Pedervet quevren - Ar c’huec’hvet Chabistr
Youen-Yan-Lois Derrien, 1779-1792 (?) (p. 377-381)
R Brinces, pe veus a hini hon eus comset en trede Chabistr, ne de quet coupabl eus ar broposition dishonest pehini a so grêt dezi, pa ze guir penaus e greer dezi a enep he meno, evel ma hon eus supposet: mæs erc’hontrol mar e deveus roet sujet d’ar
broposition-se dre ur galantis hac un affeterez bennâc, o veza falvezet dezi beza caret gant an hini a so o clasq e deceo, ne deus douet ebet na ve coupabl eus ar broposition dishonest a rae an den-se dezi, ha peguement bennâc na zeuhe quet d’e accepti, ne lesse quet cousgoude na verite beza blamet ha punisset. Evelse e c’herru aviziou, penaus, peguement bennâc na gonsantomp quet d’an dentation, hon eus cousgoude pec’het dreizi, abalamour ma zomp caus dezi da zont deomp. Dre exempl gouzout a ràn ervat penaus, pa c’hoarian, e zoun prest da goleri, da douet Doue pe d’e vlasfemi, hac e servich ar c’hoari da dentation din evit quemense, ha rac-se quellies gueich ma en em lacan da c’hoari, e pec’hàn hac ez oun coupabl eus a guement tentation a erruo gueneèn er c’hoari. Dememes mar goun ervat e teu ar gonversation hac an antretien, pehini am bez ganr ur re bennâc, da zigaç tentation din, ha d’am lacat da goueza ganti, hac en em exposàn cousgoude volontieramant en occasion hac en antretien-se, ne deus quet a leac’h da zoueti na doun coupabl eus a guement tentation a zui din a-chano.
Pa aller ivez en em viret ouz ar blijadur pehini a santer dre an dentation, e pec’her ato oc’h e receo, hervez ma zeo bras pe vian, hac hir pe ver ar blijadur pehini a guemerer en-hi, hac ar gonsantamant, pehini a roer dezi. Ar Brinces, peveus a hini hon eus comset, a verit ato beza blamet, mar deu non pas hepquen da glevet ar broposition desonest, pehini a reer dezi, mæs c’hoaz da guemeret plijadur en-hi goude e beza clevet, oc’h antreteni he c’halon gant contantamant var an dra-se : rac peguement bennâc na falfe quet dezi consanti da ober en effet ar pez a broposer dezi, e consant cousgoude gant he speret applica he c’halon var an dra-se dre ar gontantamant pehini a guemer o sonjal ebarz ; hac ez e ato un dra disonest applica pe ar galon pe ar c’horf da un dra disonest. Evelse ivez e consist quement an disonestis en application eus ar galon, na ell quet hep-zi an application eus ar c’horf beza pec’het.
Pa viot tentet eta eus a ur pec’het bennâc, considerit ha c’hui hoch eus roet volontieramant sujet da veza tentet ; rac neuse, an dentation memes ho laca e stad a bec’het, abalamour d’an danger pe en hini ez ouc’h en em exposet, hac an dra-se a ententet mar hoc’h eus gallet eas aoualc’h evita ; ma carfac’h, an occasion, ha mar gouiac’h ervat pe mar tliac’h gout e c’herrufe an dentation gueneoc’h ac’h’ano : mæs ma n’hoc’h eus roet sujet ebet d’an dentation, ne ell e nep fæçon ebet beza ur pec’het evidoc’h. Pa en devez gallet un den miret ive ouz ar plijadur, pehini a zeu varlerc’h an dentation, ha cousgoude n’en devez quet miret, en deveus ato pec’het dreizi en ur fæçon bennâc, hervez ma zeo en em arretet en-hi cals pe nebeut, ha diouz ar pez a so caus d’ar blijadur pehini en deveus quemeret.
Ur Vaoues, pehini ne deveus quet roet a sujet da un den da gestal outhi, hac a guemer cousgoude plijadur er gestou-se, ne les quet na deo da veza blamet, ma na deus quen caus, nemet ar gestou-se, d’ar blijadur pehini a guemer enno. Dre exempl mar deo quen agreabl mouez ar galant, a fell dezàn rei amourousdet dezi, ma zeo ur chalm hac un dudi e glevet o cana, ha mar quemer-hi plijadur non pas ebars en enclasc, pehini a ra an den-se eus he c’harantez, mæs hepquen ebars en douçder hac er chalm eus e gan, n’e deffe quet a bec’het eno ; peguement bennâc na dleffe quet continui pell er blijadur-se, gant aon na dremenne eus ar blijadur er c’han d’ar blijadur en amourousdet. Toudememes eta mar deu un den da broposi din un invention bennâc leun a subtilite hac a finessa d’en em vengi eus va adversour, ha ma na guemeran plijadur na consantamant ebet er venjanç pehini a broposer din, nemet hepquen er subtilite hac er finissa eus an invention-se d’en em vengi, certen e penaus ne bec’han quet ; peguement bennâc cousgoude na d’e quet expediant en em amussen cals er blijadur-se, gant aon n’am douque a nebeut e nebeut da guemeret ur blijadur bennâc er venjanç memes.
Aviziou e vez un den surprenet gant ur mouvamant bennâc a blijadur pehini a zeu incontinant varlerc’h an dentation, abarz ma en devez lequeat evez bonamant ouz ar blijadur-se, hac an dra-se ne ell beza nemet ur pec’het veniel an disterra, pehini a zeu da veza brassoc’h, mar chom dre neglijanç, goude beza evezzeat ouz ar blijadur-se, da varc’hata ganti un nebeut, pe èn a dle e accepti, pe èn a dle e revusi ; hac ar pec’het veniel-se a so c’hoaz brassoc’h mar deu un den, o lacat evez ouz ar blijadur-se pehini a sant, da chom en-hi ur mareat gant ur guir negligeanç hep ober effort ebet d’en em zisober anezi : mæs pa en em resolvomp volontieramant ha gant ur propos diliberet d’en em blijout en hevelep mouvamanchou-se a blijadur, ar propos diliberet-se memes a so ur pec’het bras, mar deo un droug notabl ar pez p’evit hini hon eus ar blijadur-se. Ur goal-viç eo da ur vaoues fallout antreteni caranteziou fal hac amourousdet, peguement bennâc na falfe quet dezi en em rei en effet d’an amourous.