Histor fentus hag estlammus
- mestr al Laëron-Vor
— Aze, eme Bimbao, ema douarou Breiz, gwelet a reomp breman Sant-Malo, ha nevez deut omp kuit deuz baë Sant-Mikeal ; dibaseet hon euz Konk Gall.
Abenn an noz e vezimp e baë Sant-Briek, eleac’h e chomimp em-berr da gousket.
Ar Goulmik, poulzet gant eun avel adrenv a gerze epad an deiz founnuz, ha lavaret e vije great e devoa mall da welet douarou Breiz, ha da daoler diouthi an tenzoriou a briz huel a zouge eur pennat a ioa. Wardro kuz heol e oe staget e baë Sant-Briek, en eur porzik bihan hanvet Binik.
Ar c’habiten neuze a roaz urz d’an oll da ober evel a garche, ha prestik goude, potred al lestr a ieaz da bourmen kazel oc’h kazel gant bep a zimezell. Mont a rechont da welet bourk Binik, ha wardro unnek heur noz, peb hini a ieaz da gousket el leac’h ma kavaz lojeiz er bourk pe war ar meaz tro war dro.
Antronoz da zek heur deuz ar mintin, ar merc’hed hag er botred, aleiz anezho mezo c’hoaz, a deuaz d’al lestr evit mont em-berr da gousket da Lannuon pe e kichen.
An avel n’en doa ket chenchet roud, hag ar Goulmik, e gweliou gwenn kann digor, a gerze trum, da greizde e oa e kever Brihat, ha da deir heur e tremene enezennik Sant-Weltaz, demdost da Berroz.
Eno war an tevenn, e oa maner ar c’habiten Bimbao, en eur barrez kaer war ribl ar mor, hanvet Tregastel. Ar Goulmik a nijaz beteg eno, ha da beder heur, an heor a ouezaz deun an dour. Ar botred neuze a ganaz a bouez o fenn eur zonik kaër en enor da Vreiz, ha great gant eur Barz koz.
Kerkent ma oe diskennet Paolik hag e zimezelled, Fistoulik war gourc’hemen ar c’habiten, a ieaz da glask eur c’harr daou loan outan, evit kas ar marc’hadourez beteg maner Bimbao.
Eun heur goude, eur c’harr a oa war bord an trez, hag abenn seiz heur euz an abardaez, e oa goullo kof ar Goulmik.
E-keit ma oa ar botred o tiskarga ar c’harrad hag o renka an traou er gambr, Paolik a oa eat d’ober eun dro war an teven, evit diskouez doare ar vro d’e 36 dimezell. Evelato pa oe deut eun tammik fresk an amzer, e teujont oll da vaner Bimbao.
— E peleac’h e vezo lojet an oll verc’hed-man, kabiten, eme Paolik.
— Arabad eo beza nec’het Paolik ; ni ken etre-z-omp goazed, a ielo d’al lestr evel kustum, hag ar merc’hed-man a gousko dion ha diou en triwec’h gwele a zo em c’hampreier.
— Ma ! evit eun nozvez hebken e c’houlennan o kweleou diganeoc’h, rak varc’hoaz vintin, ar merc’hed-man o devezo bep a vaner savet d’ezho aman war an teven ganen-me en noz-man.
— Mez poent eo mond ouz taol, kredi ran eo ien ar zouben dija.
Neuze an oll a dostaaz peb hini ouz e gador, ha raktal e tebrchont bep a vanne souben vad, prientet d’ezho gant diou vatez Bimbao. Ekreiz koan, Fistoulik, ato fregann e deod, a lavaraz da Baolik :
« Me, Paolik, a vije kontant kaout eur maner d’in ive, rak kementse nebeutoc’h em befe da zispign euz va arc’hant. »
— Lavaret a ran d’id e vezo savet aman abenn varc’hoaz vintin war an teven c’houec’h maner ha tregont, unan evit peb hini euz ar merc’hed. Ha d’eoc’h c’houi ho pevar e savin bep a hini ive, mez eun tammik brasoc’h eget re ar merc’hed.
— Gwell a ze avad, Paolik, ha bezit sur, me a zibabo an hini braoa.
— Te, mec’hiek, a lavaraz Bidoch, a gemero an hini a vezo roët d’id, rak kredabl, n’oud ket brasoc’h aotrou eget ar re all.
Pa oe debret koan, [ar botred] a ieaz da gousket d’al lestr, hag ar merc’hed a lojaz e maner Bimbao, evel e oat en em glevet.
Antronoz mintin mat, Fistoulik a zav goustadik, hag a deuaz war eon da welet an daou ugent maner savet en eun nozvez gant Paolik war an teven. Antreal a reaz en unan anezo, hag e welaz e oe karget a arrebeuri euz an dibab.
Da zeiz heur ar c’habiten a c’halv an oll da zont d’e gaout, hag e lavaraz e oat o vont da gonta an arc’hant, ha da rei e lod da bep hini.
Paolik neuze ha Bimbao, a lakeaz ar merc’hed da azeza en eur zal vraz ouz eun daol hirr, a roaz d’ezho bep a arc’hik houarn evit serri o aour hag o arc’hant. Neuze ar c’habiten a lakeaz bep a vilioun d’ar merc’hed, hag e chome c’hoaz pevar milioun varnugent da ranna etre ar pevar martolod.
— Ar c’habiten, eme Paolik, n’eo ket re daouzek milioun d’ezan, p’e gwir e lestr eo a zo bet o kerc’hat ar madou.
— Ia ! ia ! eme ar botred, daouzek milioun d’ar c’habiten ! ha ni a ranno etre-z-omp an daouzek milioun all.
— Great, eme Bimbao, o serri e aour en e arc’h ! Ar Peul a deuaz gant e arc’h, ha Paolik a daolaz ennhi pevar milioun, da Vidoch ha da Fistoulik e reaz ar memez tra. Neuze Paolik a lavaraz d’e dud heuil anezan war an teven hag e lavaraz d’ezo en em renka dre oad, ar re gosa er penn uhela.
Neuze Bidoch, 52 bla, a gemeraz ar penn. Ar Peul 38 bla, en e gichen, ar c’habiten Bimbao 32 bla, da dride. Goude e teue ar vanden verc’hed, ha Fistoulik gant e 18 bla, a ioa el lost tout, e kichen eun dimezellik c’hwezek vla hanter.
Paolik neuze a gemeraz hanoiou ar merc’hed, a lakeaz anezo ive da sina gant o gwad e rojent o eneou d’ezan abenn kant vla.
Eun hanter heur goude, an holl verc’hed o devoa sinet ar pez a c’houlenne Paolik.
(Da heuil)
