Dre ar gwaremmou e kerzent o-daou.
« Deomp dre an hent bras », a lavare Flaer, « aesoc’h e vo ar bale. Me a zo kizidik va zreid ha va c’hroc’hen. Ouspenn kant draen lann a zo aet ennoun, pelloc’h, ha va zreid a zo kignet hag entanet. »
« Va re-me ivez », a lavaras Alanig. « D’in-me evelato e plij muioc’h mont a-dreuz ar parkeier, daoust d’an hent beza diaesoc’h ha hiroc’h war eun dro. Ar parkeier, e Breiz-Izel, a zo ken kaer ! Eun dudi eo gwelout war ar c’hleuziou ar bleuniou lann, skedus evel an aour, hag ar brulu ruz-tan hejet ha dihejet gant an aezenn flour. Digorit ho fronellou, ha c’houesit. Lavarit d’in : daoust ha c’houez vat ar parkeier ne blij ket d’eoc’h ? Daoust ha ne blij ket d’eoc’h klevout uhel, uhel a-us d’ho penn, kan an alc’houeder, hag, e-harz ho treid kuzet gant ar geot hag ar bleuniou, dour sklaer ar menez o ruilha d’an traoñ gant e ganaouenn sklintin ? »
« ’M eus aon, Alanig, c’houi a oar an tu da liva kaer pep tra ».
« Petra ’fell d’eoc’h ? Va zad en deus desket d’in pa oan c’hoaz bihanik-tre, karout al labousedigou… »
« Ya, ya, evit teurel warno ho krabanou ? »
« … ha karout ar bleuniou, c’houez vat ar parkeier,
an heol, al loar, ha me ’oar ? »
« Boulc’hurun, ho tad d’eoc’h-c’houi a oa eun arzour, ’m eus aon ? »
« Feiz, evel al lern all. An holl draou-se a zo en hor gwad, en hor gouenn. Eul louarn a zo eul louarn, ha nann eur genaoueg, na petra ta ! N’eo ket gwir, va eontr ? »
« Gwir eo, va niz. Ar broc’hed kennebeut n’int ket genaoueien. Ni hon-daou, Alanig, ni a zo kerent-tost, ha me a wel war ho tal eo gwall nec’het ho kalon, ha ma lakfen va skouarn ouz ho peultrin, e klevfen anezañ o lammat berroc’h eget kustum ».
« Ya, va eontr, gwir eo ; gouzout a rit lenn er c’halonou gwelloc’h eget eur mestr-skol pa lenn en e levr. Klevit, hag e vo displeget d’eoc’h penn-da-benn. N’eo ket abalamour e karan ar bleuniou pe kan al laboused eo e tremenan dre ar parkeier, nann ; met abalamour ez eo furoc’h d’in tec’hout diouz an hent bras dre ma tostaomp ouz Kemper. Fellout a ra d’in degouezout er palez hep beza gwelet gant den, pe, a-hend-all, sur a-walc’h, ma kouezan dindan krabanou va enebourien (hag eun niver bras ez eus anezo), e vefe graet va stal a-raok gwelout ar roue ha goulenn digantañ ar pardon evit va holl dorfedou ».
« Evit ho torfedou ?… Me ’gave d’in…»
« A, c’houi ’gave d’eoc’h e oa gevier ha netra ken, ar pez o deus lavaret diouzin Lostigloan ha Duard ? »
« Ha n’eo ket gevier ? »
« Ar wirionez eo penn-da-benn ».
« Ha c’houi an hini en deus hanter lazet Lostigloan ha lazet mat c’hoar ar vran ? »
« Siouaz d’in ! Me an hini ao ! Debret em eus skouarn hennez, ha gwasoc’h torfedou a zo c’hoaz em sac’h. Goap am eus graet ouz ar roue, gevier am eus lavaret d’ezañ, n’eo ket a sac’hadou, nemet a garradou. Lammig en deus kavet ivez e varo em c’hastell ».
« Ha n’eo ket Tourter ar maout ?… »
« Me an hini en deus lazet ha debret anezañ. Ne blije ket d’in e benn : lakaat a ris ar penn e sac’h Tourter, e vignon gant urz d’hen c’has d’ar roue hep diskoulm al las. Ar maout, hep gouzout e touge e varo, a sammas ar sach… »
« Hag eo bet roet da Job ha da Lom ha debret ganto ! »
« Dre va faot d’in-me ! »
« Hag heñ digablus ! N’em bije ket kredet biken ! »
« Pec’hedou am eus graet dre goubladou bras, ha n’eo ket unan-hag-unan. Kounnar ar bleiz, hini an arz am eus dellezet mil gwech, ha mil kounnar all da heul. Sell « Gwelout a rit du-se, war an dosenn, eur park tirienn ? »
« Gant eur renkennad gwez faou, war an tu dehou ? »
« Dres. Er park-se em eus c’hoariet eun dro drist d’ar bleiz. N’eo ket bet darbet da Job mont da gana an dra-se dre ar vro, rak ne gavas ket e gont en istor.
Eun abardaez e oa. Job n’en doa ket debret eur begad abaoe an deiz a-raok, ha, d’an eur-se, e oa ouz e gorf muioc’h a eskern eget a gig. Sempl oa aet gant an naon. Edomp o tremen er park a welit du-se war an dosenn. Er park-se, eur gazeg hag eun ebeul kaer a oa o peuri.
« Alanig », eme ar bleiz d’in, « it da gavout ar
gazeg, da c’houlenn diganti evit pe briz e werzfe d’imp
hec’h ebeul ».
« Deomp ’ta neuze, Job ».
« Nann, nann, it hoc’h-unan », eme Job, « ha ma plij d’ar gazeg an afer-se, e teuiot d’am c’herc’hat ».
Mont a ris eta.
« Itron », emeve, « an ebeul-mañ a zo d’eoc’h, n’eo ket gwir ? Me a zo eur marc’hadour o tremen dre ar vro. Evit pe briz e vezo gwerzet d’in ? »
Ar gazeg a respontas :
« Gwir eo, an ebeul kaer-mañ a zo d’in, ha ma lakait ennañ eur priz uhel, e vezo gwerzet d’eoc’h. Ar priz a zo merket dindan va houarn a-dreñv ».
Gouzout mat a raen petra ’dalveze evidoun ar geriou : dindan va houarn a-dreñv. Lavarout a ris eta d’ar gazeg :
« Trugarez d’eoc’h, itron ; a-benn eur munud amañ, a vezo graet ar werz. Pa n’ouzon ket ar c’hemm a zo etre an « A » hag an « O », ret mat eo d’in mont da glask unan all hag a zo bet e-pad bloaveziou er skol ».
« Lavarit d’ho kamalad dont da lenn ar priz », a lavaras d’in ar gazeg.
Mont a ris da gavout ar bleiz :
« C’hoant hoc’h eus d’ober eur pred mat ? »
« Ya », emezañ.
« Mat, an ebeul a vezo gwerzet d’eoc’h, ma karit. Met eur c’haer a briz e kousto ».
« N’eus forz ».
« Ar priz a zo merket war eun houarn a-dreñv, rak ar gazeg n’eo ket bet morse er skol, ha n’he deus ket desket lenn ».
« O, me a lenno ar priz brao-tre », a lavaras Job ; « gouzout a ran ar brezoneg, ar galleg, al latin, ar saozneg, hag ar gregach a zeu ivez ganin mat a-walc’h ».
E gwirionez, e-pad ar bloaveziou m’he doa e vamm kollet eur bern arc’hant evit kas anezañ d’ar skol, Job n’en doa ket gallet lammat dreist an daolenn genta. Met ar genaoueka paotr a vez alies e fri hiroc’h eget hini ar re all… betek ma vez torret d’ezañ. Job eta a lavaras d’ar gazeg :
« Itron, diskouezit d’in priz an ebeul. N’eus forz e peseurt yez emañ skrivet, e teuin a-benn da zisklipa anezañ. Itron, savit ho troad, mar plij, ma welin ».
« Ya, ya, sevel a ran anezañ », eme ar gazeg.
Ha gant he houarn nevez, lakaet gant ar marichal ar mintinvez-se, e tistagas eur ruadenn vantrus da Job, e-kreiz e fas. Hag en eur zañsal, ar gazeg hag an ebeul a yeas d’ar penn all d’ar park, hag ac’hano d’ar gêr. Ar bleiz, heñ, semplet, hag e benn o tiwada, a chome gourvezet war al letonenn, ha ne rae nemet klemm : ouc’hou ! ouc’hou !
Goude eun eur tremenet er stad-se, e teuas e anaoudegez d’ezañ. Fuloret e oa gant ar boan, ha yudal a rae gwasoc’h eget eur c’hi klañv.
« Lavarit d’in », emeve, « ha mat eo kig an ebeul. Eur c’horfad hoc’h eus graet, pa welan eo bet ret d’eoc’h, goude echu an debri, ober eur gourvez evit diazeza ar pred. N’oun ket bet pedet ganeoc’h zoken da gemer eun tañva. Dizoñjal a rit ho mignoned koz, Job. N’hoc’h eus ket lavaret d’in kennebeut e peseurt yez e oa skrivet priz an ebeul war an houarn ».
« A, ya », eme Job, « e c’hellit ober goap ?… A, ar gazeg he divesker hir ! Ar skritur a oa war an houarn ? Nao zach ! Hag o-nao int aet em penn ».
Setu aze, va eontr, an taol c’houero am eus c’hoariet d’ar paour kaez Job er waremm a welit du-se, war an dosenn. Darbet eo bet d’ezañ mervel, ha n’ouzon ket zoken penaos n’eo ket bet lazet war an taol. Gwelout a rit pegen du, pegen lovr eo va c’houstiañs. Met vad en deus graet d’in displega d’eoc’h va fallagriez. Bremañ ouzoc’h sklaer ha fraez an torfedou am eus graet. Aesoc’h e vezo d’eoc’h difenn ac’hanoun dirak lez-varn ar roue ».
Flaer a respontas :
« Gwall dorfedou hoc’h eus graet, va niz. Lammig ha Tourter a zo maro-mat, hag evidoc’h kaout keuz ha keuz bras, ne zeuio hini ebet anezo da veza beo en-dro. Nobl ar roue a anavez ho holl dorfedou, ha bremañ e komprenan perak ez eo kounnaret-ruz. Diaes a-walc’h eo dar gwella alvokad difenn ac’hanoc’h dirak al lez-varn. Bezit keuz, va niz ha va mignon, o ya, bezit keuz, rak en eur stad gwall drist en em gavit, ha marteze n’emañ ket gwall bell hoc’h eur diweza. Nobl, pa vez kounnaret, a zo eur gwall roue, hag ar wasa tra a c’hello c’hoarvezout ganeoc’h !… »
« Ar gwasa tra, va eontr ? » eme Alanig. « N’en em chalit ket kement. Ba, ba, ba ! N’en devo ket ar roue eur vlevenn zoken diwar va fenn. A ! ma oar unan bennak en em denna braoik-tre eus ar spontusa troiou-kamm, Alanig al louarn an hini eo. Petra fell d’eoc’h, n’oun ket evit tremen er bed-mañ eur vuhez ken santel hag hini eur manac’h. Re zouget oun d’ar pec’hed, douget gant va natur ha gant gwad ar ouenn. Gouzout a ran e kousto ker d’in eur wech bennak, rak ar pec’hedou a vez atao mod pe vod kastizet. Petra fell d’eoc’h, an hini a bren hag a werz mel a lip alies e vizied. Lammig a blije d’in : koant e oa, kuilh e oa, hag eun dudi sellout outañ. Alies e tremene dirak va c’hastell evit mont da ober eur weladenn d’e gerent o chom e bourc’h Bonneur. Ober a ris anaoudegez gantañ, ha deut e oamp da veza daou vignon bras ».
« Kompren a ran, va niz : daou vignon ken bras ma teuas c’hoant d’eoc’h debri anezañ ! »
« Ya, siouaz, debret em eus anezañ, hag abeg oun ivez ma ’z eo bet lazet Tourter. Mat, selaouit mat, va eontr, daoust ha n’eus nemedoun a zo de veza tamallet ? Lammig ha Tourter a zo marvet dre o fazi : Lammig a oa skañv e benn, ha Tourter a oa eun den gros, hep eur gwennegad spered e bouedenn e empenn. N’eo ket ganin-me e vije c’hoarvezet an dra-se ».
« Met, va niz, eur mignon hoc’h eus lazet !… »
« Ya, ya, gouzout a ran. Met Alanig al louarn n’en deus ket bevet betek-hen ar vuhez a skouer vat, ha d’ezañ eo ar gwasa, rak an hini a vev er peched, ne vev ket eürus war an douar, kredit ac’hanoun, va eontr. Skuiz oun avat o klevout komz eus Lammig ha Tourter. Lakaomp ar gaoz war draou all. Ar roue e-unan en deus lazet muioc’h eget n’em eus graet, ha laeret muioc’h eget na rin. Den ne gred tamall anezañ na lavarout d’ezañ : « Roue, n’hoc’h eus ket graet mat ». An holl a gren dirazañ hag a lavar : « Roue, c’houi a zo galloudek, c’houi a zo glorius, c’houi a zo gouiziek, c’houi a zo desket». Pep hini, el lez, a gemer skouer diwar ar roue. Job a lak e grabanou war madou an nesa. Lom a laz du-mañ, du-hont, hervez e faltazi, ha ne vez lavaret netra d’ezo. Enoret int, beva a reont e peoc’h, hag ar roue a gar anezo. Met p’en deus graet Alanig an distera droug, displua eur yarig pe diskroc’hena eur c’honikl, o, neuze, ar vad am eus graet ne gont ket ken ! Ne weler nemet an droug, daoust d’an droug beza disterik-tre. A, me ’lavar d’eoc’h, va niz : eun den galloudek a c’hell beza laer bras, ha dirak an holl ; padal eul louarn hep difenn nen deus ket aotre zoken da veza eul laer bihan. Panevet va finesa, mil bell ’zo e vijen bet krouget !… A, va eontr, an dud e dlefe soursial outo, ha netra ken. Ne gav ket d’eoc’h en deus pep hini ac’hanomp peadra dober a-raok mont da lakaat e fri en aferiou ar re all ? Met douget omp d’ar fallentez muioc’h eget d’ar mad, evel an den a gav gwelloc’h diskenn d’an draonienn eget pignat d’ar menez, e risklomp war hent ar gaou, an trubarderez, al laeroñsi, al lazerez ha kement fallagriez, e-lec’h poania da bignat dre wenodennou striz ar vertuziou.
« Kredi a ran », va niz, « a lavaras Flaer, « emaoc’h o kofes pec’hedou ar re all, ha nann ho pec’hedou d’eoc’h hoc’h-unan ».
Alanig a oa o vont da respont e eontr, pa darzas palez ar roue dirazo.
« Emaomp degouezet », emezo.
« Kemerit kalon, va niz », eme Flaer ; « ouspenn enebourien hoc’h eus e palez ar roue. Niverus eo ho mignoned ; galloudek int… »
« Ya, ya, gouzout a ran, va eontr, eun niver bras a vignoned am eus e palez ar roue. Met en o zouez, ma vez klasket mat, pet mignon gwirion a vezo kavet ? An holl a oar eo kounnaret ouzin ar roue Nobl, hag a-barz pell amañ, marteze, e vo devet va c’hastell ha laeret va holl zanvez diwarnoun. Hogen, desket em eus p’edon er skol : keit ha m’az po madou da rei, kalz a vignoned a gavi ; kouez da-unan er baourentez, hag o c’havi holl didruez ».
« Gwir eo, va niz ».
« Re wir, va eontr. Met, ne dalvez ket mont d’ar red ; gwelloc’h eo mont abred ».
Hag int o-daou dar palez.