| ◄ Pevare Akt | Pemped Akt | ► |
(E gweled ann theatr, Arzul, kurunet, war he drôn.
Eun tammik pelloc’h, o tostât d’ar ribl, ar barner
braz, ha pevar barner all azezet oc’h enn daol… Eunn
tammik tostoc’h c’hoaz d’ar ribl, e peb penn da daol
ar warnerien, diou gador, unan a-gleiz hag eunn all
a-zeou. War unan, Kervoura, dieren, war e-ben
Trifina, he zreid hag he daouarn chadennet… Etre
ann diou gador-ze ha ribl ann theatr, kadoriou evid
ann duchentil ha tud all al Lez, renket ha kemend
anezho a-gleiz hag a-zeou.
A-uz da benn ar Roue, eur C’hrist braz.
Ann teatr a zo dam-zenval… Tostik omp c’hoaz d’ar
zav-heol…)
Aotrounez, baroned, priñsed ha tud a Lez,
Ho tastumet am euz holl, hirie, em palez,
Evil barna eur strif a nevez-so zavet
Etre priñs Iberni hag e c’hoar, va fried…!
Ar strif-se, Aotrounez, a zo gwall dalvoudek…!
Rak-se ho pedañ holl da selaou eveziek
Komziou ar Rouanez, va fried Trifina,
Ha lavariou ar priñs, va breur-kaër Kervoura…!
Likit evez, mar plij, rak ho parnedigez
A raïo trouz estlamm enn hor Rouañtelez
Hag er bed holl, mechañs… Doue ouz-hoc’h a zell !!!
(Ober a ra zin ar groaz)
Enn han’ ann Tad, ar Mab hag ar Spered Santel,
Ar brujou zo digor !!l Ni, touomp war hol le
Da stoui hor pennou dirag ar wirione
Ha, koustet pe gousto, da na glask nemet-hi…!
Doue r’hor sklerio holl da gavout anez’hi !!!
M’hen tou war va ine…!
Mad, mad !!! Diwar-vremañ
Dizoñjit ho Roue !!! N’edouñ, er prosez-mañ,
Nemet eunn test hebken o c’hortoz, dilavar,
Dre ho parn, Aotrounez, va joa, pe va glac’har…
Barnit eta e peoc’h, ha koustet pe gousto,
Oc’h ho parn, Aotrounez, me, Roue, â zento…!
Barner braz, grit ho karg !!!
Enn hano ann Dreinded
Ra vo ar Rouanez ha Kervoura galvet
Dira-z-omp heb dale… Chetu va gourc’hemenn…!
Emaïnt o tont ho daou, Aotrounez barnerien !…
(Trifina ha Kervoura a erru, hou-man dre ann tu kleiz,
egile dre ann tu deou : ho daou e choumont enn ho
za e-kichen ho c’hadoriou.)
Trifina ha Kervoura ouspenn.
Priñs Kervoura, savit ! Likit hoc’h holl evez
Da na larout amañ nemet ar wirionez,
Rak Doue, a-uz d’eomp, a lenn er c’halonou
Hag a oar diboan kaer daoust d’ann troïdellou,
Euz a vesk ann traou gwir anaout ar gevier…
Livirit d’eomp eta, e komziou freaz ha sklear,
Ar pez a damallit d’ho c’hoar, Rouanez Breiz… !
Va c’halon, Aotrouñez, gand heuz a lamm em c’hreiz
O soñjal e torfed milliget ha spountuz
Great gand ar c’hreg fall-mañ, pell amzer zo, e kuz…!
Ne ve ket eaz, m’hen tou, kavout war ann douar
Eur c’hreg all ken iaouank ha ken fall ha va c’hoar…!
Soñj mad hoc’h euz, mechañs, ec’h eaz ar Roue
Bremañ zo eunn dek vloaz, da Vro-Chall da vale,
Galvet gand Klodowig d’ober eunn unvaniez
A-eneb d’ar Zaozon leun a fallagriez…
E-pad ar bale-ze, Rouanez Breiz-Izel,
Dougerez pell a oa, a c’hanaz eur bugel,
Eur mab hag a dlie pignat war dron ho pro
Eunn devez, pa vije Arzul-ar-Meur maro…
Ac’hañta, va c’hoar fall, adalek ma c’hanaz,
Didruez ha digar, Aotrounez heñ mougaz…!!
Chetu torfed kenta Rouanez Breiz-Izel…!
Evit petra, d’ho soñj, a vougaz he bugel…?
Eunn orged fall, Aotrou, a oa kroget enn-hi…!
Trifina, tamm biskoaz, aboue he dimizi,
Ne garaz he fried, heñ ken mad koulskoude,
Mui heñvel oc’h eunn tad eget oc’h eur Roue…!
Mouget he bugelik, ar c’hreg villiget-mañ,
(Nemet gand spount ha mez zellet out’hi n’hellañ !)
A dlie d’he fried, kel leal, ken gwirion,
War aliou Satan, gand grad vad he mignon,
Stegna bep seurt pechou hag ober hel laza…!
Oh, eur vaouez a daill eo va c’hoar Trifina…!!
Arzul maro, he soñj a oa gand he mignon
Dimizi hep dale hag heñ zevel d’ann tron
Da c’houarn Breiz-Izel ha d’hi gwerza d’ar Saoz
Ho kwasa enebour ha dalc’h-mad o c’hortoz
Eunn dro vad d’ho plega dindan he lezennou…!
Toui a rit-hu, priñs, ez eo gwir ho komziou…?
M’hen tou war va ine !!!
Da nerza ho lavar
Hoc’h euz testou, mechañs…?
Ia, ia, tri pe bevar…
Pa vezo deut ann heur, me ho galvo amañ,
Hag holl e tiredeint war va ger, a gredañ…!
Fisians am euz enn-he…!
A walc’h eo…!
(Da Drifina)
Trifina,
Klevet hoc’h euz erfad tamallou Kervoura…!
Livirit d’eomp, m’ho ped, hag hi a zo gwirion…
Komzit e komziou freaz, heb troïdell, Itroun…?
Aotrounez, va breur paour a zo foll, a gredañ !
Red eo ma ve kouezet, enn eunn taol war-n-hezañ
Eur c’hleñved fall bennag… Eunn den enn he spered
N’hen dije birviken dirag ann holl laret
Komziou ken dievez, ken nebeud gwir-heñvel,
Ha mechañs e teuio, a c’hrad vad, abenn pell,
D’en em dislavaret…
Me a gred stard. Itron,
Ez eo komziou ho preur leal holl ha gwirion…
Gevier spountuz int holl, m’hen tou dre ann Neñvou !
Ha biskoaz n’am euz great hevelep torfejou…!
Touet am boa beza feal d’e-hoc’h, va Roue,
Ha dalc’h mad gand preder am euz miret ma le…!
Biskoaz n’am euz klasket antell d’e-hoc’h rouejou
Nag ober ho laza… N’am boe ive, m’hen tou,
Biskoaz nep c’hoañt e-bed da werza d’ar Saozon
Hor bro gaër Breiz-Izel, ha va le zo gwirion…!
Kaër ac’h euz, Trifina ! Bremaïk va zestou
A gennerzo, mechañs, gand ho re va c’homziou…!
Amzer, amzer, va c’hoar ! Gwelet e vo emberr
Gand piou emañ ar gwir ha gand piou ar gevier…!
Livirit d’eomp doare maro ho pugelik…!
Rak-tal ma oa ganet, siouaz d’iñ, ar paourik
A varvaz, Aotrounez, dioc’h lavar Kervoura,
Rak, dreiz-ouñ va-unan war ze n’ouzouñ netra…!
Semplet e oann a-grenn ha war nez da vervel…!
O c’henel koulskoude, m’hen tou c’hoaz, va bugel
A reaz eur griaden hir ha klemmuz meurbed,
Hag, ar griadenn-ze, m’hi c’hlev, noz-deiz, bepred…!
O va bugelik paour, kik va c’hik. gwad va gwad,
Da vouga, me, da vamm !!! Ha zonjet ac’h euz mad,
Ma breur, pegen kabluz ez oud dirak Doue
O teurel war da c’hoar eunn tamall evelse…?
A c’hendall, Aotrounez, mar fell d’e-hoc’h gwelet sklear
Ema ar gwir gan-eñ ha gant-hañ ar gevier,
Araog dougen ho parn, evesaït eunn tamm
Ha goude, livirit ha n’edouñ ket divlam…?
Lavar ha dislavar a zo gand Kervoura,
Hag he daou desteni na dalvezont netra…!
D’iñ me ma breur fallakr hen deuz dalc’h-mad laret
E varvaz va bugel raktall ma oe ganet…
Gevier, rak ma mabik a reaz eur griadenn,
Ha m’hi c’hlevaz erfad e-pad va fallaenn…!
Dira-z-hoc’h, bremaïk, va breur a lavare
A oe va c’hrouadur bet mouget gan-eñ-me…!
Penaoz am bije gret eunn hevelep torfed…?
Ma mabik, Aotrounez, biskoaz n’am euz gwelet
He visaj, rak e-pad m’en em gavenn zemplet,
Gand ann amiegez siouaz, eo bet kaset
N’ouzouñ peleac’h !!!…
Itroun, ann amiegez-se,
Peleac’h ema o choum ? Lirit d’eomp he doare…?
N’ouzouñ peleac’h emañ…! Kaër goulenn am euz bet,
Diwar he fenn biskoaz netra n’am euz klevet !
Mes Kervoura, mechañs, a oar peleac’h emañ,
Piou a reer anez’hi… Goulennit digant-hañ…!
Leal eo ann dra-ze…!
(Da Gervoura)
Priñs, lirit d’eomp eta,
E peleac’h en em gav ar vaouez-se brema ?
Klevet am euz laret, Aotrounez, eo maro,
Mes hep gouzout biskoaz peleac’h hag e pe vro…
Iskiz eo kement-se !!! Livirit d’eomp, m’ho ped,
Korf maro ar bugel, peleac’h eo bet beziet…?
N’ouzouñ doare, siouaz…! Dam-dost da Ger-Ahez,
Me gred… Roet am boa urz d’ann amiegez
Da vont d’hen douara war-nez d’ar c’hastell-ze
Ha da zistrei rak-tal da Roazon adarre…!
Da vad gant’hi e oa kaset he c’hefridi
Hag e oa o tistrei hec’h-unan, hast ganthi,
Pa oe, am euz klevet, o tremen eur c’hoat don,
Tizet ha bourreviet gand eur vandenn laêron…
Chetu perag n’hellañ hep fazi lavaret
E pe leac’h ar c’horfik a zo bet douaret…!
Den a skiant e-bed ne gredo kement-se !!!
Goap ac’hanomp a rit, m’hen tou, war va c’hleze !!!
Diwallit, Kervoura, hag eur wech evit mad
Adlivirit amañ e doare deread :
Ma bugel, marvet eo adal ma oa ganet,
Herve ger va fried, pe gant hou-mañ mouget… ?
Mouget eo bet, m'hen tou, gand he vamm Trifina
Gaou a lerez !! Doue az selaou, Kervoura…!
Lak evez, rak he vreac’h a zo hirr ha pounner…
Dislavar da gomziou dievez, va breur ker… !
Na zislarañ netra…! A c’hendall, va zestou
A gennerzo, mechañs, hep dale, va c’homziou !
Galvit ann testou-ze, mar plij gan-e-hoc’h, Barner !
Ha c’houi, Itron, ho re… ?
N'am euz, va fried ker
Neb test a-du gan-eñ nemet va c’houstiañs…
A walc’h eo !! E Doue ema va holl fisiañs !!
Gar-Orjal ?
(He-man, masklet, a zeu da greiz ann teatr hag
zoubl he benn izel dirag Arzul. ha dirag Trifina)
Red eo d’heoc’h zenti oc’h al lezenn
Ha lemel, va mignon, ho maskl diwar ho penn !!!
(Gar-Orjal a daol he vaskl d’ann douar)
Klevet hoc’h euz, mechañs, bremaïk Kervoura
O tamal dira-z-omp distak da Drifina
Pevar dorfed heuzuz, ha da dest oc’h galvet
Da lavarout ho ker war ann traou tamallet…
Komzit dizoan eta hag, enn hano Doue,
Dreist holl, ne livirit nemed ar wirione !
Aotrounez, Kervoura, siouaz, a zo skoet
Gand eur c’hleñved dre holl ha gand ann holl hanvet
« Tersienn ann Enoriou »…! Eunn hevelep klañvour
A zeu prim ha diboan da veza torfedour…
Selaouit mad !!! Ma mestr, mab roue Iberni,
Aboue meur a vloavez, nemet dre warizi
N’hen deuz great eur gammed… Mab ha breur Rouane,
Hen doa c’hoant da c’hounid eur gurunen ive…
Mes penaoz kas da benn he gefridi boaniuz…!
Eunn devez e klevaz e oa Abacaruz
Roue bro ar Zaozon gand al lornez dalc’het
Hep kavout neb louzou da wellat he gleñved.
D’ann neb hen pareche hen doa touet ouspenn
Rei he verc’h ha gant’hi, he dron, he gurunen…
Ha chetu Kervoura da glask dre be zoare
E c’helje dont a benn da wellat ar Roue…!
Enn eul lojennik plouz, du-hoñt, e koat-ann-Noz,
D’ann amzer ma komzañ, e veve eur c’hrac’h koz
Brudet dre-holl er vro, evel eur sorserez
Heb he far war ar bed dre hi gwiziegez…
War ali Kervoura ec’h iz d’hi c’haout, eunn de,
Hag ar c’hrac’h a zeuaz gan-eñ enn he vete…
Petra a lavarjont ho daou…? N’ouzouñ doare !
Ar pez a zo heb mar, adalek ann deiz-se
Kervoura a zeuaz enn-hañ eur c’hemm spountuz !
Na rae nemet soñjal e troñ Abacaruz !
(Da Drifina)
D’ann amzeriou-ze c’hoaz, Itron, va Rouanez,
Enn em gafchoc’h ive da veza dougerez,
Ha, pa zeuaz ar c’houls, e c’hañjoc’h eur mabik…
Doue, kreñva bugel, koañta krouadurik
Ma mestr hen deuz touet e varvaz ar bugel
O toñt war ann douar… Spountusa touadel !!!
Nann, nann, ne varvaz ket, ho mabik, Roue Breiz,
M’hen tou a wir galon ! Gant spount hag heuz em c’hreiz
Va c’halon a lamm c’hoaz, Aotroumez, o soñjal
Am euz-me servichet eur mestr ken kriz, ken fall…!
Mad ! Ma na varvaz ket va mab o toñt er bed
Gand he vamm, dioc’h lavar he breur, eo bet mouget ?
Ann eil gaou, m’hen tou d’e-hoc’h, kemend hag egile
A zo sklear da welet… Chilaouit, Aotroune !!!
Er mare ma teue ar c’hrouadur er bed,
Ho pried, va Roue, a-grenn a oa zemplet,
Ha na wie petra a reat enn-dro d’hezi…!
Ac’hañta, red eo d’iñ disteurel diwar-n’-hi
Eil torfed he breur fall…! Gwaz a ze, Kervoura,
Mar fell d’e-hoc’h d’ann diaoul gwerza evit netra
Ho korf hag hoc’h ine…!
Doue braz ann Neñvou
A zell ouz-iñ bremañ, hag, hoc’h holl gourdrouzou,
Ne rañ van anez’ho…! Den fall ha digalon,
Ha pa dlefenn mervel, me a choumo gwirion
Beteg ar penn bremañ…! Va Rouanez, Aotrou,
Ne welaz tamm e-bed, gwasket gand ar gweñtrou,
Ho pugelik bihan… A veac’h ma oa ganet
Gand ann amiegez rak-tal a oe roet
D’ar vagerez… Hou-mañ, war urzou Kervoura,
(Kervoura a c’houdrouz Gar-Orjal a-neve, hag he-man
a respount)
(Oh, kaër hoc’h euz goudrouz, ze ne ra d’iñ netra !)
War urzou Kervoura enn eul leac’h distro krenn
Hag a viskoaz miret d’ar falla traïtourien…
Enn deiz warlec’h, eur vag, aboue pell kempennet,
A guitaaz, da noz, porzik-mor ar Ieodet…
Magerez ha bugel a oe laket enn-hi
Da vont, war c’her ma mestr, etrezeg Herni…
Da betra kas ma mab d’ar vro-ze, Gar-Orjal ?
Diwar benn kement-se, e ve red d’eunn test all
Doñt da larout he c’her… Hou-nez gwell evid-ouñ
A zo sklerijennet… Bremañ, list ac’hanouñ
Da ziskuiza, mar plij ! M’hi gwel o tont amañ…
Hou-nez a laro d’e-hoc’h traou iskiz, a gredañ !
ouspenn
(Oc’h erruout war greiz ann teatr en em strink d’ann
daoulin)
Me, Zorserez gwechall ha d’ann diaoul gwerzet,
En em strink d’ho taoulin, Aotrounez enoret,
Da c’houIenn digan-e-hoc’h, mar plij, eunn tamm truez
Hag amzer da laret d’ann holl ar wirionez…
Aotrounez, kiriek ouñ, gand glac’har el larañ,
Da veur a dorfed braz, abaoue ma vevañ…
Doue r’ho distaolo diwar-n-ouñ, kent mervel…!
Selaouit va c’homziou, Roue braz Breiz-Izel,
C’houi, Rouanez karet, kouls ha c’houi, barnerien,
Tuchentil, paour, pinvidik, keariz ha bourc’hizien !!!
Eunn devez Kervoura, gand Satan kuzuliet,
A reaz digemenn d’iñ dont buan d’hen gwelet…
C’hoant hen doa da c’houzout ha, dre va gwiziegez,
E oann goest da wellat eunn den gand al lornez…
— « Ia, hep mar, emoun-me ! » Ha neuze, Kervoura :
— « Dre be stum, eme-z-hañ…? Livirit d’iñ peb tra
« A zo mad da wellat roue bro ar Zaozon
« Ha gounid war-eunn-dro hag he verc’h, hag he dron ? »
— « Da genta, e lariz, map henañ eur Roue,
« A dleo war ann tron pignat enn he c’houde,
« E rankit pourvei, adal ma vo ganet…
« Ar bugel-ze, c’houec’h miz gand evez braz maget,
« A vo gan-e-hoc’h, Aotrou, digaset d’am lojenn…!
« E keit-se, e-touez pemp pe c’houec’h kant louzouen,
« Am bezo dibabet ar re muia nerzuz
« Da wellat, enn eunn deiz, lornez Abacaruz…
« E goad ar bugelik, al louzou-ze poazet
« A vezo d’ar Roue da zibri kinniget…
« Goude-ze e tebro kik-rost ar c’hrouadur
« Ha rak-tal e vezo iac’h a bep breinadur…»
O spountusa torfed…!
Ia, mes dre c’hras Doue,
Da fall eo deut ann taol, hag ar bugelik-se
A zo beo, a gredañ, ha kent na vezo pell,
E vo enn ho kichen, Rouanez Breiz-Izel !
Ha gwir a lavarez…?
Va c’homz a zo gwirion !
O Doue, gand ar joa e rann krenn va c’halon…!
Kervoura, ar stered gwechall a du gan-id
Kouls hag al loar bremañ a zo e-eneb d’id…
Breac’h Doue, den digar, en em astenn war-n-oud…
Goulen, pardon !
Biken !!! Ann ifern evid-oud,
Zorserez villiget hag ouspenn evid-ouñ…!
Te zo kiriek d’ar reuz a gouez hirie war-n-ouñ…!
Señt ouz-iñ. Kervoura ! Gouel ha gra pinijen…!
Ann diaoul, r’az tougo d’ann ifern, koz kroc’henn…!
(Endra ma lavar Kervoura he gomziou diveza, Iann
Druillen, gwisket evel eur c’hlasker bara, a dostâ da
greiz ann teatr, diskabel hag he dok enn he zorn)
ouspenn
Pe vicher a rit-hu… ?
Me zo klasker-bara…!
Ha c’houi hen anavez, lirit, priñs Kervoura ?
Ar foeltr biskoaz, m’hen tou, ne weliz ann den-ze
M’ho kav gwall dievez, Aotrou, o larout se…!
Rak dalc’het hoc’h euz soñj eo dre ho kourc’hemen
Am euz gwechall mouget gand eur pennad kordenn
Aziliz, dimezell ho c’hoar baour Trifina…
Ia, ia, kaër hoc’h euz nac’h, soñj hoc’h euz, Kervoura !
Pa fellaz d’e-hoc’h goude rei d’iñ va faeamañt
Gand fae gan-e-oc’h, Aotrou, e leziz hoc’h arc’hañt…
Aboue, nemet gouela na rañ war ann douar
Gand heuz ouz va zorfed… C’houi, priñs fall ha digar,
Pa z’oc’h kiriek d’am foan, gouelit ive d’ho tro
Rag aoun na zeufe beteg ar re varo
D’ho tamall ha d’ho parn… Doue, a c’hell peb tra
Ha mad ha fur e ve bepred kemend a ra…!
(Endra ma lavar Iann-Druillen e gomziou diveza
ann amiegez hag Aziliz, gwisket gant liennou gwenn,
a zeu da greiz ann teatr. Azilis a zo eur gordenn
endro d’he gouzoug. Ann amiegez a zo endro d’he
gouzoug eur roudenn ruz evel ar goad.)
amiegez ouspenn
O weloud Aziliz hag ann amiegez oc’h erruvout war ann teatr, an oll a choum dilavar ha sebezet krenn. Kervoura, o krenna war he zivesker, a lak he zaouarn dirag he daoulagad hag a glask mont kuit, Ann daou deud sparl ann hent out’han, hag en em lak a bep tu d’hezan, hon-man a-zeou hag e-ben a gleis, Aziliz a ziskouez eo bet mouget : ann amiegez a ziskouez eo bet dibennet, Ho diou war-eunn-dro a astenn ho breac’h war-zu Kervoura, o tiskouez anez-han gand ho biz, e-pad eur pennadik amzer. Goude ec’h eont kuit, gorrek heb ober trouz-e-bed.
Amiegez
Nag a draou burzuduz !
Trugare d’ann Neñvou
A oar, pa blij gant’hañ, skleria ar c’halounou
Hag o nerza da glask bepred ar wirione…
Gloar, enor, meulodi ha bennoz da Zoue.
Kendalc’homp, Aotrounez, ha deomp beteg ar penn
Red eo ma vo ho parn fur a leal a-grenn !
Barner, zellit, mar plij Chetu daou dest neve
O tont amañ… Piou int…? Goulennit digant’he !
(Endra ma lavar Arzul he gomziou diveza, ar Vagerez
ha Tremeur a zeu da greiz ann theatr. Tremeur a zo
gwisket e gwenn hag harnezet evel eur marc’hek.)
Vagerez ha Tremeur
Tostaït den iaouañk, ha c’houi, maouez ive !…
Petra e c’hellit-tu diskleria a neve…?
Ar prosez-mañ, siouaz, a zo hir a poaniuz
Hag, abaoue m’eo digor, meur a dra souezuz
Hon euz gwelet enn-hañ… Lirit d’eomp war ho le
Ar wirione, netra nemet ar wirione…
Doue ho klev erfad…! Divezad pe abred
Ar fals testou gant’hañ, hep mar, a ve skoet…!
Me ho ped, Aotrounez, trouc’hit ar c’herden-mañ !!
Rouanez Breiz-Izel chadennet er stad-mañ !!!
Trifina bourreviet evel torfedourez
Abalamour d’eur priñs leun a fallagriez…!
Mezuz ha spountuz eo hevelep tra, m’hel lar,
Ha keuz ho pezo holl da veza bet digar
E keñver eur briñsez ken fur, ken deread
N’hi deuz biskoaz klasket nemet ober ar vad…!
Da gomz ken dievez dirak trôn ho Roue,
M’ho kav gwal dievez, m’hen tou war va c’hleze !
Bremaïk, e kredañ, c’houi ho pezo keuz braz,
Da veza daleet ken pell amzer, siouaz…
Ra vezo great eta, greg, hervez ho koulenn
Dizerennit va greg ha trouc’hit he c’herden !
(Dizerenna a reer Trifina)
Ha bremañ, lirit d’eomp, hep tamm pelloc’h dale
Kement holl a c’houzoc’h…!
Va zest eo va Doue,
Heñ, Mestr ar Rouane, barner ar varnerien…
Va selaouit erfad, tuchentil, marc’heien…!
Ha pa dlefenn mervel, red eo d’iñ diskleria
Ar wirionez bremañ, war-eeun, evel m’ema…
Ar priñs fall Kervoura a zeuaz d’am lojenn
Ha, gourdrouzou gant’hañ, a reaz d’in gourc’hemenn
Mont da vro Iberni gant bugel Trifina…
Eno, e-pad c’houec’h miz, me a dlie maga
Ar c’hrouadurik paour, hep espern mann ebed
Ma vije eur bugel kreñv ha koañt da welet…
Abenn c’houec’h miz ar priñs a dlie, va Roue
Diwar-benn ho pugel kaz d’iñ urzou neve…
Mes Doue a viraz… A-veac’h er vag zavet,
Eur vandenn laëron-vor gan-eomp zo digouezet…
Ez eemp dre nerz gant’he da veza kemeret
Pa gouezaz war hor bag eur barr-amzer diroll…
Hor martoloded paour, siouaz, a veuzaz holl…
Ma magadenn ha me, gand ar mor gwall garet,
War c’herrek kear Alet, emberr, e oe taolet…
Allaz, skuiz braz e oann, ha n’hellen ken fiñval…!
Den war dro e neb leac’h…! Eunn noz ienn ha teñval…
Peleac’h mont…? Ne wienn ! Ha, dreist holl piou gervel ?
E oan m’el lavar frañk, war-nez kaer da vervel,
Pa zigouezaz gan-eomp eskop zantel Alet
O klask, evel bemnoz, ar beorien penseet… [1]
Mont a rejomp gant’hañ d’he di…! Ann den Doue
Eo hen deuz miret d’he-hoc’h ho pugel, va Roue !
Va bugel, va mabik…! Mar plij, heb dale tamm,
Magerez, galvit-hañ !!! He dad koulz hag he vam
Ho deuz hast d’heñ gwelout hag eur wech d’heñ starda
War ho c’halon erfad…! Ha c’houi, priñs Kervoura
Perag e choumit-hu simud ha dilavar…?
Roue Breiz a zo mestr bepred enn he zouar…!
Kemend a lavaro a vo gwirion bepred
Pa z’eo, e touez ann holl, Roue ter ha doujet…!
Gortozomp eunn tamm c’hoaz hag emberr marteze,
Ni a welo kem braz o tont e peb doare…!
(D’ar vagerez)
Peleac’h ema livirit, ar vagadenn. Itron,
Hoc’h euz c’hoañt da ziskouez evet bugel gwirionn
Arzul ha Trifina…?
Zellit-out-han erfad !
Ema, er mare-mañ, dirag ho taoulagat !!!
Piou… ? Ann tamm kañfard-se a zo enn ho kichen,
Glaz evel ar maro ha gwisket holl e gwenn…?
Ia, me eo mab Arzul hag ho c’hoar Trifina,
Ha c’houi a zo eunn den digalon, Kervoura,
Eunn den a dle beza gand ann holl disprizet…!
Va c’horf a zo dister : va c’halon ne d’eo ket…
Me, Tremeur, mab Arzul, a ro d’e-hoc’h ma malloz
Hag ouspenn, war ho pek eur fasad, talv-mann koz…!
(Rei a ra eur fasad da Gervoura, hag e choum, kroa-
zet he zivrac’h, da zellet piz out-han. Ann holl, a-
unan, a stlak gand ho daouarn).
Ifern ha kurunou ! Hevelep dismegañs
Gret da vab eur Roue, ha dirag ann Noblañs
Gand eunn tamm mic’hiek deut n’ouzoun a be-leac’h !!!
Salo da vihana ma vije enn da vreac’h
Eun tammik nerz bennag da c’hoari ar c’hleze
A welañ a-ispill oc’h da c’har gleiz aze…!
Nerz awalc’h a gaviñ, m’hen tou, pa blijo d’e-hoc’h,
Da c’hoari va c’hleze ! Prest ouñ da zikouez d’e-hoc’h
E red em gwazied gwad ruz Arzul-ar-Meur !
Gand grad vad va Roue ha va mamm, me, Tremeur,
Me, priñs a Vreiz-Izel hag ho niz, Kervoura,
Ho kalv d’en em ganna ! Dir enn avel eta…!
(Tremeur a denn he gleze. hag a fich e veg var ann
douar.)
Truez am euz ouz-id, paourik keaz priñs dister !
En em ganna ganid… ? Mez e ve hen ober !!!
Red e vo d’iñ eta rei d’eoc’h c’hoaz eur fasad…?
Dour louz a red, mechans, enn ho korf e leac’h gwad…?
(Rei a ra eur fasad all da Gervoura.)
(Ann holl a slak adarre gand ho daouarn.)
Malloz ruz ! deuz eta ha difenn mad da ler !
Va gwir ha va Doue eo va daou difenner…!
(C’hoari a reont. A-benn eur pennadik Kervoura a
gouez d’ann douar a-hed he gorf, o krial :)
Aïaou ! Gred eo gan-en…! Mez am euz o vervel
O soñjal oun lazet gant dornik eur bugel…!
Ann dorn-ze, Kervoura, a oa ar Gwir gant’hañ,
Hag ann Holl-c’halloudek a nerzaz anezhañ…!
Gwir sklear m’hen gwel, siouaz !!! Choum em c’hichen, Tremeur,
Tostaït, Trifina, ha c’houi Arzul, va breur !
(Ann daou-man a dosta)
C’hoant am euz, kent mervel, evit gounid pardon
Barner ar Varnerien, da vout, eur veach gwirion…!
Chelaouit gand evez va c’homziou diveza,
Ha kemerit truez oc’h ar paour Kervoura…!
C’hoant am euz da zevel, ha, siouaz. n’hellanñ ket…!
Va likit eur pennad em c’hoazez, me bo ped…!
(Arzul ha Tremeur a zikour Kervoura da azeza war eur
gador.)
Trifina, digor frañk dorojou da galon !
Ha teurvez d’az preur paour aotren bremañ pardon
Dreiz-ouñ, va c’hoar, oud bet daouzek vloaz merzerez…
Doue am damant glann oc’h va fallagriez…!
Pardon, va c’hoar, pardon !!!
Doue r’az kennerzo !!!
Ha diwar-n-oud, va breur, peb gwail ra zistaolo !!!
(Staga a ra da ouela dourek)
Trugare d’id, va c’hoar…!
(D'Arzul ha da Dremeur)
Arzul, ha c’houi, Tremeur,
Va fardounit ive!…
N’am euz ken soñj, va breur,
Euz ann holl drouk hoc’h euz, aboue meur a vloavez,
Gret d’iñ-me, d’am bugel, kouls ha d’ar Rouanez…
M’ho pardoun, Kervoura, ha plijet gand Doue
Kemer truez ouz-hoc’h, kerkouls evel-d-ouñ-me !
P’hoc’h euz eur c’heuz ker braz, priñs, d’oc’h holl dorfejou,
N’eo ket me a garje kreski c’hoaz ho poaniou !!!
Evel ma mamm zañtel ha va zad, Roue Breiz,
M’ho pardoun !!!
O Doue gand levenez em c’hreiz
Va c’halon baour a drid !!! Deuz, pa gari, maro !
Va bennoz d’e-hoc’h ho tri. Va bennoz war ho Pro !!!
(Koueza a ra war he gador, maro. Ann holl a choum
eur pennad sebezet krenn. Arzul ha Trifina, gand
Tremeur enn ho c’hreiz, a gouez d’ann daoulin dirag
korf-maro Kervoura, ha klevet a reer anez’ho oc’h
huanadi… Arzul a zav, emberr, hag a lavar :)
Bremañ, p’am euz kavet va mab, p’am euz gwelet,
Dre desteniou sklear, eo divlam va fried
P’hon euz ho tri roet pardon da Gervoura,
E fell d’iñ c’hoaz, Breiziz, hirie ober eunn dra…
Gar-Orjal, sorserez, tostaït d’iñ ho taou
Ha likit, p’ho pedañ, evez braz d’am selaou…
Da ziskouez va doujañs e-kenver va Doue
Ha va anaoudegez, me, Arzul, ho Roue,
A bardon d’e-hoc’h ho taou ho torfejou spouñtuz…!
Bevit, diwar vremañ, evel tud enoruz,
Grit pinijen, klaskit plijout da vestr ar bed
Evit beza gant’hañ, eunn deiz, didamallet…!
Roue, diwar-vremañ, e viñ den fur, m’hen tou !
Em daêrou e fell d’iñ gwalc’hi va zorfejou…!
maro war he gador
C’houi holl a zo testou euz ar burzudou sklear
Great gand krouer ar bed, Breiziz, enn hor c’heñver !
Kavet am euz eur mab, adkavet va fried :
Ar peoc’h a ren er vro ha Breiz a zo doujet…!
Kervoura, va breur-kaer, a zo maro, siouaz,
Mes gand eur c’heuz gwirion d’he holl dorfejou braz…
Doue ra zigoro diraz-hañ dor ann Ee,
Hag ar peoc’h peurbaduz ra vo gand he ine…!
Varc’hoaz, gand lidou braz ar priñs a vo beziet…
Bezit holl em c’hichen, aotrounez, me ho ped…!
Da c’hortoz, e fell d’iñ dirag he gorf maro,
Embann a vouez huel va gourc’hemenn d’am bro !
(Da Drifina)
Trifina, va fried, Rouanez heb he far,
Kals re bell-zo, siouaz, hoc’h euz poan ha glac’har…!
Allaz, ne wienn mann…! Deuit bremañ, Itron,
Ho pried ho ped stard, deuit war he galon…!
(Trifina a dosta — Arzul a bok d’hezi, hag a lak eur
vreac'h d'hezan war hi skoaz.)
Ha te, va mab, deuz prim e-kichen da Roue…
Rag Roue Breiz, Tremeur, a zo da dad ive…
Deuz etre va divreac’h, etre divreac’h da vamm,
Da vamm baour merzerez, hi ken fur, ken divlam…
Deuz, ma mabik karet…!
O Doue, pebez joa !
(Arzul a stard war-eunn-dro Tremeur ha Trifina etre
he ziwrac’h hag a bok d’hezo karantezuz, Ann holl
aktourien all a stlak a-unan gand ho daouarn, o krial :)
Bevet Arzul, Tremeur ha bevet Trifina…!
(E keit-se, Arzul a zav war he dron, Tremeur a-zeou
ha Trifina a-gleiz d’hezan :)
Breiz-Izelliz, priñsed, tuchentil, barnerien,
Keariz, paour, pinvidik, koz, iaouañk, kouerien,
C’houi holl pere a bleg dindan va lezennou,
Dirak korf va breur-kaër. selaouit va c’homziou…!
Touet a rañ mirout holl wiriou Breiz-Izel,
Keit ma viñ e buez, e peoc’h hag e brezel…
Hor feiz, " iez hor tadou " hag hor giziou karet,
Va foan holl a lakiñ d’ho c’henderc’hal bepred,
Ha war va lerc’h va mab, askavet dre vurzud
Ho dalc’ho kouls ha me…!
Ne viñ bouzar na mud,
Pa vo red d’iñ difenn Bro va zad ha va Bro,
M’hen tou dirag ann oll, dirag ar c’horf-maro
Astennet dira-zoc’h, hag a oe Kervoura…!
Ha c’houi, Rouanez Breiz, ne livirit netra ?
Toui a rañ derc’hel da fiziout e Doue,
Da choum, keit ma veviñ, feal d’e-hoc’h, va Roue,
Da zeski gand evez da Dremeur, hor bugel,
Karout Mestr ann Neñvou hag hor bro Breiz-Izel…!
Ann tri le-ze, warc’hoaz, dre holl a vo klevet !!!
Gwell aze, rak hor ger ne vo biken torret !
Bevet pell hor Roue, Tremeur ha Trifina !!!
Bevet Doue a ra mad-tre kemend a ra !!!
(Montroulez, c'houevreur, 1899)
CH. GWENNOU.
- ↑ Naufragés.