Cannen ar Buhé Sant Françæs a Assis
N nemb e gâre Jesus a greisic é galon,
Hac e vèn bout eurus aveit jamæs guet-on,
Quemérent aveit scùir, eit reglein ou buhè,
Sant Françæs a Assis, bermen eurus guet Doué.
Disquent guet Sant Françæs, ami bras de Jesus,
Bihuein peur a galon, doh en ol truhéus,
Pratiquein er burtæt hac en humilité,
Bout patiant ha souple, aveit monet d’en Né.
Françæs e oai gannet ér hanton a Ombri,
Ér guær hanhuet Assis, ér vro a Itali :
É dut, eit bout-int noble, e oai trafiquerion,
Mæs e bassai partout eit bout tud a fæçon.
El ne chongér quet paud, e creis er larganté,
Én devær a zessàu erhat er vugalé,
Ne oai disquet dehou quin sciance burhut,
Meit condui er hommerce ér mod ma rai é dut.
A youanc-flam é tiscoas goust eit er braguereah,
Eit en deverranceu hac er pihuidigueah ;
Mæs perpet moderet.... é galon en douguai
De soulagein er peur a guement ma éeilai.
Sorbet ma oai un dé, ean e ziblas unan,
Hemb rein nitra dehou.... En anquin e zas bean :
Quentéh ean e bromet é secourou bamdé
Er-ré e oulennou a balamort de Zoué.
Arlerh ur hlinhuet bras, Françæs deit é yehet,
E guemér eit pourmein ur say nèhué prenet ;
Ean e gave én é hent un noble fal usquet,
Hac e droq é habit doh é zillat rouguet.
Jesus de Sant Martin, eit é hantér vantel
Reit d’ur peur, e adresse ur salud solamnel.
Françæs é rein d’un noble é habit antiér,
E vou recompancet bed er hanvet dinèr.
Un dé ma hum chongeai penaus donnet de bèn
A hum gol tout é Doué, a hum feahein a gren,
Ean e gav un dén lovre : én drespet dé zongér,
Ean e voq dehou hemb dougein en dangér.
Quênt quemér a zevri é résolution,
Ean e bed hemb arsàu, dalhmat én oræson :
Un dé haval guet-ou gùélet Jesus ér groéz,
E zivréh astennet... ô tarh-calon ! ô gloéz !
Arlerh n’er havér calz meit én hospitalieu
E soignein er-ré clan, é voquein d’ou goulieu.
E Calon peur Jesus é repos é speret :
Contamplein é boénieu e ra é eurustet.
Ur uéh ma has de Rom dré gùir devotion,
Etal dor un ilis, ean e gave peurerion ;
Ean e rann étré d’ai é argant, é zillat ;
Chonget oai memb dehou chom èn ou mesq eit mat.
Actioneu quen humble en devou recompance ;
Méritein e reint sur græceu én abondance.
Deja Françæs e sant mollet ar é galon
Ol souffranceu Jesus durand é bassion.
É dat, goal-goutant bras ma tispignai é dreu
E rein en alézon, é alleige ilisieu,
Er menace, er goal-dræte.... Coléret-é doh t’ou :
Laret en dès é guir.... Ean en deshéritou.
En acte e zou leinet dirac Escob Assis,
Quentèh ean hum zihusq guet modest honestis :
Én ur rein é zillad d’é dat, é lar dehou :
Mé mès un tad aral [1], jamæs n'em forbannou.
Arlerh tout quement-cé, Sant Françæs e oulen
Ur vah hac ur vissag, guet ur goh say lien :
Durant é hent ne cès a gannein gloër de Zoué ;
Ne droquou quet é stad doh rang ihuel ur Roué.
Ar é hent ean e gav ur vandennad lairon,
Péré er goal-drettas hemb tam compassion ;
Mæs Françæs, èl un oën, forh douce ha patiant,
E souffre, e andur tout, hemb clêm aucunemant.
Pe ouent scuéhet anfin doh en torrein a nerh,
Int en taul hantér-varhue én ur fossellad eerh :
Ol en tourmanteu-zé d’é chonge e oai eurus ;
Ean hum laqua é route èn ur mêlein Jesus.
Pêl quênt é tesirai, eit hum gol tout é Doué,
Cavouet ul léh dissorb aveit bout é surté :
Ar é hent ean e gave ur Chapel revinet,
Hantet bras gùéharal, Portioncul hanhuet [2].
Amen eit mad, e m’ean, é vou men demeurance,
Eit ur ræson segret, m’er choége dré bréférance :
Amen é inourér Intron-Varia en Ælet,
En ur léh quen distro é logeou er burtæt.
Un dé én Overen é oai bet ravisset
D’er honzeu santel-men én aviel leinet :
Ne zouguet é voyage na bouit, eur, nac argant,
Na botteu lær, na bah, na double gusquemant.
Sant Françæs e guemér er honzeu-zé eit-ou :
Quentéh argant, botteu, tout é rant poén dehou ;
É grouis-lær, é sah memb e zou abandonnet :
É say e vou ur sah guet ur gorden sterdet.
Jesus de Sant Françæs en doai inspiret
En desir bras de glasq er pehour ahurtet ;
Ha quement er hleuai e larai guet respet :
En dén-zé én hun mesq e zou sur ur Profet.
Arlerh er profætie é tei er miracleu :
Ur hlan abandonnet a fæd er remædeu,
Hac ér perhindedeu, hemb tam soulagemant,
E hum avis un dé de visitein er Sant.
Er heah malheurus-cé e vèn boquein d’é dreit ;
Mæs Françæs er rebut èl p'en dehai fal hroeit,
Ha quentéh hemb dongér e voque d’é ouli,
Aben-caër en dén-zé e hum gav yah, diloui.
Contamplein Jesus-Chrouist én é ol bassion,
E oai er poéndeu bras ag é zevotion :
Liés pe sortiai ag en Ilisieu
En er gùélér burhut trampet én é zareu.
Laret oai bet dehou en dai col er gùélet,
Ma ne garai muihoh menagein é yehet :
Perac em behai-mé, e m’ean, méh é ouilein
Souffranceu un Doué dén, marhuet eit me salvein.
É santeleah ihuel, é vertuyeu brudet
E dolpai devat ou a bep-tu disciplet :
Bourhision, noblance, ha memb tud a Ilis,
Ne oai conzet partout meit a Françæs Assis.
Sant Françæs e larai d’er-ré hum bresanté :
Doué e zou me ol vad ha me ol heurusté ;
Mar fal doh chom guenein disquet hum ancohat,
Bihuet peur ha pedet, hui e gavou hou stad
Ean e ordren dehai labourat eit ou bouit,
Hum usquein eit parrat doh er bras aneouit,
Bout partout aboeissant d’en Escob ér hanton,
Ha dihoal a berdêc hemb é bermission.
Quênt parti eit monet de Rom é perhindet,
Ean e dolp é verdér, e hanhue é gonsortet ;
Bed e oai a-nehai cant pemp ha tri-uguênt :
D’er péh ma commandai ol é aboeissent.
Ne zouget quet, e m’ean, a bassein eit tud fol,
Izelêq, disprisable, rebutet guet en ol :
Perdec er benigen guet gùir simplicité
E ordren doh Jesus, doctor er uirioné.
Dré en humilité en dès Jesus feahet
Er bed hac en ihuern, guet ou ardeu segret.
E speret hou tisquou mar beoh dehou fidel :
Ne droquet quet en Nean eit madeu tamporel.
Mar remerquet réral ne vihuant quet èl oh,
Jamæs d’ou disprisein ne hum aviseoh :
Doué zou ehué ou mestre, èl m’en dé hou ç’hani ;
Ean éel ou sehuel santelloh eit oh-hui.
Én ur arrihue é Rom é oai bet presantet
D’en Tad Santel er Pab, just Innoçant trivet ;
Gobér autorisein é règle e zesirai,
Hac aprouvein é Urh : tra quin ne oulennai [3].
Er Pab, quênt rein d’é Urh é approbation,
E ras de Sant Françæs é vénédiction
Guet en Urh a Ziacre. (Biscoah n’en doai vennet
Bout sàuet ihuelloh a fæd Urheu sacret.)
A pe oai retournet ag é hir perhindet,
Ean e form guet é ré en dessein de monet
D’ul léh dissafaroh, eit hum gol net é Doué :
Peuranté Jesus-Chrouist e rai ol ou danné.
Renonci e zou ret den appartenanceu ;
Ne vou quet mui laret : quement-cé zou hun treu.
En Doctor Seraphiq n’el quet a grén souffrein
Ma larou mui hanni : en dra-men e zou dein.
Er beuranté, d’é chonge, zou ur vertu gredus
E ra demb bout haval doh hun Salvér Jesus ;
Dré meï bet gannet peur, peur en en dès bihuet,
Ha peur é ma marhuet, peur é bet interret.
A pe oai atercet a fæd vertuyeu,
Er beuranté, é m’ean, e loge én amoleu ;
Hi é open en hent ag er salvedigueah,
Bouit en humilité, gourien er santeleah.
A fæd penigenneu, dehou stanc é larér
E oai santélemant cruel én é guevér :
Ar en doar nuah liés é quemérai repos ;
Durant ma éellai pad ne gousquai dé na nos.
É vihuance ordinær e oai treu hantér cri,
Sæzonnet guet ludu, hemb ne uélai hanni.
E gorf, e m’ean, e oai un azen rai ziscuéh ;
Ret mad oai er pléguein, er gobér doh é véh [4].
El meï requis nehoah, dré m’en dé ordrénet,
En devout eit er horf ur charité réglet,
Quênt é varhue ean e lare é oai bet a zevri
Liés rust ha cruel é quevér é hani.
E zevotion bras de Rouannés en Ælet
E zisco splan assès é carai er burtæt ;
Mæs coustet oai dehou, goudé é gonversion,
Eit mouguein net én ou nerh en tantation.
Hun Sant, eit mouguein gronce én é squêndeu en tan,
Liès èn eerhegui en hum roulai nuah glan ;
Hac eit parrat a rein occasioin dehai,
Ar nitra dangerus é selleu ne daulai.
E santeleah brudet hac ol é vertuyeu
E rai rantein dehou pep sorte inourieu ;
Er sciançe sacret e zisque doug de Zoué
Er péh e refusér dré bur humilité.
Ne jauge quet, e m’ean, mêlein dén ar en doar,
Durant ma homb dalhable én dangér, én arvar ;
Raportamb bean de Zoué en inour e rér demb :
Ur flumichen væn gloër er pellehai dohemb.
Liés ean e vrudai esprès é zefauteu,
Eit lacat d'en disprise hac é vai bet é gueu ;
Rac en humilité e rehai cant sottis,
Pe vehai permettet, eit lacat d’hé dispris.
A pe larér dehou é oai é léh én Nean :
Arzé évou inou ur péhour bras, e m’ean ;
Quenevé graéce Doué en dès me freservet,
E vehen bet surmant ur renavi pommet.
D’e chonge en aboeissance e zou groeit eit lahein
En amour-propre hont quen diæz de feahein ;
Mæs er sciance-zé ne gavér quet quen æz,
Ma ne yér d’hé desquein guet Jesus doh er groéz.
É garanté e oai èl ur fournæz ardant,
A boén ur Seraphim e vai quer berhuidant :
A pe gommuniai (ha liés en er groai),
Quentéh èl ravisset é Doué en hum gavai.
Er mystérieu bras ag er Religion
E zalhai é speret é contamplation ;
Mæs un Doué hum hroeit dén hac ar ur groéz marhuet
Er ravis én ur poent ma chom gronce bâmet.
Eit laret é office, a pe oai é hunan,
Ean hum zalhai distroeit doh en Ilis tostan :
Er gùél hemp quin a bêl ag ul léh quer santel
E lusquai é speret d’er joyeu éternel.
Er gred en doai dobér inourein er Uériés ;
E ras dehou hé choége d’é Urh eit Patrônés ;
Hac é zevotion d’en Ælet Seraphin
E veritai dehou græce a hræce hemp fin.
Aveit santefiein el lideu solamnel,
Pêl é raug, pé goudé, ur yun continuel
E oai é exercice.... Rac-cé ean e yunai,
Hemb laret gueu, open er tri falh ag er blai.
Un dé é mis Santambre, ardro Gouil er Groéz,
E oai ar ur manné, én ur léh forh diæz,
E contamplein Jesus é vontein d’er Halvér :
Ér sorte poendeu-zé é chongeai ordinér.
Quênt pêl ean e remerq é neigeal d’er havet
Ur Seraphim é quis un dén crucefiet,
Pé quêntoh Jesus oai e vennai rein dehou
Mercheu surnaturel é oai câret guet-ou.
É gustum oai pedein è zivréh astennet ;
Ér mod ma présantér Jesus ér Groéz tachet ;
Ean e sant en un taui é zeorn, é gosté,
Ha memb é dreit blesset… O merche a garanté ! [5]
En Apostol Sant Paul e hum vantai ihuel
E touguai ar é gorf mercheu surnaturel ;
E1 d’ou Françæs e el laret guet assurance :
Jesus crucefiet e zou ol me sciance.
Deusto d’en doustér bras e gav én é retret,
Ean e santai liés é speret poéniet ;
Ean e gonsult… e bed… Ur voéz en avertis
E cavezai labour quênt arrihue é Assis.
Aben-cair é cavas ér borheu tro-ha-tro
E special ér vorh hanhuet Carmerio,
Tud hemb fé, hemb lézen hac hemb religion
Hac èl lonnet brutal, hemb méh hac hemb ræson.
Ean e berdêc guet nerh : ou halon zou touchet ;
Int e change a vuhé ; ean e laca reihtet.
Ol é vent bet coutant hum dèn er houvandeu ;
Mæs en ol n’ellant quet quittat ou ménageu.
Eit en tennein a boén, Doué en inspire aben
D’instituein eit-ai en Urh a Benigen,
Guet ur règle e zeli ou hondui ol d’en dret,
Hemb obligein hanni édan boén a behet.
Mæs anfin ean e sante er marhue doh er galhuein ;
Remerquein e rai tout é gorf doh hum losquein,
Ha dré forh penigen, ol é vampreu uset
E verchai raih dehou é vai bet delivret.
Fiein e rai neoah un tamic ar é oêd,
Mæs er penigenneu en doai uset er goêd :
Scoeit oai bet én un taul hemb col tam é speret,
Discoein e rai partout ur jugemant parfæt.
Ar en doar nuah quentéh é ordren en asten,
Guet ur gronnat haillon laqueit édan é ben :
Eit testamant é lausq er beuranté divlam,
É hanhue é Rouannés, é zam, è voés, é vam.
Leinet oai bet dehou histoér er bassion,
Revé Aviélour Sant Yehan er mignon ;
Arlerh é lare er psalm unan ha seih-uguênt,
Eit couvi é inean de ziblassein d’hé hent.
Mén Doué, dibrisonnet er heah peur é hùannat
De vout libre eit mêlein hou ç’hanhue santel eit mat :
Er-ré just em gorto de douchein me lodic,
Adieu… tremén e ra… marhue é hun Seraphiq [6].
É Ilis bras Sant George, én ur léh destinet,
E repos goudevé é Relégueu sacret :
D’inou a vandenneu é hér é perhindet ;
Cavein e rér secour, assistance ha yehet.
El n’ellamb-ni monet quer pêl d’er visitein,
Credamb é ma én Nean dispos d’hun assistein ;
Mæs aveit méritein protection er Sænt,
Ret-é assaï bihuein ha gobér èl ma rent.
O eurus Sant Françæs ! hou supliein e ramb,
Dirac en Eutru Doué, hou pet chonge a hanamb ;
Goulennet aveit omb græceu continuel,
Eit ma hemb devat-oh d’er joyeu éternel.
Credein e ran, ô men Doué ! penaus ne revélet er mystérieu a hou prastæt meit d’en dut humble a esprit hac a galon, èl Sant Françæs a Assis ; rac-cé mé hou supli, dré intercession ha mériteu Sant Françæs, de forbanein a me halon habiltæt faus en dut amoédet guet er bed hac é vodeu, eit ne hum hlorifiein meit é Jesus crucefiet, hou mab, Doué èl oh, quer clous èl er Speret-Santel, a ol viscoah ha de virhuiquin. El-cé revou groeit.
- ↑ Doué
- ↑ Er chapel-zé e zou hanhuet Portioncul, rac ma oai én ur lodiq a appartenanceu un abatti a Urh sant Benæd. Goudé m’en doai sant Françæs hé reparet a nehué, er Pab Honorius III e accordas Induljanceu de ol er-ré en dehai bet visitet er chapel Portioncul. A guement-cé é rér memoër en eil dé a vis Æst. Anfin pemb Pab lerh-oh-lerh goudé Honorius, en dès confirmet er memb Induljanceu-zé hac ou accordet de ol er-ré e zoug habit sant Prançæs, ne vern é péh canton. Chetu er mystér quer brudet ag er Portioncul.
- ↑ Sant Bonavantur e assur en devout cleuet guet ur Hardinal, ny d’er Pab, penaus e yondre e hum laquas é pedein, hac é oai bet révélet dehou esprès acordein d’hum Sant ol er péh e oulennehai.
- ↑ Sant Françæs a Sales, én é vuhé devot, n’en dé quet ag er memb santimant, a pe lare penaus un azen rai sammet e zihent liés é sigur discuéh, hac ur horf uset guet rai a vortificationeu e vai ret menagein abret.
- ↑ Sant Bonavantur, arlerh paud a dut credable, e assur é uélér liés é zillad merchet goet er goêd e zivirai ag é gosté. Arbad oai dehou assaï cuéh er marveil-zé, er brut e yas partout. Er Pab Benæd XI, eit diabusein er-ré e oai én arvar a fæd en article-zé, e instituas ér blai trizec-cant-puar ur Gouil én inour de Stigmateu sant Françæs, Gouil inouret én Urh er seintecvet dé a Santambre.
Antandein e rér dré Stigmateu, er mercheu sacret a bemp Gouli hun Salvèr, imprimet ar corf S. Françæs. - ↑ Sant Françæs zou marhuet ér boarvet dé a vis Gouil-Miquel ér blai deuzec cant huéh ar-n’uguênt, d’en oaid a bemp plai ha deu-ùguênt.
Er cérémoni solamnel ag è ganonisation e oai bet achihuet é Gourhelein ér blai deuzec cant eih ar-n’uguént, ha choéget oai bet eit é Ouil en dé ag é varhue, er buarvet dé a Ouil-Miquêl.