Ag en dairvèt Gourhæmèn

◄  Ag en eil Gourhæmèn Ag en dairvèt Gourhæmèn Ag er bedairvèt Gourhæmèn   ►


Articl III.
Ag en dairvèt Gourhæmèn.

Cèss peb Sul a labourad,
Aveit chervige Doué devod mat.


DOué dré er Ourhamèn-ze e ordrén demb santefiein er Sul, hac e zihuèn dohemb peb-sort labour terrién én dé-ze, eit ma vehèmb liproh d’er chervige én ur obér ævreu a zevotion hac a Religion.

Doué, é-mé er Scritur santel, en dès groeit é huéh-dé en Nean, en doar, er mor, ha quemènt-tra zou én-ai, hac e reposas er seihvèt dé : rac-ce ean en dès reit é vénédiction d’er Sadourn, hac en dès ean santefiét. Eit quemènt-ce é santefiai er Juivèt er Sadourn, péhani e senéfi dé a repoz en Eutru-Doué. Mæs en Apostolèt conduyét dré er Speret-Santel en dès quemérét er hettan dé ag er suhun, hac en dès ean hanhuét dé d’en Eutru-Doué ; rac én dé-ce é hoai resuscitét Jesus-Chrouist, hac én dé-ce é tegassas er Speret-Santel ar é Apostolèt, eit rantein en Ilis ferm ha parfæt él Lezèn a garanté en doai reit tehi.

Désquet guet er Juivèt penaus é teliét santefiein er Sul ; rac ne hoès meid en dé de changein. Hou peèt chonge, é-mé Doué, a santefein er Sadourn ; (ha d’er Grechénion ean e lar : Hou peèt chonge a santéfiein er Sul). Hui e labourou huéh-dé, ha hui e rei ol hou labour durand en amzér-ze ; mæs er seihvèd e zou en dé a repoz Doué hou Mæstr ; ne labourehet quet é tra er bet en dé-ze, na hui, nac hou pugalé, nac hou servitour, nac hou matéh, nac hou loonnèt, nac en éstrangerion péré e chom gueneoh. Doué e lausq guet er Grechénion, èl guet er Juivèt, huéh-dé eit gobér ou labourieu pamdiêq, hac er Sadourn e zou unan ag en huéh-dé-ze. Ur folleah-è enta chongeal, èl ma ra hilleih, n’en dai quet mat commance labour er bet d’er Sadourn, na néein d’er Sadourn de noz, &c. Liès mad er sort-tud-ce n’ou dès scrupul er bet eit lausquein labour ag er Sadourn beèd er Sul d’obér, nac eid avance ag er Sul hou labour a bèn el Lun.

Deu-dra-zou necessær eit santefiein er Sul : 1.° Lausquein en dé-ce peb-sort labourieu terrién ; 2.° En impléein de chervige Doué. Réd-è lezel d’er Sul quemènt-sort labour e ra un dén eit gounid é vouéd, pé eit bout payét ; èl néein, brochènnein, gùentad, alége gran, charrèad, malein, pobad, &c., meit ha requis vehai labourad en dé-ce. Par-exampl, _ n’en dai quet un droug laquad de séhein d’er Sul bugadeu e vehai é riscl a vreignein, charrai pé ahuélein foén péré e gommance tuffein ; mèdein pé indram méll e ya de goll ; pé gobér ul labour-aral ; mæs ordrenét-è goulèn, mar eèllér, permission guet er Person. Dihuènnét-è d’er Sul gobér foerieu, marhadeu, contradeu, gùerhein ha prenein, meit ha requis vehai, rac ne vehai quet cavèt en occasion un dé-aral. Er Sul n’en dai quet groeit eit monèt de giboès, eit gobér voyageu, nac arrangein affærieu tamporel. Peb-unan e zeli ag en dé quênt pourvæein én é diegueah bouéd d’el lonnèt, deur, quenæd, ha tout er péh e vou rét tehou cavouét, eid n’en dou quin sourci en dé-ce meit chervige Doué ha dré er memb ræzon, ne zeliér gobér d’er Sul nitra ag er péh e eèll bout derænét beèd el Lun. Er péh e laran eid er Sulieu, e seèll ehue er Gouilieu mirét. Dihuènnettoh-è hoah én déieu santêl-ze er horolleu, er festeu, en daremprèd ag en tavarneu, el leigneu bras, er chérvadeu, en assambléyeu safarus ha bobanceu er béd, hac é general peb-sort desordr ha péhedeu-aral ; rac quemènt ce e zistro mui a chervige Doué, eid el labour terrién, péhani a nehou é hunan e zou mat hac innoçant ; ha S. Augustin e lar é rehai en dud hilleih gùel é labourad d’er Sulieu ha d’er Gouilieu, eit doh hum abus de veàuein ha de goroll ; hac é vehai honestoh d’er mèrhèt boud é néein ou héguilliad, eit hum gavouét ér hompagnoneaheu debauchét.

2.° Réd-è impléein er Sul de chervige Doué, én ur obér ævreu a zevotion hac a Religion. En Ilis n’ordrén demb meid un dra d’er Sulieu ha d’er Gouilieu : assistein én Overèn. Mæs é gurionné ne vou hanni e gredou é heèllér santefiein un dé a bedair-ær-ar-n’uguênt, dré un Overèn péhani ne bad quet guhavè un hantér-ær. Forh æz-è de bep-unan goud é houlèn guenemb en Eutru-Doué un dra-benac opèn. Rac bout-ç’ou circonstanceu ma vér dispancét a gleuèt en Overèn d’er Sul ; ha neoah ne vér quet dispancét a santefiein en déieu consacrét de chervige Doué. Bout-ç’ou enta un dra-benac a béhani n’eèllér quet boud absolumant dispancét ; de larèt-è, éhuehad dohemb hun hunan eit n’offansehèmb quet Doué en dé-ce ; hac impléein d’obér ævreu a zevotion en amzér e chom guenemb arlerh hun occupationeu ordinær. Chetui lod ag en ævreu a zevotion e recommand témb er Religion én dé santel-ze : peb-unan-zou libr de choæge er-ré e jaugeou muyan doh é stad hac é zispositioneu interior. Ne gonzan quet ag en obligation d’assistein én Overèn. N’en dès hanni ne ouair hoah é ma obligét idan boén a béhet de monèt d’en Overèn-Brèd d’é Barræs, d’er bihannan a bep-tri-Sul unan : hac Ordrénanceu en Éscobèt a Uénèd e venace a éscommuniein er-ré e vanq de guement-ce hemb éscus mad er bet.

1.° Er Religion e recommand assistein ér Gospereu hac Officeu-aral, én Instructioneu, ér Hatechén, &c. 2.° Tostad, mar eèllér, d’er Sacremanteu, eit trugairicad Doué ag er græceu receuét durand er Suhun tremenét, ha quemér nærh eid impléein mad en hani de zonnèt. Ma n’eèllér quet covessad, éxaminein ahoël penaus é vai bet treménét er suhun ; goulèn guet Doué pardon ag er péhedeu e vai bet commettét ; en trugairicad ag en ævreu mad e vai bet groeit, ha reglein penaus é teliér bihuein ér suhun de zonnèt. 3.° Peb-unan e zeli en déieu-ze studial é Religion ; gobér ur reflexion-benac ar é vuhé, leine, pé pedein unan-benac de leine dehou ul livr mat-benac ; larèt er Rosær ; mar bér tost d’en Ilis, monèt d’adorein hur Salvér ér Sacremand ag en Autær ; gobér er muyan e eèllér a ævreu mat... En tadeu ha mameu ne fehènt quet gobér gùel eid assamblein ou bugalé hac ou serviterion, eid ou interrogein ar er péh e vai bet larét ér Hatechén, ér Pron, pé ér Perdêg... 5.° Er-ré-zou ér stad de rein alézon, e zeli er gobér é spécial en déieu-ze, pé ahoël difforh a costé en alézoneu e fal dehai rein durand er suhun. 6.° Réd-è ehue visitein er-ré clan ; larèt tehai ur guir-benac a gonsolation ; ou désquein d’andur guet patiantæt ha resignation de volanté Doué ; ou avertissein de govessad é cource, &c. Én ur guir, réd-è hum gomportein én ur fæçon ne vou pas memb un ær ag en déieu santel-ze, ne vehai quet santefiét dré un exercice-benac a zevotion pé a charité.

Péhein e rér inemp d’en dairvèt Gourhæmèn : 1.° A pe labourér d’er Sul hemb necessité ha hemb permission ; 2.° A pe vanquér hemb ræzon legitim a gleuèt en Overèn, pé m’hé hleuér a gorv ha non pas a speret ; 3.° A pe dreménér er rest ag en dé é debauche, é hoari, é coroll, pé è divertissemanteu-aral ag er béd ; én ur guir, a pe vanquér d’en deværieu hun nès expliquét, pé ma vér caus d’er-ré-ral ma vanquant dehai.

Er Grechénion vad é santéfiein er Sulieu ér mod m’hun nès larét, e dènn bénidiction Doué ar nehai hac ar ou madeu tamporel. Mæs er fal Grechénion péré ne seèllant meit doh er gustum hac exampl er-ré-ral, e brofitt ag er Sul eit commettein mui a béhedeu, eit n’ou devai groeit durand er suhun. Diar sàu en Overèn, lod e ya d’en davarn, lod d’er fal gompagnoneaheu, lod d’er horolleu. Durand ma vènt én Ilis, é vai ou deulagad é considérein pihue e vai gusquét brahuan : a pe zant ér mæz, e vènt é seèllèt mèn hum laquad eit bout gùélét... Durand en instructioneu, lod ne chongeant meid én ou labour, én ou danné hac ambarrass ; lod-aral én ou hoari ha divertissemant. Cannein e rér guet en Ilis mêlodi de Zoué de vitin, ha sonnenneu sot d’anderhue. Cheleuèt e rér conzeu Doué de vitin, ha bourdeu dishonest pé dangérus quênd en noz. Monèt e rér, èl er-ré-ral, d’en Ilis guet un apparance bras a Religion, èl pe vehai eid adorein Doué ; mæs mui a hoand e vehai de monèt de certæn léhieu é péré é cavér perpet compagnoneah bourus hac amiabl... Ne zeliér quet bout souhét arlerh quemènt-ce mar dai fachét Doué dohemb, ha mar couéh miserieu ar-n’amb. Ne rér quet goab a Zoué, ha nitra ne ouniér é monèt inemp-tehou. Ma ne buniss quet attàu én ur fæçon splan ha visibl er-ré e vanq a santefiein en déieu consacrét d’er chervige, ean er groei én ur mod-benac abrèd pé dehuehad ; ha sèl mui ma terænou, sèl terriploh vou en taul ag é vangeance.