| ◄ Philip Neri | Jul | Augustin a Gantorbery ► |
n amzer gentan Dioklesian (285-305), ar gristenien a c’halle en em ziskouez ; sevel a rent ilizou er zav-heol, kenkouls hag er c’huz-heol. En eun tôl, o vezan bet laket pennadou ennan gant ar sezar Galer, e troas a-grenn eneb d’eze hag e tigoras an dekvet stourmad en o eneb, en eur deuler er-mêz eus an armeou ar zoudarded kristen a oa enne.
Er mare-ze eo e c’hoarvezas merzerenti sant Jul. Heman a oa eur zoudard koz hag eur c’hristen mat a zen.
— Jul, a lavaras ar gouarner d’ezan, ha gwir e vefe ar pez a damaller d’it ?
— Me, eme Jul, a zo kristen, n’on ket evit lavaret d’ac’h e vefen netra nemet ar pez ma’z on.
— Gouzout a rez ervat o deus ar brinsed roët urz da ginnig eur zakrifis d’an doueou ?
— Her gouzout a ran, mes o vezan mac’h on kristen n’on ket evit ober ar pez a fell d’ac’h, hep nac’h an Doue gwir ha beo.
— Peseurt droug a rêr o kinnig eun tamm ezans hag o tec’hel goude-ze ?
— N’on ket evit terri gourc’hemennou Doue abalamour zenti ouz tud digristen. C’houec’h vla warn-ugent so ec’h on en arme, ha biskoaz n’eus bet eun torfed da damall d’in ; seiz gwech on bet er brezel ; n’am eus ket dizentet ouz ma mistri, ha da stourm oan kenkouls hag eun all. Biskoaz ar prins n’en deus tapet ac’hanon o vankout hag e kredet ec’h afen, goude bezan bet aketus da zenti ouz gourc’hemennou ar rouane, da zizenti ouz Roue ar rouane ?
— Jul, gwelet a ran ec’h out eun den a benn hag a galon. Selaou ac’hanon, ha kinnig ezans d’an doueou.
— Ne rin ket ar pez a c’hourc’hemennet, ha n’on ket o vont, dre eur pec’hed, da jachan war ma c’hein poaniou hag a bado da viken.
— Me gemer ar pec’hed warnon ; bezan az pezo dek dîner, ha goude-ze den ebet ken n’eio da glask trabas ouzit !
— Nag an arc’hant ifern-ze, na da gomzou flour ne lakfont ac’hanon da nac’h an Doue peurbadus.
— Ma ne zentez ket ouz urziou an impalaered, e lakin da zibennan.
— Mat a refet ! Kondaonet ac’hanon ’ta ! Ma c’houzanvan ar verzerenti, e c’honezin eur gloar hag a bado da viken.
— Ma c’houzanvjes evit ar vro hag evit al lezennou, neuze, ya, e c’honezjes, en gwirione, ar gloar-ze.
— Gouzanv a ran evit al lezennou, mes evit al lezennou a bado da viken.
— Al lezennou-ze a zo bet roët d’ac’h gant eun den hag a varvas war ar groaz.
— Maro eo evit hon fec’hejou, abalamour rei d’imp ar vue a bado da viken. Doue a vev a holl viskoaz hag a vevo da virviken. An neb hen anzavo en devo ar vue peurbadus ; an neb hen nac’ho a vezo kastizet epad an holl amzeriou.
— True am eus ouzit, selaou ac’hanon, eur wech c’hoaz ! Kinnig ezans, buhan, hag e vevi ganimp.
— Bevan ganac’h a vefe ar maro evidon ; mes ma varvan, e vevin.
Ar gouarner a embannas e varnedigez : « Jul, p’eo gwir n’eo ket bet falvezet gantan senti ouz hon frinsed, a vezo dibennet. »
Kaset a oe war dachen e verzerenti. En em gavet eno, e vriataas ar gristenien bodet endro d’ezan. Lakat a reas eul lienen endro d’e benn, kinnig a reas e c’houg en eur lavaret : « Otrou Jezuz, abalamour d’ac’h eo e c’houzanvan. Laket ma ene e-touez ho sent. »
Ar bourreo a dennas ar c’hleze ; Jul a oe dibennet d’ar 27 a viz mae.
Kinnig ezans, setu aze eur pez kaer !
Eur gomz, ken nebeut, n’eo ket kalz a dra da welet, ha koulskoude, petra zo galloudusoc’h da c’houzout ? Dre eur gomz fall e rêr poan da Zoue ; dre eur gomz hudur e rêr donjer d’ezan ; dre eur gomz karantezus e rêr e blijadur, ha dre eur gomz truezus e teneraer e galon.
Eur gomz rust, diouz an hini he lavar d’imp, a c’hall sankan en hon c’halon evel eur bir, hep ma c’hellche ken netra he chachan er-mêz goude-ze.
Eur gomz vat a c’hall lakat en hon c’halon eul levenez ken bras ma n’eus netra, na poan, nag anken, na gwall zarvoud ebet goest d’he lakat da nijal diwar hon zâl.
Eur gomz a zo eun dra vihan hag a denn da vras.
Kinnig ezans d’an idolou, da welet, n’eo ket eur pez kaer ken nebeut, mes da c’houzout, eo eur pec’hed skrijus ; rak an dra-ze a zo rei d’ar grouadurien eun enor ha n’eo dleet nemet da Zoue.
Ar verzerien ne droent ket kein da Jezuz-Krist, evit tec’hel arôk ar maro ; ha ni, daoust ha n’eomp ket a-wechou betek nac’h Doue hon badeziant, evit tec’hel arôk eur mousc’hoarz ?