Studi var an astrou/Ar Maréou
Ar môr a bign hac a zisquen diou vech en peder heur varn-uguent ; an oll a voar-zé, mes an oll ne voar quet dre be sort puissanç e c’hoarvé an dra-zė.
Betec vrema cetu aman var ar sujet-se opinion an dud savant.
Remerquet-so penos e sao ar môr eur veach pa zao al loar, hac eur veach-all pa c’ha da gousquet ; penos evel-t-y e retard var dro tri c’hart-heur bemde, hac erfin, penos e ve calz brassoc’h pa ve al loar er c’hann, ha pa ve loar-nevez.
Decidet-so neuze penos al loar oc’h apparissa […] an douar (er zao-loar) hac o vea var ar poent d’en em guzat d’eus ountan (er c’huz-loar) e d’eus eur gallout dre behini e chach d’e heul ar môr ; penos e clé-y er c’hann pa ve leun en tu control d’an éol, hac e commançamant y béach (loar nevez) pa ve er memeus coste gant an astr-sé, penos e lavaran-me e clé neuzé possedi eur gallout brassoc’h var ar môr hac en chach davantach.
Dre-ze eta e tamaller d’al loar mouvamant ar môr.
Cavet o peus marteze extraordinal gouelet var an armanagou annoncet en avanç ar maréou brassa d’eus ar bla : cetu aman eur goms var guement-se.
E commançamant an nevez-amzer (fin miz meurs) hac e commançamant an discar amzer (fin miz guengolo) e ma an daou vare brassa d’eus ar bla.
Ervez ar pez am eus lavaret aman huelloc’h e cléer compren penos an daou vare bras-sé a glé bea er c’hann d’eus al loar pe el loar-nevez, ervez ma tigoe d’an eil pe d’éguile d’eus an daou gartier-ze bea d’eus an drivac’h d’an dri pe d’ar bêvar varn-ugnent d’eus an daou viz am eus hanvet dija ; rac evit bea an nevez-amzer commancet en unan varn-uguent d’eus a viz meurs, ma ne ve loar nevez pe ar c’hann nemet er bêvar varn-uguent d’eus ar miz pe memeus daou pe dri devez divezatoc’h, ar mare bras a retardo ive d’eus a guement-sé.
Cetu ama brema ar rêzon suppozet d’eus an daou vare huel-zé.
Epad ar goan, neb quet a vâr, ar scorn ac an erc’h a guemer eun deoder incomprenabl ebars er vroyou a zo en dro da vég an aël anter-noz d’eus an douar, rac ar vroyou-zé neuze a boan ma velont an éol, ha nebeut a amzer ebquen bemde. Pa deu an nevez-amzer ar vroyou-zé a dosta d’an éol hac o c’houchou teo ha donn a scorn ac a erc’h a glé neuzé teuzi ac ober môr bras.
Pa ziscorn béc an anter-noz e commanç hini ar c’hreiz-dé da scorna ive d’é dro, ha pa deu an discar-amzer ar penn-ze ive a fournis dour bras miz guengolo.
Ar rêzonnamant-se a vérit eun tam crédanç.
Aroc finissa an articl-ma e rin d’ec’h remequi c’hoas eur veach all peguement ê bed Doue mad en om andret o lacat ar maré da zont er porzou môr ha d’ho c’huitaad diou veach bemde evit digaz a quemer ar marc’hadourez gant ar vatimanchou, hac evit ampech ma teuje an dour-ze d’en-em gorrompi en eus-an sallet.
N’ê quet an aon d’eus justiç hor C’hrouer a gle gonit dean hor c’halonou : e c’hallout, e vadeles, hac oll ar pez a velomp dirac om daoulagat a glè ober om c’haranté evit-an.