Avanturiou an aotrou Skrabelaou/An dizro da Vreiz
Al lestr a gwittaaz da zeiz heur deuz ar mintin kaë Zant-Malo, ha poulzet gant eun avel adreny e oa da beder heur e Londrez. Kalz beachourien deuz ar Franz ha darn deuz Bro-Zaoz a gwittaaz al lestr kerkent ma oe staget.
An aotrou hag an itron Kerscabel a gemeraz eur wetur, hag a lavaraz o c’has d’an n°3 Church Street. Pa oent erruet, e c’houlenchont komz raktal gant mestr an hotell. Eur mevel a bedaz an daou goz da vont asamez gantan, hag eur munut goude, e oant o daon azezet en eur zal a gostez. Mestr an hotel a deuaz, a zaludaz e zaou hostiz nevez. Neuze an ijiner koz a gomzaz :
— Daoust n’o peuz ket en ho ti, daou botr iaouank, daou C’hall.
— Eo, eo, aotrou ! Ama emaint eiz pe dek devez a zo, hag unan anezo a vez great an aotrou Efflam anezan, hag egile an aotrou Briek.
— Setu just awalc’h ar re a glaskemp, rak bugale int d’eomp, ha kontant e vijemp da gaozeal ganto.
Ar mestr neuze a c’halvaz eur mevel, hag a lavaraz d’ezan mont da c’helver an daou aotrou iaouank. Pa oe erruet an daou vreur er gambr eleac’h oa o zad hag o mam, oa bet tostik d’ezo beza semplet, nompaz gant ar joa, mez kentac’h gant an enkrez.
— Petra rit aman ho taou ? a lavaraz an tad, ha perag e rit d’eomp kement a boan ?
— Va zad ! va mam ! Ho taou vugel a zo war bennou o daoulinn o c’houlen pardon diganeoc’h !… En hano Doue, pardonit anezo, n’euz forz pegen braz eo o fazi. Digorit d’eomp ho kalon ledan ha frank, ha dre hor buez da zont, ni a ouezo dichaoui ac’hanoc’h deuz ar gouli hon euz great er c’halonou ar gwella an tenerra zo er bed… Oh ! en hano Doue, mam, na ouelet ket, rak ar gwel euz ho taëlou, a freuz hor c’halonou, a zo goest da rei d’eomp taol ar maro.
— Ne fell ket d’in chom ama pelloc’h er
stad-ma, ha ma pardonomp aman d’eoc’h ho
fazi, birviken na vefoc’h goest da barea ar
gouli oc’h euz great e kalonou ho tad hag
ho mam, daou vab dinatur. Dija dre dorfet
ho eontr, an disenor hag an dismegans a
bare uz d’hor penn, ha breman dre an torfet
nevez ma, or bezo mez o vale etouez an dud
honest.
Mez tec’homp achann, ha deomp da gemer an ear da c’hortoz koania.
Pa oant war ar ru, ar vam a c’houlennaz :
— Hag oc’h arc’hant, va bugale, emichans oc’h bet piz ha kempen warnan, hag oc’h euz c’hoaz eun dra bennag evel 90.000 lur !…
— Ah ! va mam !… N’ouzomp ket penaoz lavaret an dra-ze d’eoc’h !… Arabad eo d’eoc’h kaozeal d’eomp deuz arc’hant… Hor eontr, er gouzout a dleit, a zo bet laëret.
— Ia. Ha c’houi eo al laëron, c’houi, kerkent ma oa serret e zaoulagad gant va breur, a lakeaz hen tenna war eur bern raden, evit galloud easoc’h a ze krabanata e aour hag e villejou… Ha brema e peleac’h ema an aour-ze, ar billejou-ze ? E peleac’h emaint, lavarit d’in ?
— Bet omp o c’hoari, va mamm, hag hon arc’hant a zo chomet er c’hoariou braz. Ia, arc’hant an disenor, aour an dismegans, n’int ket chomet e Raozon, digaset hon euz anezho aman da Vro Zaoz, hag aman kon euz interret anezo evit ato.
N’hon devoa ezom ebed deuz an aour-ze na c’houi kennebeut, va mam, rak ekeit m’on dije gwelet dirag hon daoulagad frouez an dismegans hor c’halonou a vije bet treuzet gant kleze an disenor.
— Mez piou, a lavaraz Briek, en deuz lavaret d’eoc’h e peleac’h e oamp ?
— An dra-ze na zell ket ouzoc’h, evit c’hoaz, a respontaz an tad, hag hou-unan n’ouzomp ket…
Ar famill Vreizad a gemeraz eur pred en hotell, a gouskaz, hag antronoz vintin da eiz heur e c’houlennaz petra ranke.
— Kant lur, aotrou, rak pevar devez a zo, o pugale n’o deuz ket paët.
Efflam neuze a roaz e villed diveza da vestr an hotell. Neuze ar Vretoned a gemeraz hent ar porz, el leac’h e tlient da nav heur kemer al lestr braz a iee gant beachourien da Zant-Malo.
War al lestr, an daou iaouank a gonte d’o zud o beach hag an digemer kalonek a ioa great d’ezho e ti an Itron Jakson.
— Mar d’ema hirio ar gwaleur o skei warnomp gant e vorzoliou ponnner, a lavaraz Efflam, mar d’omp hirio pleget dindan an disenor, e welomp o para en dremwel eur stereden a esperans, hag a gargo hor buez a joa, a laouenedigez, a enoriou hag a binvidigez. Ia va zad, ia va mam, sec’hit to taëlou, hag evel ho pugale, sellit ganeomp warzu an esperanz. Tennit ho taoulagad diwar ar c’houmoul, evit sellet ouz bannou skeduz an heol, n’en em roit ket da zonjal en dristidigez a hirio, ha lakit ho spered da zonjal en euruzded an amzer da zont. Gwelit an devez enruz ma vezimp hon daou unanet gant an diou zimezel Jakson, an diou blac’h iaouank koanta ha pinvidika a zo e Bro-Zaoz.
— Iaouank oc’h c’hoaz, va bugale, a lavaraz ar vam, evit sonjal dimezi gant an diou brinsez-ze euz a bere e komzit d’in, ha kalz a draou a c’hell digouezout abenn m’o pezo an oad da unani ho puez gant an diou blac’h pinvidik ze. Sonjal a ran emaoc’h o vaga en ho spered sorc’hennou ha netra ken. Ah ! karet a rajen gwelet ac’hanoc’h o taou eun devez euruz hag enoret, mez allaz ! holl bromesaou ar hed-ma n’int nemed moged, hag an esperanz o penz da veza eun deiz euruz, a c’hell tec’het diganeoc’h pa vefoc’h o sonjal an nebeuta. An hunvreou kaër a rit hirio hag a ziskouez d’eoc’h e kreiz o kousk pinvidigez enor ha karantez, a c’hell beza eun deiz chenchet e paourentez, e dismegans, o kasoni.
— Oh va mam ! Petra zonjit, petra livirit ! ho komzou a zo evel eur c’hleze sklaset o tremen hor c’halonou leun a garantez hag a esperans. Na zonjit-hu ket ez eo promettet d’eomp an diou blac’h koant-ze gant o mam e-unan abalamour ma z’omp bugale Breiz. Ia, ar vam he-unan eo o deuz promettet he diou verc’h d’eomp, dre garantez evid he bro goz, bro ho zad, ha n’euz leac’h ebed da zonjal e vije eun deiz trubardez d’he ger, d’he fromesa.
E keit ma oa ar famill o tiviz, al lestr a dostee ato deuz Sant-Malo, ha wardro kuz-heol e oa staget ouz ar c’haë.
Pa oe savet ar famill e kaer, an toucher a stagaz prim e loan ouz ar wetur, ha da nav heur, an aotrou Robel hag e famill a ioa e Roazon.
Antronoz Efflam a skrivaz eul lizer d’an itron Jakson evit o zrugarekaat deuz an digemer kaër a reaz d’ezan ha d’e vreur Briek.
Setu ama al lizer-ze :
- Itron ger,
Goude beza chomet eur pennad amzer e Londrez setu ni digouezet er ger e Roazon. Roet hon euz da anaout d’hon tud an digemer kalonek o peuz great d’eomp en ho maner, hag al levenez ar vrasa a ren en hon c’halonou, o sonjal en hon euruzded, en hon esperans evit an amzer da zont. Karet a rajent anaout ac’hanoc’h, ha dre-ze diskouez d’eoc’h muioc’h o c’harantez. Pedi reont ac’hanon da lavaret d’eoc’h dont da bourmen da welet ac’hanomp ar c’henta ’r gwella.
Goulskoude n’hon euz ket kalz a fizians e teufec’h, dre ma n’oc’h ket ialc’h. Mez ma ne c’hellit ket dont oc’h unan, da viana ho tri bugel a c’hell dont, ha bezit sur e vezint digemeret mat, hag a greiz kalon.
Grit hor gourc’hemennou d’an aotrou James ha d’e ziou c’hoar a garomp kement.
- Efflam Robel, e Roazon.
Prestik, ar respont d’al lizer-ma a en em gavaz e Raozon.
- Aotrou hag itron Robel,
Va mab James en deuz anavezet e Pariz ho taou vab o studia ar vedisinerez, hag en deuz pedet anezo da zont d’hor gwelet. Deut int ha trugarekaat a ran anezo evit ar merk-ze a fizians hag a garantez a ziskouezont d’am famill. Diou verc’h em euz, hag a greiz va c’halon e karjen gwelet anezo eun deiz unanet gant ho taou vab. Ne lavaran ket d’eoc’h ho peuz kement a zanvez evel em euz, mes an danvez n’eo netra, ar garantez eo a ra al levenez, an eurusded war an douar.
Rakse ta nompaz eo d’eoc’h kemer difizianz ne deufe va diou verc’h da zilezel ho taou vab, abalamour d’ar c’hem a zo etre hon danvez. Va zad a ioa eur Breizad euz a Zant-Briek, eun den kalonek mar doa unan, hag en envor euz va zad muia karet, e karfen roi kalonou va bugale da garet da zaou Vreizad evel Efflam ha Briek.
Me ne c’hellan ket mont deuz va c’hambr, rak allaz ! ar c’hlenved a zo o taga ac’hanon noz ha deiz, sonjet em euz e vije easoc’h d’eoc’h c’houi dont d’am gwelet eget d’in-me mont beteg du ze. Rakse ta, aotrou hag itron Robel, e pedan ac’hanoc’h da zont d’hor gwelet evit ma c’hellimp komz easoc’h a ze deuz an amzer da zont.
Va gwella mennoziou d’eoc’h ho taou ha d’ho taou vab.
- Itron Jakson, e Southampton.