Trede quevren - An eizvet Chabistr
Youen-Yan-Lois Derrien, 1779-1792 (?) (p. 196-203)
R C’hrem pe an Oleo sacr peveus a hini en em servicher en Ilis Doue, dre dradition an Ebestel, evit ar Confirmation ha certen Benedictionou, a so composet eus a eol olives mellet gant baum, pehini a rebresant etre an traou-all an diou vertuz gaer ac agreabl pere a veler sclear er Personaich sacr eus hor Salver, ha pere en deveus recommandet deomp particulieramant, evel pa ve dreizo ispicial e tleffe hor c’halon beza consacret d’e servich hac appliquet d’e imita. Disquit guene-me, emezàn, penaus ez oun
douç hac humbl a galon. An humilite a zeu d’hor perfectioni en andret Doue, hac an douçder en andret hon Nessa. Ar baum pehini, evel am eus lavaret diaguent, a zisquen ato dindan etre an oll liqueriou, a represant an humilite. An eol olives, pehini a bign ato var c’horre, a represant an douçder hac ar vadelez, pehini a dremen dreist peb tra hac a so exceHant etre ar vertuziou, dre ma zeo ar fleur hac an dien eus ar garantez, pehini, hervez Sant Bernard, a so parfeta ma c’hell beza, pa vez non pas hepquen patiant, mæs c’hoaz pa vez douç ha deboner. Hoguen liquit evez, Philotee, da gaout en ho calon, ha non pas hepquen en ho quenou, ar c’hrem pe an dien mistic-mâ composet a zouçder hac a humilite ; rac unan eus ab artifiçou hac ar finessaou bras en de-veus hon adversour, eo ma ra da gals en em abusi gant comsou ha gant contanançou exterieur eus an diou vertuz-mâ, hac o veza na examinont quet ervat o interieur, e sonch dezo beza humbl ha douç, ha ne dint na cals na nebeut cousgoude. Quemense a vez anavezet dre ma teuont d’en em formalisa gant un arroganç vras, disterra coms a vez lavaret dezo a-dreus, ha disterra injur a recevont, evit quement ceremoniou a zouçder hac a humilite a veler ganto. Lavaret a reer penaus ar re pere o deveus quemeret ar re-med preservatif pehini a c’halver communamant Graç Sant Paul, ne gouenvont quet evito da veza flemmet gant an aër-viber, nemet e vezo ar remed-se eus an hini mad ha fin ; dememes pa vez mad ha guirion an humilite hac an douçder, hor goarantissont diouz ar chôenv hac an ardeur a gustum an injurou da lacat da sevel en hor c’halon. Mar deuomp ervat da veza rog, d’en em c’hueza ha d’en em zipita ; pa vezomp flemmet gant an teodou fall, eo sin penaus ne de quet sincer ha guirion hon humilite hac hon douçder, nemet hepquen peintet ha diguiset.
Ar Patriarch bras ha santel-hont Joseph, pa gassas e vreudeur var o c’his eus a Egipt da dy o Zad, ne roas nemet an avis-mâ dezo : n’en em liquit quet e coler en hoc’h hent, emezàn. Me lavar deoc’h ar memes tra, Philotee : ar vuez miserabl-mâ ne deo nemet un hent etrese ar vuez eternel ; n’en em lequeomp quet e coler eta en hon hent, an eil-re ouz o hentez ac’hanomp ; querzomp gant hor breudeur ha c’hoareset gristen douçamant, pssiblamant hac amiablamant. Hoguen me lavar deoc’h distac hep exception ebet, n’en em golerit na cals na nebeut, mar de possibl, ha na recevit pretext ebet a nep-seurt evit digueri an nor eus ho calon d’ar goler ; rac Sant Jacques a lavar, bref ha næt, hep reservation ebet, penaus coler an den n’en rent quet just hac agreabl dirac Doue. Ret eo resista ouz an droug hac arreti ar viçou eus ar re pere so en hor c’harg, fermamant ha courachussamant evit guir, mæs cousgoude gant douçder ha gant peoc’h. Netra ne rent quen douç un Elefant pa vez e coler, eguet ar guel eus a un oanic, ha netra ne dorr quen eas an nerz eus a ur voulet canol evel ar gloan. Ne istimet quet quement ar gorrection pa sorti eus ar goler, hac e ve accompagnunequeat gant ar ræson, evel ma e istimer pa na sorti nemet eus ar ræson hep coler ebet ; rac an ene ræsonabl o veza sujet naturalamant d’ar ræson, ne de sujet d’ar bassion pe d’ar goler nemet dre gontraign ; hac evelse pa vez accompagnunequeat ar ræson gant ar bassion pe ar goler, e teu da veza casseat, o veza rentet e domination hènvel ouz hini un tirant. Ar Brincet a ro un enor hac ur gonsolation vras d’ar bopl, pa zeuont d’o bisita gant un trein a beoc’h ; mæs pa zigassont armeou ganto, peguement bennâc ma ve evit ar mad public ve, o donediguez a vez ato disagreabl ha domachus, abalamour, peguement bennâc ma zint jurdic o lacat observi an urz vad etouez o soudardet, jamæs cousgoude ne ellont miret na erru ato un disurz bennâc, peveus a hini e vez vouaz ar païsant : dememes endra zeu ar ræson da c’houarn ha da exerci pæsiblamant ar bunition, ar gorrection hac ar reprimand, peguement bennâc ma er graë ric ha ric, e vez cousgoude caret ha cafet mad gant peb-unan. Mæs pa zigaç ganti ar goler, ar gourrouç hac an amportamant, pere, eme Sant Augustin, eo e soudardet, e vez douget mui eguet na vez caret, hac e c’halon e-unan a chom ato vouaz a guemense. Guell eo, eme ar memes Sant Augustin, revusi an antre ouz ar goler, peguer just bennâc e c’halle beza, eguet na deo digueri dezi, peguen dister bennâc ve ; abalamour ma zeo dies ober dezi sortial an-dal ma vez diguemeret, rac ma c’hantre evel ur vourjonen vian, ha ma teu da grisqui en un taul-cont quement hac un treust : ha mar gu’ell ur veich gounit an nos, hac an heaul da guzet var hor c’holer, ar pez a zifen an Abostol, e teu da geinch e cassoni, ha pelloc’h ne vez casi moyen ebet d’en em zisober anezi ; rac en em vezur a ra gant mil suspicion ha mil bersuasion faus, o veza ma cred ato un den courroucet penaus e vez just e gourrous. Guell eo eta æssa gouzout beva hep coler, eguet na de fallout exerci ar goler gant moderation ha gant furnez : ha pa en em guefomp surprenet ganti dre imperfection ha dre sempladurez, eo guell e c’haç prest var e c’his, eguet na de fallout marc’hata outi ; rac gant nebeut a spaç a vez roet dezi, en em rent mestres eus ar galon, hac e ra evel ar sarpant pehini a denn eas e gorf an hent ma c’hell poulsa e benn. Mæs penaus e c’hassin-me var e c’his, eme viot-hu ? Ret eo, Philotee, evel ma santit ar goler, destum ho nerz neuse-souden evit e mouga pæsiblamant hep en em droubli. Goude an effort pæsibl-se pratiquit an avis a roe Sant Augustin, o veza dija coz, d’an Escop yaouanc Auxilius. Grit, emezàn, ar pez a dle un den da ober mar gu’erru gueneoc’h ar pez a lavar David en ur Salm : va lagat a so troublet gant ar goler, ho pezet recours da Zoue o crial ountâ evel ar Profet-se ; Autrou va Doue, ho pezet truez ouzin, evit ma c’hastenno e zourn da arreti ho coler. Me lavar penaus eo ret deomp goulen sicour ouz Doue pa en em velomp e danger da veza trec’het gant ar goler, oc’h imita an Ebestel pere, oc’h en em velet e danger da gonfonti gant an tourmant a savas er mor, a grias ouz hor Salver : Autrou, hor saveteit, pe e zeomp da goll. Neuse e c’hourc’hemenno ive d’ar gouagou revoltet eus hor passionou rei peoc’h, hac e teui ur c’halm bras en hor c’halon. Hoguen me hoc’h avertis ato penaus an oræson pehini a reot ouz ar goler bresant ha pressant, a dle beza great en ur fæçon douç ha pæsibl ha non pas en ur fæçon violant, ha quemense a ranquer da observi en oll remejou pere a impliger ouz an droug-mâ.
Gant quemense pa velot ho pezo great un action a goler bennâc, raparit neuse-souden ho faut dre un action a zouçder pehini a exerçot prontamant en andret nep ma viot bet en em goleret ountâ pe outi. Rac ec’his ma zeo ur remed excellant ouz ar gaou en em zislavaret evel ma santomp hor bez-èn lavaret, dememes eo ur remed excellant ouz ar goler ivez e rapari neuse-souden dre un act a zouçder control dezi, rac, evel a lavarer, ur c’houli nevez great a so eassoc’h da remedia outi. Ouzpen pa vezit e repos hac hep sujet ebet d’en em goleri, grit ur bourvision vras eus a zouçder hac a batiantet, o lavaret hoc’h oll gomsou hac oc’h ober hoc’h oll actionou, pe ii bian pe ii bras, en ur fæçon an douça hac an agreapla a vezo possibl ; o caout memor penaus ar Pried sacr eus a Gantic ar C’hanticou ne deveus quet hepquen ar mel var he diveus hac ouz bec he zeaud, mæs c’hoaz e deus-èn dindan he zeaud, da lavaret eo en he feutrin, ha ne de quet mel hepquen eo e deus ennâ, mæs ivez leaz. Rac ne de quet aoualc’h e ve douç en andret hon nessa ar goms hepquen ac’hanomp, mæs hon oll beutrin, da lavaret e, an oll interieur eus hon ene a dle beza ive ; ha ne rencomp quet hepquen caout an douçder eus ar mel pehini so a c’huez mad, da lavaret eo, ne de quet aoualc’h hor be un antretien douç, hac agreabl-gant an dud diaveas, beza e tleomp caout ivez an douçder euz al leaz etouez tud hon ty hac hon ameseien dost : hac en dra-se o deus ur mancamant bras ar re pere a so evel Elez emeas hac evel diaoulou en ty.