Levr Quenta - Chap. II.
Victor Guilmer, 1836 (p. 5-10)
CHABIST II.
Istim a dleer da ober eus ar c’hraç a Zoue.
Mari a so bet exant eus ar pec’het originel abaouë an instant qenta eus he bues, da lavaret eo, ar Verc’hes ne qet bet er pec’het originel evel ar rest eus an dud, mæs concevet eo e graç hac he mignonach an Autrou-Doue.
Ni oll a so, oc’h antreal er bed, sujet da goler just hon Doue offancet e personach Adam hac Eva. Mari ebqen, diavancet dre garantes he Doue, a so deuet er bed, evel ar pen-œuvr eus e c’hraç.
Doue ne falvesas qet dezan e vige souillet e nep feçon an templ e pehini e tlie ober e zemeuranç ; ar c’horf e pehini hac eus a behini e tlie he vab Jesus en em incarni. Henor ar mab a c’houlenne ne vige qet ar vam, memes ur moment, e esclavach hac e pouvoar an diaoul.
Nan, ô Guerc’hes ! James tach na souilladures ne deus bet en ho personach, ar santella e toues ar re so bet crouet, ar santella goude humanite Jesus ho mab. Tout oc’h bet ato caër ha brillantoc’h eguet an heaul, ar stered eus ar firmamant, purroc’h eguet an Æles.
Va Doue, ra viot benniguet a vrema da jamæs da veza preservet Mari dioc’h ar pec’het originel. Me a uniss va oll speret d’ar Verc’hes ha d’an Æles evit ho trugarecaat eus ar faveur-se extraordinal.
Mæs pebes istim na reas qet Mari eus a eur c’hraç qer bursudus ? Ar faveur-se eus he Doue a oue evithi ar pes ma oue ar furnes, e santimant ar roue Salomon, ar sourcen eus an oll vadou.
Doue en doa[1] he fossedet a-zalec e c’hommançamant. Chetu eno ar c’hrçc estimet gant Mari mui eguet an oll gurunenuou ha rouanteleziou eus ar bed-ma.
Recevet e deus digant Doue, en he bues, meur a faveur dreist ordinal ; mæs ar breciussa tout dirac daoulagad Mari, oa beza bet concevet ha ganet exant a bec’het, ornet a c’hraç. Perac ? Abalamour ar faveur-ma e rente agreaploc’h da Zoue !
He oll bues a oue un desteni continuel eus he anaoudegues vad en andret Doue, abalamour d’ar brivilach-se dre behini eo bet concevet eb pec’het, privilach pehini ne de bet accordet gant Doue da grouadur-all ebet.
Ene christen, c’hui oc’h eus recevet en ho padiziant ar c’hraç sanctifiant e doa recevet Mari er c’henta instant eus he c’honception.
Dre ar c’hraç-se ho poue arguir da c’hervel Doue, ho tad, ha Jesus, ho preur ; etablisset e ouac’h heritoures[2] Doue assambles gant Jesus ha dre Jesus. Rouanteles an ên a oue destinet evidoc’h.
O ene fidel ! compren a rit-hu mad an oll excellanç eus a c’hraç ho padiziant ? Mæs a compren a rit-hu ive tout an deveriou a c’houlen diganeoc’h ?
Allas ! e mez ar gristenien el lavaran, peguen nebeut anezo a ra reflexion var faveuriou ho badiziant ! Peguen nebeut aneso en em gonserv santel ha dibec’h evit souten an henor en deus great Doue dezo en ho badiziant !
Peguen nebeut en em laca e poan da gonservi didach ar saë ven a behini e ouent guisqet en deiz caer, e pehini о devoue ar pardon eus ar pec’het originel, e pehini ho ene a oue ornet qer manifiq, ma teuas da veza demeuranç un Doue ha dign eus a oll c’hloar ar barados.
Ar gabel ven-se laqeat deoc’h var ho pen, ô ene christen ! ho poa bet urs da gonservi bepret en he oll guenet. Hac er grêt oc’h eus-hu evel e doa great ar Verc’hes Vari ?
A conservet oc’h eus-hu ar vertuziou, ar santelez, ar burete, an devotion a vugale Doue, a bere e zoa ar portret bac an imach ? Allas ! ho comportement a brouv ar c’hontrol.
Glorius e vezer da gonservi ar pez a so estimet precius ebars er bed, evel ma zeo an noblanç, al leve, an henoriou. An traou-se gouscoude nen dint nemet evel pri ha fanq e comparæson d’ar galite a vab, a verc’h Doue.
O dallentez ! an den gouscoude a zisprich graç e vadiziant hac ar madou eternel da bere e roe dezan guir.
An den-se a so sortiet a c’hoad huel, a guerent distinguet dre ho lignes, a bris ebet ne garfe beza a santimanchou pe a gundu control d’e dud. Ar c’hristen a so ganet a Zoue en e vadiziant, ha gouscoude en em zishenor eb scrupul dre eur vuez qasi henvel oc’h hini an anevalet, dre eur vues direglet ha criminel.
An den ne gar depanti dioc’h nicun ; en em bompadi a ra, o lavaret ne fell qet dezan beza commandet. Eur veich m’en deves en em zelivret dioc’h domination e vistri ancien, en em istim eürus var e veno, ha gouscoude, tra incomprenabl ! Bemdez a volontez vad e coues e rouejou an drouc-speret, er chadennou mezus eus an diaoul, a bere e zoa bet tennet dre c’hraç e vadiziant. Perac ? Abalamour ne istim qet aoualac’h, evel ma rea ar Verc’hes, al liberte santel a vugale Doue.
Redec a rêr gant ær var zu ar madou hac an heritachou temporel, hac e negliger, e tispriger an heritach eternel eus a vadou an èn.
Ene ingrat, piou bennac e veac’h, na rit qet ar scouarn vouzar oc’h ar vouez eus ho mam ar Verc’hes pehini a bers he mab, ho salver, ho maestr, a gri var zu ennoc’h : Va mab, va merc’h, roït din ho calon, evit m’en offrin adarre d’am mab ha ma reparot graç ho padiziant pehini oc’h eus collet.
Pa n’oc’h eus qet imitet an exempl eus an istim ar vrassa pehini am boa great eus ar c’hraç qenta am boa recevet digant va Doue em c’honception, admirit madelez va mab ; offr a ra deoc’h eur voyen da antreal e graç gantan.
Ar sacramant a binigen a so evidoc’h un eil planqen var behini, goude beza en em anfoncet er mor eus ar pec’het, e c’hallit en em sevel eus ar stad vil ha dishenorabl e pehini emaoc’h, d’ar stad caer ha nobl, d’ar stad divin a vuguel da Zoue, titr henorabl hac excellant pehini ho poa recevet en ho padiziant ha pehini oc’h eus dispriget evit en em izellaat betec dont da veza a nevez crouadur an diaoul.
Graç ho padiziant a ioa gouscoude ar pris a c’hoad un Doue. Graç ho padiziant a so henvel oc’h ar c’haera men precius, evit caout pehini eur marc’hadour a versfe e oll varc’hadoures. A c’hui oc’h eus-hi guerset evit ar plijadurezou eus ar pec’het. Pebes dismeganç eta oc’h eus gret a vadoberou Doue ! A n’oc’h eus-hu qet gret evel a rafe un den pehini a daulfe eur berlezen ar gaëra er fanq ar villa ? O pebes malheur ? Pebes dallentez, pebes disprijanc a c’hraç Doue !
O Guerc’hes ! refuch ar bec’heurien, amsao a ran oun bet dall hac ingrat meurbet en andret va Doue. Mæs distrei a ran eus a vouelet an abim doun e pehini oun sebeliet dre va c’hrimou ; e credan c’hoas sevel va moues gant fizianç var-zu ennoc’h, ô va mam ! mam a drugarez ! A nevez flamm e renonçan da Satan, d’e bompou ha d’e œuvrou. O graç eus va Doue, tensor ar preciussa dispriget ganen ! Ra zeuio va brec’h da zizec’ha, va c’horf da vervel, mar teuan mui d’oc’h ancounac’hât. En em roït din adarre dre vertuz ar gontrition : me ho cuso em c’halon, ha leun a joa da bossedi an dra breciussa possubl evit an den er bed-ma, me a yelo gant courach var-zu va guir vro an èn, evel eur veachour pehini pourveet eus an traou necesser, bepret gouscoude var evez en aon n’ho c’holfe, n’en em arret qet evit chelaou ar vouez tromplus eus ar re a falfe dezo e arreti var digareou interesset ha dangerus.
O Guerc’hes ! en toui a ran e presanç oc’h imach, ha gant ar brassa fizianç, en ho madelez hac en ho calloud ; hiviziqen me a guemero evit model eus an istim a dlean da ober eus a c’hraç va badiziant, an istim oc’h eus grêt hed ho pues, eus a c’hraç ho conception dibec’h.
O Mari ! ô Mari ! ô va mam dener ! Accordit ho penediction d’an indigna eus ho pugale : benniguit va resolution da goves gant glac’har va oll bec’hejou.