Simon a Vontroulez/Chabistr XXI
A. Ledan, 1834 (p. 93-96)
Simon a Vontroulez a ancourach messaerien langour ha feneant d’en em occupi.
Pa voemp rentet ur pennad mad eus an ty, Simon a Vontroulez a lavaras dìn : Sonjal a ra dêc’h-hu e zeo yac’hêt an dud-hont, ha ne gredont mui e tistro ar re varo ? — Mes, emedòn, seblantout a ra dìn o deveus recevet ur guentel vad aoüalc’h evit se. — Eh bien ! en em drompla a rit, va c’hamarad qêz. Ne zeus drouc ebet diessoc’h da yac’hât eguet an aoun, hac e zòn certen na vez netra êzettoc’h evel d’o laqat c’hoas da gredi en se, hac er supertitionou all. — Mezus bras eo gouscoude, emoun-me, ha goal afflijant, guelet c’hoas o ren, en amzer ma vevomp, surpertitionou evelse.
Güir eo se, hac un druez eo ; ha gouscoude er c’hreder eus a dad da vab er familiou a neglich education o bugale. Guelit penaus an dud qêz-se o deus abafet ha douaret o innoçant bras a vab ! Carguet oll eo e benn eus an istroguellou-se ; hac ez oun certen penaus, evitàn da veza bras ha crén evel ma zeo, ne gredfe qet teuler an eil troad arauc eguile el lec’h ma vez teval. Me garfe ervad e vez possubl persuadi d’ar guerent da nonpas james ober aoun d’o bugale, ha da nonpas implija ur voyen qen dangerus, pe evit o funissa, pe evit o renta docil.
Credapl eo, ma vez interrojet an darn-vuia eus ar re a guez en drouc-sant, o deus ar moustreric en nôs, e respontfent e tiguez an dra-se dre beza bet grêt aoun dezo pa zoant bugale. — Ar pez a lavarit a so güir, tad Simon. Gallout a rafet memes ajouti penaus ar spontou-se grêt d’ar vugale, a so capapl da rêi dezo ar maro var ar plaç. N’eus qet pell-amzer em boa lennet en ur bultin un avantur horrubl. Ur buguelic paour o veza bet laqet en e gavel gant ar plac’h, a voe gourdrouset ganti da laqat ar blei da zont d’e guerc’hat, ma na chomje qet tranqil. Ar c’hrouaduric paour a voe qen horrublamant spontet eus a se, ma voe cavet maro, pa deuas ar plac’h da velet hac én a voa cousqet. — Oh ! va Doue, eme Simon, ma ouffe an oll droug a ell ar spont da laqat erruout, n’en em exposfet qet qen alies da ober poltronet eus ar vugale.
En eur gozeal evelse, ec’h arrujomp en un andret e pelec’h e voa pautret o tioüal o zaoud. Epad ma edo an tropel e creiz ur soulec o peuri, an daou vessaer yaouanq, a bere ar c’hossa a elle caout seitec vloaz, a voa astennet dindan ur vezen, hac a seblante anter-gousqet. Simon a Vontroulez a dostas outo hac a lavaras dezo : Me grêd, va mignonet, noc’h eus qet aoun e teufe ar blei da baqa unan benac eus ho saoud, pa zeo güir e cousqit qen tranqil. — Bah ! eme an bini bras, en eur frotta e zaoulagad, ne zeus qet a zanger ; ar blei ne deu qet dre amâ ; hac ouspen-se, ar c’hy so tost, hac hon avertisfe. — An dra-se a ell beza, eme Simon ; mes gant se tout, ne alfec’h-hu qet implija hoc’h amzer en ur fêçon muioc’h util evidoc’h ? Aoüalc’h oc’h eus deus an nôs evit cousqet. Epad ma tioüallit ho saoud, pere na occupont ac’hanoc’h nemet un nebeut, e zeus meur a dra a alfec’h da ober. — Peseurt traou eta, autrou marc’hadour ? — D’abord, ma oufac’h lenn, ec’h alfec’h tremen un heur benac d’en em instrui eus a draou util. Beza zeus levriou a zisqfe dêc’h penaus qemer soign demeus an anevalet, evit tenna ar muia profit diouto. Pa vouifec’h an dra-se, ha pa ho pezfe cresqet danvez ho mestr, e paefe muioc’h ac’hanoc’h. Goude ec’h alfec’h c’hoas en em occupi eus a labouriou bian, a bere ar profit a vez evidoc’h. Guelet a meus messaerien eveldoc’h, en eur dioüal o loened, elec’h cousqet evel feneantet dindan ur vezen, a dremene o amzer da dressi plous evit ober tocou, pere a verzent ur pris mad. Evit exempl : me va-unan, ma ho pije bet tocou, em bije o frenet diganêc’h, hac e vije qementse gonezet evidoc’h. Beza e zeus darn all inginus, hac en em amus da ober c’hoariellachou evit ar vugale, hac a vez güerzet mad er c’hæriou. Anfin, pa vez ententidiguez ha bolontez vad, e rêr implich eus a dout. Mes an hini a ya da gousqet hep sonch, a zifun hep ressourç. Mar cuntinuit da ober evel a rit, e vezot messaerien evit ar re-all epad ho puez ; mar grit evel a lavaràn dêc’h, e vessaot evidoc’h oc’h-unan un deiz da zont. Differanç so etre an dra-se, neo qet güir eta ? Mes differant eo ivez pe labourat pe chom da ober netra. Yaouanq oc’h, ha noc’h eus qet ho tivrac’h hac ho taouarn evit nonpas en em servicha eus anezo. Dont a reot da veza côs ; arabat eo en em laqat e câs da lavaret : Perac n’a meus-me qet grêt an dra-se-hont ? Credit ac’hanòn, va mignonet : chenchit a fêçon, hac a ben ur bloavez benac amâ e lavarot : Elleal, an tad Simon a Voutroulez en devoa roet deomp un avis mad, hac hon eus grêt mad er selaou ha senti outàn.