Trede quevren - An eil Chabistr varnuguent
Youen-Yan-Lois Derrien, 1779-1792 (?) (p. 265-269)
R vignonaich a c’houlen ur gommunication vras etre ar re pere en em gar, autramant ne ouffe na sevell na subsista : ha rac-se e c’herru alies, penaus gant ar gommunication eus ar vignonaich e tremen hac en em riscl incessamant cals a gommunicationou-all eus an ell calon en e-ben, dre ma teu ar re pere en em gar, da rei ha da imprima o affectionou hac o inclinationou an eil e calon eguile anezo ; hac an dra-se a erru ispicial pa hor bez un istim bras evit nep a gueromp : rac neuse e tigoromp hor c’halon d’e vignonaich ; en hevelep-fæçon ma c’hantre ganti eas ebarz e oll inclinationou hac e oll impressionou, pe ii so mad, pe ii so droug.
Cerrenamant ar guenan, pere a zestum ar mel a Heraclee, ne glascont nemet ar mel, mæs gant ar mel-se e sunont insansiblamant ar galiteou binimus eus a lousaouen an Aconit pe diouz hini en destumont. Rac-se’ta, Philotee, eo ret pratica ervat en occasion-mâ ar goms a gustume hor Salver da lavaret, hervez ma o deveus desquet deomp ar re ancien : bezit Chencherien ha Moneizerien vad ; da lavaret eo, na recevit quet ar moneiz faus gant an hini mad, nac an aour gros gant an aour fin, separit an hini precius diouz an hini dister : ya, rac ne deus casi nicun n’en deveus un imperfection bennâc. Ha pebez ræson a ve da receo pell mel an deffotou hac an imperfectionou eus a ur mignon gant e vignonaich ? Ret eo evit guir e garet hep caout egard ouz e imperfection, mæs ne ranquer na caret na receo e imperfection ; rac ar vignonaich a c’houlen ar gommunication eus ar mad, ha non pas eus an droug. Evel ma teu eta ar re pere a denn ar grouan eus a rivier an Tage da zispartia an aour a guefont en e douez evit e gaç ganto, ha da lesel ar grouan var ar bord ; dememes ar re ma zeus communication eus a ur vignonaich vad bennâc entrezo a dle dispartia diouti ar grouan eus an imperfectionou hep o lesel da antren en o ene. Sant Gregor a Nazianze a ro testeni penaus cals a bersonaichou, o caret hac oc’h admira Sant Basil, a yoa en em leset da vont d’e imita bete memes en e imperfectionou exterieur, evel ma oa en e fæçon da barlant lent ha gorrec, ha gant ur speret abstret hac appliquet o sonjal en un dra bennâc hac en e fæçon da guerzet. Guelet a reõp ivez æzec’h, graguez, bugale, mignonet, pere o caout un istim bras eus o mignonet, eus o zud, eus o friedoù, a zeu pe dre gomplesanç, pe dre imitation da guemeret ha da heul mil deffot ha mil imperfection diouto er c’homerç eus ar vignonaich hac eus an union pehini o deveus assambles. Hoguen an dra-se ne dleer quet da ober morsetout, rac peb-unan en deveus aoualc’h oll eus e voual inclinationou e-unan, hep en em garga c’hoaz eus a voual inclinationou ar re-all ; hac ar vignonaich endeün ne c’houlen quet an dra-se : er c’hontrol hon obligea a ra d’en em sicour evit en em zisober an eil costez hac eguile diouz peb seurt imperfectionou. Ret eo evit guir supporti gant douçder ur mignon pe ur vignones en e imperfectionou, non non pas o antreteni enno, ha nebeutoch c’hoaz o receo ennomp hon-unan.
Hoguen ne gomsàn nemet eus an imperfectionou, rac evit ar pec’hejou ne ranquer nac o antreteni nac o supporti en ur mignon pe en ur vignones. Ur vignonaich eo hac a so pe sempl pe vechant, guelet ur mignon pe ur vignones o perissa hep e sicour, guelet anezàn pe anezi o vervel gant un apostum hep credout rei ebarz an taul lancetes eus ar gorrection hac eus an avertissamant evit e savetei. Ar guir vignonaich ne ell quet padout etre ar pec’hejou. Lavaret a reer penaus ar Salamandres, pehini a so ul loenic binimus, a laz an tan evel ma chourvez ennâ ; hac ar pec’het a ruin ar vignonaich an-dal ma en em guef enni. Mar deo ur pec’het pehini a dremen, ar vignonaich a ro prest ar chasse dezàn dre ar gorrection hac an avertissamant ; mæs mar deo ur pec’het pehini a bad, neuse-souden e teu ar vignonaich da berissa, rac ne ell subsista nemet var ar guir vertuz : peguement nebeutoc’h eta e tleer pec’hi evit ar vignonaich ? Ar mignon pe ar vignones a so un adversour pe un adversoures an-dal ma fell dezàn pe dezi hor c’hundui d’ar pec’het, hac e verit coll hor mignonaich an-dal ma fell dezàn pe dezi hor c’holl hon-unan hac hon dauni. Hac evelse unan eus ar mercou assurra eus a ur vignonaich faus eo guelet e antreteni gant un den vicius, ha dre voven ur pec’het bennâc, daoust pe seurt e c’halle beza. Mar de vicius hor mignon pe hor mignones, ne deus douet ebet na de vicius ivez hor mignonaich ; rac eleac’h na vel quet ur guir vertuz ez e contraign da velet ur vertuz faus hac ur galite sansuel bennâc.
Ar societe pehini a ra ar Varc’hadourien assambles evit ar profit temporel, ne deveus nemet an imaich eus ar guir vignonaich ; rac ne de quet abalamour d’an dud eo e vez grêt ar vignonaich-se, mæs abalamour d’ar profit. Erfin an diou goms divin-mâ a so daou bilier bras evit assuri ar vuez gristen. Unan a so prononcet gant ar Fur : Nep en deveus doujanç Doue, emezâ, en devezo ivez ur guir vignonaich ; hac e-ben a so prononcet gant Sant Jaques : Mignonaich ar bed a so adversour da Zoue.