigenneu e hellèr gobér quen æz ér bed-men ! Pe zeliehoh cand péh eur, ha ma vehé groeit qùit d’oh é rantein unan, hà hui e hortehé bet que ne vehé rai zehuéhat en dacor ? Mæs péguement a boénieu e zeliet-hui de justice en Eutru Douè ! Ean hum goutantehé a pe andurehoh un draïg benac dré garanté eit-hou ér vuhé-men ; mar er refuset, ne hoès chet caranté doh-t-hou na doh-oh hou ç’hunan.

Hui hum fi ar er pedenneu e vou groeit aveid oh arlerh hou marhue, ar en œvreu mad péré e verchehet én hou testamant ; mæs surroh-é d’oh hui-memb gobér hou ç’œvreu mad, é impléein revé Doué hou tanné quênt er marhue, eid ou lausquein étré deourn er réral d’hobér œvreu mad arlerh hou marhue.

Perac lausquein guet er réral er péh hou sel hui-memb quen tost ? Er péh n’hou pou quet groeit hui-memb épad hou puhé, hou ç’hériterion n’er groeint quet ar hou lerh, pé n’er groeint quet mad. Ur huéh ma vehet oueit d’hou hent ag er bed-men, ne vou quet mui calz a chonge a han-oh nac ag er péh hou pou laret. Ha hui e grèd penaus er réral en devou mui a sourci ag hou ç’inean aveit n’hou pou-hui bet. Er bénigen hag en œvreu mad hou ç’héliou betag en éternité. En œvreu santel-zé hun doug surroh d’er baraouis a p’en dant én hur raug, eit p’ou lausquamb ar hul lerh. Hui e glasq moyandeu eit bout diboéniet ér purgatoér ; mæs gùel e vehé d’oh hoah quemér sourci eit dihoal a gouéh én-hou. Æssoh-é d’oh goarantein hou ty doh en tan, eid el lahein a pe vou croguet én-hou. Un ær é poénieu er purgatoér e zou gloésussoh eid ol er poénieu e hellér andur ér bed-men, eid ol drougueu er Vartirèd ; ha neoah, a p’en dé requis ou aqùittein eid er péhèd, é lausquér rah eid er vuhé aral. Péh un dalledigueah ! Hum hoarantet enta dré er bénigen doh en tan gloésus ag er purgatoér ; mæs n’ancoéhet quet en ineaneu queih e zou inou é poén : queniguet de Zoué hou pedenneu, hou ç’alézoneu, hou ç’œvreu mad, eid en ineaneu santel-zé péré, arlerh ma veint tennet t’oh ag en tan, e vou hou ç’avocadèd dirac en Eutru Doué.

résolutioneu.

1° Me zougeou poénieu er purgatoér. — 2° Aveid hum hoarantein doh-t-hai, me guemérou é pénigen er poénieu em bou doh hum aqùittein ag en devérieu a me stad, hag er misérieu ag er vuhé-men. — 3° Aveit rantein crihuoh me fénigenneu, m’ou joéntou doh passion me Salvér. — O me Jesus, groeit dré er mérit ag hou passion, ma vou pourfitabl aveid on me œvreu ha me foénieu, ha ma chervigent de baiein en delé e mès groeit én hou quevér dré er péhedeu hemb nombr e mès groeit.


CHAPISTR EIH HA TRI-UIGUÊND.
ag er sacremant a bénigen. aviseu aveid er govézion.

I. Dishaval-é er vertu a bénigen doh er sacremant a Bénigen. Er vertu a bénigen, a béhani hun nès deja conzet, e zou necessær d’emb eit goarn er græceu a salvedigueah hun nès bet ; hi hul laq de vout ér stad d’en dout er pardon ag er péhèd ; hi e aqùit er boén deliet eit-hai goudé ma veint pardonnet ; mæs ér sacremant a Bénigen ni hur bé er pardon ag er péhedeu, ha græce santel en Eutru Doué péhani hur boé bet er malheur de gol. Hur pénigenneu e zou œvreu ha mériteu mab-dén, meit ma veint aqùittet guet secour Doué hag én é hræce. Mæs dré er sacremant a Bénigen é ma reit t’emb mériteu Jesus-Chrouist, hag ind e ziverche a han-amb, én ur momand, er péhedeu péré, guet ol hur mériteu, n’hellant quet boutdiverchet. Chetu en donæzon précius e ra d’emb lézen Jesus-Chrouist, idan péhani é ma hilleih æssoh en devout er pardon ag é béhedeu ha cavouèt græce Doué eit ne oé idan el lézen ag en amzér quênt ; donæzon sacret en dès Jesus-Chrouist reit d’en Ilis. Hur Salvér, a p’en doé laqueit é Apostolèd ér pèn ag en Ilis santel, e laras dehai : Receuet er Sperèd-Santel, ol er péhedeu e bardonnehet e vou pardonnet, hag ol er pèhedeu ne bardonnehet quet ne veint quet pardonnet, Jean, 20. Pouvoér sacret, péhani e zou bet perpet héliet é Ilis Jesus-Chrouist dré en dud abillan hag er vrassan princèd ag er bed ; popleu abéh en dès pléguet ou deuhlin hag ou fèn eit sentein d’er bouvoér-cé. En hérétiquèd, é counar, en dès clasquet hi distrugein, hag en dès hum dennet ér mæz a zan d’hi ; mæs en tribunal a béhani é splan nehi e chommou én é sàu eit confortein er péhour. A pe vér cablus dirac en dud, é vér condannet ; mæs ér gadoér a bénigen, quentéh ma zizolér é béhèd guet ur gùir glahar, é vér cheleuet ha pardonnet.

II. Na cablussete vehemb-ni é yeinnein doh er sacremant-cé, hag é hobér hun dannation guet ur remèd en dès en Eutru Doué reit t’emb eit laquat én-omb é hræce santel. Damb enta liès d’hum holhein ér fetan sacret-cé, é péhani Doué e ven purrat hun ineaneu. Ni e zou goan, attàu én dangér a vout gouniet d’en tantation, ha liès é couéhamb abarh ; ridamb d’er gadoér a bénigen eit clasq er remèd, er yehaid hag en nerh ; disclæriamb inou ol hur péhedeu a galon vad. De betra é chervige golein er fallanté ha nahein en droug dirac un Doué péhani e hanàu er péh e zou cuhettan ér galon ? Disclæriamb-ind guet franquis, hemb clasq tro na distro ; dizolamb en nombr a nehai, hag er circonstanceu necessær, hemb brouillein hur hovézioneu guet conzeu hag histoérieu ha ne talehé quet er boén ; difforhamb erhat hur chongeu doh en desirieu ha doh en œvreu ; laramb hur péhedeu guet méh, èl bugalé cablus ha glaharet é quevér majesté en Eutru Doué. Ah ! ne véritamb meit en ihuern, conzamb enta énep t’emb, guet confiance. Doué e zou prest d’hun diguemér én é vrassan misericord, quentéh èl ma hur gùél é huannadein doh é dreid. Conzamb ag hur péhedeu anfin guet santimanteu a religion hag a fé ; respectamb ér hovézour Jesus-Chrouist. Sellamb Jesus-Chrouist én é vinistr ha n’ancoéhamb quet penaus er govézion e zeli bout groeit guet ur volanté vad de changein ha d’hobér pénigen.

résolutioneu.

1° Me dostei liès d’er sacremant a Bénigen, ha d’er bihannan quel liès gùéh m’hum santein én dangér a gouéh ér péhèd marhuel dré en discouragemant péhani e gresq a nebedigueu, a vusul ma pêllér doh er remèd salvus-cé ? — 2° Me dostei hoah d’er sacremant-cé a p’em bou groeit ur faut bras benac ; mæs perpet guet santimanteu a humilité, a hlahar ha guet volanté vad de changein ; volanté vad, quen necessœr eit bout pardonnet ! — Men Doué, groeit ne lausquein quet de gol er moyand crihue-cé a salvedigueah e guenig t’emb hou misericord eit gùellat er goulieu en dès groeit er péhèd én hun ineaneu ; miret-ni a hobér goal implé a nehou.


CHAPISTR NAU HA TRI-UIGUÊND.
ar er govézion sacrilége.

I. Disprisein e hrér er sacremant a bénigen sel gùéh ma cuhér doh er hovézour ur péhèd marhuel a béhani hun nès hanàuedigueah é omb cablus, pé a pe ne vennér quet qùittat ur péhèd hag én hur behé-ean covesseit ; rac er péhedeu n’en dint quet pardonnet dré ur govézion troeit èl-cé, hag hum rantein e hrér cablus ag ur péhèd aral, de larèt-é, gobér e hrér ur sacrilége ; torfæt, el liessan, brassoh eid er péhedeu hur boé de larèt. Gobér e hrér hoah ur sacrilége aral, a pe guemuniér ér stad-cé. Hui e zizolehé er goulieu ag hou corv d’ur médecinour, eit mirèt a gol hou puhé, perac e hoès-hui méh é tizolein er goulieu ag hou cousciance eit salvein hou ç’inean ? Hàg ean e hellér bout gùelleit a pe ne vennér quet disclæriein é zroug ? Red-é gronce covessat d’er bihannan hou péhedeu marhuel, a pe hellet er gobér, aveit bout pardonnet a nehai, pé losquein én ihuern épad un éternitè : choéget, Doué n’en dès chet dihue gonz.

II. Dihoallet enta ag hum lezel de vout gouniet guet er méh, a p’hum lausquér de vout feahet guet-hou, en hum accourcér a nebedigueu doh er sacrilégeu ; a pe vehoh accourcet doh er sacrilégeu, ne hellehoh bout é stad erbet maleurussoh na poéniussoh : er rebreicheu ag er gousciance, péré e héli er sacrilége, e zou èl ur bourreàu é piquein noz ha dé él léh tinérran ag er galon. En diaul e bourfit ag er stad-cé eit doug un inean d’en discouragemant, hag aveid hi zrompein, ean e ra dehi de gredein n’en dès chet mui a espérance aveit-hi. Ér stad-cé a dihoeldæt hag a néhance péhani e rant er vuhé annéus, é collér confiance é maleleah Doué hag en hum daulér de bep sort fallanté, emé sant Thomas. Én tu aral, a pe sellér doh er marhue ha doh jugemant en Eutru Doué, en éternité hun taul d’er scont ha d’el lorh. Ah ! na truhèquet ur stad eid un inean bout tourmantet èl-cé, n’hi dès na peah na repos, hag hi e zoug èl-cé, dré hé malice, hé droug hag hé ihuern guet-hi ! Er remèd de zrougueu quer bras, e zou covessat é béhedeu hag é sacrilégeu guet confiance hag humilité. N’en dé gùel, e lar sant Augustin, disclæriein é béhedeu hag andur er méh ag ur momand dirac un dén a garanté, quêntoh eit bout goleit ag ur méh disconfortus é jugemant en Eutru Doué, dirac en ælèd hag er bed abéh.

résolutioneu.

1° M’em bou perpet scont é raug er govézion særilége. — 2° Aveit parrat doh er maleur-zé, me govessei ol me féhedeu hemb digaré erbet, hemb clasq ou hresquein nac ou bihannat ; me houlennou guet Doué ur hæ carantéus hag er volantè vad ne yein mui dehai. — 3° Anfin mar e mès groeit ur govézion fal benac, dré ma ne mès chet laret erhat me féhedeu, pé rac ne mès chet bet quæ en devout ou groeit na volanté vad de changein, me larou me foén d’em hovézour ha me héliou é aviseu. — Men Doué, pardonnet-mé ag er bihan pourfit e mès tennet beta bermen ag ur sacremant é péhani é hret splannein hou madeleah hag hou misericord.



CHAPISTR DÊC HA TRI-UIGUÊND.
ne zeliér quet dougein er govézion na pêllat doh-t-hi.

Petra e hra d’oh-hui pêllat doh er govézion ? hàg ean e zou er boén é larèt hou péhedeu-é ? Mæs perac é sellet-hui èl ur boén un dra e hra consolation er réral, péhani e zeli hou tissammein ag ur béh ponnér, ha gobér hou peah guet en Eutru Doué ? Hàg ean e zou en dougeance a hobér ur fal govézion-é, pé en eun ne vehoh quet ér stad de vout pardonnet ? Mæs sel-mui ma tennehet ardran, sel-bihannoh é vehet ér stad ; rac sel-mui ma pêllér doh Doué, sel-diæssoh-é tostad dehou ; open quement-cé, ne zisquér quet mad gobér un dra ne hrér quet liès. Hàg ean e zou rac ne vennet quet hoah qùittat hou péhedeu-é ? Ah ! maleurus ! hui e ven enta bihuein ér stad a zannation, ha cousquèt huêc ar vorden en abim ? N’hum goutantet quet hou pout reit en taul ag er marhue d’hou ç’inean, hui e ven hoah hi lezel de vreinnein én hé goulieu. Ah ! na truhéusset-é hou stad, ha sel truhéussoh-é hoah, rac ma oh-hui-memb hemb truhé erbet doh hou ç’inean peur.

Hàg ean e zou rac ma hoés méh é tisclæriein hou péhedeu-é ? Mæs perac hou pehé-hui méh é covessat d’un dén er péh e hoès groeit hemb méh dirac deulegad en Eutru Doué ? Pe zeliehoh disclæriein hou péhedeu d’un æl hui e rinquehé en dout méh martezé, mæs d’un dén goan èl oh, ean e hanàu er misérieu a galon mabdén, ean e zeli hou cheleuèt guet santimanteu a garanté, ha goarn er segrèd brassan a zivout er péhedeu e zisclæriehet dehou.

Sant Paul ha sant Augustin en dès reit de hanàouèt d’er bed abéh, én ou livreu, er fallantéieu ag ou buhé, hag en dès-ind disclæriet é scùil ur mor a zareu. Perac hou pehé-hui méh é covessat é scoharn er bélêg péhedeu péré e zou martezé bihannoh eid er ré ou dès ind groeit ! Ah ! ne hoès chet santet péh quen douce-é disclæriein é béhedeu ha dissammein é gousciance ag ur béh quer ponnér, eit dacor er peah d’en inean. Hui e zouge martezé ne vehé hou covézour souéhet é cleuèt hou péhedeu. Na brasset ur gueu hou pehé-hui é chongeal doh quement-cé. Er védecinerion n’ou dès chet dongér é huélèt goulieu er horv ; ér guis-cé er govézerion n’en dint quet souéhet é huélèt goulieu er gousciance.

Sel-mui m’en dé ur gousciance breinnet dré er goulieu, sel-mui a joé ou dès doh hi gùellat. Ol en digaréeu a zougeance péré hou pêlla doh er sacremant n’en dint nameit én hou chonge.

Ol er péhedeu e zou golhet, dirac deulegad en Eutru Doué, é goaid Jesus-Chrouist, dré er pardon. Ol é mant ehué diverchet dirac deulegad er hovézour. A pe zigueoret hou calon dehou, ean e hra stad a han-oh, ean en dès respet aveid oh, rac ma huél én-oh hag én dro d’oh misericord en Eutru Doué ; carguet-é a gonsolation é huélèt penaus Doué e hum chervige a nehou eid hou salvedigueah. Ean en dès aveid oh tinérdæt un tad, rac ma zégass d’oh ur gannedigueah nehué d’er vuhé a hræce Doué, ha ma hoès aveit-hou ur gonfiance n’hou pehé quet én hou tad naturel. Ma ne hellet quet feahein er berderi e hoès é larèt hou péhedeu d’hou covézour accustumet, hui e hel clasq un aral, meit ma hou pou ur volanté vad de changein a vuhé ; gùel-é changein covézour eit gobér ur govézion sacrilége. Mæs é changein covézour, ne gueméret quet hardéhtæt de béhein æssoh.

résolutioneu.

1° Naren, nac en dougeanco a larèt me féhedeu, nac er méh e zou doh ou disclæriein, nac er péh e hellehé chongeal a han-an me hovézour, ne virent quet doh-ein a laquat reihtæt ém housciance dré ur govézion vad. — 2° Ha me sellou perpet er bélêg èl en hani e zalh léh en Eutru Doué, péhani e ra d’ein é vénédiction, em cheleu, em atterce, e ra d’ein ur bénigen hag em fardon én é hanhue. M’hou trugairéca, ô men Doué ! hou pout reit t’emb bélean ar en doar péré e zalh hou léh, de béré e hoès reit hou pouvoérieu, aveit gobér hur peah guet-n-oh.


CHAPISTR UINÈC HA TRI-UIGUÊND.
er gontrition hag er ræsonieu ar béré é teli nehi bout diazéet.

I. Er govézion hemb glahar pé hemb contrition n’en dé quet ur govézion. , mæs ardeu en diaul pé sacrilége. Er gontrition e zou anquin ha glahar a gaus d’hur péhedeu a ziaguênt ; volanté vad de bèllat doh er ré e hellehé digouéh guet-n-emb én amzér de zonnèt. Mar cassan er péhèd, hemb en dout er volanté d’er huittat, pé mar er huittan, hemb en dout-ean casseit, ne mès chet er gontrition. Aveid en dout-hi, red-é goulen liès guet Doué, dré bedenneu humbl ha gredus, ha quemér avis guet er ræsonieu-men :

Quetan ræson. Brastcet ha majesté en Eutru Doué. Ur soudard péhani hum guemér doh é roué e zeli bout laqueit d’er marhue. Petra ne véritet-hui, péhani en dès péhet énep de Zoué, dirac péhani en ol rouanné e zou bihannoh eid ur grannen houé ? Pe hanàuehoh majesté en Eutru Doué, hui e varhuehé guet anquin en devout en dispriset ur huéh hemb quin.

Eil ræson. Madeleah Doué. Sellein e hrér èl ur monstr en hani, é léh cârein un tad mad, ur gùir ami, ur gobérour mad, ne hra dehai nameit mercheu a zishanàuedigueah. Hui e zou enta goah eit monstr erbet, ma ne chonget meit a zisplige de Zoué é léh er hârein. N’en dès nitra caërroh na parfætoh eid en Eutru Doué ; n’en dès tad nac ami erbet tinérroh nac e hra mui a vad t’emb ; ne zeliehemb enta bihuein nameit eid er hârein. Hà perac n’er hâret-hui ? n’en dès jamæs groeit droug t’oh ; perac, calon dinatur ma oh, en dispriset-hui ?

Tairvèd ræson. Passion Jesus-Chrouist. P’hou pehé, én ur gohad colér, reit er marhue d’hou tad, hui e varhuehé guet anquin. Péh glahar ne zeliehoh-hui santein hou pout reit er marhue de Jesus-Cbrouist hou Salvér, er gùellan ag en ol tadeu ? Quel liès a béhèd e hoès groeit, e zou quel liès taul reit dehou ha quel liès a houli e hoès renehuéet én è gorv adorabl, ha hui e gârehé er péhèd, é huélèt un Doué péhani e ouil, e souffr hag e varhue eid hou tennein ag er péhèd.

Pedairvèd ræson. Stad hou ç’inean. A pe vehé hou corv goleit a lôvr hag e hrehé d’oh bihuein forhet a gompagnoneah en dud, pé a pe vehoh dismantet dré ur gouli eahus benac, na brasset e vehé hou poén hui ! Perac n’en d’oh-hui touchet é huélèt hou ç’inean dispartiet doh Doué, couciet ha marhue ér péhèd ?

Puemvèd ræson. En inean collet. A pe gollet ur procæs, hui e zou anquinet a guement-cé, col un ami, unan ag hou tud e hra d’oh scuil dareu. Dré hou péhedeu hui e hoès collet en nean, hui e hoès collet hou ç’inean, hui e hoès collet hou Toué, ha hui e zou hemb anquin ! Ah ! guet a druhé e mès doh-oh ér stad-ze a zalledigueah !

Huéhvèd ræson. En ihuern. Hui e larehé ag un dén péhani e vehé condannet de vout mâlet pé losquet é bihue, penaus é vehé hemb arvar cablus bras ; mæs en dén-cé pe n’hum laquehé quet é poén ag é valeur, huier sellehè èl ur fol. Hà hui, hui e zou cablussoh hoah, hui e hoès méritet open cand cùéh en tan ag en ihuern ? Hà spered, hà ræson e hoès-hui é hoarhein ar hou maleur hemb bout touchet ag ur stad quer miserabl ?

Duischennet a spered ér prisonieu-cé a dan, cheleuet huannadeu ha cri forh quement a dud maleurus péré, é creis en tan, e ouil hemb consolation erbet ou féhedeu hag un Doué collet, én ul larèt : chetu er péh e mès gouniet dré me féhedeu, dré me libertinage ha men diaboeissance de lézen Doué. Chetu mèn é vein neoah quènt-pêl, ma ne changean a vuhé. Oh ! na maleurusset oh-hui, ma ne zégass quet t’oh en avis-men caz é quevér er péhèd marhuel !

II. A zivout er péhedeu véniel, hou péet chonge, de guetan, é hrant poén de Jesus-Chrouist péhani en dès ind ouilet, hag en dès bet mui a hlahar a unan ag hou péhedeu véniel hemb quin, eit n’en dès bet en ol dud d’un dro ag ou ol béhedeu marhuel.

Én hou covézioneu, hum cherviget ag unan-benac ag en aviseu mad-cé eid hou toug d’er gontrition ag hou fauteu.

résolutioneu.

1° Me houlennou guet Doué er gontrition en déieu quênt ma hein de govessat, ha me hrei un œvr mad benac eit bout surroh ag hi devout-hi. — 2° N’hum stouyein quet jamæs ér gadoér a bénigen hemb em bout hum zouguet mad de gassat me féhedeu dré er ræsonieu crihuan e guenig t’ein er religion. — 3° Anfin, ma nc mès nameit péhedeu distér de zisclæriein, aveit bout surroh a gontrition, me larou a ziar vras ur péhèd benac a mem buhé a ziaguênt, é verchein d’em hovézour er vertuyeu pé er gourheméneu énep de béré em behé offancet muihan en Eutru Doué. — Men Doué, reit-t’ein er græce de dostat perpet d’er sacremant a bénigen guet ur galon disposet mad.


CHAPISTR DEUZÊC HA TRI-UIGUÊND.
eit gobér ur govézion vad, red é en dout er volanté vad de changein a vuhé.

I. Ur huen péhani e zoug dil ha bleu e zou ur gaër a huen ; mæs ma ne zoug quet a fréh, n’en dé quet ur huen vad, ne vérit nameit en tan. A p’en d’oh é covessat, hui e hra promesseu caër, quement-cé e zou dil ha bleu ur huen ; mæs ma n’en dès chet a fréh a bénigen nac a changemant, n’en d’oh nameit ur huen marhue. Hui ou hanàuou dré er fréh e zougant, e lar Jesus-Chrouist.

Dré er govézion, hui e hra profession ag hou crechéneah hag ag hou fé ; mæs de betra é chervige d’hou fé er govézion-zé e hret, ma ne changet a vuhé ? Ne houyet hui erhoalh, e lar sant Jacq, penaus er fé hemb œvreu e zou ur fé marhue, èl m’en dé marhue ur horv é péhani n’en dès chet mui a inean ? Petra e zeliet-hui enta chongeal ag hou covézioneu ?

II. Covessat e hrér eid en devout er pardon ag é béhedeu dré er guirieu a bardon e lar er bélêg, péhani e zalh léh Jesus-Chrouist ar en doar : mæs hà hui e yehé beta credein penaus Doué e bardon péhedeu ne vennér quet qùittat ? Hà desirein e hrér qùittat péhedeu e vennér hoah gobér ? Hà n’en dé gùir larèt é vennér perpet ou gobér, a p’ou groér perpet quen æz goudé el quênt er govézion ? Laret amen er huirioné, péh péhèd e hoès-hui qùitteit ? Doh péh occasion e hoés-hui pêlleit ? Hà hui e hoès reparet er goal scùir hou poé reit, er goal gonzereaheu hou poé laret, ol hou laironcieu hou poé groeit, hà hui e hoès réglet hou puhé hag hou fameil ? Péh sort changemant e huélér én-oh-hui ?

Hui e laré penaus é vennoh changein, ha hui e hoès ean bet gratteit de Zoué ; mæs hou volanté hà hi e zou bet gùir ? Bout e zou perpet léh de zougein a pe ne hrér quet er péh e zou bet gratteit. Larèt é vennér changein, ha bihuein perpet ér memb stad, e zou clasq ur seblant a salvedigueah ; mæs hum zannein e hrér èl-cé quêntoh, ha gobér e hrér goab a Zoué. Hennéh, e lar sant Augustin, e zou ur goapér hag ur faus pénitant, péhani e zalh d’hobér er péh en doé casseit ha gratteit qùittat eit perpet. Péguement a dud e vou souéhet én ær ag er marhue, a pe demalou Doué dehai quement a govézioneu groeit hemb volanté vad de changein a vuhé.

résolutioneu.

1° Anfin ne hrein quet mui a bromesseu hemb ur gùir volanté de changein a vuhé. — 2° Hum virèt e hrein enta a vremen doh er péh e mès quel liès gratteit. — Pardonnet-t’ein, ô men Doué ! er goal govézioneu e mès bet groeit dré vihan a volanté vad, ha secouret-mé de hobér èl aben er ré e mès groeit fal, revé aviseu en hani e hoès carguet d’em lacat én hent ag er salvedigueah.



CHAPISTR TRIZÊC HA TRI-UIGUÊND.
petra e zeli gobér er ré e gouéh perpet ér memb péhedeu vèniel.

I. Mar couéhet é péhedeu véniel dré hoannedigueah, ne vehoh quet souéhet. Hanni n’en dé goarantet a gouéh ér sort péhedeu-cé. En dén just, e lar er Scritur, e gouéh beta seih cùéh bamdé hag e sàu quentéh. Nac é couéhehoh cand cùéh én dé, ret e vehé seuel cand cùéh. Ne gollet jamæs courage eit quement-cé : en diaul e houniehé muyoh guet hou tiscouragemant eit guet hou péhedeu memb. Mæs, e laret-hui, deustou d’em fromesseu me hra perpet er memb fauteu. Eurus hoah ma ne gouéhet quet é péhedeu aral ! En Eutru Doué e dennou é hloër a guement-cé, mar chervigeant d’hou rantein humploh ha gredussoh de zihoal doh-t-hai. Hellein e hrér credein penaus er péhedeu-cé e za a hoannedigueah hemb quin, 1° a pe arrihuant guet-n-oh én un taul, deustou d’en desir bras hou poé d’hum rein aquêrh de Zoué ; 2° a pe hoès dougeance, a pe buannadet, a pe santet rebreicheu a gaus dehai goudé en devout-ind groeit.

Ne bêllet quet doh er sacremanteu a gaus d’er sort péhedeu-cé ; quement-cé e vehé hum lezel d’ardeu dangerus er goal-spered. Clasquet hemb quin couéh gleàuoh én-hai, casseit-ind muyoh-mui guet méh doh hum huélèt quen douguet d’er pèhèd ; sel-mui a boén e hra d’oh en tantationeu, sel-bihannoh a goussantemant e ret dehai. Sel-mui ma oh tantet, sel-mui a occasioneu e hoès de zastum un trezol a vériteu.

II. Mar couéhet é péhedeu véniel hemb temalationeu a gousciance, n’en dé quet mui dré hoannedigueah, mæs dré valice, dré hou mad ha libr volanté. Oh ! na dangerusset-é er stad-cé ! Péhedeu distér groeit bamdé hemb dougeance erbet hou cass a nebedigueu d’er péhedeu bras. En hani, emé Jesus-Chrouist, n’en dé quet fidel én treu bihan ne vou quet fidelloh én treu bras.

Ne faut quet neoah gobér un inclasq rai berhuéh ar er sort péhedeu-cé, pé guet rai a néhance. Clasquet ou hanàouèt guet humilité, ha nepas eit gout hag ind e zou bet groeit dré hoannedigucah pé dré valice, hag ind e zou bras pé bihan. Dihoallet ehué a vout é sellèt ha hui e zou yein pé tuêm doh en Eutru Doué, ha hui e zou dihoustet pé devot ; en hanàuedigueah-cé e zou hani Doué. Hum humiliet ag er sort péhedeu-cé, hirvoudet a gaus dehai, lausquet ur hovézour aviset d’hou cass én hent mad, cheleuet-ean, sentet doh-t-hou, hag héliet é aviseu. Hemb en dra-zé, hui e gouéhou ér scrupul hag é laceu en diaul péhani ne glasq nameit hou louyein.

résolutioneu.

1° Ne gollein quet mui courage hag é couéhehen ér péhèd véniel, ne vern péh quel liès é arrihuehé quement-cé guet-n-ein. — 2° Mæs m’hum humiliou dirac Doué, hag e hrei ol er péh e hellein eit mirèt a gouéh ér sort péhedeu-cé. — 3° N’em bou quet mui a garanté doh péhèd erbet. — Men Doué, deit d’em secour, rac men goannedigueah e zou bras ; reit-t’ein er græce de zougein ol er péh e zisplige d’oh, ha de bêllat doht-hou guet sourci.



CHAPISTR PUARZÊC HA TRI-UIGUÊND.
petra e zeli gobér er ré e gouéh arré ér péhedeu marhuel ou doé quitteit ?

I. A pe ne gouéhér ér péhèd marhuel nameit ur huéh benac hag én un taul, mar hum anquinér quentéh, mar clasquér Doué ér sacremant a bénigen ha dré er beden, hellein e hrér credein é ma er péhèd-cé deit a hoannedigueah. Er sort péhedeu-cé e zeli gobér d’un inean santein penaus n’en dé meit truhégueah ha ne zeli quet contein rai ar hé nerh, mæs labourat eid hé salvedigueah guet eun ha dougeance.

Mæs mar couéhamb liès ér péhèd marhuel, dré ma ne bêllamb quet doh en occasioneu ha ma ne vehemb ar hur goard doh-omb hun hunan, quement-cé e zou ur merch a lizidandæt vras én-omb, pé a garanté doh er péhèd. O men Doué ! na truhêquet-é stad un inean péhani e gouéh èl-cé liès ér péhèd marhuel ! Ha n’hur behé groeit meit unan hemb quin, quement-cé e vehé treu erhoalh, e lar Tertulian, aveid hul laquat de ouilein pen d’er-ben d’hur buhé, hag épad un éternité ; mæs é léh ouilein er péhedeu e hoès groeit, ne hret meit couéh a unan én aral, bras pé brassoh.

Péguement a dud goannoh aveidoh, guet tantationeu crihuoh eid hou ré, guet græceu bihannoh eid er ré e hoès-hui, ha ne gouéhant quet ér péhedeu de béré en ou dès distroeit a guetan. Perac ne hoès-hui er gourage d’hobér èl d’hai ? Gùel e vehé col er vuhé eit col græce Doué ; neoah ne hoès chet quer bras anquin dob hi hol èl e hoès a pe gollet ne vehé nameit ur blanc.

En tirantèd hum chervigé ag en tourmanteu eahussan eit laquat er grechénion de gouéh ér péhèd ; hà hui, petra hou laca de gouéh én-hou ? N’en dé quet er vourreàuïon nac en tourmanteu-é a dra sur ; mæs un tantation distér, ur garanté rai dinér, un hantis dangerus péhani ne vennet quet qùittat ; ur garanté dijauge doh pligeadurieu er horv, hun hoant rai vras de zastum madeu en doar.

II. Douget a vout dilezet guet Doué, mar couéhet quel liès én hou péhedeu a ziaguênt. Martezé er hetan péhèd marhuel e hrehet e laquei en dehuéhan clom ar hou tannation. Er marhue e hellou donnèt quênt m’hou pou amzér d*en devout quæ a nehou. Gùir-é, Doué e bardon quel liès gùéh ma hum gonvertissér a zevri ; mæs hà hui e zou sur ag hou pout er volanté vad-cé én amzér de zonnèt ? Chonget marcé n’hou pou quet mui jamæs ur volanté vad de changein ; rac sel liessoh ma couéhehoh ér péhèd, sel-mui é caletta hou calon, ha sel diæssoh e vou d’oh hum gonvertissein a nehué. Hag open, sel-mui ma cresquet en nombr ag hou péhedeu, sel-mui é pêlla Doué doh-oh ; ean e vihanna é hræceu ; hui e hoanna-hui ag hou tu, hag en diaul ag en tural e za de vout crihuoh pé crihue ar-n-oh. Doh hum gonvertissein, hui hou poé boutet en anemis ér mæz ag hou calon. Mar couéhet arré én hou péhèd, ean e zei én dro, e lar Jesus-Chrouist, guet seih diaul aral falloh hoah eit-hou. Pourfitet ag en avis-men e ra d’oh sant Bernard : creinet, mem brér, a pe hoès receuet græce ha caranté Doué ; creinet muyoh a pe hoès-hi collet ; mæs creinet calz muyoh a pe hoés-hi cavet dré er pardon ag hou ç’ol péhedeu, rac mar hi hollet un eil hag un dairvèd gùéh, martezé jamæs n’hou pou amzér d’en devout-hi mui.

résolutioneu.

1° Me laquei dôn ém halon er scont hag en eun a gouéh perpet ér péhèd marhuel. — 2° Aveit quement-cé me leinou liès er chapistr-men. — 3° Ha me guemêrou guet me zad spirituel, er moyandeu jaugeabl, eit me secour de bêllat doh er maleur-zé. — O men Doué ! guet-n-oh hui é hortan er secourieu a béré e mès dobér eid hum govertissein a zevri. Hou péet truhé doh-ein : salvet-mé.


CHAPISTR PUEMZÊC HA TRI-UIGUÊND.
hun devérieu é quevér jesus-chrouist ér sacremant adorabl ag en autér.

Jesus-Chrouist e zou é gùirioné ér sacremant ag en Autér ; Jesus-Chrouist hum sacrefi ar en autér ; Jesus-Chrouist hum ra d’emb inou revé m’en dé Doué ha dén.

I. Jesus-Chrouist e zou é gùirioné ér sacremant ag en Autér. Ni e zeli er hredein, en adorein hag en trugairécat ; 1° Pihue e gredehemb-ni ma ne gredamb quet conzeu Doué ? Hama, Jesus-Chrouist en dès laret é conz ag er sacremant ag en Autér : « En dra-men e zou me Horv, péhani e vou laqueit d’er marhue aveid oh. Er halice-men e zou men Goaid, péhani e vou scùillet aveid oh. » A dra-sur n’en dé quet er squæd nac ur seblant ag é Gorv e zou bet laqueit d’er marhue eid omb, mæs é Gorv naturel ean-memb ; n’en dé quet er squæd nac ur seblant ag é Hoaid e zou bet scùillet aveid omb, mæs é Hoaid gùir ha pur. Èl-cé enta n’en dé quet er squæd nac er seblant ag é Gorv nag ag é Hoaid e zou ér sacremant ag en Autér, mæs é Gorv hag é Hoaid naturel. Credamb er huirioné-cé, rac Doué, péhani ne hel quet trompein, en dès-ean laret. « Ne mès chet dobér a destoni men deulegad eit me lacat de gredein è ma Jesus-Chrouist gùir Doué ha gùir dén ér sacremant ag en Autér, e laré sant Loeis, roué a France ; me fé e zou treu erhoalh aveid on. Me grèd er huirioné-cé gùel eid a p’hi gùélehen guet men deulegad prop. »

2° A p’en dé Jesus-Chrouist ér sacremant-cé, ni e zeli rantein dehou respet hag adoration. A p’hur behé ean gùélet a pe oé ar en doar, guet humilité én hur behé bet tosteit dehou eid en adorein. Mæs que ne vern d’emb-ni bermen bout dirac-z-hou hemb er gùélèt ; quen deliet vou d’emb en adorein, attàu guet humilité. En diaulèd e grein dirac-z-hou ; millioneu a ælèd, péré e garg en ilisieu, en ador guet un dougeance santel. Hà credein e hrehemb-ni, peurerion queih ma omb, hum ziscoein dirac-z-hou guet ur pèn scan, ur spered digampen ? Creinein e hrér é tostat d’ur roué ag er bed, hà ni e hellehé bout hemb respet dirac un Doué ? Ne houyamb ni erhat, mar dé Doué cuhet ér sacremant, é ma ehué Doué a splandér hag e laq é vràuité de liguernein a pe gar.

3° En hanàuedigueah vad, er garanté hag er gonfiance e zeli hun douguein de zonnèt liès d’er havouèt ha d’en trugairécat. Dré garanté eid omb é chom guet-n-emb. Ean hur galhue devat-hou, hà perac é téhehemb-ni én é raug ? A pe oé ar en doar, a vostadeu é ridé en dud ar é lerh. Mar clasqué en deserheu, en héli e hrér d’inou ; mar hum denné d’er hérieu pé mar crappé pazenneu en tampl a Jerusalem eit pedein, en dud e oé arré quentéh èl d’hou. Er memb Jesus-Chrouist e chom guet-n-emb ér sacremant ag en Autér, ha ni el lausq é hunan. N’hun nès chet ami erbet carantéussoh : ean-é hun Doué, hur Salvér hag hun Tad, ha ni e vihue guet-hou èl guet unan n’hanàuamb quet. Na brasset un digastæt !

Disquamb guet en duchentil, péré e hra lis d’ou frince er péh e zeliamb gobér eit Jesus-Chrouist. Hà deliet é d’emb gobér bihannoh aveid er Roué ag en nean eit ne hra en dud aveit pligein d’er rouanné ag en doar ? Un dra méhus e vehé eid omb ma vehé laret a han-omb er péh e demalé sant Yehan-er-Badéour d’er Juiffèd : Jesus-Chrouist e zou én hou misq, ha n’en hanàuet quet.

Anfin, Jesus-Chrouist hur jugeou hag hemb z’hou ne hellamb quet bout salvet. Èl-cé er stad é péhani é ma hun inean, hun tantationeu, hur peuranté, hur salvedigueah e zou eid omb ræsonieu d’hun doug de glasq é druhé hag é visericord én hur hevér. Mar beoh sourcius a zonnèt d’er pedein ér sacremant adorabl-cé, n’hum dennehoh quet d’hou ç’hent hemb en dout cavet græceu bras. En diaul, er barès, er hompagnoneaheu, en hoarieu e glasquou a dra-sur hou tistroein ; mæs ha hui e garehé ou cheleu a ziar goust er péh e zeliet d’hou Salvér ha d’oh-hui-memb ? Mar hou pehé ur ræson vad benac hag e hellehé mirèt doh-oh a zonnèt d’adorein Jesus-Chrouist én é sacremant, chonget d’er bihannan én-hou, mêlet, adoret-ean él léh ma hum gavet.

II. Jesus-Chrouist hum sacrefi ér sacremant ag en Autér. Mab-Doué doh hum hobér dén en dès dischennet quen izel ma ne huélér én-hou meit seblant ur sclav ; mæs é verhuel doh er groéz, ean en dès dischennet izelloh hoah, ha bamdé é talh d’hum izellat, èl doh é groéz, a p’hum brohue nehou é sacrefice én overen d’é Dad, eit bout eid omb un Hosti pur ha santel. Sellet erhat, a p’en d’oh én overen, perac en hum brohue d’é Dad éternel, ha hui e hanàuou é ma ni e zeliehé bout distruget, ha prohuet de Zoué eid en digol dré hur sacrefice ag er boén hun nès groeit dehou dré hur péhedeu. Mæs, allas ! hag é tehé ol en dud d’un dro d’hum rein de Zoué eit paiein er péh e zeliant dehou, ou donæzon ne hellehé jamæs bout jaugeabl eid ou Hrouéour ; ne hellehent jamæs en adorein él m’er mérit, na jamæs distannein é justice. Raccé Jesus-Chrouist doh hum rein ar en autér d’é Dad en ador, e zistan é justice, e houlen pardon ha misericord eidomb. Hag èl-cé bamdé, é tischen ar en autér, ean e sàu en inour a santeleah Doué.

Na cârettet-é guet Doué en Hosti cé læn a zoustér hag a humilité ! O Doué misericordius ! hâ guellein e hrehoh-hui andur quement a dorfæteu ar en doar que nevé ma huélet ar en autér bamdé hou Mab adorabl é scùillein é Hoaid dré é sacrefice eid hun golhein ?

Assistamb enta ér sacrefice ag en overen hag hum joéntamb doh Jesus-Chrouist, eid inourein hag adorein un Doué ol buissant péhani hun nês offancet, acelfin goulen misericord ha pardon. Assistamb liès ér sacrefice ag en overen, rac en overen e blige de Zoué muyoh eid en ol œvreu mad aral. Assistamb én overen guet santimanteu a anquin hag a hanàuedigueah vad hur behé bet doh treid er groéz é huélèt hur Salvér é verhuel. Marhuamb a spered guet-hou é vouguein énomb er chongeu ha desirieu diréglet.

III. Jesus-Chrouist hum ra d’oh ér mistér-cé. Na brasset ur vadeleah aberh Doué. Er vam tinérran hàg hi en dès jamæs groeit eid hé hroaidur nitra ag er péh e hra Jesus-Chrouist aveid omb-ni ? Ean e ven bout mâgadur hun inean épad er vuhé, hag eit merchein d’embé garanté pen-d’er-ben, én ær ag er marhue, é vou hoah eid omb ur sacremant læn a nerh hag a gonsolation.

Hilleih é ma diæssoh ér bed-men er voyage hur hass trema en nean eit ne oé hani er profæt Eli a pe grappé ar lein manné Oreb. Neoah en Eutru Doué e zégassas d’Eli ur varaen eit rein calon dehou de monnèt bet er pen. En hent d’en nean e zou carguet a zangérieu hag a anemisèd, ha Jesus-Chrouist ehué e ra d’emb ur bara précius, bara en nean péhani e zou é Gorv adorabl memb. Queméramb er bara santel-zé guet fé, « ha ni e scontou en diaul én ur raug », emé sant Chrysostôm. Drest peb-tra, én ær ag er marhue, ni e santou consolation vras ag er pourfit hur hou tennet ag er gommunion. Deèt nezé en diaul de gresquein é ardeu ar hun tro eit clasq hur hol eit birhuiquin, ni hur hou de larèt debou : ne zougean nitra, é ma Jesus ém halon.

Laramb anfin guet er profæt, n’en dès pobl erbet quen inouret el omb-ni, hag èn devehé un Doué hag e zischennehé quen izel èl mé ma hun Doué-ni.

résolutioneu.

1° Me dostei a vremen de Jesus-Chrouist guet ur respet hemb par. — 2° Me yei bamdé d’er visitein, pé ma ne bellan quet monnèt a gorv hag a spered, me yei a spered hemb quin, drest peb tra a pe vein burtellet d’un tantation benac. — O Jesus ! m’hou ç’ador ér sacremant adorabl ag en Autér. Pardonnet-t’ein me yeinnion ha digastæt passet.


CHAPISTR HUÉHZÈC HA TRI-UIGUÊND.
er gommunion.

Communiet, communiet erhat, ha communiet liès.

I. Communiet, Jesus-Chrouist hou pèd d’er gobér. Ean e hra d’oh ur hourhemén de dostat d’er gommunion idan boén a verhuel : « Ma ne gueméret me horv eit mâgadur, n’hou pou quet er vuhé én-oh. » Er horv ne hel quet derhel pêl hemb mâgadur : penaus ehué é hellehé hou ç’inean bihuein hemb græce Doué, ha derhel mad én hent ag er salvedigueah hemb er vâgadur santel-zé. Guet a grechénion e gollehé nerh é chervige Doué hag e gouéhehé ér brassan fallantéieu que ne zehé quet er bara nerhus-cé de rein confortance dehai dré er gommunion. Guet a dud e varhuehé ér scont hag én disespoér quenevé ma cavant dré er gommunion, én ou hlinhuèd dehuéhan, peah ha confiance.

II. Communiet erhat. Mar oé hret cavouèt gùéharal caloneu pureit tostat d’er cérémonieu ag el lézen couh, péré ne oent meit ur seblant hag ur squæd ag er péh hum gav bermen ér sacremant ag en Autér, na purret é teli bout er galon péhani e receu Doué ean-memb. Sant Yehan-er-Badéour, er brassan ag er brofætèd, n’hum gavé quet pur erhoalh eid hum stouyein doh treid hur Salvér. D’emb-ni é enta larèt : « Men Doué, ne véritan quet tostat d’oh ér gommunion. »

Red-é, èl m’el lar sant Paul, hum lacat ér stad, ha nezé tostat de zaibrein er bara santel-zé. Raccé jaugeabl-é hum zouguein d’er santimanteu ag ur fé bihue, d’en humilité ha d’er hæ glaharus a gaus d’hur péhedeu. Mad vou hoah en dout ur garanté berhuidant, ur grèd santel, un hirreah lan a gonfiance d’hum joéntein doh Jesus-Chrouist Doué ha dén. Mæs requis-é, eit communiein erhat, bout ér stad a hræce Doué, covessat er péhedeu marhuel a béré en hum gavér cablus hag en devout bet er pardon a nehai dré er sacremant a bénigen.

III. Communiet liès. Ne zeliér quet pêllat doh er gommunion a pe vér deit de vout é græce Doué, dré ur govézion vad. 1° Red-é de bep crechén, hag en dès en ouaid, communiein de Basq, idan boén ag hum rantein cablus ag ur péhèd bras, ma n’er groant quet. 2° Red-é d’er grechénion hoah péré e zou clan hag én dangér a varhue receu er gommunion. 3° Anfin, red-é dehai communiein, mar bé requis dehai cavouèt er sacremant-cé eit rein nerh d’ou inean de feahein un tantation bras benac. Mæs open en tair circonstance-cé, é péré é hès ur hourhemén stert eit-hai de gommuniein, é larér dehai communiein liès. Jesus-Chrouist en dès reit t’emb é Gorv adorabl idan en apparance ag er bara eit disquein d’emb é ma nehou gùir vâgadur hun inean, èl m’en dé er bara naturel mâgadur pamdiêc hur horv. En Ilis hur pèd, hur houvi, hur galhue de dostat liès d’en daul sacret ag er gommunion èl ma hré gùéharal er guetan crechénion.

Hur brassan anquin enta e zeliehé bout doh hum huélèt forhet ag er vâgadur précius-cé. Hur goannedigueah, en dangérieu é péré en hum gavamb e zeli gobér d’emb santein en dobér bras hun nès ag er bara-cé dischennet ag en nean. Sel pêllan ma chommér hemb hum vâguein a nehou, goannoh pé goan é tér é chervige Doué. Hà guellèt vehé é gùirioné bihuein erhat a pe bêllér doh ur sacremant péhani hun dégass de vout pur ha santel ?

N’en dé enta meit un digaré, meit ur gùir barès-é e hra d’emb larèt penaus ne faut quet t’emb communiein liès, é sigur bout gùel ér stad dehuéhattoh. Ni e bêlla doh er vamen ag en ol vad guet eun a hobér fal ; mæs, sel stankoh vou hou communioneu, sel-gùel é tisquehoh ou gobér mad. Caër-é gout, é ma é hobér liès un dra é tér de ben hag é hobér gùel-ar-huel.

Neoah, er gommunion groeit liès n’en dé quet nac er santeleah nac er barfætion, hi e zou hemb quin er moyand eid arrihue inou. Er yehaid n’hum gav quet én daibrein nac én ivèt, mæs é pourfitein ag er vâgadur ; èl-cé ehué er vuhé santel n’en dé quet monnèt liès d’er gommunion, mæs ér pourfit e dennér a nehi. Chetui perac sant Augustin en dés laret : « Queméret bamdé er bara santel-men, péhani e hel bout bamdé pourfitabl eid oh ; hou péèt ur vuhé quer pur ma hellehoh bamdé bout ér stad de gommuniein. »

résolutioneu.

1° Reit-t’ein, ô men Doué ! er græce de vihuein revé hou lézen, ha ma ne gavou jamæs me hovézour nitra ar me housciance hag e hellehé mirèt doh-ein a dostat liès d’er gommunion. — 2° Merhuel bermen quêntoh eit communiein jamæs ér stad a béhèd marhuel. — 3° Me glasquou, open er stad a hræce Doué, en devout ur fé bihue eit tostat d’er sacremant ag en Autér, ur garanté berhuidant, un hirreah gredus, ur gontrition a me féhedeu hag ur gùir humilité.


CHAPISTR SEITÊC HA TRI-UIGUÊND.
ag er respet én ilisieu.

I. Me zy-mé, e zou un ty a beden ; ne hret quet a nehou ur retirance d’el lairon, e laré Jesus-Chrouist d’er Juiffèd. Hun ilisieu-ni e zou calz santelloh eit tampl er Juiffèd ; neoah é hrér én-hai paud muyoh a brofanationeu. Ne hrér quet a nehai hemb quin ur retirance d’el lairon, mæs hoah d’en dud impi, d’en dud lous ha sacrilége. Disinourein e hrér bamdé hun ilisieu santel dré en devisieu e zalhér én-hai, dré er fæçonieu divodest d’hum zerhel én-hai, dré en orgueil hag er vanité e stalér én-hai, dré er selleu e daulér a bep tu, dré er chongeu hag en desirieu dré béré en hum gouciér, ha dré er sacremanteu e receuér én-hai é goal stad.

Monnèt e hrér guet respet é ty en dud pinhuik péré e zou martezé péherion vras, ha ne vé quet méh é vout hemb respet é ty en Eutru Doué : en Ælèd e zou inou stouyet guet respet ha carguet a zougeance. Me mès gùélet, e lar sant Chrysostôm, er speredeu-cé ag en nean, épad er sacrefice ag en overen, doh hum stouyein dirac Jesus-Chrouist aveid en adorein ; hag en dud e huélér inou scan a bèn ; er merhèd hemb méh, hemb modesti na coartis, e hoari, e hoarh, èl pe vehent én ur blacen foér pé marhad.

Dirac er rouanné ag en doar, é hoarnér er silance, ne gredér quet discoein en distérran merche a zirespet ; ha gùélein e hrér én ilisieu, dirac Roué en nean, tud carguet a orgueil é pléguein a boén en deuhlin épad er sacrefice, é péhani ne assistant nameit aveit bout remerquet, aveit disprisein er bobl hag insultein en Eutru Doué.

Mèn é het-hui ? e laré un dé sant Ambroès d’un dam... É ban d’en ilis, emé-hi... Gùel e vehé larèt quêntoh, e rescondas er bugul santel, é het de zeverranceu er bed ha d’er grol. Quêrhet, hum dennet, moès dihentet ha péhourès ; deit d’el léh santel eid ouilein inou hou péhedeu, ha nepas eid offancein Jesus-Chrouist ha scandalisein hou nessan.

Ne vehé quet credet cass ur hy de gabinet un eutru : ha gùélein e hrér é ty en Eutru Doué el lonnèd vil-zé é tistroein chonge er grechénion vad hag é troublein en officeu ag en ilis, ha ne gredér quet larèt nitra dehai. Istimein e hrér ur servitour péhani e vir a hobér treu dijauge é ty é væstr, ha liès é hrér goab ag ur bélêg, ur bugul péhani e ven parrat doh er brofanationeu e hrér é ty Jesus-Chrouist.

Un tad hum gav offancet mar anjuliér é groaidur ; hag en tad-cé e huél é groaidur én ilis é anjulial Jesus-Chrouist dré é hoarieu, ha ne san-grik. Ur mæstr e ven bout respettet dré é scôlarion, hag ean e huél bugalé impi doh hum zerhel én ur fæçon direspet dirac Jesus-Christ, ha ne lar guir dehai. Un eutru e ven bout inouret dré é sujité, hag ean-memb, dré é vuhé dirolet, e zisinour Jesus-Chrouist dirac-t-hai, hag e lausq é sujité hag é serviterion d’en disinourein hemb hum sourciein a lacat reihtæt é quement-cé.

II. Petra ! er bayannèd e grein dirac ou faus douéèd, hag er grechénion e zou hemb respet dirac un Doué ol-buissant ! Ha possibl-é ma vehé bihannoh a honestis é ilis er gùir Doué, eit n’en dès er bayannèd é tampl ou idolèd. Hà bout e vou bihannoh a respet aveid un Doué ol-buissant eit n’en dès en dud hemb fé aveit limageu groeit a goêd hag a vein ? Mèn é vou respettet en Eutru Doué enta, mar bé manquet a respet dehou én é dy prop ?

O men Doué ! en disinour bras e hrér d’oh, hàg ean e chommou perpet hemb punition ? Souéhet-on, e lar sant Yehan Chrysostôm, n’en da Doué guet é gurun de flastrein en dud direspet ha divregond-cé ! Péh cont en devou de rantein de Zoué er ré en dès autorité ha ne barrant quet doh er sort disordreu-cé ! Ma n’hun nès chet pouvoér erhoalh eit mirèt doh-t-hai, ni e zeliou d’er bihannan en devout grèd ha fé eid hum anquinein agaus dehai.

Digollamb anfin hur Salvér ag er boén e guemér eid omb ; ouilamb ar zalledigueah quement a grechénion péré en anjuli hag en offance én amzér memb ma hum sacrefi aveit-hai. Héliamb er Huérhiès santel ha discipl câret hur Salvér, péré hum anquiné doh treid er groéz a pe oé é anemisèd doh er staguein doh-t-hi, hag-e zalhé compagnoneah dehou a pe oé dilezet guet en ol.

résolutioneu.

1° A pe yein én un ilis, m’em bou chonge é ma nehi ty en Eutru Doué. — 2° Ne gonzein inou nameit dré nécessité hag é bèr guirieu.— 3° Me hum zalhou perpet inou guet respet, me bedou Doué, me cheleuou é gonzeu santel, me gonzou dehou ag en affær vras a me salvedigueah, hemb lezel men deulegad na me spered de gouéh ar dreu dangerus. — Men Doué, pardonnet-t’ein er péhedeu e mès groeit én hou ç’ilisieu santel, ha beta doh treid hou ç’autérieu.


CHAPISTR TRIHUÉH HA TRI-UIGUÊND.
a reparation en ilisieu.

1. Hun ilisieu e zou ur merche é ma mêlet hag inouret er religion én hur misq ; tyér santel-ind, consacret de Zoué, tampleu inourabl é péré é hra Jesus-Chrouist é zameurance ; mæs liès é mant méh er grechénion ha disinour er religion.

Campreu er brincèd hag er ré pinhuik ag er bed e vé goarnisset a argand hag a eur ; hag en ilisieu e huélér én ur beuranté hag én ur stad dibrop. Péh ur méh aveit quement a duchentil hag a verhèd a galité, péré e hra dispigneu bras én hoarieu, én arganteri, é braguerisseu, é batimanteu caër, ha péré ne rant quet ul liard eit campennein pé reparein ul léh santel, èl m’en dé ty en Eutru Doué, péré martezé e barra doh er ré e fall dehai er gobér !

Clasq e hrér en dout én ilis ul léh æz hag inourabl, scrihuein e hrér én-hou mercheu eid en hanàouèt drest er réral. Sehuel e hrér arlerh er marhue béieu caër ar béré é verchér hanhueu inourabl ; chetui doh petra é hanàuér un dén pinhuik ; mæs hàg ean e zou doh quement-cé é hanàuér ur hrechén mad ?

Hàg ean e hrér tout en dra-zé dré religion hag eid inourein en Eutru Doué, pé dré vanité hag aveit gobér inour d’é fameil ? Batissein e hrér ilisieu caër ér hérieu, deliet-é er gobér ; hàg ean e fehér gobér rai a inour de dy en Eutru Doué ? Mæs ol en treu caër-zé n’en dint-ind eit campennein ur guér quêntoh eid inourein en Eutru Doué ? Mar dé dré ur ræson a religion-é, perac enta ne ziscoér muyoh a hrèd d’allégein en ilisieu peur diar er mæzeu, é péré é vanq liès en treu requissan eid inourein majesté en Eutru Doué ? En ilisieu-zé, e larér, e oé mad erhoalh eid er ré e oé én hur raug ; mæs hàg ind e zou mad ha jaugeabl eit logein Roué er rouanné péhani e hra é zameurance én-hai ? Mar dint mad eid en dud e za dehai, hàg ind e zou jaugeabl doh Mæstr en ol madeu ?

II. Ne vou mui gùélet jamæs en amzér eurus-hont é péhani en ampeleurèd hag er rouanné e gavé un inour laquat ou deourn de labourat eit ty en Eutru Doué, hag é péhani er grechénion e oé intampius eit rein er péh ou doé pinhuiquan eil goarniasein en ilisieu ?

N’hum glêmmér nameit ag en dispigneu e hrér aveid en Eutru Doué. Paræsiennèd e zispign én ur blai, én dibauche, é proçæsieu, én hoarieu, muyoh eit ne fautehé eit campennein un ilis ; hag ind e dær quentéh èl ma conzér dehai a reparation... Ne hret quet dispigneu didalvé, ha hui hou pou treu erhoalh eit derhel én ur stad prop ilis en Eutru Doué.

Hum glêmmein e hrér ag er maleurieu, ag er misérieu péré e bouis ar en dud én amzér-men ; ne gavehemb-ni er ræson a guement-cé ér bihan a hrèd e ziscoér eid aozein ty en Eutru Doué ? Hui e hoès soin ag hou tyér, e laré en Eutru Doué d’er Juiffèd, ha hui e ancoéhat me zampl ; hui el lausq hemb reparation ; chetu perac en e mès discarret ar-n-oh er séhour péhani en dès miret doh er blaïad a gresquein, hag en e mès distruget hou lonnèd hag el labour ag hou teourn.

résolutioneu.

1° Me secourou a guement ma hellein campennein en ilisieu. — 2° Me hrei er péh e hellein eit ma vou dalhet prop en ilisieu, en orlemanteu hag el lestri sacret. — 3° Me rei er memb santimanteu a zevotion d’er ré e huélein. — O men Doué ! a pe vennet chom guet-n-emb, perac hun nès-ni quer bihan a hrèd eit campennein hou ç’ilisieu hag hou ç’inourein én-hai ?


CHAPISTR NANDÊC HA TRI-UIGUÊND.
ag en nouïen.

Er sacremant-cé, e lar er Honcil a Drant, e zou èl en achimant ag er bénigen hag a vuhé ur hrechén. Hur Salvér, péhani en dès reit d’er grechénion moyandeu a salvedigueah, n’en dès chet vennet ou lezel hemb secour én ær ag er marhue. En apostol sant Jacq, péhani e oé câr d’hur Salvér, e gonz d’emb ag er sacremant-cé hag ag é hræceu.

I. Er sacremant-cé e gresq græce Doué én-amb, e achihue golhein en inean. Ean e bardon er péhedeu péré n’en dint quet hoah pardonnet ; ean e aqùit é léh er pénigenneu péré n’hun nès chet bet groeit, muyoh pé bihannoh, révé er boén e guemérér eid er receu erhat ; ean e ra nerh énep de dantationeu en diaulèd péré hum sàu guet muyoh a furi énep d’en dud prest de verhuel, rac ind e huél n’ou dès chet mui calz a amzér eit lacat ou ineaneu d’hum gol.

Er sacremant-cé e gonsol er ré clan, e zouça ou foénieu ; ean e ra nerh énep d’er scont ag er marhue, ha d’en dougeance rai vras a jugemanteu en Eutru Doué, e gresq ou honfiance hag ou haranté é quevér en Eutru Doué ; ean e laq anfin en dehuéhan clom ar salvedigueah ur hrechén dré ur marhue santel. Péguement e vehé bet marhuet ér péhèd quenevé er remèd salvus-cé ! Péguement a grechénion lan a zougeance Doué, péré e ya quentéh arlerh ou marhue d’er baraouis, pé ne hrant meit passein dré er purgatoér é péhani é chommehent pêl-amzér, pe n’ou devehé quet receuet sacremant er ré clan ?

Er sacremant-men en dès quement a vertu, ma hel, revé er péh e zisq en Tadeu ag er Honcil a Drant, rantein er yehaid d’er horv a pe vé pourfitabl quement-cé eid er salvedigueah, meit ag er hlan e virehé doh er pourfit-cé dré ur péhèd benac. Hilleih en dès bet er yehaid goudé ou dout receuet en Nouïen. Gùélet e vehé liessoh er græceu ag er sacremant-cé hag er vertu a bromesseu Jesus-Chrouist, a pe vehé receuet guet ur fé bihue. N’en dé quet hemb ræson en en dès enta en Ilis condannet er ré e lar penaus ur hrechén ne béh quet doh en disprisein. En disprisance ag ur sacremant quer bras, e lar er Honcil santel, e zou un torfæt eahus, ur péhèd énep d’er Spered-Santel.

II. A zivout er boén e laquér aveid er receu erhat, é hès deu dra, en amzér hag en dispositioneu.

En amzér. Er sacremant-cé ne zeli bout receuet nameit ér hlinhuèd, a pe vér én dangér a varhue. Ne zeliér quet neoah gortoz en ær ag er marhue : quement-cé e vehé tantein Doué, bout én gorto a yehaid er horv dré vertu er sacremant-cé, a pe hortér aveid er receu er momand ne vé quet mui a espérance. Doué n’en dé quet obliget d’hobér ur miracl eid hun tennein ag un dangér é péhani é omb couéhet dré hul lizidantæt. En inean hi-memb n’en devehé quet quement a hræceu, a pe vehé gorteit de receu er sacremant-cé ér momand ma tremein er spered hag er santimant.

En dispositioneu. Eid en Nouïen, rac m’en dé èl en achimant ag er bénigen, red-é bout pénitand, en dout covesseit, mar guellér, eid er receu. Er secour ag er gommunion santel, un desir bras d’hum joéntein doh Doué ha d’er hârein, ur gùir glahar ag é fauteu, ur fé læn a gonfiance é mériteu hur Salvér, guet péhani é hortér pardon ha misericord dré vertu en Nouïen santel, e zou en dispositioneu guet péré er sacremant-cé e den arn-amb græceu a leih.

Un tantation a berh en diaul hag un drompereah vras-é enta dougein er sacremant cé ; rac, é léh dégass er marhue ha næzein d’en hani clan, ean e hel gùellat er horv ha santefiein en inean. Hum lacat e hrér é riscl a chom hemb bout nouïet a pe hortér rai ; hag hum lacat e hrér én dangér a vout forhet ag é hræceu, a p’er receuér énep d’er galon pé aveit pligein d’en dud.

III. Er ré en dès soin ag er ré clan e zeli ou avertissein abret d’hobér ou zestamant. Hàg ean e zeliér, eit réglein affærieu ur fameil, gortoz un amzér é péhani er hlan n’en dès mui meit ur momand benac eid assurein é salvedigueah ha réglein é gousciance, péhani e zou martezé hoah ér péhèd ? Lausquet ol en treu aral de gol mar dé necessær ; mæs ne lausquet quet hou ç’inean d’hum gol.

Manquein e hrér d’en devér ag er garanté a grechéneah, a pe guhér doh-t-hou, dré zougeance ag en dud, en dangér é péhani en hum gav. Gobér gueu doht-hou-é el lezel de verhuel hemb rein dehou de hout é vomant dehuéhan. Perac lemel guet-hou er mérit hag er gonsolation d’offrein d’en Eutru Doué er sacrefice-cé ag é vuhé ? Péguement a béhedeu n’effacehé-ean dré er sacrefice-cé groeit a volanté vad ! Perac el lacat én dangér de receu hemb hanàuedigueah ha martezé hemb pourfit ur sacremant e ra quement a gonsolation d’er rè er receu guet santimanteu mad ? Péh gueu ne hrér d’unan clan prest de verhuel dré ur silance quen diavis ?

Deliein e brér accouragein unan clan tost d’er marhue guet conzeu tinér ha carantéus, é bèr guirieu, ou larèt a dermén de dermén, pas rai liès, na guet ur vouéh rai ihuel, péhani e hellehé fatiguein en hani clan. Ne zeliér quet ancoéhat en deur béniguet, péhani e laq en diaul de déhein adal en hani clan a p’hum chervigér a nehou guet fé.

résolutioneu.

1° A pe ra d’emb er sacremant-cé quement a hræceu, me houlennou ma vou reit t’ein quentéh èl m’hum santein én ur hlinhuèd dangerus benac. — 2° M’hum breparou erhat, me govessei me féhedeu guet glahar, guet fé ha confiance é misericord en Eutru Doué. — 3° Me zihoallou ehué a guement ma hellein ne varhuou hanni a me zud, a m’amièd, a me serviterion, hemb er secour nerhus-cé. — Beoh mêlet, ô men Doué ! rac ma hoès vennet rein d’emb ur moyand quer consolus ha quer crihue eit scùil ar-n-amb hou cræceu, én ur momand é péhani hun nès quement a zobér.


CHAPISTR PUAR-UIGUÊND.
red-é hum breparein d’er marhue.

N’en dès nitra surroh na callettoh eid er marhue, nitra cuhettoh én é circonstanceu ha nitra ne hel mirèt doht-hou a scoein é daul multrér ar vab-dén. Red-é enta hum breparein.

I. Nitra surroh eid er marhue, un arrest-é douguet dré un Doué ol-buissant. Nitra calettoh érbed-men. Merhuel e zou qùittat en doar eit perpet ; monnèt én éternité hemb gout mèn é hér. Merhuel e zou col er vuhé guet er péh hun nès. Merhuel e zou larèt quenavou eit jamæs d’er péh e gâramb muihan : d’er guérent, d’en amièd, d’en danné, d’en inourieu, d’er hargueu ; hanni ne hel hum hoarantein doh er marhue na troein ardran. Er marhue e lam rah guet-n-emb, nameit en droug hur bé groeit pé er vertu, péré hun héli d’er bed aral.

Mar dé er chonge ag er marhue quer callet eid en dud distag doh en treu ag er vuhé-men ; eid en dud a bligeadur, péh quen eahus ha quer rust é teli bout en taul a nehou. Na scontusset ur momand ! péhani e zizolo dehai anfin é ma èl moguèd er madeu hag er pligeadurieu péré e yant de gol eit birhuiquin ! Ma n’en dès nitra surroh na callettoh eid er marhue, n’en dès ehué nitra cuhettoh eid en amzér hag er circonstanceu a nehou. Hà hui e varhuou é græce Doué pé ér péhèd ? Hà hui e varhuou guet ur hlinhuèd hir pé a varhue subit ? Hà hui hou pou en amzér de govessat pé scrappet vehet a hèr, en noz-men, pé én un taul ? Hanni ne hel el larèt ; ne hellet quet bout assuret ag ur momand hemb quin. Er pèh e zou sur, hui e varhuou, hag e varhuou a pe chongehet er bihannan.

Mæs petra vou arlerh ! Stad mab-dén goudé é varhue ne change quet mui. Er marhue e hra é léh de bep-tra aveid en éternité. Mar marhuan ér péhèd marhuel, me vou dannet ha maleurus aveid un éternité. Mar marhuan é græce Doué, me vou salvet hag eurus de virhuiquin. É léh ma couéhou er huen é chommou.

II. A pe ne hellet quet mirèt doh er marhue, hag a p’en dé hou salvedigueah staguet doh er momand blaouahus-cé, hui e zeli hum breparein ha pourfitein ag en amzér e chom guet-n-oh. A pe achappehé ag é brison ur prisonér, péhani e zeli bout condannet idan ur bèr amzér de vout staguet doh ur potance, hàg ean hum arrestehé ar é hent ? hàg ean hum lorbehé guet hoarieu a nitra ? Ne zihoallehé-ean mad guet eun a vout hoah queméret ? Mæs a pe vehé lausquet er hondannet maleurus-cé de guemér én un trezol, épad un dé, ol er péh e garehé eid en dout é hræce, eit paiein é rançon, hàg ean e gollehé ur momand ag un dé quer précius ? Ha hui, tud miserabl, péré en dès quel liès achappet ag en ihuern, hui péré e vou galhuet quênt pêl dré er marhue dirac hou Juge, guet petra é collet-hui hou ç’amzér ? Hui e hel, ér bèr amzér e hoès de bassein ar en doar, gobér satisfaction de Zoué ha donnèt de vout pinhuiq aveid en nean. Ha guet petra enta é tremeinet-hui déieu quer précius ha quer bèr ?

Hà gobér e hret-hui chongeu sôn penaus ne houyet nac en amzér en dès en Eutru Doué merchet t’oh aveit bihuein, nac en nombr ag er græceu e hoarn d’oh, nac en nombr ag er péhedeu e ven andur guet-n-oh ? Perac enta é oh-hui quel lizidant de bourfitein ag en amzér ? N’hum fiet quet ar hou yehaid ; er seblant ag ur vuhé hir e zou trompus ; er marhue e hel hou scrappein én un taul ; hou ç’amzér e ya a ridêc é raug. Allas ! péguement e hoès-hui deja collet ? Impléet mad ahoel er péhig e chom guet-n-oh. Er baraouis pé en ihuern e zeli bout er recompance pé er bunition ag en implé e hrehet a nehou. Un offiçour d’en ampeleur Charles-Quint, feahet dré er huirioné-zé, e houlennas guet-hou er bermission d’hobér en diléz ag é garg, én ul larèt eit ræson, penaus étré en affærieu ag er bed hag er marhue é teli bout amzér. En ampeleur, tinérreit ean-memb é huélèt en exampl-cé, e lausquas en ampir guet é vrér, é ranteleah guet é vab, hag hum dennas ag er bed aveid hum breparein d’er marhue. Hàg ean e hellér quemér rai a assurance eid hum breparein d’ur marhue péhani ne za nameit ur huéh, ha péhani én ur momand e laq peb-tra én é léh hag aveit perpet ?

résolutioneu.

1° Red-é d’ein hum zistag a vremen a zoh ol er péh e zeli er marhue lemel guet-n-ein. — 2° Ha pe ne hellan quet pêllat en termén-cé doh péhani é ma staguet me éternité, red-é d’ein commance ag er momand-men hum breparein, én ur vihuein peb dé èl pe zeliehé peb-unan a nehai bout en dehuéhan a men déieu. — O men Doué ! reit-t’ein er græce de verhuel én hou caranté santel.


CHAPISTR UNAN HA PUAR-UIGUÊND.
red-é épad er vuhé disquein merhuel erhat.

I. Hui e zouge er marhue ; ræson e hoès d’en dougein, ma ne vihuet quet èl ur gùir grechén. Penaus n’en devehé quet léh de zougein en hani ne hum brepar quet ha n’en dès jamæs disquet merhuel ? Goal zehuéhat-é, én achimant ag er vuhé, disquein, gobér un dra péhani e rinq er vuhé abéh. Er Sænt, ar en doar, ne hrent meit disquein merhuel erhat, hag e zougé perpet a vanquein. Me zisq bamdé merhuel, e laré sant Paul. Er hardinal Bellarmin, goudé en dout tremeinet ur vuhé santel, e houlenné guet Doué, én ær ag er marhue, hoah ur blai eid hum breparein dehou. Un dén santel, péhani en doé passet én deserh open deu-uiguênd vlai é hobér pénigen, e laré n’en doè groeit, én ol amzér-zé, meit merhuel ! Chetu er péh e zeli hur halon desirein drest peb-tra, a pe n’en dé reit er vuhé d’emb nameit eit disquein hi achihue mad. De betra é chervige studia kisieu er bed, poéniein quement eit ma vou conzet a han-amb, pé eit cresquein hur fortun hag hun inour, mar hum ancoéhamb ni-memb ? Hur buhé e zou ur voyage aveid en éternité, tremeinein e ra èl ur squæd. Red é enta en dout collet er spered, e lar sant Eucher, eid hum lorbein guet quement a dreu didalvé én un amzér quer bèr, hag ancoéhat er momand doh péhani é ma staguet un éternité a vonheur pé a valeur.

Noé e labouras cand vlai é vatissein en Arh eid hum hoarantein doh un diluge a zeur. Ne hoès chet cand vlai de vihuein, hui péhani martezé quênt tri dé e vou ér bé, ha neoah, é léh chongeal én hou ç’ær dehuéhan, eid hum virèt doh un diluge a dan, a boén é chonget-hui én-hi ur huéh ér blai. Un diluge a dan, un ihuern, péhani e zou ur bunition ag ur marhue maleurus ! hàg ean e zou enta un dra hag e vérit quer bihan ma chongehet erhat ?

II. Disquet bamdé merhuel. Chonget bamdé é ma er marhue doh hou costé, en hou ç’arrestou quênt-pêl, martezé arhoah. Chonget erhat é quement-cé. Ne varhuér nameit ur huéh ; er marhue maleurus e zou un droug hemb remèd. N’en dé quet erhoalh chongeal én-hou, red é bout perpet ar hou coard, red-é memb, e lar Jesus-Chrouist, bout prest é peb momand ; rac en Eutru Douè e zei a pe ne chongehet quet. Er ré én hou raug e zou bet somprenet : hui e vou somprenet hui-memb.

A pe vehoh avertisset é oh én dangér a vout ampouisonet dré er péh e chervigér d’oh d’hou prèd, hui e vehé perpet én éhuéh énep d’er péh e vehé queniguet t’oh. É peb momand ag hou puhé é ma er marhue é hourdrous ar hou pèn. Unan ag er momandeu-cé e vou en dehuéhan, péhani e zou hanàuet guet Doué hemb quin ; perac ne zougèt-hui enta ? Perac n’hum zalhet-hui ar hou coard, é vihuein èl pe zeliehé en Eutru Doué é peb momand hou calhuein devat-hou ? En hani e vihue guet assurance én ur stad é péhani ne garehé quet merhuel, ne vérit quet bihuein na dougen hanhue a grechén, e lar sant Jerôm.

Ah ! p’hur behé bamdé, èl sant Antoén, er chonge-men én hur spered én ur zihun : en dé-men e zou martezé en dehuéhan a mem buhé ! A p’hum sellehé peb unan, é peb momand, èl un torfætour ar béhani é hér de zouguein é santance, hàg ean e gredehé gobér er péhèd ? Hàg ean e vehé un dé hemb quin é péhani ne vihuehé-ean èl ma carehé merhuel ? Chonget erhat é quement-cé bamdé, rac quement dé e zou hui e hei merhuel.

résolutioneu.

1° Peb mitin, én ur seuel, me larou doh-ein me hunan : en dé a hinihue e vou martezé en dehuéhan a mem buhé ; red-é d’ein er passein doh hum breparein d’er marhue. — 2° Bamnoz me hrei un act a gontrition eid hum breparein d’er momand blaouahus-cé. — O men Doué ! reit-t’ein er græce d’en devout ur marhue mad !


CHAPISTR DEU HA PUAR-UIGUÊND.
er marhue e ziscoa er folleah a vanitéieu er bed.

N’en dé quet calz nameit én achimant ag er vuhé é hanàuér petra-é er marhue ha petra-é er vuhé. Nezé é comprenér penaus er marhue e zou fin er vanitéieu ag er bed, hag er fin ag hun ol disordreu pé ag hur mériteu. Chetu er péh e hra anquin pé consolation er grechénion ar drézeu en éternité.

I. Oh ! na splannet é huél en inean, a p’en da er marhue de chairrein deulegad er horv ! Hi e huél perac é oé reit er vuhé dehi, péh quer bras-é bet hé dalledigueah é vihuein hemb chongeal é Doué ; hi e hanàu penaus ol en treu ag er bed n’en dint meit fausoni ha trompereah, ha n’en dès bonheur nameit é cârein hag é chervigein en Eutru Doué. En ampeleur, hanhuet Séver, e laré é verhuel : « Me mès joeisset ag er ranteleah caërran ag er bed ; me zou bet er péh ma hel mab-dén bout ar en doar, ha ne chom guet-n-ein nitra e hellehé chervige d’ein ér stad é péhani é on. » Ur pab e laré, ur momand benac quênt é varhue : « Me mès bet alhuéieu er baraouis étré men deourn ; mæs gùel e vehé bet t’ein em bout alhuéieu ur houvand peur benac. »

A p’en dé tremeinet er vuhé, nezé en hum anquinér ag en dout manquet a hobér er péh e zelié bout bet groeit : mæs forh dehuéhat-é en dout anquin ag er péh e zou passet, a pe ne vér quet mui ér stad d’er reparein ! Péh ur maleur gùélèt é vér fariet a pe n’hellér mui donnèt ar é baseu, ha gùélèt en hur bé héliet ur fal vuhé, a pe ne vé quet mui a amzér de zifautein er péh e vé manquet !

Eit parrat doh anquinieu quer bras, chonget bermen ag en treu ag er bed, èl ma chongehet a nehai én ær ag er marhue. Péh avantage e za d’oh-hui ag ol er péh e hra méh ha confusion d’oh hinihue, e laré sant Paul d’er bobl a Rom ? Me houlen guet-n-oh er memb tra : petra e chom guet-n-oh-hui ag en ol treu bourrus-hont e oé d’hou crad ha de béré é oèh quen douguet ? Mèn é ma oueit er hrolleu, en hantisseu, en dibaucheu, er madeu, er faus pligeadurieu ag er vuhé doh péré é oé quer staguet hou calon ? Ne chom guet-n-oh a nehai nameit ur chonge, guet en anquin hou pout collet pé risclet salvedigueah hou ç’inean. Ol en treu-zè ne changent quet guet en amzér. Quel liès gùéh èl ma hum abandonnehet dehai ; ne dennehet quin fréh a nehai nameit anquinieu ha rebreicheu a gousciance. Chetu ol er péh e chommou guet-n-oh én ær ag er marhue.

Nac hou pehé joeisset beta bermen ag en ol inourieu, ag en ol pligeadurieu ag en doar, pé nac é vehoh couéhet ér brassan maleurieu, nac hou pehé anduret ol er poénieu e hel mab-dén souffrein ér bed-men, ur momand arlerh ne vou mui nitra ag en dra-zé. Ne chommou guet-n-oh ag er madeu, ag er pligeadurieu a béré hou pou joeisset, nameit en anquin d’ou hol ; hag ag en drougueu péré hou pou anduret, nameit er chagrin hou pout groeit goal implé ag er péh e hellé méritein d’oh er baraouis. Hou ç’anquin e vou hou pout hum cherviget aveid hou tannation ag er péh e hellé méritein d’oh ur gloër éternel. Anquin læn a zisespoér, dareu didalvé, rac en éternité ne hellou jamæs ou séhein. Me mès bihuet uiguênd vlai ar en trôn, e laré én ur verhuel ur roué bras, ha ne chom nitra guet-n-ein. Pligéet guet Doué m’em bezé passet en uiguènd vlai-cé a rouéoni, én ul léh didrous benac, é chervige men Doué hag é labourat eit me salvedigueah !

II. Er marhue e laca ol en dud ér memb rang ; peb-tra e vé nezé passet aveid en eil hag éguilé, mæs én ur fæçon forh dishanval aveid er ré just hag er béherion. Sellet ur sant Antoén é verhuel d’en ouaid a buemp vlai ba cand. Pihue e heliehé comprenein er joé ag é inean é huèlèt en amzér hag en éternité ; en amzér é péhani é ta a bassein ol er rustonieu ag é vuhé a bénigen ; en éternité é péhani é ha de gommance ol er pligeadurieu e ra Doué d’é Sænt ér baraouis.

Sellet é contrel doh er maleurus Caïn. Nac en devehé bihuet puemb mil vlai ér pligeadurieu hag él larganté a bep-tra, petra e chommehé guet-hou bermen ? Na brasset-é dalledigueah mab-dén, e lar un Tad santel, hum lezel de vout trompet dré er vràuité ag er pligeadurieu hag er madeu ag er vuhé, hemb perderi ag er maleurieu de béré é conduyant.

Groeit e oé bet douguein d’er guér a Grenad corv en ampeleurès Isabel, péhani e varhuas ér guér a Doled. A pe oé bet digueoret er chass, face er brincès e ziscoas bout quen difæçonnet ha quer vil, ma laras a vouéh ihuel sant Françæs Borgia, nezé duc a Candi, é ranteleah Spagn : « Hà honnéh-é er brincès-hont péhani en doé quement a vràuité n’en dès hoah nameit ur berrig amzér ? Petra ! hà hennéh-é er face-hont quer gaillard ha quer liguernus ! O men Doué ! na miseraplet-é mab-dén staguein é galon doh treu quer bresq ! Na dallet-é er ré en dès rai a sourci eid ou bràuité quen distér ! » Ean e bassas en noz arlerh é ouilein ar folleaheu er bed ; monnèt e ras goudé é compagnoneah santel hag inourabl en tadeu Jésuit hag é tas devout sant.

Ne hellér quet en dout brassoh consolation én ær ag er marhue, eid en dout bihuet én disprisance ag er pligeadurieu hag ag en inourieu ag en doar, goudé en dout cherviget Doué a huir galon.

résolutioneu.

1° Chetu hag e zou groeit, me ya de gùittat a vremen ol er péh e hellehé m’anquinein a pe dostei er marhue. — 2° Me renonce d’en orgueil, d’er madeu ag en doar, d’er pligeadurieu dangerus a béré é ma carguet me halon, ha me ya d’hum staguein doh er péh e hellou rein consolation d’ein én ær ag er marhue. — O men Doué ! groeit ma pratiquein a galon, a hinihue, er bénigen doh hum aqùittein leal a me ol devérieu.



CHAPISTR TRI HA PUAR-UIGUÊND.
trompereah a zivout er marhue mad.

Peb-unan e zesir merhuel erhat ; lod ag en dud ne houyant quet petra-é ur marhue mad, ha lod aral ne hum laquant quet é poén d’hum breparein. Un dalledigueah-é en eil hag éguilé.

I. Ol er ré e varhue guet er mercheu a bénigen, goudé ou dout receuet er sacremanteu, en dar én ou deulegad, er grucefi én ou dorn, n’ou dès chet perpet er bonheur de verhuel a varhue er ré just. Er mercheu-zê e zou risclus, hag ér galon n’en dé quet martezé en devotion caèr-zé e ziscoér a zianvès.

Ur marhue mad, e zou merhuel hemb péhèd marhuel, é caranté Doué hag én é hræce : chetu er péh e zeliet desirein. Hag en hou pehé-hui er marhue eahussan dirac deulegad en dud, mar marhuet é græce Doué, hou salvedigueah e zou goarantet mad. Mæs hag en hou pehè hui reit en ol vercheu a bénigen, ha receuet en ol sacremanteu, mar marhuet guet ur galon staguet doh ur péhèd marhuel hemb quin, hag hemb caranté Doué, ne vou quet a salvedigueah aveid oh. Er sacremanteu e zou forh avantajus ha forh necessær én ær ag er marhue ; neoah ne chervigeant de nitra, ha ne gonduyant quet d’ur marhue eurus, a pe ne vé quet convertisset er galon. Hum drompein vehé chongeal én ur fæçon aral.

II. Un drompereah dangerus-é hoah bout én gorto ag ur marhue santel hemb gobér, épad er vuhé, er péh e zou ret eit merhuel erhat. Hui e garehé hou pout ur marhue santel ; bihuet enta èl ma tesiret merhuel. Er marhue e vou èl er vuhé ; ur marhue santel e zou recompance ur vuhé santel ; èl m’en dé ur marhue maleurus punition ordinær ur fal vuhé.

Ne hum drompet quet, e lar sant Paul, ne hrér quet goab ag en Eutru Doué hemb méritein punition. Mab-dén e æstou er péh en devou hâdet. Arlerh hou pout hâdet ivrai, ne zeuet quet bout én gorto a hran mad ; hui e zeli bout én gorto ag ur marhue maleurus, mar bihuet fal.

Ur folleah-é bout én gorto ag ur marhue santel, a pe vihuér ér péhèd. Ne gavér ér Scritur, emé sant Bernard, nameit un dén pèhani en dès bet ur marhue santel, goudé en dout fal vihuet : en dén-cé e zou el lair mad. Hum gavouèt e hra unan, eit ne gollou quet er péhour espérance ; mæs n’hum gav nameit unan, eit mirèt doh-t-hou a gouéh ér bresomption.

Custum stanquan Providance en Eutru Doué e zou lezel en treu de monnèt revé er péh en dès merchet dehai a guetan. En Eutru Doué e lausq en tan de losquein revé é nerh, ean e lausq er riviéreu de ridêc revé ou dinàu ; ér memb fæçon, ean e lausq de verhuel hemb pénigen er ré en dès perpet bihuet hemb pénigen. Hag ur miracl e vehé a pe arrihuehé én ur fæçon aral. Doué e hra guhavé er miracl-cé aveit ræsonieu péré e zeliamb adorein ; mæs ur brésomption e vehé bout én gorto a guement-cé a pe vihuér fal.

Oh ! pe gomprenehoh en drougueu blaouahus e za arlerh ur marhue fal, péh sourci ne guemérehoh-hui eid hum virèt a gouéh én-hai ! Merhuel ér péhèd ! Merhuel anemis de Zoué ! Merhuel ér stad a zannation ! Péh ur marhue ! Oh ! na dallet e vér, ma ne labourér eit parrat doh ur maleur quer bras ! Mæs ehué, pe gomprenehoh péh quen douce-é ur marhue santel, hui e houyehé penaus ur momand ag er honsolationeu-cé hou tigollehé ag en ol poénieu e hoès é chervige Doué. Na doucet-é, e larehoh-hui nezé èl David : én dihoeldæt ag er marhue ne mès nitra de zougein, rac men Doué e zou guet-n-ein.

Er ré-zé e oé bet santimanteu un dén devot, péhani, goudé en dout receuet, én é glinhuèd dehuéhan, ur gommunion vad, e santas én é inean quement a bligeadur, ma laras a vouéh ihuel : ne oen quet én gorto a verhuel guet quement a zoustér hag a joé.


résolutioneu.

1° Conversion sincér hag antiér a hinihue. — 2° Me bedou liès eit goulen guet Doué er græce ag ur marhue santel. — 3° Ha me vihuou er rest a mem buhé èl ma carehen em bout bihuet én ær a me marhue. — Groeit, ô men Doué ! ma talhein fidel d’er résolutioneu mad-cé.


CHAPISTR PUAR HA PUAR-UIGUÊND.
ag er jugemant.

I. Dé er jugemant e zou hanhuet, él livreu santel, Dé en Eutru Doué, rac nezé Doué e hrei splannein guet mui a hloër é vrastæt hag é buissance. En dé-cé e vou hanàuet dré un grein doar hirrissus. En hiaul, el loêr e gollou ou splandér, un diluge a dan e gouéhou ag en nean hag e laquei quement tra zou ar en doar é peudr hag é ludu ; er ré varhue e ressuscitou, ha gùélet e vou treu quen eahus ma tisséhou en dud é bihue guet er scont hag en eun.

Puar zra e laquei er béherion de greinein ér jugemant-cé : gùélèt Jesus-Cbrouist, er gont ou devou de rantein, méh ha confusion dirac er bed abéh, er santance a gondannation. Gùélèt Jesus-Chrouist ér jugemant e vou scontussoh d’er péhour eid en tan ag en ihuern. Pe n’en devehé quet hur Salvér, a pe vihué ar en doar, cuhet er splandér ag é vràuité, hanni n’en devehé guellet chom dirac un Dén-Doué. En tri roué ag er sàu-hiaul, doh er gùélèt ér stad a groaidur, e oé bet carguet ag ur respet quer bras, ma hum stouyezant ar ou deuhlin eid en adorein. En Apostolèd, péré ne huélas ar er manné Thabor nameit ur splandérennic ag é vajesté, e oé bet quer bammet, ma couéhezant d’en doar. Er profæt Daniel, é huélèt un æl, e oé bet quer scontet, ma couèhas a blad ar é face. O Doué ! péh quer bras e vou enta scont er béherion a pe huéleint en hani dirac péhani en Ælèd memb e grein guet respet ! A p’er gùéleint, nepas èl er rouéèd-mage, péré er gùélé croaidur, mæs ar en trôn ag é justice, é touguein én é zeulegad er mercheu ag ur golér ne hellér mui distannein.

Mæs én ur huélèt ou Juge, allas ! petra e huéleint-ind ? Ind e huélou Jesus-Chrouist ; ind e huélou en hani ou dès crucefiet ; ind er gùélou, é groéz én é raug. Nezé, emé en Aviél, ol er pobleu e lausquou tauleu cri eahus, é huélèt Doué e venné ou salvein hag e za d’ou jugein. Er béherion e glasquou groheu eid hum guhein, én ul larèt ; « Mannéieu, couéhet ar-n-omb ha dismantet ni. Hou péet confiance, tud a fæçon, hui e huélou hou Juge guet consolation ; hag er béherion-zé, quen orgueillus hinihue, e hirrissou guet eun én é raug.

II. En eil tra e laquei er béherion diæz, e zou er gont ou devou de rantein ag ou buhé. N’en dès nitra ha ne vou hanàuet guet er Juge souveræn ; ol en œvreu, er honzeu, er chongeu e vou pouiset perhuéh mad inou, guet ou ol vad pé ou ol droug, hag e receuou ou recompance pé ou funition.

Na brasset e vou ou souéh é huélèt quement a chongeu, a zesirieu dizoleit ; quement a œvreu lous, a gonzeu rai libr énep d’er burtæt ha d’en honestis ; quement a vanité hag a orgueil ; quement a laironci hag a garanté doh er madeu ag en doar ; quement a valice, a golér hag a gaz ; quement a hræceu lausquet hemb pourfit hag a amzér collet ! Hui e vou scontet ag er gont hou pou de rantein ag un dé hemb quin ; hui e vou quer poéniet, que ne hellehoh quet hum andur hui-memb. Oh ! men Doué, petra vou ag er gont a guement a vlaïeu hag a ol er vuhé ? Me zou sur, e laré un dén santel, penaus er rebreiche e hrei en Eutru Doué d’er béherion dannet, ag un ær goal impléet, e vou er momand calettan ag ou éternité. Péh quer bras e vou enta me méh goudé em bout collet cand ha cand mil a ærieu !

Job, dén just meurbet, e greiné én ur chongeal é vehé juget dré un Doué. Petra vou a han-an-mé a pe sàvou Doué aveit me jugein ? Petra e larein-mé dehou, a p’en devou m’examinet ha me havet cablus ? Chetu er péh el laqué de greinein én ol œvreu, rac m’ou groé dirac ur Juge péhani e vou nezé hemb truhé.

Perac é creiné en dén santel-zé ? É gousciance ne ranté-hi dehou testoni ag é innoçance. Ah ! ean e houyé penaus Doué e juge er ré just memb, ha penaus er santeleah ihuellan e za de vout quen distér dirac é zeulegad, èl ma ta er splandér ag ur holeuen dirac en hiaul. Allas ! e laré-ean, doh hum gredein dibéh hag hemb couciadur, me von cavet cablus.

Maleur d’er vuhé memb santellan, mar hi examinet hemb misericord, ô men Doué ! e laré sant Augustin. Ur menah santel e laré, én ur ouilein, d’er ré e glasqué rein confiance dehou én ær ag er marhue : oh ! na eahusset-é bout obliget de rantein cont de Zoué ! Mæs, e lar sant Pierr, mar bé en dén just a boén salvet, petra e vou ag er péhour hag ag en dén hemb religion ? Ur moyand sur eit monnèt guet confiance de jugemant en Eutru Doué, e zou hum breparein é raug doh hum jugein ni-memb, é ouilein hag é punissein er péhedeu passet dré er bénigen, én ur zihoal a hobér ré nehué.

résolutioneu.

1° Me hrei me fossibl eit distannein colér me Juge, én ur houlen pardon, er rest a mem buhé, a me ol péhedeu passet. — 2° Ha me glasquou méritein ur jugemant mad, én ur béllat doh er péhèd, ha doh hum aqùittein a me ol devérieu guet grèd, apertis, aveit pligein d’en Eutru Doué ha gobér satisfaction d’é justice dré vériteu Jesus-Chrouist. — O men Doué ! ancoéheit er fauteu hemb nombr e mès groeit beta bermen, ha reit-t’ein er græce ne hrein mui nitra énep d’hou volanté santel.


CHAPISTR PUEMB HA PUAR-UIGUÊND.
méh ha confusion er béherion ér jugemant, hag ou disespoér.

Er péhedeu dizoleit d’er bed abéh e holei a véh er béherion ; er santance douguet ou zaulou én un disespoér eahus.

I. En hiaul én é splandér caërran ne dréz quet quement er hristal, avel ma tréz deulegad en Eutru Doué er péh e zou dônnan ér galon ; dé er jugemant, ean e zizolei er plégueu cuhet ag er houscianceu. Én dé-cé a zisclæration, Jesus-Cbrouist e rei de hanaouèt betag er pébedeu goleittan, guet ou circonstanceu méhussan.

Nezé é vou gùélet er péh e zou cuheltan ; ol er péh e zou passet én tihoeldæt hag él léhieu distro ; ol er péh hur hou groeit, laret, chonget ér hompagnoneaheu, én hantisseu pé én hoarieu. Gùélet vou en desirieu de bligein, en troïelieu clasquet, er garanté hag en torfæteu mèhus ar béré en hum zallér esprès. Nezé é vou gùélet en ol chicanereah ha fal intantioneu én affærieu, el laironcieu cuhet hag en drompereaheu ; en ol finesseu en devou impléet en ambition eit donnèt de vout pinhuik ar goust er réral ; en troïeu-cam hag er santimanteu a jalousi cuhet én dôn ag er galon ; anfin bigotage quement a dud péré e guh ou fallanté idan en apparance a dud a fæçon : ol en dra-zé e vou dizoleit hag hanàuet. Un test péhani hou cavehé é hobér un torfæt e hretaé méh d’oh. Péh quer bras e vou hou méh, hui péhani e zouge langageu er bed, hui péhani e zouge disclæriein hou péhedeu d’ur hovézour læn a garanté, a pe hanàuou en Ælèd, er Sænt hag en ol dud er péh e zou villan, méhussan én hou puhé !

Er béherion e sellehé en ihuern èl ul léh a repos, én dé eahus-eé, p’ou devehé el liberté de chom cuhet inou ; mæs quer bihan a du ou devou d’hum guhein ér jugemant èl ma vou calet dehai hum ziscoein. Ind e gomparissou dré balaforce avel torfæteriou, aveit bout méhequeit dré un Doué ol-buissant. Oh ! péh un tarh calon a p’hum huélent carguet a rebreicheu quer calet dré er Juge just-cé, dré en ÆIèd, dré er Sænt, dré en diaulèd memb ! Péh avantage e zei dehai-ind nezé, nameit er méh hag en anquin ou dout groeit er péhèd ?

II. Er santance a zannation e daulou en dud maleurus-cé én disespoér blaouahussan. Jesus-Chrouist, guet ur gonz, e daulas a blad d’en doar er soudardèd péré e zé d’er hemér ér Jardrin Olivèd. Ah ! ma oé quen eahus majesté un Doué-Dén én un amzér é péhani é conzé, èl Salvér, petra vou a pe gonzou èl Juge ha ma larou, guet ur vouéh eahussoh eid er gurun, er guirieu scontus-men : pêlleit doh-ein, tud miliguêt, quêrhet d’en tan éternel.

Er péh e gresquou ou disespoér e vou gùélèt penaus en hani ou hondan e zou ou Salvér, e laqué dirac ou deulegad er græceu, er moyandeu a salvedigueah, péhani en dès bet reit dehai er goaid en dès bet scùillet, en tourmanteu en dès bet anduret eid ou salvein. Na tristet un dra, e lar sant Eucher, gùélèt é Salvér, er hol quentéh, hag hum gol étal un Doué péhani e venné hur salvein !

Mar dé quer calet bout dispartiet doh un dén e gârér, petra vou bout dispartiet eit birhuiquin doh é Zoué, buhé hun inean hag hé mad gùellan ? Disparti calet ha disconfortus, péhani e hrei brassan tourmant en dud maleurus-cé. Mil tarh-gurun couéhet ar er memb pèn, e lar sant Chrysostôm, n’en dint quet quer blaouahus èl ur sèl hemb quin a zeulegad un Doué, péhani e zistroei guet counar doh er péhour.

Na péh un disespoér hum huélèt forbannet eit jamæs ag er bresance adorabl-zé ; en dout collet rah, é col é Zoué ha compagnoneah er Sænt, eid en dout hum abandonnet de vanitéieu, de bligeadurieu, de zivertissemanteu péré e zou passet, péré n’ou doé nameit un dianvès trompus ! Groeit drè hou cræce, ô men Doué ! n’hou collein quet ér vuhé-men dré er péhèd, acelfin ne vein quet nezé dispartiet doh-oh. O Jesus ! hou péet chonge ag er goaid e hoès scùillet aveid on ; n’em hollet quet én dé disconfortus-cé.

résolutioneu.

1° A pe ne chommou nitra cuhet ér jugemant general, revé conzeu Jesus-Chrouist, ne faut quet ma talhein mui nitra, nac ém chongeu, nac ém desirieu, nac ém honzeu, nac ém selleu, nac ém ol gomportemant, hag e hellehé gobér méh d’ein én dé eahus-cé. — 2° Hag aveit mirèt a véritein é gondannation, red é d’ein digol en amzér passet dré ur govézion perhuéh hag ur gontrition glaharus péhani n’achihuou nameit guet mem buhé.


CHAPISTR HUÉH HA PUAR-UIGUÊND.
ag er huirioné ag er poénieu ag en ihuern.

Quer gùir-é é hès un ihuern, èl mé ma gùir é hès un Doué. Nahein un Doué e zou, e lar sant Augustin, refus a gredein é pardon d’er péhour pénitand. Nahein un Doué e zou ehué refus a gredein én un Doué e gasti er péhèd.

Larèt n’en dès na baraouis nac ihuern, e zou larèt : Doué n’hum sourci quet a vab-dén, en er hondui dré avantur, en el lausq mæstr dehou é hunan, é huél é zisordreu hemb hum lacat é poén ag ou funissein, e zou larèt : Doué n’en dès chet na furnès, na santeleah, na justice. Chongeal èl-cé e zou un drompereah vras a zivout natur a Zoué ; quement-cé n’en dé quet hanaouèt é barfætioneu, mæs ou nahein.

Caër en dès er renavièd hag er ré impi ræsonnein ar er poént-cé a gonséquance, perpet é teliant credein, de guetan é hel bout un ihuern ; rac, hàg ind e gredehé disputal er bouvoér-zè doh un Doué ol-buissant ? En eil, ind e zeli credein open é ma en ihuern d’er bihannan un dra ar en arvar ; rac péh assurance ou dès-ind n’en dès chet hanni ? Hag ind e chonge ou dout mui a sclærdér eid er bed abéh hag aveid en dud abillan péré en dès credet er huirioné-cé ? En drivèd, ind e zeli anfin credein é ma en ihuern un dra gùir, er fé el lar, hag er ræson en discoa d’emb.

Ya, en ihuern e zou un articl a fé : Jesus-Chrouist, én é Aviél, én ur chapistr é hunan, e lar beta huéh pé seih cùéh, penaus en tan ag en ihuern ne vougou jamæs (Marc 9). Un tan, e lar en Eutru Doué, e zou bet allumet ém holér ; ean e losquou bet en dôn ag en ihuern. Me zastumou inou en ol drougueu, ha me hrei santein ol er bouis a me holér.

Er profæt Isaï, en den-cé hemb par, noploh hoah dré en nerh hag er vrastæt ag é spered, eit dré er goaid royal péhani e ridé én é hoahiad, ha læn a Spered en Eutru Doué, e gonz ér fæçon-men : « En Eutru Doué en dès laret : cheleuet-hui péré e bêlla doh-ein, hanàuet me fuissance : er béherion e vou scontet, tréhiet. Pihue a han-oh e hellou pad én tan éternel ag en ihuern ? »

Mæs, na ne vehemb quet contraignet dré er fé na dré gonzeu un Doué de gredein é hès un ihuern, ni e vehé forcet d’er gobér dré er ræson memb. Er bayannèd, instruget dré er sclærdér naturel ag er ræson, en dès hanàuet er huirioné-zé, hag er ré abillan a nehai n’en dint bet jamæs én arvar a nehi. Ni e hanàu dré hur ræson é hès un Doué ; er ræson-zé memb e lar d’emb é ma santel ha just ; ean e zeli enta dihuen ha punissein en droug. Doué m’en dé, ean e zeli er punissein èl un Doué ; é bunitioneu e zeli bout én tural d’er péh e hel en dud chongeal. Chetu er péh e zisq ur ræson spian de guement dén aviset e zou. Groeit en doctor er péh e garehet, perpet é vou gùir é hès un ihuern, hag e zeliet credein, hag e vou perpet credet.

Ma ne gredér quet er huirioné-zé, é ma rac ma vér taulet d’ur fal si benac. Lamet en orgueil ag hou spered hag er baillardigueah ag hou calon corrompet, ha hui e vou gùélet abrest é credein é hès un ihuern. Er ré fal e garehé ne vehé quet a ihuern ha ma ne vehé quet punisset ou zorfæteu : hàg ean e zou léh de vout souéhet ? Mar larant n’en dès chet a ihnern, ind e lar er gueu guet rai a hardèhtæt ; ou housciance prop ou dislar. Hui e zou divéh erhoalh d’el larèt, mæs nepas d’er chongeal, e lar sant Augustin. Hou cousciance e hra d’oh santein er hontrel. Caër e hoès mouguein hé rebreicheu, hi e ziscoa d’oh perpet en hou menacér a nehou hag e hra d’oh santein en er méritet.

Ne chongean nameit a joeissein ag er vuhé, e larant-ind, hemb hum lacat é poén ag er péh e arrihuou arlerh. Na diaviset ræsonieu ! Un éternité a dourmanteu, hàg hi e zou enta un dra hag e vérit ma chongehemb én-hi quer bihan ? Ha ne vehemb-ni meit én arvar hàg ean zou un ihuern, deustou ma hès unan, er chonge ag er maleur-zé e zeli deja hur scontein. Un droug a béhani é vér én arvar e zou perpet de zougein. Hâ hui e guemérehé un ivage a pe vehoh én arvar é ma ampouisonnet, pé un hent é péhani é tougehoh bout lahet ? Nepas : na ne vehoh-hui én arvar nameit a ziarben conz un dén hemb calz a spered ? Él-cè en ihuern ha ne vehé nameit un dra a béhani ne vér quet sur, é vehé deja ur folleah vras manquein a labourat eit mirèt a gouéh én-hou.

N’en d’oh quet sur é hès un ihuern ; hui el tar guet eun a hobér pênigen. Chetu hoah, e lar sant Augustin, ur merche a folleah dougein ur bénigen ag ur bèr amzér hemb gobér caz ag un éternité a boénieu. Mar queméret quement a boén de zihoal doh er marhue, doh ur hlinhuèd péhani ne bad nameit ur bèr amzér, perac ne boéniet-hui eit mirèt doh ur marhue ha tourmanteu éternel ?

N’en d’oh quet é poén ag en ihuern meit m’hou pou hou pligeadur ér bed-men. Mæs, n’en dé ur folleah prenein quer quir, nepas pligeadurieu, mæs er péh e vou caus d’ur glahar éternel ? A la bonheur, e lar mar-a-zén impi, mar dan un dé d’en ihuern, m’hum gonsolou ; d’er bihannan, ne vein quet me hunan. Petra, maleurus ! poén vras hou pehé é chom é retræd épad ur mis guet tud santel, hà hui e sel èl ur gonsolation gobér hou tameurance, nepas ur mis, mæs épad un éternité, guet tud dannet, béet én ul lèn a dan, péré e andur tourmanteu eahus, péré, én ou hounar, én ou brassan disespoér, hum zispen, e hra ou malloh en eil d’éguilé ! Chongeal ér fæçon-zé n’en dé quet discoein spered, mæs dalledigueah hag un hoant arraget d’hum gol.

Laramb enta, en hani ne grèd quet na ne zouge quet en ihuern en dès collet er fé hag er ræson. Er fé, rac conzeu Doué en oblige d’er hredein. Er ræson, rac hi e lar d’emb penaus un Doué infinimant santel ha just e zeli dihuen en droug hag er punissein èl un Doué. Chetu er péh e grèd er bed abéh, er péh en dès credet en ol dud santel, er péh en dès credet hag e gredou perpet en dud en dès muihan spered. Maleur d’er ré e hra bourd ar gùirionéeu quer blaouahus ! Lausquet, lausquet en dud impi, en dud libertin ha fol péré e hoarh hinihue ar er péh ou laquei un dé e za de scùil dareu buerhue, d’hobér farce ha goab. Lausquet de gonz er ré e ven hurn gol ; aveid oh-hui, beoh aviset diar ou houst hag hum salvet.

résolutioneu.

1° Me larou doh-ein me hunan de bep termén : me grèd é hès un ihuern, rac Doué en dès-ean laret ; me mès-ean méritet liès a p’en dé gùir penaus ur péhèd marhuel hemb quin e hel me lacat de gouéh én-hou. Bet pegours é hortein-mé enta hum gonvertissein ha commance a zevri ur vuhé a bénigen. — 2° A vremen, me bêllei doh ol er péh e hel mirèt doh-ein ag hum salvein hag a gouéh ér brassan ag en ol maleurieu. — Beah mêlet, ô men Doué ! ager batiantæt e hoès bet ém hevér ; ah ! reit-t’ein er græce de bourfitein aben, eit lacat reihtæt ém housciance hag assurein me salvedigueah.


CHAPISTR SEIH HA PUAR-UIGUÊND.
ar rustoni ha poénieu en ihuern.

En ihuern e zou ur maleur quer bras, que ne vehé meit unan ag en ol dud e zou ar en doar e zeliehé bout condannet déhou, ni e zeliehé ol dougein a vout er maleurus-cé. Bout e zou deu sort poén én ihuern : poén er squêndeu, péhani e zou en effèd ag en tan, hag en anquin en dout collet Doué. Ne hellamb quet comprenein en eil nac éguilé ag er poénieu-zé.

I. Dishavaldæt bras e zou étré en tan ag er hovélieu hag en hani ag en ihuern. En tan ag er bed-men, comparaget doh en hani ag en ihuern, n’en dé nameit ur squæd. Ean e hra andur en ol tourmanteu ; ean e hra ehué souffrein en inean hag er horv én ol squêndeu. Un dén dannet e andur en ol tourmanteu. En tourmanteu en dès bet dizoleit en tirantèd cruel Néron ha Dioclétian ne hellant quet bout comparaget doh drougueu er ré dannet. Ahont ne oé nameit tud, hag amen é ma un Doué e bunis èl un Doué, ha péhani, èn é vangeance, hum chervige ag é buissance.

Spered mab-dén ne hel chongeal é nitra eahussoh eid é stad un dén dannet. Laqueit dirac hou spered corveu a dan, vil, goleit a lôvr, a houlieu, a vreinaté, én dondæt ag ul lèn a dan hag a choufr berhuidant ; corveu bihue dispennet, digrohennet, diflosquet, dastumet en eil ar éguilé, a béré en ol mampreu, en ol squêndeu, en diffren, er bêg, en deulegad e andur, peb-hani d’é du, en tourmant gloésussan, hemb soulagemant, hag hemb arsàu.

Ou zauleu cri e zou quer scontus, ma vehent capabl de feutein er hrehir ; ou anquin e zou quer bras ha quen huerhue, m’en dé unan ag en tourmanteu-zé calettoh eid uiguènd vlai ag er hlinhuèd calettan ér bed-men. Er vlas ag er horveu-zé e zou quer fal, ma assur sant Bonavantur, penaus unan a nehai e vehé capabl d’ampouisonein er bed abéh. Ol er péh hum ziscoa dirac ou deulegad ne chervige nameit d’ou zourmantein : ne huélant meit tan, ne santant nameit tan, ne douchant nameit tan. Peb-tra ou harg ag ur scont blaouahus : ne huélant nameit limageu eahus, squædeu scontus, diaulèd ér gounar, péré e guemér er figurieu hirrissussan. Ne gleuant nameit clèmmeu hirvoudus, hudereaheu, crieuarage, chouriquereah dent. O Doué ! péh stad ! péh buhé ! Chetu mèn é condui pligeadurieu er bed, el libertinage hag en ambition. Oh ! nac eahusset tourmanteu e horto er ré hum abandon d’en ivraignereah ha d’er pligeadurieu vil ag er hig !

Hui e hirris é cleuèt er péhig e mès laret t’oh ag en ihuern : allas ! quement-cé n’en dé nameit ul limage distér ag er péh e andurér inou. Ma ne hellamb quet comprenein er vrastæt a joéieu en nean, ne hellamb quet ehué comprenein er rustoni a dourmanteu en ihuern ; spered mab-dén e zou rai zistér eit gueilein hanàouèt splan justice un Doué ol-buissant. A pe gastias en Egypt dré er maleurieu e daulas ar er vro-cé gùéh-t’er-huéh, é quement-cé, emé er Scritur, ne oé nameit bis en Eutru Doué doh ou scoein ; mæs aveit punissein Lucifer hag er ré dannet, ean e zisplég ol é buissance hag en nerh ag é vréh. Maleur d’oh, mar gortet aveid er hredein que ne vehet dischennet inou !

Mar douget er maleurieu hag en drougueu ag er vuhé-men, péré e dremem quer bean, perac n’éhuéhet-hui doh drougueu divusul péré n’achihueint jamæs ? Hui hou pehé poén é andur flêmmadur ur huirennen, penaus é andurehet-hui el losquadur ag un tan poahus ? Oh ! na brasset-é hou talledigueah, ma ne chonget é mèn é teli hou condui hou caranté rai vras doh er pligeadurieu, er vanitéieu, er madeu ag en doar, hag en disprisance e hret a hræceu en nean !

En dén fur e vihue én ur guis aral : ean e houér penaus ne hellér quet bout eurus ér bed-men hag ér bed aral, joeissein ag en ol pligeadurieu ag en doar hag a ré en nean ; chetu perac ne stag quet é galon doh er madeu na doh er pligeadurieu ag er bed ; mæs ean e glasq hum assurein a ré en nean ; ean e ouil é béhedeu, ean e hra pénigen eit ne vou quet forcet de ouilein épad un éternité. Me gasti me horv, e laré sant Paul, eit ne vein quet dannet. Me mès hum dennet én un deserh èl én ur prison, e laré sant Jerôm, guet eun a gouéh én ihuern, hag a hum gol guet en dud ag er bed.

Guet ræson enta en en dès laret Guyon er Chartrus, penaus mar dé er bénigen hag en trebilleu ag er vuhé-men er vamen ag ur joé hag ur gloër hemb achimant, er pligeadurieu ag er bed, er garanté rai vras doh er madeu e zou ehué ur vamen a zareu hag a anquin aveid en éternité.

Anquin læn a zisespoér péhani, èl ur prean crignour, e biq hemb arsàu calon unan dannet ! Me hellé gounit er baraouis : me mès bet en amzér hag er moyandeu, mæs me mès groeit ur goal-implé a nehai. De betra é talhuou d’ein-mé bermen er pligeadurieu, ol er péh e mès groeit hag ol er madeu e mès bet ar en doar ?

II. Mæs brassan ha cruellan poén un inean dannet e zou bout dispartiet doh Doué, e zou gout penaus jamæs ne huélou Doué face-oh-face : me oé groeit aveit Doué, ha jamæs n’er gùélein ; ean e zelié gobér mem bonheur ha jamæs ne joeissein a nehou ; me mès-ean collet ar men goal, me mès-ean collet eid ur bihan tra, me mès-ean collet hemb recour ! me mès collet Doué ! O chonge anquinus ! na rustet un tourmant e hra-ean andur !

Ne gomprenamb quet ér vuhé-men petra é Doué, na péh quer bras droug-é er hol ; mæs en inean dannet er hompren hag e sant guet quement a anquin er hol hi dès groeit a nehou ; a pe hellehé, é creis er fournès-cé a dan, espérein gùélèt hé Doué, ha joeissein a nehou un ær hemb quin, arlerh peb mil vlai, hi e vehé coutant hag e souffrehé hé zourmanteu guet consolation.

É petra é chonget-hui, a pe gollet Doué én ur gol é hræce dré er péhèd marhuel ? Hà hui, ineaneu mingl, petra e hret-hui, a p’hum laquet én dangér a gouéh ér péhèd marhuel hag a gol hou Toué, dré guement a fauteu distér e sellet èl bagatellage ? Er ré dannet e ouil er hol ou dès groeit a Zoué, ha hui ne hret cas erbet ! Er ré dannet e garehé distroein devat Doué, mæs n’en dé quet mui en amzér eit quement-cé, ne hellant mui er gobér. Hui e hoès en amzér, ha hui e hel er gobér, ha neoah ne vennet quet ; hou calon e zou enta calettoh eid hani unan dannet ! Clasquet en Eutru Doué én amzér ma hellet er havouèt, ha ridet devat-hou a p’hou calhue ; én éternité ne hellehet mui er gobér.

résolutioneu.

1° Me huannadou ar en dalledigueah e mès bet betag hinihue, en devout chonget quer bihan én tourmanteu eahus e mès méritet andur én ihuern. — 2° Me larou liès d’ein me hunan : a pe lausquehé Doué, dré ur miracl péhani n’arrihuou jamæs, un dén dannet de zonnèt hoah ar en doar, ha ma accordehé dehou en amzér hag er moyandeu e ra d’ein-mé dré é vadeleah hemb quin, eit digol en amzér passet ha gounit er baraouis, petra e hrehé er peur queih dannet-cé ? Ah ! er péh e hrehé, me zeli er gobér mé-memb hag a hinihue. — O men Doué ! goarantet-mé doh en ihuern.


CHAPISTR EIH HA PUAR-UIGUÊND.
ag en hirdæt a boénieü en ihuern.

Doué ne bunis jamæs er péhèd ér vuhé-men revé é justice, rac er vuhé-men e zou en amzér ag é visericord. Ean er punis ér bed aral guet en ol rustoni, rac en amzér ag é justice-é. Ean e andur bermen torfæteu en dud guet patiantæt, e lar Tertulian, rac m’en dès en éternité abéh eid ou funissein. Ma recompance én nean, ean e recompance èl un Doué. Bonheur er Sænt e zou hemb som ; maleur er ré dannet e zou ehué er memb tra : ou foénieu e zou hemb som, rac ma veint hemb achimant, hemb consolation, hemb soulagemant.

I. Poénieu en ihuern e vou hemb achimant, rac en éternité n’en devou fin erbet. Ol er péh e dremeinou a nehi n’hi bihannei a nitra ; arlerh cand ha cand mil vlai, hi e vou hoah abéh ; hi e gommance perpet ha n’achihue jamæs. Lamet ag en éternité quel liès a gand vlai èl e zou a zilen ér foresteu, a grannen sabl ar vorden er mor, a beudren ar en doar, goudé un hirdæt quen eahus, hui hum gavou hoah ér hommancemant ag en éternité. Bout e zou open puemb mil vlai ma souffr Caïn én ihuern, ha n’en dé quet avancettoh én éternité eid en dé quetan.

Lacamb é vehé ur roh quer bras é hunan èl en doar abéh, ha ma tehé peb cand vlai un eine de lemel ur hrannen a nehou, er roh-cé e vehé anfin changet a léh ; hag arlerh ma vehé cand mil roh èl hennéh changet èl-cé a léh dré un eine, en éternité e vehé perpet er memb ; ne vihanna nac én é hirdæt nac én é rustoni. En tan péhani e losq er ré dannet e vou perpet quer crihue, ou foénieu e vou perpet quer calet, ou anquin hag ou dareu quen huerhue, er prean ag er gousciance péhani ou fiq perpet quelluêm. Mèn é ma hou ræson, ma ne chonget a zevri ér huirioné-zé ? Ha mar chonget én-hi, péh quen diæz é teli bout hou ç’inean ! Oh ! na ponnérret-é hou cousquèd, ma ne hel quet er huirioné blaouahus-men hou tihun ! A p’hou menacehé ur juge a hobér arri hou torn én tan épad un ær, petra ne hrehoh-hui eit mirèt doh er gloès-cé ? Doué hou menace ag un tan péhani ne varhuou jamæs, ha hui e vihue èl pe n’hou pehé nitra de zougein ! Hui e zougehé un droug ag un ær : brasset-é hou folleah ma ne zouget quet un tourmant éternel !

Na ne souffrehemb én ihuern nameit un distér droug pèn épad un éternité, ni e zeliebé sacrefiein rah eid hum hoarantein doh-t-hou. Laramb muyoh, n’en dès dén erbet e garehé en dout ur ranteleah, guet er gondition a chom tregond vlai ér prison. Mèn é ma enta hou ræson, hum lacat é riscl a gouéh én ul lèn a dan hag a chouffr, nepas tregond vlai, mæs épad un nombr hemb som a vlaïeu ; nepas aveid ur ranteleah, mæs aveid ur bligeadur brutal, eid un dibauche, eid ur progæs a chican, eid un desir benac d’hum vangein, etc ? Chonget er péh e garehet, hui e zou én ur stad forh trist, ma ne changet a vuhé.

II. Comprenet ur huéh eit mad penaus é andurér én ihuern tourmanteu péré n’achihueint jamæs, hag en ou andurér hemb consolation. En amzér passet hag en amzér de zonnèt e hra d’er maleurus dannet ur boén ne hellér quet comprenein. N’en dès é peb momand nameit santimanteu a rage a gaus d’en éternité maleurus é péhani é ma couéhet. Ne hel quet hum virèt a chongeal de bep termén én é vuhé passet, hag én hirdæt ag é vlaïeu péré bermen n’achihueint jamæs. Ean e gomparage hemb arsàu, én é hlahar brassan, er péh mé ma bet guet er péh mé ma, er péh en dès groeit guet er péh e andur, é bligeadurieu passet guet é dourmanteu, é vuhé quer bèr guet é éternité. Goudé en dout anduret ur million a vlaïeu, é vuhé ne seblantou dehou nameit ur momand, hag a boén en en devou ean chonge é ma bet ér bed. N’en devou chonge a guement-cé nameit aveid ouilein ar er péhen dès collet, ar er péh en dès groeit hag ar er péh en dès méritet. Dannet-on, ha dannet eit jamæs ; collet e mès men Doué, ha collet e mès-ean eit perpet. Anquin calet, anquin éternel, mæs anquin didalvé !

III. En inean dannet e andur ér guis-cê hemb soulagemant, hemb discùéh. Bout e zou open trihuéh cand vlai ma lausq er faus pinhuiq tauleu cri eahus, hemb n’en dès guellet dré é huannadeu hag é zareu douçat ur momand é boénieu, nac en dout un dapen deur. O stad blaouahus, hemb guellet, a houdé quement a vlaïeu, en dout secour erbet dré guement a dauleu cri hag a zareu ! Petra e chonge-ean bermen ag er madeu en dès bet ar en doar, ag er pligeadurieu a béré en en dès joeisset, ag el laironci, ag en torfæteu en dès bet groeit ? Petra e chongehet-hui-memb a nehai un dé ? A p’en devehé er rehér ræson ha santimant, ind e vehé tinérreit é chongeal ér gùirionéeu-zé. Laramb enta, penaus pihue-benac ne boéni quet eid hum salvein épad er vuhé-men, e zou forh diavis ha fol.

O hui péré e lein hag e gleu er gùirionéeu-cé, hou péet chonge ne hoès chet calz a amzér de vihuein ar en doar. Ne hoès chet a amzér de gol. Mar en dispriset, donnèt e hrei ur momand é péhani ne hellehet mui chongeal én-hai. Hui e hel bermen hum gonvertissein de Zoué, hag hum hoarantein doh en tan éternel ; mæs mar beoh un dé condannet, en ihuern e vou en ty ag hou ç’éternité. Ne hum gollér nameit ur huéh, hag eit perpet-é. En hani hum gol, hum gol eit jamæs. Men Doué ! hà ni e chonge é quement-cé ?

résolutioneu.

1° A p’en dé quer blaouahus en tauleu a justice en Eutru Doué ar er ré dannet, ha n’ou devou jamæs a achimant, red-é d’ein ou fèllat coustèt e goustou. — 2° A gaus de guement-cé me renonce a vremen d’el léhieu, d’el lecturieu, d’er hompagnoneaheu dangerus-cé. — 3° M’hum acqùittou ehué, guet en ol lealdæt a béhani é on capabl, ag en devérieu diæssan a me stad. — 4° Me zischennou liès a spered én ihuern, acelfin ne zischennein quet inou arlerh me marhue. — Men Doué, hou péet truhé doh-ein, ha ne bermettet quet ma hum gollein aveid un éternité.


CHAPISTR NAU HA PUAR-UIGUÊND.
ag er baraouis.

Petra-é er baraouis ? petra e zou ret gobér eid er gounit ?

I. Er baraouis e zou er vro é péhani é hra en Eutru Doué splannein é hloêr, dameurance en Ælèd hag er ré en dès bihuet én é zougeance hag e zou marhuet én é garanté santel. N’en dès nitra quer bràu, quer bourrus, quer bras, quer caër èl en nean, péhani e zou en œvr liguernussan a ol-buissance un Doué.

Ni e hel hanhuein ol er péh n’en dé quet er baraouis ; ni e hel larèt un dra-benac ag er péh e zou inou ; mæs ol er péh e laramb e zou èl pe ne larehemb nitra. N’en dès nitra én nean ag er péh e huélér ér vro-men. N’en dès inou na nan, na séhèd, na yeinnion, na tuêmdér, na trebil, na clinhuèd, na fatig, nac anné. Er pligeadurieu, en inourieu e zou inou, er gloër hag en danné e huélér inou e zou calz dishaval doh er péh e huélér ar en doar.

Er baraouis e zou quement drest spered mab-dén, ma n’en dès sant Paul, de béhani Jesus-Chrouist en doé discoeit ur splandérennig a nehou, guellet larèt t’emb nameit, penaus jamæs lagad n’en dès gùélet, biscoah scoharn cleuet na spered mab-dén comprenet er péh en dès apprestet en Eutru Doué d’er ré er hâr. Hur horveu e vou inou splannoh eid en hiaul. Dilouyet ag er misérieu hag ag er souffranceu ag er vuhé-men, n’helleint mui na souffrein, na couhat, na merhuel. Ind e vou caër, læn a yehaid, scan èl en ahuél. Ind e vou carguet, goalhet a bligeadurieu quer pur ha quer santel, ma ne hel quet spered mab-dén comprenein nitra haval doh-t-hai ér bed-men.

Mæs brassan bonheur en inean ér baraouis e vou gùélèt hag hi devout Doué. Er bonheur-cé,ha ne badehé nameit ur momand, e zou quement drest mériteu mab-dén, ma vehé ur bresomption aveit-hou, quenevé promesseu Jesus-Chrouist, chongeal er méritein, nac en en devehé anduret tourmanteu er Vartirèd. Bout én nean ha gùélèt Doué inou ur hard-ær hemb quin, e zou brassoh bonheur eit bihuein én ol ranteleaheu ag en doar cand vlai doh-tu. Petra e vou enta gùélèt ha bieuein Doué eit jamæs ! Én nean, er gloër, er pligeadurieu, er yehaid, ol er péh e hel rantein eurus e zou hemb fin. Inou er galonezou perpet coutant, goalhet a joé hag a bligeadur, rac ma huél Doué face-oh-face, ha sel-mui m’er gùél, sel-mui é tesir er gùélèt.

Un inean dannet, arlerh cand vlai a dourmanteu, a pe vehé assuret a joeissein ag un ær a bligeadurieu er baraouis hag a huélèt Doué én nean, hum gonsolehé. Ni e zou én gorto a huélèt Doué, a joeissein ag é vonheur, nepas ur momandig benac, mæs eit birhuiquin ; hag é léh labourat eit gounit er bonheur-cé, ne chongeamb quet memb én-hou. Mèn é ma hur ræson, mèn éma hur fé ?

II. Ma ne hellamb quet comprenein petra-é er baraouis, ni e hel d’er bihannan lacat poén d’er méritein. Me lar lacat poén, rac hanni a nehou é hunan, eit larèt mad, ne hel er méritein. Ni e houni er baraouis dré hun œvreu mad, dré hræceu ha mériteu hur Salvér.

En nor e zou stréh, e lar Jesus-Chrouist ; hum boéniet eit passein dré-z-hi. Deustou péh quer rust-é er poénieu-cé, n’en dint nitra comparaget doh ur mad quer caër. Ne zeliamb quet hum affligein ag er boén e zou ret quemér eid er gounit. Er ré eurus e sel èl un nitra ol er péh ou dès groeit ha souffret eit méritein ur bonheur quer bras. Un éternité a labourieu, e lar sant Augustin, ne vehé quet rai eid hum assurein ag un éternité a vonheur.

En nean e zou ur recompance, red-é enta labourat eid hi gounit ; ur gourôn-é, red-é enta gobér brézel eid en devout-hi ; ur victoër-é, red-é feahein eid hi méritein. Er ré e houér hum balaforcein, er ré-zé e zoug er victoër. Ean e zou kér er santeleah ; en doreu ag er guér santel-zé n’en dint digueoret nameit d’en innoçance pé d’er bénigen. Mar dé ol hou chonge guet vanitéieu, guet madeu pé guet pligeadurieu er vuhé-men, n’en d’oh quet innocand na gùir bénitand ; ne véritet quet enta monnèt d’en nean, ne véritet quet memb doug en hanhue a grechén ; hui e vihue èl pe ne gredehoh quet ; rac hàg ean e hellér larèt penaus é credet é hès ur baraouis, a pe ne labouret quet aveid er méritein ? Hà credet e vehé ag un dén en en devehé un trezol én é zoar, a pe ne ven quet quemér er boén d’hobér hemb quin toullein eid er havouèt ? A pe vehoh assuret penaus ur roué puissant e binhuiqua er ré e ya de chom ar é zoar, hui e gùittehé rah eit monnèt de chom d’inou ; chetu er péh e hrehoh eit monnèt d’hum binhuiquat d’ur ranteleah é péhani n’hou pehé d’er muihan rah nameit uiguênd pé tregond vlai de vihuein, épad ne hret nitra eit goarantein hou léh eit birhuiquin én nean. É gùirioné, hà hui e hoès fé ? Ur merche ma crèd ur hrechén é hès ur baraouis hag é ma én gorto a monnèt d’inou, e zou a pe zispris en treu ag en doar hag ol er péh e bass ér bed, e lar sant Gregoèr. Petra e chervige credein é hès ur baraouis, ma ne hrér nitra eid er gounit, ha mar groér ol er péh e faut aveid er hol ?

résolutioneu.

1° Peb mitin me larou doh-ein me hunan, én ur guemér men dillad : chetu un deuéh e ra en Eutru Doué d’ein eit labourat de véritein el léh en dès merchet t’ein ér baraouis ; me zeli accomplissein ol men devérieu, ha téhein é raug er péhèd. — 2° Me sellou en nean èl mem bro, trema péhani é telian tennein a me ol nerh. — Men Doué, secouret-mé dré hou cræce, acelfin ma vihuein quer santel ém ferhindèd bèr ar en doar, m’em bou er bonheur un dé de vout eurus guet-n-oh ér joéieu ag er baraouis.



CHAPISTR DÊC HA PUAR-UIGUÊND.
en espérance ag er baraouis e hra d’emb confortance ha gréd de chervige en eutru doué.

I. Ur gonsolation-é labourat eid ur mæstr péhani e houér recompancein guet calz a larganté. Doué, er gùellan ag en ol mistr, e recompance guet quement a larganté er chervigeu distérran, ma n’hum gol nitra ag er péh e hramb aveid é hloër. Ean e zalh cont d’emb beta memb ag hun desirieu mad. En distérran pazen a vonheur e hratta d’en dèn just e zou hilleih préciussoh eid en ol eur ag en doar.

Ol er péh e hramb aveit Doué e zou èl un trezol e laquamb étré é zeourn. Un dén péhani e zigueor un trezol en dès bet dalhet chairret épad uiguênd vlai, e gav boah én trezol-zé ol er péh en dès laqueit én-hou, bet er péhieu menuttan. Èl-cé ehué, én ær ag er marhue, ni e gavou, én trezol a vadeleah Doué, ol er péh hur hou groeit aveit-hou. En distérran tra groeit ér stad a hræce Doué aveid é hloër, na ne vehé nameit ur huirennad deur reit dré garanté doh Jesus-Chrouist, pé un act a batiantæt, en devou ur recompance én tural de ol er péh e hellamb comprenein. Ne houlen nameit bihan tra, hag ean e rantou d’emb hilleih, e lar sant Pierr Chrysolog.

Péh col ne hramb-ni a pe ne bourfitamb quet ag en occasioneu a vertu hum guenig t’emb bamdé ! Er Sænt én nean, a pe hellehent en dout anquin, hum affligehé ou devout manquet quement a occasioneu de bligein de Zoué ha de gresquein dré en treu distérran ou mérit hag ou gloër. Hum gonsolet crechénion, hui e hel, én hou ç’afflictioneu, én hou labourieu hag én hou poénieu, carguein hou plaïeu a vérit aveid en nean, é tihuen doh en tantationeu, é seuel liès hou calon trema Doué, é pratiquein er batiantæt, er garanté é quevér en nessan, en aboeissance, etc. A pe vehé dôn er gùirionéeu-zé én hou calon, ne gavehoh nameit pligeadur é pratiquein en œvreu mad, er beden, er yun bag en alézon ; hou ç’inean e sàuehé liès trema Doué eid er hârein hag en adorein. Læn a garanté doh hou nessan hag a hrèd eid hou salvedigueah, hui e vihuehé é peah guet en ol ; n’hou pehé quet brassoh consolation eit bihuein én espérance a vout quênt-pêl guet Doué én é hloër. Na vilet é cavan-mé en treu ag en doar, a pe sellan doh gloer en nean ! e laré sant Ignace.

II. Mar hur honsol quement en espérance ag en nean, hi e ra d’emb ehué nerh ha courage. Mar douget er boén e zou doh er gounit, e lar sant Augustin, sellet doh er recompance. Er recompance n’en dé quet pêl : imbèr é achihuou hou poénieu ; mæs hou ponheur hag hou joé n’ou devou achimant erbet. Me labour aveid en nean, e laré ur martir ; er chonge-cé ehué e rei nerh t’oh. Er Sænt e gri d’oh a lein en nean : oh ! nac eurusset oh-hui ar en doar, guellèt gounit er bonheur a béhani é joeissamb !

En ineanneu ag er purgaloér e gri d’oh : oh ! nac eurusset oh-hui guellèt hum hoarantein doh en tan eahus-men, eit monnèt quênt-pêl de huélèt Doué face-oh-face. Er ré dannet, a greis ou zourmanteu, e gri d’oh : oh ! nac eurusset oh-hui guellèt gounit en nean péhani hun nès collet ! Ah ! p’hur behé en amzér e hoès, ne gollehemb quet ur momand a nehou ; deit de vout aviset diar hur houst. Hou ç’inean memb e gri d’oh : oh ! na maleurusset oh-hui chom hemb gobér nitra eit me hass d’en nean, épad ma queméret quement a boén é clasq er péh n’en dé meit vanité.

É guirioné, ur soudard ne zouge quet er fatig, a p’en dé ret dehou chervige é brince ; ean e ya d’er brézel eit gounit ur voguéden a hloër. Perac bout quer perhuéh ar hou poén a p’en dé ret chervige Doué ha gounit ur gloër hemb fin ?

Er marhadour e labour, hum laca é mil dangér eit gobér ur fortun a béhani ne joeissou nameit ur bèr amzér, pé a béhani ne joeissou marcé jamæs : hà perac en hum glêmmehoh-bui, én ul labourat eit gounit én nean ur bonheur hemb fin ?

Oh ! na brasset-é hur misér hag hun dishanàuedigueah-ni, mar dougeamb hur poén é chervige un Doué péhani hur hâr, péhani e recompance guet quement a larganté ! Un nebedig trebilleu e vou paiet dré ur gloër hemb musul.

résolutioneu.

1° Me hrei liès er chonge-men : me hel hoah gounit en nean. — 2° Mar d’on ér stad a hræce Doué, me chongeou ehué a lacat reihtæt ém œvreu, é andur me foénieu, é pratiquein en devérieu a me stad, én intantion a bligein de Zoué hag a véritein ur recompance éternel. — 3° Ne zougein nitra quement èl col caranté men Doué dré er péhèd marhuel, hag er fréh a me œvreu mad dré ur fal intantion benac. — Na brasset-é hou madeleah én hur hevér, ô men Doué ! a pe recompancet guet quement a larganté er ré hou câr hag hou chervige guet lealdæt.


CHAPISTR UINÊC HA PUAR-UIGUÊND.
er gréd intampius eit salvedigueah en ineanneu.

I. A pe hanàuehemb er bris ag un inean, petra ne hrehemb-ni aveit mirèt doh-t-hi ag hum gol ha rein dehi en tu d’arrihue én nean ? Chetu er péh e hré de santès Therès larèt : me halon e zou carguet a anquin, a pe chongean én nombr bras a ineanneu péré hum gol. Ur hrechén, péhani e gâr Doué, e gâr ehué a zevri en ineanneu, hag e zesir ou salvein ol ; ean e zoug, eit larèt mad, ol er bed én é galon. Cârein en ineanneu eid ou zennein ag er péhèd hag ou salvein, e zou en dout ur garanté parfæt doh en nessan. Hilleih é ma gùel cârein èl-cé en dud eit bout câret guet-hai. Er garanté en dès er réral eid omb n’hul laca quet de vout gùel na santelloh ; mæs er grèd hun nès aveid ou salvedigueah hul laca-ni de bligein de Zoué, hag e hra d’emb méritein en nean. En hani, e lar sant Chrysostôm, e gasti é gorv guet er vrassan rustoni, en dès bihannoh a vérit eid en hani e hounit un inean de Zoué. Un dra caërroh-é salvein é vredér eit gobér miracleu. Ha ne houniehoh de Zoué nameit un inean hé hunan, hui e rantehé dré guement-cé mui a hloër de Zoué eit dré hou p’ol œvreu mad aral ; rac en inean-cé e vêlou Doué èl er Sænt épad un éternité. Dré er memb ræson, mirèt doh un inean ag hum gol, e zou mirèt doh muyoh a zrougueu eit ne heliehé en dud gobér betag en achimant ag er bed. N’en dès enta sacrefice erbet caërroh dirac Doué eid ur grèd intampius de salvein en ineanneu, e lar sant Gregoèr.

II. Hum drompein vehé credein penaus n’en dès meit er vugulion spirituel e zou carguet a labourat eit salvedigueah en ineanneu. En ol e hel hag e zeli ou secour. Doué en dès commandet de bep-unan en dout sourci ag é nessan. Hui hum gredehé cablus, a pe lausquehoh d’hum gol dré hou faut lon hou ç’amezêg, mæs cablussoh e vehoh é lezel é inean d’hum gol ! Bout e zou tud hag en dès grèd eit gùellat d’er ré clan ; er grèd-cé e zou mad ha santel ; mæs hàg ind ou dès er memb grèd eit gùellat de glinhuèd en ineanneu ? Hum zouguein e hrér de soulagein en dud ag ur guér pussuniet dré er vocen, ha bamdé ineanneu goleit a béhedeu hum zann hag hum gol, ha ne chongeamb quet. N’en dès hanni ha ne hel secour er réral én ou salvedigueah dré unan-benac ag er moyandeu-men : 1° dré er pedenneu, er hommunioneu, er sacrefice ag en overen. Santès Therès en dès sàuet hé urh drest peb tra eit pedein aveit conversion er béherion. Santès Moniq, goudé seitêc vlai a beden hag a zareu, e hounias conversion hé friéd hag hani hé mab. 2° Dré er pénigenneu. Sant FrançæS-Xavier e gastié é gorv guet er vrassan rustoni, eid en dout a berh Doué conversion ur péhour. Péguement a dud hag a vélean santel en dès yunet ha ouilet paud a vlaïeu eit gounit er pardon d’un inean benac fariet. 3° Dré en aviseu. A pe huélehoh ur voyajour é fari hag é quemér un hent é péhani é vehé én dangér ag é vuhé, hui en avertissehé. Perac ne laret-hui ur gonz d’hou pugalé, d’hou ç’amièd, d’hou cansortèd, d’hou cansortézèd e huélet é fari én hent ag er péhèd ? Haval vehé n’en devehé en dud caranté na daremprèd en eil guet éguilé, nameit aveid hum gol. Ne huélér nameit rai a hrèd aveid en droug, eit dégass en divergontis, er chican, en dissantion, ha ne brezér quet larèt ur guir eit canderhel er batiantæt, er modesti ha dougeance Doué.

résolutioneu.

1° Eit discoein men grèd eit salvedigueah en ineanneu, me hrei me œvreu mad eit quement-cé ; me larei aviseu mad d’er ré e seblantou guet-n-ein bout douguet d’em cheleu. — 2° Me bedou Doué eit conversion er béherion hag e brohuou ur blank peb suhun aveit brediah er fé. — Men Doué, reit-t’ein er græce de secour me nessan d’hobér é salvedigueah.


CHAPISTR DEUZÉC HA PUAR-UIGUÊND.
grèd eit salvedigueah er vugalé.

Ur hroaidur, hag é houyehé-ean rah é batér pen-d’er ben, hag hemb fariein én-hi, n’en dé quet calz abilloh eid éraug, ma ne gompren quet petra e lar. Ur guir benac a gatechim disquet dehou n’en dé quet treu erhoalh, red-é open el lacat de gomprenein querclous er guirieu ag é gatechim èl er ré ag é batér.

I. Petra e zou caus d’en dud youanq lezel quement en droug hag er fal de gresquein én-hai a vusul ma cresquant ind-memb. Allas ! er ræson crihuan marcé e zou rac n’ou dès chet disquet calz er gùirionéeu ag ou religion, hag er péhig e houyant, n’er homprenant quet, pé mar er homprenant un tamig benac, ne chongeant quet a galou vad ér péh e senefi. Mam maleurus, na diffréussetoh-hui de lacat é spered hou merh en hoant de bligein d’er bed ! na fonnaplet en hi hasset-hui él léhieu ma cavou nehi rai abret er moyand de gompren en droug. Tad glorius, na cablusset oh-hui é vout sourciussoh a zisquein d’hou pautrèd penaus é teliant hun den ér bed, én ou marhadeu ha foërieu, quèntoh eit disquein dehai penaus é helleint hun den a dré grabanneu en diaul ha penaus é ma ret dehai gobér eit cârein ha chervigein Doué. Hui e hra gueu doh hou pugalé mar ou groet pinhuiq hemb gobér a nehai crechénion vad. Gùel-é a dra-sur ma veint peur a vadeu en doar, ha ma veint carguet a vertuyeu hag a zougeance Doué : hui e rei en dehuéhan madeu-ce dehai dré un instruction vad.

Quetan sourci un tad hag ur vam e zou disquein mad er religion d’ou bugalé ; mar lausquant en devér sacret-cé a costé, en diaul e zei de vout mæstr dehai é cours. Ur hroaidur ne houlen meit disquein, ha dré en desir gredus en dès de rein mâgadur d’é spered, ean e cheleu doh er hetan mæstr hum guenig dehou. A vihan é quemérér er plég : mar faut t’oh enta salvein hou pugalé, disquet dehai penaus gobér er mad, pé en droug-spered e ziscoei dehai penaus gobér ou dannation.

1° Èl-cé, goudé m’hou pou diazéet én ou haloneu er hetan poéndeu ag ou religion, casset ind d’er predégueu, d’er hatechimeu e hrér én ilis, ha mar hou pehé-hui bet er bonheur de gleuèt conzeu Doué ar en dro guet-hai, n’ancoéhet quet a ou espliquein hoah dehai a pe zehoh d’er guér.

2° Mar e hoès er moyand d’ou scôlat, ne vanquet quet ag er gobér ; mæs sellet é péh dorn lacat er préciussan ag hou trezolieu. En inean tinér-cé péhani e hoès goarnet guet ur sourci quer bras, hà hui e garehé hi lacat bermen étré deourn ur blei benac ? Ne laquet quet enta jamæs hou pugalé guet ur mæstr scôl péhani e hellehé rein goal-scùir dré é gonzeu pé dré é œvreu. A pe gasset hou pautrèd de guér é pansion, sellet ehué é péh sort tyér ou lacat, ha ne vern péh quen a fæçon é cavehoh un ty-tavarn, n’ou laquet quet jamæs inou. Rac, hag é vehé tud réglet mad ér pèn a nehi, abret pé dehuéhat en hum gav ur fal-dra benac de monnèt dehi. Ha hui er gouér, ne faut quet calz a dra eid ampouisonein calon ur hroaidur youanq.

II. Ne vou quet hemb quin un tad hag ur vam en devou recompance guet Doué mar disquant erhat ou bugalé de vihuein èl gùir grechénion, mæs quement hanni e hum garg ag er gobér. Hilleih a dud en dès cavet un inour bras aveit-hai disquein er religion d’er vugalé, dré er chonge santel-men ou dès bet : penaus ne vern péh quer peur ha quen dihouyêc-ind, ind ou dès neoah coustet forh kir d’hur Salvér Jesus-Chrouist, rac ind ou dès talhuet dehou ol é Hoaid précius. Ur ræson aral e hel hoah rein courage d’en dud gredus, péré e instruge a volanté vad er vugalé, e zou rac en hâd ag er vertu, péhani e streâuant ér haloneu tinér-cé, e bourfitou abret pé dehuéhat eit salvedigueah en ineanneu hag eit gloër en Eutru Doué, ha ne faut quet credein penaus er vugalé ne gârant quet er vertu ; anfin hur Salvér e hré stad vras ag er vugalé ; ean ou ra d’emb èl scùir de héli mar fautemb monnèt d’en nean. Ma n’en det, em’ean, de vout haval doh-t-hai, n’hou pou quet ranteleah en nean. Ha ne vern quet péh quen dibarfæt ha quer scan a bèn vé ur hroaidur, Jesus-Chrouist e lar neoah : dihoallet a zisprisein unan ag er vugalégueu-cé, rac ou selèd-mad e huél face me Zad péhani e zou én nean.

Ni e zeli-ni ehué bout én gorto a huélèt un dé face adorabl en Eutru Doué, mar béemb gredus de secour er vugalé d’hobér ou salvedigueah, ha mar béemb eit-hai èl Ælèd-mad.

Un dén santel e laré, a pe oé prest de verhuel, é havalé guet-hou gùélèt un nivér a vugalé, en doé instruget, é tonnèt en arben dehou eid en ambrug dedal trôn en Eutru Doué. Péh ul lehuiné én ær ag hou marhue, p’en dei en ineanneu hou pou secouret d’hum salvein én hou ç’arben eit discoein d’oh el léh caër hou pou gouniet dré er hatechimeu hou poé groeit dehai. Er ré e zisq er religion d’er réral e splannou, emé er Spered-Santel, èl stirèd liguernus épad en éternité. O tud santel diâr er mæzeu, pe houyehoh na caërret ul léh e brepar d’oh ér baraouis er boén e gueméret de larèt catechim d’er vugalé e dolpet bamdé én dro d’oh, guet ur grèd nehué é ridehoh ar ou lerh eid ou dégass devat oh de gleuèt conzeu Doué !

résolutioneu.

1° Me fligeadur vou hum ziscoein gredus eit salvedigueah er vugalé ; rac mé mant douguetoh eid en dud aral de bourfitein a hræceu Doué ; rac mé mant pur a béhèd, ha ma rantant ér stad santel-cé muyoh a hloër d’en Eutru Doué. — 2° A pe rein aviseu mad hag a pe larein catechim dehai, me zihoallou a rein hanauedigueah dehai ag en droug ne hanàuant quet. — 3° Me zihoallou a lacat el lézen de vout rai rust dré er guirieu e larehen dehai ; mæs m’hi discoei dehai el douce ha scan de zoug. — Men Doué, reit t’ein er græce de zisquein erhat er vugalé.


CHAPISTR TRIZÊC HA PUAR-UIGUÊND.
ag en exampl vad.

1. Na ne vehé nameit un dén a fæçon hemb quin, nameit ur voès vertuus én ur guér, én ur barræs, ol er réral e vehé hemb digaré ma ne havalant doh-t-hai. Er scùir vad e bredèg hemb conz, hag e lar d’emb : perac ne vihuet-hui èl hennont pé honnont ? Hà hui e zou tinérroh eit quement a duchentil vras, péré en dès bihuet ér bénigen, én ær ma vihuet-hui ér péhèd ? Hà hui e zou gùel aveit quement a verhèd a galité, péré en dès bihuet é creis er burtæt, a p’en d’oh-hui è héli ur vuhé quen digampen ? Er chonge-cé e gonvertissas gùéharal sant Augustin.

Mar dé ur ræson gobér er mad, a pe buélér er réral doh er gobér, n’en dé quet ur ræson gobér en droug, rac m’er groa er réral, na de guemér pligeadur én-hou rac ma hoarh er réral. Hà hui hum daulehé én un torgoug, rac ma huéleboh er réral doh hum durul abarh ? Hà bui e hoariehé é larèt bourdeu, a pe huélehoh plantein ur goutel é calon hou tad ? N’en dé enta un dalledigueah bras hum durul én ihuern, rac ma hum daul er réral én hou ? gobér bourd ha farce, é huélèt er réral é tisprisein en Eutru Doué, hou Salvér hag hou Tad ?

Scùir vad en dud a fæçon en dès liès mui a nerh hag a vertu eid er predégueu caërran. Cleuèt un dén é conz guet avis, e zou forh vad eit disquein de unan diavis petra e zeli larèt ha petra e zeli tàuein. Scùir vad ur voes patiant e zou crihuoh eit couvertissein ur prièd brutal eid aviseu mad ur bugul. Er scùir vad én ur fameil e zou gùel de zessàu ur hroaidur aveid er honzeu hag en tauleu. Tadeu ha mameu, bihuet èl sænt, hag hou pugalé e vihuou erhat. Hà hui e garehé ma vihuehent èl ælèd, a pe ne huélant én hou ty nameit œvreu en diaul, a pe ne gleuant én hou fameil nameit deviseu en ihuern ? Convertissein e hrér mui a ineanneu dré er scùir vad eit dré er miracleu, e lar sant Chrysostôm ; quenevé exampleu en dud vad, ne vehé quet casi a salvedigueah aveid er béherion. Maleur d’er ré ne bourfitant quet pé e hra goab a nehai !

II. Ol en dud e zou ret dehai rein scùir vad, rac en ol e zou ret dehai secour ou nessan d’hobér é salvedigueah. Diæz-é d’emb hum salvein ma ne vennamb salvein meit omb hun hunan. En devér-cé e zou brassoh eit ré péré en dès devérieu particuliér, èl en tadeu ha mameu, er vistr, en duchentil, er vélean, er venéh hag er réral péré e zou é carg. Sel-santelloh-é er stad, sel-mui a exampleu mad e zeliér rein ; sel mui ma oh sàuet drest er réral, sel-mui é teliet splannein dré hou vertuyeu.

Mar d’oh bet ur péhour bras, ur péhour scandalus, hui e zeli ehué rein scùirieu bras a vertu. N’en dé quet erhoalh bout vertuus, requis-é ma vou gouyet, ma vou gùélet ha ma vou hanàuet hou ç’œvreu mad, hemb ne glasquehoh neoah stad na grat en dud. N’en dé quet treu erhoalh enta d’ur péhour bout convertisset dirac Doué, red-é ma rei mercheu splan ag é gonversion dirac en dud. N’en dès chet bet méh é péhein ; maleur dehou mar en devé méh é héli er vertu !

résolutioneu.

1° Red-é a hinihue memb ma predéguein dré me scùirieu vad. — 2° A gaus de guement-cé, me zihoallou a gousantein d’er péhèd hag ag er gobér dré me honzeu, dré me œvreu, pé dré men goal gesteu. — 3° Me héliou perhuéhan ma hellein, dalhmad hag é peb léh, er péh e hratan bermen de Zoué. — Men Doué, secouret-mé de vihuein erhat, acelfin ma reparein en droug e mès groeit é touguein men nessan d’er péhèd.


CHAPISTR PUARZÊC HA PUAR-UIGUÊND.
ag er scandal ha goal exampl.

I. N’en dès nitra e zeliehemb dougein muyoh aveid er scandal, de larèt-é, er péh e laq un inean de gouéh er péhèd. Maleur d’en dén dré béhani é arrihue er scandal ! Ne faut nameit ur gonz, ur sèl, ur gest, ur sonnen, un avis fal, un tamig goapereah, ur gùenhoarh, eit lacat er réral de béhein. Ne faut nameit ur lulladen tan eid allum ur fournès abéh.

Er garanté a grechéneah e zeli hun douguein de secour er ré goan : eit quement-cé, mar-a-huéh, é hel hum gavouèt m’en dé ret lezel hemb gobér er péh n’en dè quet droug, guet eun ma tehé é nessan a gouéh ér péhèd a gaus d’er péh e hramb. A pe houyehen, e lar sant Paul, en hum scandalisehé mera brér doh m’en gùélèt é taibrein kig, ne zaibrehen jamæs, guet eun a rein scandal d’em brér. Gùel e vehé, e lar Jesus-Chrouist, bout taulet peb-eil-pen ér mor, guet ur mein melin doh er goug, quèntoh eit scandalisein ur hroaidur hemb quin.

II. Mar dé un droug rein scandal én treu péré n’en dint na droug na vad, petra e vou enta rein scandal guet en treu dihuennet ? O merhèd scan a bèn ! de béguement a béhedeu, a chongeu, a selleu hag a zesirieu méhus, n’en d’oh-hui caus dré hou hoarieu hag hou cusquemanteu diffournis ? Pautrèd sod ! de béguement a béhedeu é ma bet caus hou pourdeu énep d’er religion, énep d’en honestis ; hou soliteu d’er fallanté ha d’el léhieu dihuennet é péré en hum gavet ? Bégueu velimus hag ampouisonnet ! de béguement a zisputeu, a valice é oh-hui bet caus dré hou coal-gonzereaheu hag hou kirieu a zihue antand ? Hà hui e hellou remédein doh ol en drougueu e hoès groeit ?

O hui péré, dré hou ç’autorité, e zeli parrat doh en disordreu ag hou ty, pé, dré hou carg, e zeli arrestein er fal darempredeu én ur barræs, a béguement a dorfæteu n’en d’oh hui cablus, mar d’oh lizidant d’hum aqùittein ag hou tevérieu ? Hà hui, tud pinhuiq, tud cri, penaus é rescondehet-hui de Zoué a scandaleu beurerion péré hou carg a valloheu, e dær énep d’en nean, én ur huélèt é refuset coutantein ou dobérieu ha rein un tamig alézon ? Tadeu ha mameu, péré ne vihue quet revé er santeleah ag hou stad, hà hui e gompren péguement a gueu e hret d’hou pugalé dré hou coal scùirieu ? De zesirein e vehé n’hou pehé jamæs groeit dehai gùélèt en dé ; ne hoès reit dehai buhé er horv nameit aveit rein er marhue éternel d’ou inean. Er fal scùir en dès collet mui a ineanneu eit n’en dès er ré vad salvet dré ou scùirieu santel. A pe gleuehemb clêmmeu er ré dannet, n’en dès chet martezé unan a nehai ne larehé d’emb dré é huannadeu a zisespoèr : hennen pé hennont en dès me hollet dré er fal scùirieu en dès reit t’ein, dré er fal livreu en dès prestet t’ein, dré en hantis, en dibaucheu hag er hompagnoneaheu fal de béré en en dès me hasset.

Doué e gommand t’emb cârein memb er ré e hra gueu doh-emb : perac é ciasquamb-ni col ineanneu péré n’en dès jamæs groeit droug t’emb ? Na rustet ur jugemant hou pou-hui a pe zei d’oh tostat de dribunal Jesus-Chrouist ! Penaus en hou pou-hui misericord, goudé hou pout lamet guet-hou ineanneu péré en dès coustet dehou é hoaid, hag aveit péré en en dès reit é vuhé.

En hani e ra d’er réral, dré é faut, dré gonseilleu, dré scritur pé dré é fal vuhé, un occasion tostan de béhein, e zou rescondabl, emé Saivian, ag en ol disordreu de béré é ma bet caus, hag e souffrou quel liès a ihuern èl en dès collet a inean ; de larèt-é é rantehet cont de Zoué inean aveid inean ag er ré hou pou collet, hag ag er ré a béré é oèh carguet ; ha penaus en ineanneu-zé, collet dré hou faut-hui, e houlennou guet Doué vangeance énep t’oh, hag e vou épad un éternité hou pourreauïon cruellan. Hui hum hoarantou doh er maleur-zé, mar clasquet, dré hou pedenneu hag hou scùirieu mad, salvein quel liès a inean èl e hoès collet, ha mirèt, mar gueliet, doh quement a béhedeu èl e hoès laqueit de vout groeit.

A p’en dé hou puhé hemb difaut, a pe hret hou tevér revé Doué, mar hum scandalis un inean benac, n’en dé quet mui dré hou faut-é, ne rescondehet quet a guement-cé ; n’en dé quet ur scandal e ret dehou ; mæs ean-memb hum scandalis dré é valice prop. Chetu petra e hré er Pharisiénèd péré hum scandalise a vuhé Jesus-Chrouist ; chetu petra e hra hoah hinihue en dé en dud libertin hag impi, péré e hra goab hag hum scandalis a vertu hag a hrèd berhuidant er vugulion spirituel eit salvedigueah en ineanneu.

résolutioneu.

1° Me laquei poén eit dihoal a rein en distérran scandal. — 2° Me reparou dré ur vuhé a scùir vad en hani e hellehen em bout reit beta bermen. — 3° Me bedou bamdé aveid er ré e mès bet er maleur de scandalisein. — Men Doué, pardonnet-t’ein mem buhé scandalus ; hou péet truhé doh er rè e mès douguet d’er péhèd ; pligeèt guet-n-oh pardonnein dehai er fauteu de béré é on bet caus, ha dégasset-ind èl aben d’en hent mad.


CHAPISTR PUEMZÊC HA PUAR-UIGUÊND.
deliein e hrér respettein er vélean hag en dud consacret de zoué.

I. Mar deliér respet d’officerion ur roué ag en doar, guet mui a ræson open é teliér respettein ministrèd en Eutru Doué. En hani hou cheleu em cheleu-mé, e laré Jesus-Chrouist d’é Zisciplèd, hag en hani hou tispris em dispris-mé. Manquein a respet d’er vélean, e zou manquein a respet de Zoué memb. Ne sellet quet doh ou difauteu, mæs doh ou haractér, péhani e zou respettet guet en ælèd memb, e lar sant Gregoër.

Caractér quer respettabl, e lar sant Yehan Chrysostôm, ma sàu mab dén drest er brincèd hag er rouanné, rac m’ou dès ur bouvoér péhani n’en dès chet er rouéèd na memb en Ælèd. Pardonnein er péhedeu, louyein pé dilouyein er houscianceu, consacrein Corv ha Goaid Jesus-Chrouist, en offrein é sacrefice, er rein d’er fidélèd, rein é hræce dré er sacremanteu d’er ré vihue, ha pêllat en diaulèd doh er ré zou én dangér a varhue : chetu pouvoér bélean en Eutru Doué.

Dré er haractér sacret a vélêg, ind e za de vout avocadèd étré Doué hag en dud, carguet a bredêg en Aviél ha lézen en Eutru Doué de ol en dud, d’er brincèd memb ag en doar ; ind e zou ambassaderion en Eutru Doué : disprisein ou hargueu santel, e zou hum guemér doh Doué hag er blessein én é vab-lagad. Dihoallet, e lar en Eutru Doué, a douchein ém bélean hag ér ré e zou consacret t’ein.

Chetu perac er Spered-Santel hun avertis de soublein hur pèn dirac er ré vras ag er bed ha de saludein ur bélêg guet respet hag humilité.

Disprisein er vélean, er venéh hag er vugulion spirituel, e zou liès mad ur merche ne gârér na Doué, nac er religion, nac é zevér. Er Phariésinèd e hré goab a Jesus-Chrouist, er Bélêg souveræn, rac ma oent avaricius ; hag hinihue en dé é hrér goab ag er vélean, rac ma vér douguet d’er vinceu. Ur bugul péhani e hra é zevér, en dès casi quel liès a anemis èl en dès a barræsiennèd dirolet. Quentéh èl ma ven parrat doh en disordreu, en dibaucheu, er fallanté hag el laironcieu, ne hellér mui er souffrein. A p’hou ç’avertis ur bugul ag hou fauteu, ean e hra é zevér ; rac deliet-é dehou spial ar hou puhé, hag ean e zeli rescond a han-oh de Zoué. Mar hou ç’avertis dirac en ol, hum gueméret doh-oh hou ç’hunan ; perac é scandaliset-hui en ol dré hou tisordreu saffarus ? Er bugul, hàg ean e hel tàuein a pe huél er blei é tispen é zevèd ? Mar hou ç’avertis a zisordreu hou pugalé, hou serviterion pé hou sujité, quement-cé e zou un devér e ra dehou en Eutru Doué, hag ur chervige e rant d’oh ; mar dé droug guet-n-oh, ur merche-é é oh anemis d’er huirioné.

En diaul e hra ol er péh e hel eit lacat er fidélèd de seuel énep d’ou bugulion ; dihoallet a gouéh ér goal deiche-zé. Sellet hou pugul èl un dén en dès Doué reit t’oh eid hou cass én hent ag er baraouis. A pe ne guérhehé quet ean-memb dré en hent-cé, quement-cé e vehé ur maleur bras aveit-hou ; mæs, ha ne vehé quet é vuhé divlam, n’en dé quet bihannoh aveit quement-cé hou pugul : sellet é autorité, ha nepas é zifauteu ; hou péet confiance én-hou épad hou puhé, hui hou pou dobér a nehou én ær ag er marhue.

III. Refusein d’er vugulion spirituel er secourieu tamporel e zou deliet dehai, e zou un injustice hag un dishanàuedigueah n’en dès chet a hanhue. Sant Paul ne lar-ean, penaus en hani e chervige doh en autér e zeli bihuein doh en autér, ha goudé en dout reit d’er réral er madeu spirituel, é ma just d’er bihannan ma receuou en treu tamporel ?

Mæs hà comprenein e hrér péh quer poénius-é carg ur bugul, en néhance, er chagrinieu en dès, er gont en devou de rantein de Zoué ag en ineanneu péré e zou én é garg, er poénieu e zou é cheleuèt er hovèzioneu, é rein er sacremanteu, é predêg conzeu Doué, é rein alézon d’er ré beur, é monnèt de huélèt er ré clan, doh ou secour é peb amzér, de noz ha d’en dé ; er sourci e zeli quemér idan boén a rescond a nehai, eit réglein er houscianceu, eit mirèt doh el libertinage hag er scandal ; eit canderhel en devotion, er peah ér fameilleu, ha dougeance Doué é misq er youankis, etc ?

Hà n’en dé just ma vou recompancet quement a labourieu ? Mæs é léh discoein hanàuedigueah vad, liès é arbennér doh-t-hou, pé, èl Caïn, rein e hrér dehou er péh e zou fallan. Paiein e hrér guet larganté un dén a justice, un avocad, ha ne baiér nameit énep d’er galon er péh e zou deliet d’ur bugul eit poénieu calz brassoh. Er péh e refuset de vinistrèd en Eutru Doué, e lar sant Yehan Chrysostôm, ne bourfitou quet hag e vou lamet guet-n-oh dré ur rapinour benac.

Ur bugul ne zeli quet gortoz é recompance guet en dud, mæs guet Doué hemb quin. Jesus-Chrouist, prince er vugulion, n’en dès receuet ar en doar aveit recompance ag é labourieu, nameit dishanàuedigueah.

résolutioneu.

1° Me sellou er vélean èl ambassaderion en Eutru Doué, carguet ag é berh d’el lacat de vout inouret ha de labourat eit salvedigueab en ineanneu. — 2° M’ou cheleuou èl é officerion a p’em instrugeint, a pe reint d’ein aviseu mad, a pe m’avertisseint a me difauteu, a me vinceu. — 3° Ha jamæs ne vein diavis erhoalh eit mirèt dré valice doh er mad e vennant gobér én ou farræs. — Men Doué, reit-t’emb bugulion revé hou calon, ha scùillet hou pénédictioneu brassan ar ou labourieu poénius.


CHAPISTR HUÉHZÊC HA PUAR-UIGUÊND.
respet deliet d’en dud consacret de zoué.

I. U1 libertin e laras un dé d’un dén a fæçon : de betra é chervige ér bed quement a vélean, quement a venéh hag a léannési ? Hà hui, e rescondas-ean, de betra é cherviget hui-memb ? De betra é chervige quement a dud dirollet ha scandalus ? De betra é chervige quement a dud taulet d’en treu ha d’en inourieu ?

De betra é chervige, e laret-hui, quement a vélean hag a venéh ? Ind e chervige, e lar sant Augustin, de bedein Doué, a pe ne hret-hui meit en offancein ; d’hobér pénigen, a pe ne chonget-hui meit a vihuein ér péhèd. Ind e chervige, e laré en ampeleur Justinian, de sistannein colér en Eutru Doué, dré ou fedenneu, ar en ampir hag ar er ranteleaheu ; rac er bed e vehé distruget dré goalen en nean, a pe ne vehé quet ineanneu santel ar en doar ; ind e chervige anfin de vêlein Providance un Doué ol-buissant.

Petra e larehet-hui é jugemant en Eutru Doué, a pe huélehet quement a dud, tinérroh ha pinhuiquoh aveid oh, péré en dès qùitteit tout aveit bihuein ér bénigen hag él léhieu dissaffar ? Petra e larehet-hui a pe huélehet quement a verhèd a noblance péré en dès sacrefiet en dannè caërran aveit monnèt d’ur houvand de grucefiein ou horv ha de ouilein péhedeu er bed, épad un amzér ma tremeinet-hui hou puhé én disordr ?

Petra e larehet-hui a pe huélehet quement a vinistrèd d’en Eutru Doué péré e boéni eit salvein en ineanneu, doh ou zennein ag er péhèd, ag en dalledigueah, a pe ne hret-hui meit ou hol ? En diaul ne hel quet souffrein ma vou inouret en Eutru Doué ; chetu perac é ven gobér disprisein en dud sacret ha serviterion en Eutru Doué.

II. Er vélean hag er vènéh n’en dint quet gùel eid er réral. Goulen ma vehent hemb difauteu, e zou goulen er péh n’en dé quet reit de vab-dén ér bed-men. Mæs mar manq mar-a-unan a nehai d’ou devér, hà deliein e hrér eit quement-cé condannein er ré e zou mad ? Rac ma vanq un offiçour d’é brince, hà red é disprisein er réral ha jugein é ma é ol officerion treiterion ? Rac m’en dès Judas trahisset Jesus-Chrouist, hà red-é jugein é oé en ol Disciplèd aral treiterion ha renavièd ?

Aveid ur bélêg e ancoéha é zevér, péguement aral pérê e vihue èl sænt, distag-caër dob er madeu ag en doar ha carguet ag ur grèd berhuidant eit salvedigueah en ineanneu ? Aveid ur menah pèhani ne héli quet é règl, péguement a venéh aral e zalh doh ur vuhé a scùir vad hag a bénigen ? Perac disprisein er ré-men eit fauteu er ré-hont ? Ur bélêg péhani e vihue revé er santeleah ag é stad, ur menah péhani e vihue revé é règl, e rant mui a hloër de Zoué, e hra mui a œvreu mad hag a acteu a religion én ur suhun eit ne hra én ur mis en dud réglettan ag er bed. Hag arlerh, mar manq ur bélêg pé ur menah d’é zeverieu, hà red-é ma vanquou en dud ag er bed a garanté én ou hevér hag é quevér Doué ? Lam Judas e laquas ol en Apostolèd de greinein ; èl-cé a p’en da, dré ur maleur bras, tud ag ur rang quen ihuel de gouéh, creinet aveid oh ; laret én-oh hou ç’hunan : mar couéhér ér péhèd én ur stad quer santel, péguement é telian-mé creinein é creis en dangérieu ag er bed ?

Pedet Doué aveit-hai. Sel-mui mé mant sàuet dré ou haractér, sel-tostoh-ind ehué d’en dangérieu, ha ne véritant meit muyoh hou truhé. Cuhet ou fauteu, ne gonzet quet a nehai. A pe huélehen ur bélêg é couéh én ur péhèd, e laré en ampeleur Constantin, é léh en dizolein hag er rein de hanaouèt d’en ol, me yehé mémemb d’er huhein guet me mantel royal. Pourfit en diaul-é decriein en dud consacret de Zoué, ha ne za de ben a guement cé nameit rai liès dré déad er ré fal.

Hà hui e zou-hui hemb difaut, hui péré e gonz énep de vinistrèd en Eutru Doué ? Ne jauge quet calz d’oh ou decriein, hui péré e zou hoah cablussoh. En hani a han-oh e zou hemb péhèd, e laré Jesus-Chrouist d’er Pharisiénèd, tauléet er hetan mein.

Punition stanquant er ré e zispris er vugulion spirituel e zou merhuel hemb bélêg hag hemb sacremanteu. Hui e zispris ministrèd en Eutru Doué, Doué hou tisprisou d’é dro.

résolutioneu.

1° Me zihoallou a zizolein defauteu er vélean pé en dud consacret de Zoué. — 2° Mar arrihue ér santellan ag stadeu un disordr pé ur scandal benac, m’hum anquinou a guement-cé dirac Doué, hag e houlennou pardon guet-hou ; m’éhuéhei doh-ein mé-memb ha me chongeou penaus é ven en Eutru Doué, dré guement-cé, hanàouèt fé er grechénion. — O men Doué ! hui péhani en dès vennet mar en devehé en dud hum salvet unan dré en aral, reit d’hur bugulion spirituel ur santeleah péhani e splannou èl ur holeuen gaér dirac deulegad ol er ré a béré é mant carguet.


CHAPISTR SEITÊC HA PUAR-UIGUÊND.
er respet e zeli mab-dén en devout aveit-hou é hunan.

I. Ur prince péhani e laq unan ag é sujité én é balæs, goarnisset ag er péh e zou caërran ha pinhuiquan, e ra azé d’hanàouèt péguement en er hâr. O mab-dén ! comprenet péguement é oh câret guet Doué, péguement é oh istimet guet-hou ; aveid oh-hui hemb quin en en dès crouéet er bed mil gùèh caërroh eit palmsieu er rouanné ! Petra-é mab-dén, ô men Doué ! eit ma présehoh chongeal én-hou ? Hui e hoès-ean sàuet casi quen ihuel èl en Ælèd ; hui e hoès-ean goleit a hloër èl ur roué ar é drôn ; hui e hoès gourheménet de ol er péh e zou ér mor, én aibr ag en amzér hag ar en doar aboeissein dehou, e laré er Profæt. ( Ps 8.)

Péh respet ne zeliamb-ni hur bout eid omb ni-memb, a pe ra en Eutru Doué quement a inour d’emb ! Hà guet péh respet é taliamb-ni hum gomportein é quevér en dud aral ! Er rouanné n’ou dès-ind respet aveid er brincèd aral ? ne drettant-ind guet inour er brincèd izelloh ?

En ol dud, rac m’en dint èl rouéèd ar en doar, e zeli enta rein mercheu a inour, a istim en eil d’éguilé, revé er stad hag en ihueldæt ag ou honditioneu.

II. Mar dé mab-dén quer respettabl é creis en treu crouéet aral, péré e zou a zianvès dehou, péguement a respet e zou deliet dehou-ean, a gaus d’é gorv ha d’é inean ! Ag en ol treu crouéet, é gorv e zou en œvr parfætan deit a dré zorn en Eutru Doué. Mar dé deli d’er horv, couciet dré er péhèd, bout dispriset ha castiet, deli e hra ehué bout respettabl, mar er sellér guet deulegad er fé.

En Eutru Doué péhani, a ol en éternité, en doé chonget dégass é Vab ar en doar, ha rein dehou ur horv hag en dé guellet gobér en œvreu caërran, en doé crouéet hur horv-ni doh limage adorabl un Dén-Doué, péhani e zou èl hur brér couhan, hur portelèd, hur scùir. Chetu brastæt mab-dén revé er horv : hà hui e gomprenou erhat en noblance-cé ? Hui e zeli enta inourein ha respettein hou corv ; hà perac en en discarret-hui quen izel dré ur vuhé lous ha méhus ?

Inouret Doué én hou corv, e lar sant Paul. De larèt-é, ol hou squêndeu e zeli bout consacret d’en ol œvreu mad eid inourein en Eutru Doué : hou teulegad é sellèt doh é œvreu ; hou téad é predèg é vurhudeu ; hou tiscoharn é cleuèt é vélationeu ; hou spéred hag hou calon é labourat aveid é hloër, ha drès peb tra é vihuein revé é volanté hag é chervigein hou predér ; èl-cé hui e hrei ag hou corveu hostieu santel. Mæs, allas ! hag èl-cé é hret-hui ?

III. Mab-dén, de béhani é ma deliet quement a respet revé é stad naturel, e zou hoah calz respettaploh, mar er sellamb guet deulegad er fé. Galhuet eit bout eurus ér vuhé de zonnèt, quement hanni en devou-hi gouniet e vou quel liès a roué gronnet a splandér. Ou horveu, deit de vout scan èl er speredeu dré er résurrection, e splannou èl en hiaul ér hreisté caërran ; n’ou devou mui de zougein na clinhuèd nac er marhue. Hà ni e gredehé hum glém ag un nebedig poénieu e zou ret andur eit rein d’hur horveu ur bonheur quer bras ? O me horv ! péh quer respettabl oh-hui ! ihuellet ul léh e zou doh hou cortoz ! Hui e zou labour en Eutru Doué ; hui e zou dehou muyoh eit n’en d’oh d’ein-mé. Dré respet hemb quin aveid oh, guet eun ag hou tisinourein, hag aveid hou rantein eurus, é telian hou lacat d’hobér el labourieu ag ur vuhé pur ha santel. Mar souffret dré-men, hui e vou un dé sàuet ér splandér a hloër en Eutru Doué.

résolutioneu.

1° Me respettou ém nessan, hag én-an mé-memb, limage en Eutru Doué. — 2° M’inourou ém horv er squæd ag hani Jesus-Chrouist. — 3° Ha m’er santefiou dré er hastimant ag er pligeadurieu dihuennet, dré el labour ha dré er bénigen. Groeit, ô men Doué ! ma laquein me horv ér stad de ressuscitein lan a hloër ér fin ag er bed.


CHAPISTR TRIHUÉH HA PUAR-UIGUÊND.
er respet e zeli mab-dén d’é inean.

Mar dé deliet d’hur horv, tennet a zoar hag a fang, quement a respet, rac mé ma crouéet doh limage corv adorabl un Dén-Doué, guet a inour open e zou deliet d’hun inean péhani e zou crouéet doh limage en Eutru Doué ! Ya, hun inean e zou limage en Eutru Doué. Ean e hras el lonnèd hag en amprehonnèd ag en doar, peb-unan revé é sort, e lar er Scritur ; ean e laras nezé : groamb mab-dén doh hul limage hag havaledigueah.

É léh hum sehuel trema Doué eid hanàouèt en havaledigueah en dès mab-dén guet é Grouéour, en dud a bligeadur hag hemb fé e ziscoa en izeldæt ag ou santimanteu, a pe ne sellant nameit doh en havaledigueah ou dès guet el lonnèd, ha rac-cé é tant de ben a gredein en ou dès un inean ag er memb sort guet en oursèd hag er moh. Ni e lausq er monstrèd-cé, en dud-cé a bligeadurieu méhus, péré e hra disinour mab-dén, ér rang é péhani en hum laquant.

Nitra ne zeliehé hul lacat de vout perhuéhoh ha rein souéh t’emb, eid en daremprèd hag en havaledigueah en dès hun inean guet Doué hé Hrouéour.

Doué en dès buhé, hun inean en dès hi ehué ; Doué en dès antandemant, hun inean en dès-ean ehué ; Doué e zou ur spered, hag hun inean e zou ehué ; Doué e zou a ol viscoah, hag hun inean ne varhuou jamæs. Hun inean n’en dé quet hemb quin labour en Eutru Doué, merh en Eutru Doué, hi e zou é limage, ur splandérennig ag é hloër, en œvr ag é ol-buissance. Ha hoah n’en dé azé nameit brauité naturel en inean, hag e zou querclous d’er béherion èl d’er ré just ; hà petra vehé, a pe vehé guellet discoein bràuité en inean-zé ér stad a hræce, ha pinhuiq a drezolieu hemb pris en nean ? Bràuité quer caër, ma n’en dé splandér en hiaul hag er stirèd nameit tihoeldæt étal d’hi. Un inean hag hi e zou é græce Doué, en Eutru Doué hum ra dehi, e chom guet-hi ; bràuité Doué memb e zischen én-hi : ha nezé, en inean-zé e zou pinhuiq a vadeu Doué memb, santel a santeleah un Doué, just a justice en Eutru Doué, ha, revé conzeu er Spered-Santel, lodêc, laret vehé, é natur en Eutru Doué. Péh inour, péb rang ihuel-é hani un inean e zoug èl-cé én-hi er mercheu a havaledigueah Doué ! N’ancoéhet jamæs en ihueldæt ag hé rang, er vrastæt ag hé noblance, hag inouret hou Crouéour dré en dinérdæt ag hou santimanteu. O inean ! prenet dré hoaid un Doué, e lar un Tad santel ag en Ilis, carguet a souéh, ô inean ! hum sàuet drest en doar ha drest squêndeu er horv ! Attercet un Doué Salvér, sellet erhat é labourieu, é huis, é houlieu, é dourmanteu, é hoaid hag é varhue ; chetu er bris ag hou ç’inean, chetu er péh hi dès coustet hag er péh e talh dirac deulegad Doué memb. Attercet un Doué é souffrein, un Doué én angoni, un Doué é verhuel. Doué santel ! petra e verche d’emb-ni er goulieu-cé a béré é oh goleit, en dareu-cé péré e scùillet, er goaid-cé guet péhani é oh ol ruet ? Ean e rescondou d’oh dré vouéh er goaid-cé, péhani hum sàu trema en nean, nepas èl hani Abel eit goulen vangeance, mæs èl goaid en Oén eit gounit d’emb er pardon ; ean e larou d’emb é ma hennéh-é er bris ha rançon hun inean, ha dirac é zeulegad é ma nehi bet cavet précius erhoalh eit bout prenet quer kir.

Arlerh er péh e zamb a larèt, red-é enta credein penaus hun inean e dalhue hilleih open eid en ol madeu ag en doar, ha penaus er hol ag un inean hemb quin e zou brassoh col eid a pe vehé dismantet ol er bed-men abéh ; jugeamb a stad inourabl en inean dré hani en Ælèd. Un sel e zou un dra quer parfæt, m’en dé ol er péh e huélamb ar en doar hag ér firmamant, comparaget doh un sel, bihannoh eid ur hrénen peudr comparaget doh en hiaul. Neoah hun inean ne zistérra quet calz dirac en Ælèd, emé er Scritur, hag én nean, hi e huélou Doué, hi e zei de vout havaloh doh Doué, e lar sant Yehan.

Deustou péh quer parfæt-é en Ælèd, Doué en dès gourheménet dehai quemér sourci ag hun inean, quer câret èl mei nehi guet-hou, ha n’en dès chet hanni hemb n’en dès ur prince ag en nean doh hi goarn.

En diaui, eit tantein hur Salvér, e gueniguas dehou ol er ranteleaheu ag er bed ; er péh e zisco penaus é ma quer jalous a vrauité hag a bris un inean, ma rehé, a pe vehé én é bouvoër, en ol ranteleaheu ag er bed eid en dout un inean hemb quin. N’en dé un dra méhus, e lar un Tad santel ag en llis, ma hrehemb-ni bihannoh a istim ag hun inean eit ne hra en diaul ?

Hun inean e zou ag ur bris quer bras, ma n’en dès chet un Doué ol-buissant credet gobér rai é tégass é Vab ar en doar eid hi salvein. Ha ne vezé bet meit un dén ar en doar, é inean, e lar sant Yehan Chrysostôm, e zou quer précius, m’en devehé un Doué hum hroeit dén hemb arvar erbet eit rein é vuhè eit-hi. Hag é vehé inean en distérran ag en dud vehé, hé Hrouéour en dès doh-t-hi ur garanté vras. Mar en dès en inean-cé dougeance Doué, ha ma hoarn é lezen santel én hé halon, en Eutru Doué e zistrugehé quêntoh en doar hag en nean eid hi lezel d’hum gol, rac m’en dint rah bihan tra comparaget doh un inean.

En nean n’en dès coustet de Zoué meit ur gonz ; mæs hun inean en dès coustet de Zoué é Vab ; coustet hi dès de Vab Doué é hoaid hag é vuhé ; tallein e hra enta, laret-vehé, quement èl en Eutru Doué ean-memb, a p’en dé gùir é tall quement èl m’hi dès coustet. O corv ! e lar sant Bernard, péh un inour aveid oh logein un inean, bihuein un trezol quer caër ! Rantet dehi en ol inour e zeliet.

A p’hou pehé bet chairret, én ur præst, goaid hur Salvér, a pe varhué ar er groéz, na perhuéhet, na guet brasset respet en hou pehé-hui goarnet mad er goaid adorabl-zé ? Hà hui e zeli hou pout bihannoh a sourci eit goarn hou ç’inean, eid a hoarn goaid Jesus-Chrouist, a p’en dé gùir en en dès istimet mui hou ç’inean eid é hoaid prop. A houdé ma mès hanàuet é ma bet me inean prenet dré hoaid un Doué, e laré sant Augustin, en e mès er résolution ferm d’hi goarn, ha de zihoal ag hi gùerhein jamæs d’en diaul dré er péhèd.

Hou ç’inean n’en dé quet t’oh, mæs d’en Eutru Doué quéntoh eid oh-hui ; un trezol-é a béhani en en dès hou carguet de rantein cont dehou ; goarnet-hi èl er bris a hoaid Jesus-Chrouist ; goarnet-hi aveid oh-hui-memb ; mar hi hollet, é vou collet rah aveid oh.

résolutioneu.

1° Ya, red-é ma salvein me inean, coustéèt e goustou. — 2° Aveid hum zoug a galon de guement-cé, m’em bou chonge de bep termén penaus é ma limage en Eutru Doué ; penaus é tosta d’en Ælèd dré hé bràuité ; penaus en hi dès ur prince ag en nean aveid hi goarn ; penaus Jesus-Chrouist en dès scùillet é hoaid eid hi frenein, ha penaus é rantein cont a nehi de Zoué, de béhani é ma eit birhuiquin. — Men Doué, groeit-t’ein hanàouèt ol er bris a me inean, ha crihueit-mé ér résolulion e mès queméret d’hi salvein eid un éternité.


CHAPISTR NANDÊC HA PUAR-UIGUÊND.
ol er péh e zou én-amb e ra d’emb d’hanaouèt reih ha splan é hès un doué.

Doué e hra d’emb hanàouèt é ma nehou én diabarh a han-amb ; laqueit en dès én hun inean ur haractér, ur merche ag é zivinité.

I. Hur spered e lar d’emb penaus ne zamb quet a han-amb hun hunan, penaus é hès un Doué hag en dès reit er vuhé d’emb. Chetu petra e zou caus ma n’en dès crechén fidel erbet péhani, mar car gobér un implé mad ag é ræson, ha ne hanàuei un Doué, er mæstr quetan, Crouéour en ol, hag hum santei nezé douguet d’er pedein ha d’en adorein.

II. Hur housciance e lar d’emb é hès un Doué, péhani hur gùél, péhani en dès perpet é zeulegad arn-amb, péhani e hel hur punissein. A vazé é ta en dongér naturel en dès mab-dén doh er fallanté ; en dongér-cé doh en droug n’en dé meit ur santimant ag el lézen éternel en dès en Eutru Doué scrihuet én dôn ag hun inean. A vazé hoah é ta en dougeance-zé e santamb, memb a p’en d’omb hun hunan, é hobér er péhèd, rac er gousciance e lar d’emb é ma perpet Doué dirac omb.

III. Hur halon e lar d’emb é hès un Doué, rac hur halon e zesir bout coutant hag eurus : mæs nitra ag er péh e zou ér bed ne hel hul lacat coutant. N’en dès meit Doué, péhani e zou er vamen ag en ol madeu, e hel goalhein hur halon. Chetu perac, e lar sant Augustin, mab-dén, é clasq ar en doar é vonheur hag é repos, ne hei quet er havouèt ér mæz a Zoué, ha n’en dès dén erbet péhani er hlasq hemb gout é ma é Doué en er havou. Unan dal, péhani n’en dès jamæs gùélet en dé, e zesir neoah er splandér, deustou ne hanàu quet en hiaul péhani e ra er splandér. Un dén, talpet d’er séhèd, ne vanquehé quet a zesirein refrescadur, deustou ne hanàu quet er vamen deur précius péhani e hel en distannein. Er memb tra, hun inean, deustou ne huél quet hé Doué, ha n’en hanàu meit a vras, ne arsàu quet ag en desirein, rac ma tesir ur bonheur.

Er bonheur-zé n’hum gav quet én treu ag er bed-men ; chetu perac, e lar sant Augustin, é pêlla mab-den doh é fin dehuéhan hag é péh, a pe glasq é bligeadur én treu crouéet, é léh clasq é vonheur é Doué.

Er santellan ag er rouanné e gomprené é oé Doué hemb quin e zelié bout desir é galon, hag er sellèt e hré èl é ol vad, a pe laré : èl ma rid er harhue, talpet guet er sébèd, arlerh en deur, èl-cé ehué me inean hou tesir hag e huannad ar hou lerh, ô men Doué !

Perac n’en désiramb-ni ér memb fæçon ? Un dra souéhus-é ma vé hur spered hag hur halon quer pél doh un Doué, eit péhani hemb quin é mant groeit ha péhani e zou perpet quen tost d’emb.

résolutioneu.

1° M’em bou chonge liès a bresance en Eutru Doué. — 2° Me larou dehou bamdé, ag en dôn a me halon, ur beden gredus benac. — 3° Me offrou dehou liès én dé me foénieu ha me labour. — M’er galhuou d’em secour, guet confiance, ém zantationeu hag ém diæzemanteu. — Men Doué, groeit ma chongein liès én-oh ha m’hou cârein perpet.


CHAPISTR CAND.
ol en treu crouéet e vrud hag e bredêg t’emb puissance en eutru doué.

Doué e hra d’emb hanàouèt é ma nehou én diabarh a han-amb ; mæs ean e ziscoa d’emb ehué a zianvès, dré ol en treu en dès crouéet, é ma bras é buissance hag é teliamb er mêlein a balamort d’en œvreu caër en dès groeit.

I. Ol er péh e huélamb a zianvès d’emb e bredèg é barfætioneu. En hiaul e verche er splandér ag en trôn ar béhani é ma azéet. En nean, dré é vràuité, e zizolo en hennat ag er sclærdér liguernus péhani e zou én dro dehou. En doar hag ol er péh e zou abarh, er mannéieu hag en devalenneu, el lonnèd hag er gùé, er gleàu hag er gurun, er mæzeu hag er foresteu, er mor hag er piskèd e vihue inou, ol é larant t’emb : ni e zou labour deourn santel en Entru Doué. Brastæt ha ledandæt er bed, dondæt er mor hag ihueldæt en aibr, guet en treu en dès buhé én-hai, dishaval en eil doh éguilé, e bredèg rah d’emb furnès ha puissance Doué, ou Hrouéour !

Mar sellamb tro-ha-tro d’en doar ar béhani é quêrhamb, ni e huélou kérieu vras, provinceu, ranteleaheu ledant, broïeu carguet a bep sort tud, dishaval unan doh en aral a garactér, a zevis hag a lihue ; ni e huélou moreu ha stérieu é trézein er bed ag ur pèn d’en aral, ha ol d’ur vouéh é larant t’emb : ni e zou labour deourn santel en Eutru Doué. Mæs brassoh-vou hoah er souéh ag hur spered a p’ou hleuehemb é larèt : rah er péh m’en d’omb ar en doar, ne seblantamb bout meit ur hrannen sabl étal er péh en dès groeit Doué én aibr.

A pe sellamb, é guirioné, doh en hiaul ha ma cleuamb en dud abillan é larèt t’emb é ma nehou ur million a huéhieu brassoh aveid en doar, hag é ma tregond million leàu doh-emb ; a pe hanàuamb é ma stiren Saturn nàu hand cùéh brassoh eid en doar, hag é ma tri hand million leàu doh-emb, hur spered e fari é misq treu quer burhudus. Mæs a pe houyebemb penaus en hirdæt eahus ag en hent e zou ag en doar d’en hiaul, hag ag en hiaul d’er stirèd-rid, n’en dé meit un tamig parti ag er bed, hag é hès quement aral étré peb stiren ; hur souéh e ya ar gresquat, drest peb-tra, mar chommamb de chongeal é hès hoah un dishavaledigueah hemb par, un hirdæt brasaoh étré er stirèd vras hag er ré lostêg, hag é ma er stirèd vras-cé calz brassoh, ihuelloh ha splannoh eid en hiaul ean-memb.

N’en dé quet tout. A pe gleuamb en dud abillan ha studiettan é larèt é ma un dra sur hag hanàuet penaus, a pe hrehé ur bolèd cannon deu vil leàu én ur menut, ne vehé quet erhoalh uiguênd vlai eid arrihue ag en doar bet en hiaul, na deu gand vlai eid arrihue guet en ihuellan ag er stirèd lostêg. Nac ur souéh enta aveid hur speredeu-ni !

Me lar open : er stirèd bras e zou sàuet quen ihuel drest en hiaul ha quer pèl doh-emb, ma fautehé d’er bolèd-cé, én ur monnèt perpet quer fonnabl, open huéh cand mil vlai eid arribue guet er guetan stiren vras, en dostan d’en doar ; hag er stirèd aral péré e zizolér a villerieu, ha réral péré ne hanàuér quet hag a béré en nombr e zou èl hemb fin, e zou hoah brassoh, pêlloh doh-emb, hag ol é mant sàuet drest en éguilé, peb-unan revé hé brastæt souéhus.

Mar larér arlerh en dra-zé ol : en nean, dameurance er ré eurus, e zou un dra-benac én tural de ol er péh e zér a larèt, ha paud jaugeaploh doh puissance en Eutru Doué ; ol er chongeu-cé hul laca souéhet ha bammet dirac parfætioneu en Eutru Doué. Me lar : ô Israél, na brasset-é ty en Eutru Douè, n’en dès chet fin nac achimant dehou !

Mæs a pe chongér a galon ar er gonz-men ag er Scritur santel, penaus ag un nombr quer bras a stirèd, n’en dès chet dihue haval en eil doh éguilé ; ind ou dès ur splandér liguernussoh pé liguernus unan eid en aral. Ol er stirèd-cé, a houdé quement a gand vlaïeu, n’ou dès bihanneit a nitra, perpet en ou dès er memb splandèr, perpet é héliant er memb hent hemb fari jamæs, hag a pe zehé de unan hemb quin fari, ol er bed hum gavehé diranget ; ha neoah, deustou d’ou nombr ha d’en henteu dishaval e guemérant, a houdé huéh mil vlai, ind e rid perpet guet er memb majesté hag er memb reihtæt ; ol er péh hun nès enta d’hobér e zou larèt guet ur Profæt : ô men Doué ! na caërret-é hou ç’œvreu, nag a joé e mès-mé doh er mercheu ag hou furnès hag a hou puissance péré e zou scrihuet quer splan én-hai ! Oh ! na dallet-é mab-dén ! brasset-é é folleah dishanàouèt en hani en dès groeit quement a vurhudeu !

II. Larèt penaus en ol burhudeu-cé en dès hum hroeit ou hunan pé dré avantur, e vehé brassoh folleah eit larèt penaus ur palæs, un daulen gaër en dès hum hroeit ou hunan pé dré avantur. N’en dé quet diæssoh d’un dén, péhani en dès en implé mad ag é ræson, hanàouèt un Doué ol-buissant, a pe huél er burhudeu ag er bed, eit n’en dé d’en hani en dès é zeulegad digueor de greisté, hanàouèt é hès un hiaul.

Un dilen ag ur huen e vehé erhoalh eid hui lacat de vout souéhet a buissance en Eutru Doué. Ol en dud d’un taul, hàg ind e hellehé gobér ur boquet, un dilen pé ur hrannen sabl hemb quin ? Er rouanné puissantan-memb, hâg ind e hellehé lacat un huiben d’aboeissein dehai, ha gobér un dapen deur ? Brasset-é enta puissance en hani en dès tennet a nitra ol er péh e huélamb ér bed-men !

Red-é bet de Salomon cavouèt deu-uiguênd mil michérour épad seih vlai eit seuel un tampl d’er gùir Doué. Chetu œvr caër er puissantan ag er rouéèd ; hag en œvr caër-zé n’en dé quet hemb quin ur hrannennig peudr étal ol er bed. Mæs petra e zou bet requis de Zoué eit crouéein quement a dreu quer caër ? Er Scritur santel en disq d’emb dré ur guir hemb quin. Ean en dès laret ha peb-tra en dès hum gavet groeit. O men Doué ! na brasset-é hou puissance !

Tertulian en doé ræson vad de larèt penaus en hanauedigueah a Zoué e zou naturel d’un inean ; ol er péh e sant én diabarh a nehi memb hag ol er péh e huél én dianvès dehi en disco splan. Sant Antoén e dremeiné en nozieu abéh é chongeal é parfætioneu en Eutru Doué hag ér burhudeu ag é buissance, hag e laré penaus ol er bed e zou ul livr bras péhani e gonz d’emb a Zoué splannoh eid en ol doctorèd. Ne fauté nameit er gùél ag ur boquet, ag ur stiren de sant Françæs a Assis eid er seuel trema Doué.

Na distérret é cavan-mé en doar, a pe sellan doh en nean ! e laré ur sant Ignace. Ma n’en dé en doar nameit ur hrannen sabl é quevér brastæt ha bràuité én nean ; brasset-é folleah en dud ancoéhat en nean, hum fatiguein ha chom de zisputal eid en dout un tamig ag en doar-cé. Ponnér bras omb a spered, ma n’er sàu en treu crouéet betag en hanàuedigueah ag é Grouéour. Ingrat bras e vehemb ma ne gâramb en hani en dès crouéet treu quer bràu eid hur chervige.

résolutioneu.

1° É huélèt er vràuitéieu caër e laq dirac hun deulegad en dablen ag er bed, me sàuou me spered trema en hani en dès crouéet ol en treu burhudus-cé. — 2° Ha me larou d’ein me hunan : mar dé quer caër ol en treu crouéet e huélan, péguement é ma caërroh en hani en dès-ind groeit hag arrummet ! — O men Doué ! na brasset, na souéhusset oh-hui én hou ç’œvreu ! Groeit m’hou ç’hanàuein, m’hou cârein ha m’hou chervigein épad ol mem buhé.



CHAPISTR UNAN HA CAND.
n’en dès meit er religion hag er fé e hra d’emb hanàouèt doué.

I. Bras pé brassoh vehé maleur mab-dén, a pene laquehé quet er religion sclærdér ha reihtæt én é spered. Hàg ean e hellehé bout é gùirioné dalledigueah ha folleah erbet de béhani ne vé quet a nehou taulet, a pe vé é hunan hemb secour a berh Doué ? Hilleih a bopleu e zou bet gùélet é rantein inour d’en droug ha de bep sort fallanté ; adoret ou dès bet èl douéèd er vrassan torfæterion ag en doar, hag ind ou dès bet pléguet ou deuhlin dirac airon, bohèd, cohlaïeu ; anfin bet-ind bet beta sellèt èl ou doué bousil el lonnèd.

Guet a bayannèd ! guet a anemisèd d’er fé, renavièd pé huguenaudèd e zou bet couéhet é creis en dihoeldæt méhus-cé, hag e zou bet feahet guet en ol fallantéieu loussan. Splan é hrant t’emb d’hanàouèt penaus, hemb religion hag hemb fé, mab-dén e za de vout dal a spered hag èl hemb ræson erbet.

II. Er religion, er fé a grechéneah e zistruge en dihoeldæt ag er spered hag e hra splannein muyoh parfætioneu Doué eit n’en dès biscoah guellet er gobér en abillan rah ag en dud guet ol é sciance.

Er religion e zisq d’emb é ma quen ihuel brastèd ha majesté en Eutru Doué, ma hel guet ur gonz lacat de vrancellat en doar hag er pilérieu ag er firmamant, hag é crein dirac-z-hou en Ælèd hag ol er Brincèd ag en nean. Er religion e zisq d’emb é ma ol er rouanné ag er bed quen distér étal d’hou, que n’en dé quet hanni a nehai, guet ol ou ranteleaheu, mad de vout fang de staguein doh é dreid, rac é buissance-ean e zou hemb fin ; er religion e zisq d’emb é hel Doué guet ur guir crouéein ur million a vroïeu brassoh, caërroh eid en hani e huélamb dirac hun deulegad ; en en dès un hanàuedigueah quer splan a bep-tra, ma huél ar en dro ol er péh e zou bet, er péh e zou, er péh e vou, hag open, er péh e hel donnèt de vout un dra-benac.

Quenevé er religion, ne houyehemb quet é ma é Brovidance santel e guemér sourci a guement tra-zou crouéet, é cass hag é tégass peb-tra dré é furnès, ha ne za nitra dré avantur ; mæs é ma ean-é e ra d’emb en drougueu èl er madeu, er boén querclous èl el lehuiné, hag é chervigeant rah d’emb eid hur salvedigueah revé é volanté santel.

Er religion e zisq d’emb é ma Doué just ha santel, ha revé é justice hag é santeleah, ean en dès merchet de bep-tra ul lézen de héli. Er péh e zou énep d’el lézen-cé e zou er pihêd. Èl-cé, ean en dès caz ha poén doh er péh e zispen é lézen hag e zistruge er stad é péhani é laq en ol treu. Chetu er péh e hra dehou punissein dalhmad er péhèd él léh m’hum gav. Er religion e zisq d’emb é hès millioneu a ælèd dannet aveid ur péhèd, ha n’en dès chet reit pardon erbet dehai, eit rein d’emb d’hanàouèt é ma quer just ha quer santel en Eutru Doué hag el lézen en dès groeit, que n’en dé quet rai un éternité eit punissein er rè en dès clasquet hi distruge. Er religion e zisq d’emb é ma bras caranté ha madeleah Doué é quevér quement dén e zou ér bed, hag é vehé sammet a bep sort torfæteu ; ean e zesir a zevri salvedigueah en ol dud ; ean e ra dehai moyandeu d’hum salvein ; ean e horto ma tei er péhour trema z’hou, ha mar da, ne zispris quet é galon glaharet ; én ur guir, Doué e zou patiant ér bed-men, rac ean en dès en éternité eit punissein er ré ne vennou quet hum rantein dehou. Er reiigion e zisq d’emb penaus Doué n’en dé idan perh hanni hag éma en ol idan é berh-ean ; é ma nehou perpet er memb : hinihue é ma er péh ma oé déh ; arhoah ha de ol viscoah é vou attàu Doué. Eurus-é, ean en dès én-hou é hunan treu erhoalh eit bout læn a eurustæt, ha millioneu bro ne fehent quet goalhein un Doué, a p’en dé er stirèd hag en treu crouéet aral, er reihtæt e zou ol dré er bed n’en dint meit labour é visièd.

Er religion e ra d’emb ehué hanàuedigueah ag er mistérieu. Hi e lar d’emb petra e hré Doué én éternité é raug crouéein er bed : Doué é raug crouéein ol er péh e huélamb quer-clous èl er péh ne huélamb quet, hum huélé hag hum hanàué én é barfætioneu hemb fin. Er gùél ag é barfætioneu hag en hanùuedigueah en dès a nehai e zou èl ur miloër bihue a nehou é hunan, péhani e zou haval doh-t-hou, quement èl d’hou, er memb tra guet-hou, Doué èl d’hou ; hag en hanhuein e hramb Doué er Mab, en eil Berson ag en Drindèd, èl ma hanhuamb Doué en Tad er vamen éternel hag infini a béhani é ta Doué er Mab.

Doué en Tad ha Doué er Mab, doh hum huélèt ha doh hum hanàouèt a ol viscoah, hum gâr en eil hag éguilé ; hag er garanté-zé e zou étré-z-hai, hag e za ag en Tad hag ag er Mab, e zou er Spered-Santel, trivèd Person ag en Drindèd. Ni en hanhue eit quement-cé ur spered a garanté, péhani e zou Doué èl en Tad hag èl er Mab, ha péhani ne hra meit un Doué hemb quin hag ur memb Doué guet-hai. Chetu quement èl ma hellamb larèt un draic benac a zivout er Mistér adorabl ag en Drindèd.

III. Er religion e zisq d’emb penaus en Eutru Doué e zeli bout inouret drest quement tra e zou, hag én nean hag ar en doar. Mæs tra erbet a ol er péh en dès prouéet ne hel rantein dehou un inour bras erhoalh eit bout jaugeabl doh-t-hou ; rac-cé, hag é tehé ol en dud d’un dro guet ol er péh en dès buhé a hendaral eid inourein Doué, rah en inourieu e rantehent dehou e vehé quer bihan tra, ma ne seblantehent quet dirac é santeleah hemb fin. Distérroh e vou hoah hanàouèt mêlationeu mab-dén é quevér ur vrastèd quen ihuel mar chongeamb en en dès hum zistérreit dré er péhèd hag hum laqueit dré-zé én ur stad é péhani é vehé bet goannoh pé goan.

Neoah, Doué e houlen bout inouret guet é vugalé dré adorationeu péré e hellehé lacat é ol barfætioneu de splannein ar en doar hag én nean. Ean e ven ma hrei mab-dén é beah guet-hou. Er religion e zisq d’emb penaus é hellou Doué bout inouret èl m’er mérit ha penaus é hellou mab-dén gounit é beah. Chetu er péh e zou arrihuet eit quement-cé : Mab Doué, en eil Berson ag en Drindèd, Jesus-Chrouist, en dès hum hroeit dén ; èl-cé, rac m’en dé Doué-Dén, ean e rant inour hag adoration parfæt de Zoué ; ha rac m’en dé Dén-Doué, ean e sàu en natur a zén quen ihuel, hag hi dégass de vout quer santel ha quer parfæt, m’en dé gùir larèt é ma mab-dén accord guet Doué hag é peah guet-hou. En Æèd ind-memb, èl m’en dé merchet ér preface ag en Overen, querclous èl ol en dud, e rant de Zoué ou adorationeu hag ou mêlationeu dré Jesus-Chrouist Dén-Doué ; anfin dré Jesus-Chrouist Dén-Doué en en devé er péhour é bardon.

Mæs ol en treu caërran e hellehé hoah er religion disquein d’emb a zivout en Eutru Doué, ne hrei quet d’emb de gompren unan hemb quin ag é barfætioneu, rac mé mant drest ol spered mab-dén. Ér baraouis-vou en hou cùélehemb, ô men Doué ! en hou ç’hanàuehemb a barfæt ! Eurus enta er ré e zougeou displige t’oh hag hou chervigeou ! Eurussoh hoah er ré hou cârou a greis ou halon ér bed-men ! ind hou cârou ehué ér bed aral !

résolutioneu.

1° Me lacou ol me studi d’hanàouèt er gùirionéeu gaër e zisq d’ein er religion santel a grechéneah. 2° Me hrei liès acteu a fé ar er péh en dès laret Doué hag en Ilis credein eit bout salvet. 3° Me laquei mem buhé de jaugein doh me fé ha me hreden. O men Doué ! laqueit de gresquein bamdé én-an er fé, hemb péhani ne hellér quet pligein d’oh.


CHAPISTR DEU HA CAND.
red-é bihuein revé er fé.

Er fé e zisq d’emb gùirionéeu a zihue sort : ré e zeliamb credein, réral e zeliamb pratiquein. Rac de betra é chervige credein ol er péh e zisq d’emb er religion catholiq, mar bihuamb èl ur payan ? e lar un Tad santel. Hemb en œvreu, e lar sant Jacq, er fé e zou marhue. Er fé-é en dès laqueit er Sænt d’hobér quement a œvreu caër, ha d’accomplissein en devérieu a justice.

En dén just, e lar sant Paul, e vihue revé er fé. Mæs, aveit bihuein revé er fé, red-é 1° sellèt Jesus-Chrouist él er vamen ag hur fé hag èl hur scùir ; de larèt-é é teliamb labourat ha souffrein èl d’hou, guet grèd ha dré garanté doh-t-hou ; èl-cé é teliér hum husquein a Jesus-Chrouist, èl ma lar en Apostol, eit pligein d’hun Tad péhani zou én nean.

2° Hur jugemanteu, hur chongeu, hun ol œvreu e zeli bout réglet revé er fé. È1 m’en dé, a pe bedet, chonget en e hoès er bonbeur de gonz doh en Eutru Doué. A pe aboeisset d’er ré en dès autorité ar-n-oh, chonget é commandant t’oh a berh Doué. Én trebilleu, hum daulet étré deourn hou Tad ag en nean, péhani e règl ol eit salvedigueah é Sænt, ha laret guet David : Doué e zou me Zad, me mæstr ; ne vern petra e arrihuou guet-n-ein, me zeli bout coutant.

Eit lacat reihtæt én hou fameil, sellet hou pugalé hag hou serviterion guet deulegad er fé, èl un trezol précius en dès laqueit Douè étré hou teourn, hag a béhani é rantehet cont dehou : laqueit poén d’ou santefiein. A zivout hou ç’affærieu, ne zeliet hou pout quin chonge nameit a bligein de Zoué, a rantein chervige d’hou nessan hag a hobér hou salvedigueah.

Én tantationeu, én occasioneu dangerus a béhèd, laret én-oh hou ç’hunan : Doué em gùél, hà me gredehé en offancein idan é zeulegad ? Er péhèd-cé, er bligeadur-cé ne badou meit ur momand ; ean e rei en taul ag er marhue d’em inean ; hà me garehé hi hol aveit quer biban dra ?

Mar e hoès ur garanté rai dinér aveid unan-benac, laret én-oh hou ç’hunan : perac é câran-mé hennont pé honnéh ? Hàg ean e zou aveit Doué-é pé aveit me fligeadur ? Er gompagnoneah-cé e blige t’ein ; mæs dangerus-é aveid on, displigein e hra de Zoué ; me ven enta hi huittat !

Mar groér gueu doh-oh, mar dispennér hou ç’inour, hou péet recour doh er fé, ha laret : me bardon dré garanté doh en hani guet péhani é on én gorto a vout pardonnet a me féhedeu. Me drugairéqua en Eutru Doué péhani e ven m’en disquein de vout patiant. Ol en drougueu d’un taul n’em dispartieint quet doh Jesus-Chrouist.

Mar d’oh pinhuiq, sellet hou madeu guet deulegad er fé ; hi e larou d’oh sellèt er beurerion èl mampreu Jesus-Chrouist ; hou tanné èl a pe ne vehent quet t’oh, mæs èl moyandeu e ra Douè d’oh eid aqùittein hou péhedeu. Me varhuou é bèr-amzér, hag en danné-zé ne chervigeint de nitra d’ein êr bè ; me ven hum chervige bermen a nehai eit me salvedigueah.

Ér fin, joéntet hou ç’obéreu, hou studi, hou poénieu doh gobéreu Jesus-Chrouist eid ou santefiein. Én œvreu a religion, èl mei er beden, en overen, etc., hum joéntet doh er Salvér adorabl-zé, eid adorein Doué quevret guet é Vab. Èl-cé er fé, hemb péhani ne hellér quet pligein de Zoué, e zou er hommancemant hag er règl ag hou ç’obéreu.

résolutioneu.

1° M’hum accustumou de sellèt peb-tra, én amzér de zonnèt, guet deulegad er fé, mem buhé, me yehaid, me madeu, me inour, ol er péh e zou d’ein. — 2° Ha me aboeissou perpet d’er régleu santel ag er fé. — Men Doué, reit-t’ein er græce de vihuein revé er fê.


CHAPISTR TRI HA CAND.
ag en espérance hag ag er gonfiance é doué.

Ni hum rantehé cablus pe ne hortehemb quet é madeleah en Eutru Doué. Ni e zeli gortoz guet hou er madeu ag en doar ér bed-men aveit bihuein ; er madeu ag é hræce eit donnèt guet-hai de vout santel, hag er madeu ag en nean eit bout eurus ér bed aral guet-hou. David, péhani en doé-ean disquet diar é goust, e lar d’emb penaus en hani e laca é gonfiance é Doué e zou èl gronnet ag é visericord, ha penaus Doué en dès é sèl ar nehou, ha ne zistroei jamæs é zeulegad a ziar nehou.

Perac enta é ma quer bihan er gonfiance hun nès é Doué ? Rac n’en hanàuér quet. Paudmad er sel èl ur mæstr cri, de béhani ne gredér quet tostat, èl un Doué rust péhani ne cheleu quet hur pedenneu, hemb truhé doh er ré miserabl. O mab-dén ! pihue en dès laqueit én hou spered chongeu quen anjulius eid hou Toué ? Nac ur boén e hret-hui dehou ! nac ur gueu doh-oh hui-memb, a pe vanquet a gonfiance én Tad mad-cé, péhani en dès brassoh desir d’hou secour eit ne hoès-hui de vout secouret ! Ne hanàuet nac é buissance, nac é lealdæt, nac é visericord, na mériteu Jesus-Chrouist é Vab, na mériteu er Sænt péré e bèd aveid oh : puemb ræson péré e zeli cresquein hou confiance.

1° Puissance en Eutru Doué. Hà hui e hel bout én arvar penaus en hani en dès, dré ur gonz hemb quin, groeit a nitra er bed abéh, ha péhani ne lausq quet memb er vêlionen hemb bihuance, ne hel quet hou telivrein ag hou poénieu hag hou secour én hou tobérieu ? Perac hum ziscouragein ? Doué en dès truhé doh en ol, rac mé ma ol-buissant.

2° Lealdæt en Eutru Doué. Ean en dès grateit de vab-dén en ol secourieu requis. Quer fidel-é d’é gonz, ma ra perpet mui eit n’en dès grateit. Ma ne huélamb quet er huirioné ag é bromesseu, é ma hur bihan confiance-é e zalh é zeourn chairret. A p’hur behé ur gonfiance vad é Doué, ne vanquehé nitra d’emb.

3° É vadeleah hag é visericord. Ean hur hâr muyoh eit n’hum gâramb ni-memb. Jamæs ne gomprenehemb er vadeleah en dès en Eutru Doué eid é vugalé ; ean en dès sourci ag en ol, hag ean en dès un desir quer bras m’hum salvou ol en dud, ma n’en dès hanni, béet-ean payan, de béhani ne ra græceu erhoalh eit ma hanàuou er huirioné ha ma hrei é salvedigueah. Mar en offance mab-dén, n’arsàu quet eit quement-cé ag er mâguein hag a guemér sourci a nehou : ean er hlasq, ean er gorto, ha mar da er péhour, ean er receu étré é zivréh, ean er boq, ean e ancoéha é fauteu hag e bardon dehou.

4° Ne véritamb quet er sourci-zé a berh un Doué, mæs Jesus-Chrouist é Vab en dès-ean méritet aveid omb dré é vrastæt. Guet péh confiance é teliamb-ni enta gortoz peb-tra guet Doué, a pe sellamb mad é ma Jesus-Chrouist hun avocad étal é Dad ? En Tad santel-zé, hàg ean e hel nahein un dra-benac doh é Vab adorabl ? hàg ean e hel mirèt ag hur hârein, doh hur gùélèt goleit a hoaid é Vab ?

5° Deustou mé ma Jesus-Chrouist hur gùir avocad, ean e ven neoah, dré é vadeleah, ma hum sourciou a han-omb é Vam santel, en Ælèd hag er Sænt, hag ean ou cheleu a pe bedant aveid omb. Gùir-é é teliamb lacat hur honfiance quetan én-hou, hag hur bout-hi brassoh eit-hou eid aveid en ol Sænt, rac m’en dé er vamen a bep mad ha m’hur hâr mui eit ne hel en ol Sænt hur hârein ; mæs ehué ean e gâr er Sænt muyoh eid omb, ha dré guement-cé ou fedenneu e blige gùel dehou eid hur ré-ni ; ha rac m’ou inour ha m’hur hâr, ean e ven m’ou galhuehemb d’hur secour èl amièd de Zoué.

Ol er ræsonieu-cé e zeli cresquein é peb-amzér hur honfiance, mæs drest peb-tra én hur brassan drougueu, a pe ne vé mui, haval vehé, espérance erbet. Pedamb nezé en Eutru Doué, n’hun dilausquou quet. M’hum gav guet-n-oh én trebilleu, e lar-ean. Nac é seblantehé en Eutru Doué bout board doh hur pedenneu hag hun dareu, ret e vehé hoah hun durul guet muyoh a gourage étré é zivréh misericordius, ha laret guet Job : Nac é rehé men Douè, er gléan én é zorn, en taul ag er marhue d’ein, ne gollein jamæs er gonfiance én-hou.

résolutioneu.

1° Me laquei perpet me honfiance é Doué. — 2° Me hortei guet confiance én é vadeleah inflni ol er péh e zou requis t’ein eit dobérieu en inean ha ré er horv. — 3° Ha ne vern petra e arrihuou, ne gollein jamæs courage. — 4° Mæs ehué me hrei ol er péh e hellein eit sentein doh volanté misericordius en Eutru Doué ém hevér. — O men Doué ! hui e zou me Zad, reit-t’ein er græce de vout hou croaidur sentus.


CHAPISTR PUAR HA CAND.
misericord en eutru doué é quevér er péhour.

En Eutru Doué en dès quement a gaz doh er péhèd, que ne gomprenér quet penaus é hel andur er péhour é buhé. Ne hellehé quet en andur ur momand, a pe ne vehé quet ol-buissant.

I. Neoah ne vern péh quer fal-é er péhour, Doué er hâr, hag er hâr a zevri ; ean er sel perpet èl é labour hag é groaidur. N’en dès tad erbet ar en doar hag en dès eid é groaidur ur garanté haval doh en hani en dès en Eutru Doué eid er péhour, e lar Tertullian.

Ur vam n’en devou jamæs quement a hirreah de dennein hé mab ag ur bassefos benac, èl en dès Doué de dennein er péhour ag é stad maleurus. Gùéh ean e lar dehou én dondæt ag é galon : perac é hrès-té poén d’ein ? De Jesus ha Salvér-é é hrès anquin, dehou é hrès brézel. Gùéh ean e lar dehou : ah ! me mab, petra e mès-mé groeit t’id eit bout goaldrettet guet-n-id èl m’en d’on ? Petra e mès-mé guellet gobér eid ous ha ne mès groeit ? Perac é ous-té quer fal é quevér un Doué en dès quement a garanté eid ous ?

II. Mar dalh er péhour doh é fallanté, Jesus-Chrouist e scùil dareu ar é zalledigueah. Hur Salvér, é huélèt er guér a Jérusaiem, e lar en Aviél, e ouilas a gaus dehi. Eit dégass én dro er péhour-cé ha gobér dehou digueor é zeulegad ar é stad trist, Doué hum chervige ag er poénieu, acefin gouni dré rustoni ur galon n’en dès chet é vadeleah blotteit. Mar dalh er péhour doh é béhèd ha mar ven nehou hum gol, Doué ne goussant, haval-é, de guement-cé nameit guet poén vras ; ean hum zalh èl azéet doh en nor ag é galon ; ean er gorto, ean e scoa doh-t-hi dré bep diue-huéh hag e lar dehou : me mab, ra d’ein ha galon. Hà te ven enta hi refus t’ein, ha derhel perpet d’em offancein ?

En dud hemb fé, é huélèt ur batiantæt quer bras a berh un Doué, e larou penaus ne huél quet péhedeu en dud, pé n’hum laq quet é poén a ou funissein. Ne vern quet, gùel-é guet-hou, e lar Tertullian, rein dehai en tu de vout én arvar hàg ean e zou Doué quêntoh eit ma nahehent é vadeleah.

III. Mar distro anfin er péhour devat Doué, hag en en devehé-ean anjuliet mil gùéh, mar en dès quæ, mar en dès volanté de changein, guet madeleah en en diguemérou. Nac ur joé, nac un triomfl én nean ! En Ælèd, e lar Jesus-Chrouist, en dès mui a joé é huélèt ur péhour hemb quin convertisset, eid é huélèt nandêc ha puar-uiguênd a ré just é hobér mad. O madeleah ! ô misericord men Doué ! maleur d’en hanni hum zefi a han-oh !

résolutioneu.

1° Me féhedeu e zou bras, n’en dès casi nombr na fin dehai ; mæs misericord en Eutru Doué ha mériteu Jesus-Chrouist e zou hoah brassoh, ne gollein quet enta confiance.— 2° Mæs me hrei ol er péh e hellein guet græce Doué, eit lacat joé én nean dré me honversion. — Men Doué, hou péet truhé doh ur péhour bras péhani e ven anfin hum gonvertissein hag hou cârein.



CHAPISTR PUEMB HA CAND.
en anjuli e hrér de zoué a p’hum zefiér ag é visericord.

Ni e zeli ol gortoz er pardon guet fé, guet confiance ; mæs en espérance-cé e zeli bout hemb présomption, de larèt-é, red-é ma vou diazéet ar græce Doué hag ar er boén e guemérehemb de sentein doh-t-hi.

I. Bout én arvar a visericord en Eutru Doué, ha credein ne bardon quet, e zou gobér dehou un anjuli quer bras èl bout én arvar é hès un Doué, e lar sant Augustin. Er pardon ag er péhedeu e zou un articl a fé. En hani ne grèd quet é pardon en Eutru Doué, n’en dès chet enta mui a fé ; red-é ma crèd, pé n’en dès chet en Eutru Doué er bouvoér de bardonnein, pé n’en dès chet er volanté. Chongeal èl-cé a Zoué e zou gobér un anjuli quer bras d’é vadeleah, ma lar sant Jerôm penaus Judas en doé-ean offancet mui é tisespérein ag er pardon eid é trahissein Jesus-Chrouist, ha penaus Jesus-Chrouist en dès bet mui a anquin é huélèt en apostol-zé doh hum gol, eit doh hum huélèt é vout laqueit dré-z-hou étré deourn er Juiffèd.

Nac en hou pehé groeit mui a béhedeu eid e zou a vleàuen ar hou pèn, espéret guet confiance penaus en Eutru Doué hou pardonnou, mar e hoès quæ a nehai. Er péhèd, gùir-é, e zou un dra vil ha scontus ; mæs neoah petra-é er péhèd étal misericord un Doué ? èl ur huyad iragnen, e lar sant Yehan Chrysostôm, péhani e ya guet en ahuél én ur momand ; èl ur blousen péhani e zou losquet aben dré en tan a visericord en Eutru Doué.

Madeleah en Eutru Doué e zou hemb fin brassoh eit malice en ol dud. Mar groa er péhour pénigen, e lar hur Salvér, n’em bou quet mui chonge ag é béhedeu. Chetu er bromess solannel en dès groeit t’emb.

Quêntoh é vehé gùélet en nean hag en doar é troein de nitra eit ne vehé gùélet en Eutru Doué é vanquein d’é gonz. Nac un anjuli e hrehemb-ni dehou doh hum zefi a nehou ? A pe lausquehé un dén dré scrihue é oh qùit ag ur som argand e zelioh dehou, hui hum fiehé én é bromesseu scrihuet. Doué, er huirioné memb, e hrata t’oh er pardon ag hou péhedeu ag er momand memb m’hou pou quæ a nehai ; ean e assur quement-cé ér Scritur, én Aviél sinet guet goaid é Vab. Hui e vehé enta er miséraplan ag en dud a pe larehoh èl Caïn, é ma rai vras hou pèhedeu eid en devout er pardon a nehai. Nac ur folleah ! e lar Salvian, hum fiein e hrér én un dén, ha ne vou quet hum fiet én un Doué. Ne hellér quet a dra sur larèt é ma Doué é hunan, hemb mérit, na creden, na confiance ?

Santès Cathelin a Sienne e lar é ma hur Salvér offancettoh a zisespoér er péhour, eid ag é ol dorfæteu aral, a gaus d’en anjuli e hra dehou é lacat é visericord d’en devout ur fin èl er péhèd, èl a pe vehé madeleah Doué bihannoh eit malice mab-dén. Un dén abil e lar penaus Jesus-Chrouist, doh hum ziscoein d’ur péhour bras prest de verhuel, péhani e refusé ag hum gonvertissein, e ziscoas dehou é houlieu sacret, hag e laras dehou : chetu er péh e mès anduret aveidoh, ne mès chet souffret quement a dourmanteu eid hou col : me bardon d’oh, mar caret hou pout quæ ha covessat hou péhedeu. Mæs er honzeu-cé, groeit aveit blottat ur galon a zir, ne douchent quet calon er miserabl-zé ; nezé Jesus-Chrouist e daulas guet-hou, én é face, mar-a dapen ag é Hoaid adorabl, hag e laras dehou : qué, maleurus, er goaid-cé, péhani e zelié te salvein, e vou aveid ous ur vamen a zisespoér épad un éternité : te zougou d’er jugemant er mercheu-zé a me malloh, eit rein de hanàouèt de ol er bed en disprisance e hrès a me misericord. (Godescard.)

II. Espéret enta é misericord en Eutru Doué ; n’hum lausquet quet de monnèt d’er brésomption. Bout e zou ur gùir espérance hag unan faus : unan hun doug d’er baraouis hag en aral d’en ihuern. Er gùir espérance e zou confiance un inean péhani en dès quæ ag hé fauteu, hum anquin, hum boéni de changein hag e espér é vou pardonnet guet Doué ; confiance ur péhour péhani e zouge er péhèd, péhani e zesir a zifeah-caër distroein doh Doué, ha péhani e zou én gorto ne vou quet abandonnet guet-hou. Espérein én ur fæçon aral e zou hum drompein. Hui e lar é espéret é Doué ; mæs petra a espéret-hui ? hà penaus é espéret-hui ? Ma ne hoès chet quæ ag hou péhedeu, ma ne hoès chet ur gùir volanté de changein, ma ne vennet quet gobér pénigen erbet eid er ré e hoès groeit, eid er scandal e hoès discoeit, hui hum fari hag hum dromp ; hou ç’espérance n’en dé nameit un drompereah. Doué ne bardon jamæs er péhèd, a pe ne vé quet anquin a nehou, a pe vennér er gobér perpet, a pe ne vennér quet er reparein.

Doué e bardon d’er péhour quentéh ma hum gonvertis. Hum gonvertisset ha Doué hou pardonnou. Hui e zou én gorto ag er gobér un amzér e zei ; mæs hà hui e hellou er gobér quen æz èl bermen ? Sel-mui m’hou pou dispriset a hræceu, sel-diæssoh vou d’oh en devout hou pardon én amzér de zonnèt. Hou calon e galettei hag er rangenneu péré hou stag doh er péhèd e vou diæssoh de dorrein.

Hag open, hà hui hou pou en amzér ar béhani en hum fiet ? Martezé aben deu zé, pé ag en noz-men memb é varhuehet. Dihoallet, e lar sant Augustin, a gol, é teræn a zé de zé, er pardon e guenig t’oh hinihue hou Toué.

Hui e vehé maleurus bras a pe zisprisehoh madeleah un Doué péhani hou clasq. Goulennet er secour ag é hræce, hui e hel guet-hi muyoh eit ne chonget ; mæs ne hortet quet en hou convertissou hemb oh, hag hemb poén ag hou tu ; quement-cé e vehé ur brésomption.

Anfin, er poénieu-cé ne goustant quet quement èl ma chonget. Ne gollet quet courage ; ur volanté vad hou laquei é liberté. Arlerh ur brézel generus, hui e santou ur joé e hrei d’oh larèt : Doué revou mèlet, torret-é me liameu, chetu-mé délivret.

résolutioneu.

1° Me govessei me féhedeu guet humilité. — 2° M’hum anquinou a gaus dehai dirac Doué. — 3° Me changeou ha me hrei pénigen, é pourfitein ag er poénieu hum gavou d’arrihue guet-n-ein : me labour, er yunieu, er vigilieu e chervigeou d’ein de guement-cé ; m’hum abandonnou d’é visericord. — O men Douè ! ne daulet quet a zirac oh ur gaion glaharet hag humiliet, péhani hou câr hag e ouil hé fallantéieu tremeinet.


CHAPISTR HUÉH HA CAND.
red-é hur bout recour doh doué dré er beden.

Bout digas ha dihoust doh er beden, e zou manquein a fé, a espérance hag a garanté doh Doué.

I. Er fé e zisq d’emb penaus hemb græce Jesus-Chrouist ne hellamb nitra aveid en nean ha ne hellamb quet memb en devout ur chonge mad, nac hanhuein Jesus, hemb secour er Spered-Santel. Ma ne gredet quet quement-cé, ne hoès chet a fè ; hui e zou èl unan dal péhani ne huél quet é visér nac en dobér en dès a secour en nean.

Mar er hredet, perac ne houlennet-hui er secour-zé ? Hui e zeliehé, revé avis hur Salvêr, er goulen hemb arsàu. Ur heih peur én dobér e houlen secour hemb arsàu ; unan clan e huannad arlerh er yehaid ; en hani en dès hoant e houlen en alézon ag un tam bara. Perac enta, a p’en d’oh quer peur, quer goan, quer miserabl, ne houlennet-hui nitra guet Doué ?

II. Rac martezé é credet penaus Doué n’hou cheleu quet pé ne gleu quet hou pedenneu ; hui e vanq enta a espérance. O tud goan a fé ! mèn é ma er gonfiance e zeliet hou pout é mériteu hag é conzeu hur Salvér ? Ha n’en dès-ean grateit ne vou refuset ferm nitra ag er péh e houlennehemb én é hanhue ? Naren, Doué ne refus nitra d’er beden. Eit bout cheleuet, n’en dé quet requis larèt paud a gonzeu : a pe bedet, e lar Jesus-Chrouist, ne gonzet quet calz ; ne hret quet èl er bayannèd péré e chonge bout cheleuet dré forh larèt conzeu.

Er béhourès a Samari hum goutantas a larèt de Jesus-Chrouist : Eutru, reit-t’ein ag en deur-cé a hræce ; quentéh hi er receuas hag hum gonvertissas. Er Publikén, goleit a dorfæteu, ne hras nameit er bedenmen : Men Doué, hou pèet truhé doh ur péhour queih ma on, hag aben é oé bet pardonnet. E1 lair mad, péhani en doé tremeinet é vuhé é hobér peb sort laironci, ne laras nameit er gonz-men : Men Doué ! hou péet chonge a han-an, ha Jesus-Chrouist quentéh e bardon dehou hag e lar dehou, hui e vou hinihue guet-n-ein ér baraouis.

Me lar memb n’en dé quet requis larèt a vêg pé chongeal é conzeu aveit pedein, eid en devout er péh e houlennér. En inean e bèd a pe zesir ér galon. Ne huéiamb quet en en doé Madelén, quênt hé honversion, laret peden erbet a vêg d’hur Salvér : hi hum goutantas a huannadein doh é dreid, a scùil dareu hemb sannein grik, hag hur Salvér e ras dehi er pardon ag hé féhedeu. Ne laran quet neoah n’en dé quet mad er beden e hrér a vêg, mæs red-é ma vou ér bêg, ér galon hag ér spered ar un dro. Doué ne gleu meit en desirieu, en huannadeu hirvoudus ag er galon, ha chetu er gùir beden.

Oh ! guet a drezolieu e gavér ér beden ! nac ur hol e hramb-ni enta a p’en d’omb dihoust doh-t-hi ! Er beden e zou en alhué péhani e zigueor d’emb en nean, er skel dré béhani é crappér d’inou ; hi e ra d’emb divaskel eit neigeal trema Doué ; hi e zou èl un armé puissant énep d’en diaulèd. En diaul e zouge un inean e gâr er beden. Er péhour e bèd a galon vad e vou quênt pèl convertisset ; hag en dén just, sourcius de bedein, e zalhou mad bet en achimant. Mæs mar zilausquant en eil hag éguilé er beden, é mant sur ag hum gol. Santès Therès e oé collet erboalh quenevé er beden. Mar d’oh enta digas ha dihoust doh er beden, n’en dès espérance erbet a salvedigueah aveid oh.

III. Me lar ne gâret quet Doué ma n’en d’oh quet sourcius de bedein ; rac mar câret en Eutru Doué, hui e zeli en devout ul lehuiné hemb par a pe gavet en tu, dré er beden, de gonz doh-t-hou, d’er mêlein, d’en adorein ha de houlen guet-hou ol er secourieu a béré en e hoès dobér revé en inean ha revé er horv. Ur hroaidur ha ne gonzehé quet doh é dad, pé n’er saludehé casi jamæs, e vehé ur hroaidur fal. Chetu neoah penaus é tremeinet hou puhé é quevèr en Eutru Doué : ean e zou er gùellan ag en ol tadeu, ha ne brézet quet casi conz doh-t-hou. Petra e larehoh-hui a unan e vehé perpet én hou compagnoneah hemb conz guir erbet doh-oh ? Perac ehué enta ne laret-hui un dra-benac de Zoué péhani e zou perpet guet-n-oh ?

A pe vehoh clan ar hou culé, ha ma vehé unan benac carantéus erhoalh eit tremeinein en noz hag en dé guet-n-oh, eit rein d’oh de zaibrein ha de ivèt, d’hou changein, d’hou troein ha d’hou tistroein, d’hou consolein én hou clinhuèd, ne larehoh-hui ur guir benac dehou ? Hama, Doué e ra d’oh rah er péh e hoès, er vuhé, er yehaid, er bihuance ; é ma perpet guet-n-oh é creis hou poénieu eid hou consolein én-hai, hag eit recompancein hou patiantæt, emé er profæt David ; hag, é léh en trugairéquat ha conz doh-t-hou dré er beden, ne chonget quet memb liès mad én-hou. Na calettet-é hou calon ! Sellet e hrér èl anemisèd deu amezèc péré ne gonzant quet, pé ne gonzant meit guet yeinnion en eil doh éguilé. Hellein e hrèr ehué enta hou sellèt-hui èl ur gùir anemis de Zoué, a pe ne bedet quet calz, pé mar pedet guet digastæt ha dihoustemant. En dihoustemant-cé e hoès aveid en Eutru Doué e zou ur merche splan n’en hanàuet quet, pé en e hoès-ean ancoéheit. Hur Salvér Jesus-Chrouist, é huélèt péh quer bihan é oé hanàuet é Dad ér bed-men, e laras dehou én ur ouilein : ô Tad santel ! er bed n’hou ç’hanàu quet.

Petra e vir doh-oh a seuel, dré bep cours én dé, hou spered hag hou calon trema Doué eit conz dehou ag hou salvedigueah, aveid examinein dirac-z-hou er vertuyeu e zeliet héli, er péhedeu de béré é oh teichet, hag eit goulen guet-hou er græce de vihuein gùel én amzér de zonnèt eit ne hoès bihuet beta bermen ? Hui e gonz liès ag hou treu d’en dud péré ne hellant quet hou secour : perac ne gonzet-hui ehué enta de Zoué ag er péh e sel quen tost hou ç’inean ? Ma ne hrèt quet èl-cé, ur merche splan-é n’hum sourciet quet paud a Zoué nac ag hou salvedigueah. N’en dé quet requis bout abil eit pedein erhat. Ur heih tra dihouyêc e bèd guet muyoh a vérit eid en doctorèd brassan, mar pèd guet humilité.

résolutioneu.

A p’en dé er beden ur merche ag er respet hag ag en inour e zelian rantein d’en Eutru Doué, a p’en dé nehi quen necessær eid en devout græceu ha faveurieu en nean, ha m’hi dès quement a nerh a p’en dé groeit mad, n’hum goutantein quet a bedein de vitin ha de noz ; mæs me sauou liès én dé me halon trema Doué dré bedenneu bèr ha gredus. — Men Doué, reit-t’ein ur galon douguet de bedein.


CHAPISTR SEIH HA CAND.
perac n’en dé quet cheleuet hur pedenneu.

Er voès a Ganané e bèd hag e lar : Men Doué, secouret-mé, ha Salvèr er bed e ra dehi hé goulen : ur voès payan e zou cheleuet ; perac quement a grechénion péré e bèd n’en dint-ind cheleuet ? Sant Augustin e ra tair ræson ar guement-cé : rac ma pedér guet ur galon ne vé quet é stad vad dirac Doué, rac ne bedér quet èl ma faut, rac ma houlennér treu fal pé treu didalvé eid hur salvedigueah.

I. Ne vér quet dibéh é quevér en Eutru Doué, a pe gârér hoah er péhèd ; rac er péhèd e hra anquin de Zoué. Red-é enta cassat er péhèd ha desirein hum lemel a nehou aveit tostat de Zoué. Hà ni e hel bout én gorto a vout cheleuet, a pe gâramb er péh e hra displigeadur dehou ? Hur péhedeu en dès reit en taul ag er marbue d’é Vab ; penaus é credamb-ni goulen guet Doué græceu, mar câramb hoah er péhèd péhani e zou bet caus de varhue é Vab adorabl. Quement-cé e vehé havalein doh ur multrér péhani, arlerh en devout lahet ur hroaidur, e yehé, er goutel én é zorn, hoah ruet guet é hoaid, de houlen ur secour guet é dad.

Ne faut quet credein diar guement-cé penaus ur péhour ne zeli quet pedein, pêl doh inou, mui a zobér en dès a bedenneu aveid er réral ; mæs ean e zeli pedein guet anquin, pé d’er bihannan clasq en devout anquin ag é fauteu, huannadein, é houlen guet Doué er græce de vout délivret a nehai. Pedenneu groeit guet chongeu èl-cé e zou perpet mad ha gùel d’er péhour eid ol er ré e vehé groeit aveit-hou ; rac, nac hum laquehé ol er Sænt de bedein aveid ur péhour, ou fedenneu ne chervigehent quet calz dehou, e lar sant Yehan Chrysostôm, ma ne bèd ean-memb.

II. En eil tra eit péhani ne vé quet cheleuet hur pedenneu, e zou rac ne bedamb quet èl ma faut. Pedein e hrér hemb chongeal én é beden, hemb respet, hemb devotion, hemb persévérance. Preparet hou ç’inean quênt er beden, e lar er Spered Santel, ha ne dantet quet en Eutru Doué. (Eccl. 18.) A pe vennér conz doh ur prince, é chongér ér péh e zeliér larèt dehou. Chonget èl-cé ér péh e hoès de houlen guet Doué hag é dobérieu hou ç’inean ; laqueit ér mæz ag hou spered er chonge ag hou labourieu, er chonge ag en treu ag er bed. Mar da chongeu aral d’oh, distroeit quentéh hou spered doh en Eutru Doué. En distractioneu, en dihoustemant, en disconfortance ne virant quet doh er beden a vout mad a pe zispligeant ; ind e gresq memb er mérit hag en devotion, a pe chervigeant d’hur rantein humploh.

Pedet guet respet, guet er chonge é conzet doh Doué, dirac péhani en Ælèd e grein guet respet. Ur beden groeit hemb attantion, hemb respet, e zou quêntoh ur goapereah aveit n’en dé ur beden hag e za de vout ur péhèd. Pedet guet humilité, é chongeal ne véritet quet græceu en nean. Peden ur galon humbl e dréz betag en nean. Jesus-Chrouist e vêlas dirac en ol er voès a Ganané, er centeniér hag er publikén, hag e cheleuas ou fedenneu, rac ma lareint a vouéh ihuel ne veritent quet tostat dehou ; ean e zisprisas peden orgueillus er pharisién. Pedet guet devotion, hou spered hag hou calon sàuet trema Doué, trema Jesus-Chrouist hou Salvér ; goulennet secour dré intercession er Huérhiès santel hag hani er Sænt. Goulennet dré hou calon, guet ur grèd berhuidant, græceu en nean ; pedenneu yein ne véritant quet bout cheleuet. Erbad-é d’er bêg labourat, ma ne lar nitra er galon.

Dalhet mad de bedein. Ne véritér quet en devout un dra a pe ne zalhér quet mad de houlen. Er Huérhiès santel hag en Apostolèd e zalhas de bedein, én ur hortoz guet confiance m’en devehé dischennet er Spered-Santel ar nehai. Er beden e zou ur respet, un adoration e zeliamb de Zoué. Ean e ven bout pedet, rac ma ven ma hanàuehemb en droèd en dès ar-n-omb ; ean e ven bout pedet liès, acelfin ma santehemb er bris ag é zonæzoneu ; ean e ven bout pedet perpet, rac m’hun nès perpet dobér ag é secour.

Hur Salvér n’en doé quet dobér a bedein ; ean e oé er mæstr ag en ol græceu : perac enta é pedé-ean quel liès beta tremein en nozieu é pedein ? Quement-cé e oé aveit disquein d’emb é ma requis pedein liès.

Chetu perac sant Paul e lar d’emb ag é berh pedein hemb arsàu, de larèt-é liès ha forh liès ; chetu perac en Apostol-cé n’en doé casi quin sourci meit pedein hag instrugein er bobl. Dré er moyand-cé-é en en dès convertisset er bed. Ma ne bedamb liès, ni e labour hemb pourflt aveid omb hag aveid er réral.

IIl. Un drivèd tra e vir doh hur peden a vout mad, e zou rac ma houlennamb treu fal, de larèt-é treu næzus d’en inean hag énep d’er salvedigueah. Hui e houlen madeu en doar ; Doué ou refus t’oh, rac ne chervigehent nameit d’hou col. Hui e houlen guet-hou er yehaid ; n’er ra quet d’oh, rac er hlinhuèd e zou gùel aveid hou salvedigueah. Hui er pèd de hoarantein hou lonnèd hag hou cran ; ean e refus t’oh hou coulen, rac gùel-é d’oh bout punisset ér vuhé-men eid hou péhedeu, eit bout punisset én aral. Hui e houlen yehaid ur hroaidur ; Doué el lam guet-n-oh, rac m’en devehé hum gollet, pé rac m’er hâret rai. Liès é ma gùel aveid hur salvedigueah bout refuset ag er péh e houlennamb.

Ni e gav ér beden en dès disquet t’emb Jesus-Chrouist (Hun Tad péhani zou én nean) ol er péh e zeliamb goulen ; mæs sellet mad mar lar d’emb goulen hur bara pamdiêc, n’en dé nameit arlerh m’hur hou goulennet ma vou mêlet é hanhue hag inouret guet-n-emb dré é hræce, ma vou groeit é volanté santel ; chetu penaus é teliamb perpet pedein. Mar goulennet un dra-benac ém hanhue, e lar Jesus-Chrouist, ne vou quet refuset t’oh ; mæs ma ne houlennet guet-n-ein nameit treu ag en doar, quement-cé n’en dé quet goulen un dra-benac, mæs goulen treu a nitra, e lar sant Augustin ; rac en treu ag en doar e zou èl nitra étal er salvedigueah ha ranteleah en nean. Beta bermen, e laré hur Salvér d’é Apostolèd, ne hoès goulennet nitra, rac en Apostolèd, èl ne oent quet hoah parfæt, ne houlennent quet meit bout pinhuik hag inouret.

Jesus-Chrouist n’en dès chet pedet eit gounit d’emb en danné, er yehaid, en eurustæt ag er vuhé-men, mæs aveit dégass t’emb græceu de chervigein Doué, ha de bratiquein er vertuyeu péré hur hass d’en nean ; chetu er péh e zeliamb goulen én é hanhue drest peb-tra, hag en treu aral e vou reit t’emb ar en ol.

Mæs, én ur houlen guet Doué vertuyeu ha græceu a salvedigueah, dihoallet a hobér treu contrel. Hui er pèd d’hou télivrein ag en droug, de larèt-é ag er péhèd, ha ne fal quet d’oh na pêllat doh er péhèd na changein. Hui e houlen conversion hou pugalé, ha hui e ra scandal dehai dré hou coal-imurieu ha fal scùirieu. Hui e houlen er batiantæt, ha ne anduret quet nitra. Hui e houlen er burtæt, ha ne vennet quet hum hoarn pur nac hum forhein ag en hantisseu dangerus. Pedenneu er sort-cé e zou carguet a zisprisance eit Doué, ha ne véritant quet bout cheleuet. Groeit ag hou tu er péh e hellet hag e zeliet, ha Doué hou secourou.

résolutioneu.

1° Aveit pedein én ur fæçon pourfitabl, me bêllei doh er péhèd. — 2° M’hum laquei ér stad de bedein guet er chonge penaus Doué em gùél. — 3° Me laquei me chonge ha me halon guet er péh e larein ; me gonzou guet confiance ur hroaidur péhani e gonz doh er gùellan ag en ol tadeu. — 4° Me zalhou mad de houlen, deustou ne hrehé quet Doué seblant erbet a me cheleuèt de guetan. — 5° Ne houlennein nitra ag er péh e hellehé displigein de Zoué, pé e vehé énep d’em salvedigueah. — Men Doué, disquet-ni de bedein.


CHAPISTR EIH HA CAND.
er garanté doh doué.

I. Ni e zeli cârein Doué calz muyoh a gaus dehou é hunan eid a gaus d’er vad e hra d’emb. A pe vehé laret t’oh é hès ur roué quer bràu ha quer parfæt, ma n’en dé ol el limageu hag er porteletteu caërran e hellér gobér a nehou, nameit treu a nitra étal er péh mé ma, ha n’en dès dén ha ne hel gùélèt el limageu-cé hemb souèh nac hemb cârein er roué bras-cé.

A pe vehé laret t’oh penaus é bobl e hra guhavé open cand leàu eid ou devout er bonheur d’er gùélèt, ha goudé ou devout-ean sellet ur momand, ind e zou quer bammet ha carguet a joé é huélèt é vràuité quer caër, ma hrehent open mi leàu aveid er gùélèt un eil gùéh.

A pe vehé laret t’oh penaus er roué-cé e zou quer puissant, ma n’en dès dobér a hanni ; quer mad, ma ne labour nameit eit rantein é bobl eurus ; ean en dès aveit-hai ur garanté tinérroh eit n’en dès ur vam aveid hé bugalé ; ean ou lausq de dostat dehou, ean ou bréhata, ean ou recompance guet larganté, hag e ra dehai ol er péh e houlennant.

A pe vehé laret t’oh penaus én é ol œvreu ne huélér nameit vertu, purtæt ha santeleah ; é santimanteu e zou quen nobl ? é vajesté quen ihuel, ma hum gaver rouanné puissantan inourettoh ag er chervigein hag ag ou dout é garanté, eid a gommandein d’ou fobl-ind ; ha neoah guet ol é barfætioneu, ean e zou quer generus, quen amiabl, quer mad, ma clasq er hetan é anemisèd : a p’en da en dud en dès groeit poén dehou de houlen pardon guet-hou, ean ou bréhata guet caranté, hag ou laca é misq é amièd, ou sel èl é vugalé hag ou recompance a galon vad.

Ne hellehoh quet bout meit bammet ha carguet a souéh d’ur roué quer parfæt ; nac en hou pehé quet bet nitra a vad guet-hou, ne hellehoh quel hum virèt ag er hârein.

II. Ol er péh e gleuehoh larèt ag er roué bras-cé n’en dé nitra étal er péh e zeliet chongeal ag en Eutru Doué. Ean e zou ol quement-cé, hag hilleih hoah open. Ol parfætioneu ha bràuité en ol dreu crouéet, dastumet én un tolpad, n’en dint nameit ul limage distér ag é vrastæt, pé aveit larèt gùel, n’en dint nitra dirac bràuité ha parfætioneu en Eutru Doué. Ol bràuité en nean, ol bràuité en Ælèd, ol er bràuitéieu e hellér chongeal, n’en dint meit tihoeldæt ha couciadur étal d’hou. Hà hui e hel enta cavouèt un dra-benac amiaploh, un dra-benac e vérit muyoh hou caranté ? Oh ! pe hanàuehoh bràuité un Doué hag é barfætioneu adorabl, ne vehoh quet quer staguet doh en treu crouéet. Na n’hou pehé bet guet-hou græce erbet, ean e vérit perpet, dré é barfætioneu infini, bout câret guet-n-oh a greis hou calon, ag hou ç’ol spered hag a hou ç’ol nerh. Sant Augustin er homprené, a pe laré én ur ouilein : O men Doué ! bràuité perpet couh ha perpet nehué, rai zehuéhat en e mès hou ç’hanàuet, rai zehuéhat en e mès hou câret. Sant Antoén e dremeiné en nozieu é sellèt doh bràuité ha parfætioneu en Eutru Doué, hag a pe achihué en dihoeldæt ag en noz, a pe huélé er splandér ag en dé é tonnèt, ean e laré : hiaul caër, perac é tès-té d’em distroein ha d’em zroublein én darempredeu douce ha tranquil e mès guet men Doué ?

III. Caranté Doué e hra er Sænt ar en doar ; ha caranté Doué-é e hra ou bonheur én nean. Nac hou pehé en ol vertuyeu aral, nac é hrehoh miracleu, hemb caranté Doué ne vehet jamæs salvet. Ma ne mès chet er garanté, de larèt-é caranté Doué, n’en d’on nitra, e lar sant Paul ; rac, hemb er garanté, ne hellér na méritein na gounit en nean ; èl-cé é vehé gùel bout nitra, bout hemb buhé, eit bout forbannet ag en nean ha condannet de vout hemb caranté Doué épad un éternité. Câret-ean, mêlet-ean a balamort d’é barfætioneu. Hui er hârou én nean, hui e vou eurus guet-hou én é hloër, mar er hâret én hou puhé.

résolutioneu.

1° Me houlennou liès guet Doué er græce d’er hârein. — 2° Me hrei liès acteu a garanté. — 3° Ha m’hum zougou de guement-cé, é studial é vrastæt, é buissance, é vadeleah hag é barfætioneu aral péré e zou hemb fin ha drest hun ol mêlation. — O men Doué ! reit-t’ein er græce d’hou cârein ha d’hou cârein perpet.


CHAPISTR NAU HA CAND.
ni e zeli carein doué dré hanàuedigueah vad aveid é zonæzoneu.

I. Mar bé gouniet caloneu en dud dré er chervigeu e rantant en eil d’éguilé, petra e zou caus m’en dé hur halon-ni quer calet é quevér un Doué péhani hur goalh é peb momand ag é vadeu gùellan ? A p’en devehé un istran reit t’oh en distérran loden ag er madeu e hoès bet guet Doué ; a p’en devehé hou mâguet un dé hemb quin én un dobér bras ; a p’en devehé rantet er gùélèt pé er yehaid t’oh, hui e ziscoéhé hou ç’hanàuedigueah vad d’en istran-cé, hui e gonzehé perpet a nehou, hui e gueniguehé hou chervigeu dehou. Perac ne hoès chet hui er memb santimanteu aveid en Eutru Doué ? Ha petra ! Doué, hàg ean e vérit bihannoh aveid un dén ? N’hou pé quet paud a dreu guet en dud ; mæs hui e hoès rah guet en Eutru Doué : er yehaid, er spered, er gonz, hou squêndeu ; a pe vanquehé d’oh unan hemb quin a nehai, hui e vehé ur miserabl mahignet. Perac ne gâret-hui en hani ou ra d’oh ? Ol er bed e bredêg t’oh caranté Doué. Aveid oh-é en en dès crouéet en hiaul péhani e ra splandér d’oh, en ahuél péhani e ra frescadur d’er galon, en tan péhani e chervige d’hou tuêmmèt, en deur péhani e ivet, er gran, er fréh, er bouit péré hou mâg, en dillad guet péré é oh goleit, el lonnèd péré hou chervige.

Mar en dès doh hou lacat ér bed, reit t’oh er græce de vout gannet ér gùir religion, quêntoh eid hilleih aral péré en devehé-ean cherviget gùel aveid oh ; mar e hoès un imur douce, caranté doh Doué ha desir d’hum instrugein ; mar d’oh bet eurus én hou stad ; mar en dès hou calhuet de gùittat er bed pé d’er stad a huerhtæt, n’en dé quement-cé nameit mercheu ag é garanté aveid oh ? Contet en dangérieu, en drougueu, en tantationeu doh pérè en en dès hou coarantet, er chongeu mad, en œvreu santel en dès laqueit én hou calon ; chetu hoah mercheu ag é vadeleah.

Hemb conz a garanté hemb musul Jesus-Chrouist, péhani en dès-ean douguet d’andur er marhue aveid oh, ne ra-ean hoah é sacremanteu, é Gorv hag é Hoaid adorabl aveid hou santefiein ? A p’en devehé un dra-benac préciussoh, ean er rehé d’oh, é hortoz m’hum rei ean-memb d’oh én nean eit bout eurus guet-hou épad un éternité.

II. Ma n’en dé quet crihue erhoalh ur vadeleah quer vras de douchein hur halon, petra e hellou enta hi gounit ? Eit bout inflni, hàg hi e vérit bihannoh hun hanàuedigueah vad ? O calon dinatur mab-dén é quevér un Doué ! haval vehé n’ou dès bet er mercheu ag é vadeleah nameit aveit hoari guet-hai hag hum chervige a nehai énep dehou. Hàg ean e zou bet jamæs gùélet quement a vadéléah ag un tu, ha quement a zishanàuedigueah ag en tural ?

El lonnèd, e lar sant Ambroès, n’ancoéhant quet er vad e hrér dehai ; ind e gâr er mæstr ou mâg, hag ind e rant chervige dehou. El lonnèd, memb er ré gouihuan, e hanàu en hani e hra vad dehai. Hà hui, crechénion, hui e ancoéha madeleah un Doué péhani hou câr, péhani hou mâg, péhani en dès hou prenet, péhani e glasq hou salvein !

Ur Profæt e laré d’er Juiffèd : dihoailet a zonnèt de vout haval doh el lonnèd brutal péré n’en dès chet a ræson. Mæs hellein e hrér larèt hinihue, aveit méh er grechénion, beah haval ahoel doh el lonnèd : hou péet quement a hanàuedigueah vad doh Doué, èl en dès el lonnèd doh ou gobérerion vad hag ou mistr.

résolutioneu.

1° Ya, me gârou ehué men Doué, a gaus d’en donæzoneu hemb nombr e mès bet ag é vadeleah hemb par. — 2° Hag aveid hum zouguein d’en devér-cè a garanté, me chongeou liès ér græceu en dès reit Doué d’ein. — O men Doué ! me houlen pardon guet-n-oh a me dishanàuedigueah én hou quevér.


CHAPISTR DÊC HA CAND.
n’en dès chet calz a dud e gar doué, ha perac ?

I. Ni e lar de Zoué en er hâramb a greis hur halon ; mæs hà ni el lar guet gùirioné ? Hà ne zislaramb-ni dré hun œvreu er péh e zisclæriamb dré hur honzeu ?

Cârein Doué, e zou rein dehou drest quement tra zou el léh quetan én hur halon ; bout prest d’andur rah en drougueu, rah er holleu, memb er hol ag hur buhé, guéntoh eit col é hræce. Ha liès, allas ! en hum laquér én dangér ag hi hol, hag hi hol e hrér memb eid ur voguêden a inour, un distér vad, ur horvad ivage, ur bligeadur méhus, ur garanté dihuennet ; hag é larér neoah : Men Doué, m’hou câr a greis me halon.

Cârein Doué, e zou seuel a galon én tu guet-hou ha clasq é hloër ; bout anquinet doh er gùélèt é vout offancet. Hà bras-é en nombr ag er ré zou gredus hag intampius é clasq gloër en Eutru Doué ? En dud e zou nitra étal er péh m’en dé Doué, ha d’en dud-é é clasquér muihan pligein.

N’en dès meit volanté en Eutru Doué hag e zou mad, ha ne hrér nitra aveit-hou. A pe gonzér énep d’inour hou fameil, ne hellet quet cuhein hou trespet. Mæs a pe gonzér énep d’inour en Eutru Doué, énep d’er religion, n’en d’oh quet calz é poèn, ne laret guir. A pe hrér poén d’unan ag hou ç’amièd, ne hellet quet mirèt ag hum anquinein. Hui e huèl Doué offancet én hou fameil, hui er gùél offancet ér hompagnoneaheu, hui er gùél offancet a bep tu ; hag é léh bout anquinet, hui e scrign hag e hoarh ar guement-cé.

Hag ean e hrér un torfæt benac énep d’er prince, quentéh en dud é carg e hra punissein en dorfæterion. Hag ean e hrér torfæteu énep de Zoué, blasfêmeu, péhedeu énep d’er justice, énep d’en honestis, énep d’er vélean, énep d’er religion. hanni ne hra cas. O men Doué ! e laré David, hanni n’hum sàu enta guet-n-ein eit dihuen hou ç’inour hag hou cloër énep d’er ré fal.

II. Perac é hès quer bihan a garanté doh en Eutru Doué ? Rac ne gârér nameit er bed ; ne gârér nameit en treu ag er bed ; ne gâramb nameit omb hun hunan.

1° Cârein e hrér er bed, ha vennein e hrér bout câret guet-hou ; vennein e hrér gobér èl d’hou ha pligein dehou ; eun e vé a zisplige dehou hag a vout goapeit guet-hou ; ne vér quet calz é poén a zisplige de Zoué ; cârein èl-cé er bed n’en dé quet cârein Doué, mæs bout é anemis.

2° Ne gârér nameit en treu ag er bed, en danné, en inourieu, deverranceu ha folleaheu er bed. Hui e lar é câret en Eutru Doué ; laret quèntoh é ma en argand hag en eur, hou ç’inour hag hou madeu e gâret ; hui e hoès eun ag ou hol, ha nepas a gol caranté Doué. Braguerisseu ha madeu er bed, hoarieu ha compagnoneah bourrus e glasquet. Hui ou hâr ag hou ç’ol spered, a p’en dé gùir é chonget dalhmad én-hai. Hui ou hâr a greis hou calon, a pe ne zesiret nameit-hai. Hui ou hâr ag hou ç’o1 nerh, a pe ne labouret nameit aveithai. Ne gâret quet enta en Eutru Doué, hui hum sàu memb énep dehou, a pe staguet hou calon doh er péh e zihuen doh-oh a gârein.

3° Anfin ne gârér quet Doué ; rac m’hum gâramb rai ni-memb ; ne glasquamb nameit hur pligeadur hag hur houtantemant, ha nepas gloër hag inour Jesus-Chrouist.

Ne glasquér meit hum ziscoein hag hum goutantein. Er garanté rai vras doh-emb hun hunan e zou er pouison ag hur haloneu ; ni e grèd clasq Doué, a pe ne glasquamb nameit omb-ni-memb. Hun œvreu mad n’en dint mar-a-huéh nameit ur faus dianvès péhani e guh hur vanité ; haval-é guet-n-emb gobér dré garanté doh Doué, e lar el livr ag en Imitation, er péh n’en dé liès nameit én hur volanté prop.

Hum ancoéhamb ni-memb, hum zisprisamb ni-memb, hum gassamb ni-memb, ha ni e gârou en Eutru Doué. Petra e zou é gùirioné én-amb-ni hag e vérit bout câret ? Péherion disprisabl, carguet a visér, couciet dré bep sort lousteri hag infamité, hà ni e vérit quement-cé a istim ? Disquamb hum ancoéhat hag hum gassat ér bed-men, eit méritein bout eurus guet Doué én éternité. Trok eurus, hum gùittat ni-memb eit cavouèt hun Doué !

Ne gâramb er péh e zou ér bed nameit revé Doué ; cârein a dural en treu crouéet, e zou gobér offance de Zoué. Oh ! pegours é santehemb-ni péh quen eurus vér é cârein Doué, arlerh hur bout gouyet, ar hur houst, é péh disprisance é couéhér dré rai a garanté doh en treu ag en doar ? Caranté er bed, caranté trompus, péhani e zal er spered, e loui er galon, e gouci en inean hag e gol mab-dén ! Brasset-é hur maleur-ni ma ne gâramb en Eutru Doué ! Allas ! e rescondas en diaul d’en hani er honjuré un dé, me zou er maleurus-cé péhani n’en devou jamæs er bonheur de gârein Doué.

résolutioneu.

1° Me ven cârein Doué a hinihue. — 2° Me larou dehou liès, men Doué, m’hou câr a greis me halon. — 3° Me ziscoei dehou me haranté, dré er sourci e guemérein de zihuen é hloër hag é inour, ha de virèt a guement ma hellein ne vou offancet. — Men Doué, ne mès chet hou câret calz beta bermen ; mæs chetu hag e zou groeit, me ra d’oh me halon aveit mad, n’hi lamein mui a dré hou teourn.


CHAPISTR UINÊC HA CAND.
péh quer pourfitabl-é clasq en eutru doué ha gobér rah hun œvreu aveit pligein dehou.

Ne vern petra e hret, e lar sant Paul, groeit-ean eit gloër en Eutru Doué. En hani ne hra quet èl-cé ne gav quet a goutantemant én é vuhé ; ean hi zremein hemb mérit hag hi achihue liès ér glahar.

I. Ol el lusqueu hag en desirieu ag hur halon e zeli hun doug trema Doué, rac n’en dès nameit Doué hag e hel hi houtantein. Clasquet Doué é peb-tra, ha hui e gavou er peah hag er repos. Sant Augustin en doé-ean santet ar é goust hag e laré guet ræson : hur halon e vou perpet diæz, ô men Doué ! beta que ne reposou én-oh.

N’hou péet chonge nameit a bligein de Zoué én hou ç’ol œvreu ; ne gâret en treu ag en doar, nameit a guement m’hou tougant de Zoué, ha m’hou secourant d’er chervigein. Un dé tremeinet èl-cé e hra mui a gonsolation, eit blaïeu abéh é ridêc arlerh inourieu ha pligeadurieu en doar.

N’en dé ur folleah clasq ér mæz a han-oh er péh n’en dé quet ? Mar faut, eid hou coutantein, un dra-benac pinhuik ha bourrus, hui er havou é Doué, én dôn ag hou calon, ha nepas é léh aral. Ne gonzet quet mui d’ein a bligeadurieu nac a vadeu en doar, e laré sant Augustin : en ol pligeadur ha danné e gavan ér mæz a men Doué, n’en dé meit misér ha peuranté.

Comprenet ur huéh eit mad er vanité ag er pligeadurieu péré e glasquet én treu crouéet, ér gourmandis, ér baillardiah, ér vangeance, ér garanté doh er madeu ag er bed. N’en dint, e lar sant Augustin, nameit pligeadurieu faus, pligeadurieu bèr, pligeadurieu péré e ra liès er marhue d’en inean. Pligeadurieu faus, ne hoès chet cavet er houtantemant e glasquoh ; pligeadurieu bèr, n’ou dès padet meit ur momand ; pligeadurieu marhue, a p’en dint bet caus t’oh de gol hou ç’inean ha de gol hou Toué. Pligeadurieu èl-cé, allas ! hàg ind e hel hou rantein eurus ?

II. Ne hellér enta bout coutant nameit a pe hrér é œvreu aveit pligein de Zoué ; hennéh-é ehué er moyand d’er houtantein ha de zastum paud a vériteu aveid en nean. Oh ! nac a drezolieu én hou ç’œvreu hag én hou poénieu, a p’ou groet aveit pligein de Zoué ! N’en dès chet unan hemb quin, mar d’oh ér stad a hræce Doué, ha ne vérit d’oh ur hrescance a hloër aveid en éternité. Peh quer cablus oh-hui enta, ha petra ne gollet quet-hui, a pe lausquet a costé ur pratiq quer santel ; a p’en dé gùir é collet er mérit ag hou labourieu, mérit préciussoh eid en ol madeu ag en doar ? Hui e zeliehé ouilein er hol a guement-cé, mui eid er hol ag hou ç’inour hag a hou madeu.

N’ancoéhet jamæs penaus ol en amzér péhani n’en dé quet impléet aveid en Eutru Doué, e zou un amzér a béhani en Eutru Doué ne zalhou cont d’oh nameit aveid hou punissein. Nac é labourehoh beta huisein er goaid, nac é hrehoh quement a œvreu mad, nac é andurehoh drougueu èl er bénitandèd hag er vartirèd, ma n’en dé quet aveit Doué-é, ol quement-cé e zou hemb mérit aveid en nean. Ne vern péh quer santel, péh quer caër-é hou ç’œvreu dirac en dud, ma n’en dint groeit eit pligein de Zoué, ne virent quet ne vehet dirac é zeulegad ur servitour a nitra, ur péhour vil ha disprisabl péhani ne vérit nameit en ihuern.

III. Nitra n’hou consolou én ser ag er marhue nameit er péh hou pou groeit aveit Doué. Hou clahar hag en anquin péhani e drézou hou calon, e vou hou pout ancoéheit Doué, hou pout hum sourciet a dreu a nitra épad hou puhé. Inourieu, deverranceu, danné, compagnoneaheu, ol en dra-zé ne vou quet mui tra erbet aveid oh ; ne chommou guet-n-oh nameit ur glahar anquinus hou pout hum daulet rai dehai. Hui e hanàuou nezé en e hoès hum drompet, ha n’en dès nameit trompereah ér bed-men.

Hou péet chonge a stad trist un dén pinhuik, péhani e laré é verhuel er honzeu anquinus-men d’é vugalé : ne hellet-hui me zennein ag er stad trist é péhani e on ? Ind e rescondas dehou, en dar én ou deulegad, ne hellehent quet, rac énep d’er marhue n’en dès chet a remèd. Ah ! e grias-can nezé, brasset é folleah  ; ne mès-mé enta gouniet quement a zanné, anduret quement a boén, nameit aveid hum huélèt bermen hemb secour ! Guet me ol madeu ne hellan quet en devout un ær hemb quin eit laquat reihtæt ém housciance. Ne mès mui hanni ér bed hag hum sourcl a han-an. Oh ! péguement é vezé bet gùel d’ein tremein m’amzér é chervige Doué, ha lacat men danné de secour er beurerion péré e vezé bet bermen m’avocadèd dirac Doué ! Oh ! pe hellehen hoah en dout ur blai benac !

Ur gùir glahar e hel hoah lacat er péhour-cé de vout ami de Zoué quênt merhuel ; mæs gùir-é perpet é ma un dra forh anquinus merhuel hemb en devout hanàuet na cherviget en Eutru Doué.

Arlerh en dra-zé, ma ne glasquet en Eutru Doué én hou ç’œvreu, én hou chongeu, petra e glasquet-hui, ha petra e gavet-hui ? nameit diæzemant ha poénieu a spered. Mar clasquet perpet Jesus, hui er havou. Mar hum glasquet hui-memb, hui hum gavou ehué ; mæs, allas ! aveid hou maleur.

résolutioneu.

1° Me glasquou Doué é peb-tra. — 2° Me offrou dehou ol er péh e hrein hag e andurein. — 3° Me bêllei doh ol er péh e hellehé displige dehou hag en offancein. — O men Doué ! ne vennan mui bihuein nameit aveid oh.


CHAPISTR DEUZÊC HA CAND.
red-é bout coutant a volanté doué.

Ol er ré e lar : men Doué, men Doué ! ne yeint quet de ranteleah en nean, e lar Jesus-Chrouist, mæs hemb quin er ré e hrei volanté me Zad. Hur Salvér ean-memb n’en dès bet bihuet ar en doar revé volanté é Dad ag en nean ? Red-é enta, eit discoein de Zoué hur haranté, hag eid hum salvein, vennein ol er péh e ven en Eutru Doué, gobér ol er péh e ven en Eutru Doué, souffrein ol er péh e ven en Eutru Doué.

I. Vennein ol er péh e ven en Eutru Doué. A vazé é commancehemb merhuel doh-emb hun hunan, ha bihuein aveit Doué. Ni e varhue doh-emb hun hunan, a pe feahamb a grén hur volanté prop : ni e vihue aveit Doué, a pe vennamb er péh e blige dehou. Hui e zou marhue, e laré sant Paul, hag hou puhé e zou cuhet é Doué guet Jesus-Chrouist. Mæs èl m’en dé unan marhue hemb santimant erbet, caër vou en dispris pé er mêlein, er goal-drettein pé gobér inour dehou, ne hra cas a nitra ; èl-cé ehué er hrechén hag e soubl idan volanté Doué, n’en dé quet discouraget dré en treu e arrihue ér vuhé-men énep d’é chonge, rac ma huél é peb-tra volanté en Eutru Doué ér péh e za dehou. É creis er mêlationeu hag é creis en danné, é galon e zou perpet humbl, en disprisance hag er goal græceu ne ziscarant quet é gourage.

Mar sant é galon é seuel doh er boén é creis é zrougueu, ean e ador volanté en Eutru Doué. Én dondæt ag é galon, ean e zou coutant hag e gavou é volanté Doué peah ha lehuiné. Staguet doh Doué hemb quin, nitra n’en disconfort nameit er péh e zisplige de Zoué. Bihuein èl-cé, e zou en devout ur vuhé cuhet é Doué guet Jesus-Chrouist ; quement-cé e zou é gùirioné chervige Doué, rac chervige Doué-é er hârein, hag er hârein e hrér, a pe gârér é volanté santel.

II. Gobér er péh e houlen en Eutru Doué. Ne zeliér quet credein é vér coutant ag er péh e houlen en Eutru Doué, ma ne hrér er péh e lar gobér, ha ma ne bêllér doh er péh e zisplige dehou. Liès ni e grèd gobér volanté Doué, hag é ma hun hani e hramb ; rac ni e grèd é ma santel un dra, a pe blige t’emb, e lar sant Augustin. Credein e hrér penaus eit donnèt de vout sant é ma ret gobér treu bras, treu burhudus ; hum drompein e hrér. Doué e ven hur hass d’er santeleah dré un hent berroh, hag e zou gobér er péh e houlen guet-n-emb én hur stad ; hennéh-é en hent d’er vertu. Hemb quement-cé n’hun nès nameit ur vertu a fantasi, a imur, ur vertu dissaçun, ur vertu fal hag ur vertu goan ; gobér e hrér paseu bras, mæs ér mæz ag en hent.

Ur voès e chom ærieu abéh én ilis, a pe vé hé merhèd é crol, é hantein er fal gompagnoneaheu, pé é leinein livreu fal. Un tad, ur mæstr e hra lecturieu a zevotion, épad m’en dé é vugalé hag é dud doh hum durul d’el libertinage ; un dén e hra dispigneu inourabl eit gobér donæzoneu ha ne bai quet é zelé ; ur servitour e implé é amzér é larèt chapeleltteu, ha ne hra quet é labour pé e laq é vistr de golérein, e zou couéh én un dalledigueah vras. Réglet hou ty hag hou tispigneu, paiet hou telé, éhuéhet ar hou pugalé, groeit sænt a nehai ; aboeisset d’hou mistr, groeit peb-unan en devérieu ag é stad, digollet er pedenneu hir péré ne hellet quet larèt én ur seuel hou calon trema Doué de bep termén : chetu volanté Doué, èl-cé-é en er chervigér. Ur hrechén e hra pénigenneu muyoh eit ne jauge doh é yehaid pé doh é labourieu ; en devotion-zé n’en dé quet mui revé volanté en Eutru Doué : ol en devotioneu-zé péré e za ag en imur hag ag er volanté prop, n’en dint quet réglet revé en aboeissance e houleu Doué guet-n-emb. Er garanté doh hur chongeu prop e lam ou mérit guet hun œvreu mad hag e gouci er péh e zelié pligein de Zoué.

Mar hur galhue ol en Eutru Doué d’er santeleah, n’en dé quet d’er memb pazen-é, na dré er memb moyandeu, na dré er memb stad a vuhé. Chetu perac er govézerion ne héliant quet er memb règl é quevér en ol ; mæs ind e sel mèn é ma volanté Doué eid er ré e zou én ou harg, èl-cé ne houlennant quet er memb treu a bep-unan a nehai. En oræsoneu hir, er pénigenneu rust n’en dint quet ehué aveit quement hanni e zou. Er gùellan hag er surran moyand de bligein de Zoué e zou gobér er péh e houlen Doué guet-n-emb én hur stad. Er gùir grechén ne ven gobér na muyoh na bihannoh eit ne houlen en Eutru Doué.

Eit choége ur stad a vuhé, clasquet volanté Doué. Hui e hoès hou chonge ar ur stad benac ? Mar e hoès er moyand, er halitéieu, er houst, ur merche-é é oh galhuet guet Doué d’er stad-cé ; mæs ma ne hoès chet er moyandeu, pé n’hum santet quet douguet mad eid er vertuyeu e zeliér en devout én-hi, n’en dé quet azé é ma volanté Doué eid oh. Hui e ven quemér er stad a gloëregueah, ha ne hoès chet nac abiltæt, na goust aveid er studi, nac aveid en devotion ; n’en dé quet azé hoah é ma volanté Doué. Hui e garehé quemér ur stad a vuhé ; mæs un tad aviset, tud péré en dès perh ha mæstroni ar-n-oh, ne gousantant quet ; chetu ur merche n’en dé quet volanté Doué é honnéh ; gorteit hoah.

Surroh vehé eid er salvedigueah, bihuein é creis en dangérieu ag er bed guet volanté Doué, eit bout ér stad santellan énep d’é hrad. Hellein e hrér hum gol él léh ne huélér quet a zangér ; mæs ne risclér nitra é héli volanté Doué hag aviseu fur er ré e zou carguet a han-amb.

III. Souffrein ol er péh e ven en Eutru Doué. Vennein ha gobér ol revé volanté Doué, e zou un dra santel ; mæs bout coutant a souffrein ol er péh e ven en Eutru Doué, e zou er merche ag er garanté parfæt. Sant Loeis e zou bet ur roué bras, mæs brassoh-é bet hoah dré é aboeissance de Zoué én é valeurieu eit dré é victoërieu. Sant Paul en dès méritet muyoh en hanhue a apostol bras dré é batiantæt é souffrein en ol trebilleu eit dré er burhudeu ag é apostoleah.

Mar ven en Eutru Doué ma souffrehet er hlinhuèd, en tauleu, er beuranté, perac ne vehoh-hui coutant ag é volanté santel ? Hui e lar dehou bamdé : hou volanté revou groeit. Lausquet-ean enta d’hobér é volanté santel. Hui e garehé hou pout yehaid, danné ; mæs Doué ne ven quet. Hà fautein e hra d’oh ma ne vou quet er mæstr ?

Hui e zesir er yehaid eit chervige gùel en Eutru Doué ; clasquet en dout-hi dré remèdeu jaugeabl ; ha ma ne gavet quet secour guet-hai, adoret volanté Doué. Ne houlen chervige erbet aral guet-n-oh, nameit ma souffrehet dré garanté aveit-hou.

Hui e garehé hou pout danné aveit soulagein er beurerion, mæs Doué ne houlen quet guet-n-oh er péh ne hellet quet gobér. Mar desiret danné eit gobér er mad guet-hai, eid æssat hou fameil, clasquet ou gounit hemb avarice, dré voyandeu ræsonnabl : ma n’en dant quet de vad, soublet idan volanté Doué, péhani e ra hag e lam er madeu guet en hani ma plige guet-hou. Arlerh ol en dra-zé, mar ven en Eutru Doué hou lacat ér boén, quement-cé e zou aveid hou salvedigueah, eit ma hrehoh pénigen guet hou poén ; ean e huél penaus hou ç’inean e vehé én dangér a pe n’hou pehé quet displigeadur erbet. Oh ! péguement a ré salvet e ra ou bennoh de Brovidance en Eutru Doué, péhani en dès groeit dehai cavouèt er santeleah hag er salvedigueah én trebilleu hag ér beuranté ! Péguement a ré dannet én ihuern e ra ou malloh d’er pligeadurieu ha d’en danné péré e zou bet caus dehai d’hum gol !

Er péh e zesiret enta n’en dé quet perpet er gùellan aveid oh. Hum goutantet ag er péh e houlen Doué ma vehet. Hum gavouèt e hra guet er pligeadurieu hag en danné poénieu, ha liès torfæteu bras ; n’ou hlasquet quet énep de volanté en Eutru Doué. Ean en dès reit ur græce d’oh doh hou forhein a nehai. Er rosen caërran en dès drein én dro dehi ; èl-cé er madeu inouraplan n’en dint quet hemb néhance nac hemb dangér.

Gùel-é d’oh diovér er péh ne hoès chet eid hou pout er péh e vehé caus d’oh de béhein ha d’hum zannein. Gùel-é chom én un ty peur guet er yehaid eit bout clan én ur palæs. Él-cé ehué, gùel-é bihuein én ur beuranté tranquil eit bout daibret dré er chagrineu staguet doh en danné, hag hum santefiein dré er hlinhuèd eid hum gol ér yehaid.

Er gùellan aveid omb e zou lacat hur honfiance é Doué, hag el lezel d’hobér. N’en dès nitra ræsonaploh eit pléguein idan é volanté, péhani e zou perpet réglet dré é furnès. Ean e houér gùel aveid omb er péb e zeli secour d’é hloër ha d’hur salvedigueah. Chetu perac er hroézieu hag er pénigenneu salvussan e zou er ré e zégass Doué d’emb, hag er ré e zou staguet doh hur stad. Ér ré péré e zou ag hur choége é hès liès vanité, diavistæt ha dangér de gol er mérit a nehai.

Ne vé quet a zangér de fari, a pe vér coutant a volanté Doué. Coutant e vér memb a bep-tra ; rac nitra n’arrihue énep d’hur volanté, a pe vennamb er péh e ven en Eutru Doué : me zou coutant, e laré ul labourér santel, m’en dès er grezeil flastret mem blaiad, rac nitra ne ra pligeadur d’ein ér vuhé-men nameit volanté Doué ; splannet hi dès dré er hol a mem blaiad ; quement-cé e zou eid é hloër ha me salvedigueah. É hanhue santel revou mêlet.

Ne vou jamæs quer calet aveid oh aboeissein de Zoué én hou poénieu, èl ma oé bet d’hur Salvér andur marhue ha passion. Er gonz-cé, me Zad, hou volanté revou groeit, e goustas dehou un huisen a hoaid. Nac é telié coustein quement aral d’oh, n’en d’oh quet gùel aveit Jesus-Chrouist, hou mæstr.

résolutioneu.

1° M’hum réglou é peb-tra ar volanté Doué. — 2° Me huélou er volanté santel-zé ém devérieu, ha m’hi aqùittou guet courage én ol poénieu e arrihuou guet-n-ein, ha m’ou andurou a volanté vad, é adorein dorn en Eutru Doué, péhani em scoa guet ur garanté a dad. — Secouret-mé, ô men Doué ! d’aboeissein d’oh èl ma telian.


CHAPISTR TRIZÊC HA CAND.
trebilleu ur gousciance fal ha peah en hani vad.

I. Er gousciance e guêrh revé lézen Doué e zeli chervige d’emb de splandér ha de holeuen eit gùélèt é mèn lacat hur paseu. En hani e vihue ér péhèd, ha ne héli quet er splandér reih ag é gousciance, e gavou eit bourreàu en hani n’en dès chet vennet quemér eit bout é gonduyourès, rac scrihuet-é penaus n’en dès chet a beah eid en dud digousciance.

Er péhèd ne bad nameit ur momand ; mæs en devout-ean groeit e bad perpet, e lar sant Bernard. En temalationeu péré e chom én dôn ag er galon, e zou un tourmant quer gloésus, ma vehé gùel bout é compagnoneah el lonnèd gouihue. Hellein e hrér péllat doh ul lon gouihue ; mæs ne hellamb quet pèllat doh-emb hun hunan, nac hum guhein doh rebreicheu hur housciance. Hi hun héli é quement léh ma hamb, ér hompagnoneaheu, ér chervadeu, én hoarieu, a p’en d’omb hun hunan. Hi e vroud e peb amzér ; ar en dé dré chongeu anquinus, de noz dré hunéeu blaouahus.

Haval-é doh ur vouéh péhani e gri attàu, pé doh un æspig péhani e grign hemb arsàu er galon ; èl un derhian pamdiêc péhani ne zistan jamæs, mæs e grihua a dermén de dermén. Hi-é en anemis-hont a béhani é conz Jesus-Chrouist én aviél, guet péhani é ma ret bihuein pen-d’er-ben d’hur buhé, guet eun n’hul laquehé én ær ag er marhue étré deourn er Juge. Er gousciance, é gùirioné, e gondannou er péhour : hi e vou, e lar sant Bernard, accusatour, test ha juge énep dehou.

En histoër e zisq d’emb penaus un torfætour, goudé en devout lahet un dén, é havalé guet-hou é peb momand er gùélèt hag er hleuèt é hobér dehou er rebreiche-men : Ah ! maleurus, perac é hès-té me lahet ? Er rebreicheu néhançus-cé e hré quement a boén dehou, ma tas ean-memb de zisclæriein é dorfæt dirac er juge, én ur houlen er marhue en doé méritet.

Oh ! guet a rebreicheu èl-cé e hra er gousciance d’ur fal grechén ! Hàg ean en dès lamet é héritage guet er peur queih Naboth dré laironci pé dré chican ? Ean er hleu attàu én dôn ag é galon é hobér dehou er rebreiche-men : perac é hès-té me revinet ? Hàg ean en dès couciet ur vertu, ur huérhiès benac ? Hàg ean en dès stleiget réral ér vouillen ag er péhèd ? Ean ou hleu én dôn ag é gousciance é larèt dehou : perac é hès-té me hollet ? É béhedeu hag é dorfæteu e zou dirac é spered hag e lar dehou : perac é hès-té hum rantet cablus ? Ni e zou ha ç’œvreu ; ne vennehès chet hur huittat nac hul lemel ag ha ç’inean ér vuhé ; n’ha qùittehemb quet ehué, ni e yei guet-n-id de jugemant en Eutru Doué.

En doctor S. Bernard e laré guet ræson, penaus er gousciance cablus e zou ur prison é péhani en inean e zou rangennet, hag un ihuern commancet péhani e hra hé zourmant. Er prean, péhani hi fiq hag hi dispen èl hani en inean dannet, e hra dehi larèt : me zou anemis de Zoué. Oh ! péh quer miserabl-on-mé !

Hà n’en dé azé er péh e scont quement er béherion, a pe gouéh a daul sompren maleurieu ar nehai ér bed-men ? Mar hum ziscoant courajus é compagnoneah, péh néhance, péh trebil ne santant-ind a p’en dint ou hunan ? Hag ind hum gav ou hunan, én ul léh distro, un noz tihoel, en trous ag un dillen foêttet guet en ahuél, ul luhéden, un tarh-gurun ou laca de greinein ha de gol ou nerh. É léh ou devout recour doh Doué guet confiance én dangérieu, n’ou dès quin santimant nameit el lorh hag er scont.

N’en dé ehué quement-cé e zou caus m’ou devé mara-huéh imurieu quen diæz ha quer pennadus ? Un nitra ou brusq ; ur gonz ou laca é goal-imur ; ur hol distér ou laca ér vrassan colér ; peb-tra ou scandalis ; peb-tra e hra poén dehai ; suspédus, difius, néhançus, ne hellant quet andur er réral, rac ne hellant mui hum andur ind-memb. Nac ur stad ! næ ur vuhé !

II. Oh ! péh dishavaledigueah e zou étré stad er ré vad hag ou bani ! Ur hrechén péhani en dès ur gousciance pur, n’en dé quet discouraget dré en treu e zisplige dehou. Ean e huélehé, revé conzeu er Profæt, en doar é tigueor idan é dreid, er rehér doh hum feutein eit couéh ar nehou ; ean e huélehé arméieu anemisèd hemb creinein. Perpet é peah, nitra ne hra néhance dehou. Ean e huél hemb hum anquinein er momand ag er marhue é tonnèt ; ean e horto guet confiance jugemant en Eutru Doué. Er peah, péhani e zou én é inean, e zou un danhouaden a bligeadurieu en nean ; er péh en dès laqueit er Spered-Santel de larèt, penaus cousciance en dén santel e zou èl ur banquet e bad bamdé.

N’en dé na difius, na suspédus, na chagrinus ; coutant a bep-tra, é ma dalhmad er memb, hag ol er péh e arrihue guet-hou, ean er hemér èl a zorn en Eutru Doué ; nitra n’er bresq na n’er scandalis. Guet ræson enta en en dès laret er Roué-santel : Eurus er bobl péhani e chervige en Eutru Doué èl hé mæstr ! Na n’hur behé paimant erbet aral doh er chervige, ne vehemb-ni recompancet erhoalh ?

résolutioneu.

1° Me laquei me housciance tranquil, é pêllat doh er péhèd. — 2° É hobér pénigen. — 3° É aqùittein, a hinihue, guet grèd, a me ol devérieu a grechéneah hag a me stad. — Men Doué, reit-t’ein er græce de vihuein perpet é peah guet-n-oh ha guet-n-ein me hunan.


CHAPISTR PUARZÊC HA CAND.
ardeu a béré en hum chervige en diaul eit rein hardéhtæt d’er béherion hag eit troublein en dud vad.

I. Er rebreicheu a gousciance e zou græceu ag en nean ; ind e zou bouéh Doué péhani e gonz doh-emb, hur galhue hag hun temal. Me housciance, e laré unan-benac é lemel ag ur predêg, e zou ur predégour péhani e gonz attàu doh-ein, ha péhani e lar d’ein muyoh a dreu eid en ol predéguerion. Chetu perac é clasq en diaul mouguein rebreicheu ur gousciance fal ; ean hi goanna a nebedigueu, beta que ne hel mu larèt nitra.

Er péhedeu quetan, de béré en hur solit hag é péré é couéhamb dré é ardeu, e laca néhance ha diæzemant ér galon ; un tamig arlerh er boén ag er gousciance ne vé mui goal galet : dehuéhatoh ne santér mui meit mar-a-draïg distér ; anfin couéh e hrér én accustumance, ne vér quet mui én arvar ar nitra ha ne zougér mui tra erbet. Aveit mouguein er rebreicheu ag er gousciance, é hrér èl en dud libertin-hont a béré é conz ur Profæt ; hum lorbein, hum zallein e hrér beta credein ne hrér quet droug erbet doh hum durul de bep sort péhèd.

Èl m’en dé en dud lous-cé groeit doh en infamité, en ivraignèd-cé deit dré ou horvadeu ivage de vout haval doh el lonnèd brutal, el lairon, en izulerion fin hag avaricius-cé, er merhèd dihentet-cé péré ne hanàuant mui na méh nac honestis. A pe vér couéhet én dondæt izellan ag en droug, ne hrér mui cas a nitra. Disprisein e hrér er chongeu mad, er sacremanteu, er gùirionéeu ag er religion, en œvreu mad, er predégueu.

Oh ! nac eahusset un tampest é bout é peah guet er péhèd, e lar sant Jerôm ! En dalledigueah-cé ar er stad ag é gousciance, ér vuhé-men, e zou blaouahussan punition er péhèd. Hellein e hrér en devout espérance vras ag ur péhour e zou néhancet dré er rebreicheu ; mæs petra e hellér gortoz ag en hani e voug ha ne gleu quet mui bouéh é gousciance ? Unan clan péhani ne sant mui nitra, péhani ne hellér diveudein na dihousquèt, e zou ér stad dangerussan ; ne gredér quet é vé mui a remèd d’é zroug.

II. En diaul e laq é beah é calon en dorfæterion én ou disordreu, mæs ean e guenig ardeu aral d’en ineanneu santel. Eid ur péhour, galhuet a berh Doué hag e chonge a zevri hum gonvertissein, er spered a dihoeldæt, péhani e ré confiance dehou é raug, e zégass bermen en troubl én é inean. Ean e ra dehou difiance a visericord en Eutru Doué ; ean e ziscoa dehou é béhedeu èl monstrèd, péré ne hellant jamæs bout pardonnet, hag el laq de gredein é vou dannet hemb arvar. Ah ! inean peur ! pêlleit doh-oh er chongeu eahus-cé ; hum daulet guet confiance doh treid Jesus-Chrouist. Ean hou préhattou guet caranté ha ne vanquou quet ag hou secour. Naren, n’hum gollehet quet étré divréh hou Salvér.

Eid un inean a p’en déconvertisset, pur ha crihue é græce Doué, en diaul e guenig dehi goal soliteu aral. Ne glasq quet de guetan hi lacat de gouéh ér pèhèd ; mæs ean e hra ol er péh e hel eid hi zurul én discouragemant, rac ma houér penaus un inean discouraget e hel couéh ér fauteu brassan. Ean e hra tout eid hi zroublein dré dantationeu, dré lecturieu memb a zevotion, dré ur predêg fal gomprenet. Ean e néhance en inean peur-zé a gaus d’hé féhedeu a ziaguênt, hé lameu ér péhèd hag hé hovézioneu e zou eit-hi ur martir dalhabl. Ne vou quet diæz d’oh hum hoarantein doh ardeu er spered trompér-cé dré en aviseu-men :

1° En tantationeu ne næzant quet d’en inean a pe zispligeant dehi. Sel eahussoh mé mant, sel-bihannoh a gousantemant e hrér dehai. Avantajus ind deustou ma arrihuant liès, rac ma tihousquant en inean, ma cresquant hé honfiance é Doué, ha mé mant un occasion a vérit ; rac é mèn é vehé er mérit a pe ne vehé quet a gombat ? lnd e secour d’er salvedigueah dré er brézel e zou ret gobér d’emb ni-memb, dré er victoërieu e zouguér. Ind e hel bout memb ur merche ag ur santeleah ihuel, a p’en dé brassan serviterion en Eutru Doué e zou bet attaquet er hrihuan. Mèn é oèh-hui, men Doué, a pe oen é creis un tampest quer furius ? e laré ur santès vras d’hur Salvér, arlerh un tantation péhani hi zourmanté : é oen, e rescondas dehi Jesus-Chrouist, é creis hou calon.

En diaul ne hra quet calz a dauleu d’er ré goan na d’er ré e zou idan é berh ; mæs d’er ré crihue ha nerhus péré e zou de Zoué : haval doh en anemisèd péré e attaq guet furi ur guér e vennant quemér, ha péré ne ziscùéhant ag hi fillal bet que n’en dint deit de vout mistr a nehi. Én hou tantationeu, ul lusq, ur sèl ar Jesus crucefiet, e dàuou en tampest.

2° A zivout el lecturieu hag en deviseu santel, ol el livreu mad hag ol er predégueu ne jaugeant quet doh en ol. Deustou m’en dé er huirioné perpet er memb, neoah mar-a-huéh é hès ineanneu ha ne zeliant quet quemér eit-hai rah er péh e larér quênt goulen avis. En diaul e guemér guhavé seblant en æl ; ean hum chervige ag er huirioné memb eit trompein, dré ma lar d’emb quemér eid omb er péh n’hur sel quet. Él lecturieu devot pé ér predégueu, mar da ur chonge benac de néhancein hou spered, ne gredet quet aben é mant eid oh hou ç’hunan ; goulennet avis guet hou pugul pé guet hou covézour.

3° Er chonge néhançus ag er fauteu tremeinet e zou, én ineanneu mad, un drompereah aral aberh Satan. Sant Antoén e laré d’é venéh : dihoallet ! en diaul e zégassou én hou spered hou fauteu tremeinet, eit lemel er peah ag hou ç’inean. Dispriset er spered-cé a dihoeldæt, lausquet azé er péhedeu, mæs hou péet perpet quæ a nehai ; ne sellet quet mui ar hou lerh, ha quêrhet guel hou ç’hent. Er chonge ag er vuhé tremeinet e zou ur græce aberh Doué, a pe zégass ér chonge-cé glahar ha confiance ér galon ; donnèt e hra aberh en diaul, a pe za en discouragemant guet er chongeu e hoès a nehai.

4° El lameu pamdiêc é péhedeu e zou un occasion aral a droubl d’en ineanneu tinér a gousciance péré ne gouéhant nameit é fauteu distér. El lameu-cé ne zeliant quet hou souéhein nac hou tiscouragein, a pe n’en d’oh nameit goannedigueah. Hum glêm attàu é vér perpet er memb, hemb quemér courage de vihuein santelloh, n’en dé quet ur remèd e huella d’en droug, mæs quêntoh ur pouison el laca de gounarein ; chetu penaus, a p’hum néhancér rai ar er fauteu-cé é péré é couéhér liès, en hum droublér, en hum ziscouragér quement ma ne hellér mui cheleu aviseu na pourfitein a hræceu er Spered-Santel.

Hui e gouèh, e laret-hui, perpet ér memb fauteu. Brassoh e vehé hou maleur a pe hrehoh ré nehué. Hui e hrei perpet er memb fauteu a hoannedigueah. En dén just e gouéh séih gùéh én dé, de larèt-é, liès èr sort fauteu-cé, hemb arsàu a vout just. Poéniet eit bihannat en nombr a nehai, ha dihoallet a goussantein dehai ; éhuéheit ha huannadet. Hag é couéhehoh cand gùéh én dé, requis vehé, e lar sant Françæs a Sales, seuel cand gùéh guet er memb confiance. Dihoallet mad, e lar en Escob santel-zé, a guemér drespet dohoh hou ç’hunan, arlerh ma oh couéhet én hou fauteu ; mæs corriget hou ç’inean guet er memb doustér ma corrigehoh un ami mad. Ne gollamb quet courage, ô me inean ! couéhet-omb, sàuamb ; Doué hur secourou.

5° En diaul hum chervige anfin ag er govézion eit tourmantein en ineanneu mad ; gùéh ar en examén, gùéh ar en disclæration, gùéh ar er gontrition. O tud goan a fé ! petra e zouget-hui ? petra e chonget-hui a Jesus-Chrouist ? Hà hui er hemér aveid un tirant ? Un articl a fé-é, penaus er govézion n’en dé quet groeit eit tourmantein er gousciance. Hou péet santimanteu jaugeaploh doh ré Jesus-Chrouist ; quêrhet de govessat a volanté vad èl de gavouèt hou Salvér carantéus, disclæriet splan ha reih hou péhedeu, é bèr guirieu ; hum zouguet guet doustér a galon d’er gontrition ; poéniet de changein, hag hum zalhet é peah. Ma ne hoès jamæs groeit covézion general erhet, goulennet avis guet hou covézour eit gobér unan, ha ma ne gav quet jaugeabl d’oh mar hi groéhoh, aboeisset dehou ha lausquet en amzér tremeinet.

Bout perpet é néhance, én arvar, mar hur bé bet hum examinet mad, mar hur bé bet disclæriet rah, mar hur bé bet contrition, mar hun nès chet groeit sacrilégeu, mar dé bet pardonnet er péhedeu, e zou hum zifiein a visericord en Eutru Doué, pé manquein ag hi hanàouèt ! A pe gousantér chom ér stad-cé a arvar hag a néhance, én drespet de aviseu ur hovézour, hellein e hrér credein penaus er stad-cé e za pé a valice en diaul, pé ag ur si benac aral ag en inean, pé ag en neu ar un dro ; mæs jamæs a berh Doué, péhani e zou un Doué a beah, ha n’hum blige nameit ér peah.

Mar lam guhavé en Eutru Doué er peah guet un inean dré el lisidantæt, en dihoustemant, en dristedigueah, ne zeli quet hum néhancein aveit quement-cé. En inean-zé en dès peah en Eutru Doué én hé halon, deustou n’er sant quet. Hi e gav er gùir peah-cé én aboeissance humbl d’hé hovézour. Er chongeu dicampen ag er spered ne barrant quet doh en inean a vout é peah guet Doué.

résolutioneu.

1° Me cheleuou perpet bouéh me housciance, a pe huélein splan é vou diazéet ar er huirioné. — 2° En arvar hag ér poénieu a spered, me cheleuou doh ur hovézour aviset, goudé m’em bou-ind laret dehou splannan ma hellein. — Men Doué, reit-t’ein ur gousciance dret.



CHAPISTR PUEMBZÊC HA CAND.
er péh e zou caus d’er scrupul, hag é remédeu.

I. Er péh e zou liès mad caus d’er scrupul ha d’en néhance e zou, de guetan, un dougeance rai vras a jugemanteu en Eutru Doué. En dougeance-cé n’en dé quet gùir dougeance Doué ; rac er gùir dougeance n’en dé jamæs hemb confiance én é visericord, hag en dougeance rai vras e voug er gonfiance ha ne hra meit troublein ; ne laq nehi dirac-omb nameit chongeu faus a lealdæt hag a visericord en Eutru Doué ; hi e hra d’emb sellèt Doué èl ur mæstr rust ha didruhè : dalledigueah trompus péhani e ziscourage hag e zou caus d’en inean d’hum gol !

II. En eil e zou un istim cuhet aveid omb hun hunan, un dinérdæt a gousciance diavis hag e hra d’emb clasq guet rai a studi ma ne vou quet én inean nitra hag e yein, nitra hag e hra poén. Ni e garehé en devout ur peah dalhabl èl er Sænt hag en Ælèd, ha bout sur é omb é græce Doué, pé d’er bihannan, fautein e hra d’emb ma larou hur housciance d’emb dalhmad é ha mad guet-n-emb, é hramb hun devér, é ma mad hur hovézioneu ha n’en dé quet marhuel er péhedeu e hramb ; quement-cé e zou en devout ur garanté rai vras doh-emb hun hunan ; quement-cé e zou contein rai ar-n-omb ha nepas treu erboalh ar visericord en Eutru Doué.

Doué e bermet ma arribue er poénieu-cé guet en inean ; souffret-ind enta guet patiantæt èl ré er horv. Ne ven quet ma vehoh sur é hret hou tevér, pé é oh ér stad a hræce Doué. Er Sænt ar en doar n’ou dès chet bet en assurance-cé ; mæs ind e laqué ou honfiance é Doué hag e reposé én-hi. Fariet-oh enta a p’hum néhancet ar stad hou ç’inean ; hui e hra anjuli de visericord en Eutru Doué ; ne hoès chet a gonfiance, rac hui e garehé diazéein ar er péh e hret en assurance ag hou salvedigueah. Nac é vehoh sur é ma santel hou ç’œvreu, é ma hou ç’œvreu hemb defaut, hag é vehoh memb sur a vout é græce Doué, ne vou quet ol quement-cé e hrei d’oh gobér hou salvedigueah. É misericord en Eutru Doué é teliet gortoz eit bout salvet. Lausquet Doué de jugein hou ç’œvreu hag er stad ag hou ç’inean ; hag arlerh hou pout clasquet gobér hou tevér, laret guet humilité ne hoès hoah groeit nitra, n’en d’oh nameit ur servitour pé ur servitourès didalvé. Nezé beah én gorto ag é visericord hag hum zalhet é peah. En hani e laca èl-cé é gonfiance é Doué ne vou quet collet.

III. En drivèd tra e zou caus d’er poénieu a spered ha d’er scrupul e zou un orgueil cuhet péhani e hra d’en inean bout dissent hag aheurtet én hé chongeu ; a vazé é ta dehi chonge ar chonge, ræsonieu dal unan ar en aral, doutance ar guement tra-zou ha conzeu hemb achimant. Un dén scrupulus e zou gouniet d’é chongeu prop ; ean e ven, én drespet d’er péh e larér dehou, derhel doh é avis hag é santimant. Red-é, e grèd nehou, bout sur é ma ér stad vad, hag ean hum zal betag assurein en hum hanàu reih-mad ha n’en dé quet quer scrupulus èl ma crèd é govézour, mæs rah er govézerion hum dromp ar é goust ha n’en hanàuant quet. Quement-cé e vé caus ma change a govézour, eit cavouèt unan e lausquou guet-hou el liberté de zevis rah é chonge ha de fougeal quement tam fang e zou staguet doh é vuhé.

Caër e zou larèt dehou é teli en dout un aboeissance dal d’er péh e hourhemén dehou ur bélêg aviset mad hag e lar dehou nepas bout rai berhuéh ar é examén, berrat é govézioneu, lezel a costé quement a circonstanceu a nitra, chom tranquil ar en amzér tremeinet : aviseu ahuélêt, e larou-ean ; derhel e hrei d’é chonge, aheurtet-vou én é santimanteu ; sentein e hrei doh é bèn dalhmad. En aboeissance d’er hovézour e zou er remèd d’é zroug. Red-é neoah el larèt, deliet-é en devout truhé doh ur scrupulus, a gaus d’en diæzemant ha d’er boèn en dès é sentein ; mæs ehué, ne vern péguement a boén en devou-ean é pléguein, é chongeal hag é aboeissein, requis-é ma arrihuou azé, coustéèt e goustou. Me lar memb open, nac en en devehé ur scrupulus mui a sourci aveid é govézour, ean e zeli pléguein ha sentein guet humilité doh-t-hou. Sant Paul, quènt é gonversion, e oé abilloh eid Anani ; neoah Jesus-Chrouist er pèd de sentein doh er pêh e larou dehou en discipl-zé. Ean er groas hag e receuas er Spered-Santel. Er scrupulus ehué, mar sent, e receuou spered en Eutru Doué.

Mar sant poén ha néhance é pléguein, andureèt quement-cé guet patiantæt hag hemb clasq digaré. En hani e ya dret trema Doué e guêrh én assurance, e lar er Scritur. Hemb en aboeissance humbl-zé, er scrupulus n’en devou jamæs peah erbet ; ean e bêllei a nebedigueu doh Doué, hag ean e hanàuou ar é goust er huirioné ag er honzeu-men en dès laret sant Augustin : maleur d’en inean orgueillus péhani e bêlla doh-oh, ô men Doué ! hag e zou én gorto a gavouèt ur gonsolation benac hag un dra-benac gùel aveid oh !

IV. Er péh e hra el liessan tourmant un inean scrupulus a zivout hé hovézioneu, e zou rac ma chonge hé hovézour, èl n’hi lausq quet d’espliquein reih erhoalh hé féhedeu, n’hi hrèd quet quer cablus èl mé ma, ha m’hi juge memb èl unan dibèh ; mæs hi hum dromp. Er hovézour e juge er péh e zeli jugein, hag er pénitand e zeli bout tranquil. Er hovézour e houér erhoalh é hellér bout péhour bras ha scrupulus bras ar un dro, penaus paud a dud e guemér poén eit mar-a-dra dislér, ha n’ou dès scrupul erbet é hobér er fauteu ponnérran. Er Juiffèd en doé scrupul é monnèt é palæs Pilat, ha n’ou doé quet é houlen marhue Mab Doué.

Er hovézour ne sel jamæs er péhèd èl un nitra ; er scrupulus ne zeli quet ehué er sellèt èl-cé. Mæs un droug vehé hum dregassein guet bagatellage, ha col é amzér, chom rai de chongeal, de gontein, de zevis treu distér hag un tolp a circonstanceu louyet. Ne zeliér quet carguein er govézion a vagatellage, é larèt guet hantér-hand conz ur péhèd e hel bout disclæriet guet unan.

Ur govézion simpl e hra vad d’er gousciance ; rai a gonzeu é covézion ne hrant meit hi brouillein, ha discarg er mimoér quêntoh eit ne ziscargant en inean. Ér glahar humbl hag én aboeissance é cav en inean er peah. Mæs n’en d’on quet coutant ma ne mès disclæriet ol er péh e mès ém spered. Dihoallet ! Ne zeliet quet clasq hum goutantein, mæs clasq gobér volanté Doué.

Beah aboeissant d’hou covézour ; hum goutantet a zisclæriein hou péhedeu, èl ma lar d’oh ou disclæriein. Chetu er péh e houlen en Eutru Doué guet-n-oh. Mar groa perpet hou péhedeu poén d’oh, ur merche mad-é ; anduret er boén-zé guet santimanteu a bénigen hag hemb sannein-grik. Mar héli er scrupulus en avis-cé, quènt-pêl é vou é peah.

Ha ne gomprenehé quet ur scrupulus er péh e lar é govézour dehou, aboeisséèt neoah d’en aviseu e ra dehou, héliet scùir Abraham, péhani e lammas ag é vro eid aboeissein de Zoué hemb gout mèn é hé. En hent e gredér sur n’en dé quet perpet mad. Bout e zou, e lar er Spered-Santel, un hent hag e ziscoa bout dret hag e den d’er marhue ; dré en hent-cé é quêrhér a pe ne vennér quet sentein doh aviseu er ré e zou carguet a han-omb. Er scrupulus e zeli enta dihoal mad a cheleuèt é chonge. A zivout er péh e sel salvedigueah é inean, hêliet aviseu fur é govézour, péhani en dès sclærdér guet Doué eid el lacat én hent mad ; adoréèt jugemanteu Doué, pedéèt guet confiance Jesus-Chrouist, péhani e ven gronce é salvedigueah, ha groéèt perhuéh mad er péh e larér dehou.

Sel-mui a boén hag a dantationeu en dès ur scrupulus, sel-mui a vérit en dès dirac Doué. Èl-cé é é tégass en Eutru Doué mar-a-inean de vout pur ér vuhé-men. Sel-mui ma hum gav er gueah inean-zé disprisabl, sel-mui é vérit ma quemérou Doué truhé doh-t-hi, ha sel-bihannoh é teli hum ziscouragein.

résolutioneu.

1° Ér scrupuleu e zei d’ein ag un dougeance rai vras, me laquei me honfiance é Doué. — 2° Eit ne vein quet scrupulus dré zihouyedigueah, me studiou erhat men devérieu. — 3° É peb-tra, m’hum lausquou de vout conduyet dré ur hovézour abil hag aviset mad. — Men Doué, n’em lausquet quet d’aheurtein ém chonge ha de glasq ma vou groeit t’ein revé me hreden.


CHAPISTR HUÉHZÊC HA CAND.
devotion é quevér er huérhiès ha sant jojeb.

I. Ur moyand caër eid inourein Doué, eid en devout é hræce hag hum salvein, e zou bout devot d’er Huérhiès santel. Hi-é, arlerh hé mab Jesus, e zeliamb inourein muihan. A ol en dud crouéet, hi é e zou er santellan hag er barfætan ; un avocadès puissant hag er scùir surran ag en ol vertuyeu. Tri zra péré e houlen hur respet, hur honfiance hag hur grèd intampius eid havalein doh-t-hi.

I. Ni e zeli hur bout ur respet bras hag ur garanté tinér aveid er Huérhiès glorius Vari, a gaus d’hé vertuyeu, d’hé santeleah ihuel ha d’en inour caër hi dès a vout Mam de Zoué, inour péhani hi sàu drest er Sænt hag en Æléd.

II. Ni e zeli hur hout confiance én-hi, rac mé ma ol-buissant dirac Doué ha carguet a vadeleah aveid omb. Èl Mam de Zoué, hé Mab, hàg ean e hellehé nahein nitra dehi ag er péh e houlen ? Èl hur mam, hàg hi e hellehé hum barrat a chongeal én-amb ? Hi en dès truhé doh hur misérieu, hi e huél hun dobérieu : er pedenneu e laramb dehi a galon vad e blige dehi hag hi ou cheleu perpet. Hanni, e lar sant Bernard, n’en dès pedet er Vam-zé a visericord, hemb en dout santet hé frotection. Mar en dès er Huérhiès Vari quement a vadeleah aveid en ol, ni e hel larèt en hi dès ur vadeleah a choès aveid en dud youank péré e zou hanàuet eit bout goan a galon ha liès én dangérieu. Hi e huél er brézel eahus e hra dehai en diaul, péhani e glasq lemel guet-hai er burtæt hag en innocance ; vertuyeu cârettan er Huérhiès. En histoérieu e zou carguet a exampleu er ré péré en dès goarnet er vertuyeu gaër-zé én ou youankis, dré m’ou dès hum hloéstret de Rouannès er gùérhièsèd ; hag hellein e hrér goarantein èl gùir er péh e zou bet arrihuet a houdé trihuéh cand vlai, penaus un nombr hemb fin a grechénion, ag en hoaid ag ou youankis, e zou sàuet ér santeleah hag en dès achihuet ou buhé dré ur marhue précius, idan protection er Vam tinér ha carantéus-cé.

III. Mæs eit bout devot d’er Huérhiès ha méritein hé frotection, n’en dé quet erhoalh larèt dehi ur beden benac a ziar scan ha dré accustumance, ma n’hum laquér quet é poén a zisplige dehi dré ur vuhé méhus ha dirolet.

O Doué ! na diaviset un devotion ! clasq pligein d’er Vam santel-zé, ha crucefiein hé Mab dré er péhèd ; n’en dé quement-cé hum rantein anemis d’er Mab ha d’er Vam ?

Mar vennet bout gùir servitour pé servitourès er Huérhiès Vari, héliet er puar avis-men : 1° hou péet un dougeance vras a zispligein dehi hag a offancein Doué. Ne hret quet anquin dehi é tisinourein hé Mab, hag é col hou ç’inean. P’hou pehé er maleur de gouéh én ur péhèd benac, hou péet recour doh-t-hi aben, acelfin ma vou hou ç’avocadès, ha ma hrei hou peah guet hé Mab. Hi e zou retirance er béherion péré en dès recour doh hé frotection ha péré en dès ur gùir desir d’hum gonvertissein.

2° Pratiquet hé vertuyeu, ha drès peb-tra hé humilité hag hé furtæt, péré en dès hi rantet quer caër dirac Doué : hou péet chonge en hum blige Mam Jesus é secour er ré e gâr en dihue vertu-cé, hag e héli er scùirieu santel ag hé buhé.

3° Ne dremeinet dé erbet hemb rein dehi ur merche benac ag hou caranté, dré ur beden benac, pé un alézon benac hag é tiovér, mar-a-zé ag er suhun, un dra benac. Inouret ehué hé seih glahar a pe dostet d’er sacremant a bénigen ha d’er gommunion santel. Quement-cé hou secourou d’en devout contrition ag hou péhedeu.

4° Pedet-hi liès én tantationeu hag én dangérieu é péré en hum gavehoh de béhein. Mar sàu en tantationeu énep t’oh, e lar sant Bernard, ha mar d’oh carguet a drebilleu, pedet Mari. Én dangérieu, ér poénieu a spered, ér scrupuleu, chonget é Mari ; revou en hanhue a Vari én hou pêg hag én hou calon ; hi hou consolou, hi hou secourou, hi hou tihuennou, hi hou conduyou, hi e rei splandér d’oh ; mæs aveid en devout hé secour, queméret scùir ar hé vertuyeu.

É vihuein èl-cé, hui e vou ag en nombr ag hé gùir bugalé, hi e vou hou mam hag hou ç’avocadès étal en Eutru Doué, ha tré ma vehet idan hé goarnation, ne hum gollehet quet. N’ancoéhet jamæs er honzeu confortus-men, e laré sant Anselm ; en hani ne gâr quet er Huérhiès e zou un dén collet ; mæs ehué ne hellou quet bout collet er ré ar béré é taulou nehi ur sèl a druhé hag a visericord.

Beah devot d’er Huérhiès santel ; mæs n’ancoéhet quet hé frièd pur sant Jojeb. Er sant bras-cé e oé bet choéget guet Doué eit quemér sourci ag é Vab én hoaid tinér a groaidur ; ean e zou hemb arvar douguet eid en dud youank hag ean ou hâr, rac m’en doé câret un Doué deit de vout dén épad é youankis. Dré garanté aveid omb ehué en en dès er Patriarch santel-men secouret Jesus én é ol dobérieu ; ean en dès er huhet doh arrage Hérod ; ean en dès er goarnet én Egypt ; ean en dès er mâguet hag en dessàuet én é youankis ; ean en dès er gùélet é aboeissein d’er péh e hourheméné dehou ; ean e zou bet en test hag en dès gùélet guet souéh er græceu hag er vertuyeu caërran é splannein ér hroaidur divin-cé a vusul ma cresqué én hoaid.

Hà ni e hellehé bout én arvar penaus un dén quer santel, péhani e zou bet quen ami d’er hroaidur Jesus, n’en devehé quet ur garanté vras eid en dud youank péré e guemér scùir ar un Doué deit devout croaidur, ha péré e labour eit réglein ou buhé hag ou vertuyeu ar youankis Jesus ?

Câret enta er sant bras-cé, inouret-ean dré un devotion gredus. Pedet-ean de vout hou patrom, hou tad, er goarnour ag hou purtæt hag a hou ç’innoçance ; hui hou poa guet-hou hilleih a secourieu. Goulennet guet-hou dré er garanté en dès bet aveit Jesus-Chrouist, ha dré er sourci en dès bet a nehou a pe oé croaidur, m’en devou ehué sourci ag hou youankis én dangérieu ag hou salvedigueah ; pedet-ean de houlen aveid oh ur garanté tinér aveid hou Salvér hag er bonheur de vihuein perpet én é hræce hag én é garanté.

Pedet-ean drest peb-tra aveid er momand dangerus ag er marhue, é houlen guet-hou bamdé er græce de zerhel mad doh Doué bet er marhue. Ean en dès bet er bonheur de verhuel étré divréh Jesus ha Mari. O na doucet ! na préciusset ! na santellet ur marhue ! Pedet-ean a galon d’en devout aveid oh er græce de verhuel èl-cé é peah en Eutru Doué, é chongeal ér honzeu-men læn a gonsolation e laré santès Therès : ne mès jamæs goulennet nitra guet Doué, dré intercession sant Jojeb, drest peb-tra en dé bras ag é houil, hemb ne mès-ean bet quentéh.



CHAPISTR SEITÊC HA CAND.
devotion d’en æl-gardién ha d’er sænt.

Doué e ra de bep-unan a han-amb un sel eid hur goarn. Er speredeu caër-cé, péré e zou crouéet eid en adorein én nean, hum garg a guemér sourci a han-amb ar en doar. O madeleah un Doué ! péhani e zégass ur prince ag é balæs eit goarn ha derhel-mad de vab-dén !

Ne gavé quet guet-hou en en doé groeit treu erhoalh aveid omb é tégass é Vab, é rein d’emb er Spered-Santel, é hratat t’emb er baraouis ; ean e ven hoah, acelfin ne vou nitra én nean hemb ne chervigeou eid hur salvedigueah, rein d’emb é Ælèd eid hur secour. Ean en dès crouéet un Æl eit peb-unan a hanamb eid hur goarn hag eit chom guet-n emb. Petra ne zeliehemb-ni enta gobér eit pligein d’hur goarnour carantéus-ce ! Ha péh un hanàuedigueah vad ne zeliehemb-ni hur bout de Zoué, péhani en dès er vadeleah de rein d’emb speredeu quer caër aveid hur hass bamdé èl dré en dorn.

Tri zra, e lar sant Bernard, e zeliamb d’hun Æl-mad : respet, caranté ha confiance. Respet, a gaus d’é santeleah ; caranté, a gaus d’er volanté vad en dès aveid omb ; confiance, a gaus d’er sourci en dès a han-amb.

1° Hou péet ur respet bras aveid hou ç’Æl-mad ; perpet é ma guet-n-oh, ha jamæs n’hou qùitta épad er vuhé. A p’hum santet douguet d’er péhèd, hou péet chonge é ma étal oh. Hou péet méh é hobér dirac un Æl, er péh ne gredehoh quet gobér dirac un dén.

2° Câret-ean guet tinérdæt, a p’en dès ean-memb caranté doh-oh. Hà ne vehoh-hui cablus ag er vrassan dishanàuedigueah, a pe vanquehoh én é guevér a hrad vad aveid er chervigeu péré e rant t’oh hag aveid en dangérieu a béré en hou coarant é peb momand ?

3° Hou péet recour doh-t-hou guet confiance, drest peb-tra én dihue occasion-men : de guetan, a pe hoès un affær vras benac d’hobér : pedet hou ç’Æl-mad de rein sclærdér d’oh, acelfin ne hrehoh nitra énep de volanté Doué. Hà hui e hellehé manquein a zonnèt de ben ag hou ç’affær idan goarnation un avocad quer mad, péhani e zou ar un dro un ami fidel hag ur honseillour abil ? Consultet-ean ar er choége ag ur stad a vuhé.

D’en eil, hui e zeli hou pout recour doh hou ç’Æl-gardién, a p’en d’oh én dangér a offancein en Eutru Doué. A pe hoès poénieu a spered, a p’en d’oh burtellet guet en tantationeu crihuan, pedet er goarnour hou câr ; hennéh-é en Æl en dès reit Doué d’oh eid hou secour én hou tobérieu ; hui e huélou quentéh é secour é arrihue guet-n-oh ha drest peb-tra én tantationeu énep d’er burtæt.

En Ælèd e gâr er vertu-zé, ind e zou dihuennerion en ineanneu pur, rac er vertu-zé e laca mab-dén de vout haval doh en Ælèd. Ne zeliér quet bout souéhet, e lar sant Ambroès, mar dihuen en Ælèd en ineanneu pur, péré e vihue ar en doar quer pur èl d’hai.

Hui e zeli hoah inourein en ol Sænt, drest peb-tra en Apostolèd. Ni hun nès de drugairécat en Apostoléd, ind e zou hun tadeu ér fé, ind ou dès reit ou labourieu, ou buhé hag ou goaid eit gobér d’emb hanàouèt Jesus-Chrouist : péh caranté, péh hanàuedigueah vad ne zeliamb-ni hur bout aveit-hai !

N’ancoéhamb quet a inourein én ur fæçon jaugeabl er Sant a béhani é tougamb en hanhue ; pedamb-ean liès ha queméramb scùir ar é vertuyeu. Ne véritehemb quet doug hanhue ur sant, a pe zisinourehemb en hanhue santel-zé dré ur vuhé dihentet. Rein e hrér d’emb hanhueu er Sænt ér vadient, acelfin dégass chonge d’emb penaus é mant hun avocadèd dirac Doué, ha ma hellehemb, dré ou fedenneu hag é héli ou vertuyeu, hum aquittein erhat ag hun devérieu.



A. M. D. G.


ER VUGALÉ E HRA ÈL OU ZUD.

Ur voès læn a vertuyeu hag a zougeance Doué en devoé ur mab péhani hi doé disquet ha dessàuet guet ur sourci bras. En Eutru Doué e daulas é vénédiction ar er boén hi doé queméret guet-hou, hag idan bêr er mab e zas de vout gredus d’é religion èl ma oé er vam. Guet calz a joé é huélezant ou deu en dé ag é guetan communion é tostat. « O bugalé eurus ! pautredigueu péré en dès bet ur vam vad de zisquein d’oh hou catechim, dré hé honzeu, ha de vihuein èl gùir grechénion dré er scùirieu caër a religion e huélehoh guet-hi, na caërret-oé hou ç’inean én dé ag hou quetan communion, na coutantet oèh-hui ! Pihue e hellehé bermen larèt ehué ol en eurustæt, ol el lehuiné péré en devoé, én dé précius-cé, carguet calon hou mameu. » Er hroaidur, a béhani é conzamb amen, e dostas d’en daul-vask é misq er vugalé aral, mæs tranquil èl un æl ; ar é face é liguerné pedost er splandér ag en nean, ha dareu douce e gouéhé ag é zeulegad ar é zivouguen. Adal en dé-cé é péhani en en doé bet Jesus, Doué ha dén, dischennet én é galon dré er gommunion santel, ean e guêrhas a baseu bras én hent mad.

« Gùéharal sant Leonid, péhani en doé gouyet disquein d’é vab Origèn cârein er vertu, e dosté liès d’é hulé a pe oé nehou cousquet ; ean e zizolé doucig é galon hag e voqué dehi guet respet, én ul larèt é oé calon é vab tampl er Spered-Santel. »

» Pet gùéh en en doé bet er vam-men er memb bonheur guet sant Leonid : èl d’hou, é huélèt hé mab sentus ha pur, é hélié religion hag é tostat d’er sacremanteu, hi e hellé boquein de galon hé mab, ha larét é voqué d’ur galon pur, de dampl er Spered-Santel. Hà hui, me mab, e hellehemb larét d’hilleih a dud youank, péré en doé groeit ur guetan communion vad, hag hou mam hui, hàg hi en dès ehué hiniuue en dé er bonheur de larèt é ma pur hou calon ? Beta péet vlai en hi dès-hi bet er gonsolation de larèt, a pe daulé hé deulegad ar-n-oh, é oé hou calon tampl er Spered-Santel !... »

Ardro en ouaid a seitêc vlai er hroaidur-men e yeinnas doh er religion, hag abret goudé, ean e droas é gain gronce doh er sacremanteu. É vam, douguet ma oé perpet de vihuein èl gùir grechénès, ne chommas quet goal-bél hemb gùélèt ur changemant quen disconfortus eit-hi. Scontet é chongeal é vehé bet deit hé hroaidur de vout cablus ag ur péhèd bras benac, hi hum lacas de spi doh-t-hou hag e glasquas dizolein er péh e vehé bet caus dehou lezel é zevérieu a religion.

Ne hanté quet nehou fal gompagnoneah erbet, ne leiné quet ehué a livreu fal ; petra-oé enta, e laré-hi doh-t-hi é hunan ? Ne hellé quet cavouèt nitra. Anfin, sammet ag er galonad hi doé queméret, hi e yas de gavouèt hé fautr én ul léh a costè, hag inou, en dar é tarhein én hé deulegad, hi er pèd de larèt dehi perac en en dès-ean changet a fæçon de vihuein, perac n’en dé-ean mui gredus d’é religion. — Mæs, me mam, e lar-ean, souéhet doh é hleuèt, hui hum chagrin rai, attàu é on èl quênt, m’hou câr perpet guet er memb caranté. — Ah ! me hroaidur, e lar-hi, ne vennet quet gobér d’ein hanàouèt en em homprenet ; n’en dé quet ag hou caranté en hum glêmman... Mæs, hà Doué n’hum glêm quet-ean a han-oh ? ... Laret-t’ein a zevri, perac n’en d’oh quet mui é quevér en Eutru Doué er péh ma oh bet é raug. — Mæs, me mam ! ... — Hoah ur huéh, me mab, hui e larehé d’ein ur gueu mar caret ; mæs hà hui e hellehé larèt quen æz ur gueu d’hou cousciance ? A balamort de Zoué, a balamort d’er garanté e hoès aveid hou queah vam, hag e zeliet en devout aveid oh hou ç’hunan, laret-t’ein petra e zou én hou calon... — Er hroaidur-men, é zeulegad couéhet trema en doar, ne hel mui sannein-grik ; é galon e sail hag é zareu e rid a hèr... Anfin a p’er goulennet, em’ean, m’el larou d’oh, ne guhein quet nitra d’oh ! ne guhein quet nitra d’oh !

Disquet mad m’en d’on bet dré hou conzeu ha dré hou scùirieu, me mès câret er religion, me mès-hi bet héliet hemb méh, guet grèd ha guet pligeadur. Eurus-on bet é hobér quement-cé, eurus-on bet, drest peb-tra, én dé a me hetan communion hag ér hommunioneu aral ar é lerh... Mæs a houdé... me mès chonget... Petra, e laras é vam, petra e hoès-hui chonget ? ... Me mam, e lar-ean é ruein, m’hou câr perpet, mæs n’hou queméran quet mui eit bout scùir d’ein... Avel me zad é fal d’ein bermen bihuein... Rah en dud e hra stad a nehou, er hâr hag er respet... Me garehé havalein doh-t-hou... Me zad ne héli quet nehou er religion aveloh, ha marcé ma ne hran quet èl d’hou, ne hrei quet quement a stad a han-an. Hag open, me zad e zou abil, ean e houi petra e hra, ha dén a fæçon m’en dé, a pe hrehé fal, ean e changehé. Chetu, me mam, n’hum chagrinet quet mui, me hrei gùellan ma hellein a nebedigueu eit bout haval doh me zad.

Me mab, e laras é vam glaharet : na disconfortusset un dra e laret-hui d’ein amen. Naren, ne larein quet tra erbet t’oh, mæs chommet amen un tamig.

A pe zehé hoah bermen d’ur vam vad benac goulen guet ur mab péhani e hré, n’en dès chet hoah gùerço, hé joé hag hé honsolation, hag e hra bermen hé chagrin, dré m’er gùél é tihoustein doh Doué, doh er sacremanteu ha doh é bedenneu, perac é ma-ean changet ? perac n’en dé-ean mui gredus d’hobér é zevér ? Allas ! mar en dès hoah er hroaidur-men un tamig caranté doh é vam hag un tamig confiance én-hi, ean e larehé : me mam, me mès chonget... Hà petra en devehé-ean chonget... Ean e larehé :

« Ne vennan quet mui, deustou m’hou câran, hou quemér eit bout scùir d’ein. Èl me zad é fal d’ein bihuein. Rah en dud en héli hag e hra èl d’hou. Én tavarneu é ma ean-é e hra bourd, hag en ol e hoarh guet hou... D’er sulieu é amièd en héli d’en hoarieu ; liès tré én noz é vent é ivèt hag é quemér ou fligeadur ; er vuhé-cé e gavan bourrus... Ean e larehé hoah : d’en dud youank aral a me ouaid é fal d’ein bermen havalein ha bout avel d’hai pautr a hoari gaër, ridour ha filageour ; avel d’hai é tesiran tremein en déieu a me youankis. » Na disconfortusset vehé d’ur vam crechén cleuèt hé mab é laret dehi ur huirioné quer poénius.

Er vam-men e lausq enta hé hroaidur él léh m’hi dès cleuet conzeu glaharus bras aveit hi, hag hum stleige betag hé frièd, é ouilein a bouis hé fèn. Hé dén, souéhet d’hé foén, e glasq hi honsolein, rac ind ou doé ur garanté vras en eil eid éguilé ; mæs hi, ne hel larèt ur guir hemb quin, rai vras-oé hé droug-calon. Ah ! men goas a garante ! e laré-hi neoah, me frièd ! ... Hou pautr, hag hi e vagan étré é zivréh. Clasq e hrér secour dehi én un taul, ha quentéh ma tas én dro, hi e lar dehou ol er péh hi dès cleuet guet hé mab. En tad e chom èl scoeit, hag e lar : me moès a garanté, é mèn é ma me fautr. Deit guet-n-ein, emé-hi, é ma doh hou cortoz. Ind e zas ou deu él léh ma oé ou hroaidur ; èl ma arrihuezant inou, en tad e chom dret én é sàu, hag e lar, en dar én é zeulegad :

« O me mab ! na calettet-é aveid on-mé, hou tad, donnèt dirac oh de larèt é on cablus. Ya, m’ami, cablus-on ; hou mam e za a larèt rah d’ein. Mæs ne laret quet ne mès chet ur fé bihue ér sôl a me halon ; chommet-é me hreden pur. Un tamig dougeance ag en dud en dès mirèt doh-ein a vihuein revé er gùirionéeu santel e gredan. Allas ! ne chongen quet é hren goal scùir d’oh, me hroaidur ; mæs, ô me mab, el leçon e ret t’ein hinihue e zou rai grihue eit ma hellehen bihuein pêlloh é goal stad. Hui em laq én hent mad, hui em dégass de vout crechén èl aben. Laqueit e hoès sclærdér ém spered ; rein e ret d’em halon nerh ha courage. Deit, boquet-t’ein ; damb de gavouèt hou covézour, ean e vou ehué me hani. Hui e larou dehou é oh bet goan erhoalh eid héli goal scùir hou tad, ha mé, me larou dehou é on bet fal ha scandalus é quevér me mab...» Quentéh é hant ou deu de gavouèt ur bélèg, covessat e hrant ou ol béhedeu, ha bihuet ou dès bet, é héli betag en achimant ag ou buhé, er pratiqueu santel ag er religion hag é tostat liès d’er sacremanteu.

Tadeu ha mameu, comprenet erhat, é ma er scùirieu e ret d’hou pugalé er mæstr gùellan aveit-hai. Ha hui, bugalé, disquet bout crihue erhoalh eid héli er mad e huélet hag eit téhein é raug en droug e ziscouéhent t’oh.



EN AVISEU MAD E BOURFIT.

Doué e daul perpet é vénédiction ar un tad pé ar ur vam péré e guemér poén de lacat én ou bugalé santimanteu a religion. Er péh e leinehet amen e zou ur merche splan a guement-cé, hag e ziscoei d’oh n’en dès nitra gùel de douchein calon er péhour ha d’el lacat de vihuein erhat eit n’en dé scùir santel Jesus-Chrouist, a pe chongér én é varhue hag én é bassion. Un dén, hanhuet Isidor, n’en doé nameit ur verh péhani e hret a nehi Mélani, ouaidet a buemp plai. Er verhig-cé en doé un imur diæz ha fantasius. Douguet d’hé fèn a vihannig, ne oé hannad erbet é vehé jamæs deit de vout un dra benac a fæçon. Hé zad ne douïé quet na ne laré quet goal bedenneu guet-hi, guet eun ag hi rantein hoah falloh dré er malloheu. (Ean e hré mad, rac malloheu un tad pé ur vam ne hrant meit rantein er vugalé fal pé falloh.) Ean e bedé aveit-hi, hi disqué, hi hastié ; mæs nitra ne hellé doucat fal imur er verhig pennadus-cé, péhani e hré memb scandal d’er bautrèd ha d’er merhèd vihan aral.

Mélani, d’en ouaid a zêc pé deuzêc vlai, é furgeal un dé én ur gredance, e gavas ur grucefi en doé hé mam cuhet inou quênt hé marhue. Mélani e gassas aben er grucefi-cé d’hé zad, én ur houlen guet hou : me zad, petra-é en dra-men ? Me merh, elaras dehi hé zad, ur grucefi. Mæs, emé er hroaidur, petra e senefi er grucefi ? En tad e rescondas dehi : m’em boé-ean disquet t’oh liès erhoalh, mæs hui e hoès ean ancoéheit arré : er grucefi e zou limage Jesus-Chrouist crucefiet. Er verh vihan e zalhas attàu d’atterce hé zad : ne houyan quet-mé petra e senefi limage Jesus-Chrouist crucefiet. Isidor e laras dehi : é han d’en disquein d’oh :

Hui e houér penaus Mab Doué e zou dischennet ag en nean, hag en dès hum hroeit dén eid hur salvein (rac quenevé t’hou é vehemb ol collet). Mab Doué, deit de vout dèn, e hanhuér Jesus-Chrouist. Ean en dès bihuet ér bénigen ; ean en dès ouilet hur péhedeu ; ean en dès disquet en hent mad d’en dud ; ha predégueu Jesus-Chrouist e zou él livr e hanhuér en Aviél. Er Juiffèd en dès-ean goal-drettet ; ind ou dès plantet ur gourôn drein spern én é bèn ; ind ou dès-ean staguet doh ur groéz ha laqueit d’er marhue. Ean en dès èl-cé scuillet bet en dehuéhan tapen ag é hoaid. Quênt merhuel, ean e houlennas pardon guet Doué é Dad aveit-hai hag aveid omb. Hama, me merh, er grucefi e zou eit dégass chonge t’emb a ol en dra-zé.

Mélani e cheleué hé zad guet er brassan chonge. Isidor e bourfitas a guement-men eit disquein é verh ; hag aveit gounit hé halon, ean e laras dehi ; hà hui e houér erhat pihue en dès goal-drettet Jesus-Chrouist én ur fæçon quer calet ? Ne houyan quet quement-cé, e rescondas er verhig. Allas ! me hroaidur a garanté, e laras dehi en tad, ni-é, hur péhedeu e zou bet caus d’é varhue. Ya, me merh, hou péhedeu querclous èl me ré en dès crucefiet Jesus-Chrouist. Hou péet chonge ag en ol béhedeu e hoès groeit, a hou ç’ol diaboeissance, a hou pèn scan én ilis, a hou laironcieu, ag en ol conzeu direspet e hoès laret t’ein, ag en ol hoarieu divodest eh oès bet groeit, ag er scandal e hoès reit d’er réral ; ol en dra-zé, me merh, en dès groeit ur boén vras de Jesus-Chrouist, en dès secouret el lacat d’er marhue ; hui e hoès reit dehou quel liès a daul èl e hoès groeit a béhèd.

Isidor e huélas en en devoé Mélani en dar én hé deulegad, hag aveit pourfitein a nehai, ean e laras hoah : ah ! me merh, hà hui e fal d’oh perpet displige de Jesus-Chrouist hag el lacat de souffrein ? Hà hui e ven er hrucefiein hoah ur huéh, el lacat d’er marhue dré hou tiaboeissance hag hou malice ? Hà hui e refusou ag er hârein é huélèt er pèh en dès groeit dré garanté eid oh eid hou lacat de vout parfæt ha de salvein hou ç’inean.

Mélani e oé bet quen tinérreit hag hé halon quen touchet é cleuèt conzeu hé zad, ma crogas aben guet hé deu zorn ér grucefi e zalhé hé zad : ah ! me zad a garanté, e laras hi dehou, reit-t’ein, mé hou pèd, er grucefi. Ya, me merh, m’hi ra d’oh, e rescondas dehi hé zad, ha m’hou péd d’hi goarn. Hi hum dennas èn hé bambr, hag e dremeinas en achimant ag en dé é ouilein hag é voquein de dreid hé hrucefi, én ul larèt : « Ah ! men Doué, me mæstr ! chetu enta er stad é péhani en e mès hou laqueit ; mé-é en dès hou crucefiet ! Men Doué, pardonnet t’ein ; p’em behé gouyet é hren quement a zroug, jamæs n’em behé hou ç’offancet ; hou péet truhè doh-ein a gaus d’em youankis ha d’em dihouyedigueah. » Er verh youank-cé e oé bet fidel de bourfitein a hræce Doué, péhani e douché hé halon ér momand-cé ; ha Doué e ras quement a vénédiction de gonzeu Isidor, ma changeas aquêrh Mélani é bèr amzér ; hi e receuas memb ur sclærdér ag en nean péhani ne gavér quet goal stank é misq er vugalé ag en ouaid-cé. Jamæs n’en dès bet gùélet mui a humilité hag a aboeissance én ur hroaidur. Quentéh èl m’hi doé ur momand benac libr, hi e yé d’hum durul dirac hè hrucefi, e voqué de dreid hé Salvér guet er brassan respet ha caranté. A pe vezé groeit ur chagrin pé ur boén benac dehi, hi e laré : « O me Salvér ! penaus é credehen-mé hum glêm, é huélèt er péh e hoès anduret eid on. » Un dé ma oé bet pilet dré un dén brutal, péhani hi heméré eid un aral, ne laras nitra d’hé zad, guet eun n’en devehé fachet pé offancet Doué ; mæs hi e yas de guetan dedal hé hrucefi d’hobér er beden-men :

« O me Jesus ! a pe oèh ar er groéz, hui e hoès pardonnet d’hou pourreàuïon ; me bardon ehué dré garanté doh-oh d’en dén en dès m’en goal-dreitet, ha me garehé rantein chervige dehou. » Rac-cé eih dé arlerh, en dén-cé, péhani en doé-hi goal-drettet, e oé chommet clan ; Mélani e houlennas un dra-benac guet hé zad eid er soulagein. » Chetu, e laras-hi d’en hani clan, chetu er péh e zégassan d’oh, eit discoein d’oh penaus ne hoarnan caz erbet doh-oh. » En dén-cé, é huélèt caranté er verh youank-men, e ouilas hag e houlennas pardon guet-hi.

Ur huéh aral Mélani, é huélèt un amezeguès péhani hum néhancé bras a gaus de zibaucheu hé dén, e laras dehi : me amiès a garanté, ne hoès-hui ur grucefi benac én hou ty ? Ya, me mès unan, e rescondas-hi. Ah ! de betra é chervige-hi d’oh ? e laras Mélani. Quêrhet d’hum durul doh treid hou crucefi, eit disquein inou souffrein. Jesus-Chrouist en dès anduret calz muyoh aveid oh ; ha deustou ma oé hemb péhèd, n’en dès jamæs hum glêmmet. Eurus-oh, m’amiès a garanté, rac ma hoès un dra-benac de souffrein eit-hou. Ne houyet quet péguement a gonsolation e zou é souffrein eid un Doué péhani e souffr eid omb. Conzeu Mélani, laret èl pe vehe bet deit a ziarhlué, e vougas dibatiantæt er voès-cé, péhani e changeas hag e vihuas guet quement a zoustér hag a batiantæt é quevér hé dén, m’hum gonvertissas ean-memb é huélèt hé scùir vad.

Melani e gandalhas er rest ag hé buhé doh er pratiqueu santel-zé. Er chonge a Jesus crucefiet ne lamé jamæs ag hé spered. Poén hi devezé memb é parrat hé dareu én hé labour, a pe chongé é souffranceu Jesus-Chrouist, pé a pe gleué larèt é oé offancet en Eutru Doué : 'Ah ! men Doué, e laré-hi, hou ç’offancein e hrér, hou crucefiein e hrér ; perac ne hellan-mé merhuel eit mirèt ne vehet jamæs offancet.

Hi e santas liès tantationeu, drest peb-tra énep d’er vertu gaër a burtæt ; mæs dré er chonge a souffranceu Jesus Chrouist, hi e hoarnas perpet hé inean pur. « Me Salvér, e laré-hi én hé zantationeu, penaus é hellehen mé cousantein d’er bligeadur, é huélèt er poénieu e hoès anduret aveidon ? Penaus é hellehen-mé cârein ha mignonein me horv miserabl, é huélèt hou corv pur goleit a hoaid hag a houlieu, staguet doh ur groéz ? Perac reneuéein hou tourmanteu eid ur bligeadur dihuennet ? » Anfln, Mélani, dre er pratiqueu santel-men, e arrihuas én ur barfætion ihuel ; hi e ras scùir vad d’en dud a hé bro, hag e varhuas èl ur santès.

Oh ! p’en devehé en tadeu ha mameu quement a sourci èl Isidor a zisquein ou bugalé, de réglein ou buhé ar hani Jesus-Chrouist, santelloh e vehent. Guet a sclærdér e receuehent-ind é studial guet attantion é vuhé divin ? Er grucefi e zou ul livr é péhani en ol fidélèd e hel lein ha disquein hanàouèt Doué. Doh treid er grucefi-é en en dès er Sænt vrassan cavet quement a sclærdér, a gonsolation hag a nerh.


FIN.