PASSION HON AUTROU JESUS-CHRIST
Hervez an Aviel: Var ton, Vexilla Regis prodeunt
An Aviel pehini a vez canet dissul Bleuniou en Oferen.
|
Passio Domini nostri Jesu-Chrisii secundùm Matthæum.
IN illo tempore dixit Jesus discipulis suis : Scitis quia post biduum Pascha fiet, et Filius hominis tradetur ut crucifigatur. Tunc congregati
|
SAludi a ran va Jesus
Hac he bassion truezus :
Ra vezo scrifet em c’halon
Jesus hac he oll bassion.
Tad eternel, deoc’h ec’h offran
Dre zorn Mari, ar salud-man
Evit-ma vezin pardonet
Dre verit ho Map benniguet.
Speret Santel, me ho supli,
Grit d’in ar c’hraç da saludi,
Gant ur regret em ene,
Passion Jesus, va Doue.
|
D’he zisquibien [e] [1] lavare
Jesus quent Pasq vardro daou ze :
Map an Den a vezo livret
Evit beza crucifiet.
Neuse princet ar veleien
Hac eus ar bobl re ancien
Da gonferi en em gafas
En ti ar pontif Caïfas.
Cusul a resont entrezo
Da lacat Jesus d’ar maro,
Non pas, emezo, deiz ar gouel,
Na zeue ar revolt da sevel.
Jesus o veza en un ti
Da Simon lovr en Bethani,
E tostas outan ur vaoues
Hac a voa guir benitantes.
Hon-nez var he ben a squillas,
Pa edo o tibri he repas,
Un ongant ar preciussa
Gant ur c’houez an excellanta.
He zisquibien a vurmuras
Dre ar goall exempl a Iudas :
Perac, emezo, e coller
Un dra pini so quer ker ?
Ma vize [g]uerzet [2] an ongant,
E vize savet forz arc’hant
Evit soulaji ar beorien,
Eme Iudas, oc’h he repren.
N’oa quet ar beorien a glasque ;
Laër oa, hac ur i[a]lc’h a zo[u]gue [3]
Da receo an alusennou
A veze offret d’hon Autrou.
Peadra, eme Jesus neuse,
E reprenit-hu evelse
Ar vaoues-ma, pa e deveus grêt
Un œuvr-vad brema em andret ?
Rac o teurel varnon he ongant
E tiscleri va enterramant ;
|
sunt principes sacerdotum et seniores populi in atrium principis sacerdotum, qui dicebatur Caïphas ; et consilium fecerunt ut Jesum dolo tenerent, et occiderent. Dicebant autem : Non in die festo, ne fortè tumultus fieret in
populo. Cùm autem Jesus esset in Bethaniâ in domo Simonis leprosi, accessit ad eum mulier habens alabastrum unguenti pretiosi, et effudit super caput ipsius recumbentis. Videnles autem discipuli, indignati sunt, dicentes : Ut quid perditio hæc ? Potuit enim istud venundari multò, et dari pauperibus. Sciens autem Jesus ait illis : Quid molesii estis huic mulieri ? Opus enim bonum operata est in me. Nam semper pauperes habetis vobiscum ; me autem non semper habetis. Mittens enim
|
| hæc unguentum hoc in corpus meum, ad sepeliendum me fecit. Amen dico vobis : Ubicumquè prædicatum fuerit hoc Evangelium in toto mundo, dicetur et quod hæc fecit in memoriam ejus. Tunc abiit unus de duodecim, qui dicebatur Judas Iscariotes, ad principes sacerdotum et ait illis : Quid vultis mihi dare, et ego vobis eum tradam ? At illi constituerunt ei trigenta argenteos. Et exindè quærebat opportunitatem, ut eum traderet. Primâ autem. die azymorum , accesserunt discipuli ad Jesum, dicentes : Ubi vis , paremus tibi comedere Pascha ? At Jesus dixit : Ite in civitatem ad quemdam, et dicite ei, Magister dicit : Tempus meum propè est ; apud te facio Pascha cum discipulis meis. Et fecerunt discipuli sicut
|
Dre oll e vezo dre ar bed
Ar pez he deus grêt, publiet.
Iudas a ieas neuse-souden
Da gaout princet ar veleien ;
Petra rôt-hu d’in me, emezan,
Ha me livro deoc’h anezani ?
Prometi a reont en instant
Rei dezan tregont pez arc’hant :
Ha nemet ar gommodite
D’he livra dezo, ne glasque.
Disquibien Jesus goude-se
A c’houlennas outan ive :
Peleac’h ez aïmp da brepari
Ar Pasq deoc’h evit he zibri ?
Iit en kear da gaout ur certen ,
Ha livirit deza evellen :
Tost, eme ar, mestr, ê va amser,
D’ho ti ar Pasq ez ann da ober.
He zisquibien a breparas ,
Ar Pasq eleac’h ma lavaras ,
Ha ganto var an abardaez
Ez eas ouz taol var he c’hourvez.
P’edont o tibri ho repas,
Evellen outo e comsas :
Unan a dle eus ho touez
Me zrahissa en guirionez.
Peb-hini trist oc’h he glevet,
A gommanças da lavaret.
Autrou, ha me eo, ha me eo ?
Jesus a respontas dezo :
Er plad guenen nep a laca
He zorn, a dle me zrahissa ;
Map an den a ia en effet
Diouz ma’z eo anezan scrifet.
Hoguen maler a c’hoarvezo
Gant an den-se am zrahisso ;
Guell vize dezan hep mar ebet
|
Na vise bet biscoas ganet.
Iudas pîni hen trahissas,
Outan ive a c’houlennas :
Ha me’ta, mestr, e ve hennez ?
Lavaret, emean, [ê guenez| [4].
D’he zisquibien neuse e voalc’has
Ho zreid, hep excepti Iudas,
Ho sec’has gant ul lianen
Var he zaoulin, en noaz he benn.
Gant ur garantez ar vrassa
Pa oant gantan da goania,
Ec’h instituas hor Salver
Ar sacramant eus an auter.
Dezo er goan-se diveza
E roas da zibri ha da eva
Ar bara chenjet hac ar guin
En he gorf ha[c he] c’hoad [5] divin.
Ne evinn mui divar brema,
Eme Jesus, eus ar guin-ma ,
Quen a vô em rouantelez,
Eleac’h ma evinn guin nevez.
Goude ma ho devoa coaniet ;
Iudas diganto sortiet,
Hac o veza canet an hymn
Ez ezont varzu ar jardin.
Antret er jardin Olives ,
Quemeret Per, Ian ha Jacques,
E lavaras Jesus dezo,
Trist ê va ene bete’r maro.
Pelleet diouto gant glac’har,
En em brosternas d’an douar,
Hac ec’h adressas he beden
D’he Dad eternel evellen :
Mar d’ê possubl, va Zad divin
Pellaït ar c’halir-se diouzin :
Mæs bezet great ho volontez,
|
constituit illis Jesus et paraverunt Pascha. Vespere autem facto, discumbebat cum duodecim discipulis suis. Et edentibus illis dixit : Amen dico vobis, quia unus vestrûm me traditurus est. Et contristati valdè , coeperunt singuli dicere : Nunquìd ego sum, Domine ? At ipse respondens, ait : Qui intingit mecum manum in paropside, hic me tradet. Filius quidem hominis vadit, sicut scriptum est de illo ; væ autem homini illi per quem filius hominis tradetur ! Bonum erat ei si natus non fuisset homo ille. Respondens autem Judas, qui tradidit eum, dixit : Numquìd ego sum, Rabbi ? Ait illi : Tu dixisti. Cœnantibus autem eis, accepit Jesus panem, et benedixit ac fregit, deditque discipulis suis, et ait: Accipite et comedite : Hoc est
|
| corpus meum. Et accipiens calicem, gratias egit, et dedit illis, dicens : bibite ex hoc omnes : Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Dico autem vobis, Non bibam amodò de hoc genimine vitis usquè in diem illum, cum illud bibam vobiscum novum in regno Patris mei. Et hymno dicto, exierunt in montem Oliveti. Tunc dicit illis Jesus : Onnes vos scandalum patiemini in me in istâ nocte. Scriptum est enim, Percutiam pastorem, et dispergentur oves gregis. Postquàm autem resurrexero, præcedam vos in Galilæam. Respondens autem Petrus, ait illi : Et si omnes scandalisati fuerint in te, ego nunquàm scandalisabor. Ait illi Jesus : Amen dico tibi, quia in hâc nocte
|
Non pas va hini-me ivez.
A ben teir gueich oræson
A eure er memes fæçon :
Hac e teue c’hoas d’he redoubli,
O veza couet en agoni.
Dreizan ur c’houezen vras divad a •
A zeuas eguis beradou goad
O coueza eno diouta,
Quen a boullad[e] dindanna.
Chetu disquennet eus an eê
Un Æl d’he gonforti neuse ;
Hac o veza great he beden,
E teuas da gaout he zisquibien.
Mæs allas ! cousquet ho c’hafas,
Rac-se dezo e lavaras:
Dihunit ha grit oræson,
Na gouezac’h en tentation.
Livret vezin brema souden
Dre daouarn ar bec’herien :
Sivit ha deomp : tostaat a ra
Nep so erru d’am zrahissa.
N’en devoa quet c’hoas echuet
He gomsou, ne doa eruet
Iudas er jardin d’anter-nôz
Gant ur vanden tud armet-clos.
An treitour a dostaas outa
Evit ober ur pog deza :
O lavaret, Ave Rabbi,
Dont a ran, mestr, d’ho saludi.
P’evit tra, eme hor Salver,
Ez hoc’h-hu deut, va mignon quer,
Penaus, Iudas, hac erguis-se
Gant ur pog em zrahissit-me ?
Ouz ar vanden-ze pa gomsas,
|
Piou a glasquit, a c’houlennas ;
Chetu hi neuse o lavaret :
Han d’eo Jesus a Nazaret ?
Me eo, a respontas Jesus :
Ous ar goms-ma quer gracius,
Var ho c’his en em retirsont,
Hac a stoq ho c’horf e couez[s]o[n]t [6].
Mar d’ê me, emeza, a glasquit,
Lesit ar re-ma da vont quit ;
Eus he zisquibien [e] [7] comse
D’ho lesel en ho liberte.
Per oc’h ho guelet o tostaat
Evit cregui en he vestr mad,
He c’hleze a zic’houinas,
Ha scouarn Malcus a drouc’has.
Jesus a respontas neuse
List brema, Per, var guement se ;
P’en deus va Zad presantet d’in
Ar c’halir-ma, sur en evin.
Scouarn an den-se a iac’has,
Ha d’ar vanden-se e lavaras :
Gant clezier ha gant bizier
Em c’hemerit evel ul laër.
Bemdez gueneoc’h en em gaven
En templ o presec va lesen,
Hep ec’h allac’h cregui enon ;
Brema hoc’h eus permission.
Evel bleizi’ta var un oan
E lammsont neuse varnezan,
Hac e oe ganto goall-dretet
Ha stard gant querden amarret.
He zisquibien gant ur spont bras
O tec’het hen abandonas,
|
antequam gallus cantet, ter me negabis. Ait illi Petrus : Etiamsi oportuerit me mori tecum, non te negabo. Similiter et omnes discipuli dixerunt. Tunc venit Jesus cum illis im villam quæ dicitur Gethsemani, et dixit discipulis suis : Sedete hic donec vadam illûc, et orem. Et assumpto Pefro et duobus filiis Zebedæi, cœpit contristari et mœstus esse. Tunc ait illis : Tristis est anima mea usquè ad mortem ; sustinete hic, et vigilate mecum. Et progressus pusillùm, procidit in faciem suam , orans et dicens : Pater mi, si possibile est, transeat à me calix iste. Verumtamen non sicut ego volo, sed sicut tu. Et venit ad discipulos suos, et invenit eos dormientes ; et dixit Petro : Sic non potuistis unâ horâ vigilare mecum ? Vigilate et
|
| orate, ut non intretis in tentationem. Spiritus quidem promptus est, caro autem infirma. Ite-rùm secundò abiit et oravit, dicens : Pater mi, si non potest hic calix transire, nisi bibam illum, fiat voluntas tua. Et venit iterùm, et invenit eos dormientes ; erant enim oculi eorum gravati. Et relictis illis, iterùm abiit ; et oravit tertiò, eumdem sermonem dicens. Tunc venit ad discipulos suos, et dixit illis : Dormite jam, et requiescite ; eccè appropinquavit hora, et Filius hominis tradetur in manus peccatorum. Surgite, eamus ; eccè appropioquavit qui me tradet. Adhùc eo loquente, eccè Judas, unus de duodecim, venit, et cum eo turba multa cum gladiis et fustibus, missi à principibus sacerdotum et senioribus populi. Qui
|
Hac hen o veza garrotet,
Da di’r pontif e oe cacet.
Var he zoctrin gant Caïphas
Interrojet, hen respontas ;
Publicamant em eus comset
D’an oll en templ en em gaffet.
Peadra’ta em interrojit
Var va doctrin pa’z ê public ?
Ar re so bet oc’h va c’hlevet
A oar petra m’eus prezeguet.
Respontet gantan evellen,
Unan eus an oflficerien ,
A roas ur javedad deza :
Evelse e comsez, emeza ?
Mar em eus, eme Vap Doue,
Drouc lavaret, disqouesit-he ;
Mæs mar em eus lavaret mad,
Perac rei d’in ur javedad ?
Clasq a reont ur fals testeni
Evit d’ar maro he gondaouni ;
Ha n’edoa nicun suffisant
A guement test a voa presant.
Daou fals test a zeuas alafin,
Hac a zepose traou malin ;
Hoguen Jesus ne rea seblant
Evit ho c’hlevet o parlant.
Ar pontif neuse a savas,
Ha d’hor Salver e lavaras :
Penaus, ne respontes netra
Ouz an oll desteniou-ma ?
A berz Doue me da gonjur
Da lavaret ha te eo sur
Ar Messias Map da Zoue ?
Ia, me en-deûn, emezan, ê.
Hoguen me lavar deoc’h ouspen
E vellot un deiz Map an den
Azezet en tu-deou d’he Dad.
|
O tont d’ho parn var ar c’houabr.
Neuse ar pontif a freuzas
He viscamant, hac a grias
Chetu ê o tont da vlasfemi ;
Pebez izom a desteni ?
Clevet hoc’h eus an oll breman,
Petra sonjit-hu anezan ?
Oll e crisont o lavaret :
Ar maro en deus meritet.
Neuse ho commanç d’he c’hoapaat
Hac en he visaij da grachat,
E roent deza javedadou,
Taoliou dorn ha carvanadou.
Var he zaoulagad ur vanden
E lequesont en dro d’he ben,
O lavaret pa scoent ganta,
Divin piou a[z] tarc’ho brema ?
Gant cals ouspen a injurou,
A vlasfemou hac a gestou
Hen outrajent, oc’h invanti
Peb seurt fæçon d’he dourmanti.
Sant Per evit guelet ar fin,
A ieas varlerc h he vestr divin
Hac antreet en cour Caïphas ,
E-harz an tân ec’h azezas.
Ur servijeres o veza
Consideret piz aneza ;
C’houi, emezi, a voa ive
O c’heul Jesus a C’halilee. .
Dirac an oll Per en nec’has,
Hac evellen e respontas ;
Penaus, maoues, me ne oun quet
Petra fell deoc’h da lavaret ?
|
autem tradidit eum, dedit illis signum, dicens : Quemcumque osculatus fuero, ipse est, tenete eum. et confestim accedens ad Jesum, dixit : Ave , Rabbi. Et osculatus est eum. Dixitque illi Jesus : Amice, ad quid venisti ? Tunc accesserunt, et manus injecerunt in Jesum, et tenuerunt eum. Et eccè unus ex his qui erant cum Jesus extendens manumm, exemit gladium suum ; et percutiens servum principis sacerdotum, amputavit auriculam ejus. Tunc ait illi Jesus ; Converte gladium tuum in locum suum : omnes enim qui acceperint gladium, gladio peribunt. an putas, quia non possum rogare Patrem meum, et exhibebit mihi modò plusquàm duodecim legiones angelorum ? Quomodò ergò implebuntur Scripturæ, quia sic
|
| oportet fieri ? In illâ horâ dixit Jesus turbis : Tanquàm ad latronem exîstis cum gladiis et fustibus comprehendere me ; quotidiè apud vos sedebam docens in templo, et non me tenuistis. Hoc autem totum factum est ut adimplerentur scripturæ prophetarum. Tunc discipuli omnes, relicto eo fugerunt. At illi tenentes Jesum, duxerunt ad Caïpham principem sacerdotum, ubi scribæ et seniores converterant. Petrus autem sequebatur eum à longè, usquè in atrium principis sacerdotum. Et ingressus intrò, sedebat cum ministris, ut videret finem. Principes autem sacerdotum et omne concilium quærebant falsum testimonium contrà Jesum, ut eum morti traderent : et non invenerunt, cùm multi falsi testes accessissent. Novissimè au-
|
Da ben un nebeut goude-se
Un all, d’ar poent ma sortie,
A lavaras : he-ma so bet
O c’heul Jesus a Nazaret.
Per en disavoueas adarre,
Oc’h assuri memes dre he le
Penaus n’anaie quet an den
Ma comsem aneza so quen.
Re-all en ur dostaat outa,
A lavaras ive deza :
Eus he dud oud certenamant,
Rac anat oud dre da barlant.
Chetu hen ouz en em detesti
Hac o touet c’hoas mui-oc’h-vui
Ne anaie quet an den-se ;
Hac e canas ar c’hog neuse.
Ouz Pêr pa sellas hor Salver,
Sonj a zeuas deza eus he c’her,
Quent ma cano diveich ar c’hog,
A ben teir gueich, Per, em nac’hot. ^
E-meas o veza sortiet,
E vouelas druz Per d’he bec’het,
Ha Jesus a oe mintin mat
Livret etre daouarn Pilat.
Iudas o veler condaounet
Hor Salver hep achap ebet
A regretas he drahison
Gant ur c’hueuz a voa diræson.
Renta reas d’ar re-ancien
Ha da brincet ar veleien
Ar som en devoa recevet
Digant ho d’he veza livret.
Pec’hi am eus grêt, emeza,
Enep Jesus oc’h he verza :
Goad un den just am eus livret,
|
Hep en devoa grêt drouc ebet.
Pe sourci deomp-ni, emezo ?
Ni ne reomp forz, evidoc’h eo :
Chetu en o tont en be valer
D’en em grouga dre zisesper.
Piou na sonje, o va Jesus,
O velet peguen danjerus
eo dre ur goall gommunion
Ho trahissa en hor c’balon ?
En so pernicius ive
An avariçdet d’hon ene ;
Pa denn deomp, evel da Iudas,
Abars ar fin ur maler bras !
Jesus dirac ar presidant
A voe accuset faussamant ;
Hoguen ne respontas netra
Evit en em justifia.
Pilat ouz Jesus a c’houlen
Ha c’houi ê roue ar Iudevien ?
Va rouantelez, emeza,
Ne de quet eveus ar bed-ma.
Roue oc’h eta, eme Pilat ?
Ia, c’houi en lavar erfat :
Evit souten ar virionez
Eme Jesus, oun deut ivez.
Pilat goude d’ar Iudevien
Ha da brincet ar veleien
A lavaras : ne gavan quet
Coupabl an den-ma a grim ebet.
Hi mui-oc’h-vui a boursue ;
Ar bobl, emezo, a drouble,
Oc’h ho dispos gant he zoctrin
D’en em revolti alafin.
Pilat o clasq en em viret
Ouz peb seurt blam en he andret,
En ranvoyas da Herodes
A voa en kear neuse memes.
|
venerunt duo falsi testes, et dixerunt : Hic dixit : Possum destruere templum Dei, et post triduum reædificare illud. Et surgens princeps sacerdotum, ait illi : Nihil respondes ad ea quæ isti adversùm te testificantur ? Jesus autem tacebat. Et princeps sacerdotum ait illi : Adjuro te per Deum vivum, ut dicas nobis, si tu es Christus Filius Dei. Dicit illi Jesus : Tu dixisti. Verumtamen dico vobis : Amodò videbitis Filium hominis sedentem à dextris virtutis Dei, et venientem in nubibus cœli. Tunc princeps sacerdotum scidit vestimenta sua, dicens : blasphemavit. Quid adhùc egemus testibus ? Eccè nunc audistis blasphemiam. Quid vobis videtur ? At illi respondentes, dixerunt : Reus est mortis. Tunc expuerunt in faciem ejus, et
|
| colaphis eum cecidernt. Alii autem palmas in faciem ejus dederuht, dicentes : prophetisa nobis, C’hriste, quis est qui te percuSsit ? Petrus verò sedebat foris in atrio. Et accessit ad eum una ancilla, dicens : Et tu cum Jesu Galilæo eras. At ille negavit coràm omnibus, dicens : Nescio quid dicis. Exeunte autem illo januam, vidit eum alia ancilla, et ait his qui erant ibi : Et hic erat cum Jesu Nazareno. Et iterùm negavit cum juramento : Quia non novi hominem. Et post pusillum accesserunt qui stabant, et dixerunt Petro : Verè et tu ex illis es ; nam et loquela tua manifestum te facit. Tunc cœpit detestari et jurare quia non novisset hominem. Et continuò gallus cantavit. Et recordatus est Petrus verbi Jesu quod dixerat : priusquàm
|
He-ma en devoe ur joa bras
Jesus dirazan pa velas,
Dre an esperanç d’he lacât
Da ober ur miracl bennac.
Hac o sonjal e contantse
Jesus he guriosite,
Outan forz traou a c’houlennas,
Mæs hen biscoaz n’en respontas.
Chetu neuse’ta Herodes
Assambles gant tud he balæs
Oc’h he dreti gant goaperez
Ha gant cals a voufonerez.
Oc’h he veza guisquet ouspen
Evel ur foll gant ur saë venn,
Ec’h eureu he gaç var he guis
Da Bilat en un dail exquis.
Neuse Pilat a lavaras
D’ar Iudevien pa ho assamblas :
An den-ma n’en deus grêt netra
Eus ar pez a vlammit enna.
Herodes n’her c’hef quet ive
Dîn d’ar maro mugue[d]on-me [8] ;
Rac se’ta m’hen laosco brema
Goude lacat he gastiza.
Chetu Pilat o tilesel
Jesus gant soudardet cruel,
Pere a zeuas d’he zivisca
Hac ouz ar pilier d’he staga.
Ar re ma eguis diaoulou
Gant guial, querden, chadenou ,
A scoe var ar c’horf dilicat
Eus ân oan douç hac egarat.
|
Quement er foetsont tro var dro
Ma velent he esquern disolo ;
Adal ar pen betec an trad
N’edoa nemet gouli ba goad.
C’hoas ho devoe ar grisderi
Evit roue ar farç d’he dreti,
Ha da lacaat ur gurunen
Grêt a spern calet var he ben.
Goude o teurel var he gorf noaz
Ur vantel bourpr dreist h[e] [9] ziouscoaz
E lequefont ur benduen
En he zorn deou, pe ur ganen.
Hac oc’h ober goap anezâ
Ez eont d’an daoulin diraza,
En ur lavaret evellen :
M’ho salud, roue ar Iudevien.
En he visaij sacr e crachent,
Hac hep truez e quemerrent
Eus he zorn santel ar ganen,
Evit squei ganta var ar pen.
Pilat evit touich calonou
Ar Iudevien ouz hon Autrou,
Er stad-se hen disquezas dezo,
O lavaret : Eccè Homo.
Sellit, chetu an den ama,
Truez a dleit da gaout outa ;
Evidon me ne gavan quet
E ve coupabl a grim ebet.
Rac-se pa’z edi an amser
Da zilivra ur prisonier,
Daoust deoc’h pe Jesus bo pezo,
Pe’r mûntrer Barabbas vezo ?
An dud fall-se a gommanças
|
gallus cantet, ter me negabis. Et egressus foràs flevit amarè. Mane autem facto, consilium inierunt omnes principes sacerdotum et seniores populi adversùs Jesum, ut eum morti traderent. Et vinctum adduxerunt eum, et tradiderunt Pontio-Pilato præsidi. Tunc videns Judas, qui tradidit eum, quod damnatus esset, pœnitentiâ ductus, retulit trigenta argenteos principibus sacerdotum et senioribus, dicens : Peccavi, tradens sanguinem justum. At illi dixerunt : Quid ad nos ? Tu videris. Et projectis argenteis in templo, recessit ; et abiens laqueo se suspendit. Principes autem sacerdotum, acceptis argenteis, dixerunt : Non licet eos mittere in corbonam, quia pretium sanguinis est. Consilio autem inito, emerunt ex illis agrum figuli,
|
| in sepulturam peregrinorum. Propter hoc vocatus est ager ille Haceldama, hoc est, ager sanguinis, usquè in hodiernum diem. Tunc impletum est quod dictum est per Jeremiam prophetam, dicentem : Et acceperunt trigenta argenteos pretium appretiati quem appretiaverunt à filiis Israel : et dederunt eos in agrum figuli, sicut constituit mihi Do-minus. Jesus autem stetit antè præsidem, et interrogavit eum præses, dicens : Tu es Rex Judæorum ? Dicit illi Jesus : Tu dicis. Et cùm accusaretur à principibus sacerdotum et senioribus, nihil respondit. Tunc dicit illi Pilatus : Non audis quanta adversùm te dicunt testimonia ? Et non respondit ei ad ullum verbum ita ut miraretur præses vehementer. Per diem autem solemnem consueverat
|
Da grial : roit deomp Barabbas,
Ha cacit hennez a-lesse ;
Crucifiit-he, crucifiit-he.
Mæs Pilat a glasque ato
He zilivra diouz ar maro :
Hi arrajetoc’h a grie :
Crucifiit he, crucifiit-he.
Pilat o velet mui-ouz-vui
Ho revoltamant o crisqui,
A voualc’hss neuse dirazo
He zaouarn, o respont dezo
Divlam oun diouz goad ar just-ma,
C’houi a responto aneza ;
He c’hoad varnomp-ni ra goueso
Ha var hor bugale, emezo.
Pilat dezo a zilivras
Dre ur respet humen Barabbas,
Hac a gondaounas hor Salver
D’ar maro er memes amser.
Neuse’ta e crocsont enna
O rei ur groas poner deza,
Gant un hu hac ur joa barbar
Evit he douguen d’ar C’halvar.
Un den e-biou e dremene,
A c’halvet Siroon Cirenee,
Hac a gontrainsont d’he souten,
Evit he sicour d’he douguen.
Gant cals a bobl bac a verc’het,
Pere a vouele, oa heuliet :
Mæs Jesus o tistrei en dro,
A gomsas evellen outo :
Varnoc’h ha var ho pugale
Gouelit, ha non pas varnon-me,
Rac chetu erru un amser.
A nec’hamant hac a valer.
|
Neuse gant ur c’haoun diremet,
E commancint da lavaret :
Meneziou, varnomp-ni couezit ,
Ha c’houi, torguennou, hor c’husit.
Rac mar d’eo evellen tretet
Ar c’hoad glas pe an den parfet,
Petra vezo an dretamant
D’ar c’hoad seac’h pe d’an den mechant
Un truez bras oa o velet
Gant ar groas poner-se grevet ;
Allas ! en he guein dindan-hi
Ez oa treus tri biz ur gouli.
Var ar menes pa erruas,
Ar vourrevien hen diviscas
Eus he saë a ioa grêt hep gri
Gant he varo ar Verc’hes Vari.
Jesus var ar groas astennet
A oe neuse outi staguet ;
En he dreit hac en he zaouarn
E oe plantet tachou houarn.
Piou a ouffe, ô va Jesus,
Compren an tourmant quer grevus
A santsoc’h pa laosc[s]ont ho croas
En toull da goueza gant strons bras !
Goude ma’z oa’ta hor Salver
Crucifiet etre daou laër,
Var he zillat e oe taolet
Ar sort, ma vizent ingalet.
Neuse oc’h heja ho fennou,
Hac o lavaret blasphemou,
Evit gallout he zipitan
|
præses populo dimittere unum vinctum, quem voluissent. Habebant autem tunc vinctutn insignem, qui dicebatur Barabbas. Congregatis ergo illis, dixit Pilatus : Quem vultis dimittam vobis : Barabbam, an Jesum qui dicitur Christus ? Sciebat enim quod per invidiam tradidissent eum. Sedente autem illo pro tribunali, misit ad eum uxor ejus, dicens : Nihil tibi et justo illi ; multa enim passa sum hodie per visum propter eum. Principes autem sacerdotum et seniores persuaserunt populis, ut peterent Barabbam, Jesum verò perderent. Respondens autem præses, ait illis : Quem vultis vobis de duobus dimittti ? At illi dixerunt : Barabbam. Dicit illis Pilatus : Quid igitur faciam de Jesu qui dicitur Christus ? Dicunt omnes : cru-
|
| cifigatur. At illis præses : Quid enim mali fecit ? At illi magis clamabant dicenles: Crucifigatur. Videns autem Pilatus, quia nihil proficeret, sed magis tumultus fieret, acceptâ aquâ, lavit manus coram populo, dicens : Innocens ego sum à sanguine justi hujus, vos videritis. Et respondens universus populus, dixit : sanguis ejus super nos, et super filios nostros. Tunc dimisit illis Barabbam : Jesum autem flagellatum tradidit eis, ut crucifigeretur. Tunc milites præsidis suscipientes Jesum in prætorium, congregaverunt ad eum universam cohortem ; et exuentes eum, clamydem coccineam circumdederunt ei : et plectentes coronam de spinis, posuerunt super caput ejus, et arundinem in dexterâ ejus. Et genu[ ]flexo ante eum
|
E comsent evellen outan.
Souez, mar d’oud Map da Zoue,
Ne zisquennez eus ar groas-se ?
Ar re-all en deus sauvetet,
Mæs en em sauvetei n’ell quet.
Jesus elec’h goulen venjanç
Eus an hevelep disprijanç,
Pardon dezo a c’houlenne,
Hac ouz he Dad ho excuse.
He oll c’hoad o veza squillet,
Ne alle mui gant ar sec’het,
Hac e roas an dud criz deza
Guin ægr gant vestl evit eva.
Guelet he Vam e-harz ar groas
A gresque cals he boaniou bras ;
Hac he c’halon a voa mantret
Gant ur glac’har estranj meurbet.
Teir heur en buez ouz ar groas,
Var bouez an tachou e choumas ;
He dourmant a voa quen horribl
Ma crene an traou insansibl.
Rac-se an heol a denvalaas,
Ar vouel an templ en em rannas,
An douar ferm a horjelle
Hac ar mein criz en em fraile.
D’ar fin oc’h ober ur c’hri bras,
Jesus er groas a dremenas,
En he tourmanchou o vervel
Da rei deomp ar vuez eternel.
Goude he varo e oe ivez
|
Plantet ul lanç en he gostez,
Hac e sortias dour ha goad
Anezan, evit hon netaat.
Gant Joseph ha Nicodemus
E oe goude-se corf Jesus
Eus ar groas santel disquennet
Var barlen he Vam benniguet.
Ar seis guer a brononças hor Salver ouz ar groas a gueffot ivez el levr-ma diaraoc en unecvet articl eus ar guenta fæçon da glevet an Oferen, o vedita a[r] [B]assion [10] hor Salver, var ar Pater noster [11].
Reflexion ha peden.
Piou a ouffe consideri
An anquen e devoe Mari,
Hep e ve touchet he galon
Gant regret ha compassion ?
Allas, emezi, va Map quer
Allas, va Doue, va Salver,
Hou-ma eo an ingrateri
Hoc’h eus-hu ranquet d’anduri !
O caera den a oe biscoaz !
Pe’ stad oc’h-hu lequeet, siouaz !
Ne allan mui oc’h ho quelet,
Quement oc’h dishenvelebet.
Perac, va Jesus, va Doue,
Oc’h-hu merzeriet evelse ?
Piou en deus grêt d’ec’h mervel,
Ha souffr tourmanchou quer cruel ?
Allas, pec’herien obstinet,
C’houi hoc’h eus hen evellen tretet ;
C’houi hoc’h eus muntret evellen
Va Map divin ; grit pinijen.
Ia Guerc’hes, m’er goar erfat
|
illudebant ei, dicentes : Ave, rex Judæorum. Et expuentes in eum, acceperunt arundinem, et percutiebant caput ejus. Et postquàm illuserunt ei, exuerunt eum clamyde, et induerunt eum vestimento ejus, et duxerunt eum ut crucifigerent. Exeuntes autem invenerunt hominem Cyreneum, nomine Simonem : hunc angariaverunt ut tolleret crucem ejus. Et venerunt in locum qui dicitur Golgotha, quod est Calvariæ locus. Et dederunt ei vinum bibere cum felle mistum. Et cùm gustâssset, noluit bibere. Postquàm autem crucifixerunt eum, diviserunt vestimenta ejus, sortem imittentes, ut adimpleretur quod dictum est per prophetam dicentem : Diviserunt sibi vestimenta mea, et super vestem meam miserunt sortem. Et sedentes servebant eum. Et
|
| imposuerunt super caput ejus causam ipsius scriptam : Hic est Jesus rex Judæorum. Tunc crucifixi sunt cum eo duo latrones, unus à dextris et unus à sinistris. Prætereuntes autem blasphemabant eum, moventes capita sua, et dicentes : Vah ! qui destruis templum Dei, et in triduo illud reædificas, salva temetipsum. Si Filius Dei es, descende de cruce. Similiter et principes sacerdotum illudentes cum scribis et senioribus, dicebant : Alios salvos fecit, seipsum non potest salvum facere ; si rex Israel est, descendat nunc de cruce, et credimus ei : confidit in Deo, liberet nunc si vult eum : dixit enim : quia Filius Dei sum. Idipsum autem et latrones qui crucifixi erant cum eo, improperabant ei. A sextâ autem horâ tenebræ factæ sunt super totam terram us-
|
Eo me so bet an den ingrat
Am eus erguis-se massacret,
Siouaz ! ho Map muia caret.
Rac-se pardon a c’houlennan
Digueneoc’h ha digantan,
Oc’h ho suplia da ober
Va feoc’h outan dre ho tousder.
Perac, allas, na d’ê rannet
Va c’halon gant ur guir regret
Da veza bet dre va c’hrimou
Roet ar maro d’am Autrou ?
Dessin am eus da veva guell,
Hac e choasen mil gueich mervel
Quent ma teuen dre nep seurt pec’het
D’he grucifia mui nepret.
Pebez graçou a ouffen-me
Da renta d’ec’h-hu, va Doue,
O veza souffret evidon
Ur maro criz a vir galon ?
Va Jesus, evit hoc’h enor,
Grit ma vezo va oll densor
Douguen gueneoc’h ive bemdez
Ar groas bete fin va buez.
Me fell d’in chom hivisiquen
E hars ho croas gant Madelen,
Evit gouela va fec’hejou
A so bet caus d’ho tourmanchou.
Va c’hampr a rin eus ho costez
Da gontampli ar garantez
Hoc’h eus disquezet em andret,
Pa oc’h evidon en em livret.
Evit bara ho souffrançou
|
A se[r]vijo d’in, va Autrou,
Evit breuvaij me guemero
Gant ho cuin-ægr ho vestl c’houero.
Ho passion imprimet doun
Gant ho pemp gouli em c’haloun,
Scrivit enni ho scourjezou,
Ho croas, ho spern hac bo tachou.
En eur ar maro, va Doue,
Goalc’hit gant ho coad va ene,
Ha roït d’in dre ho passion
Eus va fec’het remission.
Corf Jesus a oe sebeliet
Etouez ul lincer guenn meurbet
Ha lequeet en ur bez nevez
Taiilet er roc’h eno ivez.
Ouz an antre eus ar bez-man
Ez eo ruillet neuse ur mean,
Pîni a voa bras ha poner,
Da serra var gorf hor Salver.
Eno erfin an teir Mari
A choumas da gonsideri
Pe fæçon ha pe a gostez
Ez eo lequeet he gorf er bez.
|
què ad horam nonam. Et circà horam nonam, clamavit Jesus voce magnâ, dicens : Eli, Eli, lamma sabactani ? Hoc est, Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me ? Quidam autem illic stantes et audientes , dicebant : Eliam vocat iste. Et continuò currens unus ex eis, acceptam spongiam implevit aceto, et imposuit arundini, et dabat ei bibere. Cæteri vero dicebant : Sine, videamus an veniat Elias liberans eum. Jesus autem iterùm clamans voce magnâ, emisit spiritum.
|
Et eccè velum templi scissum est in duas partes, è summo usquè deorsum : et terra mota est, et petræ scissæ sunt, et monumenta aperta sunt, et multa corpora sanctorum qui dormierant, surrexerunt. Et exeuntes de monumentis post resurrectionem ejus, venerunt in sanctam civitatem, et apparuerunt multis. Centurio autem, et qui cum eo erant custodientes Jesum, viso terræ motu, et his quæ fiebant, timuerunt valdè, dicentes : Verè Filius Dei erat iste. Erant autem ibi mulieres multæ à longè, quæ secutæ erant Jesum a Galilæâ, ministrantes ei : inter quas erant Maria-Magdalene, et Maria Jacobi et Joseph mater, et mater filiorum Zebedæi.
Cùm autem serò factum esset, venit quidam homo dives ab Arimathiâ, nomine Joseph, qui et ipse discipulus erat Jesu. Hic accessit ad Pilatum, et petiit corpus Jesu. Tunc Pilalus jussit reddi corpus. Et accepto corpore, Joseph involvit illud in sindone mundâ, et posuit illud in monumento suo novo, quod exciderat in petrâ, et advolvit saxum magnum ad ostium monumenti, et abiit. Erant autem ibi Maria-Magdalene et altera Maria, sedentes contrà sepulcrum.
