A. Lefournier ha Ian Salaun, 1889  (p. 402-404)



Rieu ha Redon.
————

Brema ez eus pell, pell amzer, eur vanden verc’hed euz a ger Rieu a ioa o voalc’hi dillad er ster. Ar ster a ioa scornet ; an dour a ioa ien da droc’ha ; an avel a ioa put da zevi. En eur zouba ho dillad en dour, ar merc’hed, evitho da gaout riou, a drabelle ; aoun o doa marteze na scornje ive ho zeod mar hen lesjent da eana. Comz a reant a bep tra, ha caout a reant eur ger da lavaret divar benn pep hini.

Hag an droug prezeg a iea en dro ; hag an teodou a gave peg en hema, en hounnont ; eun difram bennag a gavet da ober e sae pep unan. An drabel a bade abaoue eur pennad mad, hag a iea ato var gresc. Hogen divar greis ma zea drussoc’h drussa an teodadou, setu eur manac’h o tremen, hag hen en em lacat da gelen ar merc’hed :

— Perag, va c’hoarezed, emezhan, kement a zroug prezegerez divar benn tud ha n’o deus great droug ebet deoc’h ? Perag ne gomzit-hu ket euz a vertuziou ar re all eleac’h comz euz ho fec’hejou pe euz ho faziou ? Ho labour ne ve ket tennoc’h, ho coustians a jomfe digataroc’h.

— Petra glasc ar manac’h-ze ? Eme unan euz ar c’houezierezet en eur deleur varnezhan eur sell treuz. It gant oc’h hent, manac’h brao, ha list ama didrous da labourat ar re ne leveront ger deoc’h.

Ar manac’h a ieaz ebiou ; he gomzou avad a jomas beget var galon ar merc’hed. Eat eun tamig droug enho, an drabel a ieas goaz oc’h goas. Bete neuze n’o doa great nemet droug prezeg ; n’o doa lavaret nemet ar pez a vouient. Hogen brema en em lekejont da zorna goassa ma ellent traou n’oa ket eur ger guir anezho.

Epad ma chilpent evelse paravia an eil d’eben, setu eun doare cos tam paner o vont gant ar ster. Ar mor a voa o tont, hag a boulze ar baner oc’h creac’h. Unan euz ar merc’hed a redas da droc’ha eur scour keuneut, hag a reas gantha eur c’hrog evit sacha ar baner d’ar riz. Ama ec’h eanas trabel ar merc’hed. Er baner ez oa eur bugel bihan cousket. Calonou goet gant an droug prezeg ne oufent nemeur beza truezus na carantezus. Eleac’h tenna ar bugel keaz euz ar baner, e poulsjont ar baner adarre da greiz ar ster.

— Ni on eus poan avoalc’h o c’hounit bara deomp hon unan, emezho ; neket red deomp mont d’en em garga euz a vugale estren. Kement-ma zoken a roas tro dezho d’en-em lacaat adarre dioc’h-tu da zroug prezeg.

Gouscoude ar bugel a ioa bet dihunet gantho. Gouela a rea, ar bugel kez. Gouela a rea ha scrijal gant an naoun ha gant ar riou. Ar mor a deue ato, hag her poulze, hag her poulze bepret, hag her poulzas bete Redon. Eno ez oa ive merc’hed paour o voalc’hi var riz ar ster.

Ar re ma a voa merc’hed mad ha devot. En eur labourat e lavarent pedennou pe e canent canaouennou santel. Ho labour a gavent scanvoc’h evelse, hag ar riou a groge nebeutoc’h enho.

— Guerc’hez Vari, eme unan anezho, o velet o tigouezout an tamig paner cavel-ze, hag oc’h her sacha ganthi, setu ama eur bugelic paour hag a ia, ep mar, da vervel gant ar riou ! Piou en defe ar galon da jom ep he denna ac’halesse ?

— Ia da, eme eun all, varc’hoaz ema Nedelec, hag ober a rafemp poan d’ar Mabic Jesus ma lessemp eur bugel eveldan er stad truezus-ze. Red e ve beza criz, ha n’or befe ket a jans goudeze.

— Guir a livirit, eme c’hoaz eun all ; mes oll omp paour ; oll on eus beac’h o caout bara. Ar binvidica ac’hanomp n’e deus ket a beadra avoalc’h da zevel ar bugel-ze. En em glevomp entrez’homp. Unan her c’hasso ganthi, hag ar re all a roio pephini anezho eun dra bennag bep miz, eun diner mar kirit, evit sicour maga ar c’hrouadur. Evelse or bezo oll perz en ober-mad, ha n’on devezo ket izom da labourat cals muioc’h evit sevel eun diner bep miz.

En em glevet a rejont eta, hag oll e rojont ho ger da rei eun diner er miz. Hogen neuze pebez souez evitho ! Ar bugel a zavaz he unan euz he gavel, hag a lavaras :

— Merc’hed Rieu n’o deus ket roet a zigemer din ; c’hui oc’h eus va digemeret mad ; ragse iviziken kær Rieu a ielo disteroc’h distera bemdez, ha kær Redon a ielo var vella.

Pa en doa lavaret ar c’homzou-ze, ar merc’hed n’her gueljont mui, hag ec’h anavesjont ervad oa ar Mabig Jesus he unan eo en doa prijet dont d’ho guelet.

Abaoue an dervez-ze beteg hirio, ar bromessa-ze so eat da vir. Redon a ia ato var gresc, ha Rieu a ia da netra.

————