Recueil de mélodies bretonnes/a-bezh



Ar plac’h glac’haret

Chanté au Huelgoat (Finistère) le 8 Mai 1905 par perrine Choquer.



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key a \minor
        \time 2/4
        \partial 8*1
        \set melismaBusyProperties = #'()
        %\override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Allegretto } } 4=126
a8 | c b a a | b a g a | a16 [a g f ] e8 c'16 c |c8 c b\fermata b | \break
c b a a | b a g r16 a | a8 g e fis | g b a r \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "1."
Pa oan em c’ha -- vel bi -- ha -- nik,
Treï -- ta -- la -- la -- la, la -- la -- la -- la -- la -- la,
Pa oan em c’ha -- vel bi -- ha -- nik,
Me m’oa choa -- zet eur Ves -- tre -- zik.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 126 4)
    }
  }
}


1. Pa oan em c’havel bihanik, Treï-talala-la, la-la-la-la-la,
Pa oan em c’havel bihanik, Me m’oa choazet eur Vestrezik.

2. Me m’oa choazet eur vestrez koant
Eb ober d’heï he c'homplimant ;

3. Hounnez a zave beure mad
Evit lakaat he c’hoef ervad.

4. Setu ma lare he mamm d’ezhi :
— Setu ma merc’h ker koant he me.

5. — Petra talv d’in-me beza koant,
Peguir ne c’helan kaouet ma c’hoant.

6. — Tavit, ma merc’h, na ouelit ket
’Barz a-benn bloa c’hui ’vo dimeet.

7. Nag a-benn bloa me ’vo maro
Ha dimezet neuze neb a garo.

8. Pa vin maro hag interet
Lakeit va bez kreiz ar vered :

9. Lakeit varnhan peder fleuren,
Diou a vo ruz, diou a vo guen :

10. ’Vit ma lavaro ’r botred yaouank,
Ama ’zo interet eur plac’h koant,

11. A zo maro gant an Envie.
C’hoaz a raïo meur a hini.


Etre daou zen yaouank


Chanté au Huelgoat (Finistère) le 8 mai 1905 par Franseza Guillo.



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key g \minor
        \time 5/4
        \partial 8*1
        \set melismaBusyProperties = #'()
        %\override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Moderato } } 4=104
g8 | bes a g c bes g \bar ":" a4 r8 g | d'4. c8 bes bes \bar ":" \break
a g a\fermata g | d'4. c8 bes a \bar ":" bes a g r \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "1."
Di -- bon -- jour d’hec’h va mes -- tre -- zik,
Pe -- noz a ra ho ka -- lo -- nik,
Pe -- noz a ra ho Ka -- lo -- nik_?
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 126 4)
    }
  }
}


1. Dibonjour d’hec’h va mestrezik,
Penoz a ra ho Kalonik, Penoz a ra ho Kalonik ?

2. — Va c’halonik a zo seder
Ma, be oc’h hini va zervicher :

3. Va c’halonik a zo kontant
Ma be oc’h hini den yaouank.

4. — Ma mestrezik ma em c’heret,
Promettit d’in em c’hemerfet :

5. Promettit d’in em c’hemerfet,
En iliz dirag ar beleg
Dirag ar Zent hag an Elez.

6. Me na zemein ket ar bla-man
Nag er bla na rin ket ive.

7. Na da vla, na da viken-jamez
Oar me ial da leanez ;

8. Me verzo ma zantelezou,
Va c’hroazou kaër, va rubanou :

9. O lakaï da bedi Doue,
E ialo d’er gouant gathê.

10. Peger brao ve kos ar botred,
Pe ven godissa ar merc'hied !

11. Koseal a reont a c’hinou
Mez mud ve o c’halonou.

12. Evel d’ar bleuen var ar mor
Kalon ar botred ’zo traïtour.

13. Evel d’ar bleuen var ar mor-braz
Eo karantez plac’h ha goaz.

14. Evel d’ar mel var ar men-glaz
E ze karantez plac’h ha goaz :

15. A mel-se ia gant ar guenan,
He garantez gant peb unan.


Sitoyen Molarje


Chanté par Monsieur Joseph Poupon, conseillé municipal, Landrévarzec (Finistère).



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c' {
        \clef treble
        \key ees \major
        \time 4/4
        %\partial 8*1
        \set melismaBusyProperties = #'()
        %\override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Allegretto } } 4=112
\repeat volta 2 { ees8 ees f ees d c bes bes | ees d ees f g aes bes4} \break
bes8 bes ees bes bes g g4 | bes8 ees, ees f ees c bes4 |\break
bes8 bes ees d ees f g4 | bes4-> g8 aes g f ees4 | bes'-> g8 aes g f ees4 \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "1."
Ar si -- to -- yen Mo -- lar -- je,
A zo klanv braz var he ve -- le_:
Seiz zun ’zo n’euz de -- bet tam,
A zo klanv gant he c’har gamm
’Benn di -- sul pa vo ma -- ro, chou_!
Ni hi in -- te -- ro, chou_!
Ni hi in -- te -- ro.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 112 4)
    }
  }
}


1. Ar sitoyen Molarje,
A zo klanv braz var he vele :
Seiz zun ’zo n’euz debet tam,
A zo klanv gant he c’har gamm
’Benn disul pa vo maro, chou !
Ni hi intero, chou !
Ni hi intero.

2. Aotrou prestet d’in ho sal
Da neubeudik da zansal : (bis)
Aman a zo tud yaouank
Hag o deuz kalonou frank,
A oar dansal e peb giz, chou !
Evel kerneviz, chou!
Evel kerneviz.



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c' {
        \clef treble
        \key ees \major
        \time 4/4
        %\partial 8*1
        %\set melismaBusyProperties = #'()
        %\override Rest #'style = #'classical
        %\tempo \markup { \italic { Allegretto } } 4=112
\repeat volta 2 { ees8 ees f ees d c bes bes | ees d ees f g  [(aes)] bes4} \break
bes8 bes ees bes bes g g4 | bes-> g8 aes g f ees4 | bes'-> g8 aes g f ees4 \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "3."
Da e -- ned a ve kig saout
ha kig i -- zen ha kig maout,
Kig glu -- jar, kig ke -- fe -- lek, chou_!
ar c’ha -- bon ros -- tet chou_!
ar c’ha -- bon ros -- tet.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 122 4)
    }
  }
}


3. Da ened a ve kig saout
ha kig izen ha kig maout,
Kig glujar, kig kefelek, chou !
ar c’habon rostet chou !
ar c’habon rostet.

4. Me ’m euz eun tiik var ar meaz
A zo toët gant grampoez : (bis)
Ar mogeriou ’zo great gant ioud
Hag all leur-zi gant leaz ribod,
Ar prenesti gant paper fin, chou !
Evel parchemin, chou, evel parchemin !


Son an c’hemener


Paroles recueillies par M. Le Goff, instituteur libre à Briec-de-l’Odet (Finistère).



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key a \minor
        \time 5/4
        \partial 8*1
        \set melismaBusyProperties = #'()
        %\override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Moderato } } 4=108
a8 | a g a4 e \bar ":" e8 d e a | a g a4 e \bar ":" e8 d e\fermata b' | \break
\time 3/4 b8 b c c b a | \time 5/4 d c16^\markup {\italic{Diskan}} b a4. g8 \bar ":" \break
a a e fis | g a16 a a8 g a4 \bar ":" c8-. b-. a\fermata r \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "1."
Me ’gar -- fe des -- ki eur chan -- son,
Me ’gar -- fe des -- ki eur chan -- son,
E -- vit he c’ha -- na d’ar Per -- son.
Ma -- ri ’Vôn, lu -- ret -- tik tra -- la -- la,
Ma -- ri ’Vôn lu -- rett’ gé, gé, gé_!
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 126 4)
    }
  }
}



1. Me ’garfe deski eur chanson,
Me ’garfe deski eur chanson,
Evit he c’hana d’ar Person.
Mari ’Vôn, lurettik tra-la-la,
Mari ’Vôn lurett’ gé, gé, gé !

2. Ma fater am euz ankouet
Son ’r c’hemenerien ’m euz desket :

3. Pere ve guel’t ont d’ar c’heariou
Evel tud chentil daou ha daou.

4. E barz ma iant d’o devez
Vez passeet eur c’hart devez ;

5. Ha c’hoaz e lavarfont pa vent digoued
Herrio omp erruet abred.

6. Neuze e iafent da fumi
Da deport o dijuni :

7. Eun a raï eun hasten d’he c’houg
Evit goud ’g heon vo kig er poud,

8. Eun all eun hasten d’he gourlanchen,
Evit guel ’g heon vo kig er zouben.

9. Ma ve ket e iafent er meaz
’N eur dekrial an tiegez.

10. Pa vo kestion da ober
Eun habit eured eun eur gear,

11. Neuze vo guelet ar Mestr Tailler
Evel eun aotrou tout e kear.

12. ’Barz ma kommanso labourad
E ranko kaouet boutaillad.


13. Lavar ’ra ’r vestrez deuz an ty :
Prest eo lein poent he dibri,

14. Rag pa vo eat ien ar ioud
Marteze ne vo ket d'ho koud.

15. — Evit ac’han ne zavin ket
Evit dibri ioud ar silet :

16. Ma vize bet ar galetez
Me vize savet gant prez.

17. — Lakeet ar baz var an azen
’Vit kas lein d’ar gemenerien. —

18. Oant ket eat mad hanter d’ar porz
Ma oa kouet an azen stok he gorf,

19. Oa kouet an azen barz ar foz
Treuzet ar baz dindan he gof.

20. Me ho ped holl tud ar c’harter
Pa gleffout trouz ar c'hemener,

21. Da zon da stanka mad ho fri,
Kapat eo d’hoc’h ampoezoni,

22. Grant aoun ne zafe ’n ho penn
Ar c’huez fall deuz he louadeu.

23. Biskoaz ne peuz guelet kemener,
Ma ne ket bramer pe louer :

24. Ma, ne ket bramer pe louer
Pe eur c’hromp braz ’n he zivisker.

25. Ha ne ket red goud ar vicher,
Evit anveout eur c’hemener.

26. He zivisker ’zo goaried
Hag he feskenno ’zo pladed.



Nota-bene. On ne nous voudra pas de trop d’avoir traduit largement certains passages. En Bretagne, on dit que le tailleur « n’est pas un homme », aussi se permet-on toutes sortes de raillereis plus ou moins inconvenantes à son sujet.

Il est une autre chanson qui se débite à son sujet, et dont nous ne possédons pour le moment que les deux couplets suivants. Ces deux couplets se chantent sur la même mélodie :


1. Pe ia ’r c’hemener d’an dansaou
He chacot leun a veskinaou,
Mari ’Vôn etc…

2. Neuze a lavar ’r merc’hied koant :
Gant ’r c’hemener ma an argant
Mari ’Vôn etc…



Ces deux couplets ont été chantés à Trégunc (Finistère) par Vincent Bourhis — Juin 1904.


————

Ar c’hemener


Chanté le 30 Mai 1904 à Trégunc (Finistère) par Joseph Guillerm.

Nota-bene. Le chanteur ne connaissait que le seul couplet qui suit. La chanson doit être connue à Quimper et les environs.



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key g \major
        \time 2/4
        \partial 8*3
        \set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Allegro } } 4=126
g8 g g | d' d a b | c8. c16 c8 c | d c b g | \break
a4 g8 a | b a16 b c8 b16 a | g8 d g a | b a16 b c8 b16 a | g8\fermata r8 r4 \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Ar c’he -- me -- ner a ioa enn noaz,
hag er meaz a re -- e glao braz,
Don -- don  -- don -- la -- bi -- don 
la -- bi -- dè -- né, gé, gé, gé,
la -- bi -- da, la -- bi -- de_!
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 126 4)
    }
  }
}


Ar c’hemener a ioa enn noaz, hag er meaz a ree glao braz,
Dondondon labidon labidèné, gé, gé, gé, labida labide !



Al lez-vamm


Chanté à Trégunc (Finistère) en Juin 1904 par Vincent Bourhis.



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key d \major
        \time 6/8
        \partial 8*1
        %\set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Andantino } } 4.=100
a8 | a4 g8 fis4 e8 | a4. ~ a4 a8 | b4 d8 cis4 b8 | a4. fis4 e8 | \break
a4 g8 fis4 e8 | a4. ~ a4 a8 | b4 d8 cis4 b8 | a4. fis4\fermata fis8 | \break
fis4 fis8 a ([g)] fis | e4. ~ e4 d8 | a'4 a8 b4 a8 | fis4. d4\fermata fis8 | \break
fis4 fis8 a ([g)] fis | e4. ~ e4 d8 | a'4 a8 b4 a8 | fis4. d4\fermata r8 \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Ha me am euz_’l lez -- vamm, ar goas -- son ’zo bet ga -- net,
ha me am euz_’l lez -- vamm, ar goas -- son ’zo bet ga -- net_:
Diou ter heur ’rog an de, si -- ouaz me vi -- ze sa -- vet_!
Diou ter heur ’rog an de, si -- ouaz me vi -- ze sa -- vet_!
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 126 4)
    }
  }
}


Ha me am euz ’l lez-vamm, ar goasson[1] ’zo bet ganet,
ha me am euz ’l lez-vamm, ar goasson ’zo bet ganet :
Diou ter heur ’rog an de, siouaz me vize savet !
Diou ter heur ’rog an de, siouaz me vize savet !


Nota-bene. C’est encore tout ce que nous possédons pour le moment de cette guerz. Le sujet semble être le même que celui des deux versions recueillies par Monsieur Luzel : Ar plach hi daou bried, ainsi que le « Frère de lait » du Barzaz-Breiz de M. de la Villemarqué.

Ar c’hi du


Chanté le 18 Janvier 1905 à Gouézec (Finistère) par Laurent Morvan, originaire de Laz.



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c' {
        \clef treble
        \key g \major
        \time 2/4
        \partial 8*1
        \set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Allegretto } } 4=112
d8 | g a c b | g b a fis | \break
g a c b | g b  a8\fermata g^\markup { \italic { Diskan : } } | b a g16 g g g | \break
b8 a g16 g g g | \times 2/3 { g8 [( fis e) ] } d g16 g | b8 a g r \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "1."
Pa oa oet ’vreg d’an o -- fe -- ren,
Lam ar c’hi du_’n poud an di -- en_:
Mestr ar bon -- ho -- mik fa -- la -- ra don -- de -- nik,
Che -- la -- mal a ko -- ko, fa -- la -- ra don -- do.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 112 4)
    }
  }
}


1. Pa oa oet ’vreg d’an oferen,
Lam ar c’hi du ’n poud an dien :
Mestr ar bonhomik falara dondenik,
Chelamal a koko, falara dondo.

2. Eet ar c’hi du ’n poud an dien,
Chanchet he liou, eet eo e guen.

3. Ar vreg a lare d’ar vatez :
Krog enn he lost, tenn heñ er meaz ;

4. Krog enn he lost, liped he benn,
Car pec’hed eo koll an dien.

5. An oac’h a med er c’hardi-forn
A c’hoarze, hag a zave he zorn.

6. Jabelik a ouele dru
Oc’h ober kanvo d’he c’hi du.

7. Jabelik na ouelit ket,
Me ’breno d’oc’h eur c’hi disket :

8. Me ’breno d’oc’h eur c’hi disket,
Eur c’hi disket a ouio lenn ;

9. Ha mont gant dilled d’ar ster
O guelc’hi guen, o digas d’ar gear.


Nota-bene. Dans le recueil publié récemment par la société des bibliophiles bretons, nous avons relaté déjà deux versions poétiques et mélodiques de cette chanson.

————

Merc’hed ar Gardien Koz


Chanté le 18 Janvier 1905 à Gouézec (Finistère) par Laurent Morvan.



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key a \major
        \time 2/4
        \partial 8*3
        \set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo 4=108
a8 cis a | \time 3/4 b4. a8 cis a | \time 2/4 b16 a gis a b4 | \break
r8 a cis a | \time 3/4 b4. a8 cis a | \time 2/4 b16 a gis a b4 | \break
r4 a16 cis b a | gis fis e e b' d gis, b | a8\fermata r r4\bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "1."
Ar Gar -- dien koz a la -- va -- re, o da lon da,
Pa droc’he ba -- ra d'he vu -- ga -- le, o da lon da,
Da lon di ge Da lon da, O da lon di ge da_!
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 112 4)
    }
  }
}



1. Ar Gardien koz a lavare, o da lon da,
Pa droc’he bara d'he vugale, o da lon da,
Dalondige Dalonda, odalondigeda !

2. Ma bugale baour mar em c’hredet,
Da stang-all-lostennaou e nafot ket :

3. Ene[2] ’m euz kleet ’zo goal botred,
Ene ’ma potred Lijon-Bre,

4. Ene ’ma potred Lijon-Bre,
Ar goassa merc’heterien ’zo er vro.

5. — Na drouk ha mad neb a garo
Da stang-all-lostennaou ni a ialo.

6. ’N otrou Dambliet a c'houlenne
Ouz he bachik bihan eun deiz e oë :

7. — Pachik bihan d’in liviret,
Piou an diou blac’h yaouank a zo digouet ?

8. — Ouefen ket laret piou a vent
Named merc’hed d’ar Gardien,

9. Nemed Marik ar Gardien
He c’hoar Annet’ a zo e-beñ.

10. — Mari ar Gardien d’in liviret :
Enn dro zanz ganin a rafet ?

11. — Me zanso ganoc’h ha pe gerfet
Enn honestiz e dansefet,

12. Me zanso ganoc’h a bep seurt giz
Hag e peb bro enn honestiz.


13. ‘N otrou Dambliet a riote
Ouz ar plac’h Mari dre ma danse

14. — Mari at Gardien d’in liviret,
Ho prouz satin guen pegement e koustet ?

15. Pegement e koustet ho habit satin guen ?
Hini ho c’hoar Annet a zo seï melen.

16. — Otrou Dambliet, oh ! exkuset,
Saret oa ho ialc’h lec’h m’e oant paët.

17. — Mari a Gardien d’in liviret :
Er gear-man henoez[3] e lojefet ?

18. — Er gear-man henoez ne lojen ket,
Da di ma zad renken monet.

19. — ’N otrou Dambliet p’hen deuz klevet,
Nag he glenze ’n euz divisket.

20. Mari ar Gardien ’n kodoranse ket,
Hi habit satin guen e deuz tronset.

21. Tronsed hi habit satin guen
Tenn’ dihani[4] eur gontel-lansen,

22. Hag a laz an otrou Dambliet,
Breac’h he bachik bihan e deuz troc’het.

23. Annet’ na ree nemed goela
Na gave den d'he c’honsoli.

24. He c’hoar Mari lare d’eï[5] bepred :
— Tevet, ma c'hoar, na ouelit ket,

25. An enor d’on-ni[6] n’e ket kollet,
Kar me ’zo kapab da viret.

26. N’in a ia breman da di hon tad
Hag a iel neuze da jench dilled.

27. E visko bep a habit a voulouz griz
Ha ma iamp neuze var-zu Pariz,

28. Beteg ar Roue ’zo red monet
Da c’houlen gras pe da ve krouget ;


29. Bonjour d’oc’h Rou’ ha Rouanez
Ni ’zo tud yaouank deut d’ho palaëz :

30. Ni ’zo deut yaouank d’ho kuelet
Etre pemzek vloa ha c’huezek.

31. — Petra e ’n torfad ec’h euz great
Mar zeuet ken yaouank d’hor guelet ?

32. — An otrou Dambliet em euz lazet,
Breac’h he bachik bihan em euz troc’het.

33. — Mari ar Gardien d’in liviret :
C’hui ’gombatefe eun dousen soudarded ?

34. — Na losket d’in e-barz ar porz
Eun nao pe zek me na ran forz.

35. Mar gombataont enn eur renken
Losket hanter-kant mar kefet.

36. Naontek aneo e deuz lazet,
An dregont all a zo blensed.

37. An dregont all a zo blensed,
An Roue he eun’ ’zo respetet.

38. Ar Rouanez pe deuz klevet,
D’he flac’h a gamb e deuz laret :

39. Digas d’in liou ha paper guen
Ma skrivin d’hê beb a feuillen,

40. Da vale hardi var beb tachen,
Vaillanted merc’hed a zav o fenn !


Nota-bene. Au lieu de la ritournelle : Dalondige dalonda, odalondigeda, voici quelle ritournelle employa le chanteur pour le dernier couplet:


\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key a \major
        \time 2/4
        %\partial 8*3
        \set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        %\tempo 4=108
r4 a16 cis b a | gis fis e r gis b a8\fermata r\bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Da lon di ge da lon da, far -- de -- ra_!
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #180
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 108 4)
    }
  }
}


Cette guerz nous semble être une des nombreuses versions de Lézobré ou Les Aubrays, d’ailleurs Lijon-Bre ressemble quelque peu à Les Aubrays.

Laurent Morvan est âgé de 63 ans, il apprit cette pièce en entendant chanter sa mère « Doue d’he fardono, que Dieu lui pardonne ! »

En finissant sa chanson, il nous dit : Ar re-ze oa merc’hed va zud kez = celles-là étaient des femmes, mes braves gens ! puis il se prit à rire. D’ailleurs, il ne comprend guère que l’on se donne du mal pour des chansons et se met à rire à peu près après chaque strophe. Malgré toutes les démonstrations et les raisonnements il ne voulut rien entendre, mais lorsqu’on lui parla que cette étude pouvait contribuer à rehausser la gloire de la Bretagne, il nous dit en quittant : Alors vous pouvez revenir.


————


Annaik Calve


Chanté le 18 Janvier 1904 à Gouézec (Finistère) par Laurent Morvan.



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key f \major
        \time 5/8
        %\partial 8*1
        %\set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Allegro non troppo. } } 8=184
a8 a a \bar ":" a ([bes]) | c d c \bar ":" bes ([g]) | g16 g g8 g \bar ":" g4 | a16 g f8 g \bar ":" a4 \break
a8 a a \bar ":"  a ([bes]) | c d c \bar ":" bes ([g]) | g g g \bar ":" g [(a)] | bes a g \bar ":" f4 \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "1."
Kloa -- rek ’n_A -- mour a la -- va -- re,
Di -- ge -- don -- lon -- la la -- di -- ra lon -- la_:
Kloa -- rek ’n_A -- mour a la -- va -- re
’r_mi -- lin ar stang pa ar -- ru -- e_:
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 184 8)
    }
  }
}



1. Kloarek ’n Amour a lavare,
Digedonlonla ladira lonla :
Kloarek ’n Amour a lavare
’r milin ar stang pa arrue :

2. Dibonjour oll tud an ti-man
Kerkoulz d’ar braz, d’ar bihana ;

3. Kerkoulz d’ar braz ha d'ar bihan
D’Annaik Calve dreist peb unan.

4. Na tud an ti-man d'in liviret :
Na Naïk Calve da blec’h e oet ?

5. E maï du-ze e-barz eur zal
Dirostou he bleo melen koar.

6. — Annaik Calve d’in liviret :
’Barz plec’h e vec’h e kousket ?

7. — ’N em guele kloz kichen an tan,
Ne ve nemed doun ma unan

8. — Me ve du-ze er machosi
Setu mignon, daou unvani.

9. — Annaik Calve d’in liviret.
D’all leur neve c’hui a iaffet ?

10. — D’all leur neve me a ialo
Na drouk na mad neb a garo.

11. Mar be sonnerien me a zanso,
Mar ne be ket me a gano.

12. Markiz Guerrand a c’houlenne
Digant an dud dre m'o guele :

13. Na peuz ket guel’t evit bale
Kloarek ’n Amour e vont a-ze ?

14. — Eet eo a-ze d’all leur neve
Annaik Calve enn he gozte :


15. Gatha beb a votou ler neve
Braoa daou zen ’zo var vale.

16. Markiz Guerrand a lavare
De gloarek an Amour ell leur neve :

17. — Na dolomp-ni hor porpanc’haou
Deomp da c’hourin var ar gajaou.

18. Salokroaz, c’hui ’zo Markiz er Guerrand
Me n’oun nemed mab eur paysant.

19. — ’Vidoc’h da ve mab eur paysant
C’hui peuz ar choaz ar merc’hed koant.

20. — Gant Doue eo d’in prodestinet
Gant konj’ he zud em euz hi bet.

21. Markiz Guerrand dal ma klevaz
’N eur c’huitel arc’hant a c’huezaz.

22. Trihuec’h mab tud chentil a rekontraz
Gathê beb a glenze tennet e noaz.

23. Kente tol klenze enn euz great
Kloarek an Amour e zo lazet.

24. Annaik Calve ha pa velaz
E penn ar Markiz pront a iaz.

25. E penn ar Markiz a grogaz
Ha tro all leur ganthon a raz.

26. — ’Vidoc’h da ve laët ma c’hloarek
Evidon-me, c’hui na po ket.

27. Annaik Calve a lavare,
D’he mamm er gear pa errue :

28. — Na aozet d’in ma guele eaz
’M c’halon em c’hreiz a zo dieaz.

29. — Ma merc’h re zansal oc’h euz great
Mar d’eo ho kalon dieazet.

30. — Ma mamm re zansal ’m euz ket great
Kloarek an Amour e zo lazet.


Nota-bene. Cette guerz est une version des différentes pièces de kloarek, publiées par M M. de la Vllemarqué, Luzel, et dans le recueil publié par la société des bibliophiles bretons.

————

O tont deus an eured


Chanté à Trégunc (Finistère) le 1 Juin 1904 par Vincent Bourc’his.



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key g \major
        \time 6/8
        \partial 8*1
       %\set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Allegro } } 4.=100
b8 | b4. a8 b c | b4. g4 a8 | b4 a8 g4 fis8 | e fis e b4\fermata b'8 \break
b4. a8 b c | b4. g4 a8 | b4 a8 g4 fis8 | e4. ~ e4^\markup { \italic { Fin. } } \bar "|." \break
e8 | e4^\markup { Ritournelle pour relier les couplets, répétition du dernier vers de chaque couplet. } fis8 g4 e8 | b'4 b16 b b4 b8 | e,4 fis8 g4 e8 | b'4. ~ b4 r8 \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "1."
Pe oan tont deuz an eu -- red,
tra -- laik, tra -- laik, tra -- la -- la -- la -- la.
Pe oan tont deuz an eu -- red
Me ’n_em ga -- vaz skuiz braz,
Me ’n_em ga -- vaz skuiz braz_; pe -- tra raz_?
Me ’n_em ga -- vaz skuiz braz.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #180
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 112 4)
    }
  }
}


1. Pe oan tont deuz an eured,
tralaik, tralaik, tralalalala.
Pe oan tont deuz an eured
Me ’n em gavaz skuiz braz,
Me ’n em gavaz skuiz braz ; petra raz ?
Me ’n em gavaz skuiz braz.

2. Me monet da ziskuiza
Tralaik…
Me monet da ziskuiza
Dindan wen dero vraz
Dindan wen (etc. ritournelle).

3. Me ’rekontraz ma mestrez
Tralaik…
Me ’rekontraz ma mestrez
Gant hi daoulagad c’hlaz.


Nota-bene. Cette pièce doit être incomplète. Nous traduisons : « petra raz » par « que fit-il ? » parce que la 3e personne singulier de l’indicatif passé défini de Ober, faire est : Greaz, tréc. grez, graz, il fit.

Ar bichik


Chanté le 1er Juillet 1903 par Marguerite Scouarnec de Cléden-Cap-Sizun (Finistère)



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c' {
        \clef treble
        \key a \minor
        \time 6/8
        \set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Moderato } } 4.=100
e4 a8 a4 g8 | a4 b8 c4 b8 | a4 a8 g4 a8 | g4 f8 e4. | \break
c'4 c8 b4 b8 | d4 d8 c4 b8 | a4 a8 g4 g8 | a4 b8 a4. \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "1."
Me am boa em bi -- chik bi -- han n’en doa ne -- med pe -- var miz,
Hag ou -- zoc’h a -- walc’h an dra -- ze a zo ma -- ro e lan -- giz.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 112 4)
    }
  }
}


1. Me am boa em bichik bihan n’en doa nemed pevar miz,
Hag ouzoc’h awalc’h an dra-ze a zo maro e langiz.

2. ‘N oac’hik koz e oa he berc’hien hag he frote tu ha tu
Bichik bihan, bichik bihan, bichik bihan dre ludu.

3. Bichik bihan a zepleure, a c’houle soulajamant
« Ma karjec’h bea ma maget, pije bet eur bichik koant,»

4. « C’hoa ouspen divarnhon pie bet ar ouenn
’Vit chasseal all logoden ha tourmanti raheden »

5 Great e oa testamant bichik, kent ’vit ar zadorn da noz,
Gant at vreg ha tri grouadur e vonet d’he gass d’ar foz :

6. Gant ar vreg ha tri grouadur, pevar oant enn eur vanden.
Vont da gass at bichik bihan ken ma varvaz d’ar voden.

7. Great e oa testamant bichik kent evit ar zul vintin,
Gant ar piked hag ar brini e vont d’hean ’n eur c’hoarzin.

8. ’N dra-ma ’zo eun tamm kig bevin, domp da ober an ened,
Joa awalc’h ho po d’he outhan pa ne devoa tamm pourveet.


Nota-bene. Dans le recueil des soniou de M. Luzel, on trouve les quatre premières strophes de ce chant, mais quelque peu différentes.


————

Enteramant ar c’haz bihan


Chanté le 18 Janvier 1905 à Gouézec (Finistère) par Laurent Morvan.



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key g \major
        \time 2/2
        \set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Pas trop vite. } } 2=100
g4 b a g | g b a g | g b a g | fis g a2 | \break
g4 b a g | g b a g | g b a g | fis a g2 \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "1."
Tei -- er groeg ha tri c’hou -- a -- dur
c’hoa e maint enn eur van -- den,
ont_da en -- te -- ri ma c’haz bi -- han,
he blan -- ta doun er vouil -- len.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 112 4)
    }
  }
}


1. Teier groeg ha tri c’houadur
c’hoa e maint enn eur vanden,
ont da enteri ma c’haz bihan,
he blanta doun er vouillen.

2. Eun drue oa ouz he glevet
Oc’h ober he zestamant ;
« Na losket ganin ma bue,
Ha me raï eull lonik koant :

3. Espen[7] ma zoun eull lonik koant
Divarnhon-me teu gouen,
Me oar pakat eull ligoden
Ha flemma eur razeden. »


Nota-bene. Si nous croyons devoir livrer au public les deux pièces précédentes, ce n’est pas que nous agissions précisement sous l’influence d’une admiration sans borne pour la mélodie. Ce qui nous pousse à agir ainsi, est ceci précisément que ces pièces ne nous semblent être que le débit solennel autrefois en usage dans certaines poésies déclamées. On remarquera en effet que ces chants sont bien près d’être de la simplicité du débit. Nous arrivons ainsi, à remplir notre programme, qui consiste à satisfaire au goût de l’amateur, aux recherches du folk-loriste et au plaisir que peut procurer au peuple des chants qui sont de son patrimoine.

La pièce suivante nous semble encore plus simple.


————

Rimodennou


Amusements (Laurent Morvan.)



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key g \major
        \time 6/8
        \partial 8*1
        \set melismaBusyProperties = #'()
        %\override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { A réciter } } 4.=84
g8 | b b g a4 g8 | b4 g8 a a g | b4 g8 a a a16 g | \break
b4 g8 a a r | g g g g4 g8 | g4 g16 g \times 3/4 { g8 a a a }| \break
g4 g16 g \times 3/4 { g8 g g g } | \times 3/4 { g8 g g g } g a8. a16 | g4. ~ g4 r8 \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "1."
Ma c’hi ha ma c’haz am euz de -- me -- zet,
Kalz tud a fe -- son a zo bet ’n_o eu -- red_:
Bet e bet Chou -- rik Mou -- rik hag an O -- trou Ker -- meur,
Hag an o -- trou Ker -- li -- go -- den ma kar oa deut d’o heul.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    line-width = #160
   %ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 126 4)
    }
  }
}


Ma c’hi ha ma c’haz am euz o demezet,
Kalz tud a feson a zo bet ’n eured :
Bet e bet Chourik Mourik hag an Otrou Kermeur,
Hag an otrou Kerligoden ma kar oa deut d’o heul.


Nota-bene. Ceci est un exemple d’amusements ou improvisations en usage dans les veillées. Il est vrai que ces prétendues improvisations ont été quelquefois préparées par l’auteur ou bien sont une imitation.

Les termes : Chourik, mourik, an otrou kermeur, an otrou kerligoden sont des termes propres à désigner des chats, du moins les deux premiers et le dernier.

————


Nous terminons la partie Cornouaillaise de ce recueil, par quatre airs de biniou et bombarde, sans toutefois donner l’accompagnement du biniou, ce qui n’est pas travail aisé à exécuter. Avec du temps et de la patience, nous pourrons peut-être plus tard donner une étude intéressante de ces deux instruments.


Air du rôti


Joué en 1904 à Trégunc (Finistère) par Joseph Jégou (bombarde) et son oncle René Jégou (biniou).



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key bes \major
        \time 3/4
        \tempo \markup { \italic { Allegretto. } } 
bes-. d-. ees-. | \time 5/4 f2 f4 \bar ":" d (bes) | \time 3/4 f'-. d-. bes-. | \time 5/4 ees2 \( (d4) \bar ":" c2 \) | \break
\time 3/4 bes4-. d-. ees-. | \time 5/4 f2 \acciaccatura { d16 [f] } bes8. f16 \bar ":" | d4 (bes) | \time 3/4 f'-. d-. bes8.-> (d16 | \time 5/4 c2) a8.-> (c16 \bar ":" bes2)^\markup { \italic {Fine.} } \break
\repeat volta 2 { \time 3/4 f8. bes16 d2 | \time 5/4 ees4 c f8. d16 \bar ":" bes2 | \time 3/4 f'4-. d-. bes8.-> ( d16 | \time 5/4 c2) a8.-> (c16 \bar ":" bes2^\markup { \italic { D.C.}} }
      }
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    line-width = #160
   %ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 120 4)
    }
  }
}


Au D. C. Joseph Jégou jouait comme suit, les deux premières mesures :



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key bes \major
        \time 3/4
bes4-. d-. ees-. | \time 5/4 f2 \acciaccatura { d16 [f] } bes8. f16 \bar ":" | d4 (bes) \bar "|"
 \stopStaff
  \once \override TextScript #'Y-offset = #-0.5
  s1^"etc."
      }
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    line-width = #160
   %ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 120 4)
    }
  }
}


————

Gavotte


jouée par François Gaillard
joueur de bombarde à Ergué-Armel.



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice {
      \autoBeamOff
      \relative c' {
        \clef treble
        \key bes \major
        \time 2/4
        \tempo \markup { \italic { Allegro. } }
\repeat volta 2 { f8-> f16 ([g]) f8 g-. | a-. bes-. a-. bes-. | c-. d-. ees-. d-. | c-. bes-. a-. g-.  | \break
f16 [ g f g ] f8 g-. | a-. bes-. a-. bes-. | c-. d-. ees8. a,16 | bes2^\markup { \italic {Fine.}} } \acciaccatura { f16 [bes] } f'4 d8. bes16 | \break
\times 2/3 {bes8 [(a bes)]} c16 c c r | \acciaccatura { c16 [d] } ees8. ees16 d8. c16 | \times 2/3 {f,8 [(g a)]} bes4 | \break
\acciaccatura { f16 [bes] } f'4 d8. bes16 | \times 2/3 {bes8 [(a bes)]} c16 c c r | \acciaccatura { c16 [d] } ees8. ees16 d8. c16 | \times 2/3 {f,8 [(g a)]} bes4^\markup { \italic {D. C.}} \bar "|." 
      }
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    line-width = #160
   %ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 144 4)
    }
  }
}


Gavotte
jouée par les binious de Trégunc.



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key bes \major
        \time 2/4
        \tempo \markup { \italic { Allegro. } }
        \partial 8*1
\repeat volta 2 { bes8-! | bes16 \( ([a]) g8 \) a-. ([bes-.]) | a4-> (g8) r | g-> d d c16 \( ([d]) | ees8 \) f16 \( [(ees)] d8 \) bes'-! | \break
bes16 \( ([a]) g8 \) a-. [bes-.] | a4-> (g8) g | d \( ees16 ([d]) c8 \) d | g4 ~ g8 r^\markup { \italic {Fine.}} }  \break
d'16 \( ([ees d c]) d8 \) g-. | f8. d16 bes4 | d8-. [d16 c] bes16 [a bes c] | d8. c16 bes4 | \break
d16 \( ([ees d c]) d8 \) g-. | f8. d16 bes8 f'-. | d-. bes-. c-. a-. | bes4-! bes8 r^\markup { \italic {D. C.}} \bar "|." 
      }
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    line-width = #160
   %ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 144 4)
    }
  }
}

Jabadao


Exécuté par les binious de Trégunc.



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key bes \major
        \time 2/4
        \tempo 4=116
\repeat volta 2 { bes8-. d-. ees4^\markup{A}| f8-. g-. f4 | bes,8-. c-. d4 | c16 \( [(d ees c)] d8 \) bes | a-. ([bes-.]) d4 | ees8-. ([g-.]) f4 |\break
bes,8-. c-. d-. f-. | ees d16 ([c]) bes4^\markup { \italic {Fine.}} }  \repeat volta 2 { f'8.^\markup{B} \( [g32 (a)] bes8-. \) f-. | ees-. [f-.] d16  \( ([c) bes8] \) | a-. ([bes-.]) d4 |\break
ees8-. [g-.] f4 | f8. \( [g32 (a)] bes8-. \) f-. | ees-. [f-.] d16  \( ([c) bes8] \) | a-. ([bes-.]) d-. f-. | ees d16 \( ([c]) bes4^\markup { \italic {D. C.}} \) } \repeat volta 2 { f'^\markup{C} g8-. [f-.] | \break
ees-. [d-.] c-. [c-.] | d-. [bes-.] c4 | f16 [ ees d ees ] c4 | f8. \( [g32 (a)] bes8-. \) f-. | ees-. [d-.] c-. c-. | d-. [bes-.] c4 | a bes^\markup { \italic {D. C.}} }
      }
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    line-width = #160
   %ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 144 4)
    }
  }
}


Nota-bene. C’est tout ce que nous donnons pour le moment des différents airs de cette danse. Le joueur de bombarde ne jouait naturellement pas toutes ces reprises d’une seule haleine. Le biniou répétait l’un des airs.

Voici un trait qu’il nous semble intéressant de relater au sujet de cette danse. Agé à peine de 9 ou 10 ans, nous entourions avec d’autres enfants nos sonneurs, contemplant tour-à-tour sonneurs et danseurs, lorsqu’un groupe de jeunes gens vint demander aux binious de sonner le Jabadao. Aussitot, grand émoi, et un fort grand nombre de jeunes filles de prendre la fuite. Voyant fuir, et surtout craignant un malheur nous voilà de suivre l’exemple. Un instant après, voyant que le ciel n’était pas tombé sur les binious, nous retournons sans soupçonner quoi que ce fût. Mais voici l’affaire. La danse terminée, les fugitives reviennent vers la place, puis une propre tante accourt toute courroucée : « Tu sais, lorsque tu iras à confesse, tu diras que tu as fait un péché mortel. » — « Un péché mortel ? » — « Oui ; celui-ci ne sera jamais fin. » Il était permis en pareil cas, de demander une explication, même à sa tante.

« Mais tu ne sais pas donc ?… c’est un péché de danser le jabadao et même de regarder danser… mais tu ne sais pas ?… c’est la danse qu’exécutèrent les Juifs sur le Golgotha lorsqu’ils eurent crucifié Jésus. »

Ah! mes enfants !! une pareille tuile avant le dîner… Mais, paix ! nous ne dirons jamais ce qui se passa ensuite.

————


1
Rozen Kaudan



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key a \minor
        \time 3/4
        %\partial 8*1
        %\set melismaBusyProperties = #'()
        %\override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Moderato } } 4=132
\repeat volta 2 { g4 f e | \time 7/4 d f e2 \bar ":" f4 g a | \time 3/4 g f e | \time 7/4  d e g (f) \bar ":" e d2 } \break
\time 3/4 d4^\< f g | a2 a4 \! | c2-_ a4^\> | g2. | a4\! f e | \break
\time 7/4 d f e2 \bar ":" f4 g a | \time 3/4 g f e | \time 7/4 d e g (f) \bar ":" e d2 \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "1."
É par -- réz Kau -- dan, é la -- rér, gé,
É par -- réz Kau -- dan, é la -- rér_:
É par -- réz Kau -- dan, é la -- rér,
É hes ur ro -- zen -- nig ti -- nér, gé,
É hes ur ro -- zen -- nig ti -- nér.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 126 4)
    }
  }
}


1. É parréz Kaudan, é larér, gé,
É hes ur rozennig tinér, gé.

2. É neptu ne vehé kavet
Rozen ken kaer èl Iouañned.

3. Konz e hrér a men diméein,
Mes pas d’en hani e blij d’ein.

4. Konz e hrér d’ein ag en Oriant,
Mes tostoh kalz é ma me hoant

5. É parréz Kaudan, ér Goh-kér,
Ha, mar klasket gout, ém fenhér.

6. Chetu é tont me haranté :
— Diméamb en eil d’égilé.

7. — Na penaus diméein hun deu
Hañni anomb nen des madeu ?

8. N’hun es na ti na loj erbet
D’en noz, eit monet de gousket.

9. — Ni hrei hun deu él er glujar,
Ni gouskou d’en noz ar en doar !

10. Ni hrei èl er réral eùé,
Ni brenou ur bank, ur gulé ;

11. Ni brenou ur bank, ur gulé,
Ur havelig doh é gosté.

12. Ur havelig doh é gosté,
Eit luchennat hun haranté…


2
Pardon Keluèn



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key f \major
        \time 3/8
        %\partial 8*1
        %\set melismaBusyProperties = #'()
        %\override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Gracioso } } 8=168
c8 d c | f,4. | \time 4/8 a8 bes a g | \time 3/8 c d c | f,4 a8 | c4. | c8 d c | \break
bes4 a8 | g4. | a8 a bes | \time 4/8 a4. f8 | \time 3/8 e f g | a c bes | a4 f8 | \break
a4. | a8 a bes | \time 4/8 a4. f8 | \time 3/8 e f g | a c bes | a4 g8 | f4. \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
\set stanza = "1."
A pe oen mé dé -- nig iou -- ank, sei -- tek pé tri -- hueh vlé,
sei -- tek pé tri -- hueh vlé,
Mar dé d’éin gué -- let me mes -- tréz, me ha -- lon e hré joé_;
Mar dé d’éin gué -- let me mes -- tréz, me ha -- lon e hré joé.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
       line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 126 4)
    }
  }
}


1. A pe oen mé dénig iouank, seitek pé trihueh vlé,
Mar dé d’éin guélet me mestréz, me halon e hré joé ;

2. A pe gañné ur huerzennig petremant ur poz-kan,
Saillein e hré me halonig él mammen ur fetan.

3. Hé deulagad glas én hé fen e zou ken ligernus :
En dén iouank sellet geté haneh e zou eurus...

4. Ketan gueh mem boé hi guélet oé dé pardon Kelùen
Hé dillad kaer en dro dehi doh hé goug ur chalen.

5. Hé houifig dantel ar hé fen doh un én oé haval,
Haval doh ur énig bihan ar er bod é kañnal.

6. Pe oé achiù er gospereu ha groeit er hetan bal,
Mé dehi get me zok ém dorn d’hé goulen de zansal ;

7. — 0 geou ! 0 geou ! dénig iouank get kalz a blijadur ;
Rahuiz un dén ken karadek n’hellan ket a dra sur.

8. Me grog enta én hé dorn guen, d’er gorol hé hondu ;
Deulagad ol en dud iouank goeh arnomb a bep tu !

9. Men dous e gorollas ken skan, ken braù, ma hounidas
Un dantérig sei du moaret hag ur seiennig glas.

10. Chetu tremenet en anderù, achiù er horolleu ;
Erauk ma hei en héaul de guh, damb ni d’er gér hun deu

11. Na pegement a blijadur en dé zé em es bet,
É tonet d’er gér a Geluèn get men dousig karet.

12. Er rañned glas, én ou fouleu, e hré ur mélodi,
Ur mélodi ken kaer, men dous, él ne gavér hañni.

13. Ha boéh en aùel dré er gué e soñné ken bourus :
Den zén iouank doh hum garein er ré zé zou eurus…


L. H.


3
Grès mat, Pier !



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key e \minor
        \time 3/4
        \partial 4*2
        %\set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Allegro non troppo. } } 4=126
b8.^\markup { Refrain. } ([a16]) b8. c16 | b4 (a8) r16 a g8. e16 | fis4 b8. ([a16]) b8. c16 | b4 (a8) r16 a g8. fis16 | e4 ~ e8 \bar "||" \break
b'8^\markup { Couplet. } b8. c16 | \time 2/4 b4 a  | \time 3/4 g8. e16 fis8 b b8. c16 | \time 2/4 b4 a | \break
\time 3/4 g8. e16 fis4 ~ fis8 e | e a a b a g | fis4 \bar "||" b8.^\markup { Refrain. } ([a16]) b8. c16 | \break
b4 (a8) r16 a g8. e16 | fis4 b8. ([a16]) b8. c16 | b4 (a8) r16 a g8. fis16 | e4^\fermata r r \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Grès mat, Pi -- er, ga -- land, ga -- land,
Grès mat, Pi -- er, mar d’oh kou -- tant_:
Ke -- tan ’boé choé -- jet me ha -- ni,
Ke -- tan ’boé choé -- jet me ha -- ni,
Oé ér fi -- laj én Nor -- man -- di_;
Grès mat, Pi -- er, ga -- land, ga -- land,
Grès mat, Pi -- er, mar d’oh kou -- tant.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    %  line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 126 4)
    }
  }
}


Diskan :

1. Grès mat, Pier, galand, galand,
Grès mat, Pier, mar d’oh koutant,

2. Ketan ’boé choéjet me hani
Oé ér filaj én Normandi ;

3. Mé oeit ha goulennet geti :
Plahig, ha diméet oh-hui ?

4. Hi me reskond él ur verh vat :
Marù é me mam, marù é me zad :

5. Mes, bout ma on enevadéz,
Saùet zou goard d’er vinouréz ;

6. Ha mar fal d’oh hui me havet,
Konz doh men goard e helleet.

7. — Dématoh hui, tud en ti-man,
Kerklous d’er bras él d’er bihan.

8. Ha d’oh, boulom, étal en tan :
Men ’ma er vinouréz dré-man ?

9. Mar dé er vinouréz ’glasket
D’oh ket deit mat eit hé havet

10. E ma én hé hanbr é kousket
Ha hi e lar ne saùou ket…

11. Ha hi e lar ne saùou ket
Ken ne soñnou kloh en Drinded ;

12. Pe skoei en héaul ar en trezeu,
Ma huélou lasein hé boteu ;

13. Ma huélou lasein hé boteu,
Ha displégein hé seienneu

14. Eit mont d’en han d’er pardonieu
Ha de valardé d’er festeu !…


4.
Kapitén Sant-Maleu



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key bes \major
        \time 2/4
        \partial 4*2
        %\set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Gavotte. } } 4=100
d8 d16 c bes8-. f-. | bes-. c-. d16 ees f8 | d d16 c bes8 f | bes-. c-. d4 | \break
d8 d16 c f8-. f-. | d bes c4 | d8 d16 c f8-. f-.  | d c bes4 \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Me mam ge -- noh é hou -- len -- nan, lu -- ra_!
Me mam ge -- noh é hou -- len -- nan,
Me mam ge -- noh é hou -- len -- nan,
Me zi -- mé pé ne zi -- mé -- an_?
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 126 4)
    }
  }
}


1. — Me mam genoh é houlennan, lura !
Me zimé pé ne ziméan ?

2. Me zimé pé ne ziméan ;
Chanchigeu erhoalh e gavan.

3. Chanchigeu erhoalh e gavan
Tri pautr iouank hag un intan.

4. Tri pautr iouank hag un intan,
Kap’ten Sant-Maleu, mar karan !

5. Kap’ten Sant-Maleu, mar karan :
Kant skouid geton en noz ketan ;

6. Kant skouid geton en noz ketan,
Deu gant en eil noz mar karan.

7. — Me merh, kemér é eur geton
Ha tro kein, groa goap anehon !…

8. Me mamm ne hrein ket en dra zé ;
Rak più me hemérou goudé ?

9. — Me mam, n’em alijet ket fal
Ha diméet mé èl er ral.

10. Mar em bou mé eur ur hap’tén
Ne vou ket hemb guir éreden ;

11. Ne vou ket hemb guir éreden
Eit chom geton dre virùiken.

12. Ken ne zei Doué pé en Ankeu,
De glask unan anomb hun den ;

13. Ne zei en Ankeu get é gar
De gas unan anomb d’en doar…


Nota-bene. Cette chanson se chante en mouvement de gavotte. Elle est connue de tous les sonneurs de bombarde et de biniou des environs de Lorient qui ne manquent jamais une occasion de la faire entendre.

Le premier vers et l’onomatopée lura forment, dans la mélodie, une seule phrase qui va crescendo et s’arrête brusquement sur la dernière syllabe ra ; les deux reprises du premier vers se disent avec plus de douceur, ainsi que le troisième vers.

————

5
Er Chistr neùé



\version "2.22.0"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key f \major
        \time 3/4
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic "Tempo giusto" "   " Métr. \note {4} #1 = 138 environ.}
a4 a f | g (a) bes | a g f | a a f | g (a) bes | a2 (f4) | a a f | \break
g (a) bes | a2. | a4 a g | c (d) c | a g f | a a  a | g (bes) g | \break
f2. | a4 a g | c (d) c | a g f | a a a | g (bes) g | f2. \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
Pei -- zan -- ted, er gué zou kar -- get
A a -- va -- leu mi -- len,
A a -- va -- leu mi -- len_:
Gol -- het hou fus -- ti -- geu, pau -- tred,
Er blé -- ad er gou -- len.
Gol -- het hou fus -- ti -- geu, pau -- tred,
Er blé -- ad er gou -- len.
    }
  >>
  \layout {
    indent = #00
    line-width = #160
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 138 4)
    }
  }
}


1. Peizanted, er gué zou karget
A avaleu milen :
Golhet hou fustigeu, pautred,
Er bléad er goulen.

2. Lakeit hou fusteu, hou tonneu
De dranpein é deur sklér,
Ha tolpet hou pern avaleu
Ér hornig a hou lér.

3. A pe zei er gouian kalet,
Karget hou melinieu,
Ha troeit get plijadur, pautred,
Malet hous avaleu.

4. Hag én hou preseu stoubet mat
Paket hou markajen ;
Lakeit plouz kerh at bep trohad
Hou chistr e vou milen.

5. Ha bremen, get hou nerh brasan,
Sterdet ar hou preseu :
Er chistr e rid : er frond huékan
E saù dré hon kranjeu.

6. D’en dud ag en ti ha d’er vistr
A pe vér get er pred,
Nitra ne dalv ur banig chistr
Eit torrein er séhed.

7. Hag a pe vér draillet d’er boén,
É hersal doh en doar,
Aveit degas kalon d’en dén
Er chistr e zou hemb par.

8. Er chistr e zou ivaj en ol,
Er pinùik hag er peur ;
Mes méuein geton e zou kol
Ha dismant ivaj eur.

9. Ean zou goed er guir Vretoned ;
Hemb zou n’hellant biùein.
Chomamb fidél d’hun chistr, pautred ;
Mes gouiamb en ivein !…

L.H.


Nota-bene. La chanson primitive que j’ai recueillie avec cet air est malheureusement incomplète. Certaines parties cependant sont bien conservées et font présumer que le texte originel de cette sône devait être un petit chef-d’oeuvre de poésie bretonne.

A titre de spécimen je donne ici la traduction du premier et des deux derniers couplets de cette chanson connue dans le peuple sous le nom de la Chanson de la petite Marguerite.

Le premier couplet débute par une moralité :

Que je trouve naïf un jeune homme qui ne craint pas d’aimer une jeune fille — sans s’assurer à l’avance que son amour sera agréé !

L’auteur qui, sans doute, a été lui-même le héros de cet petit drame d’amour rapporte dans les derniers couplets la façon toute gracieuse dont il a été éconduit par sa douce :

Entre votre maison et la mienne, dit-elle, deux fleurs ont poussé — l’une fleurie, l’autre ne le fait pas.

L’une fleurit, l’autre s’étiole : cela vous prouve, jeune homme, que votre amour n’est pas partagé…

Les vers de l’ancienne chanson sont de quatorze pieds.


————


6
Klemmeu er barh koh é verùel



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c' {
        \clef treble
        \key f \major
        \time 3/4
        \partial 8*1
        \set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Andantino. } }
f8 | \times 2/3 { f4 (g8) } \times 2/3 { a4 (f8) } \times 2/3 { bes4 _(a8) } | \time 2/4 g2 | \time 3/4  | \times 2/3 { f4 (g8) } \times 2/3 { a4 (f8) } \times 2/3 { bes4 _(a8) } | \time 2/4 g2 \break
\time 3/4 \times 2/3 { f4 (g8) } \times 2/3 { a4 (f8) } \times 2/3 { bes4 _(a8) } | \time 2/4 g2 | \time 4/4 a2 bes8 a g a16 ([g]) | \time 2/4 f2 \break
\time 4/4 g8 a g e g4 f8 g | a2 (bes8) a g a16 ([g]) | \time 2/4 f2 | \time 4/4 g8 a g e g4 f8^\fermata r \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Spi -- et em es én hen -- tig don en An -- keu _ é va -- lé,
en An -- keu  _ é va -- lé,
Ge -- ton é lin -- sél _ guen hag é falz di -- dru -- hé,
Ge -- ton _ é lin -- sél _ guen hag é falz di -- dru -- hé.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    %  line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 80 4)
    }
  }
}



1. Spiet em es én hentig don en Ankeu é valé,
Geton é linsél guen hag é falz didruhé.

2. Hag ean en des dizoleit d’ein e tosta d’en termen
Ma vou ret dilézel guerzenneu ha télen.

3. Diléz embér er geh télen en des me sekouret,
De gañnein gloér d’em bro, de Vreih-Izél karet.

4. Pel erhoalh guir é ’m es kleuet er mor bras é kornal,
Hag en éned bourus ér hoédeu é kañnal.

5. Er gohoni en des, un dé, dichennet ar mem blèu
Hag é mant a houdé ker guen avèl rèu.


6. Pe vé guélet ur huéen seh e vé bean diskaret :
Ha mé kent ma vou pel d’er marù é vein falhet.

7. Pe n’em behé nameit kuitat er bed get é ardeu,
Ne vehen ket guélet e skuill kalz a zareu ;

8. Mes un dra-ral e garg, siouah ! me halon a ankin ;
Me zélen ne son mui nameit tonnieu begin.

9. Guélet e hran bugalé Breih e tout de vout digas,
Digas doh ou Mam-goh, doh Breih karet, allas !

10. Dispriz e hrant ou Fé, ou iez ha kizieu ou zadeu ;
Dilézel e hrant memb Sent koh ha pardonieu.

11. Ne hrant mui dalhmat meit goapat hun soñnenneu ken koant :
Pozeu dihaill Bro-Gal én ou leh e ziskant.

12. Hoarhein e hrant, tud divergont ! pe gleuant ou Barhed :
Taliézin, mestr keh, ’dan hon sam doar ouilet…

13. Ret vou d’ein enta, kent merùel, rein dehé me malloh ;
Perak nen doh hui deit, o marù, d’em hlask koursoh ?

14. Galuet bean er barh diskonfort, men Doué, d’hou ranteleh,
Chuéh on ’huélet bamdé treisein mem Broig keh…

L. H.



7.
Soñnen Hélen



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key g \minor
        \time 2/4
        \partial 8*1
        %\set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Allegretto. } } 4=104
\repeat volta 2 { g8^\mf^\markup { Er verh :} | g a bes g | g f g g | bes c d bes | c d d^\fermata r } \break
\time 5/4 d4.^\p^\markup { Er vam :} \(ees16 ([d]) \) c8 d \bar ":" ees d c ([bes]) | c4. \(d16 ([c]) \) bes8 c \bar ":" d d bes ([g]) | \time 2/4 bes^\pp ([g^\markup { \italic {rall. -"   "-"  "- }}]) g f | g4. r8 \bar "|."
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Mar fal d'oh hui men di -- mé -- ein,
Ur bou -- lan -- jér ’gon -- zet ket d’ein.
Pe - rak en -- ta, Hé -- len,
Pe - rak en -- ta, me merh,
Pe -- rak en -- ta_?
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    line-width = #160
    %  ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 104 4)
    }
  }
}


Er verh :

1. Mar fal d'oh hui men diméein,
Ur boulanjér ’gonzet ket d’ein.

Er vam :

Perak enta, Hélen,
Perak enta, me merh,
Perak enta ?

Er verh :

2. Ur boulanjér e foet é doéz,
Me foetehé mé just ken és !

Er vam :

Guir e laret, Hélen,
Guir e laret, me merh,
Guir e laret !

3. Mar fal d’oh hui men diméein,
Ag ur bosér ’gonzet ket d’ein ;

(Er vam : Perak enta…)[8]

4. Ur bosér zou kri a galon ;
P’em hemérehé léh ur lon ?

(Er vam : Guir e laret)[9]

5. Mar fal d’oh hui men diméein,
Un tavarnour ’gonzet ket d’ein ;

6. Un tavarnour, get é ivaj,
Me lakehé ré de filaj.

7. Mar fal d’oh hui men diméein,
Ur menuzér ’gonzet ket d’ein ;

8. Er menuzér get é venuiér,
E gas safar é peb amzér.

9. Mar fal d’oh hui men diméein,
Ur masonér ’gonzet ket d’ein ;

10. Ur masonér a gér de gér,
Vé ’foetein pri doh er Vangoér.

11. Mar fal d’oh hui men diméein,
Ag ur halùé ’gonzet ket d’ein ;

12. Get é vohal vras, er halùé
Pen d’er ben és me feutehé.

13. Mar fal d’oh hui men diméein,
Ur labourér ’gonzet ket d'ein ;

14. Perpet ér park get labourer,
Aveit ur voéz poénius micher !

15. Mar fal d’oh hui men diméein,
Ur hantonér ’gonzet ket d’ein ;

16. Ur hantonér ar en henteu
A boén ma houni é dam kreu !

17. Mar fal d’oh hui men diméein,
Ur hemenér ’gonzet ket d’ein ;

18. Ur hemenér e zou lorbour,
Ha nen dé ket den a inour.

19. Mar fal d’oh hui men diméein,
Ag un toér ’gonzet ket d’ein ;

20. En toér ar en toenneu,
E riskl a dorein é vanpreu.

21. Mar fal d’oh hui men diméein,
A bautr ur go ’gonzet ket d’ein ;

22. Mab er go du doh e vegin
E zou ken donjerus a vin !

23. Mar fal d’oh hui men diméein,
Ur melinér ’gonzet ket d’ein ;

24. Er melinér, a di de di,
É voéz ne hra nameit dikri !

25. Mar fal d’oh hui men diméein,
Ur guiadér ’gonzet ket d’ein ;

26. Ur guiadér, é peb amzér,
E zou laer bras ha geuiatér.

27. Mar fal d’oh hui men diméein,
Ag ur héré ’gonzet ket d’ein ;

28. Kement kéré e hanaùet
Pen d’er ben e zou maheignet !

29. Mar fal d’oh hui men diméein,
A vab er markiz konzet d’ein !

30. Mab er markiz en des argant,
Bout moéz dehon me zou koutant…


8
Men dous



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key bes \major
        \time 2/4
        \partial 8*1
        %\set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Allegro. } } 4=132
d8 | d8. c16 bes4 | g c8. d16 | c4 bes8 d | d8. c16 bes4 | g c8. d16 | \break
c4 bes8^\fermata f | bes4 d | f8. f16 ees8. d16 | c4. bes8 | a4 c | ees8. ees16 d8. bes16 | \break
d4. f,8 | bes4 d | f8. f16 ees8. d16 | c4. bes8 | a4 c | ees8. ees16 d8. c16 | bes4. r8 \bar "|." 
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Né’ -- ket ’n_hou ti ta -- var -- nou -- réz, o_!
Né’ -- ket ’n_hou ti ta -- var -- nou -- réz, o_!
Né’ -- ket ’n_hou ti ta -- var -- nou -- réz,
Em es mé choé -- jet me mes -- tréz.
Né’ -- ket ’n_hou ti ta -- var -- nou -- réz,
Em es mé choé -- jet me mes -- tréz.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    line-width = #160
   %ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 132 4)
    }
  }
}


1. Néket ’n hou ti, tavarnouréz,
Em es mé choéjet me mestréz.

2. M’em es hi choéjet tostoh d’ein :
Ur plah koant é, plijout hra d’ein.

3. M’hé har, ha hi sur ne houi ket :
En dra-zé hra poén d’em spered.

4. Mechal penaus vehé d’ein mé
Diskoein dehi me haranté ?

5. M’hé guél erhoalh ér pardonieu
Ha d’en noz barh er filajeu ;

6. A pe za d’ein gout hé guélein,
Me doui penaus hum zizolein.

7. Allas ! p’hé guélan é tostat,
Me bleg me fen ha, me huanad !…

8. Ardro kuh hiaul é ha bamdé,
Get hé seud de fetan Vaudé ;

9. En dé-ral me lak ém spered
Monet d’ino eit hé guélet.

10. M’azé ar vordig er fetan,
Get perdi bras ém heh inéan.

11. En dé zé oen chonjet erhat
Disklériein net me halonad !

12. Mes a p’hé spian é tonet
Forh fonnus é han de guhet !

13. De guhet é han forh fonnus
Haval doh ur hadig eunus !

14. Ha tuchant, skanùik hé guélan
É ivet deur ag er fetan.

15. Ha hé loñned p’hé des deureit,
Ar hé goar d’er gér é ma oeit ;

16. Nezen, él ur heh eulanig,
Me hra en dro d’er fetanig.

17. Aveit asé en hi guélet
Ahoel esked men dous karet…[10]


L. H.


9.
Devizigeu a garanté



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key f \major
        \time 3/8
        \partial 8*1
        %\set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Moderato. } } 8=168
a8 | a4 g8 | f4 a8 | c4 f,8 | g4 bes8 | bes bes g | e4 (g8) | g4 f8 | f4. | \break
f8 a bes | c4. | a8 bes c | d4. | d8 c bes | g4 c8 | c ([bes]) a | g4. | \break
bes4 (c8) | d4 c8 | f,4. | g8 a f | g4. | c8 c bes | a4 g8 | d4 e8 | f4^\fermata r8 \bar "|." 
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Dé mat ha joé, me mes -- tréz koant,
Me ha -- ran -- té, mem bra -- san hoant_;
Hoant bras em es ha vo -- lan -- té
Ma hreemb hun deu en a -- mi -- tié
Di -- zo -- leit d’ein hon san -- ti -- mant,
De houi -- et ha hui zou kou -- tant_?
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    line-width = #160
    %ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 168 8)
    }
  }
}


1. Dé mat ha joé, me mestréz koant,
Me haranté, mem brasan hoant ;
Hoant bras em es ha volanté
Ma hreemb hun deu en amitié,
Dizoleit d’ein hon santimant
De houiet ha hui zou koutant ?

2. Eutru, Eutru, me eskuzet :
M’hou reskondou pe gonzeet.
Hui zou Eutru a hoed ihuél :
Doh hui é jauj un damezél ;
Me zou mé merh d’ur beizantéz,
Nen don na nobl na borhizéz.

3. Petra larou ol hou ligné
Pe zei dehé gout en doéré ;
E timéet d’ur beizantéz
Nen dé na nobl na borhizéz ?
Aveit diléz er brinsézed
É hues liseit amzér zou bet !…

4. Na petra hra d’em ligné mé
De biù e rein mé men dañné ?
Eit ne vehé hañni koutant,
Men dous, me ven kavet me hoant
Diméamb hun deu hemb dalé ;
M’hou lakou nobl a galité.

5. Galand, galand, mal vou kuitat :
Komans hra en hiaul izélat.
Mal e vou d’ein galand pellat
Monet d’er gér de di me zad :
Pep plah iouank, get honestiz
Zou mal dehi klask lojeris ;
Monet d’er gér de di hé zud
Get en eun a gavet tabut !…


10.
Soñnen er labourér-doar



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key f \major
        \time 3/4
        \partial 4*2
        %\set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Moderato. } }
a8 bes c bes | g4 c bes8 a | g4 a8 bes c bes | \time 2/4 g4 bes | \time 3/4 g g8 bes c bes | \break
\time 2/4 g4 bes | a2 | d,4 e8 f | g2 | bes4 a8 a | g4 f | \time 3/4 r a8 bes c a | \time 2/4 f4 a | \break
g2 | d4 e8 f | g2 | bes4 a8 a | g4 f | \time 3/4 r a8 bes c a | \time 2/4 f4 a | g2 \bar "|." 
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Nen don meit ur peur -- kéh la -- bou -- rér,
Sta -- get doh lost me a -- rér_;
Sta -- get doh lost me a -- rér_;
Tre -- men e hran rah mem bu -- hé, o
É poé -- niein ’dan sé -- leu Doué,
Tre -- men e hran rah mem bu -- hé, o
É poé -- niein ’dan sé -- leu Doué.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    line-width = #180
    %ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 84 4)
    }
  }
}



1. Nen don meit ur peurkéh labourér,
Staget doh lost me arér ;
Tremen e hran rah mem buhé (o)
É poéniein ’dan séleu Doué

2. Adal er mitin betag en noz
Nen des na poéz na repoz ;
Perpet ér park ’dan en amzér
Elsé ’viù er labourér.

3. Kavein e hran hoah neoah amzér
Aveit kañnein me michér ;
Eit diskoein é ma er huellan
Ha memb en inouraplan.

4. Laret d’ein mar zou noploh michér
Eit hun hani, mem bredér ?
Karget omb get Mestr en ol dreu,
De ganpennein é vadeu.


5. Penaus ’viùché tud er hérieu,
Deustou de ol ou madeu.
Pe ne vehé ket peizanted
E tastum dehé ou boued ?

6. Petra e vehé ag en dud sé
Hag a galz aral geté,
Pe zehé d’er peizant dihan
A hadein bep plé é hran ?

7. N’hun es chet enta de gaouit méh
A hun michér é nep léh :
Dré zomb é ra en Eutru Doué,
Ou biùans d’é vugalé.

8. Red é d’emb poéniein éleih guir é,
Aveit gouni hun buhé ;
Mes ahoel ni zou digabestr :
N’hun es meit Doué aveit mestr.

9. Mar rid en huiz genemb bamdé,
Un dé zei, é guirioné,
Ma vou keméret pep tapen
Eit bleuein hun hurunen.

10. Eit hur michér bout un tamig garù
Chomamb énni bet er marù
Pél doh er hérieu miliget
Léh ma kollér en iehed.

11. Ha bremen mar dé hou chonj goulen
Più en des groeit er soñnen ?
N’é ket é mesk en dud a gér
E kavéet er sonnér.

12. Nen dé ket d’er hlask eùé, m’hou ped,
Mesk en dud vras ha disket :
Groeit é bet get ur labourér
Eit rein konfort d’é vredér.

L. H.


11.
Soñnen a garanté



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c' {
        \clef treble
        \key ees \major
        \time 2/4
        \partial 8*1
        %\set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Allegretto. } }
ees8 | aes g f bes | ees, g g bes | bes4 aes | f r8 ees | aes g f bes | \break
ees, g g bes | bes4 aes | f4 r8 ees | aes aes aes aes | g4. g8 | ees4 g | \break
f4. ees8 | aes aes aes aes | g g g f | c4^\markup { \italic { rall. -"    " -"    "- }} f | ees ~ ees8 r \bar "|." 
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Pe houi -- e -- hen ga -- land, n’em ha -- re -- heh ket hui,
Pe houi -- e -- hen ga -- land, n’em ha -- re -- heh ket hui
M’hum la -- ke -- hé gran én doar de houi -- ùein
n’hou pe -- hé ket en dous e faut d’oh de ga -- rein.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    line-width = #160
    %ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 84 4)
    }
  }
}


1. Pe houiehen galand, n’em hareheh ket hui,
M’hum lakehé gran én doar de houiùein
N’hou pehé ket en dous e faut d’oh de garein.

2. Mar det hag hum lakat gran én doar de houiùein
M’hum lakou mé kogig, ha kogig mat,
Me zizoarou er gran ha ean vou d’ein erhat.

3. Mar det hag hum lakat kog eit me haouit mé,
M’hum lakou mé gadig ér segaleg,
Eit me haouit, galant, red e vou d’oh ridek !

4. Mar det hag hum lakat gadig ér segaleg,
M’hum lakou jiboésaour, jiboésaour mat,
Me jiboései er had ha hi vou d’ein erhat.

5. Mar dé é jiboésat é kredet me haouit,
M’hum lakou silien ér mor é kuhet,
N’hou pou ket en dousig e hani e garet.

6. Mar det hag hum lakat silien é dan er mor,
M’hum lakou pisketaour, pisketaour mat,
M’hou pisketei silien, ha hui vou d’ein erhat.

7. Mar hum hret pisketaour, aveit me haouit mé,
M’hum lakou mé rozen ar ur bodig,
Kaer hou pou hui gobér ne vein ket hon tousig.

8. Mar det hag hum lakat rozen ar er bodig,
M’hum lakou jardrinour, jardrinour mat,
Me drohou er rozen ha hi vou d’ein erhat.

9. Mar dé eit me haouit hum hreet jardrinour,
M’hum lakou me goal glan ar men gulé,
Ne vein ket hon tousig deustou d’hou karanté.

10. Mar det hag hum lakat goal glan ar hou kulé,
M’hum lakou sourzien, sourzien mat,
Me huellei d’oh plahig ha hui vou d’ein erhat.

11. Mar hum hret sourzien aveit me haouit mé,
Me hum lakou mé marù, marù ha béiet,
N’hou pou ket en dousig en hani e garet.

12. Mar det hui ha merùel, me iei é léh Sant Pèr,
Me hoarnou dor en nean, ia me mestréz,
Hui e vou men dousig pé hui chomou er méz !…


12.
Margeitig ha Loeizig



\version "2.16.2"
\header {
  tagline = ##f
}
\score {
  <<
    \new Voice = "kan" {
      \autoBeamOff
      \relative c'' {
        \clef treble
        \key g \major
        \time 6/8
        \partial 8*1
        %\set melismaBusyProperties = #'()
        \override Rest #'style = #'classical
        \tempo \markup { \italic { Adagietto. } } 4.=54
b8 | b4 a8 b4 c8 | d4. ~ d4 c8 | b4 b8 c4 b8 | a4. ~ a4 r8 | b2. | c4 b8 a4 a8 | \break
g4 a8 b4 b8 | a4. ~ a4 d,8 | g4. a^\fermata | b2. | c4 b8 a4 a8 | g4 a8 b4 b8 | a4. ~ a4 d,8 | g4. ~ g4 r8 \bar "|." 
      }
    }
    \new Lyrics \lyricsto "kan" 
    {
     %\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
En hiaul zou é se -- ùel, kan e hra en é -- ned_;
Me huél é kreiz er lann men dou -- sig é to -- net, o_!
Me huél é kreiz er lann men dou -- sig é to -- net.
    }
  >>
  \layout { 
    indent = #00
    line-width = #180
    %ragged-last = ##t
  }
  \midi {
    \context {
      \Score
      tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 84 4)
    }
  }
}


1. En hiaul zou é seùel, kan e hra en éned ;
Me huél é kreiz er lann men dousig é tonet. (o)

2. M’hé guel é vrochennat, en ur gan ur soñnen
Tré men dé dré er lann he loñned é tremen.

3. A p’arriù tostik d’ein, me halon e hra joé,
Me lausk ur pozig kan, hi me reskond eùé.

4. — Dématoh, Margeitig, dématoh a galon,
Get un amzér ken kaer, petra laret, mignon ?

5. — Ne houian mé, Loeizig, ne houian nitra vat,
Ne houian meit kañnein, kañnein ha brochennat

6. — Neoah, o buguléz, pen dé er bleu ér gué
Kalon ur verh iouank zeli bleuein eùé,

7. — Me halon, den iouank, e vé perpet eurus,
Pe huélan me mignon, a p’er guélan joéius.

8. — Laret d’ein, Margeitig, più e zou hou mignon ?
En hani e garet zou joé én é galon !

9. Marsé, o Margeitig, hues choéjet un eutru,
Hag hou kroñnou get eur ha dantel a bep tu ?

10. — Petra e hrehen mé é ti un eutru bras,
Pél doh me heh loñned ha doh me fradeu glas.

11. Ne pas, ne pas, Loeizig, un eutru n’em bou ket,
Ar er méz é chomein get men guellan karet.

12. En hani e garan n’é ket pél azohein,
Nen dé ket un eutru, mes ean houi me harein.

13. Pe gañnan ur soñnen m’er hleu é huitellat…
Saill e hra me halon p’er guélan é tostat…

14. Hun boéhieu liés mat ér lanneg didrouzus
Hum géj hag e vrud pél hun haranté padus.

15. Èlté o me mignon, e karehen guélet.
Margeitig ha Loeizig de vikin unañnet ?

16. — A greiz kalon, Margeit, trugèré, trugèré,
Mar don karet genoh hui zou karet eùé…

L.H.

  1. ar goasson pour ar goassa = la pire.
  2. Ene pour eno = là
  3. Henoez pour Henoaz = ce soir.
  4. Dihani pour Dindan-hi.
  5. D’eï pour d’ezhi.
  6. D’on-ni pour deomp-ni.
  7. Espen pour ouspen = de plus.
  8. Sel gueh er memes tra.
  9. Sel gueh er memes tra.
  10. Cette chanson a obtenu le premier prix au concours de sônes de l’union régionaliste bretonne en 1902.