Pedervet quevren - Ar c’henta Chabistr

troet gant Charlez ar Brizh.
Youen-Yan-Lois Derrien, 1779-1792 (?)  (p. 360-364)






AN PEDERVET QUEVREN
EUS AN INTRODUCTION,
Pehini a gompren an Avisou necesser a enep an dentationou ordinala.




AR C’HENTA CHABISTR.
Penaus ne renquer quet en em amusi gant comsou tud ar bed.


EVel ma remerquo tud ar bed penaus e fell deoc’h heuly ar vuez devot, e lancint ouzoc’h mil zaol teod eus a c’hoaperez hac a zroug-prezec. An dut malin a zecrio hac a galomnio ar chenchamant a vezo deut enoc’h, evel un hipocrisi, ur bigoterez hac un artifis ; lavaret a raint penaus n’en deveus quet great ar bed a vin mad deoc’h, hac ez e var e revus eo ez oc’h troet ouz Doue : ho mignonet en em hasto da ober deoc’h ur bed a remontrançou pere a gaffint prudant ha charitabl bras var o meno. Coueza a reot, eme vizzint-ii, en ur velancoli bennâc ; coll ho credit a reot er bed ; en em renta insupportabl a reot ; abred e teuot da goza ; hoch afferou ne daint quet ervat ; ret eo beva er bed evel er bed, ober a ell un den e silvidiguez hep quemense a visteriou, ha mil seurt rambreou evelse pere a gleffot ganto bep-tro.

Quemense oll, va Philotee, ne deo nemet ur babillerez sot ha vean : an dut-se n’en em lequeomp morse tout e poan nac eus ho yec’het nac eus hoc’h afferou. Ma veac’h eus ar bed, eme hor Salver, ar bed ho carre evel un dra a apparchante ountâ, mæs evel na d’ouc’h quet eus ar bed, abalamour da-se en deveus cas ouzoc’h. Guelet hon eus tud o tremen an nos het-a-hed ha cals a nosveziou ive diouz tu o c’hoari’r c’har-tou ; hac en a so attantion ebet chagrinussoc’h, melancoliusioc’h na trisitoc’h eguet hounnez ? tud ar bed cousgoude ne lavarent guer outo neuse, nac ar vignonet n’en em lequeant quet e poan a guemense ; hoguen ma o guelfent o chom un heur da ober orsæson, pe o sevel mintinoc’h eguet custum d’en em prepari d’ar Gommunion, neuse e cafse ur fifil hac ur sourci bras varnezo da glasq remed ouz an humor-se a zevotion evel ouz ur c’hlènvet dangerus. Tud ar bed a dremeno meur a nosvez o tançal, hep e clemo nicun evit quemense,’ hac evit beilla da nos Nedelec hepquen, e clemo peb-unan gant ar bas, hac e vezo mall gantâ dijuni ha mont da gousquet antronos. Piou na vel ervat eo ur barner injust ar bed , pehiai a so gracius ha favorabl en andret e dud hac a so rust ha rigolius en andret tud Doue.

Ne ouffemp quet beza ervat gant ar bed, nemet oc’h en em goll gantâ ; ne de quet possibl deomp e gontanti ; rac re hedro ha re bigarre [1] eo. Ian Vadezour, eme hor Salver, a so deut, ha ne zebr na ne eff, hac e livirit an drouc-speret a so gantâ : map an den a so deut, hac a zebr hac a eff, hac e livirit : chetu amâ un den pehini a gar ar guin hac ar cher vad [2]. Ar virionez eo, Philotee, mar en em zilesomp dre gomplesanç da c’hoarzin, ha d’en em divertissa gant ar bed, en em scandaliso hac e caffo abec enomp ; ma n’er greomp quet ive, hon tamallo eus a hipocrisi hac a velancoli. Mar deuomp d’en em visca propr, e lavaro penaus hon eus un dessein bennâc ; ha mar en em neglijomp, e cafo an dra-se ur vileni. Mar bezomp laouen, e cafo e vezzimp dissipet hac imparfæt, ha mar bezomp moderet ha mortifiet, e cafo e vezzimp trist ; hac o sellet ouzomp erc’hisse gant ur goal lagad, jamæs ne ellomp beza agreabl dezàn. Hon imperfectionou a guef bras, hac o zremen da veza pec’hejou, eus hor pec’hejou veniel e ra pec’hejou marvel ; hac hor pec’hejou dre infirmite a guemer evit pec’hejou dre valiç. Eleac’h ma zeo ar garantez benin ha douç, evel a lavar an Abostol, ar bed er c’hontrol a so malin ha rust ; eleac’h na soinch quet ar garantez a zroug, ar bed er c’hontrol a soinch ato a zroug, ha pa na ell quet accus hon actionou, ec’h accus hon intentionou : pe o devezo querniel ar maoutet, pe ii n’o devezo quet, pe ii a vezo guen, pe ii a vezo du, ar bleiz ne leso quet n’o debro, mar guell.

Petra bennâc a raimp, ar bed a rai ar bresel deomp ato ; mar bezomp pell dirac ur C’honfessour, e c’houlenno, petra a guefomp quemense da lavaret ; ma na vezomp quet pell o cofes, e lavaro penaus n’en em accusomp quet aoualc’h : quement fæçon na mouvamant a raimp, a impio hac a examino, hac evit an disterra coms a goler a remerco gueneomp, e c’hassuro penaus ez omp insupportabl ; mar bezomp sourcius eus hon afferou, e cafo e vezzimp avaricius, ha mar. bezomb douç ha pæsibl, e cafo e vezimp sot hac hep speret : mæs evit tud ar bed o c’holer hac o amportamant a dremen evit ur gouraich hac ur generosite ; o avariçdet a dremen evit un espern hac ur menajamant ; o gestou hac o familiariteou disonest a dremen evit courtesiou hac antretienou enorabl : ar c’hinid a souil ato tieguez ar guenan.

Lesomp ar bed dal-se, Philotee, criet quement hac a garo evel ur gaouen hoc’h inquieti laboucet an deiz : bezomp ferm en hon desseinou, na genchomp quet en hon resolutionou. Ar berseveranç a zisquezo hanad ha ni a so sinceramant hac evit mad en em sacrifiet da Zoue hac en em roet d’an devotion.

Ar c’hometennou hac ar planedennou, pe mar d’e guell gueneoc’h, ar steredennou lostec hac ar guir stered a ro ar memes sclerigen en apparanç ; mæs ar c’hometennou a zisparis e ber amser o veza na dint nemet certen flammou pere a dremen, hac ar planedennou o deveus ur sclerigen pehini a bad ato. Evelse an hipocrisi hac ar guir vertuz o deveus cals a hènvelediguez en apparanç ; hoguen eas eo anaout an eil diouz e ben, abalamour an hipocrisi ne bad quet hac a zisparis evel ar moguet o pignat, mæs ar guir vertuz a so bepret ferm ha constant. Ne de quet ur gommodite vian hac un avantaich dister deomp evit assuri ar gommançamant eus hor buez devot, beza controllet, goapeat ha calomniet ; rac dre ar voyen-se e vezomp dilivret diouz an danger eus ar vanite hac eus an orgouil, pere a so evel an amiegueset eus a Egypt, pe da re en deveus ordrenet ar Faraon infernal, laza ar vugale mal a Israël d’ar memes deiz ma vizint ganet. Ni a so crucifiet d’ar bed, hac ar bed a so crucifiet deomp-ni ; èn hor c’hemer evel tud sot, quemeromp èn ivez evel un disquiantet.

  1. War a seblant, n'eo ket bet komprenet ar ger « bigearre » en destenn orin, pehini a dalv kement ha bizarre. [Notenn gant Wikimammenn]
  2. En em bellaat a ra ar Brizh diouzh testenn orin s. Fransez ("et vous dites qu'il est Samaritain") evit kenglotañ strishoc´h gant hini an Avieler (Matt. XI, 18). [Notenn gant Wikimammenn]