Guirionéeu ag er Religion/Chapistr 114

J.-M. Galles, 1856  (p. 356-361)


CHAPISTR PUARZÊC HA CAND.
ardeu a béré en hum chervige en diaul eit rein hardéhtæt d’er béherion hag eit troublein en dud vad.

I. Er rebreicheu a gousciance e zou græceu ag en nean ; ind e zou bouéh Doué péhani e gonz doh-emb, hur galhue hag hun temal. Me housciance, e laré unan-benac é lemel ag ur predêg, e zou ur predégour péhani e gonz attàu doh-ein, ha péhani e lar d’ein muyoh a dreu eid en ol predéguerion. Chetu perac é clasq en diaul mouguein rebreicheu ur gousciance fal ; ean hi goanna a nebedigueu, beta que ne hel mu larèt nitra.

Er péhedeu quetan, de béré en hur solit hag é péré é couéhamb dré é ardeu, e laca néhance ha diæzemant ér galon ; un tamig arlerh er boén ag er gousciance ne vé mui goal galet : dehuéhatoh ne santér mui meit mar-a-draïg distér ; anfin couéh e hrér én accustumance, ne vér quet mui én arvar ar nitra ha ne zougér mui tra erbet. Aveit mouguein er rebreicheu ag er gousciance, é hrér èl en dud libertin-hont a béré é conz ur Profæt ; hum lorbein, hum zallein e hrér beta credein ne hrér quet droug erbet doh hum durul de bep sort péhèd.

Èl m’en dé en dud lous-cé groeit doh en infamité, en ivraignèd-cé deit dré ou horvadeu ivage de vout haval doh el lonnèd brutal, el lairon, en izulerion fin hag avaricius-cé, er merhèd dihentet-cé péré ne hanàuant mui na méh nac honestis. A pe vér couéhet én dondæt izellan ag en droug, ne hrér mui cas a nitra. Disprisein e hrér er chongeu mad, er sacremanteu, er gùirionéeu ag er religion, en œvreu mad, er predégueu.

Oh ! nac eahusset un tampest é bout é peah guet er péhèd, e lar sant Jerôm ! En dalledigueah-cé ar er stad ag é gousciance, ér vuhé-men, e zou blaouahussan punition er péhèd. Hellein e hrér en devout espérance vras ag ur péhour e zou néhancet dré er rebreicheu ; mæs petra e hellér gortoz ag en hani e voug ha ne gleu quet mui bouéh é gousciance ? Unan clan péhani ne sant mui nitra, péhani ne hellér diveudein na dihousquèt, e zou ér stad dangerussan ; ne gredér quet é vé mui a remèd d’é zroug.

II. En diaul e laq é beah é calon en dorfæterion én ou disordreu, mæs ean e guenig ardeu aral d’en ineanneu santel. Eid ur péhour, galhuet a berh Doué hag e chonge a zevri hum gonvertissein, er spered a dihoeldæt, péhani e ré confiance dehou é raug, e zégass bermen en troubl én é inean. Ean e ra dehou difiance a visericord en Eutru Doué ; ean e ziscoa dehou é béhedeu èl monstrèd, péré ne hellant jamæs bout pardonnet, hag el laq de gredein é vou dannet hemb arvar. Ah ! inean peur ! pêlleit doh-oh er chongeu eahus-cé ; hum daulet guet confiance doh treid Jesus-Chrouist. Ean hou préhattou guet caranté ha ne vanquou quet ag hou secour. Naren, n’hum gollehet quet étré divréh hou Salvér.

Eid un inean a p’en déconvertisset, pur ha crihue é græce Doué, en diaul e guenig dehi goal soliteu aral. Ne glasq quet de guetan hi lacat de gouéh ér pèhèd ; mæs ean e hra ol er péh e hel eid hi zurul én discouragemant, rac ma houér penaus un inean discouraget e hel couéh ér fauteu brassan. Ean e hra tout eid hi zroublein dré dantationeu, dré lecturieu memb a zevotion, dré ur predêg fal gomprenet. Ean e néhance en inean peur-zé a gaus d’hé féhedeu a ziaguênt, hé lameu ér péhèd hag hé hovézioneu e zou eit-hi ur martir dalhabl. Ne vou quet diæz d’oh hum hoarantein doh ardeu er spered trompér-cé dré en aviseu-men :

1° En tantationeu ne næzant quet d’en inean a pe zispligeant dehi. Sel eahussoh mé mant, sel-bihannoh a gousantemant e hrér dehai. Avantajus ind deustou ma arrihuant liès, rac ma tihousquant en inean, ma cresquant hé honfiance é Doué, ha mé mant un occasion a vérit ; rac é mèn é vehé er mérit a pe ne vehé quet a gombat ? lnd e secour d’er salvedigueah dré er brézel e zou ret gobér d’emb ni-memb, dré er victoërieu e zouguér. Ind e hel bout memb ur merche ag ur santeleah ihuel, a p’en dé brassan serviterion en Eutru Doué e zou bet attaquet er hrihuan. Mèn é oèh-hui, men Doué, a pe oen é creis un tampest quer furius ? e laré ur santès vras d’hur Salvér, arlerh un tantation péhani hi zourmanté : é oen, e rescondas dehi Jesus-Chrouist, é creis hou calon.

En diaul ne hra quet calz a dauleu d’er ré goan na d’er ré e zou idan é berh ; mæs d’er ré crihue ha nerhus péré e zou de Zoué : haval doh en anemisèd péré e attaq guet furi ur guér e vennant quemér, ha péré ne ziscùéhant ag hi fillal bet que n’en dint deit de vout mistr a nehi. Én hou tantationeu, ul lusq, ur sèl ar Jesus crucefiet, e dàuou en tampest.

2° A zivout el lecturieu hag en deviseu santel, ol el livreu mad hag ol er predégueu ne jaugeant quet doh en ol. Deustou m’en dé er huirioné perpet er memb, neoah mar-a-huéh é hès ineanneu ha ne zeliant quet quemér eit-hai rah er péh e larér quênt goulen avis. En diaul e guemér guhavé seblant en æl ; ean hum chervige ag er huirioné memb eit trompein, dré ma lar d’emb quemér eid omb er péh n’hur sel quet. Él lecturieu devot pé ér predégueu, mar da ur chonge benac de néhancein hou spered, ne gredet quet aben é mant eid oh hou ç’hunan ; goulennet avis guet hou pugul pé guet hou covézour.

3° Er chonge néhançus ag er fauteu tremeinet e zou, én ineanneu mad, un drompereah aral aberh Satan. Sant Antoén e laré d’é venéh : dihoallet ! en diaul e zégassou én hou spered hou fauteu tremeinet, eit lemel er peah ag hou ç’inean. Dispriset er spered-cé a dihoeldæt, lausquet azé er péhedeu, mæs hou péet perpet quæ a nehai ; ne sellet quet mui ar hou lerh, ha quêrhet guel hou ç’hent. Er chonge ag er vuhé tremeinet e zou ur græce aberh Doué, a pe zégass ér chonge-cé glahar ha confiance ér galon ; donnèt e hra aberh en diaul, a pe za en discouragemant guet er chongeu e hoès a nehai.

4° El lameu pamdiêc é péhedeu e zou un occasion aral a droubl d’en ineanneu tinér a gousciance péré ne gouéhant nameit é fauteu distér. El lameu-cé ne zeliant quet hou souéhein nac hou tiscouragein, a pe n’en d’oh nameit goannedigueah. Hum glêm attàu é vér perpet er memb, hemb quemér courage de vihuein santelloh, n’en dé quet ur remèd e huella d’en droug, mæs quêntoh ur pouison el laca de gounarein ; chetu penaus, a p’hum néhancér rai ar er fauteu-cé é péré é couéhér liès, en hum droublér, en hum ziscouragér quement ma ne hellér mui cheleu aviseu na pourfitein a hræceu er Spered-Santel.

Hui e gouèh, e laret-hui, perpet ér memb fauteu. Brassoh e vehé hou maleur a pe hrehoh ré nehué. Hui e hrei perpet er memb fauteu a hoannedigueah. En dén just e gouéh séih gùéh én dé, de larèt-é, liès èr sort fauteu-cé, hemb arsàu a vout just. Poéniet eit bihannat en nombr a nehai, ha dihoallet a goussantein dehai ; éhuéheit ha huannadet. Hag é couéhehoh cand gùéh én dé, requis vehé, e lar sant Françæs a Sales, seuel cand gùéh guet er memb confiance. Dihoallet mad, e lar en Escob santel-zé, a guemér drespet dohoh hou ç’hunan, arlerh ma oh couéhet én hou fauteu ; mæs corriget hou ç’inean guet er memb doustér ma corrigehoh un ami mad. Ne gollamb quet courage, ô me inean ! couéhet-omb, sàuamb ; Doué hur secourou.

5° En diaul hum chervige anfin ag er govézion eit tourmantein en ineanneu mad ; gùéh ar en examén, gùéh ar en disclæration, gùéh ar er gontrition. O tud goan a fé ! petra e zouget-hui ? petra e chonget-hui a Jesus-Chrouist ? Hà hui er hemér aveid un tirant ? Un articl a fé-é, penaus er govézion n’en dé quet groeit eit tourmantein er gousciance. Hou péet santimanteu jaugeaploh doh ré Jesus-Chrouist ; quêrhet de govessat a volanté vad èl de gavouèt hou Salvér carantéus, disclæriet splan ha reih hou péhedeu, é bèr guirieu ; hum zouguet guet doustér a galon d’er gontrition ; poéniet de changein, hag hum zalhet é peah. Ma ne hoès jamæs groeit covézion general erhet, goulennet avis guet hou covézour eit gobér unan, ha ma ne gav quet jaugeabl d’oh mar hi groéhoh, aboeisset dehou ha lausquet en amzér tremeinet.

Bout perpet é néhance, én arvar, mar hur bé bet hum examinet mad, mar hur bé bet disclæriet rah, mar hur bé bet contrition, mar hun nès chet groeit sacrilégeu, mar dé bet pardonnet er péhedeu, e zou hum zifiein a visericord en Eutru Doué, pé manquein ag hi hanàouèt ! A pe gousantér chom ér stad-cé a arvar hag a néhance, én drespet de aviseu ur hovézour, hellein e hrér credein penaus er stad-cé e za pé a valice en diaul, pé ag ur si benac aral ag en inean, pé ag en neu ar un dro ; mæs jamæs a berh Doué, péhani e zou un Doué a beah, ha n’hum blige nameit ér peah.

Mar lam guhavé en Eutru Doué er peah guet un inean dré el lisidantæt, en dihoustemant, en dristedigueah, ne zeli quet hum néhancein aveit quement-cé. En inean-zé en dès peah en Eutru Doué én hé halon, deustou n’er sant quet. Hi e gav er gùir peah-cé én aboeissance humbl d’hé hovézour. Er chongeu dicampen ag er spered ne barrant quet doh en inean a vout é peah guet Doué.

résolutioneu.

1° Me cheleuou perpet bouéh me housciance, a pe huélein splan é vou diazéet ar er huirioné. — 2° En arvar hag ér poénieu a spered, me cheleuou doh ur hovézour aviset, goudé m’em bou-ind laret dehou splannan ma hellein. — Men Doué, reit-t’ein ur gousciance dret.