Isabell Ar C’ham
Oberennoù damheñvel pe handelvoù all zo ivez, gwelout Izabel ar C’ham.
’N hini ’welje Isabell Ar C’ham
War he daoulinn dirag he mamm !
Ha dirag he zad ’c’h a iwe,
Bennoz ho daou a c’houlenne ;
’Wit goulenn ho bennoz ho daou
D’eureuji kloarek Krec’h-Menou.
Isabell Ar C’ham a lâre
D’ gloarek Krec’h-Menou, un dez ’oe :
— Me n’am eûs nemet gwall-vuhe,
Balamour d’id, bemde, bemde.
— Gwall-vuhe ’blamour d’in n’ho pô ket,
Rag ganen d’am zi e teufet ;
Me ’m eus duman ur c’hoar Vari,
A zo plac’h fur kerkoulz ha c’hui.
Kloarek Krec’h-Menou a lâre
D’ Isabell Ar C’ham, un dez oe :
— Me ’c’h a brema da Landreger,
Da gerc’had ma levrio d’ar gêr.
— Mar d’ê da Landreger hec’h et,
Grêt ma arched, a-rok monet ;
Ha roët d’in ar groaz-nouenn.
Un arched a bewar flankenn.
— Gant-hoc’h, Isabell, ’on souezet,
O welet penoz e komzet ;
Bikenn offerenn na lârfenn,
P’am bô bet ’n hini a garrienn ;
Bikenn offerenn na lârin,
P’am bô bet ’n hini a blij d’in....
Isabell Ar C’ham a lâre
D’he c’hoar Vari, un dez oe :
— Deut-c’hui ganen-me d’ar c’hambrjo,
D’ c’hoaz ar c’haera ma abijo,
Hag un dousenn mouchouero,
D’ehan da sec’ha he daero ;
Dehan d’ sec’ha he daoulagad,
Rag goela ’raï’, m’hen goar er-vad.
Kloarek Krec’h-Menou a lâre,
Ebars ar gêr pa arrue :
— Bonjour ha joa bars ann ti-man,
Petra ’zo a-newez en-han ?
Petra ’zo ’n ti-man a-newe,
Mar ’man ho koefo er gis-se ?
N'eo ket en defaot a spilho
Eman ho koefo en kanvo ;
Pa oan bet en foar Landreger,
’M boa digaset d’ac’h tri millier.
— Nâc’h ouzoc’h, ma breur, n’hallan ket,
Isabell Ar C’ham ’zo marwet !
Kloarek Krec’h-Menou pa glewas,
Ter gwez d’ann douar a zemplas ;
Ar wez diwea m’ê savet,
D’ar vered ez ê bet redet ;
D’ar vered ez ê bet redet,
Da disinterri he bried.
P’ê disinterret, disarchedet,
War he varlenn ’n eus hi lakêt ;
War he varlenn ’n eus hi lakêt,
Daou bôk d’ezhi hen eus roët ;
Ur c’hoarzadenn out-han d-eûs grêt ;
He galon ’zo daou-hanteret !
Setu ’n daou gorf war ar varw-skaon,
Doue d’ bardono ann anaon !
Setu int ho daou er memeus be,
Pa n’int bet er memeus gwele !
Mar plij ganec’h a selaoufet
Ur werz newez a so savet ;
Ur werz newez a so savet,
Da Isabel Ar C’ham eo grêt.
Isabell Ar C’ham c’houlenne
Euz he zad, he mamm, un dez oe :
— Me c’houlenn ho pennoz ho taou
D’ eureuji d’ gloarek Krec’h-Menou ?
— Hon bennoz da vont n’ho pô ket,
Hon malloz ho pô da vonet.
— Setu komans tièges mad,
Kaout malloz mamm ha malloz tad !
Ni ’zo iaouank, hag a boanio,
Jesus ’zo en env hon sikouro....
Isabel Ar C’ham a lâre
D’ gloarek Crec’h-Menou, un dez oe :
— Me na bâdan gant ma ligne,
Balamour d’ac’h, ma c’harante.
— Mar na bâded gant ho ligne.
Me ho kaso da-vèd ma re ;
Me ho kaso da Landreger,
Da-vèd ma breur, a zo greffier ;
Pe c’hoas da-vèd ma c’hoar Vari,
’Zo plac’h onest kerkouls ha c’hui.
— Da-vèd ho ligne me n’inn ket,
Ac’hanomp hon daou ve komzet.
— Me ’c’h a d’ar studi da Baris,
Na dâleïnn ket en nep gis.
— Mar et d’ar studi, ’vel m’ lâret,
Grêt ma arched, a-rok monet;
Grêt ma arched, a-rok monet,
Rag en-han vinn, pa zistrofet.
Isabel Ar C’ham a lâre
D’he c’hoar Vari, un dez a oe :
— Na ma c’hoar-gaer, mar am c’haret,
Da Sant-Hillion ’wit-on ’c’h efet ;
Lâret d’ar bêlek dont en gwenn,
Digas sakramant ann nouenn.
He c’hoar-gaer Mari a lâre,
En ti ar person p’arrue :
— Aotro ’r person, mar am c’haret,
Da welet ma c’hoar-gaer ’teufet;
Lâret zo d’hec’h donet en gwenn,
Digas sakramant ann nouenn.
— Petra gant da c’hoar-gaer ’zo c’hoarveet,
Disul diwea ’m boa hi gwelet,
Disul diwea ’m boa hi gwelet
O pariant gant he dous kloarek ?
Person Sant-Hillion ’lâre
Da Isabel Ar C’ham, en de-se :
— Tawet, Isabel, n’ oelet ket,
Pa vefet iac’h, ’vefet eureujet ;
Pa vefet iac’h m’hoc’h eureujo
Da vraoa den iaouank ’zo er vro.
Person Sant-Hillion ’lâre
D’ Vari Crec’h-Menou, eno, neuze :
— Hastet enaoui ar golo,
Aoun braz am eus vefe maro.
Hastet enaoui golo binniget;
Aoun braz am eus vefe desedet !
Kloarek Crec’h-Menou c’houlenne,
’N ti he c’hoar Vari, p’arrue :
— Demad ha Joa holl en ti-man,
Ma dous Isabel pelec’h ’man ?
— Et eo d’ Sant-Hillion, war un dro,
Da lavaret he gouspero.
— En Sant-Hilllon p’on tremenet,
Mad ma Doue n’am eûs gwelet ;
Mad ma Doue n’am eûs gwelet,
Met ur goz pâl ’oa er porched.
Petra ’zo a-newez aman,
M’eo distrons ar c’hoeffo er gis-man ?
N’eo ket en defaot a spilho,
Na ra d’ac’h staga ho koeffo.
Rag, ’raok mont-kuit, en foar Dreger,
Am boa prenet d’ac’h tri millier ?
— Abredig a-walc’h a klewfet,
Ho tous Isabel ’zo marwet !
Kloarek Crec’h-Menou, p’hen eûs klewet,
D’ vourk Sant-Hillion ’zo redet ;
D’ vourk Sant-Hillion eo redet,
Da digerri ar bez em lakêt.
Hag ar bez p’hen eûs digorret,
War he varlenn ’n eûs hi lâket :
A-vriad en-hi eo kroget,
Ha war al lec’h ez eo marwet !
Doue d’ bardono ann anaon,
E-maint ho daou war ar varw-skaon ;
Et int ho daou en pep a ve,
Bennos Doue war hoc’h ine !
Person Sant-Hillion ’lâre
En pron he offern-bred, ar sul goude :
— Me n’achufenn ket ma offern-bred,
Mar wifenn ’ve ’r C’ham koz euz ma c’hlewet !
Mar wifenn ’ve ’r C’ham koz euz ma c’hlewet,
Da varo daou ez eo kiriek !
Kanet gant Marc’harit Fulup,
à Blunet — 28 a viz Here, 1871.