Trede quevren - An eizvet Chabistr ha tregont
Youen-Yan-Lois Derrien, 1779-1792 (?) (p. 351-359)
ha tregont.
Ant Paul a instru an oll Breladet e personaich an Escop Timotee, en ur lavaret, enorit an intanveset, pere a so guir intanveset. Evit ervat beza guir intanveset, chetu amâ petra a so requis.
Da guenta ma vezo ur c’hreg intanves non pas hepquen a gorf, mæs ivez a galon, da lavaret eo, ma vezo en em resolvet gant ur resolution serm d’en em gonservi er stad eus a un intanves chast : rac ar re pere ne dint intanveset nemet o c’hortos an occasion da zimizi adarre, ne dint separet diouz ar goaset nemet hervez plijadur ar c’horf, hoguen dija ez int unisset ganto hervez plijadur ar galon dre ar volontez da zimizi. Mar fell d’ar guir intanves evit en em assuri er stad-se, offr da Zoue dre vœu he c’horf hac he chastete, e c’hajouto un ornamant bras var he stad a intanves, hac e lacaï en assuranç vras he resolution ; rac o velet ne d’ema mui en he gallout, goude ar vœu-se, quittaat he chastete hep quittat ar Barados, e vezo quen eveziant ha quer beiz eus he dessein, na bermeto quet so-quen an disterra sonjeson simpl da zimizi d’en em arreti ur moment hepquen en he c’haIon : en hevelep-fæçon ma lacaï ar vœu sacr-se ur vurail gre etre he ene ha peb-seurt desseinou control d’he resolution. Certenamant Sant Augustin a ro un ali bras d’an intanves Gristen da ober ar vœu-se ; hac an Doctror ancien Origenes a dremen larcoc’h cals ; rac avis a ro d’ar graguez demezet d’en em vouestla ha d’en em destina d’ar chastete e cas ma teue o friedou da vervel en o raoc, evit d’ar fin etre ar plijadurezou sansuel pere a allint da gaout en o friedelez, ma c’hallint coulgoude caout ar merit eus a chastete an intanveset, dre voyen ar bromessa-se pehini o devezo great dre avanç.
Ar vœu a rent an œuvrou pere a reer e c’houde agreaploc’h da Zoue, a rent un den courachussoc’h d’o ober, ha ne ro quet hepquen da Zoue an œuvrou pere a so evel ar frouez eus hor volontez vad, mæs a ro dezàn choaz ar volontez memes pehini eo evel ar vezen eus hon actionou. Dre ar chastete simpl e prestomp hor c’horf da Zoue, o viret cousgoude al liberte d’e soumeti ur veich bennâc d’ar plijadurezou sansuel ; mæs dre ar vœu a chastete e reomp dezàn eus hor c’horf un donæson absolut hep distro ebet, hac hep reservi gallout ebet an tu diouzomp d’en em zislavaret a guemense, oc’h en em renta esclavet eürus erc’hisse d’an hini ma e guell beza en e servich eguet beza Roue na Rouanes. Evel ma c’happrouvàn cals an avisou eus an daou Bersonaich bras-mâ, e tesiren ivez e teue an eneou, pere a vezo quen eürus d’o lacat e pratic, d’e ober gant prudanç, gant santelez ha gant fermete, goude beza examinet mat o c’houraich, goulennet an inspiration hac ar sclerigen eus an Eê, ha quemeret cusul digant un Directeur sur ha devot : rac er fæçon-se vezo great peb-tra gant frouez ha gant profit.
2. Ouspen quemense eo ret e rae un intanves ar renonçamant-se da un eil priedelez puramant ha simplamant, evit trei he oll affectionou gant mui a burete ouz Doue, hac unissa he c’halon a bep-tu gant hini e Vajeste divin : rac mar deo an desir da lesel he bugale pinvidic pe ur bretantion all bennâc hervez ar bet eo a ra dezi chom intanves, e vezo martese meulet a guemense dirac ar bed, hoguen non pas dirac Doue suraoualc’h, pa na ell netra caout ur guir veuleudi dirac Doue, nemet ar pez a so grêt evit Doue.
3. Ret e c’hoaz evit beza ur guir intanves, e ve en em separet hac en em zisc’hreat volontieramant diouz contantamãchou ar bed ; an intanves pehini a vev er plijadureziou, eme Sant Paul, a so maro evit-hi da veza beo. Fallout beza intanves, hac en em blijout cousgoude o veza dorlotet, cherisset ha cajolet, caret mont d’an dançou ha d’ar banquejou, caret douguen traou a c’huez mad, beza quinclet, fichet hac ajustet brao, an seurt intanves-se a so beo hervez ar c’horf, hoguen maro eo hervez an ene. An intanves oc’h essa plijout d’ar voaset er fæçon ma c’hell ar merc’het plijout muia dezo a zeu da zeceo ha da signa o sperejou en ur fæçon dangerussoc’h. An intanves eta pehini a vev er vaniteou hac er follenteziou-se ne deo, evit coms propramant, nemet un idol pe ur mascl a intanves.
An amser da grenna ha da dailla ar guez a so deut, mouez an dursulen a so clevet en hor c’harter, eme ar Scritur er C’hanticou : piou bennâc a fell dezàn beva devotamant, eo requis e teue da grenna ha da drouc’ha diountâ ar vaniteou hac ar mondaniteou ; mæs an dra-se a so necesser dreist peb-tra da ur guir intanves, pehini evel un durzulen chast e deveus nevez deploret ha nevez gouelet ar c’holl eus he fried. Pa zistroas an intanves Noëmi eus a vro Moab da Vetleem ar merc’het eus a Guear, pere o devoa-hi anevezet e commançamant he friedelez, a lavare an eil d’e ben anezo ; ha’n de quet houmâ e Noëmi ? hoguen-hi a respontas : n’am galvit mui Noëmi (rac Noëmi a sinifi agreabl ha caër) mæs va galvit Mara (pehini a sinifi c’huero) ; rac an Autrou Doue en deveus carguet va ene a c’huervder hac a dristidiguez; ar pez a lavare abalamour ma oa maro he Fried diganti. Evelse un intanves devot ne gar jamæs beza galvet hac estimet na caër nac agreabl, oc’h en em gontanti da veza ar pez ma fell da Zoue e ve, da lavaret eo humbl ha dister dirac e zaoulagat.
Al lamprou pere o devez un eol aromatiq, a laosq ur c’huez agreaploc’h, pa vez mouguet o flam hac o sclerigen, dememes an intanveset, pere o devez bet ur garantez pur en o friedelez, a squill brassoc’h parfum hac agreaploc’h c’huez a vertuz hac a chastete, pa vez mouguet o sclerigen, da lavaret e o fried, dre ar maro. Un dra eo hac a so comun aoualc’h etouez ar graguez caret ur pried endra vez e buez, mæs e garet quement na falfet quet caout un all goude ar maro anezàn, hounnez a so ur garantez pehini ne apparchant nemet ouz ar guir intanveset. Esperout e Doue endra servich ur pried da support, ne d’e quet un dra a guement a ve quer ral na quen extraordinal, mæs esperout e Doue pa vezer privet eus ar support hac eus ar souten-se, an dra-se a so din eus a veuleudi vras : ha rac-se pa vez maro he fried digant un intanves, e c’hanavezer eassoc’h ar berfection eus ar vertuziou, e deveus bet en he friedelez.
An intanves pehini e deveus bugale, hac o deveus izom eus he adres hac eus he c’hundu, ha principalamant er pez a apparchant ouz o ene hac ouz an etablissamant eus o buez, ne ell na ne dle e fæçon ebet o abandoni : rac an Abostol Sant Paul a lavar scleramant, ez e obliget an intanvezet da gaout ar sourci-se, evit renta ar parail d’o zad, ha d’o mam, hac abalamour c’hoaz ma ze gouaz eguet un infidel pe ur payen nep piou bennâc n’en deveus quet a sourci eus e re ispicial eus e famil. Hoguen mar d’ema ar vugale en etat n’o deveus izom ebet mui da veza cunduet na gouarnet; neuse an intanves a dle destum he oll affectionou hac he oll sourciou evit o applica puroc’h hac antieroc’h d’en em avanç e carantez Doue.
Nemet contraignet hac obliget ve ur guir intanves en he c’houstianç d’en em ambarassi gant afferou exterieur, evel ma zeo ar procesou, e ven avis dezi d’en em absteni toutafæt diouz an ambarassou-se, ha da gundui he afferou dre ur voyen ar bæsibla hac an amiapla, peguement bennâc na seblante quet e ve ar profirapla : rac ret eo e ve bras ar profit eus an ambaras hac eus an tregaç evit beza comparachet ouz ar mad eus a ur peoc’h santel hac eus ar repos a speret ; ouspen ma teu ar procesou hac an seurt brouilleçou-se da zissipa ha da droubli ar galon, ha da zigueri liesa veich an nor da adversourien ar chastete, dre ma en em lequear e posturiou hac e contanançou indevot ha disagreabl da Zoue evit plijout d’ar re ma vez izom eus o faver hac eus o c’hredit.
En em exercet continuellamant an intanves en oræson : rac evel na dle mui caout carantez nemet evit Doue, ne dle ive quen nebeut caout antretien nemet gant Doue dre an oræson : hac evel ma en em lanç an houarn etrese an aimant goude ma vez pelleat an diamant, peveus a hini ar bresanç en ampeche quent da heul ar memes aimant, evelse ive calpn an intanves, pehini ne alle quet bonamant en em lanci toutafæt etrese Doue nac heul ar charm eus e garantez divin endra oa beo ha presant he fried, a dle goude ar maro anezàn, redec gant ferveur varlerc’h ar c’huez-mad eus ar parfumou celestiel, en ur lavaret ec’his ar Pried sacr. Va Autrou, va Doue, bremâ pa zoun tout din va-unan, va recevit da veza tout ive deoc’h, va zennit etrese hac enoc’h, hac e retimp varlerc’h ar c’huez-mad eus hoc’h onganchou precius.
An exerciç eus ar vertuziou propr da un intanves santel, eo beza parfæt ha modest, renonç d’an enoriou, d’ar rencou, d’ar gompagnunezou ha d’an assambleou, d’ar braoenteziou ha da bep-seurt vaniteou, renta servich d’ar beorien ha d’ar re glan, consoli ar re affliget, douguen ar plac’hed d’ar vuez devot, hac en em renta un exempl parfæt eus a beb-seurt vertuziou d’ar graguez yaouanc : an necessite hac ar simplicite eo an diou ornamant eus he dillad ; an humilite hac ar charite eo an diou ornamant eus he actionou ; an honestis hac an agreabldet eo an diou ornamant eus he c’homsou ; ar vodesti hac ar budicite an diou ornamant eus he daoulagad, ha Jesus-Christ crucifiet eo ar garantez unic eus he c’halon. Bref ar guir intanves a so en Ilis ur fleurennic violet Meurs, pehini a squill un douçder an agreapla dre ar c’huez-mad eus he devotion, hac en em zalc’h casi ato cuzet dindan an deliou ledan eus he fæçon displet ; ha dre he liou un nebeudic tenval, a zisquez ar vortificacion, ne zeu nemet en andrejou fresq, pere ne dint quet labouret na brevet, o veza na sell quet dezi beza presset nac inquietet gant ar gonversation hac an antretien eus a dud ar bed evit conservi guell ar frescadurez eus he c’halon a enep quement tomder a alle beza digacet en-hi dre an desir d’ar madou, d’an enoriou pe d’ar garanteziou vean memes, eürus bras vezo, eme an Abostol santel, mar persever da veva er fæçon-se.
Cals a draou-all am be da lavaret var ar sujet-mâ, hoguen sinifia a ràn dre an avertissamant-mâ ; penaus ar guir intanves ne dle jamæs blam na disprigeout ar re pere a zemez adarre pa er graet memes evit an drede pe ar bedervet gueich, rac e certen occasionou Doue a zispos evelse evit e vrassa gloar ret e caout aco dirac an’aoulagad an Doctrin-mâ eus ar re Ancien : penaus nac ar stad a intanves nac ar stad a virginite n’o deveus quen renq ebarz en Eê nemet an hini a so assinet dezo dre an humilite.