Maro eur Breizad
An hini en deuz great ar pennad scrid-ma a ioa eat, brema ez eus tri bloas bennak, da ober eur valeaden dre vouelet Leon. Eno en em gavaz e bourk Ploudalmeze, unan, emezhan, euz ar bourcou brasa zo er Finister. Guelet a reaz ar pez a chom euz a gastel Tremazan, e kichen Aber Porsall. Guelet a reaz ive iliz caer Kersent, savet a nevez guechall gant Tanguy ar C’hastel ha Loiza a Bont’n-Abad he bried. Eno oa diskennet e ti eur mignon dezhan, ha goude beza tremenet eun derveziou bennag e maner he vignoun, e zea da gimiadia diouthan pa deujot da lavaret d’an Aotrou euz ar maner ez oa unan euz he verourien o vont da vervel.
Gouzout a reat oa clanv ar merour-ze eun nebeut a ioa, hag ervez an oad braz en devoa ne c’hellet nemeur esperout e pareje. Gouscoude o clevet oa toc’horeat, an Aotrou a chenchas liou, hag a lavaras d’ar beacher :
— N’oc’h eus guelet morse breizad ebet o vervel ?
— Nan, n’em eus guelet morse breizad ebet var he dremenvan.
— Da Vrest oc’h eus sonch da vont a gredan ?
— Ia, va zonch eo mont da Vrest.
— Mad, deut ganhen ; va merour a chom e parrez Lanrivoare ; ne rit ket a dro o tont dre eno, ha goudeze me ho lacai var hoc’h hent.
Ar beacher a ieaz eta da Lanrivoare, rak c’hoant en doa da velet penauz e varve eur c’hristen caloneg evel ma zoa an darnvuia euz hor bretoned coz. En eur vont e c houlenne oc’h he vignon :
— Petra eo ar merour-ze a garit calz evit doare ?
— He hano zo Corintin Blerez, eur zoudard coz bet er vrezel gant va zad, ha mevel ganthan ; unan eo euz an dud calonek-ze o deus great taoliou caer en ho amzer.
— Hag eo coz bras ?
— C’huezek vloaz ha pevar ugent, ha bete vrema iac’h ha seder c’hoaz evel eun den iaouank. Tud ar c’harter a grede ervad e zaje en tu all d’he gant vloaz, evel eun all a zo maro n’eus ket pell, en arvor aze, e sant Vaze, hag en doa seitek vloaz ha cant. An den-ze a reat Ian ar C’hauzer anezhan, a ioa bet labourer ar porz e Brest, hag en he gosni e voa jardiner beteg he vloaveziou diveza ma voa eat ne rea mui nemet lavaret he chapeled.
Pa zigoueschomp e ti Corintin Blerez, eme ar beacher, e clefchomp gant he vugale en doa bet he sacramanchou en dervez-ze. He gaout a rejomp diners, mes laouen ha dinec’h evel pa vije bet iac’h.
Pebez kem etre ar pez a velemp eno hag ar pez a dremen e kaer peurvuia pa vez unan bennak dare da vervel ! E kaer e veler an anken, an dizesper zoken avechou var bizach an den clanv. Ar re zo var he dro a zo mantret oll ; mar deuz unan bennak hag a bed, lod all a c’hrosmol hag o deus doare d’en em gemeret oc’h Doue. Ne greder ket coms d’an hini clanv euz ar maro a zo tost, nag a Zoue, nag a nicun a virionezou ar feiz ; aoun a ve d’he strafuilla, hag e pellaer mar geller, ar beleg hag ar re all o defe c’hoant da zigas dezhan eur sonjezon vad bennak. Pa dosta ar momet diveza e pellaer, mar geller, ar gerent tosta, ar vugale, ar pried evit na velint ket an hini clanv o vervel. Goudeze ne daint ket zoken d’an ilis na d’ar vered varlerc’h an hini maro : re boaniuz e cafent an dra-ze.
Ne ket evelse e za ar bed gant hor breizaded. Ama n’eus ket a aoun evit comz euz ar maro. Corintin Blerez a ioa eat toc’hor, ha beach en doa o finval he vuzellou evit lavaret eun Ave Maria. Kerkent ha ma voa guelet o tinerza hag o vont en he agoni, e voat redet da diez an amezeien evit ho gelver e kichen guele an den clanv. Oll e voant deut a brez, hag oll discabel, daoulinet e tal ar guele. Eur vaouez, he verc’h a zonch din, a ioa savet var eur scaon e kichen ar guele hag a lavare dezhan bep en amzer : Va zad, tostaat a ra ar maro ; pe va zad, o pet sonch a Zoue hag euz ar Verc’hez galvit-hi d’ho sicour ; ne viot mui pell e poan ; hag an den toc’hor, roucounel ar maro varnezhan, a lavare ken dinec’h ha tra, dre ma c’helle coms : Gouzout a ran ; pedit evidhon !…
Dour benniget a ioa digasset eno, hag e taolet bep an amzer var ar guele. Eur pilet coar, bet benniget da c’houel ar Chandelour, a ioa digaset ive. Pa deue eur voascaden d’an hini clanv, hen alumet, ha pa veze tremenet ar voascaden, her mouget da c’hortoz eur voascaden all.
Var dro eun heur e voue Corintin Blerez evelse araok ma rentaz he huanaden diveza. Kerkent ha ma voa tremenet, he verc’h a zerras dezhan he zaoulagad, a lakeas soubl he benn var ar penn-vele, hag her goloaz evel eun den a vije cousket.
Neuze e voue great, evit he lacat var varv-scaon, eur chapel venn gant liseriou mitieret. Ne deus nemet ar re binvidig hag o defe euz al liseriou-ze ; mes ho fresta a reont a volontez vad d’an amezeien pa varf unan bennak a dost, hag al liseriou-ze a ia en heritach hag a virer gant soursi a rum da rum. Evelse pa za unan bennak divroet d’ho guelet, ne gavont ket avechou netra caeroc’h da ziskuez evit al liseriou-ze a laker da ober eur chapel canv. Oc’h al liseriou-ze e stager n’ous pegement a rubanou hag a zeliou lore laket e croaz ; neuze imachou sent, chapeledou, hag er penn izela euz ar chapel venn, e troad an hini maro, ar groas digaset di euz ar barrez. An oll gerent hag an oll amezeien a deu evit an nosvez canv, hag a dremen an noz o pidi evit an anaoun. Ar gerent tosta, na zoken ar vugale ne guitaint ket ar c’horf-ze ken na vezo diskennet er bez, ha ken n’o devezo clevet trouz ar paladennou kenta a zouar o coeza var an arched.
N’eus pobl ebet hag a henorfe muioc’h ho zud varo, hag a bedfe muioc’h evitho eget na ra ar vretoned. Da zul, nep a iafe da eur barrez var ar meaz, a velfe pephini o vont da zaoulina ha da bidi var beziou he gerent araog ha goude an ofisou ; hag ar rencad tud varo a vez da erbedi er pron, a rent aliez ar pron-ze hirroc’h eget an oferen bred. Da c’houel an anaoun dreist oll ho gueler o vont da vizita beziou ho re varo, hag an nos-ze a dremenont eul loden vad anezhi o pidi evit an anaoun.