Ar Hent en Hadour/a-bezh
Skrid a-bezh
- NIL OBSTAT
- J. Buléon,
- Censor.
- MAT DE VOUT MOLLET
- Guéned en 3 a viz Du 1912
- E. Le Senne,
- Vik, jen.
- Vik, jen.
- E. Le Senne,
THÉÂTRE POPULAIRE BRETON DE SAINTE-ANNE
- AR HENT
- EN
- HADOUR
- EN
SUR LES PAS
- DU
- SEMEUR
- DU
PAR
───
Musique de Th. DECKER
──────<o>──────
LAFOLYE, IMPRIMEUR
──
1913
THÉATRE POPULAIRE BRETON DE SAINTE-ANNE
REPRÉSENTATION
DE
AR HENT EN HADOUR
MM.
Directeur général…… le chanoine L. Cadic.
Sous-Directeur…… l’abbé Marc Questel.
Prologue……… 1’abbé Pierre Sauvage,
Directeur du chœur….. Théodore Decker.
Sous-Directeur du chœur … 1’abbé Coëtmeur.
Peintre décorateur. ….. Boris.
Metteur en scène…… 1’Auteur.
ACTEURS
Jésus……… Amédée Runigo.
Azarias ……… Jean-Marie Pédrono.
Méala……… Rosalie Le Glévic.
Joram……… Jacques Le Brazideg.
Hozael……… Christophe Thiboult.
Iehann (l'apôtre Jean)….. Félix Le Glévic, fils.
Tirzah …,,..,», Maria Le Bihan.
Soara………. Francoise Guillo.
Hérem……… Melaine Laurent.
Héloni……… Félix Le Glévic, père
Abdias, docteur……. Joseph David.
Bendékar, — …… Henri Guillo.
Amri, — …… Jules Thiboult.
Johanna…… Perrine Le Quentrec.
Salomé……… Ambroisine Moisan.
Eléazar……… Jean Le Calonnec.
Baana … … Marie Caïjo.
| Magdiel | Jean Guillemot. |
| Gad | Edmond Laudrin. |
| Simon-Pièr (l’apôtre Pierre) | Charles Le Brazidec. |
| Madelèn | Rosalie Moisan. |
| Ismaël | Prosper Jahier. |
| Abiu | Cyr Le Guennec. |
| Séméi | Guillaume Guillo. |
| Jaïr | Charles Samson. |
| Zara | Louise Jounot. |
| Servitour Jaïr | Maturin Le Quentrec. |
| Merh Jaïr | Jeanne Lorant. |
| En ouilerézed, (les pleureuses) | Choristes du théâtre. |
| Lonjinus, soldat romain | Jean Lohé. |
| Andreù | Jean Le Clère. |
| Jak, brér Iehann | Jean Loric. |
| Héthéa | Joséphine Le Glévic. |
| Judas | Louis Le Bihan. |
| Bengaber, docteur | François Moisan. |
| Thomas | Jean-Louis Loric. |
| Thaddé | Jean-Louis Lamour. |
| Martha | Reine Pédrono. |
| Lazar | Joseph Le Tallec. |
En apostoled, er gañnerion, er bobl, er mammeu, er vugalé, mam Gad, moëz Jaïr, er hroèdur e zoug er bara hag er pisked... etc.
Dans la liste ci-dessus, les personnages, sauf Jésus, sont classés dans l’ordre de leur première entrée en scène.
« Doar Zabulon ha Neftali ; hent er mor én tural d’er Jourdén, Galilé er baiañned : er bobl azéet én tioélded en des guélet ur splandér bras ; en héaul en des splannet adrest er ré e oé kousket é tioélded er marù. »
Izaï.
- EN HADOUR
LODEN I
――
En Aviél. — « Jésus e chomas é Kafarnaüm, ar vord er len… — Ind e daulas ou roédeu ha kentéh donet e hras kement a bisked enné ma rengent édan er sam… — Maheu e saùas, e lauskas ol é dreu hag um lakas de héli Jêsus… Un dé benak goudé, ean e gouvias er Salvér de zonet de bredein geton, en ê di, hag, ar un dro, pedein e hras eué maltoterion ha péherion. — Ardro en noz, ol er rê en doé tud klan pé posédet get en diaul ou degasas dehon ; ean e lakas é zehorn ar peb unan anehé hag e huellas lod-kaer a dud a bep sort klenùedeu. — Iehann er Badéour e zavéas deu ag é zisipled d’en aters… — Anemized Jêsus ne arsaùent ket a chikañnal nag a hourdouz.
Epad er loden-ma, en hoari um zalh é Kafarnaüm en ur
ru vras ag er gér ; a zeheu, ti Joram, er héré.
AZARIAS en dal, MÉALA hag HOZAEL é zoarañned, JORAM é vabeg, IEHANN en apostol, SOARA, HÉLONI, ABDIAS, BENDÉKAR, AMRI, JOHANNA, SALOMÉ, JÉSUS, BAANA, HÉREM, MAGDIEL, ÉLÉAZAR, GAD hag é vam, SIMON-PIÈR, MADELÉN, ISMAEL, ABIU, SÉMÉI, ZARA, JAÏR hag é SERVITOUR, er ré klan, er bobl… etc.
Pe zigor en tenneris, guélet e hrér Azarias azéet étal ti é vabeg, Méala étaldon, livr er Skritur-Santél en hé dehorn. Joram e labour én ti, ardran é stal.
Lén hoah d’ein, me merhig, er profésieu kouh
E zou deit t’emb a berh hun tadeu ha pelloh,
A berh Doué memb… Allas, chetu guerso men dé
Marù é men deulegad splandér kaer er vuhé ;
Dal on, mes me gleu mat ha te voéh spis ha sklér
E lan, laret vehé, me spered a sklerdér.
Lén, me merh… konz e hremb tuchant ag er Mési.
Lén d’ein petra e lar anehon Izaï.
Chetu : « Laret d’er ré e zou goann hag e grén
Laret dehé kemér kalon ».
Mat….. Lén hoah, lén.
« Chetu hou Toué : é ta de ziskarein er ré
En des, ker pèl amzér, hou flastret hemp truhé.
Én amsér-hont…
Tauein e hra.
Perak é taùes té ? Lén ta.
« Én amzér-hont », tad-kouh, « er ré dal », — pesort tra
Soéhus, ia, — « er ré dal e huélou, er bouar
E gleùou », pe vou deit er Mési ar en doar.
A ! tad-kouh, me zad-kouh karet, pe garehé
Donet kent pèl… donet, tremén amen un dé
Hag hou kuellat !
Get tristé.
Mes pas !
Me merhig, gañnet é.
Gañnet é, me lar d’is.
Hui e lar en dra-sé
Liés, tad-kouh.
M’er lar, ia, m’er lar ha men toui
Rak guélet em es ean.
Mab-dén e hel fari.
Mab-dén ne fari ket pen des en eutru Doué
Dirakton dizoleit ean-memb er huirioné.
Cheleu, me merh… Un noz, — ne oen ket dal nezé,
Iouank e oen ; tremén e hren me zregont vlé.
Chom e hremb tostiktra de Vethléem. — Un noz
Ma oemb get hur loñned é kemér hur repoz
Ar er mézeu, chetu, én ébr ag en amzér,
A drest omb, éled guen ha groñnet a splandér
É neijal, é punein kentoh hag é laret :
« Gañnet é er Mési : kerhet ol d’er guélet. »
Ha guélet e hues ean ?
Guélet hun es ean rah :
Ur hroèdur.
Ur hroèdur !
Ia, ur hroèdur biskoah
Braùoh, étré divréh ur voéz iouank…
É vam ?
É vam.
A !… Braù eué ?
Ker braù ha ken divlam
Ma chomemb dirakti hemb laret gir erbet.
Emen é viùant ind bremen, tad-kouh ?
Ne houian ket.
Ur blé benak arlerh en noz burhudus-sé,
É oen deit de vout dal, ha, get mem bugalé,
Biùet em es amen, é kér, ar vord er len,
Hemb nitra de hobér, nitra… meit penijen.
Penijen, hui, tad-kouh, hui ker mat ! Perak ta ?
Rak… Ankouheit em es a laret t’is un dra :
En noz-hont, pe gleùas Hadar — marù a houdé —
En éled, dont e hras de rein d’emb en doéré,
Rak kousket e oemb ni. Mé, ne fautas ket t’ein
Er hredein ; me laré : « Me gredou, pe huélein. »
Me huélas, me gredas, mes adal en dé-sé,
Dal on.
Peurkeh tad-kouh !
Mes guélet em es Doué
Hag er chonj-sen e zou, me merhig, treu erhoalh
Eit lakat me halon de vout eurus hé goalh.
Lén hoah, mar plij genis.
« O Doué, trugèré d’oh,
Eit er burhudeu kaer e hues groeit. »
Mat.
« Deit oh,
Men Doué, de vout dañné er ré peur, nerh hemp par
Er ré goann, konfortans er ré en des glahar. »
Méala !
A ! En tad !
De garehès eué
Gobér un dra benak eit gounid te vuhé !
Chetu open un ér men doh hou teu azé
Ar en trezeu é varbotat, tré men don mé
Doh hum lahein amen ! Tuchant é tigorou
Er sabad, de glozein er suhun : ret e vou
Sentein doh er lézen, dilezel er labour…
Ha neoah più e chonj donet de me sekour ?
En tadeg ne hel ket mui gobér kalz a dra,
Maleurus é eidomb, ia ; mes té, Méala,
Kemér ahoél er ré savateu neué-ma
Em es grateit achiù… Groui ind, dalh, difré ta !
Deusto ma hum greùan bamdé é labourat,
Nen domb ket goal binuik ; peur omb, Doué er goui mat.
Émen é ma chomet Hozael ?… Davéet
Em es ean, a vitin, kentéh en héaul saùet,
De glah lèr d’ein de di Sadok, er hovéour…
Allas, chomet é hoah de vrechen, er ridour !
Mont e hra én ti.
Men Doué, hui é « dañné er ré peur » : reit dehé
Iehed… Eit bout eurus, men Doué, treu erhoalh é.
Peurkeh tad, pegement a boén e gemér ean
Eit gounid bara demb !
En ur huélet Hozael.
A ! Me labous bihan,
Arriù ous !
Petra zou ?
É oé en tad, aben,
É hourdouz ar te lerh amen hag é houlen
Emen é ous chomet.
A ! m’er larou d’oh hui,
Doh hui hempkin : en tad…
Petra ?
E zou rè gri.
En tad ! konz anehon get muioh a zoujans,
Hozael… Um lahein e hra eit hou piùans !
Émen é ous té bet ?
Ar en aud ?
Pas.
Émen ?
A ! Deit ous endro, stronk !… Pesort pautrik diben !
Ret é bet t’ein gortoz er lèr open tèr ér,
Tad ; ne oé ket hoah séh anehon.
Lantouzér !
Glub é hoah : nen dé ket ur geu e laran d’oh.
A ! Lèr mat é ; neoah, pe vehé kaletoh,
Eit gobér semelleu, me chonj é vehé guel.
Mont e hra én ti.
Chetu oeit kuit en tad ; konz bremen, Hozael.
Ne houiet ket émen é on bet, tré ma oé
Sadok é kanpen d’ein er lèr ?
Lar ta, difré !
En ur flangen, duhont, étré en neu vañné,
Bout zou un tachad kloar e garan, ha bamdé
Me rid betak ino, de vitin, pe hellan,
Ha, kuhet ér géaut bras didrous, gortoz e hran
Petra ?
Cheleu !… kent pèl, a ziar er voten,
Me huél tud, seih pé eih d’er muian, é tichen,
É azé ar ur roh ledan, tostiktra d’ein…
Ha petra e hrant ind, hein ?
Arsaù, ma konzein.
Ind e cheleu.
Più ta ?
Er Mestr.
Er Mestr ?
Meit ia.
En hanù-sen é e ramb dehon… A ! Méala,
Pe gleùehès, ur huéh hempkin, pesort konzeu
E lar ean ! Dasonnein e hrant ér haloneu
Pèl arlerh men dint bet laret, ha, tro en dé,
Un dén e viù eurus en ur chonjal enné.
Me garehé gouiet pesort konzeu e lar.
Pe gonz ag er ré peur, ean e lar d’emb : « M’ou har
Hag un dé m’ou lakei de vout eurus… » Ur huéh
Ean e laré : « Me zou er bugul ha mar koéh
Unan a men deved m’hé hemér ha m’hé saù. »
Più é en deved-sé ?
Ni ta !… Ean hun hanaù,
Emé ean ; ni eué, ni en hanaù… Elsé,
Ne hellamb ket fari ; ean é er huirioné,
En hent mat… Me houi mé petra rah e lar ean ?
Doh er cheleu, sellet, un dén um gav ker skan
Ma kred en des kresket divachel doh é gein.
Bout peur, en devout nan ne hra ket mui eun d’ein,
Ha plijadur em es arlerh é labourat.
Hozael, ne tes chet, me mab, konprenet mat,
Pen des konzet ag er ré peur. — D’er liésan,
Er vistr, er ré abil pé pinuik èldon-ean
Ne garant ket en dud èlomb-ni.
Abil é,
Sur erhoalh : ean e lar treu soéhus ha neué,
Mes pinuik ? Pas, tad-kouh, peur kentoh.
A !
Peuroh
Eidomb, ia : « Er luhern en des ahoél ur groh
Eit um lojein ha mé, emé ean, n’em es chet
Memb ur mén d’um daulein arnehon de gousket. »
Peur é, mes mat !… Ha kriù ! Nen des chet meit laret :
« Eutru, groeit en dra-men », hag, hep dalé erbet,
Ean er groa. Hiniù memb, a zivout ur huéen
Diséhet, konz e hré, — a gement ma hellen
Konpren — a dreu kouh bras : « En hani en des fé,
Emé ean, ur fé sonn, e za de ben a Zoué.
Kredet ha me rei d’oh rah er peh e hoantet. »
O ! Ean en des laret er gonz-sé !
Nen des chet
Meit ur profet hag e hel konz ér féson-sé.
Ur profet é, tad-kouh.
Kriù erhoalh e vehé
Enta eit rein endro er iehed d’er ré klan ?
Tad-kouh, « én amzér-hont », — lén e hran
Er skritur, èl tuchant : — « Er bouar e gleùou,
Er ré dal, er ré dal », tad-kouh, « ind e huélou.
Ne gredet ket é ma er Mési é hannéh
Hag e lak er hlenùed de sentein doh é voéh ?
« Rah er peh e hoantet, rah » ; ker kriù é enta
Èl Doué ean-memb, mar gel gobér ne vern petra
E houlennér geton ?
Guir é, tad-kouh.
Hama,
Petra e hoantamb-ni er muian ér bed-ma ?
Ma helleèt guélet, ia, kerklous èlomb-ni.
Er bed e zou ker kaer ha n’er guélet ket mui !
Lausk ta er chonjeu-sé… Hozael, ni er goui,
Um blij é hunéal dalhmat hag é héli,
Ker pèl èl ma hellant neijal, é sorhenneu,
O ! Tad-kouh, mar dé guir !
Ean e gonpren en
A drez.
O !
Dén erbet, mar nen dé fol, ne hel
Um lakat par de Zoué.
Neoah…
Taù, Hozael.
Hama, chetu unan, just erhoalh, ag er ré
E vé liés geton.
Iehann, mab Zébédé.
Pisked fresk !… Hé, Joram, pisked fresk !
Pas hiniù.
Biù int hoah.
A ! Dregaer !
Ha pas kir ! Pisked biù !
Pegement en dousén ?
En dousén ? Goab e hret ?
Er banérad ahoél ha hoah ne spirou ket
Eit un tigèh ker bras èl hous hani !
Té é
E hra goab, pisketour, neoah guel e vehé
D’is, me gred, ou guerhein d’emb-ni, tud hag e hel
Ou frenein kir…
Pas… A ! Deùéh mat, Hozael.
D’is eué.
Fé ! Chetu guerso nen dous chet deit
De genig pisked t’emb.
Er peur vé ankouheit !
O ! Petra e larès, Hozael ?
Elsen é
É konz bremen, me heh Iehann.
A !
A houdé
Ur pemzek dé benak deit é de vout un dén
Ha konz e hra èl un tad-kouh.
Groeit em ès poén
D’is marsé, Iehann ?
Pas, me oénig, poén erbet.
Trugeré.
Pellat e hra.
Sel, Iehann, plijadur em ès bet
É kleuet hoah te voéh é huchal, hemb repoz,
Er pisked fresk.
Biù-keul, me lar d’oh !… Tro en noz,
Ni hun es labouret : nitra !
Ché ! soéhus é neoah
Ma ne zalh ket un dén un dra benak.
Biskoah
N’em es chet hoah guélet hur bageu ker gouli
Èl pe zoaremb hiniù, mabed Jonas ha ni.
Ha hui e huerh bremen pisked fresk ?
Ia.
Dalhet
Dré er réral ?
Drézomb, ia… drézomb : chom e hret
Bamet, ma ?
Sur mat.
Hama, chetu petra
E zou arriù ; en noz treménet, hemb nitra
En hur roédeu, doarein e hremb, mem brér ha mé
Ha ré Jonas… Unan, ar en aud, hun gorté
Hag e laras : « Taulet hou roédeu. » — « Mestr, emé
Simon, poéniet hun es en noz abéh… Mar dé
Hou chonj neoah, sentein e hremb. » — Kentéh taulet
Ni e den hun roédeu ker lan men dé karget
En un taul en niù vag.
Fé ia, chetu ! É oen
Mé ar en aud p’ou des doaret ; pisked er len
E zou deit rah geté.
Pas elkent !
Me lar d’oh,
En niù vag e oé bar, ne hellent bout lañnoh.
Nag a bisked, men Doué beniget, ré bihan,
Ré tiù, koveu ker guen èl en argand guennan,
Ré glas, ré penneu ru get pluskad aleuret.
Ur ialhad mat e hues sur erhoalh gounidet
Hiniù !
Ia, mes chetu pemzek dé-so tuchant
Ma ne hremb mui nitra.
A !
Dam ia ; en argand
E ia kuit, rekis é ma tei arlerh endro.
Ind e laré ataù é oeh é ridek bro,
Te vrér ha té, get ur profet iouank saùet
A Nazareth…
Pastè ; amen é omb chomet,
Mes ne glaskemb ket mui pisketat.
En ur vonet aben d’en ti.
Hé, Joram,
Des ta, des de sekour genein skañnat me sam.
Re beur omb eit prenein pisked ker braù.
Des ta.
Kemér er banérad, m’hé ra d’is… eit nitra.
Ur houblad t’ein elkent, Iehann !
Ia, deu eué.
Kent monet kuit.
Ha mélet ol bremen…
Più ?
Er profet neué !
Trugèré d’is, Iehann !
Chetu eit me méren !
Ha ni, chetu biùans eit tri dé pé open !
Peh kalon vat en des !
Ur pautr èl ne gavér
Ket kalz : maleurus é ma kollant ou amzér
É vrér ha ean…
Penaus enta ?
Dam, é héli
Er profet iouankt-sé, hemb gobér nitra mui.
Mont e hra kuit.
Folleh !
Eurus en nemb e zou galùet get Doué
De hanaùet splandér hemp par er huirioné.
É ta, tad-kouh, é ta ! Er profet ! « Er ré klan,
Degaset-ind rah t’ein, m’ou guellei, » emé ean.
Dohton er hlenùedeu, èl er pisked, e sent.
Guel e vehé dehon tremén, mont get é hent
Mar lausk, pe vou oeit kuit, muioh hoah a zareu
Ar é lerh…
Ker mat é, tad-kouh, hag é gonzeu
E lak un espérans ker bras en hur halon !
Saùet !
Ia, me saùou.
Damb en arben dehon.
O kroèdurig bihan em es guélet un noz É Bethléem, biùet em es doh hou kortoz. Kresket e hues ; hui é e za duhont marsé En ur streù en dro d’oh iehed ! Hou péet truhé Dohein ! Groeit ma hellein hou kuélet hoah ur huéh Hui hag em es gorteit ker pèl-men, hemb bout chuèh.
Hérem ha Héloni e zibouk ar en téatr, unan a glei, en aral a zeheu.
Émen é ma Jésus ?
Jésus ? Ne houian ket.
Er profet ?
Ia.
E ma duhont.
Più e glasket ?
Jésus a Nazareth.
É ma duhont, é ti
Lévi, er maltotér.</poem>
Petra e laret hui ?
E ti Lévi !…
Kerhet de huélet, mar karet.
É mant doh taul.
Doh taul !
Arriù é kours er préd.
Mont e hrant kuit ; ne chom ar en téatr meit en doktored.
Mar nen dé ket un eah !
En nemb e ven Doué kol,
Ean er lak, hui er goui, de zonet de vout fol.
Betak bremen hantein e hré er béherion,
Mes chetu ean koéhet get er valtoterion !
Tud meliget !
Laeron er vro !
O ! er loñned !
Me lar d’oh, kansorted, er bobl, en ur huélet
Er lorbour-sé dalbéh get é anemized,
É predein, é veùein geté, hemb méh erbet,
Er bobl e chuéh… Un dé, kent pèl, ean um saùou
Énep dehon hag, hemb truhé, ean er lahou !
Plijéet get Doué, kansort !
Én attretan, chetu
Er bobl abéh doh en héli a ru de ru.
Nen des chet mui hañni en dro demb, sellet ta !
È mant rah ar é lerh, ne vern émen é ha !
Dam, rekis é laret eué — o ! pas rè griù !… —
Penaus en des hoah groeit treu burhudus hiniù.
Ia, er pisked !
Men Doué, più houi ? Er pisked-sé
En des just hum gavet de dremén pe laré
Dichen hoah er roédeu.
Ia, lakamb !… Nen dé két
Er bisketereh-sen er goahan, kansorted.
Petra ta ?
Konz e hres ag er ré klan guelleit ?
Pas, mes ag hur sieu, — hur sieu dizoleit !
Memb er ré kuhetan én don ag ér galon,
Ean ou saù, ean ou zen ér méz…
Labour dehon
De glah técheu er ral ; é ré ean nen dint ket
De glah ; hanaùet int ; fonabl é veint kavet
Ha staget doh é gein !… Ean é hra treu soéhus,
Guir é ; ean e huella klenùedeu danjerus
Mes a berh più ? A berh en diaul pé a berh Doué ?
Pas a bérh Doué ataù !
A berh en diaul nezé I
Larein e hrér penaus, d’en oèd a zeuzek vlé,
Ean um gavas, un noz, én tampl, hemb ne houié
Hañni ; hag en noz-hont, diskein e hras un dra
Soéhus ha ne houi ket hañni meiton.
Petra
E ziskas ean ?
Ur gonz ha ne hel bout laret,
Én nean hag ar en doar, nameit get en éled.
Hag, a houdé, kentéh ma faut dehon gobér
Un dra benak soéhus hag e greskou é hloér
Ean e lar er gonz-sé.
Mé, Abdias, kleùet
Em es ur sorbien aral ; poén em es bet
É parrat a hoarhein doh hé cheleu.
Lar hi.
Chetu : larein e hrér, mes più hempkin e houi
A bé bégeu é saù er sorbienneu-sé ?
— Penaus ean e viùas épad deu-uigent dé
Ha kement a nozieu…
Émen ?
Ar ur mañné
Étal Jériko.
A !
Hag en devéhan dé,
De vitin, pe saùas er sklerdér, bugulion,
Soéhet bras, e huélas éled en dro dehon
É lakat doh é gein ur vantel ligernus
Hag e splanné kement èl en héaul térennus,
Ha, tré ma oent doh hé stagein, ind e gañné :
« Hozannah d’en hani e zoug doh é ziskoé
Mantel Éli ».
Mantel Éli !
« Hag Élizé » !
Bet é bet get en neu !…. Hag er vantel-sen é,
Kuhet édan é vroh, e ra dehon, kansort,
Er gelloud-sen en des.
Bourdeu bourabl ur sort
E dennér arnehon !
Bourdeu ! Ia, eidomb-ni !
Mes er bobl ?
Ia, er bobl e zou és de hounid !
Kredein e hrant é ma ean é e zou galùet
De skarhein ag er vro Hérod, er Roméned,
En dianvézerion… klasket ou des déjà
Er lakat de vout roué.
A !…
N’er gouieh ket ta ?
Ur vanden penneu fol e labour, hemb arsaù,
En dro dehon, en ur chonjal é hra er glaù,
En tuemdér, en aùél, er gurun, èl ma kar.
Er Mési é ! — Inour dehon, inour hemp par !
Revou mélet !
Revou meliget !
Bendékar,
Damb pelloh.
Pas, chomamb d’er gortoz.
Men diùar
Ne hellant ket mui doug me horv… Pe garehé
Men guellat !
Er lorbour !
Mirakl !
A ! Guelleit é !
Più ?
Più ? Merh Johanna ! Johanna hag e chom
Duhont é bég er ru.
Hama ?
Konz ta ! Diglom
Te déad.
Er verh-sé, — ne laran ket geu d’oh, —
M’hé hanaù a houdé pemzek vlé pé muioh :
Paralizet e oé ; ne hellé mui bouljal
Na divréh na diùar ; m’hé hleué é krial,
É krial, er peurkeh, ken ne hré néhans t’ein,
Get en droug blaoahus e verùé en hé hein,
Ia, en hé liùen-kein, tuchentil ; mes kentéh
Men des Jésus tosteit dehi…
En ur huélet Johanna deit a glei.
He mam !
D’en dud.
Groeit léh,
Mar plij genoh… É oen, just erhoalh, Johanna,
É rein doéré hou merh Salomé d’en dud-ma
Hag e zou, revé ma huélamb, doktored ?
Ia.
Deit a Jéruzalem perchans, ou zri ?… Hama,
Laret dehé, hui-memb, Johanna, er burhud
En des groeit er profet eit unan ag hou tud.
Konzet, n’hou péet ket eun.
Petra e larein mé ?
Penaus é oé me merh prest de gol hé buhé
Hag é ma bet éseit en un taul.
Klan e oé
A houdé pegement a vléieu ?
A houdé
Huézek vlé-so ; d’en oèd a zeu vlé é chomas
Elsé paralizet ha kaer e oé, allas,
Klah sekour, dén erbet ne hellé hé guellat.
Nann, dén erbet, allas.
Mont e hré ar hoannat
Bamdé.
Ne hellé ket anehi um hersal ?
Poén erhoalh hé deoé hempkin é tihostal,
Er peurkeh !
Ret e oé, tuchentil, hé doug.
Ia,
Douget em es hi mé liés, rak tostiktra
É chomamb.
Hag ur gonz e zou bet kriù erhoalh
Eit hé guellat ?
Reskond !
Hun !… En doujans hé dalh
Dirak tud ken abil !
Dehi.
Reskond ta, Johanna.
Fé, tuchentil, ne houian ket mé meit un dra !
Me merh e oé goal-glan ha chetu hi guelleit.
Bremen… eit er hlenùed… penaus é ma ean oeit
Érauk, n’er larein ket… Più er goui ? Doué hempkin
Ha ! chetu hi, hou merh !… Sellet ta pesort min
Guiù ha fresk hé des hi !… Des, Salomé, des ta !
Des de gonz ur momand get en duchentil-ma.
Lar dehé, hemb doujans erbet, er huirioné.
Te vam e zou rè goart.
Ha hui konz e hret rè !
A !…
Get doustér, kansort.
Lar d’emb, mar plij genis,
Merh iouank, en ur gonz hardéh mat, reih ha spis :
Klan e oes guéharal ?
Ia, tuchentil, pariù.
Ha deit ous, en un taul, de vout iah ?
De vout biù
Kentoh : er marù e oé me mestr.
Pegours é ma
Deit endro er vuhé énnas ?
Er mitin-ma.
Penaus ?
Penaus ? Seih kuéh é ma bet laret t’oh.
Hui, taùet, hein ?
Perak ?
Taùet !… Ur gonz muioh
Ha ni e hrei galùein er sudarded… Reskond,
Merh iouank.
Tuchentil, hun ti e zou duhont
É bég er ru. — Douget e oen bet, èl bamdé,
Kentéh ma saù en héaul, ér méz, ar ur gulé.
En noz e oé bet fal eidon ; krénein e hren
Hoah get en aneouid, hag en tan é me fen !
Me ouilé ; néhanset e oen, rak me chonjé :
Ne hellein ket jamés, mé, ridek, èl er ré
E huélan, ou fodeu dornek plom ar ou skoé,
É teval er voten d’en ér ma koéh en dé
Eit monet de glah deur ! — N’em boé ket hoand erbet
De viùein mui ; neoah poén bras em behé bet
É verùél, ker iouank… Nezé, èl ma saùen
Men deulegad, m’er guél é tont a zoh er len.
Più ?
Er profet… Kerhet e hré dré er gunéh
É ben saùet geton én héaul, mes marahuéh
Er bléad ihuéloh eiton er huhé rah
Ha ne huélen ket mui nezé meit blein é vah.
Bout oé réral geton mes, doh é vroh ker guen
Èl en erh, és e oé en diforh, doh é ben
Eué groñnet a vleù melén.
Mat, mat… Arlerh ?
Arlerh ? Tremén e hras diragon.
Lar, me merh,
Petra e hras ean d’is ?
Té é en des ketan
Konzet ?
Pas, me ouilé, me lar d’oh. Chetu ean
Étalon ha kentéh ma kleuan é gonzeu
Ur vamen a zoustér e saù a men dareu.
Ean e sellé dohein ha déja ne oé ket
E me horv, me heh korv hantér-marù, droug erbet.
Penaus é konzas ean dohas ?
Ne tes chet mui
Chonj marsé ?
N’em es chet ankouheit : « En hani
E gred énnan me rei iehed dehon. » Ha mé
Me reskondas : « Me gred énnoh. » — Kentéh nezé
Ean e lakas é zorn ar me zal, e laras
Ur gonz : « Saù », emé ean, hag aben me saùas.
M’um lakas de gerhet, de saillal, de hoarhein,
De ouilein ; rah en dud e ouilé en dro d’ein.
Na ean ?
Oeit e oé kuit ; n’em es chet memb gellet
En trugèrékat, nann, tuchentil : um gollet
En des é mesk en dud.
Chetu ean !
Damb pelloh.
Pas, chomamb.
Chetu ean ! Er Mési é !
Malloh.
Arnehon !
Mem bénoh ar en ol !
Ean e gred
E omb a du geton perchans !
Revou mélet
Er profet ! — Mab David, hou péet truhé ! — Guelleit
Er ré klan ! — Er hlenùed, allas, en des hun skoeit.
Kaset kuit er hlenùed. — Hou péet truhé. — Diskoeit
Hou madeleh !…
Degas e hrér Éléazar ar ur gravah, en ur horn benak ag en téatr.
Én dro de Jésus, ur boblad tud, ré peur, ré klan, ré gouh, merhed, bugalé, tostoh pé tost d’é vroh guen ; maltoterion ha péherion e sko ar ou haloneu.
Ardran, mar a zén, — taleu chonjus dehé, — en apostoled.
Huchereh, leuiné, safar, p’um gav, arlerh en devout touchet hempkin dillad er Salvér, unan kam de durhel é valeu, unan dal de huélet…..etc.
Revou é décheu dizoleit
Dirak en ol !
Petra e laret hui ? Ur gir
Muioh, m’hou tag aben.
Pe vehé guir
É sent ol en drougeu dohton !
Er Salvér é !
Deit ol, revou guelleit en nemb en des er fé.
Me gred énnas ! Sel ta me hroèdur, peger guen
É ean ha peger braù ! Sekour genein dihuen
É vuhé.
Guella ean, mestr, guella er hroèdur !
Sel pesort droug eahus en des ean de andur !
Revou guelleit !
Rabbi, trugèré d’is !… Chetu
É vougenneu ker guen é tonet de vout ru.
Guelleit é !
En hani en des ur fé gredus,
Me Zad er cheleu.
Hein ? É dad ?
Fé, treu bourdus
E lar mab er halvé.
Jésus, eit me zad-kouh
M’hou ped : dal é.
Me zou splandér er bed.
Bénoh
Arnas !
En nemb e gerh ar me lerh ne hel ket
Fari : ean en devou er sklerdér eit perpet.
Rabbi, groeit ma huélein.
Tosta… Te gred énnan ?
Chetu tregont vlé-so, — tregont — ma hou kortan.
N’hou kuélan ket, me houi neoah é ma hui é
Em es guélet, un noz, é Bethléem, étré
Divréh hou mam… É hanù hou mam, groeit ma huélein.
Lakeit hoah diragon er sklerdér de splannein.
Jésus e dosta, e lak é zorn ar deulegad Azarias hag hannen e lar, en ur goéh ar é zeuhlin.
M’hou kuél, mestr, m’hous ador.
Ean e saù.
Eit er peh em boé reit
T’oh, en noz-hont — leah dous ha gloan tuem, — men guelleit
E hues… Trugèré d’oh !
Hozannah ! Hozannah !
Hañni nen des chet groeit biskoah er peh e hra.
Groeit ma hellein seùel ha ma kerhein !
Sel ta
Pesort spaloér e zèbr poul me halon : guella
Men droug, me gred énnas.
Hur mam ne hanaù-mui
Na mem bredér na mé : sel penaus é hoarh hi.
Pedet ol !
Pedamb ol !
Um daulet doh en doar !
Re zehé er gurun, a berh Doué, d’ou diskar.
Hou fé nen dé ket hoah kriù erhoalh.
Pedet ol !
Pedamb : hou péet truhé, Jésus !
Più é er fol
E gonz, duhont ?
Simon, mab Jonas.
Un eah é !
Lar d’ein seùel ha me saùou.
Truhé ! Truhé !
Vennein e hres enta bout guelleit ?
Mé eué !
Bées konfians, me mab.
Tostamb.
É guirioné,
Te béhedeu e zou pardonet.
Blasfémour !
D’er bobl.
Kleuet e hues ?
Biskoah kementaral !
Lorbour,
Te hel té pardonein er péhedeu ?
Doué ous
Enta ?
Ne reskond ket anehon, er hoeinnous.
Perak é chonjet hui en droug en hou kalon ?
Pe gonz un dén, petra zou diésan dehon ?
Laret : « Hou péhedeu e zou pardonet t’oh, » pé :
« Saù, kemér te gravah ha kerh ? » — Er huirioné
E zou genein : chetu perak é tiskoein d’oh
Penaus me hel gobér kement ha memb muioh
Eit er peh e hratan.
É tostat d’er paralitik Éléazar.
Saù, m’er gourhemen d’is,
Kemér te gravah.
Hozannah !
Me iouankis
E zou reneùéet.
Hozannah !
Trugèré
D’en hani en des reit er iehed t’ein elsé !
Ne chonjet ket enta é ma er sabad è
Hiniù ?
Kousi e hret en dichuéh e ra Doué
De vab-dén, — é tegas amen ol hou ré klan.
Hag er fal skuir e hret d’hou pugalé bihan
É labourat elsé énep d’er lézen !
A !
Più é e gonz azé ?
Dalbéh er memb ré, ta !
Sellet ta più e zou tolpet en dro dehon !
Fang ha bouilhen !
Kenailh !
Maltoterion !
Laeron !
Dèbret en des geté !
Penaus é kredet hui,
— Hou mestr ha hui — predein, hemb méh erbet, é ti
Ur maltotér, get tud hemb fé hag hemp lézen ?
Rak ne hues chet bet chonj de genig t’emb méren,
Hui !
En un taul Mari-Madelén e zisoh ag un ti hag e goéh ar hé deuhlin dirak Jésus ; hé bleù um streù ar en doar ; er bobl um zistro a zohti hag e bella get donjér.
A ! A !
Più é honnéh ? Petra e hra hi ?
A !
Er béhouréz, er béhouréz a Vagdala !
Perak é ma hi deit de gousi hent er sant !
Kerhet kuit, pé er bobl hou kastiou tuchant.
Saù.
Astennet en des é zorn arnehi, get un druhé hemp par en é zeulegad ; hi e saù hag e ia kuit.
Er medesinour nen dé ket deit merhat
Eit kriùat er ré iah mes kentoh eit guellat
Er ré klan : nen don ket mé deit eué muioh
Eit en ineañneu vat ha santél, mes kentoh
Eit er béherion.
A !
A berh più é konz ean
Elsé ?
A berh en diaul.
Goarnet mat hous inean.
Eutru, ni e iun ni liés ha ni e lar
Pedenneu e greskamb, hemb arsaù, p’hun es hoar.
Mes hou tisipled hui n’ou guélér ket jamés
É iunein ; ind e zèbr hag e iv en ou éz !
Kansorted er Pried hag ind e hel iunein
Ha ouilein, tré men dé ean geté é predein ?
Pas ; dont e hrei un dé ma hei kuit er Pried.
Nezen é vou glahar é mesk é amied.
Ne stagér ket un tam mihér neué doh ur
Guskemant kouh ; hannen e rengehé.
Ia sur.
Hañni ne chonj lakat guin fresk é krehad kouh,
Rak torrein e hrehent get en nerh e zisoh
Ag er guin neué groeit ; mes hannen, er lakat
E hrér é sehiér lèr neué kovuet mat.
Ha kement-sen e ven laret, mestr ?
É ma ret
De beb-unan anoh kriùat hoah é spered.
Rè hoann é eit kemér ol er guirionéieu
Em es de ziskein d’oh.
Lakamb… Mes en ardeu
E hret, ne vehé ket jaujaploh ou gobér
D’en obérad ?
Fé ia.
Hiniù é tichuéhér.
Er sabad é.
Me Zad e labour hemb arsaù.
Me hra èldon.
É dad ?
Più é é dad ?
Té, saù.
Hozannah ! Guelleit é !
Er sabad e zou groeit
Eit mab-dén, pas mab-dén eit er sabad.
Guelleit
Mat on : trugèré d’oh.
Petra ! Ne vehé ket
Moiand de hobér vat d’en deuéhieu miret ?
Più a n’oh mar um gav é zeveden de goéh
En ur puns, d’er sabad, ne vehé ket hardéh
Erhoalh eit hé zennein ér méz ? Pegen ihuél
Oh hui neoah adrest un oén pé un hébél.
Sur erhoalh… Guelleit hoah er ré klan.
Bouar é.
Kleu.
Hannen e zou mut.
Konz.
Me gleu ! Me gleu !
Mé,
Me gonz !
Hozannah !
Ni, deit omb a berh Iehann
Er Badéour, de glah genoh ur reskond splann
D’er goulen-men : « Ha hui e zou hui en Hani
E hortamb, petremant : hag un al e zeli
Dont ar hou lerh ?…
Kerhet endro ; laret en treu
E hues guélet d’hou mestr Iehann : er hlenùedeu
Guelleit ol : er ré dal e huél hag er ré kam
E gerh ; er gèh tud lovr dèbret rah, tam ha tam,
Get un droug blaoahus, e zou reneuéet ;
Er ré bouar e gleu hag er ré varù, ieinet
Ag er pen d’er galon, e saù, lan a vuhé,
Hag er ré peur e gleu en aviél neué.
Eutru, ni er larou de Iehann : kement-sé
E hrei dehon, en é brizon, konfort ha joé.
Um lakat e hrant ar ou deuhlin.
Saùet.
Dré en diaul é é hra é vurhudeu.
Skarhein e hra en diaul ean-memb ag er horveu
Neoah !
Penaus en diaul e hel ean um lakat
Ean-memb ér méz a gorv un dén ?
Ia.
Labourat
E hra énep dehon enta !… Ne chonjet ket,
Mar dé en treu elsé, penaus é ma kollet
Ean hag é ranteleh ?… Laret ta é ma mat
Er huéen pen dé mat er fréh ; pen des fal had
Én èrui, er bléad e zoù fal,… doh er fréh
E daul, d’en dilost-han, é ma rekis dalbéh
Sellet, aveit gouiet mar dé mat er huéen.
Aeron !
Aeron ?
Penaus é kredet hui dihuen
Er huirioné, pen dé er fang en hou kalon !
Damb kuit !
Pellat e hrant.
Sellet penaus é téhant dirakton.
Kerhet kuit !
A ! skoeit ta ! Kent pèl, guélet e vou
Più é er vistr amen.
Kerhet kuit fonabl ! Hou !…
Mont e hrant kuit.
Kleuet mat : nen dé ket revé é gonzeu é
Mes doh é obéreu kentoh è vou un dé
Jujet mab-dén.
Eutru…
Più é hannéh ?
Jaïr.
Eit é verh sur erhoalh é ta, hag é tivir
É zareu.
Deit, eutru… Me merhig… pariù é.
Mar ne zet ket… merùél e hrei… de zeuzek vlé.
Deit ha hui e lakei ar hé zal hou torn kriù
Ha dont e hrei endro de vout iah… É achiù
É ma, eutru.
Me iei.
Mestr… trugèré !
Più ta
En des kroget é men dillad ?
Pegours ?
Brema.
Hañni.
Pas mé ataù.
Groñnet oh a bep tu
Get er bobl : ne vern più, é tremén…
Ur vertu
E zou oeit aben-kaer ér méz a’nan.
Mé é.
Klan e oen a houdé deuzek vlé ; me chonjé :
« Mar gellan, é tostat dehon, touchein un tam
Ag é zillad, guelleit e vein ».
Fé Abraham
Ne hellé bout kriùoh.
De Zara.
Guelleit ous… aveit mat !
Eutru, mar plij genoh cheleu peden un tad,
Hui e zei…
Jésus en héli.
Marù é, mestr : ne dalv ket mui er boén
Distroein en eutru-men ag é hent.
Er hèh dén !
Jaïr, ne zoujet ket : kredet hempkin, kredet
Hag hou merh, bout men dé marù, n’hé holleèt ket.
En tenneris e goéh.
――
En Aviél. — « Lan e oé en ti a dud ; ha ouilein e hrent rah ; trouz ha safar e oé geté : « Ne ouilet ket, emé Jésus ; er verh-ma nen dé ket marù, kousket é hempkin. » Hag en dud e hré goab anehon, rak ind e houié é oé marù. »
Epad er loden-ma, en hoari um zalh é ti Jaïr : pilérieu mein ; étrézé, tenneriseu liùaj e guh en hani marù.
OUILEREZED, FLAOUITERION, KANNERION, JÉSUS, SIMON-PIÈR, en neu vrér IEHANN ha JAK, JAÏR, É VOÉZ, É VERH.
Pe saù en tenneris, guélet e hrér en ouilerézed streùet duhont ha dumen, lod anehé klutet, lod aral harpet doh er pilérieu mein.
Allas, taulet hé des hé huañnad devéhan.
Marù é !… Ouilet !
Ouilamb !
Allas ! Doh hui er han !
D’ein-mé er hlemmeu ! Marù, ô marù diskonfortus
Ne hellès chet, ahoél ur huéh, bout truhéus ?
Ker braù e oé, ker braù ha ker iouank, allas,
Ha ker karet get ol er ré hé hanaùas !
Perak kemér elsé en hani karetan,
Er hroèdur !… A ! Ouilet.
Ouilamb ! D’emb-ni er han !
Ind e gan ; er flaouitteu e hoari ar un dro ; trouz ha safar.
Er marù en des skoeit
Er boket kaeran.
⁂
O glahar ! O begin ! O tristé !
⁂
Glahar ha dareu
Ar er boketeu
E houiù de houian.
Dareu ha glahar
Eit er ré e gar
Er boketeu glan.
⁂
A ! A ! Pelleit, pelleit, ô marù eahus,
Skonterez blaoahus,
Pelleit ta pé diskoeit
Hou truhé !
Hui e daul en hur mesk er glahar… A ! Pelleit
Laerez hur bugalé.
Taùet ! Perak gobér kement a drouz ?
Marù é !
Perak ouilein, perak ol en huchereh-sé !
Marù é en hani klan ha ni e ouil dohti
Hi e den en tenneriseu ag er gulé ; guélet e hrér en hani marù.
Sellet : en hé halon er goèd ne sko ket mui.
Marù é.
Pas, kousket é hempkin…
D’en ouilerezed ha d’er réral.
Mar plij genoh,
Um dennet a kosté dré en tostan disoh.
De dad ha de vam eh hani marù ha d’en tri apostol.
Hui, chomet.
Ean e gemér en é zorn dorn er verhig.
« Talitha, kumi. » Merh iouank, saù,
M’er gourhemen d’is.
A !… A !… Meh Doué, m’hous hanaù !
Alleluia ! Alleluia ! Alleluia !
Gloér hag inour de Zoué,
Mestr er vuhé.
Revou mélet
Dré ol er bed,
Eit er verhig en des resusitet.
En tenneris e goéh.
――
En Aviél. — « Ardro en noz, ur sudard e zigoras kosté er Salvér, get un taul lans, aveit gout reihoh mar oé marù… »
Épad er loden-ma, en hoari um zalh dirak-hag é ti Simon er farizién.
É ma er Mestr azé, é ti Simon… M’er hleu,
M’er hleu é konz… Pesort doustér en é gonzeu !
Ar hé goar.
Doustér, truhé, fians, karanté ha pardon !…
Prenet em es er frond présius-men eiton,
Mes, arriù ar trezeu en nor, ne gredan ket
Monet pelloh… A’nan petra e vou laret ?
En ur huélet ur sudard romén é arriù.
A ! Lonjinus !…
Hui é, Maria, e huélan
Edan guskemanteu ker peur, hui, er vraùan
A verhed Israël, rouannéz er vro, splandér
Magdala, rozen gaer ha nen des chet hé hoér,
Hui é em es karet hag e huélan hiniù
Dirak men deulegad !… Pep iouankis e houiù,
M’er goui, mes pas érauk er hours, arlerh hempkin.
Hou puhé hui e zou hoah é kreiz hé mitin.
Lonjinus, mar kredet, en ur farsal elsé,
Men distroein a me hent… pas rè zevéhat é.
Gouiet em es arlerh più é kerhet brema,
Arlerh Jésus a Nazareth ! Chetu enta
Petra en des ean groeit anous, er ridour-sé.
Chetu petra en des groeit a te vraùité,
Té hag e oé ker splann ha ker kaer èl en héaul,
Deit de vout ur vatéh, mat de chervij doh taul
É mestr ; ha pesort mestr ! Un dén ha nen des chet,
Ar en doar-ma, na ti na retirans erbet !
Te gonzeu, Lonjinus,… ne helles chet gouiet,
Men Doué, peger guir int, na pesort eurusted
Ou des taulet é me halon. — Ia, guir mat é,
Deit on de vout matéh, sklavéz er ridour-sé,
Èl ma larès tuchant : me Mestr é, ha chonjal
Hempkin é kement-sé e laka de zeval
Kentéh é me inean ur leuiné hemp par,
Rak ean e zou eué er mestr ar ol en doar,
Er Mestr hag e dremén ker kriù, ken dous, ker mat
Èl Doué, en ur hadein en dro dehon er Mat,
En ur halùein mab-dén d’er vuhé, d’er iehed
Hag é lakat splandér é kreis hun tioélded !…
Goudé en devout reit un inean neué d’ein,
Vennet en des — pesort madeleh ! — men galùein
D’en héli, d’er chervij, mé, er béhouréz fal
Ha méhus, ar un dro get er merhed aral,
Ker santél, ind ! Martha me hoér ha Salomé,
Mari, moéz Kléofas, Johanna hag eué
Honnéh, er voéz ker glan, ker kaer ha ken divlam
Men des en éled hoand de vout èldi : — é vam.
Groa èlon ; des eué, Lonjinus, ar é lerh,
Aben, rak é vuhé, ean er lar, e vou bèr.
Folleh !… Chetu penaus é tro er lorbour-sé
Speredeu er ré goann !
Dehi.
Kleu, moéz : ha te houi té
Penaus é achiùou en dén-sen é vuhé ?
En ol er goui, en ol er lar : ar ur groéz é.
O !
Te laeret en des dohein ; é garanté
En des skarhet a te inean me hani-mé :
Chetu perak, a gaus d’er haz em es dohton,
M’em behé plijadur é toullein é galon.
Peurkeh !… Ne houies chet pesort tra e vehé
Er galon-sé, toullet ha digor noz ha dé
Eit rein d’en ol, get hé goèd pur, er guir vuhé !
Hoand ha séhed hun es dehi… Eurus er ré
E dostei d’er vamen pen devou disohet
Anehi en deur biù hun goalhou eit perpet.
Ne houian ket petra e lares… Kenevou !
Un dé, plijéet genoh, men Doué, ma er gouiou !
En nemb e vennou goarn é vuhé hé hollou,
Mes en hani hé rei eidon-mé hé goarnou.
En tenneris en des um zigoret. Jésus e zou azéet doh en daul, get é zisipled, revé mod er Juifed. Madelén e stoui doh é dreid hag e streù arnehé er frond ag hé fod-doar.
Treid me Salvér, treid beniget,
Dré er mein hag en drein kignet
É klah en deveden kollet,
Hé dareu en des hou kolhet.
⁂
O karanté,
Na peger kriù ous té !
⁂
En nemb en des péhet e gavou er pardon
Mar dé er garanté kriùoh en é galon,
En tenneris e goéh.
――
En Aviél. — Ur huéh ma oé Jésus ar vor, get é apostoled, ur gohad fal amzér e saùas en un taul ; kornal e hré en aùèl ; er mor e houlenné ; strimpein e hré en deur adrest er vag, ha Jésus e oè kousket. Skontein e hré en apostoled muioh mui ; ne hellent ket mui harz ; ind en dihousk enta hag e huch a bouiz ou fen : « É hamb de gol. » — Jésus e reskond : « A betra e hues hui èun, tud a fé distér ? » Nezé, ean e saù, ean e daul ur sel tro-ha-tro ; ha taùein e hra kentéh en aùél hag er mor.
Epad er loden-man en hoari um zalh ar vord er len hag ar er len hi-memb, tostiktra de Gafarnaüm.
Na peger kriù é hueh en aùél !
Sellet ta
Er vag vihan ker pèl duhont !
Tostat e hra
Elkent.
Pas goal fonabl !
Hi e goéh marahuéh
Ken don ma n’hé guélér ket mui.
Ou devou béh,
Me gred, doh um dennein ag en taul bouillard-sé.
Più rah e zou abarh ?
Più ? Mabed Zébédé
Hempkin get ré Jonas.
Sel ta ! Pellat e hrant !
Peurkeh tud ! Kollet int !
Ker kaer e oé tuchant !
Chonjet ou des merhat é vehé bet chomet
En amzér èl ma oé.
Difariet int bet !
O men Doué, peger bean é tostant ind brema !
Kollet int, sur erhoalh !
A ! Men Doué, pesort tra
Blaoahus !
A !… Boutzou,… tuchant n’er guélemb ket,
É kreis er vag, sel ta, unan benak kousket.
Kousket !… Pe gorn er mor en dro dehé, prest-kaer
D’ou lonkein !
M’er guél mat.
Fari e hres, me merh.
Pas, me huél er réral doh en dihousk.
Simon
En des lausket é ruan hag e stoui dirakton.
Chetu ean en é saù.
Er Mestr é, Soara.
En hani en des reit er iehed t’ein.
Petra !
É ma Jésus geté !
Chetu ean é asten
É zivréh, é zehorn ar houlenneu er len.
A ! Mirakl !
Salvet int !
Ur gonz en des laret
Hag er mor digabestr en des kentéh taùet !
Épad ma konzent ar unan ag en téatreu bihan, guélet e hrér ar en téatr-kreis mirakl er bouillard.
Doh é gonz gelloudek er mor en des sentet.
Revou eit birhuikin mélet,
Rak er Mestr é, er Mestr hemp par,
E lak de daùein èl ma kar
Er mor, er gurum, en aùél.
Revou mélet, a voéh ihuél,
En tenneris e goéh.
――
En Aviél. — « Mê é, emé Jésus, er bugul mat. Me hanaù men deved ha men deved me hanaù… M’em es hoah deved aral ha nen dint ket ér vandennad-ma ; rekis é d’ein ou degas devat er ré-ma, ha nezé ne vou mui ar en doar meit ur vanden deved hag ur bugul hempkin… »
Epad er loden-ma, en hoari um zalh é bro er Samari, ar en hent e ia ag er Judé d’er Galilé, étal puns Jakob.
En apostoled e zou azéet : ind e seblant bout chuéh ; Jak e gousk ar en doar.
Dré bé tu é ma oeit er réral ?
Più er goui ?
Laret vehé penaus ou des eun é héli
Er Mestr.
Ia, eun ou des.
Judas é en des reit
Dehé er chonj de glah un hent aral.
Distroeit
En des int hoah open ur huéh ag hun hent-ni
Hannéh !
Ken eunus int !
Bout zou goah !… Hañni
Nen des chet laret t’ein nitra ag en dén-sé
Hag er Mestr en des ean choéjet èloh ha mé ;
Neoah guélet e hran, a houdé men dé deit
En hur mesk, tèr suhun-so bremen, ha lakeit
De vout er mestr ar en argand hag er biùans,
Ne gerh ket mui en treu kerklous… Er gonfians
E hoanna hag eué, m’er guél, er garanté.
Nen domb ket mui staget en eil doh égilé
Èl agent, pen domb bet galùet, ar vord er len,
Duhont, er ré getan, ni hun piar : er vanden
E zou deuhantéret bremen é diù loden
Ha peb unan e hra, èl ma kar, er lézen.
Kement-sé nen dé ket sur erhoalh eit plijein
D’er Mestr.
Ean hag e zou ker mat !
Memb é sentein
Dohton, bout zou mar a unan hag e gas trouz
Hag en distéran tra, n’er groant ket hemb gourdouz.
Ha te gred é vehé Judas…
Hum !… Nen dé ket
Ur fal zén anehon, m’er goui mat ; rè staget
Hempkin doh en argand e zason en é ialh !…
Hag un dra goah, me chonj…
Lar.
Pas sentus erhoalh !
Pen des gouiet er Mestr é oé bet dibennet
Iehann er Badéour, ean en des hun zolpet
En ur laret : « Guel é d’emb kuita er Judé
Hiniù, ha mont endro d’hur bro, d’er Galilé. »
Rah hun es laret ia kentéh, — eurus. Rah ? Pas.
Unan e hourdouzé, dalbéh er memb, Judas.
Nitra soéhus ! Vennein e hremb kuitat é vro,
Er Judé, eit kemér hent hur bro-ni endro.
Dergaer ! Er Mestr e gonz, ret é sentein aben.
Sentet ou des.
Ia sur, é kuitat er vanden
Hag é kemér un hent aral.
Eun ou des bet,
Me lar d’oh.
A betra ?
Eun a vout ranjennet
Ha taulet, get er Mestr, en ur prizon ; lahet
Kent pèl marsé, più houi ! Er mestr e zou groñnet
A zanjérieu muioh eit biskoah. Ret e oe
Kuitat bro er Juifed, fonabl hag hemp dalé,
Rak hun anemized brasan e zou ino
Arajet de zonet hemb arsaù ar hun zro.
Chetu petra merhat en des groeit eun dehé.
Men Doué, er vro hun es de drezein zou eué
Danjerus mat eidomb : er Samariténed
Ne veint ket guel en hur hevér eit er Juifed.
Nann, mes é ma er Mestr genemb ; ni en héli
Ha geton ne zoujamb ket nitra na hañni.
Chetu ean, just erhoalh, é achiù é beden.
Hoand em es.
Mé eué.
Mé eué.
Pe vehen
Duhont, ér gér, ar vord er len didrous ha sklér,
Me zèbrehé pisked men goalh !… Sellet mem brér
Na peger chuéh é ean !… Jak, dihousk !
A ! Chuéh on !
Chetu er Mestr ! Saù ta !
Gouli é me halon.
Hoand hun es, Mestr.
Er gér a Sichem nen dé ket
Goal bèl ; hui e gavou biùans aveit ur pred
Pé deu ino.
Hañni a’namb nen des argand
Erhoalh, Mestr, eit prenein bouid de dorrein hun hoand,
Hemb konz ag hun goalhein !
Kerhet : hui e gavou
Judas, get er réral, é kér : ean e béou.
Mé, m’hou kortei duhont,
Mont e hrant kuit.
Ér léh-sé beniget
En des hun gourdadeu kement darempredet.
En ur vonet ar en téatr-kreis.
En derù, èl guéharal, e daul ou goaskeden
Arnehon… Pesort vad e hra hi pe zichen
Ar un dén chuéh èl men don mé hiniù… Kreisté !
Un tam bouid e hrehé, sur mat, vad t’ein eué…
Léh santél !… Amen é, édan en derù bras-hont,
E saùas Abraham é goban, hag, hemb skont
Na doujans a hañni, un autér d’er guir Doué.
Men deulegad eurus e sel get leuiné
En doar-men e brenas Jakob hag er puns don
E doullas eit tennein dalbéh deur anehon…
Chetu ind !… N’ou des chet chanjet kalz, a houdé,
Er puns digor d’en ol, en doareu hag er gué.
Chomet int èl ma oent !… Duhont, chetu er bé
E saùas Éfraïm d’é dad ; en neu vañné
E gleuas en deuzek tribu, open ur huéh,
E hratat bout sentus de lézen Doué dalbéh.
Allas ! Nen dint ket rah chomet fidél d’er péh
E hratent ! Pe vehent ahoél ur bobl abéh,
Unañnet dré er memb kredenneu, er memb fé !
Mes pas, brezél e zou, goahoh goah étrézé !…
Pesort doustér e saù a’noh, o doar santél,
Ha pesort peah e daul hou mañnéieu ihuél
Ar er flangenneu kloar doh ou zreid astennet !…
P’em behé ur lom deur de dorrein me séhed !
Pas, rè zon é er puns ha mem bréh nen dé ket
Hir erhoalh eit arriù get en deur e hoantet,
O me halon ; rekis e vou hoah t’oh gobér
Penijen !… Ha neoah en deur e zou ker sklér !
Er luhern en des goarnet tro en noz
Er iarig vihan.
Er iarig e zou chomet de hortoz
Ché !… Ur voéz, d’en ér-men é tonet d’er fetan !
Gortoz e hrant ardro en noz, d’er liésan.
Gorteit em es mé ar trezeu en nor
Me muian karet.
Ar er mor é ma, mes perchans er mor
En ur huélet Jésus.
A !… Un dianvézour !… Ur Juif !… O ! En donjér
E hra d’ein !
Luskein e hra monet kuit.
Er beurkêh !
Neoah, pesort doustér
E daul é zeulegad !
Hi e den ur podad deur ag er puns, en ur gannein, er meméz tra.
Mar plij genis, ra d’ein
Deur de ivet.
Petra ! Vennein e hres ma rein
Deur d’is, d’isté, ur Juif : rak ur Juif ous, m’er guél
Doh te zillad, doh te barland… Kemér ur skél
Eit dichen, mar karès, ér puns… Asten te vréh
Treu erhoalh eit arriù get en deur, mar dé séh
Te houg ha te déad é te vég, mes, kleu mat,
Nen don ket mé amen, kansort, eit te zeurat.
A dural, ur pehed e hrehès é kemér
Té ur Juif, deur genein : te houi er stad e hrér
Anamb-ni, en hou mesk : goah omb eit er loñned ;
N’hun es chet na kreden, na lézen ; paiañned,
Laeron… chetu petra e lar d’er bihannan
Te vroïz pe gonzant anamb… kavein e hran
Soéhus enta men des ur Juif kredet goulen
Ivet deur a bodad ur voéz Samaritén.
M’er goulen hoah genis.
Hama, hoah ur huéh, pas ;
Ha plijadur em es é tiskoein d’is er haz
E verù é me halon dohis ha doh er ré
E za ag en tu-hont pé ag er Galilé.
Marùet rah ar en hent get en nan, er séhed,
Er hlenùedeu goahan, n’um bou truhé erbet
Dohoh.
E tiskoein en deur e zou ér pod.
Sel ta en deur ér pod peger splann é !
N’er guélér ket hempkin, en deur, sklér èl men dé.
Pe houihehès petra e genig d’is hiniù
En eutru Doué, pesort donézon kaer — ha più
E houlen deur genis ér momand-ma, té é
E hrehé d’ein er memb goulen, ha me rehé
Deur d’is, mé, — deur biù deit ag en nean — hag e ra
Er vuhé d’en hani en des hi kollet.
Ia,
Larein e hres konzeu tioél eit mem bamein.
Me cheleu, mes, m’er guél, bourdeu e lares t’ein.
Pesort deur em behé mé genis ? Deur freskoh
Ha skañnoh eit hannen ? Pas ; en deur e zisoh
Ker sklér ag er puns-ma diés bras é kavet
Guel eiton… Mes en ol anehon ne iv ket.
Er puns-ma, Jakob é en des ean groeit ; ivet
Ou des rah anehon, é dud hag é loñned,
Guéharal. — Eit dispriz en deur ag er puns-ma
Te vehé té brasoh eit hun tad Jakob ta ?
En nemb e iv a zeur er puns-men e hellou
En devout hoah séhed, mes en nemb e ivou
Ag en deur e ran mé, jamés nen devou mui
Séhed, hannéh ! Énnon, ur vamen e zeli
Disoh hag e daulou eit birhuikin deur biù.
Hemb en deur-sé, hañni ne hel bout iah na kriù.
Deur biù ! Eit birhuikin ! Ra d’ein ag en deur-sé,
Rabbi… ha me vou kuit a zont amen bamdé
De lañnein me fod-doar… Un deur hag e rehé
D’en nemb e ivehé anehon er vuhé !
Più de glaskehé ket en deur-sé get hirrèh !
Un deur hag e rehé er iehed… hag er peah,
Guerhet e vehé kir !
Ne me honprenès chet,
Kaer em es klah seùel ihuéloh te spered.
Konz splannoh.
Me gonzou splannoh, mes, de getan,
Ké de glah te zén d’ein.
Men dén ?
Ia… Konz e hran
Splann bremen.
N’em es chet dén erbet.
Nann, guir é ;
Ne tes chet dén erbet, chetu er huirioné.
En hani ma viùes geton, ne helles chet
Laret é ma te zén. Guir mat e tes laret.
Er pemb aral e tes bet hoah en é rauk ean
Ne oent ket priedeu revé lézen en Nean.
Rabbi, ur profet ous !
Rak m’em es laret t’is
Te vuhé treménet ha touchet get mem biz
Te houlieu méhus, te chonj bremen é on
Ur profet !… Digor hoah doñnoh t’ein te galon.
Treu aral em es hoah de laret t’is, ô moéz.
Konz ta.
Rekis e oé lakat er goél én toéz
Eit ma saùou hannen ha ma hrei bara huék.
Konz hoah : ne chuéhan ket é cheleu te bredég.
Hui, Juifed, ne hues chet eidomb meit malloheu
Ha disprizans, rak ma pedamb ar mañnéieu
Hur bro, é léh monet d’en tampl e hues saùet,
Duhont, en hou kér-vam Jérusalem… Pedet
En des neoah amen hou tadeu hag e oé
— Rak er memb goèd hun es — hun tadeu ni eué ;
Pedet ou des amen ar en neu vañné-sé.
Hui e za hui bremén de laret : « Pehed é
Pedein amen : duhont, én tampl, é ma ret t’oh
Mont de houlen get Doué hou tadeu é vénoh.
Perak diforh étré deu léh ha deu vañné,
Lod d’un tu, er réral d’en tural : étrézé,
Ur flangen kloar goleit a voketeu neué
Hag e hra d’emb, allas, ankouhat lézen Doué.
Konfians, moéz, en ér e za ma ne vou ket
Mui hun Tad ag en nean pedet nag adoret
En ur léh petremant hempkin ar ur mañné
Mes adoret e vou é pep léh, rak men dé
Ur spered.
Mé, biùet em es pèl a zohton
E klah plijadurieu de hoalhein me halon
Mes kredet mat em es dalbéh en tri tra-ma !
Penaus ne varùér ket eit perpet, — ketan tra.
En eil : penaus un él e zichen ag en nean
D’hun guélet marahuéh ; anfin, kredein e hran
Penaus kent pèl é tei er Mési ar en doar
Hag a vremen déjà, hemb er guélet, m’er har,
Rak me chonj é vou mat hag en devou truhé !
Er Mési, pe vou deit, petra e gredes té
E hrei ean ?
Pe vou deit ?
Ia ; petra e hrei ean ?
Ean e ziskou pep tra memb d’er ré distéran.
Me Zad, trugèré d’oh en devout bet lakeit
Ar me hent er voéz-men ha ma hues dizoleit
Dehi er splandér kaer e daul hou kuirioné.
Moéz, saù te zeulegad, sel : er Mési, mé é.
Té, er Mési !…. Té ! Hui ! Emmanuel, men Doué !
Ne hellan ket mui konz !… Ne houian ket mui rè
Petra e laran ! A l Un dra benak e zalh
Hoah me halon cherret… Digor hi bras erhoalh
Eit ma hellou laret, kañnein hé leuiné !…
Tré ma konzès tuchant, taul ha taul, me chonjé :
Più é hannen e zou ker kriù hag, ar un dro,
Ken dous ma lakehen me inean, hemb distro,
Hemb ké erbet, étré é zehorn ligernus ?
Pesort hanù en des ean ? Er Mési ?…
Pas, Jésus,
Jésus ! Pesort hanù dous eit er galon ha skan
Eit en diùéz !…. Jésus ! konz hoah ag er fetan,
Er fetan burhudus hag e saù anehi
Deur biù, deur er vuhé. Lar hoah t’ein : « En hani
E ivou ag en deur e ran mé nen devou
Mui séhed ; en deur-sé, eit jamés, er goalhou. »
N’em es chet mui séhed, guir é ; n’en des chet mui
Meit joé é me halon, tuchant hoah ker gouli
Ha ken tioél !…. Jésus, — pegen hardéh on mé ! —
Ken eurus on ha ker mat oh ! Me garehé
Ouilein ar hou tehorn, hou tehorn guen, ker guen,
Ker splann ! Peger mat oh ! Men Doué, hui ou asten,
Hui ou ra d’ein, hou tehorn dous !…. Séhed em boé… .
Me glaské er vamen ag er guir garanté.
Chetu guerso ma oen doh hé hlah ; ne garen,
Allas, meit mamenneu kousiet, e lausken,
Unan arlerh en al, get regerd, ar me lerh.
Deur brein ! Pesort buhé ! A !
M’hé hanaù, me merh.
Bremen, me gerh eurus ha skan én hent neué
En des um zigoret diragon… O truhé
Me Salvér eit inean er béhouréz ma oen !
Lakeit e hues énnan de saillal ur vamen
Ker kriù a garanté men don eit birhuikin
Goalhet ; ne ivein mui meit ag hé deur hempkin.
Mes me spered e zou hoah goann ; ne rehèt ket
Bouid dehon ?… Tioél é…
Mé é splandér er bed.
Chetu mé doh hou treid, Mestr, eit ma vein disket.
Cheleu ta !… Me larou er ranteleh klasket ;
Penaus en hé havér, penaus é vé kollet,
Stad truhek en hani en des hi disprizet.
Me cheleu.
Me larou eué en had distér
E vé taulet én doar, er huéen é huélér
É tisoh anehon ker bras ma hel kemér
Ar hé barreu ledan ol pichoned en ér.
Me cheleu.
Me larou en deveden luiet
É mesk en drein… joé er bugul doh hé havet,
Doh hé doug, get doustér, ar é ziskoé, d’er gér.
Me cheleu.
Me ziskoei d’is penaus é pedér.
Me larou er roédeu, en ivré, en hadour,
En dék guerhéz, er roué hag er fal servitour
Hag arlerh en devout reit t’is me avizeu,
Me gonzou d’is anfin a me Zad…
Me cheleu.
En tenneris e goéh.
――
En Aviél. — « Leh mé ma hou kalon, azé é ma hou trezol… » — Èl ma houié é oè ou chonj er lakat de vout roué, Jésus um dennas en ur léh distro … — « Pegours é tei ranteleh Doué ? » Jésus e reskondas : « Ranteleh Doué ne hel ket bout guélet ; ne hellér ket laret : é ma duhont, é ma duma, rak chetu ranteleh Doué : én diabarh anoh é ma… — Ranteleh Doué, emé Jésus, e zou hanval doh ur hrañnen seun e gemer un dén eit hé hadein, en é zoareu,… — doh er gouil e gemér ur voéz eit lakat toéz é go,… — doh un trezol kuhet en ur park,… — doh ur marhadour hag e glaské perlenneu talvoudus… — doh er roédeu e daulér ér mor… »
Épad er loden-ma, en hoari e vé groeit, ar vord er len, én un tachad distro.
Trezet ou des er len ha doaret én tural…
Mé, chomet on ama de hobér chonjeu fal.
Ker peahus é neoah ol en treu en dro d’ein !
Perak é ma en diaul doh me atahinein
Elsé dalbéh ?… Er Mestr e zou neoah ker mat !
Peb doustér e lak Ean en é gonzeu dalhmat
Pen dé é parlandal genein — ha pegen don
E sel ean, dré men deulegad, é me halon !
Ean e huél mat énnan penaus nen don ket mui
Glan, èl en dé ma treménas étal me zi
En ur laret : « Judas, des ar me lerh eué. »
Petra em es cherret ar é lerh ? Peuranté,
Mizér ! Peur é ean-memb, peuroh eidomb-ni rah,
Ean hag e hellehé bout ker pinuik neoah !
Ean e saù hag um lak de gerhet.
Ol en alézonneu e zér de genig d’ein,
P’ou lauskehé ahoél é me ialh de greskein,
Mes pas, kenteh men dint koéhet abarh, ret é
Ou diskoufi aben, hemb goarn ket anehé !…
Ha dalhmat konzeu huerù geton : « Maleur d’er ré
E lakou trezolieu de guh én doar, pen dé
Ken tost er mergl hag er prinùed hag er laeron.
Ne chervijér ket Doué ar un dro get Mammon, »
Mammon, doué en argand hag en eur ! — « Guerhet ol
Hou treu, reit ind d’er ré peur hag é léh ou hol
Hui ou goarnou »… Chetu dalbéh é bredégeu !
Un dén e gol kalon é rein alézonneu
D’en hani ou dispriz hag ou malloh elsé.
Ret é biùein ; en eur a dural e vehé
Etré dehorn un dén èldon un nerh open
Eit lakat kerlen gouh hur rouanné ar é ben ?
Mes pas… peur é ha peur é ven chom, ha chetu
Perak é huélan mé me hent tioél ha du
Ha ma um zistagan, kalz pé bihan bamdé,
A zohton !… Ha neoah me gleu é garanté
Doh men groñnein ataù èl agent !…
Azéet en des endro ar er mén, é ben en é zehorn.
Nen dous chet
Té oeit enta get er réral ?
Nann, fariet
Emes.
O ! Lar kentoh penaus e tes vennet
Chom amen… koustelé ? A dural, ne tes chet,
Me chonj, nitra de gol é pellat, hemb gortoz,
A zoh er Mestr e tes héliet, dé ha noz,
Betak hiniù…
Mar n’em es chet nitra de gol
É tilezel er Mestr e sellet èl ur fol, —
Hui, doktored, — allas, ne huélan ket muioh
Petra e hounidein é vont a du genoh,
Rak chetu, m’er guél mat, petra e gareheh
Gobér : gounid unan, marsé memb huéh pé seih
Anamb, hag hun seùel arlerh énep d’hur Mestr.
Pas, tuchentil, re stert e vehé hou kabestr.
Er iaù hun es de zoug bremen e zoù ker skan
Ma kerhamb édandon hemb chuéhein.
Chom e hran
Bamet doh te cheleu ! Mar dé é guirioné,
Ker mat hou mestr eidoh, perak é chomes té
Pèl a zohton hiniù, rak ne lares chet pas :
Té é en des vennet en dilezel, Judas.
Perak ?
N’er gouian ket ; me chonj un dra neoah :
Judas… pe houiehès… é vehé roué… arhoah !
Roué ! Arhoah ! Laret ta hiniù ! Ia, hiniù é
É vehé roué, én drespet t’oh, pe garehé.
Nen des chet anehon meit ur gonz de laret
Hag er bobl um saùou abéh hag unañnet :
Galilé, Samari, Judé, en tri kanton
Ag er vro !… Er burhud ag é hanù e zason
Kriùoh énné eit er gurun… Ur gonz hempkin,
Me lar d’oh, hag er bobl e vou doh é zeuhlin,
Prest de sentein, prest de gerhet ha d’en héli,
Get hireh, hemb doujans, na ké, na perderi,
Betak Jéruzalem hag harpet arnehon
De skarhein ag er vro en dianvézerion.
Pesort chonjeu e hres !
Er bobl e zou deit hoah
Amen, érauk men des saùet en héaul, d’er hlah
Eit gobér anehon ur roué, ér Galilé
Ketan, rak men domb kriù ama, — kenteh goudé
Er vro abéh.
Hama ?
Nen des chet anehon
Vennet.
Téhet en des ?
Ia, er réral geton,
Ha doaret ou des rah én tural, tré ma oé
Er bobl é klah en dro dré en aud… Elsen é
En des hoah groeit ur huéh.
Ia !… Più e larehé,
Doh er hleuet é konz, é vehé ker koart-sé ?
Dirak en distéran danjér kenteh é krén.
Koart, ean ? Pas, nen dé ket koartiz en des un dén
Hag e zalh gelloud Doué en é zehorn, pe gar,
Eit gobér treu soéhus ha burhudeu dispar ;
Un dén ma sent er mor dohton hag er pisked
Hag en aùél ; un dén hag e ra er iehed
D’er ré klan, hag e saù er ré varù ag ou bé,
Biù ha iah, get ur gonz hempkin e lar dehé ;
Ha hui e gred penaus é ma dré goartiz é
En des téhet dirak er bobl ?… E guirioné,
N’en hanaùet ket kalz mar chonjet kement-sé !
Geou, men hanaù èl ur lorbour !
Rè santél é !
Perak ta ne faut ket dehon bout roué ?
Chetu !
— Ol er ré en héli er goui reih mat, eutru.
Rak nen dé ket arriù hoah, emé ean, en ér
En des choéjet.
Gortoz e hrei hoah pèl amzér
En ér-sé !
Fé, più houi ?
Hun ér-ni, cheleu mat,
Judas, en ér hun es choéjet eit er lakat
D’er marù e voù soñnet pèl kent érauk.
Bleidi,
En dra-sen é enta e glasket !
Ean er goui
A huerso, ean ; chetu perak é téh elsé
Kenteh ma huél é omb er ré kriùan… Mal é
Um zistroein a zohton, me lar d’is, ha kemér
Un hent aral. Sel ta : re dost é en danjér.
Mes nag é varùeemb geton ?
Pas, nen dous chet
Eit merùel, té, Judas ; ne tes chet hoah biùet
Pèl erhoalh, na, lausk mé étrézomb d’er laret :
Ne tes chet hoah kaset de hesk en eurusted
E zeli Doué d’en ol, ia, d’en ol, ér bed-ma.
Pé en aral.
Ia, mes en hani e horta
Goudé pe hel kemér aben, petra é ean ?
Ur sod !… Nen dous chet té er sod-sen, é kredan :
Abil ous, disket mat, forhés me larehé,
Mar ne hran ket poén d’is, er guellan ag er ré
E skleij er lorbour-sen geton, en ur hratat
Dehé ur ranteleh hag e zou hoah pèl mat,
Mar dé ér bed aral é ma !
Ér bed aral ?
Soéhet ous ? Nen dous chet neoah bouar na dal.
Ha te huél té é ranteleh ar en doar-ma ?
Émen ? Ér Galilé ? Pas, rak én nean é ma.
Estroh eit ur huéh en des ean laret t’oh reih :
« Nen dé ket ér bed-men é ma me ranteleh. »
Nitra splannoh.
Perak é klasket hui enta
Er lahein ?
Rak ma ven hun zroein ni de nitra,
Ni hag e lak en ol édandomb de blégein,
Ni hag e zou karget, aberh Doué, de ziskein
D’er bobl er peh e lar er skriturieu santél ;
Ean e hra brezél d’emb get predégeu tioél,
Get malloheu biskoah blaoahusoh… Mar kred
Hun es eun anehon, fari e hra. — Harpet
Arnamb, ean e vehé bet er mestr, hemb arvar.
Énep t’emb, ni hun saù kenteh eit en diskar.
Er bobl e zou eiton hag er bobl e zou kriù.
Ur gir hempkin hag é vehé bet roué hiniù.
Peurkeh ! Glahar e tes… Me gonprén : kalet é
Guélet en hunéieu é téh, pe za en dé.
Ker braù e oent, hileih kaeroh eit er vuhé !
Ne lauskant ar ou lerh meit melkoni ha ké.
Mes cheleu : er harein e hres ?
M’er har.
Hama,
Ne glaskes chet ma tei de vout roué.
Perak ta ?
Er bobl e zou eiton, me lar d’oh : ind er har.
Judas… ne houies chet peger kriù é Sézar !
Lakamb penaus er bobl um saù ha get hireh
Um lak de vrezélat eit rein ur ranteleh
D’hou mestr, chetu er vro intañnet ha goleit
A hoèd, ha goahoh goah flastret édan en treid ;
Mar nen dé marù érauk…
Mar nen dé meit un dén,
Ia ; mes mar dé muioh…
Eit un dén ?
Ia.
Petra
E vehé ean, un Doué ? Chonjal e hres é ma
Te vestr un Doué, Judas !… Blasfémour !
Blasfémoùr !
Mé !… Pas, hui kentoh !…
A kosté, en ur seùel é zivrèh.
Deit ta de me sekour,
Spered me Mestr !
En ur gargein ar Bengaber muioh mui.
Satan, perak é klaskes té
Me lakat hoah de goéh é te laseu ? Té é
E huélan édan kiz ur béleg diragon
É klah, get te valis, treboulein me halon.
Te gonz t’ein ag en dén e garan er muian,
Mes, m’er guél mat, me inéan é, ia, me inéan,
E glaskes, mes m’hé goarn, n’hé bieues chet hoah.
Kerhet kuit, kerhet kuit, pelleit ta pé m’hou lah.
Diglommet en des é hrouiz ha mont e hra aben de Bengaber èl pe vehé é klah en tagein geton, mes hannen er hemér dré en diskoé hag en taul doh en doar ; Judas e goéh get un taul kri.
Peurkeh fol ! Pesort droug arfleùet e tes té ?
Peh spered e labour énous ? Mat e hrehé
Te vestr, mar dé ker kriù eit guellat er réral,
Skarhein eué a te inean er spered fal.
Mes des endro, des bean ! Sel, nen don ket Satan,
Mes béleg Doué, ur guir béleg ha chom e hran
É Jéruzalem… Pe vou deit te spered vat
Endro, un dé benak, Judas, cheleu mé mat,
Te houiou émen me havet… Kenevou d’is.
Me gleu, tostiktra d’emb, én hent, tud é tiviz.
Mont e hra kuit.
Dré en tu-ma kentoh, me chonj ; ni e gavou
En ur héli en aud un hent hag hur hasou,
Kent ma koéhou en noz, betak Bethsaïda.
Èl ma plijou genis.
En ur huélet Judas koéhet ar en doar.
Mes più é en dén-ma
Astennet ar en doar ? Kousket é pé petra ?
Klan marsé ?
Ramb en dorn dehon eit seùel…
Etal Judas hag en des distroeit é fas aben dehi.
A !
Unan ag en deuzek !… Judas é ! A ! men Doué,
Petra e zou arriù genoh, Judas ?
Klan é.
Perak nen doh ket hui get er réral ?
Fé ia !
Perak nen don ket mé chomet geté ?… Nitra.
N’em es chet sur erhoalh nitra ; mes chuéh e oen.
Kousket em es… Deit oh… Ur fal huné e hren…
Krénein e hres ; skontet é hoah te zeulegad.
Skontet !… Ia, guir mat é !
Mat e vehé lakat
Deur doh é dal, deur fresk ; taùein e hrei en tan
E zou en é ben.
Monet e hra eit kemér deur.
Pas… pas get te zehorn glan.
Ne faut ket t’ein… Iah on… Chetu mé é me saù.
Me hel kemér endro me hent… Kerhet ataù
É me rauk.
Mont e hret perchans èlomb eué
Betak Bethsaïda ?
Petra e vern d’isté
En hent e gemérein… péhouréz ! Péhouréz,
Hag en dra-sé te sel ?
O ! Perak é konzes
Té dohti get kement a rustoni, Judas ?
Deit é de vout hun hoér en dé ma pardonnas
Er Mestr hé féhedeu dehi. En ol enta,
En hur mesk, e zeli bout mat dohti brema.
Petra vern, Salomé !… Er ré pur a galon
E hra mat degas t’ein chonj ag er peh ma on :
Ur béhouréz…
Groñnet a splandér er pardon
En des reit t’oh er Mestr ! Me gleu hoah en dason
Ag é voéh, pe laras t’oh : « Moéz, hou péhedeu
E zou pardonnet ol. »
Ia, chetu é gonzeu.
Mes hag ind e zou bet kriù erhoalh eit gobér
Er peh e larent ?
O ! En diaul é e gleùér
Dré te vég ! Ne tes chet té-memb er chonjeu-sé !
Groeit em es, me lar d’oh, tuchant, ur fal huné.
Mes oeit é kuit… Klaskamb er Mestr, héliamb ean
Betak Jéruzalem… get en hirèh vrasan.
Soñnein e hrei kent pèl en ér en des choéjet
Eit streù er ranteleh e hortamb dré er bed.
Damb ar é lerh enta get konfians : arhoah,
Pe vou kriù, pe vou roué,… ni er harou guel hoah.
Mont e hra kuit.
Kerhet ketan, m’hou ped.
Pas, ar hou lerh.
Chomet hé unan.
Men Doué,
Pardon, Mestr… eun em es a fari, rak Hui é
En des ean diforhet eit gobér hou labour,
Mes me skont, pe huélan Judas, hou servitour.
En tenneris e goéh.
――
En Aviél. — Rah en dud e zèbras oa goalh… — Goudé bout golhet treid en apostoled, Jésus e zei endro doh taul ; ean e gemérou bara, er benigou, en torrou a dammeu hag e rei peb unan é dam d’en apostoled, en ur laret dehé : « Keméret ha dèbret : en dra-men e zou me horv… »
A viskoah Jésus e hanaùé er ré n’ou devehé ket kredet énnon ; ean e houié più en devehé ean guerhet : « Nem es chet hou choéjet deuzek ? Ha unan anoh e zou un diaul… »
Adal nezé mar a unan en dilézas… Kalet é kavent kredein é gonzeu : « Più e hel ou cheleuet ? »
Épad er loden-ma, en hoari e zou groeit én ur léh distro, étal Bethsaïda-Julias.
Sellet er boblad tud e zou doh hun héli,
Rabbi.
En hoand e zèbr ou haloneu gouli
Ha tuchant é koéhou arnehé en noz du.
Chuéh int.
Truhé em es doh er bobl, rak chetu
Tri dé mé mant elsé doh me héli, nañnet ;
Hag hiniù n’ou des mui tam magadur erbet.
Ne faut ket ma heint kuit ar iun : koéh e hrehent,
Ol — ker goann èl men dint deit de vout — ar en hent.
Più e hellou kavet en ur léh ken distro
Bouid erhoalh eité rah ? Un dezerh é er vro !
Guel e vehé enta, me chonj, laret dehé
Um streù, èl ma helleint, ind hag ou bugalé,
Er hérieu tro-ha-tro eit klah bouid hag eué
Lojeris eit en noz.
Mat erhoalh : kement-sé
Nen dé ket ret neoah… Reit dehé de zèbrein
Hui-memb.
Ni !… Mes émen é hellamb-ni prenein
Treu erhoalh a vara hempkin eit ou magein ?
Deu gant dinér ataù… — Judas n’ou rei ket t’ein —
E vehé ret kavet eit er bara hempkin.
Neoah ne badeint ket elsé bet er mitin,
Merùel e hrei, pèlkent érauk, lod anehé
Get en nan !
Pegement ou des ind étrézé
A vara ?
Ur pautrik en des seih baraen.
Bout zou eué geton tèr pé pedèr dluhen.
Nitra kin ?
Nann, nitra.
Degaset t’ein er péh
En des ha groeit d’er bobl azé ar er foen séh.
Ur hroèdur e dosta, seih baraen vihan geton ha pisked : ean ou lak dirak er Salvér : Hannen e bed arnehé.
Tad, me Zad, groeit e hues ol er bed a nitra.
Lakeit eué, m’hou ped, de greskein er bara
Etré dehorn er ré e zou chuéh ha nañnet.
Lakeit ean de greskein, me Zad, èl ma laket
Er gran, é pep toézen, d’um nivérein d’en han :
Eit ma veèt mélet dalhmat get peb unan
Plijéet genoh goalhein ol er ré en des nan
Hag e houlen bara… er bara ag en nean.
En tenneris kreis um zigor : guélet e hrér mirakl er bara.
D’hou pugalé koéhet ar henteu er vuhé
Reit e hues hou para kalonek, ô men Doué.
Er bara kriù, er bara glan
Deit ag en nean
Ni er goulen eit hun inean.
Goalhet, ô Tad karantéus,
Hun inean get bara Jésus,
Er bara kriù, er bara glan
Deit ag en nean,
Ha ni e gerhou, ô men Doué,
En tenneris kreis e goéh. Jésus ha deu pé tri ag en apostoled e zou chomet ar unan ag en téatreu bihan. En hoari e gandalh.
Rabbi, pesort burhud !… Hañni nen des mui nan.
Ou goalh ou des bet ol ha bremen ind e gan
Ou grad-vat t’oh, Rabbi… Ind hou klah get hireh
En ur houlen pegours é tei hou ranteleh.
E guirioné, é guirioné, me hlask e hret,
Nonpas eit er burhudeu kaer e hues guélet
Mes kentoh rak ma hues dèbret ha men doh bet
Goalhet get er bara em es reit t’oh. — Klasket
Nonpas er magadur dinerh hag e dremén
Mes er biùans e chom de virhuikin… Mab-dén
Er havou genein-mé, mar ven ataù gobér
Volanté Doué.
Laret penaus, Mestr, en hé groér,
Mar plij genoh.
En ur gredein er peh e lar
En Hani en des Doué davéet ar en doar.
Pesort merch e ret hui eit ma veèt kredet ?
Er bara, dré hou konz, en des um nivéret,
Guir é, mes hun tadeu, en des bet, ind eué,
De zèbrein ur bara soéhus deit a berh Doué.
Pas, Moïz nen des chet reit t’oh er guir bara
Deit ag en nean… Hannéh, me Zad hempkin er ra.
A ! A !
Er bara-sé, Rabbi, plijéet genoh
Er rein d’emb, eit ma vou hun buhé nerhusoh.
Mé é er BARA biù… En nemb e zou genein
Nen devou jamés nan… Er ré e ven kredein
Énnan, n’ou devou ket séhed. — E guirioné,
M’er lar d’oh hoah ur hueh, er bara biù, MÉ é.
Mar nen dé ket ur fol e gleùan, soéhet on !
Me gonz eit ol er ré e zou pur a galon.
Rabbi ? cheleu e hramb… Hui é er BARA biù
Dichennet ag en nean… Hur fé e zou ker kriù
El men dé bet biskoah.
Pas, ne gredet ket ol !
Ne houiet ket er peh e lar bremen er fol ?
Ean é er bara biù dichennet ag en nean !
Mes ni en hanaù mat !
Ia sur.
Petra é ean ?
Mab ur halvé !
É dad e zou marù, mes é vam,
Mari, e chom ataù é Nazareth.
Ur bam
É er hleuet elkent é laret é ma deit
Ag en nean !
Orgueil é, ag er pen bet en treid !
Perak é kaset hui kement a drouz ?… Mé é
Er bara hag e hel rein d’oh er guir vuhé.
Hou tadeu guéharal en des dèbret eué
Bara en nean, er mann, én dezerh… Peah dehé !
Marù int rah !… Mes chetu, é tichen ag en nean,
Bara, bara neué deit ag er bled guennan :
En hani en dèbrou ne varùou ket.
Biskoah
Hañni nen des laret treu ken divalaù hoah !
BARA en nean, ME é… En hani en dèbrou
Ne varùou ket : eit birhuikin ean e viùou.
Blasfémour ! Miliget ! Cher te vég !
Kol e hrant
Er spered, sur erhoalh.
Hun skontein e glaskant !
Er bara e rein d’oh e zou me horv.
Petra !
Penaus é hel ur horv troein elsé de vara ?
Ean e rehé é gorv de zèbrein !
Ne houi ket
Mui anehon petra e lar !
Nann, penveudet
Hun es ean !
Pehed é er cheleu !
Ia, pehed !
Mar ne zèbret me horv, mar ne ivet men goèd
N’hou pou ket er vuhé énnoh ! Me horV e zou
Ur guir biùans, men goèd ur guir ivaj.
Revou
Miliget !
En hani e zèbr me horv ; en nemb
E iv men goèd, hannéh e chom énnan ean-nemb,
Ha mé énnon… Chetu er BARA dichennet
Ag en nean. En hani en dèbr ne varùou ket.
Biskoah é mem buhé n’em es chet hoah kleuet
Blasfémeu ken eahus !
Goab e hra !
Goab e hret
Ag er bobl !
Er Salvér e bella.
Ag er bobl ?… Guelleit en des neoah
Er ré klan !
Reit en des magadur d’er ré iah !
Ur lorbour é, ur fol !
Ni e gred ol énnon !
Sellet ta me hroèdur, iaheit é bet geton !
Trugèré, mestr.
Ean é en des lakeit buhé
É men deulegad marü : bremen me huél en dé
Ha d’en hani er groa me lar me haranté.
Lakeit en des é zorn arnan hag a houdé
Me gerh.
Ha mé me gonz.
Ean é en des reit t’ein
Er hleuet.
Jésus e zou deit endro.
Rabboni, lausket ni d’hou mélein :
Er Hrist oh !
Er Mési ! Er bara !
Jésus e bella hoah get Simon-Pièr ha Iehann.
Ne hues chet
Konprenet mat enta é gonzeu meliget ?
Ha hui e garehé en dèbrein biù ? Chetu
Er peh en des neoah keniget en eutru
D’er ré en devou nan !
Kig hag eskern ha goèd,
Dèbret, ivet : kriùat ha lartat e hrehèt !
O ! Pesort tud, men Doué ! Diauled !
Diauled ? Ean é
En diaul ; n’er guélet ket ?
Ha hui e garehé
Memb er ré hardéhan anoh en dèbrein biù ?
Pas, pas !
Chetu neoah er peh e houlen !
Più
E grogou er hetan énnon ?
Guel é hoah t’oh,
Me zud vat, hun cheleu, ni, hous amied kouh,
Hou péléan…
Simon-Pièr ha Iehann e za éndro.
Diauled !
Cheleuet ni kentoh
Eit er fol-sé !
Ur fol !… Hou Mestr ha memb muioh.
Petra e vehé ean open ?
Hou Mési !
Hag hou Toué !
A ! Perak ne goéh ket er gurun arnehé !
Kerhet kuit, mar nen dé ket hou chonj en héli
Meit en ur streù én dro dehon er hazoni.
Kerhet kuit, doktored ha hui eué, ia, hui
Hag e heij hou penneu azé ! Ne hues chet mui
Fé erbet ! Kerhet kuit !
Malloh en nean arnis !
Arnoh rah !
Tud dañnet !
Lorberion !
Penneu krouis !
Mont e hrant kuit, get ur lod bras a zisipled Jésus ; kent pèl ne chom ket mui meit en apostoled endro d’ou mestr.
Mont e hrant ol érauk !
Iehann, un dra vat é !
Ia, er pel um ziforh a zoh er gran elsé.
Ha hui, men dilezel e hreèt, hui eué ?
Ni, Mestr, hou tilezel ! Kentoh kol er vuhé !
Aben de biù enta é iehemb ni nezé ?
Hui e hues — hui hempkin — konzeu er huirioné.
Deusto ma nen don groeit meit a zoar hag a bri,
M’hous hanaù eit me mestr, eit er Hrist, er Mési,
Mab Doué… Kredein e hran énnoh hag ér bara
Grateit t’emb…
Eurus ous, Simon, mab Jonas ; ia,
Eurus ous ? Nen dé ket nag er hig nag er goèd
En des gellet rein d’is kement-sé de houiet
Mes me Zad ag en nean. — Ha mé, me lar mé dis :
Te zou Mén hag arnis me saùou me Iliz
Hag en ihuern, deusto d’é nerh ha d’é gounar,
Ne hellou jamés dont de ben ag hé diskar.
De rah en apostoled.
Pilérieu me Iliz, chomet oh en dro d’ein,
Hui ahoél !… Ne hues chet, èl er réral, troeit kein
D’er labour e chom hoah de hobér ; hui zou hui
Me amied, me ré karetan !…
Hui er goui
Guel eidomb, Mestr.
Deit é en ér de huélet splann
Pesort labour em es de rein d’oh ; en emgann
E vou ret t’oh andur…
Konzet, Mestr, hou cheleu
E hramb.
Mont e hreèt, hemb eun, dré er mézeu,
Er hérieu, dré gement léh ma vou tud tolpet,
Ne vern émen, ar er paùér, doh en uéled.
Hui e larou en treu soéhus e zou arriù,
En treu men doh bet test anehé — ha get più
É mant bet groeit ; er peh e zigoéhou eué
En amzér de zonet, hui er larou dehé.
Er peh e arriùou ? Nen dé ket achimant
Er bed é ?… Konz e hremb a gement-sé tuchant
Etrézomb.
Nann : ur bed e varù, mes un aral
E saù ; ean er guélou en nemb ne vou ket dal.
Laret er peh em es disket t’oh ; arriù é
En amzér de bredég en aviél neué.
Laret d’en ol : eurus er ré peur a spered,
Er ré dous, ol er ré en des nan ha séhed
D’er mad, — eurus er ré truhéus, er ré glan ;
Eurus er ré e gar er peah… Dehé en nean !
Penaus é hellemb-ni konz èloh, Mestr ?… Allas,
Ne houiamb ket nitra meit laret ia ha pas.
Ne glasket ket er peh e vou ret t’oh predég.
Me Spered e lakei er girieu en hou pég
Hag e gonzou get hou tiùés hag hou téad.
Penaus, Mestr, é vemb ni digeméret ? Peh stad
E hrei en dud anamb ?
Hui e skoei ar en nor
En ur laret konzeu peahus ; en nor digor,
Kerhet én ti ha, get grad-vat, keméret rah
Er peh e vou reit t’oh… — Cheleuet hoah :
Mar doh lakeit ér méz, heijet ar en trezeu
En ur vonet érauk, en huan ag hou poteu
Ha laret : « Miliget er ré ne vennant ket
Cheleu er huirioné pe zason dré er bed. »
Arriù é eit en ol en ér de vout guentet
Èl er gran ér hloérieu ha ma veint diforhet.
Té, Simon, te vou té er mestr ag er vanden.
Lausket em es eit hous héli, Rabbi, er len,
Me len karet, duhont, mem bag ha me roédeu,
Me zi ha me mammeg, rah me zud, rah me zreu,
Rak gounidet e hues, eit perpet, ô men Doué,
Me halon, ranjennet dré nerh hou Karanté.
Hui eué, hou choéjet em es, Jak ha Iehann,
En neu vrér… Nen doh ket, m’er goui, speredeu goann.
Er goèd en hou kalon, kriù èl er guin neué,
E verù en ur lakat gurun en hou puhé.
Hui um lakei én hent… — Té, hag e zou hanùet
Jak eué, me handerù dré er goèd hun es bet
Get er memb gourdadeu, — té, Andreù, brér Simon.
Prest omb, Mestr.
Té Filip, té, Maheu.
Mestr, prest on.
Bertelamé, Thomas ha Simon a Gana,
Prest oh eit er labour em es grateit t’oh ?
Ia,
Prest omb, Mestr.
Té, Thaddé, mab Alfé, ne tes chet
Reskondet hoah ?
Prest on… Hui er goui, Mestr karet.
Chetu hui en dro d’ein enta, me méderion.
Hous hanùeu e zou rah skriùet é me halon
Eit er vuhé… er vuhé-men hag en aral !
Hui hag em es galùet de anbrug er réral
Kerhet… ur vah hempkin en hou torn, er boteu
E zouget doh hou treid, hag er guskemanteu
E hues bremen doh hou tiskoé ; kerhet elsé
En ur bredég d’en ol lézen er beuranté.
Aneù é er bléad, en doareu e zou bras
Mes er labourizion nen dint ket stank, allas !
Sellet un dra hempkin, Mestr : hun volanté vat.
Mes petra e cherrou méderion hou pléad
Eité ind-memb ?
Pas kalz a leuiné… lod-kaer
A boénieu e gaveint é kerhet ar me lerh.
Béet fur èl en aeron ha dous èl er hlommi
Rak m’hou kas èl deved én un tolpad bleidi.
Mes mar tèbr er bleidi en deved, Mestr ?
En oén,
Pen dé marù, ne zouj mui nag er blei na mab-dén.
Ha hui eué doujet er ré e lah, nonpas
Er horv, mes en inean… — En dud en devou kaz
Dohoh ; ind hou skleijou dirak ou barnerion
Hag ou rouañné, èl ma hrér d’en dorféterion.
Ne grénet ket ! En nemb en devou, ar en doar,
Me hanaùet ha reit testoni d’ein, m’er har
Ha me rei testoni eué dehon, pe vou
Un dé dirak me Zad ; mes er ré e nahou
Me hanù dirak en dud, m’ou nahou mé eué
Dirak me Zad.
En nemb e rei d’oh é vuhé
Pesort gobr e hellou ean gortoz ?
Dont e hrei
Un amzér ma veèt, a zeheu hag a glei,
É ranteleh me Zad azéet en dro d’ein
Hag er gloér — gloér hemp par en nean — doh hou kroñnein.
Israël nen des chet mui roué erbet : hui é
E vou, ar en deuzek tribu, er vistr, un dé.
Mestr, ne hues chet hanùet nameit uinek ; sellet,
Tolpet omb en dro, d’oh.
Perak ne dostes chet,
Judas ? El er réral eué galùet ous bet.
Chetu mé, Mestr.
Mat ! — Eidoh hui, cheleuet !
Dont e hrei un amzér — tostat e hra — ma vou
Guerhet hou mestr.
Guerhet !
Ia, unan er guerhou
Hag er lakei étré dehorn en dud eit ma
Vou lahet !
A ! Pas, pas… Kement-sé…
Taùet ta !
En ihuern é hou saù elsé énep d’er peh
E zou ret… Ia, ret é, m’er lar d’oh hoah ur huéh,
Ma varùou Mab en Dén eit ma huélou en ol,
Memb er ré hag e glah kement hiniù er hol,
Penaus er garanté ne hel ket bout brasoh
Eit én hani e ra betak é vuhé d’oh.
Peger mat oh, Rabbi !
Bremen, mem bugalé,
Deit ar me lerh.
Mont e hrant kuit, ol, meit Iehann ha Judas.
Judas… perak é ouiles té ?
En tenneris e goéh.
――
En Aviél. — Er Mestr e laras hoah : « Doh più é ma hanval en dud ag en amzér-men ? Doh bugalé, azéet ar er paùér hag e gri en eil d’égilé :
Ha ne hues chet krollet.
Kañnet hun es t’oh guerzenneu glaharus,
en apostoled aral, er vugalé, er mammeu.
Er mammeu e zou klutet, duhont ha dumen ; er vugalé e hoari.
ER VUGALÉ, d’er mammeu.
Ni hun es soñnet soñnenneu bourus,
Ne hues chet hoarhet.
Ni hun es laret treu melkonius,
É ta er blei, é ta, é ta !
Émen é ma, émen é ma ?
Er ré getan
É ma duhont, é ma duma !
A ! A ! A !
Ridek e hrant èl érauk er blei, mes ind e za kentéh éndro hag e gan, peb unan é lakat é vreh endro de houg é vam.
Honnen é me mam, er vam e garan
Er muian ér bed.
Hi e zihuennou doh er blei fallan
E ta er blei, é ta é ta !…
Èl ihuéloh.
Epad en amzér-sé, Iehann e zibouk ar unan ag en tréatreu bihan.
Fé, soéhus é men dint é chikañnal dalbéh
Eit gout più en devou un dé er hetan léh
En hur mesk.
Jésus e zisoh, en apostoled aral en dro dehon.
Più é, Mestr ?
Unan ag er vugalé e zou deit, en ur ridek, ag en téatr kreis ar en téatr bihan hag ean um gav dirak Jésus.
A ! Chetu !…
D’er hroèdur, en ur lakat é zorn arnehon.
Me hroèdur,
Ne zoujes chet, n’ha pou droug erbet de andur.
Tosta.
D’en apostoled.
E guirioné, mar chomet èl men doh,
Ne vou ket léh erbet ér baradouiz eidoh.
En nemb um hroei bihan èl er hroèdurig-ma
Hannéh e vou én nean er hetan anoh ; ia,
Er bihannan e zou amen en ihuélan.
Mont e hrant ol ar en téatr-kreis.
Hañni ne houlen ket più vou en devéhan !
Epad men dint é trezein ag ur léh d’en aral kleuein e hrér :
{{Kreizañ|ER GANNERION
Più é hanneh e za get doustér aben d’oh,
O bugalé ?
Più é hanneh e za, get splandér en é vroh ?
Jésus é.
Er mammeu e saù. Er vugalé e za get hirèh én arben de Jésus : ind er groñn.
A ! nag a vugalé ! Petra e hret ? Pelleit !
Kenteh ma hun guélant é mant étré hun treid.
Lausket ind de dostat, rak, m’er lar hoah ur huéh,
En nean e vou dehé.
Ret é plégein dalbéh !
Beniget ind, Jésus.
Mem bénoh arnehé
Hag arnoh hui !… Maleur d’en nemb e glaskehé
Skandalizein unan ag er ré-men e gred
Énnan ! — Guel e vehé dehon, er meliget !
Bout taulet ér mor don get ur mén doh é houg !
Mem bénoh arnoh rah hag ar er ré hou toug !
De unan ag er vugalé.
Mes té, ne dostes chet ?
Nen des chet anehon
Mam erbet. — Nann. — Droug en des d’é galon.
Hoand en des.
M’em es mé, me mignon, ur bara
Ha nen des hoah hañni tanoeit ar en doar-ma.
Er bara-sé, en ol en dèbrou, memb er ré
E zou bihan èloh — ha nañnet èlousté. —
Hag er ré en dèbrou, jamés ne varùeint mui.
M’er rei d’oh, bugalé, d’en éled ha d’oh hui.
Er bara kriù, er bara glan… etc.
En tenneris e goéh.
――
En Aviél. — « Petra e vehé guel un dén a hounid er bed abéh, mar kol é inêan ? — Petra e drokou ean eiti ?… — Mab en Dén sur erhoalh e ia reve er peh e zou bet skriùet anehon, mes maleur neoah d’en hani er guerhou ; guel e vehé bet dehon nepas donet ér bed !… — Ne faut ket torrein er bar hag e zalh hoah kals pé bihan doh en troèd ; na lahein tré er holeùen pe voged hoah. »
Epad er loden-ma, en hoari hum zalh de getan étal ti hag arlerh étal bé Lazar, é Béthani.
Bengaber, kollet omb, me lar d’is, — kerklous é
Laret, ne vern penaus é ma, er huirioné.
Nen des chet de hourén get hannéh… E gonzeu
E za, èl tauleu foet, de skoein hur goal-décheu,
Ken nerhus ma ruamb get er skont hag er méh :
Bengaber, nen des chet de hoari get hanneh !
Hipokrited, aeron, béieu guenneit, karget
A vreinadur, chetu penaus é omb hanùet
Geton, — hag eit diskoein é ma guir kement-sé,
Mirakleu, mirakleu, a zornad, tro en dé !…
Ne faut ket kol kalon, Abdias… Me chonj mé
Penaus é tigoéhou kent pèl, hiniù marsé,
En ér en des merchet Doué ean-memb eit diskar
En dén-sé !… Ne hel ket Doué chom pelloh bouar
De bedenneu er ré e chom ataù staget
Doh er lézen en des é servitour karet
Moïz reit d’hun tadeu, guéharal, ag é berh.
Me houi erhoalh bout zou bredér d’emb hag um huerh,
Tud dihouiek pé goann, lorbet, hemb ne houiant
Na penaus na perak merhat… Kredein e hrant
Ou des kavet ur roué hag e reneùéou
Ranteleh Israël !…. Lauskamb ind !…. Mes bout zou
E mesk en dud en des er roué-sé diforhet
Eit bout un dé er vistr ar ol é sudarded
Unan hag e vou és de hounid.
A !
Ean é
E huélan é tostat… Um den ta a kosté.
Abdias e ia kuit.
Perak é hoarhes té, Judas ?
A !… Hui !…. Petra !
Ne hoarhan ket ! Me hoarh ? Hoarhein e hren ?
Meit ia.
A !… — Nen des chet neoah é me spered chonjeu
Goal vourus !
Perak ta ?
Più er goui ?… Hunéieu
E hran dalbéh, dalbéh…. hemb arsaù ; dé ha noz
Me huné… Me dremén men déieu é hortoz.
É hortoz ?
Ia, dalhmat, hemb dichuéh, me horta
Petra e hortes té elsé ?
Er peh e za !
Er peh e zei tuchant, arhoah….. Più houi petra
E zei ? Doué er goui, ean ! Ne huélamb ni nitra,
Nann, nitra en hur rauk ; chetu perak hañni
Ne houi petra e hrei pé ne hrei ket ; — na ni
Nag er réral perchans ne houiant, fal pé mat,
Er peh e hreint goudé ! Guel é gortoz dalhmat !
Petra e hortes té bremen ?
Er Mestr.
Deit é endro
Ag er Galilé ?
Ia, deit omb rah ar un dro
Geton ; mes, ar en hent, un dén hun es kavet
En des reit t’emb doéréieu fal, hag ankinet
É bras er Mestr ; glahar en des, mes dont e hrei,
Ne houian ket pegours, ha Lazar e huellei.
E huellei ? Mes…. marù é !
Marù é !… Marù é Lazar !
Chetu piar dé men dé é gorv é troein de zoar !
Ami guellan er Mestr en des gellet merùel !
Ean ker iouank ! ker iah !… Men Doué, pegen tioél
É en treu en dro d’ein !… Pesort taul ! Lausket mé !
En noz e gresk… mougein e hran énni ! En dé
E zou oeit kuit enta ? Émen é ma en héaul,
En héaul, er leuiné, get er splandér e daul
Ar er béieu guen-kann duhont ér flangen kloar !
Te vestr eué, Judas, e varùou !…
Ean er lar
Liés erhoalh !… Hama, marùet enta ! Mal é
Ma vou gouiet anfin più é ean, dén pé Doué !…
Goudé un herradig.
Lazar hag e oé ker karet geton, ker mat
En hur hevér, un dén ag en ihuélan stad
Neoah ! Lezel Lazar de verùel pe hellér
Er guellat get ur gonz, rein d’é hoér…. d’é ziù hoér
Er glahar-sé d’er hol, pe splanné er muian
É iouankis é bleu !… Pas, dré splandér en nean,
Ne huélan ket mui sklér én hent e hélian !
Judas, laret em es d’is émen é choman.
Des, pe vou ret, hemb eun erbet, de me havet.
Iehed mat t’is, Judas !
Ha d’oh eué, iehed !
Bengaber e ia kuit. Jésus e dosta get lod ag é apostoled.
Er Mestr, chetu er Mestr !
É tostat de Jésus.
Laret ou des : « Marù é
Lazar ».
Pas, kousket é hempkin.
Chetu piar dé,
Mestr, men dé é vreinein é tioélded er bé.
M’en dihouskou.
Mes mar dé marù… brein ?
Guelarzé !
Guelarzé ?
Ia, kriùeit e vou elsen hou fé.
Rabbi, Rabbi, mar plij genoh, hou péet truhé !
Pe veheh bet amen sur erhoalh hur brér-keh
Ne vehé ket marùet !
Revou genoh er peah !
Resusitein e hrei en hani e ouilet.
Ean e resusitou ér vuhé de zonet,
Ia, m’er goui mat, Rabbi, mes…
Me zou er vuhé.
Ne vern più e gredou énnan, nag é vehé
Marù, e viùou.
Aben d’en ol.
Ha hui e gred ol kement-sé ?
Me gred, Mestr, ia, me gred penaus é ma hui é
En hani e hortamb, er Mési…
Rabbi ! A !
Perak nen doh ket deit koursoh ?
Ouilein e hra.
Sellet !
Hur brér perchans e vehé bet hoah biù.
Ouilein e hra.
Un dén e huél mat peger kriù
E oé é garanté eit Lazar.
Un dén é
Èl er réral, sellet ! Ean e ouil… Hag un Doué
E hellehé ouilein èlomb ni ? Pas.
Émen
E hues hui ean lakeit ?
Deit, Mestr.
Tremén e hrant ag en téatr bihan ar en hani kreis.
Krénein e hren !
Pe vehé bet oeit kuit hemb rein ur sel d’er bé !
Lamet er mein !
Guélamb.
Rabbi, chetu piar dé
Men dé bet dichennet én doar… Blazein e hra.
Ne dostet ket d’er bé pe zigorou.
Petra !
N’em es chet laret t’oh penaus, kent ma koéhou
Eit mat en noz ar er ré varù, hui e huélou
Gloér Doué é ligernein ?
En ur seùel é zeulegad aben d’en nean.
Me Zad, trugèré d’oh
Rak ma hues cheleuet me feden ; rak men doh
Eurus de me cheleu é pep léh ha dalhmat.
Nen dé ket eidon-mé en hou pedan, me Zad,
Mes eit er bobl e zou amen, — eit ma kredou
É ma Hui é en des men davéet… Revou
Guélet peger kriù oh !…
aben d’er bé.
Lazar, ér méz !
A ! A !
Guélet e hrér Lazar é seùel ag er bé, guen-kann.
Rabboni, Rabboni, pesort tra ! Pesort tra !
Dirak ur gonz hempkin
Er marù en des pléget.
Revou mélet
De virhuikin
En hani en des reit de Lazar er vuhé,
Revou mélet get karanté
En tenneris e goéh.
――
En Aviél. — « Hanneh e oé er haretan get Jésus… »
Epad er loden-ma, en hoari e vé groeit ér memb tachad el er loden naù : dirak ti Lazar, é Béthani.
Mestr, hui e gonz dalbéh ag hou Tad ; m’er hlah, mes
Ken tioél é en treu en dro d’ein !… Eun em es
A fari, Mestr…
Me zou en HENT.
Mestr, hui e lar
Treu soéhus ha nen des chet hoah kleuet en doar.
Mé, ou gortoz e hren er honzeu soéhus-sé
Hag ou cheleu e hran perpet get leuiné,
Rak ma kreskant énnan nerh mem buhé !… Neoah,
Réral, tro-ha-tro d’emb, ou dispriz hag ou nah.
Ind e nah hou konzeu a zivout en doustér,
Er burted… Ind ou nah, hag ou hleuet e hrér
É nahein memb hag é tispriz er garanté !
« Inourein Doué a zianvéz, treu erhoalh é,
Emé ind ; ne gleu ket boéh erbet anehon
Nag é ouilein nag é kañnein en hur halon.
De betra hé digor énta ?… » — Er honzeu-sé
E gresk en noz énnamb !
Me zou er HUIRIONÉ.
Nen dé ket treu erhoalh, Mestr, hanaùet en hent
Hag héli er sklerdér e rei d’en nemb e sent
Doh hou konzeu… Goann omb !… Me ven… ne hellan ket !
Me saù… me goéh endro !… — Un dra e vehé ret :
Un dorn eit hun seùel, hun sekour, hun harpein !
Pe vein koéhet, Rabbi, più e rel en dorn d’ein,
Più ?
Mé zou er VUHÉ !… Deiton eit hé rein d’oh,
Eit m’hou pou hi, ha m’hou pou hi dalbéh kriùoh.
A ! Pen dé guir é ma en treu elsé, chomet
Enta dalhmat genemb… Er véléan, sellet,
Ne guhant ket er haz ou des dohoh. — E klah
Lakat en dorn arnoh é mant : er haz e lah !…
Arriù é, Mestr, en ér ma saù en tioélded
En dro d’emb : ér en noz ha marsen ér er goèd.
Mestr…
Eit en ér-sen é é tan. — Er gran gunéh,
Mar ne varùant, ne hellant ket doug frèh.
Hui hag e ra endro d’er ré varù er vuhé,
Hui, er Mési, er Hrist, hui e varùou !…
Ret é
Ma vou skoeit er bugul ha ma vou en deved
Dispartiet duhont ha dumen dré er bed ;
En deved hag e gleu mem boéh, hag e héli
Men guialen, e ia get ou hent hemb fari.
Mes dont e hrei kent pèl un dé ma ne vein mui
En ou mesk…
Eit kuitat hous amied, Rabbi,
Gorteit ahoél ma vou saùet hou ranteleh,
Ma vou bet brezéleit ha ma vou deit er peah.
Lausket ni d’hou tihuen… Più e gredou énnoh,
Più hou karou, ia, più hou karou, mar nen doh
Ket mui genemb ?
Cheleu !… en treu-sé ne badeint
Meit un amzér, me mab : fonabl é treméneint ;
Mes me zeli ivet er halis e ganpen
Me Zad t’ein… Ne dalv ket er boén klah um zihuen
Doh er peh e zou ret.
Allas !
Én attretan,
Kerhet, Simon ha té, betak er gér tostan.
Hui e gavou ino staget doh dor un ti
Un azen hag é vam ; betak bremen, hañni
Ar en azennig-sé nen des chet hoah krapet.
Distaget ind ou deu ha mar bé goulennet
Genoh perak, hui e larou er honzeu-ma :
« Er Mestr en des dobér anehé ». — Ké enta !
Ha bremen… ha bremen… me Zad, sekouret-mé,
Eit ma vou groéit é me hevér hou volanté !
En tenneris e goéh.
E huéler.
PREHÉSION ER LORÉKentéh ma tigor en tenneris, kleuein e hrér er han é tont a bèl bras ; kent pèl, guélet e hrér en dud, er ré bihannan ketan ; lod e asten ou dillad ar en doar, lod aral e daul bareu glas ar en hent. Kerhet e hrant, bareu geté en ou dehorn, en ur gañnein. Jésus e zou ar un azen konduiet dré sant Iehann.
Hozanna !… Hozanna !
Gloér d’en hani e za
Get doustér ha truhé !
Hozanna ! Hozanna !
Gloér d’en hani e za
D’hun salvein a berh Doué !
Jérusalem, Jérusalem,
Chetu te Roué, er Roué hemp par,
En des gorteit ker pèl en doar
Get un hireh lan a hlahar.
Jérusalem, saù, ligernus !
Splann èl en héaul é kreis en dé !
Chetu te Roué
En tenneris e goéh aveit mat.