Ar. de Kerangal, 1898  (p. 90-96)







SUL AR SEPTUAJESIM
(Sant Vaze, Chab. xx.)


————


Enn deiz-ze Jezuz a gomsaz ouz he ziskibien dre ar barabolenn-ma : Henvel eo rouantelez ann env ouz eunn tad a famill a ieaz mintin mad da glask tud evit labourat he vinien. O veza great priz gantho, eunn diner evit ho dervez, ho c’hasaz d’he vinien. Teir heur goude ez eaz adarre hag o velet re-all dibreder-kaer var ann dachenn e lavaraz d’ezho : It ive c’hui d’am guinien, ha me a roi d’eoc’h ar pez a vezo dleet. Hag ar re-ma a ieaz. Vardro c’huec’h ha nav heur ez eaz c’hoaz hag a reaz ar memez tra. Mont a reaz erfin vardro unnek heur, hag o kaout c’hoaz re all dilabour, e lavar d’ezho : Perak e chomit ama bed ann deiz heb ober netra ? Abalamour, emezho, den n’en deuz hor goulennet. Hag e lavaraz dezho : It ive c’hui d’am guinien. Pa oue deuet ar pardaez, mestr ar vinien a lavar d’ann hini a emelle euz be zanvez : Galvit al labourerien ha roit ho fae d’ezho o koumans dre ar re ziveza evil echui dre ar re genta. Pa dostaaz ar re a ioa deuet vardro unneg heur, o devoue peb a ziner. Hag ar re genta o tont neuze a zonje kaout muioc’h. Mes, roet oue ive eunn diner da bep hini anezho. Hag ouz her c’hemeret ec’h en em glemment euz ann tad a famill, o lavaret : Ar re ziveza-ma o deuz labouret eunn heur, hag e roit d’ezho keit ha d’eomp-ni on euz poaniet hed ann deiz ha dirag ann heol bero ! Mes, o respount d’unan anezho, hema a lavaraz : Va mignoun, ne ran gaou ebet ouzoc’h. N’eo ket eunn diner oa ar priz great ganeoc’h ha me ? Kemerit ho tra ha baleit ; rak d’ann diveza-ma e fell d’inn rei kement ha d’ehoc’hui. Daoust ha difennet e ve d’inn me ober ar pez am euz c’hoant ? Poan a ra d’ehoc’h guelet ez ounn me madelezuz ? Evel-se, ar re ziveza a vezo da genta, hag ar re genta da ziveza ; rak kalz tud a zo galvet, mes, nebeut a zo dibabet.


Servicherien Doue.


O klevet komz euz a dud deuet da unneg heur, hag echu raktal ho dervez gantho, meur a hini a c’helfe beza souezet. Mes, setu ama penaoz eo. Ar Iuzevien ne gontent ket ho amzer dioc’h ar peder heur var’nn-ugent eveldomp-ni. Daouzeg heur a lakeant evit ann noz ha daouzeg all evit ann deiz a hed ar bloaz. Gant kement-se eo eaz gouzout vardro pe vare euz ann deiz oa deuet peb rumm da labourat, hag e veler ive oa tost d’ar pardaez pa zigueze unneg heur.

Ama adarre ann Tad a famill eo ann Aotrou Doue, hag ar vinien eo ann ene a roaz da bep hini ac’hanomp o kemenn d’eomp he labourat evit ma tougo frouez kaer ha puill d’ezhan. Dleet eo, a dra zur, e rofe ann dachenn-ze eost mad d’ar perc’henn, o veza douar dibab krouet ganthan diouz he henveledigez, ha douret bemdez dre eur mor a c’hrasou lezet etre hon daouarn e seiz feunteun ar zakramanchou.

Galvet omp d’al labour mintin-mad, da lavaret eo kentre ma teu d’eomp ar skiant ; hag e servich eun tad ken karantezuz e tlefemp tremen hor buez penn-da-benn. Koulz a zo, n’eo ket hirroc’h eged eun devez p’he lakeomp dirag ann eternite.

Peger berr bennag eo ann amzer, ma labouromp kalounek, Doue a roi d’eomp eunn diner, euruzdet ar baradoz. Mes, evel pa gafent re zister ann digoll-ze, eur c’halz tud a jomm dibreder neat, nemed guelloc’h e ve gantho zoken en em lakaat e servich ar bed hag ann diaoul. D’he dro ive ann Tad a famill a c’helfe ho dilezel, rak n’en deuz ezomm ebet anezho. Enn he blas, a dra zûr, d’ar micherour a oue fae ganthan ho selaou pa’z eac’h d’he c’houlenn, c’hui a drofe kein pa zeui d’ho kaout, dreist holl m’ar d’eo tost d’ar pardaez hag hen dija dic’halloud ; hag o rei labour ha pae d’ann den-ze e tiskuesfec’h ar vrasa madelez.

Ann Aotrou Doue a ra kaeroc’h enn hor c’henver. Ne c’hortoz ket ez afemp d’he gaout ; he unan e teu, da deir, c’huec’h, nao hag unneg heur, da c’houzout eo, e peb mare euz hor buez, d’hor c’hlask var ann dachenn e kreiz hon ebatou hag hor pec’hejou marteze. Ia he drugarez a zo bepred ouz hor gervel. Eur skuer vad lakeat dirag hon daoulagad, eur brezegenn a glevomp, eur zonj santel a zigas enn hor spered, eur rebech a ra d’eomp hor c’houstianz, setu mouez hon tad o komz ouzomp.

Pet guech en deuz dija hor galvet, ha pegeit zo e reomp skouarn vouzar ? Pelloc’h ema tost d’ar c’hus-heol evit darn ac’hanomp. Diblasomp eta ha stagomp buhan d’al labour. Pegen berr bennag e ve ann amzer a jomm ganeomp hiviziken, ma poaniomp a zoare, ni or bezo ive euruzdet ar baradoz, ann diner-ze a roi d’ar re o devezo tremenet ho buez holl enn he zervich. E c’helfemp memez kaout hueloc’h plas ha kaeroc’h kurunen egetho. Rak goude ma’z afec’h enn hent divezatoc’h eged eunn all, ez eoc’h enn he raok ma lakit tiz aoualc’h. Evit beza deuet mintin d’al labour, ne reer ket ato eunn dervez kaer, ha meur a hini dre aket ha gouiziegez a c’hounezo muioc’h e hanter amzer. N’eo ket dioc’h hed, mes dioc’h pouez e paeo Doue hon oberou. Euz ar goasa torfetour, eur guir glac’har d’he bec’hejou hag eur garantez tener evit Jezuz a rai, enn eunn taol, eur zant braz, evel a c’hoarvezaz gant Madalen hag al laer deou. Evel-se e teu da wir ar gomz-ma euz ann Aviel : erunt novissimi primi, et primi, novissimi. Ar re genta a ziguezo varlerc’h, hag ar re ziveza, er penn araok. Daoust da gement-ze avad, hini ebet euz ar zent n’en em glemmo o kemeret ar plas merket d’ezhan e rouantelez ann Env. Holl, er c’hountrol, e lavarint mil bennoz da Zoue.

Evesait piz ouz ar gentel-ma, kristenien, ha guelit var be gount emaoc’h gant ho silvidigez. Pegeit bennag a ve ma’z oc’h krog el labour, n’hen dilezit ket, rak ne vezo paeët nemed neb a gendalc’ho bete ’r maro. Ha ma vec’h chomet bete vrema da goll hoc’h amzer labourit pelloc’h ha labourit kalounek evit ma vezo skeduz ho kurunenn. Evel-se-bezet-great.