Ar paour keaz Mizer

Oberennoù damheñvel pe handelvoù all zo ivez, gwelout Ar potr-koz Mizer ha sant Pêr.

Feiz ha Breiz, 1908  (p. 249-252)



AR PAOUR KEAZ MIZER


————


Dre glask pignat re uhel
E kouezer re izel.


Gwechall e oa war an douar, eur paour keaz den koz ; kabac’h, kabac’h e oa hag an holl a rea Mizer anezan.

Eun dervez, Mizer a oa o vont a zor da zor da glask e damm bara, pa zigouezaz gantan, Jezuz, sant Yan ha sant Per, o zri oc’h ober asamblez eun dro e Breiz-Izel.

Mizer a dennas e dok dezo hag a c’houlennas diganto an aluzen.

« Va den mad, eme zant Per, it da besketa zo gwelloc’h deoc’h ; ar mor zo leun a besket. »

— « Oh ! eme Vizer gos, sant Per gwechall en doa bak ha rouejou, fin oa ivez, ha koulskoude ne bake ket nemeur a besked. »

« Ro dezan eur faven a lavaras an aotrou Jezuz. » Ha sant Per d’he c’hodell ha teuler eur faven e dourn ar paourkeaz.

— « Bennoz Doue, warnoc’h, aotrou, eme Vizer. »

En eur erruout er gear, Mizer a ioa foug ennan, o lavaret d’e wreg en devoa gwelet sant Per, sant Yan hag an aotrou Doue.

— « Alo, gwell a ze, mar peuz karget da gof o sellet outo. »

— Karget va c’hof… Sell, setu aman eur faven hag am euz bet diganto. »

— « Ah ! neuze ’z peuz bet eur pez kaer. Beza goulennet da vihana, ivez dioc’htu, keuneut d’he foazat, hag aman d’he frita.

— « Oh ! kea ato, gwreg. »

Ha Mizer, lakât ar faven war an aoled, etouez al ludu. Kerkent, koulz lavaret, ar faven a c’hlazaz, sevel a eure buhan, buhan. Abenn m’oa pred mont da gousket, ar faven a zave he skourrou er meaz dre ar chiminal. Pa zafjont diouz ar mintin, penn ar faven a ioa kuzet er c’hoummoul.

— « Ah ! Mad, eme ar wreg, an aotrou, n’en deuz ket great goab ac’hanout evelkent. Pigne skourrou da faven da gutuilh fa abenn lein. »

Mizer a bignas, hag a skour da skour, e savas, e savas ; abars ar fin, setu hen erruout dirak eun ti kaër : an nor a oa prennet ; war an nor e oa eur morzol aour da skei war eur bladen arc’hant da c’houlen digor.

Kement em euz pignet, eme Vizer, ma tlean beza, sur awalc’h, e kichen dor ar baradoz.

Ha Mizer skei daou daol war an nor gant ar morzol aour.

— « Piou zo, eme eur vouez c’hros ? » Mizer a anavezaz dioc’htu mouez sant Per.

— « Ar paourkeaz Mizer, emezan, aotrou « sant Per benniget. »

— Petra glaskez, eme zant Per ? »

— « C’hoant am euz da gaout eun ti ; rak an ti m’emaon ennan, zo prest da goueza war hor c’hein ; ouspenn e karfen kaout diou pe deir bioc’hik. »

— Mad, eme zant Per, diskenn d’ar gear. Bez ez pezo ar pez az peuz goulennet ; mez arabad distrei mui aman, pe ez pezo keuz divezatoc’h. »

Mizer a ziskennas.

Erruet en traon, e vel eun ti nevez, kaër meurbed, hag e wreg gwisket kaer, o tiouall peder bioc’hik.

Mizer a oa eurus ha laouen. E wreg n’oa ket mestrez dezi he-unan gant he lorc’h.

Eun devez e lakeas he dilhad kaëra hag ez eaz da ober eur bourmenadenn. Pa oa deuet d’ar gear e oa du he bisaj, ha drouk enni ken a strakle.

— « Alo ! eme Vizer, petra zo adarre ? »

— « Petra zo, emezi ? Me ne din biken mui da ober pourmenadenn ebed. Hizio oun eat war an hent gant va dilhad ar re gaëra, ha Yan hag e bried a ioa evel faë ganto ouz va gwelet ; n’o deuz ket zoken prijet va saludi. »

— « Oh ! oh ! soden geaz, eme Vizer, ne ve het dleet ar zalud nemed d’ar Rouanez ha d’ar Roue. »

— Mad, perak ne vefemp-ni ket Rouanez ? Sotoc’h egedomp-ni o deuz an henor-ze. Pign adarre buhan da gaout sant Per, ha goulenn digantan ma vezimp Roue ha Rouanez. Lavar dezan e roimp kalz aluzennou hag e vô evelse nebeutoc’h a dud paour war an douar. »

— « Hen gwelet a rit, eme Vizer gant eun ear dipitus. »

D’an deiz varlerc’h, Mizer a bign en dro er faven ; mez ne gerz ket ker kalonek na ker buhan hag er wech kenta.

Erruet dirak dor ar baradoz, ne grede ket kregi er morzol.

Sant Per, o klevet eun tammik trouz, a gor zigor an nor. — Petra, emezan, Mizer fall, ama emaout adarre ? »

— « Ya da ! sant Per benniget, va fried a fell dezi e vije Rouanez ha ma vijen Roue ; nebeutoc’h a dud paour a vô, rak hon daou hon deuz kalonou karantezuz. »

— Mad, kerz d’ar gêr, eme zant Per. Pa z’eo dre garantez evit ar paour eo e c’hoanteez beza Roue, e roïn ar c’hraz-ze d’id ; mes ne bign ket

ken da c’houlen netra pe ez pezo keuz. » — « Bennoz deoc’h, sant Per venniget ! Oh ! breman ne deuin mui betek ennoc’h. »

Mizer a zisken d’an traon. Mantret oa pa zigouezaz, o welet e wreg azezet en eur gador vourret hag eur vandenn aotronez hag intronezed en dro dezi. — Eürus en em gavent er stad-ze ; morse n’oant bet eürusoc’h.

Mez eun devez en eur gribat he fenn, ar Rouanez a welas eur vleven wenn deuet da heul ar grib ; mennout a reas kaout eur zempladenn.

— « Oh ! emezi, daoust d’in da veza Rouanez, e rankin mervel er memez tra.

Ha ma vefemp, emezi d’he goaz, te Doue ha me ar Verc’hez ; neuze avad ne varfemp ket ! »

Mizer a ieaz drouk ennan o klevet eur seurt randounennerez.

Mez e wreg ne ehane da boursu warnan da vont en dro da welet sant Per. « Eur Roue ha ne vefe ket henvel d’euz eur porc’hell o larda en e graou, a dlefe, emezi, c’hoantaat beza Doue. »

Mizer, poan dezan en e benn o klevet eur seurt diotach, a zistag ganti eur javedad.

Ha setu ar Rouanez da youc’hal : « Ar Roue en deuz skoët ganen, ar Roue en deuz skoët ganen. »

— Tav, tav, gwreg, ha varc’hoaz me’z ei adarre da gaout sant Per. »

En devez varlerc’h Mizer a bignas adarre, mez en dro-man e oa lostok o vont. Erruet e kichen dor ar baradoz, ne grede ket skei ; mez sant Per a glevas trouz. hag a gorzigoras an nor : « Sell, Mizer, te aman adarre ? Gortoz, gortoz ; kaër vô rei d’id, te c’houlenno ato gwelloc’h, kea da zutal. »

En eur lavaret kement-ze, sant Per a roas eun taol d’ar faven a harpe he fenn er baradoz : ar faven a ieas raktal da netra ha Mizer a gouezaz war an aoled e kichen e wreg ker paour ha biskoaz.

Kontet gant Laurans ar Voul, Kastellin
Doph ar Mezou.
————