Trede quevren - Ar c’henta Chabistr ha tregont
Youen-Yan-Lois Derrien, 1779-1792 (?) (p. 315-317)
ha tregont.
Var an tremen amzer hac ar recreation ha da guenta var ar recreationou licit ha meulabl.
Viziou ez omp contraign da relachi ha da recraï hor speret hac hor c’horf ivez en un divertissamant bennâc. Sant Ian Evangelist, evel a lavar en den eürus Cassian, a oue cafet ur veich gant ur chasseur o touguen ur glujar var e zorn, hac oc’h e cherissa, evit en em recrei ; ar chasseur a c’houlennas ountâ, perac un den santel evel ma zoa-èn, e tremene an amzer gant un dra quen dister ha quen indin eus e gondition ? ha Sant Ian a respontas dezàn evellen : perac c’hui ne zouguit-hu quet bantet ato an arbalest-se, a so gueneoc’h o chasseal ? gant aon, eme ar chasseur, ma e dalc’hen pleguet ha bantet aro evelse, na golle an nerz d’en em zisplega ha d’en em zisvanta cre pa em be izom da denna gant-hi. Na vezet quet estrainch gueneoc’h eta, eme an Abostol dezâ, ma na zeuàn-me quet ive da zerc’hell bantet ato va speret, ha mar deuàn da relachi ha da laoscaat un nebeut e attantion hac e application, o quemeret ur recreation bennâc evit en em applica goudese gant mui a gouraich hac a ferveur da gontempli ar Mysteriou divin. Ne deus douet ebet na deo ur viç beza quer rigolius quer rust ha quer gouez, na falfe quet deomp quemeret evidomp hon-unan na permeti evit ar re-all nep seurt recreation. Quemeret an ear, en em bourmen, en em antreteni eus a draou joaius hac amiabl e peb honestis, c’hoari gant un dra zeçant bennâc, musica pe gana guersiou ha soniou honest, c’hoari castellic pe c’hoari gadic, pe en em zivertissa en ur fæçon-all bennâc evelse gant moderation ha gant modesti, ar voaset en ur part hac ar merchet en ur part-all, a-so recreationou quen honest, na deus izom, evit en em servichout ervat anezo, nemet eus ar brudanç commun, pehini a ro da bep tra e renq, e leac’h, e vusur, hac e amser.
Ar c’hoariou, ma servich enno ar gounit da bris ha da recompans evit an adres hac an agilite eus ar chorf, p’evit an higin hac an habilite eus ar speret, evel ma zeo c’hoari’r volot, c’hoari’r boulou, c’hoari’r c’hillou, c’hoari’n damier pe c’hoari’r va-ell, hac an seurt c’hoariou-se a so recreationou honest ha licit anezo o-unan ; ret eo hepquen dioual diouz peb exces, evit na lacaor quet enno na re a amser, na re a bris rac mar gu’impliger ganto re a amser, ne de quet ur recreation eo, un occupation eo ; ne soulager nac ar speret nac ar chorf, er c’hontrol en em intourdia hac en em geina eo a reer. Pa vez bet un den pell oc’h ober ur c’hoari bennâc, pe ouz hini e renq beza attantif ha lacat evez mad, e vez morfountet ha squizet oll e speret : ha pa vez choumet ive queit-se da ober ur c’hoari-all bennâc, eleac’h ma zeus trevell d’ar c’horf, ne de quet recrei ar c’horf eo an dra-se, mæs e fatiga. Mar d’e re vras ivez ar pris, da lavaret eo ar som pehini a vez lequeat er c’hoari, e teu affectionou ar c’hoarieurien da veza direglet ; hac ouspen-se un dra injust eo lacat pris bras en habiliteou, en higinnou hac en agiliteou quen dister ha quen inutil, evel ma zeo ar c’hoariou. Hoguen dreist pep-tra liquit evez, Philotee, na guemerrac’h arraich ha re a affection evit an traou-se oll ; rac peguen honest bennâc ve ur recreation, ur viç eo lacat ar galon hac an affection en-hi. Ne quet lavaret a ràn-me, na ranquet quemeret plijadur er c’hoari endra vezer oc’h e ober ; rac anes ne ve quet a recreation, mæs lavaret a ràn ne renq quet un den lacat e affection en dra-se, evit e zesirout , evit en em amusi hac evit en em ampressi gant quemense.