| ◄ Ag en eil a Ourhæmeneu en Ilis | Ag en dairvèt Gourhæmèn | Ag er bedairvèt Gourhæmèn ► |
The béhedeu e govessei
Ur uéh ér blæ, ma ne rès mui.
N Ilis dré er Ourhæmèn-ze e ordrén d’en ol Grechénion covessad ou féhedeu ur uéh peb-plæ d’er bihannan, d’ou Ferson pé d’ur Belêg-aral aprouvét én ou Farræs. Hanni n’en dai dispancét ag er Ourhæmèn-ze ag er momand ma vai capabl de béhein marvelemant, beèd er fin ag é vuhé : er vugalé-memb e zou dalhèt d’hé accomplissein quentéh èl m’ou dès en oaid a ræzon. En Ilis n’hi dès quet merchèt de bèh cource ag er blæ é teliér gobér er Govezion-ze : mæs er Ourhæmèn hi dès groeit d’hé bugalé de gommuniein de Basq, e zou ur merche sclær é ma eit ma hum brepareint d’er Gommunion-ze, en hi dès commandét tehai covessad ou féhedeu d’er bihannan ur uéh ér blæ. Ne larér quet deoh neoah gortoz bet-ha Pasq hemb monèt de govessad ; rac ma ne dostét meit blæ-ha-blæ, hui e hoès de zougein ne re heoh ur fal Govezion hac ur Pasq sacrilege ; hac èl ma houyét, en hani en dès er malheur d’obér ur fal Govezion, n'accompliss quet Gourhæmeneu en Ilis.
Ordrénét-è deoh gobér er Govezion-ze én hou Parræs ; ha n’eèllét quet monèt d’hé gobér él léh-aral hemb permission hou Person. Chetui pe-dost er péh en dès arrestét en Ilis ar guemènt-ce ér buarvèt Concil general a Latran ér blæ 1215. « Ne vern pèh Fidel deit d’en oaid a ræzon e govessei... perhùeh ol é béhedeu d’er bihannan ur uéh ér blæ, d’é Velêg propr, de larèt-è, d’é Berson pé d’ur Belêg-aral aprouvét én é Barræs, hac e laquei é ol studi d’acomplissein er bénigèn e vou reit dehou, eit ma vou ér stad de gommuniein d’er bihannan de Basq, meit-hac ur ræzon-benac legitim e vehai d’en derænein beèd ur hource-aral. Pihue-benac ne sèntou quet doh el Lezèn-ze, ne zeli quet bout lausquét d’antréein én Ilis durand é vuhé, na interrét én doar béniguét arlerh é varhue... Mar behai unan-benac e zezirehai monét d’obér er Govezion-ze ér mæz ag é Barræs, ean e zeli goulèn eit quemènt-ce permission guet é Berson : rac ma ne vehai accordét tehou er bermission-ze, er Belêg doh péhani en hum adressehai, n’eèllehai quet er cheleuèt é Covezion, hac en assolvèn e rehai dehou e vehai sacrilege »... Obligét-omb enta de dostad d’er Sacremand a Bénigèn ur uéh ér blæ d’er bihannan, idan boén a éscommunication.
Me ouair en Ilis ne oblige absolumant hé bugalé de dostad d’er Sacremand a Bénigèn nameid ur uéh ér blæ ; mæs er sourci e zeliamb hur bout perpet de hum oarn doh finesseu er goal-speret, de hum gonservein é græce Doué, de laquad hur salvedigueah én assurance a guemènt ma heèllamb, e zeli gobér demb tostad liès d’er Govezion guet eun a hum acource doh er péhet, guet eun a gouéh ér stad malheurus a zalledigueah hac a obstination. Rac-cé unan e hum laquehai én dangér a ancoehad ur péhet marvel-benac mar da ha tardein a monèt de govessad, e zou obligét de dostad prestan ma heèllou, guet eun a vanquein dré é faute a obér ur Govezion vat hac antiér. Unan en dès ræzon de gredein é ma ér stad a béhet marvel, ne zeli quet ehue tardein a dostad d’er Govezion. Ne laran quet neoah é vér obligét de ridêq de glasq ur Hovezour quentéh èl ma vér couéhét ér péhet marvel, nameit-ha requis vehai pé communiein pé receu ur Sacremant-benac-aral : mæs me lar é teliér profittein ag er guettan occasion, eit hum sehuel ag er stad-ce. Rac penaus cousquèt tranquil ar vordèn en ihuern ?
Obligét-vér hoah de govessad a pe vér én ur hlinhuèt calét hac én dangér ag er marhue. Rac pihue-benac e eèll covessad hac e varhue guet ur péhet marvel hemb quin ar é gouciance, e hum goll dré é lizidantæt, hac é vehai possibl en en dehai-ean ur Gontrition vras ag é béhet. Mæs er-ré ne gavant Covezour er bet, pé n’eèllant quet covessad, e zou obligét d’obér un Act a Gontrition parfæt guet en dezir de govessad quentéh èl ma heèlleint. Recommandét-è hoah er Govezion de unan saisi hac e dosta d’hé zermén : d’er-ré e ya én ur voyage dangérus ar er mor : d’er-ré e ya d’er brizél : d’er-ré e ya eit peèl amzér d’ur vro é péhani ne gaveint quet Covezerion, pé n’entandeint quet el langage : d’er-ré e hum zispos de guemér ur stad a vuhé, &c. Anfin en Ilis e zezir ma tostehemb d’er Sacremanteu quel liès èl m’hun nès d’obér eid antretènein hun inean én ur gùir devotion : rac er-ré ne dostant meit a pe vai rét, e zisco assès ne rant paud a gas nac a Zoué nac a ou inean.