| ◄ Amede | Nikolas de Flüe | Pask hag amzer Bask ► |
PATRON AR SUIS
r Suis, en bro ar meneziou gwenn-kann, e c’hanas Nikolas de Flüe, er bla 1417.
En e vugaleach, e kare ar sioulder hag ar beden.
Evit senti ouz e gerent, e timezas d’eur verc’h yaouank a zoujanz Doue, a roas d’ezan dek krouadur, pemp pôtr ha pemp plac’h. Ar mab henan a yeas da veleg hag a deuas da vezan person Saxseln, ar barouz ma oa enni e dud o chom.
E genvroïz a gemeras Nikolas da varner ha da gonseilher, hag epad naontek vla e chomas er c’hargou-ze, ar pez ne reas ket d’ezan ankouat e zeveriou en kenver Doue.
Unan eus ar pedennou a lavare alïes hag a zo brudet bepred er Suis, eo houman :
« Ma Otrou ha ma Doue, lemet diouzin kement a vir ouzin da vont etrezek ennoc’h.
» Ma Otrou ha ma Doue, roët d’in kement tra a denno ac’hanon etrezek ennoc’h.
» Ma Otrou ha ma Doue, tennet ac’hanon diganin ha roët ac’hanon a-bez d’ac’h hepken. »
D’an oad a hanter-kant vla, evit senti ouz mouez Doue, e kimiadas diouz e dud, hag en em dennas en eul lec’h distro. Eno e vevas naontek vla hanter, hep magadurez-all ebet nemet korf Jezuz-Krist, en sakramant an ôter, a veze roët d’ezan bep sul ha bep gouel.
Da gentan, an holl a lavare e tlee unan bennak dont dre guz da zigas boed d’ezan, hag e oe laket tud da vêsa. Mes gwelet e oe skler ne gemere, en gwirione, netra nemet ar gommunion.
Eskob Konstans a gasas e vikel-vras da welet ar mirakl ; heman a c’houlennas digantan pehini oa ar vertuz vrasan : « Ar zentidigez ! » eme Nikolas. Neuze ar vikel-vras a lakas dirakan bara ha gwin, hag a c’hourc’hemennas d’ezan kemer aneze. An den santel a zentas, mes kerkent e krogas ar boan ennan ken gwaz, ma kreded e oa o vont da vervel. Adalek neuze e oe lôsket en peuc’h ; e genvroïz a zavas d’ezan eur peniti men hag eun ti-bidi harp outan, elec’h ma teue bemde eur beleg da lavaret an oferen.
Eleiz a dud a deue d’e gaout, hag ar c’homzou mat a lavare d’eze a zouge frouez.
Eun devez, eun itron vras a zigasas ganti, d’e welet, gwreg he mab, gwisket kaer meurbed. An den santel a zellas outi hag a lavaras : « Mar deo dre ourgouilh eo e touget an dilhad-ze, ha goude ma vefec’h er baradoz, e vefet stlapet er-mêz, ha ma gustumet ho pugale d’en em fichan eveldoc’h, biken ne welfet tâl an Otrou Doue. »
Eur wech-all, eun den yaouank a deuas dirakan, gwisket dishenvel diouz giz ar vro, hag a c’houlennas ouz ar zant hag e wiskamant a blije d’ezan : « Pa ve mat ar galon, eme Nikolas, pep tra zo mat ; koulskoude, gwell e vije d’ac’h derc’hel da zougen gwiskamant kaer ha dereat ar vro. »
Er bla 1481, tud ar Suis a drec’has duk Bourgogn en Morat, en Granson hag en Nancy ; mes neuze e savas trouz etreze diwar-benn rannan ar gonidigez o devoa dastumet. N’o devoa nemet derc’hel d’en em dabutal eur pennad c’hoaz hag e oa grèt gant o bro : impalaer an Alamagn a dôle e graban warnezi.
Otrou person Stanz a roas ali da c’hervel Nikolas da lakat ar peuc’h etreze hag an holl a gavas mat kement-se. P’en em gavas an den santel, dre e gomzou fur, leun a garante Doue hag a garante vro, e lakas an holl d’en em glevet.
Raktal, kleier Stanz a zonas hag a lakas eul levenez vras dre ar Suis a-bez, kouls ha pa oa bet gonezet viktoriou Morat, Granson ha Nancy, rak eno oad deut a benn eus enebourien an diavêz ; en Stanz oad deut a benn eus enebourien an diabarz, an techou fall.
An den santel a vevas c’houec’h vla c’hoaz goude. Mervel a reas d’an 21 a viz meurz 1487.
Ar pez a lavare Nikolas de Flüe a zo gwir : « Pa ve mat ar galon, pep tra a zo mat ; koulskoude, gwell eo derc’hel da zougen gwiskamant kaer ha dereat ar vro. »
Pep bro a dle kaout he gwiskamant : gwiskamanchou ar broiou tomm n’int ket diouz doare tud ar broiou yen, na re an Argoadiz diouz doare an Arvor. Pep bro a dle kaout he gwiskamant yac’husoc’h eo ha kaeroc’h ive.
Ma teu diavezidi ken niverus da welet hon bro-ni, unan eus an digareziou a ra d’eze he c’haout ken kaer eo ma ’z eo dishenvel gwiskamanchou pep kanton.
« An dishenveledigez en unaniez eo a ra ar vravente. » Breiz, ma koll he gwiskamanchou, ne gresko ket he fe hag a gollo he gened, hep mar ebet.
Rak-se, merc’hed yaouank, « na droket ket ho kwiskamanchou koant a Vreizadezed evit re ar Barizianezed. Kant gwech oc’h bravoc’h gant ho koefou dantelezet eget gant an tokou-ze goloët a blu hag a ban ; lôsket ar plu-ze gant al lapoused ; Doue en deus o roët d’eze, hag ar ban-ze gant al loened goue ; Doue en deus o roët d’eze. »
Ha c’houi, pôtred yaouank, dalc’het d’ho tilhad giz Breiz. « Ar Breizad, gant dilhad giz Pariz, a zo evel eun derven er goanv ; ar Breizad, gant dilhad giz Breiz, a zo evel eur wezen avalou en hanv. Eur Breizad ha n’en deus ket dilhad e vro, a zo evel eur gegin gwisket gant plu eur peün. Sin ar c’hristen eo sin ar groaz ; gwiskamant Breiz-Izel eo an testeni gwellan a c’hell eun den rei evit diskouez eo Breizad.
» Hon tadou o devoa eur galon aour hag eur penn men ; ni a dle bezan evelte ; ha pa skoomp war hon c’halon, e tleomp skei war ar mêmes gwiskamant ma skoent i. »
» Ar pôtr an eus mez o tougen gwiskamant e dad, hag ar verc’h he deus mez o tougen gwiskamant he mamm, a ruzio dizale oc’h anzav fe o zud koz. »[1]
- ↑ Dastumet aman hag a-hont.