Trede quevren - Ar seitecvet Chabistr
Youen-Yan-Lois Derrien, 1779-1792 (?) (p. 240-243)
R Garantez a zalc’h ar renq guenta etre ar passionou hac an inclinationou eus an ene : ar Roue eo eus a oll mouvamanchou ar galon ; ar rest oll a laca da drei ountàn, hac hon rent hènvel ouz ar pez a gar. Liquit evez mad eta, va Philoree, n’ho pe ur garantez fall, rac neuse-souden e veac’h fall hoc’h-unan. An amitie, pe mar de guell gueneoc’h, ar vignonaich eo an dangerussa carantez a so tout, abalamour ar garanteziou-all a ell beza hep communication hac hep familiarite ebet ; mæs ar vignounaich o veza fountet antieramant var ar gommunication hac ar familiarite, ne aller casi jamæs e c’haout gant un den anez beza participant en e galiteou hac en e inclinationou.
Peb seurt carantez ne de quet mignounaich, rac caret a aller hep beza caret, ha neuse ez eus carantez, hoguen non pas mignounaich, dre ma zeo ar mignounaich ur garantez mutuel a bep costez, ha ma na de mutuel a bep costez, ne de quet mignounaich eo : ha ne de quet aoualc’h e ve mutuel a bep costez, mæs ret e ouzpen e teue ar re pere en em gar a bep costez, da anaout ervat en em gueron t; rac ma n’en enevont, ur garantez vezo o devezo ha non pas ur vignounaich. Ret e ve c’hoaz entrezo ur gommunication hac ur familiarite bennâc, pe var hini e ve fontet ar vignounaich ; diouz an seurt communication a vezo, e vezo ivez ar vignounaich ; ha diouz ma zeo ar mad a gommunico an eil gant eguile [e] vezo ivez ar gommunication : mar de ur mad faus ha vean, ar vignounaich a so faus ha vean : mar deo ur guir mad, ar vignounaich a so ive guirion, ha sul excellantoc’h vezo ar mad, sul exellantoc’h vezo ar vignounaich : rac evel ma zeo excellantoc’h ar mel, pa vez destumet eus a veleun ar fleuraichou ar re zilicata, evelse ar garantez pa vez fontet var ur gommunication an dilicata hac an excellanta, eo ivez an excellanta : hac evel ma zeus mel en Heraclee de Ponte, pehini a so binimus hac a ra da nep a zebr anezàn coll e jugeamant, abala-mour ma ze destumet divar lousaouen an aconit, peveus a hini ez eus abondanç er vro-se : evelse ar vignounaich fontet var ar gommunication eus a ur mad faus ha vicius, a so toutafæt ive faus hac ur goal vignounaich.
Ar gommunication eus a blijadurezou ar c’hic a so un inclination mutuel eus an eil costez hac eguile hac un attaich brutal, pehini ne ell quet douguen an hano a vignounaich hac a garantez, quen nebeut ha ma c’hell an inclination o deveus an esen hac ar c’heseq d’an hevelep plijadurezou-se : ha ma na ve quen commumcation na quen familiarite er briedelez nemet an hini brutal-se, ne ve mignounaich na carantez ebet en-hi quen nebeut ; mæs evel ma zeus en-hi ouzpen hounnez ur gommunication a vuez, a sourci, a vadou, a affection hac eus a ur fidelite ferm pehini en deveus an eil pried d’eguile, abalamour da-se ar vignounaich eus ar briedelez a so ur guir vignounaich hac ur garantez santel. Ar vignounaich pehini a so fountet var ar gommunication eus a blijadurezou ar c’hic a so toutafæt gros hac indin eus an hano a vignounaich : evel ivez an hini a so fountet var certen vertuziou volaich ha vean, abalamour ma tepand ivez ar vertuziou-se diouz ar c’hic. Guervell a ran plijadurezou ar c’hic ar re pere en em stag da guenta ha principalamant ouz ar pemp squiant natural, evel ma zeo ar blijadur o velet ar guenet, o clevet ur vouez douç, o touich ouz ar pez a so agreabl d’ar c’hic, hac an seurt plijadurezou-se. Vertuziou volaich ha vean ec’halvan certen habiliteou ha caliteou vean galvet gant ar sperejou sempl vertuziou ha perfectionou.
Selaouit an darn-vuia eus ar merc’het hac eus an dud yaouanc o coms, n’o devezo damant ebet evit lavaret : hen-a-hen en deveus cals a vertuz hac a berfection, rac excellant e c’hoar dançal ha choari a bep seurt c’hoariou manifiq, en em visq propr, admirabl e can, ur min mad hac ur fæçon agreabl en deveus, un den cre hac un den courachus eo : hac an dud libertin a dremen evit ar re vertuzussa entrezo ar re pere eo ar boufounerien vrassa. Evel ma c’happarchant quemense oll eta ouz ar c’hic hac ouz ar santi-manchou exterieur, ar vignounaich ive pehini a so fountet var an seurt perfectionou-se, a so galvet sansuel, vean, volaich ha friol, hac a verit quent an hano a follentez eguet a garantez.
Mignounaich an dud yaouanc eo a gustum en em staga ouz ar gouantis hac ouz an dereadurez eus ar visaich, ouz ar bleo friset, ouz an-aoulagat, ouz an habillamanr, ouz ar min resolu, ouz an discoursou hac ar babillerez ; mignounaich dîn eus a oat an amourouset, pere n’o deveus c’hoaz quen vertuz nemet ur vertuz c’huezet hac orgouillus, na quen jugeamant nemet ur jugeamant diouanet ha bourjounet : evelse ivez an seurt mignounaichou ha caranteziou-se a dremen timad hac a zeu da deuzi evel an erc’h ouz an heaul.