Trede Pennad. — Zant Ervoan o studian en Orleanz

E ti Prudhomme, 1894 (pp. 21-25).
◄  Eil Pennad. — Zant Ervoan o studian en Paris Trede Pennad. — Zant Ervoan o studian en Orleanz Pevaret Pennad. — Zant Ervoan avokad en Landreger   ►


TREDE PENNAD


Zant Ervoan o studian en Orleanz.


Er bla 1277 eta ec’h ejont ho daou da Orleanz, Ervoan hag he vignon Ian a Gerhoz ; Gwillaou Perez hag Ervoan Trowael, niz person Pleuvian, a oa ive enon ganthe. Ervoan Suet diouz ar Roc’h, Herve Fichet diouz Peurit-ar-Roc’h ha Raou] Potarn a chomaz en Paris.

Bev oa c’hoaz kerent Zant Ervoan d’an amzer-ze, ha Ian a Gerhoz a deuaz neuze d’ober eun tam tro da vro Treger, hag a iez beteg Kervarzin vit rein da Heloury ha da Azo kelo diouz ho mab. Kontan rez d’he petra nevoa gret Ervoan, en Paris, ha dre belec’h a oa tremened, penoz a oa disket kaer, ha dreist-oll penoz a oa chomet fur, hag a oa zoken kresket he zantelez hag he speret vad. Hag he vam da laret neuze : « Jonjal aoalc’h a ren ze, eme-hi, rag an Otro Doue neuz bet laret d’in, barz eun hunvre, penoz a vije ma mab eur zant. » Heloury hag Azo a nevoa hast da welet ho mab, vad a rae d’he klevet komz dionthan, ha hir a gaveint an amzer aboe ma oa evelse pell diouz ar ger. Med Ervoan a nevoa c’hoant da diski kals, ha na jonje ket retorn d’ar ger ken a vije achu he studi, ken a vije ken disket hag he vestro. C’hoant a nevoa dreist-oll da vean disket war al lezenno, vit gallout difen kaoz ar bevien hag an dud distera vije d’ar c’houls-ze gwasket re aliez gant ar re binvik dirag ar barnerien ; rag, herve lerer, bean oa barnerien neuze hag a lake, vit arhant, ar gaou en tu a glee bean ar wirione.

Ervoan Gervarzin, en jonj da implian erfad diweatoc’h an treo a nije disket, a grogaz a greiz-kalon en pen al labour neve-ze. Eur beden a rae dalc’hmad n’eur grigi n’he labour, da c’houlen sklerijen digant an Otro Doue. Neuze eo a deuaz da vean muoc’h garv en he genver he unan. Herve lavar Gwillaou Perez, na debre kamed tam kig ebet, na eve nemet dour, ha bep gwener a iune ; « daou vla, eme-han, a meuz bevet er memez ti ganthan, hag a ouzon aoalc’h penoz a veve er stum-ze. He blijadur a oa mont d’an oferen, da glevet ar zarmonio, ha bemde a lare he-unan ofis ar breurial pe ofis ar Werc’hez, ha ze deuz ar beure, beure-mat, arog ober netra all ebet. Biskoaz, eme-han c’hoaz, na meuz gwelet anean en chikan gant den, nag o kemer lod er c’hoario vije trouz en-he ; biskoaz na meuz klevet anean o touet Doue, nag o kemer zant ebet da dest, nag o laret hepken eur gir eneb ar burete pe an honestiz, na ken neubet oc’h ober netra a gement a haljet laret a vije eun drouk. »

Ervoan Trowael a neuz bevet en kompagnonez Zant Ervoan en Orleanz, ar wej kentan daou vla, hag an eil gwej endro da daou vla hanter, hag a wele anean aliez, pe n’eo gwir a oaint o chom kichen-a-kichen, hag a lar memez tra vel Gwillaou Perez.

Evelse an den iaouank-se a veve vel eun El, evit-han da vean pell deuz lagad he dud ; biskoaz na neuz ankoat kentelio fur he vam, hag a hent-all, nerz ha kalon a gave er beden, er zakramancho hag el leverio mad. — Perag breman ken aliez a den iaouank a goll ho fe hag ho furnez er c’herio hag er skolio ? Ankoat a reont abred kentelio ho mam, ho deverio kristen, hag ouspen, heuila reont kamarado fall. Karet a rafemp gwelet an dud iaouank-ze, o kemer skouer war Zant Ervoan.

Diouz Orleanz, Ervoan a helle mont awejo da Dours ; ha d’ar ger-ze a deue meur a vreton evit ho frosejo ; enon, pa gave unan benag deuz he anoudegez, a helle kad kelo deuz ar ger, hag ive kas kelo d’he dud da Gervarzin ; hag en tuont da ze, enon helle gwelet c’hoaz penoz en em gemere an avokaded vit difen ho frosejo. Eun devez eta a gavaz an intanvez lec’h a diskenne nehet braz. Hag Ervoan da c’houlen diganthi perag a oa ken nehet. « Jonjet eta, emehi, a oa bet aman dec’h daou varc’hadour o lojan, hag ho devoa roet d’in da glenkan eur zac’h ler, hag a oa, herve lereint, kals arhant ebarz. Laret ho devoa d’in diwal da rein ar zac’h da hini anhe ken a vijeint ho daou aman : ha chetu ar beure-man unan anhe zo deut da laret d’in a oaint o vont arok, hag a oa he gamarad barz ar ru o c’hortoz anean ; rein d’ean ar zac’h raktal. Ha me zur, vit ma maleur, da rein ar zac’h da henez. Eur pennad goude ec’h eo deut egile da c’houlen diganen petra oa deut ar zac’h da vean, ha me hag o laret d’ean penoz na oa ken aman, a moa roet anean d’he gamarad, ha breman neuz laret a raje prosez d’in abalamour da ze ; n’eo ket hep mar ma c’hon nehet, n’ouzon petra d’ober ouz ze. » « Lest kement-se entre ma daouarn, eme Ervoan, me denno anoc’h diouz ar pleg-ze ; na glejec’h ket bean roet ar zac’h, med pe n’eo gret an dra, n’ellet ket hen dizober. »

De n’aoudianz Ervoan a ia dirag ar barner vit difen kaoz an intanvez. « Otro, eme-han, kad a neuz an intanvez ar zac’h a oa et gant ar marc’hadour, agant-se na deuz nemet mont ho daou da gerhat anean hag a vo roet d’he, vel ma devoa laret. » — Pa glevaz ar marc’hadour a oa enon ar c’helo-ze, na ouie petra da respont, na oa ket en zell da glevet kement-se ; laret a rez digas ar zac’h enon ’ta, mar oa gwir ze, med Ervoan a laraz d’ean na welje ar zac’h nemet pa vije he gamarad gant-han war al lec’h, ar barner a laraz vel Ervoan ; o klevet se ar marc’hadour a stagaz da grenan hag a iez liou ar maro en he gerc’hen. Pa welaz-ze, ar barner a deuaz d’ean eun tam disfi deuz ar c’hanfard-ze, hag a rez lakat anean er prizon. Neuze ec’h anzavaz penoz he gamarad hag hen a oa daou laer, hag a devoaint hessaet tapout an intanvez-ze ; penoz na oa barz ar zac’h nemet koz tacho, ha penoz evit tapout arhant eo a lareint a oa a zac’hat tacho-ze eur zac’hat arhant. Pa oa gouveet se a oe klasket ar marc’hadour all, ha tapet, ha tolet er prizon, hag eun neubet deio goude a oaint barnet ho daou da vean krouget. — Gwelet a rer hirie c’hoaz en Tours, entre an iliz vraz hag an eskopti, an ti lec’h a oa tremened ar varnedigez-ze. Gant brud ar prosez-ze, brud vad an avokad iaouank a iez dre-oll, ha dre-oll a oa zellet adaleg neuze evel eun den gwiek ha fur.

Ervoan a nevoa ben neuze kazi achu he studi, hag a jonje dont hep dale d’ar ger, rak pevar bla-so a oa o studian en Orleanz, hag a nevoa ben neuze endro da nao bla war-n’ugent.


————