| ◄ Ag er Sacrifice ag en Overèn | Éxplication ag er Pedènneu ha Ceremonieu ag en Overèn | A certæn Pratiqueu a bur Devotion ► |
Durand ma vai er Belêg doh hum usquein, hum represantét en Arh-Æl Gabriël é hannoncein d’er Uériès er Mister ag en Incarnation ; hac a pe za rr Belêg doh en Autær, hum represantét hur Salver é monèt d’er Jardrin-Olivèt.
R Belêg e gommance en Overèn dré Sign er Groès ; eit discoein é ma Hanhue en Drindèd Santel en hum assamblér eid inourein er mimoër a Bassion Jesus-Chrouist. Arlerh ean e lar gùéh-t’er-uéh guet er bobl er Psalm, Judica me, Deus... péhani-zou un avertissemant demb de hum breparein, eit ma heèllehèmb tostad guet confiance ha guet ur joé
santel d’en Autær, ar béhani é teli boud offrét er Sacrifice. Er Psalm-ze e zou bet composét guet David én amzér ma téhai éraug Sàul, ha ma hoai contraignét de vihuein ér mæz ag é vro. Er Profæt santel e hum accourage dré en espérance en dès de retourn un dé de Jerusalem, ha de hum bresantein dirac Doue ital é Autær, eid offrein dehou Sacrificeu. Contraign-è demb ehue bihuein peèl doh en Nean hur gùir bro ; ni e zeli hum accouragein ha hum gonsolein dré en espérance a arrihue inou. En Autær e zou er figur ag en Nean ; réd-è tostad dehi guet confiance ha guet ur joé santel. Er Belêg e gommance er Psalm, hac er bobl e rescond.
Er Belêg. Me dostei d’Autær Doué.
Er Bobl. D’en Doué e ra ol joé me youantiss.
Er Belêg. Juget mé, men Doué, ha difforhet mé doh en nation péhani n’en dai quet santel ; delivret mé ag en dén diléal ha trompour.
Er Bobl. Rac, o men Doué ! hui-zou me nærh : perac en e hoès hui me forbanét, ha perac é vehèn-mé hemb joé, durand ma hon affligét guet m’enemis.
Er Belêg. Groeit ma splannou hou sclærdér hac hou c’urionné ; int vou em honduiou hac em laquei ar hou Manné santel hac én hou Tabernaqueu.
Er Bobl. Me dostei d’Autær Doué, d’en Douè e ra ol joé me youantiss.
Er Belêg. Me gannou mêlodi deoh, o men Doué ! ah ! m’inean, perac é hous-té trist, ha perac en em zroublés-té ?
Er Bobl. Espér é Doué ; rac m’en trugairiquei hoah, a p’en dai ean-è men Doué, me ol joé ha confortance.
Er Belêg. Gloër d’en Tad, ha d’er Mab, ha d’er Speret-Santel.
Er Bobl. Èl mei bet a gommance, re-vou bermen ha bamdé, ha de virhuiquin.
Ol er bobl e zeli larèt, ahoèl a galon, er Psalm-ze guet er Belêg ; rac ol en hun nès dobér a dostad d’en Autær guet santimanteu a fé hac a gonfiance, eid offrein er Sacrifice dré zeourn er Belêg. N’el larér quet durand er Bassion nac é Overènneu er-ré varhue ; rac é circonstanceu quen trist en Ilis ne gaige nitra joyus én hé Officeu publiq. Bout-ç’ou ehue paud a Gouvandeu é péré éléh er Psalm-ze, é larér Pozènneu tènnét a Psalmeu-aral.
Disquênnet a speret guet Jesus ér Jardrin-Olivèt : a pe vou er Belêg d’en Autær, chonget gueneoh peh tarh-calon oai bet eit-t’ou bout trahissét guet unan ag é Apostolèt.
Rlerh er Psalm Judica me... er Belêg hac er bobl e ra ou Hovezion general, eit hum burifiein ag er fauteu distér, péré e eèllehai mirèt ne dostehèmb d’en Autær santel, guet confiance ha guet joé. En ol e ouair er Confiteor, (Me govessa doh Doué, &c.) n’en dai quet requis en éxpliquein.
Quênd commance é Govezion general, er Belêg e lar er honzeu-men ag er Psalm 123.
Er Belêg. Hur secour e zou é Hanhue en Eutru-Doué.
Er Bobl. Péhani en dès groeit en Nean hac en doar.
Nezè ean é gommance é Confiteor ; mæs él léh ma lar èr bobl ha dohoh hui, me Zad ; ha hui, me Zad : ean e lar, ha dohoh hui, mem berdér ; ha hui mem berdér, &c. A pe vai achihue Covezion er Belêg, er bobl e lar :
» Re-zei en Doué ol-buissant d’obér deoh misericord, de bardonein deoh hou péhedeu ha d’hou condui d’er vuhé éternel. »
Er Belêg e rescond ; El-ce re-vou groeit. (Amen.)
Arlerh m’en devai groeit er Fidelèt ou Hovezion general, er Belêg e ra eit-t’ai er memb pedèn, ha nezè ean e oulèn eit-t’ou hac eit-t’ai misericord guet Doué dré er bedèn-men :
» Re-zei en Doué ol-buissant hac ol-misericordius d’accordein demb er pardon, en absolvèn hac er remission a hur péhedeu. »
Er Bobl e rescond : El-ce re-vou groeit.
Èl-ce er Belêg e oulèn misericord dré bedènneu er bobl, hac er bobl dré bedènneu er Belêg, eit ma pligeou guet Doué ou furifiein en eil hac éguilé, ha ma heèlleint offrein er Sacrifice santel guet confiance.
En ul larèt er Confiteor, ni e avoué dirac en Nean hac en doar é homb cablus a hilleih a béhedeu : ni ou hovessa doh Doué, hun nès offancét, doh en Ælèt hac er Sænt, péré e zeli bout azéét guet Jesus-Chrouist eit jugein er béd, ha doh er Belêg, péhani e zalh én hur hevir léh en Eutru-Doué ar en doar ; hac arlerh ni e bèd en Ælèt hac er Sænt de oulèn aveid-omb misericord ha de vout hun Avocadèt ital en Eutru-Doué. Anfin ni é sco ar hur halon, avèl er Publiquein, eit discoein é hanàuamb hur fauteu hac en hun nès quæ a nehai.
Er Belêg hac er bobl e gontinu de oulèn pardon ag ou fauteu, hac er græce de vout purifiét, eit ma veint dign de dostad d’en Autær santel. Chetui er pedènneu e larant gùéh-t’er-uéh :
Er Belêg. Men Doué, taulet ar-n’amb ur seèll amiabl, eit rein demb ur vuhé nehué.
Er Bobl e rescond : Hac hou pobl e hum rejouissou én-ah.
Er Belêg. Discoeit temb é hoh misericordius.
Er Bobl. Ha reit temb er Salvér e za a hanah.
Er Belêg. Men Doué, cheleuet me fedènneu.
Er Bobl. Ha re-sàuou mem boéh beèd-oh.
Er Belêg. En Eutru-Doué re-vou gueneoh.
Er Bobl. Ha guet hou speret.
Nezè er Belêg quênd monèt doh en Autær, e sàu-é zeourn d’er h’lué, hac e lar a voéh ihuel, Oremus, (Pedamb), eid avertissèin er bobl de larèt guet-t’ou er pedènneu-men :
» Men Doué, hou supliein e ramb de bardonein demb ha d’éffacein hur péhedeu, eit ma vehèmb pur assès eit tostad d’er vamèn ag en ol santeleah dré Jesus-Chrouist hur Salvér. Èl-ce re-vou groeit. »
» Men Doué, hou supliein e ramb dré vériteu er Sænt e zou ou Relégueu amen (A-ze er Belêg e voq d’en Autær) de bardonein deign me féhedeu. »
Liès durand en Overèn er Belêg e voq d’en Autær hac e zistro doh er Fidelèt en ul larèt, en Eutru-Doué re-vou gueneoh ; eit ou saludein a berh Jesus-Chrouist represantét dré en Autær, hac eit ou avertissein de laquad ol ou chonge ér Sacrifice : hac er bobl e rescond dehou, ha guet hou speret, eit discoein é rant én éffæd attantion ar er péh e bass ar en Autær.
N Introït e zou un Antién tènnét ordinæremand ag ur Psalm-benac ; ha guharal é larait er Psalm pèn-d’er-bèn. Arlerh é larér : Gloër d’en Tad, ha d’er Mab, ha d’er Speret-Santel, &c. èl én achémand ag en ol Psalmeu. Hanhuét-è Introït, rac m’er hannér ér momand ma ha er Belêg doh en Autær, ha rac m’en dai er guettan pedèn e lar er Belêg a voéh ihuel goudé ma vai montét doh en Autær. En Ilis e zezir ma tei er bobl de gannein, pé de larèt é secrèd en Introït guet er Belêg.
Er mod de larèt lod ag er pedènneu én ur horn ag en Autær, lod é creis, ha lod ér horn aral, e zou deit a nebedigueu. Ne chervige de nitra hum abus de zévis er ræzonieu naturel en dès reit léh d’en usage-ce : mæs rein e rér dehi ehue un éxplication misterius. Er horn diheu ag en Autær e represantt er Juivèt, péré-zou bet er-ré quettan galhuét d’er Fé ; hac er horn clei e represantt en Idolatrèt, péré en dès receuét guet joé en Aviél en doai er Juivèt disprisét. Eit degass chonge temb ag er græce-ze reit d’en Idolatrèt diarbèn refus er Juivèt, é leinér ér horn diheu ag en Autær er péh-zou é raug en Aviél, hac é leinér, pé é cannér en Aviél ér hosté clei. Mæs anfin er Juivèt e hum gonvertissou ; hac eit quemènt-ce-è é tegassér arrè el Livr d’er hosté diheu ag en Autær, quênd achihue en Overèn.
R bedèn Kyrice, eleison e zou guirieu grêq ; péré e senéfi, Eutru-Doué, hou peèt truhé dohemb. En Ilis e adrèss er bedèn-ze tair-gùéh de bep-unan ag en tri-Person adorabl ag en Drindèd, hac e recommand d’er bobl hé larèt guet er Belêg, pé hé hannein guet santimanteu bras a humilité ha guet en disposition ag ur galon péhani e santt hé misèr, hac e oulèn misericord, en un avouéein en hi dès nahét Jesus-Chrouist muit eit tair-guéh, èl m’en doai groeit S. Pierr.
Én un Overèn-Brèd er Belêg e ançans en Autær durand ma cannér er Kyrie, eleison, eit presantein de Zoué pedènneu er bobl péré e oulèn misericord, hac eit supliein é Vajesté divin de receu er pedènneu-ze, dré Jesus-Chrouist figurét dré en Autær.
Er hommancemand ag en Hymn Gloria in excelsis, e zou bet composét guet en Ælèd a pe annoncezant d’er Vugulion Gannedigueah Jesus-Chrouist. En Ilis en dès ean achihuét, hac e zezir ma tei er bobl d’el larèt, pé d’er hannein a galon mui eid a vêg.
» Gloër de Zoué é lein en Nean, ha peah ar en doar d’en dud a volanté vat. Ni hou mêl a guemènt ma homb capabl. Ni hou ç’ador. Ni hou clorifi. Ni hou trugairica diarbèn hou cloër infini. O Doué, Roué en Nean ! O Doué, Tad ol-buissant ! O hun Eutru Mab uniq Doué, Jesus-Chrouist ! O Eutru-Doué, Oén Doué, Mab en Tad ! O hui péhani e éfface péhedeu er béd, hou peèt truhé dohemb ! O hui péhani e éfface péhedeu er béd, receuet hun humbl pedèn ! O hui péhani-zou azéét én tu diheu d’en Tad, hou peèt truhé dohemb ! Rac hui zou hou ç’hunan santel, hou ç’hunan er Mæstr souveræn ; hou ç’hunan drès en ol treu crouéét, o Jesus-Chrouist, guet er Speret-Santel é gloër Doué en Tad. El-ce re-vou groeit. »
Èl men dai er Gloria in excelsis, ur Hantiq a joé, n’el larér quet é Overènneu er-ré varhue, nac én déieu a bénigèn.
Oudé er Gloria in excelsis, er Belêg e voq d’en Autær hac e zistro doh er Fidelèt eit ou saludein, èl m’hun nès deja larèt. Ean e zigueor é zivréh en ul larèt, Dominus (en Eutru-Doué), hac ean e joéntt é zeourn en ul larèt, vobiscum (re-vou gueneoh) ; eit discoein dré er gest-ze en dezir en dès ma hum joéntou Doué guet er bobl, ha ma vou guet-t’ai. Nezè ean e dro arrè doh en Autær, hac e lar, Oremus (Pedamb), en ur sehuel é zeulagad hac é zeourn trema er Grucifi, eid avertissein er bobl de hum joéntein guet-t’ou a intantion hac a attantion, ha de lusquein, èl-d’ou, ou halon trema Doué. Rac-ce é ma hanhuét er bedèn e larér nezè, Collect, de larèt-è, dastum hac union a santimanteu ha dezirieu er Fidelèt eit bout presantét de Zoué. Er bedèn-ze e change revè er Gouïlieu hac er Misterieu e inourér durand er blæ. Durant ma vai er Belêg doh hé larèt, ean e zalh é zivréh digueor, revè er ourhæmèn en dès reit S. Paul d’en dud, de bedein en ur sehuel deourn pur trema Doué.
A pe vai achihue er Collect, er bobl e rescond, Amen (El-ce re-vou groeit), eit rein d’antand en ou dès laqueit ou attantion, ha goulènnét ehué guet Doué er péh en dès er Belêg goulènnét, é hanhue en assamblé. Rac-ce eit ma heèlleint larèt guet gurionné en ou dès laqueit ou attantion, ind e zeli hum joéntein guet er Belêg, eit pedein èl-d’ou ha guet-t’ou é Hanhue Jesus-Chrouist.
Arlerh er bedèn-ze er Belêg e leine, pé e gàn en Abostol, péhani-zou ul Leçon tènnét ag er Scritur santel, e rér d’er bobl eit ou instrugein hac ou disposein de brofittéin ag er Sacrifice. Hanhuét-è Abostol rac ma vai tènnét ordinæremand a Lihéreu S. Paul pé en Apostolèt-aral. Guharal é larait perpet dihue Leçon èl-ce, unah ag en ancién Testamant, hac en aral ag en Testamant nehué, èl ma rér hoah guhavè d’en déieu yun. Nezè er Belêg goudé m’en devai larét, Oremus (Pedamb)quênd er Collect, e soupl en ul larèt, Flectamus genua (toujamb ar hun deulin), ha quentéh en ur sehuel, ean e lar, levate (sàuet) ; rac guharal a pe rai er Belêg er ceremonieu-ze, er bobl e hum brosternai eit pedein un hærrad é silance, hac e sàuai eit cheleuèt er Collect hac el Leçon e larait ar hé lerh.
Er Fidelèt e zeli cheleuèt en Abostol guet respèt hac attantion, ha laquad poén de brofittein ag el Leçon-ze.
Er Graduel e zou pedènneu e larér itré en Abostol hac en Aviél. Tènnét-ind ordinæremand ag ur Psalm pé ag un andræd-benac ag er Scritur santel. Ind e change revè en amzér hac er Gouïlieu, hac e chervige de breparein er bobl de cheleuèt erhad en Aviél.
Arlerh er Graduel é en Alleluia, de larèt-è, mêlamb Doué, péhani-zou ur han a joé, eit discoein é houiamb grad de Zoué ag er græce en dès reit temb de hanàuein er urionné. Guhavè, é spécial d’er Gouïlieu bras, é cannér hoah ar er memb ton guet en Alleluia, ur Brozèn, péhani-zou ordinæremand un instruction ar er Mistèr, pé ar er Gouïl e inourér.
D’en déieu a bénigèn ne larér quet Alleluia : mæs larein e rér én é léh ul lod-benac ag ur Psalm, pé memb ur Psalm pèn-d’er-bèn ; hac er bedèn-ze e zou hanhuét Træt, rac m’hé hannér ar un ton canvéus, pé rac m’hé hannér pèn-d’er-bèn èl d’hun henal.
Er bobl e zeli ehue larèt, pé cannein er pedènneu-ze, pé gobér méditation ar en instructioneu ou dès cleuét én Abostol, pé laquad ou chonge guet un dra vat-benac, pé gobér ur bedèn-benac é particuliér eit hum zisposein de cheleuèt en Aviél.
Uênd commance en Aviél er Belêg e soupl é creis en Autær, hac e lar er bedèn-men :
» Doué ol-buissant, purifiet me halon ha men divès, avèl m’hou poai purifiét guêneu er Profet Isaï guet ur hleuèn tan : pligeèt guet hou misericord me rantein ehue pur, eit ma heèllein, èl ma faut, annoncein hou ç’Aviél santel, dré Jesus-Chrouist hur Salvér. El-ce re-vou groeit. »
Durand er bedèn-ze er bobl e zeli goulèn guet Doué er græce de brofittein ag en Aviél e yér de larèt ; hac a pe lar er Belêg, Dominus vobiscum (en Eutru-Doué re-vou gueneoh), ind e zeli renehuéein ou attantion, en ur gonsidérein é hant de gleuèt conzeu ha Doctrin Jesus-Chrouist.
Er Belêg e ra Sign er Groès ar el Livr ag en Aviél, eit rein d’antand ne brofittér a Zoctrin Jesus-Chrouist meid é quemènt ma carér é Groès, é boénieu hac é souffranceu. Ean e ra hoah Sign er Groès ar é dàl, ar é zivès hac ar é galon, hac er Fidelèt e rinq ehue gobér èl-d’ou, eit disclæriein n’ou devou jamæs méh ag er gurionnéeu ag en Aviél, mæs en ou avouéeint a voéh ihuel, hac é laqueint ou ol joé d’ou héli ha d’ou fratiquein.
Er Fidelèt e chom én ou sàu durand en Aviél, eit discoein é mant prest d’aboeissein de voéh Jesus-Chrouist, péhani e gonz doh-t’ai én Aviél, hac é tougant respèt d’é Zoctrin.
A pe vai achihue en Aviél ha ma voq er Belêg d’el Livr, er bobl e rescond, Laus tibi, Christe (Jesus, re-vehet mêlét), eit discoein en dezir ou dès ma tei en ol de zoug d’en Aviél er respèt hac en aboeissance e rantant-int dehou guet er Belêg.
Ordrénét-è gobér, d’er Sulieu é spécial, er Pron arlerh en Aviél, eid éxpliquein d’er bobl un dra-benac ag er péh e vai bet leinét, pé ur poénd-benac ag er Religion. (Larét hun nès deja eit petra é rér er Pron, en un éxpliquein en eil a Ourhæmeneu en Ilis).
Uharal a pe oai achihue er Pron, é havertissait er bénitandèt hac er-ré ne oènt quet badèét, de sorti ag en assamblé, ha nezè é larait, pé é cannait, èl ma rér bermen, er Symbol hanhuét a Nicé, rac mei bet composét a greihue ér Honcil general a Nicé, assamblét inemp d’en héritiq Arius, péhani e nahai Divinité Jesus-Chrouist. Er Fidelèt e zeli ehue larèt er Symbol-ze, pé er cheleuèt, pé er hannein én ou sàu, eit disclæriein guet solamnité é credant ol er péh e vai bet leinét tehai én Aviél hac éxpliquét ér Pron, hac é general ol er péh e grèd en Ilis.
» Me grèd én un Doué hemb quin, en Tad ol-buissant, péhani en dès groeit en Nean hac en doar, hac ol er péh e uélér ha ne uélér quet ; hac én un Eutru hemb quin Jesus-Chrouist Mab uniq Doué, ha gannét ag en Tad a ol éternité. Doué a Zoué, sclærdèr a sclærdér, gùir Doué a uir Doué ; péhani n’en dai quet bet groeit, mæs engeandrét, péhani-zou lodêq én ur memb sustance guet en Tad, ha dré béhani é ma bet groeit quemènt-tra-zou. Péhani-zou disquênnét ag en Nean aveid-omb-ni tud, hac aveit hur salvedigueah. Péhani en dès quemérét ur horv hac e zou gannét ag er Uériès Vari dré operation er Speret-Santel, Hac en dès hum hroeit Dén. Péhani zou bet ehue grucifiét eid-omb idan Ponce-Pilat, en dès andurét hac e zou bet laqueit én ur bé. Péhani-zou resuscitét en drivèt dé revè er Scritur. Péhani-zou montét d’en Nean hac azéét én tu diheu d’en Tad. Péhani e zei un eil gùéh lén a hloër eit jugein er-ré vihue hac er er-ré varhue, hac a béhani er Ranteleah e vou hemb fin. Me grèd ér Speret-Santel, péhani-zou ehue Doué hac e ra er vuhé ; péhani e za ag en Tad hac er Mab ; péhani-zou adorét ha glorifiét assambl guet en Tad hac er Mab ; péhani en dès conzét dré guêneu er Profætèt. Me grèd en Ilis péhani-zou Unan, Santel, Catholiq hac Apostoliq. Me hanàu ur Vadiènd hemb quin eid er remission ag er péhedeu ; hac ingorto-on a resurrection er-ré varhue, hac ag er vuhé de zonnèt. El-ce re-vou groeit. »
Er Symbol-ze e zeli bout cannét ol assambl, èl d’un henal, ha non pas pozèn-ha-pozèn èl er Psalmeu. N’el larér ordinæremant meit d’er Sulieu ha d’er Gouïlieu principal, èl mei Gouïlieu er Uériès, ré en Apostolèt ha ré en Doctorèt ag en Ilis, a gaus d’er péh ou dès groeiteit perdêg ha dihuèn er Fé.
Rlerh er Symbol er Belêg e salud er bobl dré er honzeu-men ; en Eutru-Doué re-vou gueneoh : ha goudé m’ou dès rescondét, ha guet hou speret, eit discoein é mant attàu joéntét a attantion guet-t’ou, ean ou avertiss de renehuéein ou devotion, en ul larèt, Oremus (Pedamb). Nezè er Belèg e lar un Antién tènnét ag er Scritur santel, ha péhani e jauge guet er péh e ya d’obér.
Guharal, opèn en Antién, é cannait ur Psalm durand ma hoai occupét er Belêg é receu proveu er Fidèlèt. Mæs a oudé mei torrét er mod de monèt de brov én Overèn, a gaus d’en abusanceu e arrihuai diarbèn quemènt-ce, béniguein e rér bara, péhani-zou offrét é hanhue er bobl, eit bout rannét itré-d’ai é sign a union hac a Gommunion. Èl-ce er Belêg n’offr bermen de Zoué meid er bara hac er gùin déstinét eid er Sacrifice, hac e oai provét guharal dré er bobl. Quemér e rait én amzér-hont ag er proveu er péh e oai requis eid en Overèn hac eit sacremantein er-ré e oai disposét de gommuniein, ha béniguein e rait er rest eit bout rannét é sign a Gommunion, itré er-ré e assistai én Overèn hemb communiein.
Er Belêg en un offrein er bara de Zoué, e lar er bedèn men :
» Receuet, o Tad santel ! Doué ol-buissant hac éternel, en Hosti-men pur ha glan, e offran deoh, mé hou servitour indign, deoh-hui men Doué, en Doué bihue ha véritabl : m’en offr deoh eit me fehédeu, péré-zou hemb nombr, eit m’offanceu ha lisidantæt, eid ol er-ré-zou amen presant, ha memb eid en ol Fidelèt Crechénion bihue ha marhue, eit ma vou aveid-on hac aveit-t’ai ur vamen a salvedigueah eid er vuhé éternel. El-ce re-vou groeit. »
A pe lar er Belêg quênd er Gonsecration, un Hosti pur ha glan, ne gonsidér quet a nehou er bara hac er gùin revè er péh m’en dint a nehai ou hunan, mæs revè ma teliant bout changét ér sustance a Gorv hac a Oaid Jesus-Chrouist, péhani-zou é gurionné en Hosti pur ha glan offrét eid éffacein hur péhedeu.
En ur gaigein en deur guet er gùin ér Halice, er Belêg e lar er bedèn-men ;
» O Doué, péhani dré un éffæd admirabl a hou ç’ol-buissance, en dès crouéét Mab-Dén ag un natur quen excellant, ha péhani dré ur marveill hoah brassoh, en dès reparét hou labour couchiét dré er pèhet ; accordet temb dré er Mistèr e represantt er gùin hac en deur-men caigét assambl, er græce de vout lodêq é Divinité hur Salvér Jesus-Chrouist ho Mab, péhani en dès bum humiliét bet hac hum obér Dén èl-omb, ean péhani e vihue hac e jouiss ag er memb gloër gueneoh ha guet er Speret Santel, un Doué hemb quin, a viscoah de virhuiquin. El-ce re-vou groeit. »
Er Belêg e gaige ur banniq-deur é mésq er gùin, èl m’en doai groeit Jesus-Chrouist a pe instituas er Sacremand ag en Autær, eit represantein : 1.° Er Mistèr ag en natur a Zén hac en natur a Zoué joéntét assambl é Jesus-Chrouist ; 2.° en union misterius e zou itré er Fidelèt ha Jesus-Chrouist ; 3.° en deur hac er Goaid e ridas ag é gosté ar er Halvær. Er Belêg e vénig en deur, ha hon pas er gùin ; rac er gùin a-zè e represantt hur Salvér : en deur e represantt er bobl, hac er bobl hemb quin en dès dobér a vout béniguét ha purifiét eit bout joéntét guet Jesus-Chrouist. Èl-ce é Overènneu er-ré varhue en Ilis ne vénig quet en deur, eit rein d’antand n’hi dès mui berh er bet ar en ineannneu treménét ag er béd-men.
Durand ma ra er Belêg er ceremoni-ze, er bobl e zeli hum humiliein ha goulèn er græce de vout purifiét ha santefiét, eit ma veint cavét dign de dostad de Jesus-Chrouist.
En un offrein er Halice de Zoué, er Belêg e lar er bedèn-men :
» O Doué ! ni e offr deoh er Halice-men a salvedigueah, hac e supli hou misericord ma vou agréabl d’hou Majesté divin, eit hur salvedigueah ha hani ol er béd. El-ce re-vou groeit. »
Er bedèn-ze e zou hoah ur merche é ma é hanhue er bobl é hoffrér er Sacrifice, hac é ma offrét eid en ol. Er Fidelèt e zeli enta hum joéntein arrè guet er Belêg eit gobér en offrand-ce de Zoué, ha hum offrein ehue guet-t’ou.
Nezè er Belêg e soupl é creis en Autær, hac e ra de Zoué é hanhùe er bobl er bedèn-men tènnét ag er Scritur santel :
» Ni e hum bresantt dirac-oh, men Doué, guet ur speret humiliét ha guet ur galon glaharét ; receuet ni guet truhé dohemb, ha groeit ma vou agréabl hur Sacrifice d’hou Majesté. »
Arlerh ean e sàu é zeulagad hac é zeourn trema en Nean, èl pe vehai eit degass a inou græce ha vertu er Speret-Santel, hac ean e ra Sign er Groès ar er bara hac er gùin, en ul larèt :
» Deit, Speret santeficatour, Doué ol-buissant hac éternel, deit ha béniguet er Sacrifice-men déstinét ha preparét eid inourein hou ç’Hanhue santel. »
Nezè ean e vénig en ançans, gùet péhani e hançans er bara hac er gùin, hac en Autær, en ul larèt er bedèn-men :
» Groeit, men Doué, ma sàuou beèd-oh en ançans-men e hoès béniguét, ha ma tisquênnou ar-n’amb hou misericord, &c. »
Er Fidelèt e zeli ér momand-ce rein lusq d’ou halon trema Doué, crésquein ou fedènneu gredus, ha goulèn guet er Belêg er péh e oulèn aveit-t’ou hac aveit-t’ai.
R Belêg e olh é zeourn eit rein d’antand é teliér bout pur a speret hac a gorv eid offrein er Sacrifice santel ; rac-ce ean e supli en Eutru-Doué de burifiein é galon ag en distérran fauteu, en ul larèt er Pozènneu-men ag er Pfalm 25. Hac er bobl ne ouhai quet gobér gùel eit ou larèt ehue guet-t’ou. Rac mar dai rét bout pur eid offrein er Sacrifice, réd-è ehue bout pur eid assistein én-ou ér mod ma houlèn Jesus-Chrouist.
» Me olhou men deourn guet er-rè dibéh hac innoçant, ha me hum zalhou tost d’hou ç’Autær, men Doué, eit cleuèt hou mêlein, hac eit brudein hou marveilleu. Me mès bourrét ma vezai bet brahue hou ti, hac el léh a zamurance hou cloër. Ne gollet quet m’inean guet er-ré n’ou dès quet hou tougeance, na mem buhé guet en dud malicius, péré durand ma rant ag un tu gueu é peb-mod doh en Nessan, e fal dehai hou c’inourein ha pligein deoh ag en tu-aral. Mæs eid-on-mé, me mès goarnét m’inean divlam, delivret mé, hac hou peèt truhé doheign. Me mès quêrhèt attàu guet en hènd a urionné. M’hou mêlou, men Doué, én assambléieu. Gloër d’en Tad, ha d’er Mab, ha d’er Speret-Santel, &c. »
Arlerh el Lavabo, er Belêg e sàu é zeulagad hac é zeourn trema en Nean, eid offrein hoah de Zoué er bara hac er gùin, en dès deja offrét peb-unan d’é du. Eit quemènt-ce ean e soupl é creis en Autær, en ul larèt :
» Receuet, Drindèd Santel, en offrand-men e ramb teoh é mimoër a Bassion, a Resurrection, hac a Asçansion Jesus Chrouist hur Salvér, hac é inour en Itron Vari perpet Gùériès, é inour S. Yehàn er Badèour, en Apostolèt S. Pierr ha S. Paul, é inour er-ré-zou ou Relégueu amen (en ol e ouair é hès Relégueu ér mein sacrét), hac en ol Sænt-aral, eit ma caveint én-ou ou gloër, ha ni hur salvedigueah, hac eit ma pligeou guet er Sænt e inouramb ou mimoër ar en doar, pedein aveid-omb én Nean, dré Jesus-Chrouist hur Salvér. El-ce re-vou groeit, »
Er bedèn-ze joéntét guet er-ré-zou én hé raug, e zou ur merche é ma offrét er Sacrifice ag en Overèn eit represantein er Misterieu principal a vuhé Jesus-Chrouist. Er gùin hac en deur caigét assambl e represantt Incarnation hur Salvér, dré béhani en natur a Zoué hac en natur a Zén e zou bet joéntét assambl én ur memb Person. En offrand e ra er Belêg ag er bara hac er gùin quênd er Gonsecration, e represantt Gannedigueah hur Salvér, péhani, èl ma lar S. Paui, en dès hum offrét aveid-omb d’é Dad Eternel, én un antréein ér béd. Er Gonsécration a Gorv hac a Oaid hur Salvér idan en aparanceu ag er bara hac er gùin, e represantt é Varhue ar er Groès. Anfin en offrand e ra er Belêg a Gorv hac a Oaid hur Salvér arlerh er Gonsecration, e represantt é Resurrection, dré béhani é ma antréét én ur stad n’en dai mui chujét de zroug er bet, hac é Asçansion, dré béhani é ma hum bresantét lén a hloér én tu diheu d’en Tad Éternel. Èl-ce a pe yamb d’en Overèn, ni e eèll larèt é hamb de uélèt Jesus-Chrouist é quemér ur horv, é tonnèt ér béd, é verhuel, é resuscitein, é vontein d’en Nean, &c.
Offrein e rér ehue er Sacrifice eit gloër er Sænt, rac m’ou dès obligation ag ou gloër d’er vertu a Sacrifice Jesus-Chrouist, péhani-zou continuét én Overèn ; rac èl m’en dai glorifiét Jesus-Chrouist dré er Sacrifice ag en Overèn, er Sænt, péré-zou é vambreu, e zou ehue lodêq én é hloër ; rac er Sænt e gav ou gloër doh hum offrein guet Jesus-Chrouist ou fèn, hac èl-ce en Overèn e zou assambl Sacrifice er pèn hac er mambreu.
Er bobl e zeli contamplein er Misterieu comprênét ér bedèn-ze, ha hum joéntein guet er Belêg eit hé larèt.
Rlerh er bedèn hun nès éxpliquét, er Belêg e voq d’en Autær, hac e zistro doh er bobl en ul larèt :
» Pedet, mem berdér, ma vou me Sacrifice, péhani-zou ehue hou ç’hani, agréabl de Zoué en Tad ol-buissant. »
Er bobl e sèntt doh er Belêg, hac e hum joéntt guet-t’ou eit pedein ér mod-men :
» Pligeèt guet Doué receu er Sacrifice e offrét dehou, hac e offramb ehue dre hou teourn, eid inour ha gloër é Hanhue, eit hur profitt particuliér, hac éid avantage ol é Ilis santel. »
Réd-è ma teï er Fidelèt de larèt er honzeu-ze a greis ou halon, en ur gonsidérein penaus : 1.° Er Belêg e offr er Sacrifice non pas hemb quin é Hanhue Jesus-Chrouist, mæs ehue é hanhue en Ilis. 2.° Er bobl e zeli hum joéntein guet er Belêg, hac offrein guet-t’ou er Sacrifice. 3.° Er Sacrifice e zou offrét eid inourein Doué, hac eit profiit er Fidelèt péré en offr, de larèt-è, eit méritein dehai er remission ag ou féhedeu, hac en ol græceu ha secourieu spirituel ha tamporel. 4.° Ol en Overènneu e larér, e zou eid avantage en Ilis, penaus-benac m’en dès er-ré e recommandér é particuliér, ul lod spécial én-ai.
Goudé m’en dès er Belêg dastumét dezirieu ha santimanteu er bobl, en ur rescond, Amen (El-ce re-vou groeit), ean e lar ur bedèn e hanhuér Secrètt, (merhad) rac n’hé larér quet a voéh ihuel.
En Ilis en dès reglét ma vezai larét èl-ce én Overèn lod ag er pedènneu a voéh ihuel, lod-aral dissonniq, non pas ma fal dehi cuhein doh er Fidelèt er péh e oulèn guet Doué aveit-t’ai, mæs eit lausquein léh guet-t’ai d’obér ou reflexioneu particuliér durand ma pèd er Belêg é hanhue en assamblé, pé quêntoh eit degass chonge tehai penaus Jesus-Chrouist durand é Bassion ne zeuhantéras quet burhud ur guir, deusto peguemènd en en anjuliait hac en en outrageait.
R Belêg e achihue er bedèn hanhuét Secrètt, èl en ol pedènneu ag en Ilis, dré er honzeu-men : Dré hur Salvér Jesus-Chrouist, péhani e vihue hac e jouiss ag er memb puissance ha gloër guet en Tad ha guet er Speret-Santel ; nezè ean e sàu é voéh èl eit goulèn guet er bobl mar dint coutant ag er péh en
dès goulènnét guet Doué aveit-t’ai, en ul larèt : A viscoah de virhuiquin ; quentéh er bobl eit discoein en ou dès laqueit ou attantion ha pedét ehue guet er Belêg, e rescond tehou : El-ce re-vou groeit. Ean e gontinu, hac e salud er bobl èl en ordinær, dré er honzeu-men :
Er Belêg. En Eutru-Doué re-vou gueneoh.
Er Bobl. Ha guet hou speret.
Er Belêg. Reit lusq d’hou, caloneu trema en Nean.
Er Bobl. Ni ou dalh sàuét trema Doué.
Ean e ra dehai en avertissemant-ce, rac m’en dai requis hum sehuel drès er squêndeu ha montein a speret beèd lein en Nean eit bout ér stad de hum joéntein guet en Ælèt, ha de gannein guet-t’ai er Hantiq, Santel, Santel, Santel, &c. Ha mar manquamb nezè a renehuéein hun attantion hac a sehuel hur halon trema Doué, ni e larou gueu en ul larèt, habemus ad Dominum.
Goudé m’en devai er Fidelèt disclæriét ou dispositioneu, er Belêg e gontinu :
Er Belêg. Trugairicamb er Mæstr souveræn hun Doué.
Er Bobl. Just ha ræzonabl-è quemènt-ce.
Réd-è ma vou er bêg hac er galon de unan eit prononcein er rescond-ce.
Er Belêg. » Ya sur, dign ha just-è, un dra ræzonabl ha salvus-è hou trugairicad de bep-cource ha partout, o Tad santel, Doué ol-buissant hac éternel, dré Jesus-Chrouist hun Eutru ; dré béhani en Ælèt e vêl hou Majesté, en Dominationeu hé ador, ér Puissanceu hé inour guet un dougeance respètuus ; ol en Nean hac er Vertuyeu ag en Nean hac er Serafinèt heurus e gan ol assambl gloër dehi guet er brassan joé. Guet-t’ai é teziramb ehue, mar plige gueneoh, joéntein hur boéhieu, eit larèt teoh guet un humbl avouéance :
» Santel, Santel, Santel-è er Mæstr souversen, Doué en Arméieu : en Nean hac en doar e zou carguét a hou cloër, Hosanna é lein en Nean.
» Re-vou mêlét ha trugairicait + en hani e za é Hanhue en Eutru-Doué. Hosanna é lein en Nean. »
Er guir Hosanna e senéfi, salud, gloër ha bénidiction. Er Préface-ze e zou en hani cummun hac ordinær : rac bout-ç’ou ré propr d’er Sulieu ha Gouïlieu principal durand er blæ : hui ou havou él Livr a Officeu en Ilis.
En Ilis en dès désquét ér Hantiq Sanctus... guet er Profæt Isaï, péhani, én ur vision, e gleuas Cherubinèt doh er hannein. Hi hé dès ean hirreit guet er honzeu e laras bugalé er Juivèt eid inourein Jesus-Chrouist èl ma hantréai é Jerusalem : Re vou mêlét en hani e za é Hanhue en Eutru-Doué... Hac en ur brononcein er honzeu-ze er Belêg e ra Sign er Groès, eit rein d’antand penaus en action drè béhani é ta Jesus-Chrouist devad-omb ar en Autær, e zou ur represantation ag er Sacrifice ag er Groès.
Durand er Préface er bobl e zeli hum joéntein guet er Belêg eit trugairicad Doué èl d’ou, hac eit hum zisposein de larèt a greis ou halon guet en Ælèt : Santel, Santel, Santel, &c. ; ha guet en Ilis : Re-vou mêlét en hani e za, &c.
Aï hir vehai éxpliquein guir ha guir er pedènneu-men : erhoalh-è ma houiou er Fidelèt é general petra e oulèn er Belêg aveit-t’ai. Hanhuét-int Canon, rac ma comprênant er regl certæn, hac er honzeu dré béré é ma bet groeit attàu, hac é vou groeit perpet er Gonsecration.
Arlerh er Sanctus, er Belêg e sàu é zeulagad hac é zeourn trema en Nean, hac e gommance er bedèn-men, en ur souplein hac en ur voquein d’en Autær :
» Ni hou supli enta, Tad lén a zoustér hac a visericord, ha ni e oulèn gueneoh dré Jesus-Chrouist hou Mab uniq hun Eutru, ma hagrèehait ha ma véniguêhait er proveu-men + e offramb teoh de guettan eit hou c’Ilis Catholiq, eit ma pligeou gueneoh rein dehi er peah, hé honservein, hé laquad» de unan, hac hé hondui partout dre er béd, guet hun Tad Santel er Pab, guet hun Éscob, hac er-ré hur hondui hac e gommand ar-n’amb a hou perh, ha guet ol er-ré e ra profession ag er Fé Catholiq hac Apostoliq. »
Er Belêg en ul larèt, ma véniguêhait er proveu-men, &c., e ra tair-guéh Sign er Groès ar er bara hac er gùin, eit rein d’antand n’en dai meit dré er vertu a Groès Jesus-Chrouist é heèll en offrandeu-ze bout béniguét hac agrèét guet Doué.
Er bedèn-ze e zou hoah ur merche splann penaus : 1.° Ol en Overènneu e zou offrét eid en ol Fidelèt Catholiq, hac é spécial eid er-ré-zou carguét a hur hondui revè en inean ha revè er horv, eit ma heèllehèmb, èl ma lar S. Paul, bihuein é santeleah, é peah ha tranquilité.
2.° Én ol Overènneu é houlènnèr guet Doué eid en Ilis, 1.° ma rei dehi er peah inemp d’er-ré e ra brizél dehi a zianvès : 2.° m’hé honservou ér gùir Fé inemp d’er-ré e attaq hé Doctrin, èl mei er Juivèt, er Bayannèt hac en Héritiquèt : m’hé laquei de unan inemp d’er Sismatiquèt ha d’er-ré e glasq laquad dissancion itré hé bugalé : m’hé honduiou en ur rein dehi Bugulion mat ha sourcius de zistroein er béherion ag er goal-hènd ha d’ou laquad én hènd a urionné.
3.° Ne bedér quet é publiq eid en Huguenaudèt, en Héritiquèt hac er-ré éscommuniét ; mæs delièt-è goulèn eit-t’ai é segrèd ma hum gonvertisseint.
Goudé m’en dès er Belêg pedét eid en Ilis é general, ean e bèd eid er-ré-zou presant én Overèn, hac eid er-ré e fal dehou recommandein de Zoué é spécial, en ul larèt :
» Hou peèt chonge, men Doué, a hou serviterion hac a hou servitourezèt N. N. »
A-ze er Belêg e ra un tamiq arsàu eit recommandein é particuliér er-ré ma lar en Overèn én ou intantion.
Leinein e rait guharal én Overèn tri roll : ér hetan é hoai merchét hanhueu er Fidelèt pérè e oai én ur garg-benac ihuel, pé en doai rantét ur chervige-benac d’en Ilis ; ha hennéh e oai leinét a voéh ihuel én andræd-men ag en Overèn.
Én eil roll é hoai merchét hanhueu er Sænt, é spécial er Vartirèt ; hac a pe gavait en en doai méritét unan-benac dré é viracléu ha Vertuyeu bout laqueit é rang er Sænt, ne rait quin meit merchein é hanhue ér roll-ze, pé ér Hanon, èl ma larait nezè ; a-va-ze é ma deit er guir canonisein ur Sant, hac en usage de leine hanhueu er Sænt é Canon en Overèn. Er roll-ze e formai er bedèn e yamb d’éxpliquein touchant.
Anfin ar en drivèt roll é hoaï merchét hanhueu er Fidelèt e Varbuai ér Gommunion ag en Ilis ; ha hennéh e oai leinét én andræd ma pedér eid er-ré varhue arlerh er Gonsecration. Mæs a oudé ne vourr quet mui er bobl ag en Officeu hir, en Ilis en dès groeit ur regl general, ha lausquét peb-unan libr én ur certæn fæçon de bedein eid er-ré ma toug é intantion.
Goudé m’en dès er Belêg offrét er Sacrifice eid ol en Ilis, ha recommandét er-ré ma fal dehou pedein aveit-t’ai, ean en offr é spécial eid er-ré e assist én Overèn, hac e hanhue hilleih a Sænt, eit ma pligeou guet Doué dré ou intercession scùillein é vénidiction ar en Ilis. Chetui pe-dost er bedèn e lar eit quemènt-ce.
» Hou peit chonge ehue a ol er-ré-zou amen presant, eit péré é hofframb, pé péré e offr deoh dré hun deourn er Sacrifice-men, aveit-t’ai, hac aveit ou ré, (er guirieu-ze e zisco é homb obliget de bedein en eil aveid éguilé ér Sacrifice ag en Overèn), aveid er remission ag ou féhedeu, aveit tènnein ar nehai er secourieu necessær revè er horv ha revè en inean, aveit hou ç’adorein hac hou trugairicad, (er pedair-intantion guet péré é ma offrét er Sacrifice), én union guet er Uériès glorius Vari, Mam d’hun Doué ha Salvér Jesus-Chrouist, ha guet en Apostolèt ha Martirèt Pierr ha Paul, Andreu, Jâq, Yehàn, Philipp, Bartholomé, Maheu, Hémon ha Thadé, Lin, Clet, Cleman, Xist, Corneli, Cyprian, Laurance, Chrysogòn, Yehàn ha Paul, Com ha Damian, ha guet en ol Sænt-aral, eit ma pligeou gueneoh dré ou mériteu ha pedènneu accordein demb attàu ha partout hou secour ha protection dré Jesus-Chrouist hur Salvér. »
Durand er bedèn-ze er bobl e zeli hum joéntein guet en Ilis e zou én Nean, eid offrein er Sacrifice, ha goulèn guet Doué er græce de guêrhèt ar bazeu er Sænt, eit ma veint un dé lodêq én ou zriomfl.
R goh Lezèn a pe falai de unan-benac offrein ur Sacrifice, ean e laquai é zeourn ar bèn el lon e bresantai eit bout sacrifiét, èl pe vezai bet eit disclæriein dré en action-ze é hanàuai en en doai méritét er marhue, mæs èl ne oai quet mæstr ar é vuhé, é presantai en Hosti-ze eit bout sacrifiét én é léh, hac é pedai Doué de seèllèt doh en dezir ag é galon diarbèn en offrand e rai d’é Vajesté, ha de bardonein dehou é béhedeu. Guet er santimanteu-ze é hastèn ehue er Belêg é zeourn ar en Hosti é hanhue er Fidelèt, èl pe vehaieit larèt : Men Doué, méritét hun nès er marhue drè hur péhedeu ; mæs èl n’en dai quet capabl hur goaid-ni d’éffacein hur fauteu na de zistannein hou coler, é hamb de bresantein én hul léh hou Mab uniq, e gargamb a hou ç’adorein aveid-omb, hac a bayein huh delé. Er bobl e zeli a-ze hum offrein de Zoué dré Jesus-Chrouist ha guet Jesus-Chrouist, èl un Hosti bihue péhani e hum zispos de souplein é peb-tra idan é volanté santel. Ne fehènt quet
gobér gùel eit larèt er bedèn-men e lar nezè er Belêg :
» Ni hou supli enta, men Doué, d’agrèein en offrand-men, dré béhani é hanàuamb ol é homb chujét ha deléabl deoh, eit ma pligeou gueneoh rein demb er peah ér vùhé-men, hun delivrein ag en dannation éternel, hac hul laquad én nombr ag er-ré choægét eit bout heurus gueneoh de virhuiquin, dré Jesus-Chrouist hur Salvér. El-ce re-vou groeit. »
Arlerh er bedèn-ze er Belêg e ra Sign er Groès istroh eid ur uéh ar er bara hac er gùin, eid annoncein ér raug Marhue Jesus-Chrouist, péhani-zou represantét ha continuét ér Sacrifice ag en Overèn. Honnèn-è er bedèn e lar nezè : n’en dès quet ur guir de goll a nehi.
» Pligeèt gueneoh, o Doué, ni hou supli, gobér ma vou en offrand-men béniguét é peb-mod +, receuét +, aprouvét +, ræzonabl hac agréabl dirac hou teulagad, eit ma tei de voud aveid-omb Corv + ha Goaid + hou Mab Jesus-Chrouist hur Salvér. »
Jesus-Chrouist-è en Hosti-ze, péhani-zou bet béniguét ha santefiét revè mei Dén, dré é Incarnation, offrét ha receuét én é Gannedigueah, sacrifiét hac aprouvét ar er Groès, deit de vout tout spirituel ha ræzonabl dré é Resurrection, presantét hac agréabl de Zoué drè é Asçansion. Ni e oulèn ehue drè er bedèn-ze er græce de receu santelemant hac eid hur salvedigueah, Corv ha Goaid Jesus-Chrouist ér Sacremand ag en Autær. Er bobl e zeli durand m’hé larér, renehuéein ou attantion, ou Fé hac ou devotion, rac tost-è Jesus de zisquên ar en Autær.
Pe dosta d’er Gonfecration er Belêg e change a langage. Beèd er momand-ce ean e gonz én é hanhue propr hac é hanhue er bobl ; mæs, a-ze ean e guemér léh Jesus-Chrouist, pé quêntoh Jesus-Chrouist-è e gonz hac e gonsacr dré é guêneu. Ehue ne ra-ean meit dévis er péh en dès Jesus-Chrouist groeit ha larét. Ean e guemér er bara, hac er Halice arlerh, èl ma ras Jesus-Chrouist : ean e sàu é zeulagad trema en Nean en ur drugairicad Doué, èl ma ras Jesus-Chrouist : ean e brononce er guirieu e brononças Jesus-Chrouist, ha dré ér guirieu-ze ean e change, èl ma ras Jesus-Chrouist, er bara é Corv, hac er gùin é Goaid Jesus-Chrouist : quênd achihue en Overèn, ean e dorr en aparanceu ag er bara, hac ou rann, èl ma ras Jesus-Chrouist. Goudé m’en dès dré er honzeu divin-ze changét er sustance ag er bara ér sustance a Gorv hur Salvér, hac er sustance ag er gùin er sustance ag é Oaid, ean ou ador gùéh-t’er-uéh, hac ou disco d’er Fidelèt, eit m’ou adoreint, hac eit represantein Jesus-Chrouist sàuét ér Groès.
Durand er Gonsecration er bobl e zeli contamplein er péh e bass ar en Autær, gobér un Act a Fé ar en transustantiation, ha pedein Doué d’ou changein ol é Jesus-Chrouist.
Arlerh er Gonsecration er Belêg e soupl iséllan ma héèll, en ul larèt er honzeu-men a Jesus-Chrouist :
» Quel liès gùéh ma rehait quemènt-men, groeit ean guet chonge a hanan. »
Nezè ean e gontinu d’offrein de Zoué Corv ha Goaid adorabl Jesus-Chrouist, dré er bedèn-men :
» Rac-cè, men Doué, ni hou serviterion, ha guenemb hou pobl santel, guet chonge a Bassion er memb Jesus-Chrouist, ag é Resurrection hac a é Asçansion glorius, ni e offr d’hou Majesté, ag en donæzoneu e hoès groeit temb hac e hoès laqueit itré hun deourn, un Hosti pur +, un Hosti santel +, un Hosti glan +, er bara ag er vuhe éternel +, hac er Halice ag er salvedigueah perpetuel +. »
N’en dai quet mui eit béniguein en Hosti é ra er Belêg Sign er Groès ar nehou arlerh er Gonsecration ; mæs eit rein d’antand penaus er Sacrifice ag en Overèn e dènn ol é nærh ha vertu ag er Sacrifice ag er Groès, péhani-zou, èl m’hun nès liès remerquét, represantét ha continuét ar en Autær.
En offrand-ce e ra er Belêg de Zoué a Gorv hac a Oaid Jesus-Chrouist arlerh er Gonsecration, e zou, èl m’hun nès larét én un éxpliquein er bedèn e zou itré el Lavabo hac Orate Fratres, ur represantation ag en offrand e ras Jesus-Chrouist ag é Gorv hac é Oaid en un antréein én Nean dé en Asçansion, hac e rei dalh-mat durand en éternité. Rac-ce é lar er Belêg en en offr de Zoué guet chonge hac é mimoër a Resurrection hac a Asçansion Jesus-Chrouist. Ean e lar hoah é hoffr de Zoué, ag en donæzoneu en dès laqueit itré hun deourn un Hosti pur... rac en Hosti pur-ze ne hum gav presant ar en Autær nameit dré er changemand admirabl e zou bet groeit ag er bara hac er gùin, péré-zou donæzoneu hun nès receuét guet Doué, é Corv hac é Goaid hur Salvér, péré-zou en Hosti pur, santel ha glan, hac er bara a vuhé disquênnét ag en Nean, revè conzeu ha promèss Jesus-Chrouist.
Oudé m’en dès er Belêg offrét de Zoué er Bara a vuhé hac er Halice a salvedigueah, éan e oulèn ma tei en ol dé vout lodêq é mériteu Jesus-Chrouist quer presant ar en Autær, èl ma hoai ar er Halvær. Ean e gommance dré er bedèn-men :
» Pligeèt gueneoh, men Doué, agrèein er Bara-men a vuhé hac er Halice-men a salvedigueah, èl ma hoès agrèét donæzoneu Abel hou servitour, ha Sacrifice er Patriarche Abraham, hac hani hou Pelêg-bras Melchisedech, rac bout ç’ou amen ur Sacrifice santel hac un Hosti pur, é comparage doh er-ré hont. »
Er bedèn-ze en dès dobér a voud éxpliquét. Jesus-Chrouist eit boud agréabl d’en Tad éternel, n’en dès quet dobér a vout recommandét : n’en dai quet enta a gaus tehou, mæs a gaus temb-ni é ra er Belêg er bedèn-ze, péhani e zeli boud antandét ér mod-men :
» Men Doué, a pe ne hoès agrèét guharal Sacrificeu Abel, Abraham ha Melchisedech, nameit rac ma hoènt er figur ag en hani e offramb teoh hinihue, ha dré guemènt-ce chérissét en dud ou offrai deoh ; ni hou conjur de durel ar-n’amb ur seèll amiabl, a p’en dai gùir é hofframb teoh Jesus-Chrouist, en Hosti figurét dré er Sacrificeu-hont. »
(Mar carét leine Histoër en ancién Testamand, hui e uélou petra-è bet Sacrifice Abel, hani Abraham, hac hani Melchisedech, hac é pèh fæçon é hoènt, drès er Sacrificeu ag er goh Lezèn, er figur a hani Jesus-Chrouist).
Arlerh er péh hun nès éxpliquét, er Belêg e soupl é creis en Autær, eit hum humiliein dirac Doué, hac e lar er bedèn-men :
» Doué ol-buissant, ni hou supli d’ordrénein ma vou douguét en Hosti-men bet-hac hou ç’Autær santel dré zeourn en Ælèt, a-celfin goudé m’hur bou receuét Corv ha Goaid sacrét hou Mab uniq, ma vehèmb carguét ag en ol bénidictioneu ha græceu ag en Nean, dré er memb Jesus-Chrouist hun Eutru. El-ce re-vou groeit. »
Er bedèn-ze e oulèn arrè boud éxpliquét : rac Jesus-Chrouist, eit boud-ean ar en Autær, ne gùitta quet en Nean, hac èl-ce n’en dès quet dobér a vout douguét d’inou dré zeourn en Ælèt. Mæs èl m’en dai carguét en Ælèt a bresantein de Zoué pedènneu ha sacrificeu en dud, er Belêg é hanhue er bobl e oulèn ma tei un Æl èl pe vehai de chairrein en dezir hun nès ma vou er Sacrifice ag en Overèn profitabl aveid-omb, ha de bresantein en dezir-ze de Zoué. Just-èl pe larehai :
» Men Doué, n’en domb quet ni dign de bresantein deoh en Hosti pur-men én ur fæçon ma vou profitabl aveid-omb, èl ma teziramb ; rac-ce commandet de unan ag en Ælèt e zou dalh-mat dirac-oh, presantein hun dezirieu d’en Autær santel (Jesus-Chrouist) én Nean, ha hum joéntein guenemb eit ma vou profitabl aveid-omb en offrand e ramb a nehou ar en doar. »
Er bedèn-ze e zou ur suitt ag en aral, hac er bobl ne ouhai quet gobér gùel, eit ou larèt a galon guet er Belêg.
Men oai é leinait guharal en drivèd ag er rolleu a béré en hun nès conzét.
Goudé m’en dès er Belêg hum groesét én achemand ag er bedén hun nès éxpliquét, ean e sàu é zeourn trema en Nean, en ul larèt :
» Hou peèt chonge ehue, men Doué, a hou serviterion ha servitouresèt N. ha N. péré en dès bihuét én hur raug ér profession ag er memb Fé guenemb, hac e zou marhuét é peah gueneoh. »
A-ze ean e ra un tamiq arsàu eit recommandein é particuliér en ineanneu treménét eit péré é fal dehou pedein, hac arlerh ean e gontinu ér fæçon-men :
» Ni hou supli d’accordein dehai dré hou misericord, ha de ol er-ré e repos é Jesus-Chrouist, el léh a refræscadur, a sclærdér hac a beah, dré er memb Jesus-Chrouist hun Eutru. El-ce revou groeit. »
En Ilis n’offr quet er Sacrifice eid ol er-ré varhue é general, mæs eid er-ré-zou marhuét guet er Sacremand ag er Fé, hac é peah guet Doué, ha n’en dint quet hoah arrihuét él lehuiné éternel. Èl-ce n’en offrér quet eid er Sænt, rac m’en dint deja él léh a refræscadur, a sclærdér hac a beah : n’en offrér quet ehue eid er-ré dannét, rac n’ou dès quet receuét, pé n’ou dès quet conservét er Sacremand ag er Fé, ha m’en dint marhuét é malgræce Doué. Mæs a fæd en ineanneu ag er Purgatoër, n’en dès hanni a nehai n’en dai recommandét de Zoué é quemènd Overèn e larér ; hac en Ilis e oulèn aveit-t’ai er refræscadur, a gaus d’er pouahand ag en tan e andurant ; er sclærdér, a gaus d’en tihoéldæd é péhani é mant ; er peah, a gaus d’en néhance ha treboulance e santant.
Er Bobl e zeli ehue, peb-unan én é barticuliér, recommandein de Zoué en ineanneu eit péré en en dès intantion ; hac arlerh pedein é general eid ol er-ré-zou ér Purgatoër.
Uênd er Gonsecration, er Belêg e oulèn guet Doué ma tei en Ilis é zou ar en doar, de vout lodêq guet er Sænt : arlerh er Gonsecration ean e oulèn er memb græce eid en Ilis e zou ér Purgatoër, hac anfin eit-t’ou hac eid er-ré-zou presant ér Sacrifice. Rac-ce ean e sàu é voéh ér hommancemand ag er bedèn-men, eid avertissein er bobl de hum joéntein guet-t’ou, hac ean e sco ar é galon, èl er Publiquein ag en Aviél, en ul larèt :
» Ha ni ehue queih péherion ma homb, hemb quin espérance meid én hou misericord hemb musul, groeit ma vehèmb lodêq ha participant guet hou ç’Apostolèt santel ha Martirèt, guet Yehàn (er Badeour), guet Stevan (Diacr), Maheu (Apostol), Barnabé (Discipl), Ignace (Éscob), Alexandr (Pab), Marcellin (Belêg), Pierr (Exorcist), Felicité, Perpetu (Mèrhet diméét), Agath, Luce, Agnès, Cécil, Anastasi (Gùériesèt), é compagnoneah péré en hou pedamb d’hur receu, non pas a balamor d’hur mériteu, mæs rac ma hoh mad ha misericordius. Dré Jesus-Chrouist hun Eutru » :
» Dré béhani é rét perpet germein ol er madeu-men, en ou santefiét +, é rét dehai crésquein +, en ou béniguét +, hac en ou rét temb. Dré-d’ou +, guet-t’ou +, hac én-ou +, é ma deliét teoh en ol inour ha gloër, o Doué +, Tad ol-buissant assambl guet er Speret-Santel +, a viscoah de virhuiquin. »
Er Belêg e hanhue a-ze ur Sant a bep condition, mæs ol Martirèt, hac ean e oulèn ma vehèmb receuét én hou hompagnoneah, non pas a gaus d’hur mériteu :... rac, pe ne seèllehai Doué meit doh mériteu en dud, pihue e eèllehai pad én é bresance.
Eit comprênein er honzeu-ze : dré Jesus-Chrouist... dré béhani é rét germein ol er madeu-men, en ou santefiét, é rét dehai crésquein, en ou béniguét, hac en ou rét temb ; réd-è remerquein é hoai én andræd-ce ag en Overèn, é rait guharal er vénidiction ag er fréh, ag er potage, ag el leah, ag er mél, ag er hiq, &c. eit goulèn guet Doué er græce d’obér un usage vad a nehai. Penaus-benac mei changét er mod de véniguein er madeu-ze durand en Overèn, en Ilis en dès conservét er bedèn e rait ar nehai, rac ma jauge assès guet Corv ha Goaid hur Salvér, péhani-zou reit temb idan en aparanceu ag er bara hac er gùin.
Éxpliquét hun nès deja perac-è é ra er Belêg Sign er Groès ar en Hosti arlerh er Gonsecration. A-ze ean e ra guet en Hosti memb tair-gùéh Sign er Groès ar er Halice, ha dihue-uéh vis-a-vis d’er Halice, en ul larèt : dré-d’ou, guet-t’ou hac én-ou é ma deliét teoh en ol inour ha gloër, o Tad ol-buissant assambl guet er Speret, &c. eit rein d’antand n’en dès meit Sacrifice Jesus-Chrouist e eèll rantein de Zoué en inour e zou deliét tehou, ha n’eèllér inourein Doué nameit dré Jesus-Chrouist, (hanni ne ya d’em Zad n’ameit dré-on) ; guet Jesus-Chrouist, (en-n’emb n’en dai quet gueneign, e zou inemp teign) ; hac é Jesus-Chrouist, (ur branq distaguét a-zoh er chouche, ne fehai quet doug fréh).
Er Belêg en ul larèt er guirieu-men, é ma deliét téoh en ol inour ha gloër, e sàu er Halice hac en Hosti assambl, eit discoein dré en action-ze quer clous èl dré er honzeu, n’en dai meit dré Jesus-Chrouist, guet Jesus-Chrouist, hac é Jesus-Chrouist, é heèll en Drindèd adorabl receu en ol inour ha gloër e zou deliét dehou. Sonnein e rér nezè ur hloh bihan, eid avertissein er bobl d’adorein Doué dré Jesus-Chrouist. Guharal ne oai quet quentéh arlerh er Gonsecration, mæs én andræd-men ag en Overèn é sàuait en Hosti hac er Halice eit bout adorét guet er Fidelèt.
Er bobl durand er bedèn, Nobis quoque peccatoribus, e zeli ehue scoein ar ou halon, èl er Belêg, eit goulèn guet Doué misericord, hac er græce de voud un dé lodêq guet er Sænt é Ranteleah en Nean : ind e zeli trugairicad Doué ag en ol madeu e ra demb dré Jesus-Chrouist, hac en adorein dré Jesus-Chrouist, guet Jesus-Chrouist, hac é Jesus-Chrouist, ér momand ma sàu er Belêg er Halice hac en Hosti.
N achémand ag er bedèn, Nobis quoque peccatoribus, er Belêg e brononce a voéh ihuel er honzeu-men, Per omnia secula seculorum (A viscoah de virhuiquin), eit goulèn guet er bobl mar dint coutant ag er péh en dès groeit ha larét én ou hanhue ; ha goudé m’ou devai reit ou housantemant en ur rescond Amen (El-ce re-vou groeit), ean ou houvi dré er guir-men, Oremus (Pedamb), de hum joéntein guet-t’ou eid adressein de Zoué er bedèn admirabl en dès hur Salvér désquét temb. Mæs quênt hé hommance ean e ra d’antand n’hur bezai jamæs
credét hum adressein doh Doué guet quemènd a gonfiance, quenevè m’en dès Jesus-Chrouist désquét hac ordrénét temb er gobér. Rac-ce ean e lar a voéh ihuel é hanhue er bobl :
» Instrugét ma homb dre Ourhæmeneu salvus, ha revè en instruction divin e zou bet reit temb, ni e guemér en hardéhtæt de larèt : Hun Tad péhani-zou én Nean, &c. » (Éxpliquét hun nès deja er bedèn-ze).
Guharal ne larait quet calz, mui eit bermen, er Pater hac er Credo a voéh ihuel nameid én Overèn : rac èl ma hoai permettét d’er-ré ne oènt quet hoah badèét, assistein én Officeu-aral, cuhein e rait doh-t’ai er Misterieu, guet eun ne vezènt bet profanét guet tud a béré ne oait quet hoah assurét. Mæs én Overèn, èl ne oai meid er Fidelèt én assamblé a oudé en Aviél, ne zougeait quet a ou larèt a voéh ihuel. Mæs er bobl é léh rescond, Amen, èl d’er pedènneu-aral, e lar pèn-d’er-bèn er seihvèt goulèn ag er Pater : Sed libera nos a malo, (Delivret ni ag en droug), hac èl-ce é bèrr-guirieu ind e oulèn quemènd èl er Belêg ; rac, èl m’hun nès deja remerquét, ér seihvèt goulèn-ze é ma comprênét en huéh-aral : ind e lausq guet er Belêg de rescond, Amen (El-ce re-vou groeit) ; hac èl ma talh léh Jesus-Chrouist én ou hevir, er guir Amen én é vêg e senéfi, ya, me Zad, delivret ind ag en droug. Ean e bouïs memb ar en Eutru-Doué de seèllèt doh dezir er Fidelèt, hac én ou hanhue ean e gontinuou goulèn ér fæçon-men :
» Delivret ni, men Doué, ni hou supli, ag en ol drougueu treménét, presant ha de zonnèt ; ha dré intercession en Itron Vari Mam de Zoué, perpet Gùériès, hac hou ç’Apostolèt heurus Pierr, Paul hac Andreu, accordét temb er peah ér vuhé-men, a-celfin dré er secour a hou misericord, ne vehèmb jamæs é sclavage er péhet, ha ma vehèmb perpet én abri doh peb-sort dangérieu, dré Jesus-Chrouist hou Mab uniq, hun Eutru, péhani e vihue hac e jouiss ag er memb puissance gueneoh ha guet ér Speret-Santel, un Doué hemb quin a viscoah de virhuiquin. »
En drougueu treménét, a béré é houlènnamb, guet er Belêg, bout delivrét, e zou hur péhedeu ; en drougueu presant, e zou en tantationeu péré hun doug d’er péhet ; hac en drougueu de zonnèt, e zou er poénieu tamporel pé éternel, e stleige ar é lerh er péhet. Rac-ce a pe oulènnamb guet Doué bout delivrét ag er péhet, ni e oulèn ehue bout delivrét ag en ol drougueu, a p’en dai er péhet er brassan droug e fehai bout, hac er ourièn ag en ol drougueu ; hac a pe oulènnamb er peah, ni e oulèn en ol madeu ; rac hemb er peah guet Doué, petra-è ol en treu ag er béd ?
En ul larèt er honzeu-men, reit temb er peah... er Belêg e hum Groès guet er Blatinèn-Calice, péhani-zou er symbol ag er peah eit rein d’antand n’eèllamb hur boud er peah nameit dré Groès Jesus-Chrouist. Ean hé goulèn dré intercession er Sænt, eit bout surroh a vout cheleuét guet Doué ; rac-ce ean e hanhue é spécial er Uériès glorius Vari péhani-zou Mam d’en Doué a beah, hac en tri-quettan é-mésq en Apostolèt, péré en dès annoncét er peah d’en ol pobleu ag er béd, a berh Jesus-Chrouist.
Er bobl ne ouhai quet gobér gùel eit larèt er bedèn-ze é segrèd guet er Belêg.
R Belêg en un achihue er bedèn hun nès éxpliquét, e rann en Hosti é tri-péh, eit gobér èl ma ras Jesus-Chrouist péhani e dorras er bara sacrét quênd er rannein itré é Apostolèt : ean e ra en action-ze quentéh arlerh m’en dès goulènnét er peah, eit rein d’ahtand penaus Jesus-Chrouist n’en dai marhuét ar er Groès, ha ne hum ra demb ér Sacremand ag én Autær, meid eit rein demb er peah, hac hun delivrein ag en ol drougueu. En ol e ouair penaus a pe dorr er Belêg en Hosti, ne dorr quin meid en aparanceu ag ag er bara, èl m’hun nès larét en un éxpliquein er Sacremand ag en Autær.
É Spagn guharal er Belêg e rai nàu-péh ag en Hosti, eit represantein nàu-Mistèr a Jesus-Chrouist. Er hettan e oai hanhuét Incarnation, en eil Gannedigueah, en drivèt Circoncision, er buarvèt Transfiguration, er bempèt Passion, en huéhvèt Marhue, er seihvèt Resurrection, en eihvèt Gloër Jesus én Nean, hac en nàuvèt Ranteleah Jesus a pe zei de jugein er-ré vihue hac er-ré varhue.
Mæs én Ilis Latin é general ne rér meit tri-péh ag en Hosti : er Belêg e gommuni bermen guet deu a nehai, (me lar bermen, rac guharal ne gommuniai meit guet unan, hac ean e rannai en aral itré er Fidelèt e zezirai communiein), hac en drivèt e vai caigét ér Halice guet er Goaid précius. Er Belêg quênt er haigein guet er Goaid précius, e ra guet-t’ou Sign er Groès tair-gùéh ar er Halice en ul larèt : re-vou perpet peah en Eutru-Doué gueneoh ; eit rein er vénidiction d’er bobl dré véritt en Hosti e zou bet torrét eit-t’ai ; hac er bobl e zezir d’er Belêg er memb bénidiction en ur rescond tehou, ha guet hou speret.
Er gustum-ze de gaigein ur péh ag en Hosti guet er Goaid précius, e zou deit diarbèn en usage e oai guharal de rein er Gommunion d’er Fidelèt idan en aparanceu ag er gùin, quer clous èl idan en aparanceu ag er bara : èl ne oai quet attàu assès a uin consacrét eit rein d’en ol, laquad e rait ér Halice gùin péhani ne oai quet consacrét, ha caigein e rait én é vésq ur péh ag en Hosti, èl ma rér hoah Gùinèr er Groès, eit ma vezai bet ahoël santefiét dré Gorv adorabl Jesus-Chrouist. Penaus-benac ne rér quet mui er Gommunion d’er bobl idan en ihue-aparance, en Ilis en dès conservét er mod de laquad ur péh ag en Hosti ér Halice, eit represantein dré en aparanceu-ze joéntét assambl, Resurrection Jesus-Chrouist, avèl m’en dai represantét é Varhue dré er bara hac er gùin consacrét peb-unan d’é du. Er Belêg en ur obér er ceremoni-ze e lar er bedèn-men :
» Re-zei Corv ha Goaid sacrét Jesus-Chrouist caigét assambl, de Voud aveidomb-ni péré e hum zispos d’ou receu, ur vamèn a vuhé éternel. El-ce re-vou groeit. »
Durand ma torr er Belêg en Hosti, er bobl e zeli trugairicad Jesus-Chrouist en dout hur haret bet-ha rein demb é Gorv hac é Oaid précius eit bout magadur hun inean, ha goulèn ma vou é Resurrection un arrès aveid-omb ag er Resurrection glorius hac ag er vuhé éternel.
Rlerh er ceremoni hun nès éxpliquét, er Belêg e lar tair-gùéh en ur scoein ar é galon :
» Oén-Douè, pèhani e éfface péhedeu er béd, hou peèt trubé dohemb ».
Mæs en dairvèt guéh é léh, hou peh truhè dohemb, ean e lar, rait temb er péah ; eit goulèn guet Doué er peah én Ilis, hac itré er Brincèt Crechénion. Er bobl e zeli ehue larèt er bedèn-ze guet er Belêg, pé hé hannein guet fé ha devotion.
Én Overènneu a requiem, é léh hou peèt truhé dohemb, reit temb er peah, é larér, reit tehai er repos éternel, ha ne larér quet ér guettan Oræfon e za amen arlerh. Rac en Ilis n’offr er Sacrifice meid eid en ineanneu e zou ér Purgatoër ; hac èl m’en dint marhuét é peah guet Doué, ne chom mui de oulèn aveit-t’ai meit ma veint delivrét ag ou foénieu ha ma heint d’er repos éternel.
Arlerh en Agnus Dei, er Belêg e soupl é creis en Autær eit larèt er bedèn-men :
» O Salvér Jesus-Chrouist, péhani en dès larét d’en Apostolet : me lausq gueneoh er peah ; me ra deoh me feah, ne seèllet quet doh me féhedeu, mæs doh fé hou ç’Ilis, ha pligeèt gueneoh rein dehi er peah hac hé laquad de unan revè hou volanté ; hui péhani-zou Doué, e vihue hac e driomfl a viscoah de virhuiquin. El-ce re vou groeit. »
A-ze-è é rér er peah de voquein én Overèn-Brèd, eit rein d’antaud d’er Fidelèt é teliant bihuein é peah en eil guet-éguilé, ha hum laquad ol de unan é Jesus-Chrouist, eit ne reint mui meid ur horv hac ur speret, èl ma lar S. Paul, mar fal dehai bout dign de receu en Doué a beah. Eit quemèm-ce é lar er Belêg er bedèn hun nès éxpliquét. Arlerh ean e ra é particuliér en ihue-bedèn-men, eit hum breparein d’er Gommunion :
» O, Salvér Jesus, Mab Doué, péhani dré volanté hou Tad assambl guet er Speret-Santel, en dès reit dré hou marhue er vuhé d’er béd, delivret mé dré hou Corv santel hac hou c’Oaid sacrét, a ol me féhedeu hac ag en ol drougueu-aral ; groeit ma talhein-mat perpet doh hou c’Ourhameneu, ha jamæs n’em lausquet de hum separein dohoh-hui, péhani e vihue hac e jouiss ag er memb gloër guet en Tad ha guet er Speret-Santel, un Doué hemb quin, a viscoah de virhuiquin. El-ce re-vou groeit. »
» Salvér Jesus, ne bermettet quet ma chervigeou d’em Jugemant na d’em hondannation, hou Corv hac hou c’Oaid adorabl e yan de receu, deusto n’er méritan quet ; mæs groeit dré hoü misericord ma vou me Hommunion un dihuèn eid me inean hac eit me horv, hac ur remæd salvus aveid-on. Accordet teign er græce-ze hui péhani e vihue hac e jouiss ag er memb gloër guet en Tad ha guet er Speret-Santel, un Doué hemb quin, a viscoah de virhuiquin. El-ce rè-vou groeit. »
Er-ré e zezir communiein, ne fehènt quet gobér gùel eit larèt er pedènneu-ze a galon guet er Belêg.
Nezè er Belêg e guemér Corv Jesus-Chrouist en ul larèt dissonniq er honzeu-men ag er Psalm 115 :
» Me guemérou er bara ag en Nean, ha me bedou Hanhue en Eutru-Doué. »
Nezè ean e sàu é voéh hac e lar tair-gùéh én ur scoein ar é galon, er honzeu-men e laras er Çantenier a pe hum bresantas dirac Jesus-Chrouist :
» Men Doué, n’en don quet dign ma hantréehait ém halon ; mæs laret hemb quin ur guir, hac é vou gùelleit d’em inean. »
Arlerh, eit ma tei chonge tehou én ur gommuniein, a Bassion hur Salvér, ean e hum groès guet en Hosti, en ul larèt :
» Re-zei Corv Jesus-Chrouist hur Salvér de oarn me inean eid er vuhé éternel. »
Goudé m’en dès communiét idan en aparanceu ag er bara, ean e chair guet respèt er berhonneu e eèllehai bout chomét ag en Hosti ar er Horporal, hac ou laq ér Halice en ul larèt :
» Petra e zacorein-mé de Zoué eid en ol vad en dès groeit teign ? Me guemérou er Halice a salvedigueah, ha me bedou Hanhue en Eutru-Doué : me bedou Doué en ur gannein mêlodi dehou, ha me vou delivrét a m’enemisèt. (Ag er Psalm 115).
Nezè ean e guemér er Halice, hac e hum groès guet-t’ou en ul larèt :
» Re-zei Goaid Jesus-Chrouist hur Salvér de oarn me inean eid er vuhé éternel. »
Durand ma communi er Belêg, er Fidelèt péré en dès dezir de gommuniein, e zeli hum breparein. Er-ré n’en dint quet disposét d’er gobér, e zeli hum humiliein, ha larèt guet er santimanteu brassan a hlahar hac a gontrition : Domine, non sum dignus... Men Doué, ne véritan quet hou receu...
Mar hum bresantt unan-benac eit communiein, larèt e rér er Confiteor a voéh ihuel, eid avertissein er Belêg, hac eit ma tei er-ré e-hum bresantt d’obér hou Hovezion general, mar ou dès manquét a hé gobér guet er Belêg ér hommancemand ag en Overèn.
Guharal quentéh èl m’en doai communiét er Belêg, ean e rai er Gommunion d’er bobl, hemb larèt pedèn er bet. Mæs a oudé mei deit er mod de rein er Gommunion quênt ha goudé en Overèn, èl ma hoai requis ér circonstanceu-ze larèt er Confiteor, &c., en Ilis en dès reglét ma vezènt ehué larét quênt Communion er bobl én Overèn.
A pe vai achihue er Confiteor, er Belêg e zistro un tamiq doh er bobl eit larèt, èl ér hommancemand ag en Overèn, Misereatur... hac Indulgentiam...
Arlerh ean e guemér en Hosti, hac e lar er honzeu-men :
» Chetui Oén-Doué, péhani e éfface péhedeu er bed. »
Quentéh ean e lar tair-gùéh er bedèn-men é hanhue er-ré-zou prest de receu :
» Men Doué, n’en don quet dign ma hantréehait ém halon ; mæs laret hemb quin ur guir, hac é vou gùelleit d’em inean. »
Laquad e rér un duèll ar zeourn er-ré è gommuni, non pas eit ma séheint ou bêg guet-ni, èl ma ra ul lod-vat, mæs eit receu er berhonneu e eèllehai couéh a-zoh en Hosti. Er mod d’hé derhel, a fæçon, n’en dai quet enta joéntein en deourn idan-d’hi. Peb-unan e zeli digueor é vêg modestemant, avance un tamiq é dead ar é zivès, ha sehuei é bèn ihuel assès eit ma huélou er Belêg petra e ra.
En ur zistribuein er Gommunion de bep-Fidel, er Belêg e lar :
» Re-zei Corv Jesus-Chrouist hur Salvér de oarn hou c’inean eid er vuhé éternel. »
De zezirein vehai ma tehai peb-unan ér momand ma prononce er Belêg, Corpus Domini nostri Jesu-Christi, de larèt, amen, eit gobér un Act a Fé ar bresance hur Salvér ér Sacremand ag en Autær, quênt er receu.
Er-ré ne gommuniant quet én éffæd, e zeli communiein a zezir ; de larèt-è, hum humiliein dirac Doué ; hum joéntein a galon doh Jesus-Cbrouist ; goulèn guet-t’ou en dispositioneu necessær eit communiein santelemant, hac er supliein d’accordein dehai er memb græceu èl p’ou dehai er bonheur de gommuniein én éffæd. (Éxpliquét hun nès en dispositioneu requis eit communiein erhad én articl ag er Sacremand ag en Autær).
Oudé er Gommunion er Belêg e guémer gùin ér Halice eit er purifiein, hac arlerh ean e guemér gùin ha deur eit golhein é visièt, en ul larèt :
» Groeit, men Doué, ma receuehèmb guet ur galon pur er péh-ç’ou antréét én hur bêg, ha ma tei ag un donæzon tamporel, de voud aveid-omb ur remæd éternel. »
» Doué ol-buissant, re-zei Corv Jesus-Chrouist e mès receuét, hac é Oaid e mès ivét, de voud bihuance continuel me inean ; ha groeit dré hon cræce ne vou mui én-n’an nitra couchiét dré er péhet, arlerh ma hon bet maguét guet Sacremanteu quer pur ha quer santel ; hui péhani e vihue hac e driomfl a viscoah de virhuiquin. El-ce re-vou gròeit. »
Arlerh ma vai goleit er Halice, er Belêg e leine ér horn diheu ag en Autær un Antién, hanhuét Communion, rac m’hé hannait guharal durand ma rait er Gommunion d’er bobl. Nezè ean e retourn de greis en Autær eit saludein er Fidelèt dré er honzeu-men, en Eutru-Doué re vou gueneoh, ha goudé m’ou dès rescondét, èl en ordinær, eit merchein ou attantion, ean ou avertiss (Oremus) de hum joéntein guet-t’ou ér bedèn e ya de larèt, eit trugairicad Doué ag er græce ou dès bet de receu Jesus-Chrouist. En Oræson-ze hanhuét post-Communion, (pedèn arlerh er Gommunion) e zou un temall d’er Grechénion lache ha digas, péré ne brezant quet hum laquad ér stad de gommuniein a pe assistant én Overèn, èl ma rai er Fidelèt guharal. Hi-zou ehue ur merche ag en dezir en dès en Ilis ne vou quet reit de gommuniein nameit durand en Overèn, penaus-benac ma hum gav paud a circonstanceu é péré é ma requis gobér autremant, é spécial ar er mæzeu.
Én achémand ag er post-Communion, er bobl e rescond Amen (El-ce re-vou groeit) eit discoein é mant coutant ag er péh en devai goulènnét er Belêg én ou hanhue.
De Goaris er Belêg e lar hoah un Oræson-aral, e hanhuér pedèn ar er bobl ; ha quênt hé hommance, ean ou avertiss de hum zerhel humiliét, dré er honzeu-men, hum zalhet prosternét dirac Doué. Guharal ma larait d’en déieu yun er Gospereu quentéh arlerh er Gommunion, er bedèn goudé er Gospereu e chervigeai de post-Communion, èl ma ra hoah én déieu dehuehan ag er suhun santel. Mæs a oudé mei deit er mod de dorrein er yun quentéh èl creisté, en Ilis en dès reglét ma vezai larét ur post-Communion èl d’en déieu-aral, hac ar hé lerh, en Oræson e zeli bout larét goudé er Gospereu, de béhani é hès reit en hanhue a bedèn ar er bobl.
Goudé m’en devai er Belêg saludét er bobl ér mod ordinær, ean e lar, ite, Missa est, (hui e eèll hum dènn, achihue-è en Overèn) ; hac er bobl e rescond, Douè re-vou trugairicait. D’en déien yun ha d’en déieu a bénigèn, é-léh ite, Missa est, er Belêg e lar, benedicamus Domine, (mêlamb Doué) ; hac er bobl e rescond arrè, Deo gratias. D’Overènneu er-ré varhue ean e lar, requiescant in pace, (deènt de reposein é peah), hac er bobl e rescond, amen. Chetui er ræzon ag en differance-ze : guharal ne larait ite, Missa est, meid a pe zeliai er bobl sorti quentéh arlerh en Overèn : ha n’el larait quet d’en déieu a bénigèn na d’Overènneu er-ré varhue, rac ma hoai attàu ur bedèn, pé ur ceremoni-benac d’obér arlerh en Overèn.
Er mod de rein er vénidiction én achemand ag en Overèn ha de larèt en Aviél revè S.Yehàn, n’en dai quet ancién. Er vénidiction e oai reservét guharal d’en Éscobèt, ha quentéh èl m’en doai er Belêg larét ite, Missa est, ean e hum dènnai quer clous èl er bobl. É Paris é héliér hoah pe-dost en usage-ce én Overènneu ar-gan. Mæs èl ma tai d’er Fidelèt dré zevotion goulèn boud aviélét arlerh en Overèn, eit tènnein ar nehai græceu Doué dré vertu er honzeu divin ag en Aviél, er Velean en dès hum accourcét a nebedigueu de leine arlerh en Overèn er hommancemand ag en Avièl revè S. Yehàn, hac anfin en Ilis en dès groeit a guemènt-ce ur regl general.
Quênt rein er vénidiction d’er bobl, er Belêg e soupl é creis en Autær eit gobér er bedèn-men, péhani-zou un Act a drugairé :
» Agrèet, Drindèt santel, en avouéance a me sujidigueah hac aboeissance ; ha groeit ma vou agréabl deoh er Sacrifice e mès offrét d’hou Majesté pebèh quen indign ma hon, ha ma tènnou hou misericord ar-n’an hac ar ol er-ré eit péré en e mès ean offrét, dré Jesus-Chrouist hun Eutru. El-ce re-vou groeit. »
Durand ma ra er vénidiction, er bobl e zeli hum humiliein ; ha pedein Doué de rein dehai é vénidiction dré zourn er Belêg. Ind e zeli sehuel eit cheleuèt guet respèt en Aviél ; adorein er Verb éternel angeandrét a ol éternité ag en Tad, ha deit de vout Dén aveid-omb ; en trugairicat mei pligét guet-t’ou disquên én hur mésq eit hun instrugein, ha chom guenemb eit bout bihuance hun inean ér Sacremand ag en Autær ; anfin goulèn guet-t’ou er græce de gonservein er galité a vugalé de Zoué en dès méritét temb dré é Incarnation, dré é Varhue, dré é Resurrection ha dré é Asçansion.
Quênt sorti ag en Ilis, arrestet un tamiq hou speret de gontamplein er Misterieu e hoès gùélét represantein ar en Autær, ha goulènnet guet Doué er græce ne vou quet en Overèn e hoès cleuét, hemb profit aveid-oh. Retournet d’er guær èl unan e zehai a ziar er Halvær a uélèt laquad Jesus-Chrouist d’er marhue. El-ce re-vou groeit.