Kanaouennou Kerne/a-bezh

Yann Gere

Kanaouennou Kerne

Société de la Presse catholique, 1900
Skrid a-bezh

Kanaouennou

Kerne

BREST, IMPRIMERIE RUE DU CHATEAU, 4

A. KAIGRE, Directeur

KANAOUENNOU KERNE

Kanaouennou

Kerne

BREST

Imprimerie de la Société de la Presse Catholique

4, Rue du Château

A. Kaigre, Directeur

————

MDCD

EUR GER ARAOG

————

Da genta, ne sonjen ket scriva, ’vit difenn ar pez ’ zo merket e’l levr-ma.

Da galz tud e’m eus lennet ar fablennou, da galz all e’m eus canet ar guerziou hag ar c’hanaouennou ’zo e’n-han. Oll int bet kavet, bep tro, deread meurbed hag, atao, oun bet aliet d’o c’hass da voulla.

Goulscoude, meur a hini, marteze, a gavo abek.

Lod a raio faë — « Sorc’hennou ! a livirint, traou netra ! Da ober petra o lakat war baper ? »

Lod all a skrijo pa welint eul levr scrivet e-gis ar Gonidec. Ker kustum int da lavaret droug divar benn an Aotrou keaz-se, ma credont bea lammet, evit biken, he hano deus al levriou brezonec.

⁂

An traou ’ zo e’l levr-ma, ’ zo bet scrivet, pell amzer ’ zo. An hini ’n deus ho scrivet a zo maro. Epad he vuez, e’n doa eun teod lemm, hag e bluen, a flemme ’vel eun douchenn fouet. Mez ne savo ket evit difenn ar mod e’n deus kemeret da scriva ar brezonec. Rag-se potred ar grammadeg, a vezo tud sot ma teuont da grial ha da sponta.

Evit ar re all, ar re a raio faë var an traou ’ zo contet el levr-ma, e tegasin da zonj deus geriou laret gant an Aotrou Gwillou, hag ho deus kavet, sur oun, caer evel ar wirionez :

Heb eur begat pebr hag olen
Eo meurbed goular ar zouben.
Er ghiz-se ma noc’h eus bemdez
Nemet labour tenn hag encrez
E vo divlaz ho terveziou :
Red eo [caout] plijadur aviziou.

Al levr-ma n’e ket great evit bea lennet e’n ilis, epad an oferen ; n’e ket great, zoken, evit bea lennet, e stern an daol, an tokou divisket, evel pa lenner Buez ar Zænt pe An Aviel.

Great eo evit bea lennet e korn an oalet, goude coan ha goude ar pedennou, pa jommer da domma e kichen an tan ha da gonta conchennou, epad ar goanv. Great eo, c’hoas, evit bea canet dre ar parkeier, epad an anv, evit lakat an dud a ranc labourat ho eost a-zindan an noz, da vea laouën ha da ancounec’haat o scuisder.

Caout levriou canticou ha levriou devot a zo mad ; n’eus netra guelloc’h, zoken. Mez ma na ve canet mui na soniou na guerziou, e’n hor bro, Breiz na ve ken Breiz.

Breizis a gâr an traou devot :

« Lâr dîn, anaout a rez ar vro
A gar he giziou koz, ato.
E leac’h ’ peder c’hoas en ilizou
Hag er vered var ar beziou ? »

Mez carout a reont ive soniou ha guersiou

« Lâr dîn, anaout a rez ar vro
E kaner guerzio ha sônio
E tal ar fornigol, bep nos
E koun oberiou ar re gos ? »^[1]

Ar vro-ze eo Breiz-Izel.

⁂

Al levr-ma ’ zo great, ive, evit rei sonj da re all, dre ma cavint sôniou coant ha guerziou caër, d’ho dastum ha d’ho miret. Nag a draou deread, great gant ar Barzet, a zo collet, siouaz ! abalamour n’int ket bet casset da voulla ! Ma vije bet cutuillet oll sôniou ha guerziou an Aotronez Gwillou, Pouliquen, Queinnec, Guizouarn, Herri ha n’ouzoun pet all, nag a vleuniou caër hon dije bet, hirio, e levr ar Barzonec.

Ouspen-ze, en amzer vrema, ar scoliou, skignet e peb parres, a ra brezel d’ar brezonec. Mil aon ’ zo na rankfe iez hon tadou kala dirag iez Bro-C’hall. D’ar vugaligou e’r scol e ve desket sôniou gallec. Ar zôniou-ze a ganont c’hoas pa vezont deut e’n oad.

Erruet eo bet gan-hen mont da veur a eured. Bep tro, pa vije debret lein, an dud yaouank en em lakae da gana. Mez, morse, na meus klevet cana eur ganaouenn brezonec. Ato, sôniou scrivet, peur-liessa, e gallec saout hag a vije, alies, siouas ! gual dizoare ho anaout. Sûr, ma ve roet da Vreizis, sôniou ha rimadellou caër, e brezonec iac’h, ’ ve losket a goste kos canaouennou ar C’hallaouet hag e c’helfemp laret neuze ’vel ar barz :

Keit ’ vo gerrek en aod ar mor
’Kano ar barz war dreuz he zor,
Bepred, eo iez koz an Armor.

————

KENTA LODEN

CANTIKOU

ITROUN VARIA ’R FOLGOAT, KURUNET

————

Diskan

Santez Mari, Mamm Jezuz,
Hag hor Mamm venniget,
Mil bennoz d’an deiz eüruz
M’ho kuelomp kurunet ;
Bremañ petra da c’hortoz
Ha petra da c’houlen
Nemet c’hoaz, e’r Baradoz,
Gueled ho kurunenn.

Ia, Guerc’hez, holl e tridomp ;
Ha penaoz ne rafemp ?
C’houi zo eur Vamm evidomp,
Biken, n'ho tilezfemp ;
Ouz Breiz-lzel pa zellit,
A bep tu tro var dro
Sklear hag anat e velit
Oc’h Rouanez hor bro.
 
Ama guech all e veve
Eur paour, berr a spered ;
Goude poania, ne zeske
Netra, koulz lavared ;
Daou c’her : « Ave, Maria »
Setu he holl beden ;
Mez n'eane d'ho c’hana
Divar skourr be vezen.

Var he vez, eul lilien,
Eun deiz, zo diouanet,
Hag e'n aour, var bep dellien,
Lizerennou scrifet :
Peden vad ar jervicher,
Ken douget d'ho meuli,
Ho poa moullet, Mamm dener,
Var bleun guenn al lili.

Goude beza ho pedet,
Noz deiz e’n he lochen,
Foll ar c’hoat hen deuz roet
He hano d’an dachen :
Hag e leac’h ar bod lili,
Hirio zeuz var he vez
Eur japel gaër, hag e’ n-hi
C’houi a zo Patrounez.

Hon tud koz, gant ho c’hizel,
Ho deuz dantelezet
Mein galet an ti santel
Zo d’heoc’h ama savet ;
Ha, da guzed blounsadur
Morzoliou digristen,
Ni d’hon tro, gant plijadur,
A brof hon aluzen.

Ouspenn, e’n hor parreziou,
Ho poltred a gavomp,
Hag, e’nhon tiegeziou,
Bian ha braz ho pedomp ;
E’n distro (burzud eüruz !)
Ni vel, a zioc’h hor penn,
Astennet ho preac’h nerzuz
D’hon harpa, d’hon difenn,

Her goûd a rit. hor buez-ni
A zo poaniuz meurbed ;
D’al labour, heb damanti,
Ni rank staga bepred ;
Ha goude c’houezi bemdez
Da c’hounid hor bevanz
Ne jomm ganheomp ken danvez
Nemet hon Esperanz.

Kalz ho deuz brasoc’h madou,
Kaerroc’h deskadurez ;
Ni hon deuz iez hon tadou,
Ho feiz, ho c’harantez ;
Ni a gar, e Breiz-Izel,
Hor Brezounek, hor feiz,
Koulmet ho daou, Mamm zantel,
Gant hoc’h hano, e kreiz.

C’houi her goar, ho kurunen
A zeu a berz ar Pab ;
Hen eo tad ar gristenien,
Hen eo Vikel ho Mab ;
Ni n’hallomp nemet pedi,
Hor peden zo dister ;
Pa zeo nerzuz hoc’h hini,
Harpit Kador Sant Per.

Bennoz d’hon Eskob nevez
Hen deuz ho kurunet ;
D’hezan ha d’heomp-ni, Guerc’hez,
Roit ho skoazel bepred ;
Ha pa zeuio ar mare
Da vond da velloc’h bro,
Evit paea d’heomp ho tle,
Hor c’hurunit d’ho tro.

Evit kimiada

Brema, Guerc’hez venniget,
Ni guita ho tachen.
Gant esper mad eo skuillet
Ho kras e’n hor c’herc’hen ;
Skrifit doun hon hanoiou
E’n ho kaloun dener
Hag, e kreiz hon trubulliou,
Bezit hon eil Salver,

Euz hor c’hostez e talc’himp
Sounj euz hor Rouantelez ;
D’hezi, keit ha ma vevimp,
Ni zougo karantez,
Evit ma chommimp ato
E renk he bugale,
D’he heul, dre ’n hent ma karo,
Ni boanio da vale.

Amjest braz eo an amzer,
Ar stourmad a zo kriz ;
Brezel a rear d’hor Zalver,
D’he lezen, d’he Iliz ;
Mez, pell da zizesperi,
Sûr omp, ni c’hounezo ;
Hon dourn zo e dourn Mari :
Netra n’hon diskaro.

Respount ar Verc’hez

Klevet a rân ho peden,
Bugale Breiz-Izel ;
Ia, rust eo ar venoden,
Ia, tenn eo ar brezel ;
Mez na gollit ket fizianz :
Dourn Doue ar chreva,
Ha laigad he Brovidanz
Zo var-n-oc’h e para.

Euz va zu, Breiziz fidel,
Ha n’hen dizounjit ket,
Me roio d’heoc’h va skoazel
Keit ha ma viot e’r bed ;
Ha, pa guitaot ho traônien,
Me c’hoaz, ouz ho kortoz,
A vo, gant ho kurunen,
Var dreujou ’r Baradoz.

Kantik kent ha goude ar C’hatekis

KANTIK KENT HA GOUDE AR C’HATEKIS

————

ABARS AR C’HATEKIS

I

Jesus va Zalver benniget,
Grit ma ’ tigoro va spered,
Ha ma teskin, a vir galon,
Ho lezen santel ha guirion !

II

Roït d’in ar c’hras ma komprenin
Ar virionez a zesker d’in ;
Ha p’ am bezo he c’homprenet
Ar c’hras, c’hoas, d’he heulia bepred.

VAR LERC'H AR C'HATEKIS

III

M’ho trugareka, ma Zalver,
Eus ho madelez em c’hever ;
Desket e’m beus, e’n ho lezen,
Feis ha deveriou ’r guir gristen.

IV

Mez pa zeo guir, eo poan gollet
Deski ar mad ma n’her grear ket,
Grît ma chomin, atao, fidel
D’ho-c’h oll gourc’hemennou santel.

⁂

KANAOUEN AR PESKETOUR

————

II

Mar teu an avel da grozal
Bezit mam hor bugale,
Rag n’ho deveuz den d’ho diwal
Pa na vezomp ket ganthe.

III

Ar Pesketour hag e vagik
A dle dont da ben tri dez ;
Mez aliez ar reuzeudik
E’r mor doun a gav e vez.

————

EIL LODEN

GUERZIOU

AR MAB MAC’HAGNET

AG AR VAMM GRISTEN

————

AR MAB MAC'HAGNET

AG AR VAMM GRISTEN

————

I. AR MAB

— O va mamm baour, pebeuz anken !
Pe ger kris eo va flaneden !
Me ’zo paour, me ’zo mac’hagnet,
Ar vuez, d’in-me, zo kalet !

II. AR VAMM

— Va mabik ker, var an douar
Peb den hen deus e lod glac’har ;
Den divac’hagn, den mac’hagnet
A ren ho-daou buhez kalet.

III. AR MAB

— Mez, va mamm baour, ha pa velin
Tud all o vont skanv a biou d’in
Ha me rankoud, hed an hentchou
En em stleja gant va flac’hou ?

IV. AR VAMM

— Va mabik ker, an hent zo berr
A rod ar bed a dro lijer ;
Evel d’ar mor an dour a red
An dud a gerz var-zu ’r vered.

V. AR MAB

— Mez, va mamm baour, ha da c’hedal ?
Red e vo din mont da gestal
Ar paour, siouaz ; klask eo a ra
Pa na c’hell gounit e vara !

VI. AR VAMM

— Va mabik ker, a zor da zor,
Ne di ket da c’houlen digor ;
Me zo ampart ; me labouro
Ha ganhez me zaouhantero.

VII. AR MAB

— Mez, va mamm baour, me ho pugel
Eo a dleffe rei deoc’h skoazel ;
Mamm maga mab hed e buhez
Ve mantri diou galon bemdez.

VIII. AR VAMM

— Va mabik ker, eur vamm gristen
He deus, a-galz, guelloc’h kreden,
Hi ’zo he brasa plijadur
Gounit bara d’he c’hrouadur.

IX. AR MAB

— Mez, va mamm baour, d’heoc’h ar c’hlenved,
D’heoc’h ar maro a c’hell doned.
’En dra-ze pa zonjan, ervad
An dour a veuz va daoulagad.

X. AR VAMM

— Va mabig ker, guel ar golvan
Eunik ken dister, ker bihan.
Doue d’hezan a ro bevanz :
Red eo fisiout e’r Brovidanz.

⁂

KANAOUEN AR MOUS BIHAN

————

I

Me ne dounn nemet eur mounsik
Var eul lestr a Vreis-lzel.
Ha ne ra fors va c’halonik
Pe du ’m ’poulzo an avel.

DISKAN :

Tad na mamm n’euz mui evidon ;
Breur na c’hoar ne meuz e m’ bro ;
E’r bed-ma n’euz ket eur mignon
Hag a c’hedfe va distro :
Nann ! hag a c’hedfe va distro.

II

Pa bign ar re vraz d’ar stourmad
Ker prim oun ha pep unan ;
Krena ’rear evid va oad
Ha me ’c’hoarz e kreis an tân !

III

Pa groz ar mor doun, dijaden,
Ao oll a ia d’an daoulin ;
Evel-d’ho me ’ra va feden
Gant truez out-ho, nan ouz-in.

IV

Mez pa zeu, e’n Env dizolo,
Ar stered da lugerni,
Neuze me ’skuil daelou c’hoero
Hag a zeu d’huanadi.

Diskan all

E’r bed-ma, n’euz ket eur galon
Hag a c’hedfe va distro,
Mez an Env a c’hed ac’hanon !
Va zad, va mamm ’zo eno,
Ia va zad, va mamm ’zo eno.

AR ROSKOADEN

————

II

—Da beleac’h e zear evel-se — plac’hik,
Hoc’h unan penn, ker beure-ze ?
Na mar diwesfe d’ar c’hlizen
Dont da c’hlebia ho pleo melen !

III

—N’em-eus ket aon rag ar glebor, kloareg.
Me ’zo ganet var bord ar mor ;
Ha ma teuan eun deis da woënvi
’Vo dre vank dour da m’ arrozi.

IV

—Ha perag ive dilezel, — paourik,
Ar raden glas a Vreis-Izel
Evit seac’hi, e bro ’n estren
Evel eur peskig e’r gourlen.

V

—Meur a veach, e-c’h erru d’ar goulm, — siwas !
Pa vez kousket, e koad Prat Koulm.
Beza taolet gant ar barrad
Dreist ar mor pell dious e neiziad.

VI

Mez pa ve skubet ar c’houmoul, — eun tamm.
Pa deu ’n ear da veza sioul,
Kaër eo he c’hleved, adarre,
O kana flour e begou ’r gue.

VII

—Na p’heur e c’halli eveld’hi, — mignoun,
Pelloc’h e’n da vro distrei ;
P’heur e c’hlebi da dreid e’n dro
Var dreaz melen mor glaz Rosko !

————

KASTELFIDARDO

————

KASTELFIDARDO

————

I

Ma red hor goad var an dachen, — eun deiz,
Te ’rai evidomp eur beden ;
Te lavaro : « Aotrou Doue,
R’ho pet truez ouz ho Ene. »

Te ’laouennaio, mamm ha tad, — ive,
Te ’zec’ho dour ho daoulagad,
Te ’lavaro : « Na welit ket,
Ho mab ’zo d’an Envou pignet.

II

—Bretouned yaouank, ho kuitaad, — hirio,
Ho ti, ho pro, ho mamm, ho tad,
Bugale vad hor Breiz-Izel
Daoust ha c’hui ’iafe d’ar brezel ?

—Mar deomp d’ar brezel, ag e zeomp, — avad,
Var galv Doue eo e kerzomp ;
Pe ni vo trec’h pe ni trec’het
Gant Doue ni ’vo kurunet.

—Mar dit d’ar brezel hag e zit, — heb mar,
Var galv Doue eo e kerzit
Pe c’hui ’vo trec’h, pe c’hui trec’het
Gant Doue c’hui vo kurunet.

—Lamorisier, den a galon, — ma zô,
Enor hor Breis, hor guir vignon
Ker koulz kristen ha soudard mad
A gerz e’n ho raok d’ar stourmad.

Fisianz ha kourach, kenvrois, — eta,
Evit harpa guir an Ilis
Diskuezit e zeus c’hoas, e Breiz,
Tud a galoun ha tud a feiz.

Difenn ar guir a zo bepred, — ia zur,
Loden an dud eün a spered,
C’hui ho c’heus c’hoas guelloc’h loden
Ar guir hag ar feis da zouten.

Stard a galoun, c’hui a vezo, — bepred,
Gant ar guir rouden, c’hui ’gerzo
Hag e ve deg ouz pep hini
C’hui ’varvo, ma n'hellit trec’hi !

Mar red ho koad var an dachen, — eun deis,
Ni ’raï evidoc’h eur beden ;
Ni laouennaio mamm ha tad
Ni zec’ho dour ho daoulagad.

Ha pa dremenint dirazomp, — goude,
Ni lavaro, ken etrezomp,
An tad hag ar vamm a dremen
Eo tud ar brezellour kristen.

III

An distro

—Brezellour, d'in-me livirit, — heb gaou,
A be varzu e tistroit ?
Ha c’hui zistrofe deus ar vro
Ma zeus e n’hi brezel garo ?

—Heb gaou deoc’h c’houi, me lavaro, — ia da,
A be gostez e maoun distro :
Me zo distro deus ar vro griz
A ra brezel rus d’an Ilis.

E’n e zourn savet he gleze, — eun deis,
Hor c’habiten a lavare,
A lavare d’he zoudardet :
« Trec’hi pe vervel, mignouned ! »

Anter kant mil den dirazomp, — a zo
Nemet euneg, ni ne domp !
Aotrou Doue, oh ! ni ho ped,
Kennerzit breac’h ar Vretouned !

IV

Ar c’haon

Perac e soun kaon ar c’hleier — hirio,
Ha guisket e du ar geler ?
Perac ar re fall o c’hoarzin
Hag ar re vad var ho daoulin ?

Arme ar Pab ’zo distrujet, — siwas !
Ar re fall ho deuz gounezet !
Kouet eo var dachen ar Brezel
Bugale yaouank Breiz-Izel.

Pegeit e ma ho relegou, — pegeit ?
Piou a bedo var ho beziou ?
Ælez an Env, c’houi a zougo
Hor pedennou betek e’n ho.

Mammou, breudeur, ha c’hoarezed, — eta
E leac’h gouela, pedi ’zo red.
Da heul pedi, meulomp Doue !
Kaër ho maro, kaër ho bue !

Kouet int evel ma tle kouezoud, — bepred,
Kristenien Breis, o lavarout :
« Maro ’vit ar feiz, maro mad !
» D’id va bue, d’in va brud vad. »

V

Trec’het oc’h bet gant an niver, — hebken,
Treiset ouzpen, Breizis ker,
Kalounek oc’h bet e’r gombat
Koll ’zo gounit pa stourmer mad.

Ho koad e redek d’an douar, — du-ze,
A lakaio fin d’hor glac’har,
Goad ar verzerien a laka
Blenchou an ilis da vleunia.

Kenavo d’heoc’h ; evit biken ! — brema,
Oc’h gourvezet var an dachen ;
E Breis, n’hellimp mui ho koueled
En Envou ne lavaran ket.

Pa velimp e korn an oaled, — en ti,
Ho skabellik goullo chomet
Ni lavaro mintin ha noz
Kenavo d’heoc’h e’r baradoz.

————

AL LUSKADEN

————

II

Setu perac, var va barlen,
Grît dodoig, va c’holladen !
Prennit klos-klos ho lagadig
Dijuj bihan, grit eur c’houskig.

III

Yaouankig flamm en em gavit,
Petra vezoc’h-hu mar bevit ?
Gwel’ e ve deoc’h-c’houi, marteze,
Mont abredig da ’vid Doue.

IV

Hent ar vuez ’zo tossenneg ;
Ni skuill varnhan daëlou doureg :
Nag a bet rannet ho c’halon
’Ve choa gantho mont d’anaon !

V

Oll joaiou ’r bed ’zo faziuz
Mesket a galz poaniou mantruz ;
Kals drein zo dindan ar rozen,
Nebeut a vleunv var eur spernen.

VI

Mez da c’hedal, var va barlen,
Ælig Doue, pennik melen,
Prennit klos-klos ho lagadig,
Ælig blev-aour grit eur c’houskig.

VII

Nan, va Doue ! c’houi el lezo,
Gant e vamm beteg he maro,
Evit laouennat he c’hosni,
A pa varvo, gwela varnhi.

VIII

Doaniusa tra evit eur vamm
Koll he c’hrouadur yaouank flamm !
Goude m’e devez her ganet
A var boull e c’halon maget.

IX

Seder, eta var va barlen,
Mabik tener, va gwir souten,
Prennit klos-klos ho lagadik,
Kaloun he vamm, grit eur c’houskig.

X

Mez kousket oc’h… O va Doue !
C’houi ’rai varnhan ho polonte :
Kement a rit, great mad a vez
Ra vo ’ta great ho polontez.

————

BALE EVEN

————

III

Hor merc’hedigou keis gwallet ;
Hor bugaligou paour lazet ;
Gwa deoc’h, mac’herien villiget !

IV

Pulluc’het deomp hon ilizou ;
Devet, peurlaeret hor madou ;
Prim d’hor goarek, d’hon goafiou.

V

Deskomp, hirio, d’ar baianed
Penaos e stourm ar Vretoned
Kris a galon, a benn kaled.

VI

Deomp oll eta, deomp a strollad :
Maro ’vit ar vro maro mad ;
Eurus ’neb a jomo ’r stourmad !

VII

Deomp, deomp oll, deomp a deomp laouen,
Kaër eo maro eur guir gristen
A varv ’vit harpa e greden.

VIII

Deomp, en em gannomp a zrevi,
Hi wask hor Breis, Breizis omp nhi,
Breizad pe ’varv pe ’rank trec’hi.

TADIK KOS AR BRABANSER

————

TADIK KOS AR BRABANSER

————

I

Mathias kos, he gorn dindan he fri,
He chod ruziet gant eun bannac’hik gwin,
A lavare, e’n eur huanadi :
« Oh ! me ’zo bet, em amzer, eur pounsin.

II

« Va bleo melen, ker flour evel al lin
» Var ar chupen a ruille rodellet :
» Va gar nerzuz a ioa durniet ker fin,
» Va daou lagad lemm evel ar stered.

III

» Nann, na voa ket er seiz parres nesa
» Eur potr yaouank ker galloudus ha me,
» Ker soun a gorf, kel ledan a ziou skoa
» Ker brao stumet ebars e’n he vale.

IV

» Er gourennou, me a vinte potred ;
» Ar maout a voan e’n oll maradegou,
» Var ar jibier ne vanken tenn hebed
» Ar blev, ar plünv, oll e ruillent maro.

V

» Den na c’houie evel d’on c’hoari ’r vaz,
» Den na zamme eur zac’hat pounnerroc’h,
» Den na zouge sounnoc’h ar baniel braz,
» Da gass eur marc’h ne oa den skuitoc’h.

VI

» ’Vel eun eostik me a c’houie kana,
» ’Vel eur c’hloarek me a c’houie rimal.
» D’ar merc’het koant, ’voan eur c’hok da gounta,
» Hag e’n dachen, dispar evit dansal.

VII

» E’r pardouniou, guechal, pa bourmenen
» Gant va mamm gos, Doue d’he fardono !
» E lare an oll pa vezemp ho tremen :
» Setu aze braoa daou zen ar vro.

VIII

» Brema, siouas ! brema bugaligo
» N’oun nemed ar skeud deuz ar pez ’zoun bet
» Ma fenn ’zo moal, ma daoulagad maro,
» Va choug kroummet, ha va c’hof-gar teuzet.

————

TREDE LODEN

SONIOU

MATHURIN AN DALL

II

Iaouank e kollis ar gueled…
An eostik, ma lavarer mad,
A gan flourroc’h e’n he gaouet
Pa vez dallet e zaou lagad :
An dall, a gærik Kemperle,
E’n he lochen e ribl an dour,
Evel an eostik a zoun flour
Etre an Izol ag an Elle.

III

Iannik-ar-japel, em c’hichen,
A c’hoari gant he viniou,
Dreist oll pa zun bord e veren
Evit souplad e vuzellou
Nag hen a sko, Iann va c’homper,
Gant he zounerezik lirzin
Ha d’he heul pa sko Mathurin
Eo mars guelet penaos e fringer.

IV

Bet oun e Paris, eun devez,
O sini dirak ar Roue
Hag hen, kouls ha tud e balez,
Gant ar blijadur a c’hoarze,
A c’hoarze krenv, a c’hoarze pell,
Hep gallout miret da c’hoarzin
O klevet an dall Mathurin
O tistaga toniou Breis-Izel.

V

Malo-Korred a gear Ahez,
Kenta grenadour a Vro-C’hall,
A veritas klevet ivez
Sounerez Mathurin an dall.
A dost, a bell e tiredet,
Da velet patroum ar soudard
Ha da glevet mouez va bombard
O kana enor ar Vretouned.

VI

Kals all a vije pinvidik
Ha gan-hen-me ne jomm netra
Nemet izign va bombardik
Da c’hounid va zammik bara.
Mez a ze pikol fors ne ran ;
Mê ’zouno keit ha ma vevin
Ha deis va maro na gollin
Nemet va boumbard a va diskan.

AR JIKOLODEN

Air : Hirondelle légère.

II

E’n tu al d’ar sterik
E veliz eur plac’hik
O kutuil bleûniou ;
Ha me chomm amguzet
Gant ar c’hoant d’he guelet
Dre douez an delliou.

III

Ker koantik e c’haven
Gant he jikoloden
Var e bleo dû pod,
Hag he lagadik glaz,
Sklear evel ar mor bras,
Var dreaz guen an aod.

IV

P’he devoa kutuillet
Pep seurt bleûnv marellet,
A leiz he barlen,
E koulmaz anhezo
Var eur brankik bezo,
Gant eur vrouanen.

V

Hag e’n eur ho c’houlma
He c’hleven ho kana
Var ar gurunen,
Gant eur vouez ker seder,
Ha mouez eun alc’hoeder
Eur zônik laouen.

VI

« Te, va c’hurunennik,
» E m’ hano da m’ dousik,
» Te ’ lavaro :
» Ar plac’h a m’ blansounaz
» Da garo varc’hoaz,
» Da garo ato.

VII

» Va bleûniou a wenvo
» Va c’houez a dremeno
» ’Vel eur bouil moged ;
» Mez kalon da vestrez,
« Rozen a garantez,
« A vleûnio bepred.

VIII

» Ia, mignounik tener,
» Keit ha ma redo ’r ster,
» Varzu ar mor doun,
» E chommo da hano,
» Disklabez ha beo,
» Moullet e m’ c’haloun.

IX

» Keit ha ma rei brezel
» Ar skoul d’an durzunel,
» Ar bleis d’an danvad,
» Me ’vago kasôni
» Enep kement hini
» Rai d’id kalonad.

X

» Keit a ma richano,
» Var he bodik dero
» Ar rouzardennik,
» Me a gano ivez
» Sounik va c’harantez
» Var bank va lochik.

XI

» Kentoc’h e vo guelet
» Ar pesk o tilammed,
» Var an douar letoun,
» Eget na dremenin,
» Heb tridal ha c’hoarzin,
» A biou da m’ mignoun.

AN TI SOUL

————

Air : Combien j’ai douce souvenance.

AN TI SOUL

————

I

Ti soul, garlantezet a c’hlasvez,
Leac’h ma ’meuz bet e’nhan ar vuez,
Ar guel ac’hanot d’in a ro
Levenez,
E’n-ot va spered a sounjo,
Ato.

II

Bemdez, me ’zounjo ’n da goulmik venn,
Ker koant he flunv, ker seder he fenn,
O c’hournijal iskuit ha flour
Dreist al lenn,
Pe ho para var mellezour
An dour.

III

Bemdez me ’zounjo ’r guinizou,
O rodella var an douarou,
Evel ar mor braz pa zired,
A ruillou,
A bign a gil bep eil kammed,
Bepred.

IV

Bemdez, me ’zounjo e’n nosveziou
Ker splamm, ken didrous var ar meziou
Pa dro ’l loar var bordik e c’hant,
En Envou,
Evel eur bladen olifant
Ker koant.

V

Bemdez, me ’zounjo ’n heol mintiniad,
Ker fresk he dal, ker lemm he lagad,
Gant he sklerijen perlezet
Glis ar prad,
Hag hen var goumoul alaouret
Douget.

VI

Bemdez, pa zaio ’n heol da guzet
Me ’zounjo kerkent e’l baboused
A gan evel ogroigou
Benniget,
Lod e’r guez, lod var bojennou
’R c’hleuziou.

VII

Piou a rento d’in va lochennik,
Kel laouen var beg e zorgennik,
Ledet iliao hed he zoen
Ker braoik,
Ha dirazhi eur c’hlasderen.
Raden.

VIII

Gant paourentez me ’ ioa plnvidik,
Rak ne rean forz pegen nebeudik :
Va c’haloun a gave bepred,
Em lochik,
Kement a meuz muia karet
E’r bed.

IX

Kaout a rean eun tad karantezuz,
Eur vamm dener ha madelezuz,
Ear pur, glasder, plijaduriou
Dibec’huz,
Heol e’n anv e’r goan tantajou
Delliou.

X

Euruz ’n nep a vev var ar meaziou
Pell deus trous ha disurz ar c’heariou
Ma c’hanavesfent hed-ha-hed
Ho madou,
Mez da galz me ’ vel ho speret
Dallet.

————

AR GROUGADEN

————

II

Eur peul a vezo va bezik,
Va lochennik,
Va liorzik,
Begig ar vran eo a m’ dispenno ;
Prenv an arched,
Na m’ debro ket,
Begig ar vran eo a m’ dispenno
Keit ha me zistribillo.

III

Var va fenn eur volz steredennuz,
Ken lugernuz,
Ker peoc’huz,
Dindan e savo glasderennou,
Heol a baro,
Gliz a gouezo,
Dindan e savo glasderennou
Ha bleun etouez an deliou.

IV

Ha pa luskellot din va c’havel,
Avel izel,
Avel uhel,
Me a vransello va relegou
Du-ma, du-ze,
A bep koste,
Me a vransello va relegou
Dizamm a vein ar beziou.

LEZ-OBER

————

LEZ-OBER

————

Air du Pandore de Nadaud

I

Daou archer var bep a varc’h dibred
A gerze gant ar venojen ;
Unan a zoug manchou arc’hantet
Eun all eur gouris ler melen.
Sada ma lavar ar Brigadier :
« Savet an amzer, eun tammik.
— Brigadier, a respout Lez-Ober :
Brigadier, c’houi gomz magnifik.

II

« E m’ iaouankis, me a m’euz sounj mad
» (Ne zistro mui ar pes zo bet !)
» E m’ boa eur vestrezik deread,
» Leun a zellid, leun a c’hened ;
» Kaloun an den var a lavarer
» A gar chench klud aliezik.
— Brigadier, a respont Lez-Ober,
Brigadier, c’houi gomz magnifik.

III

» Eur vicher eo eus an diesa,
» Diwall ervad tra pephini ;
» Pellad divar dro mad an nesa
» Fallagriez ha laerounsi.
» Ha goulskoude, va gregig dener
» A gousk e m’ zi e unanik.
— Brigadier, a respont Lez-Ober.
Brigadier, c’houi gomz magnifik.

IV

An heol kosteziet, var an dachen
A ioa tostik-tost da guzet.
Ar Brigadier, divar e dorchen,
A dol eur zel var bolz ar bed :
« Guel, emezhan, du-hont, pa zeller
» An oab, alaouret ker braoik !
— Brigadier, a respont Lez-Ober,
Brigadier, c’houi gomz magnifik.

V

« Ar brud mad a zo eur gurunen,
» Blansonet gant mirt ha lore.
» Me ’ reaz al lez me ’ zougas sabren,
» Pried oun, brigadier ive,
» Hag evel Jason me a gemer
» An dro da sevel buelloc’hik.
— Brigadier, a respont Lez-Ober,
Brigadier, c’houi gomz magnifik.

VI

Neuze ’ choumont ho daou da zonjal,
Ne glever, hed ar venojen,
Nemet ar c’hezeg o trotal…
Ar Brigadier ne gomze ken.
Mez pa c’houlaou an deis e klever
Klemmaden eun huanadik.
— Brigadier, ’zaosmeg Lez-Ober,
Brigadier, c’houi gomz magnifik.

AN DAOU VAOUT

————

II

» Maout, dalc’h mad, eme ar Gall,
« Maout ar Gô a ya da fall. »
« Maout, dalc’h mad », eme ar Gô,
Maout ar Gall d’it en em ro. »
Hag an eil ouz egile
An daou zot en em ganne.

III

« Va maout, a lavar ar Gall,
A lakaï da vaout-te dall. »
« Va maou, a lavar ar Gô,
Da vaout d’id-te a dougno. »
Hag an daou loanig kornek
A laka ar goad da redek.

IV

« Alô ! maout, eme ar Gall,
Darc’ho din eun taolig all. »
« Va maout, a lavare ar Gô,
D’in eun taolig all, darc’ho. »
Ag an daou geas penn-oc’h-penn
A-daoliou korn en em zispenn.

V

Dao ! pilet eo maout ar Gall.
« Sao, adarre, koz tra fall. »
Dao ! diskaret maout ar Gô.
« Sao, pe me da doulgovo. »
Ag an daou baour, adarre,
En em bistig a neve.

VI

D’ar fin oll, maout ar Gallik
A guez d’an traon, maro-mik.
Ar Gall dilammet a fo
A dorr gouzoug maout ar Gô.
Ha setu ’r brezelourien
Ho daou var an douar ien !

VII

« Brema, avad, » eme ar Gô,
Eur c’hoari all a vezo.
« Sarr da veg, eme ar Gall,
« Pe me rai d’it kemend all. »
Hag eterz-o ho-daou ractal
An taoliou dorn da nijal.

VIII

« Pak hema, ’ lavar ar Gô :
« Daoust ha c’hoas, maout te grougo ? »
« Pak hema, ’ lavar ar Gall,
« guel ha me c’hoari da fall. »
Hag evel var eun anne
Va daou zen a bigose.

IX

« Dal a-zaou, eme ar Gô,
« Va maout d’id, ker a gousto ! »
« Dal a-zaou », eme ar Gall,
« Paea ’rin va dle d’eun all. »
Hag evel gant morzoliou
En em vlounsont a daoliou.

X

Dao ! torret daou zant d’ar Gô,
Ar goad a red tro var dro.
Dao ! flastret e fri d’ar Gall,
Ar goad a red kemend-all.
Kerik mad eo bet koustet
An daou c’hloanek paour lazet.

XI

Jobig ar Rouz, diwezet
Hen deus dezho lavaret :
« Potred ! chomit didrabaz
» Pe me ia da c’hoari ’r vaz.
» Greomp friko gant ho maouted
» Ha bezomp oll mignoned. »

AN DIOU VOUNDRASK

————

AN DlOU VOUNDRASK

————

I

Diou voundrask a zo e’n ti
Hag a ra d’an oll avi ;
Eun drugar eo ho c’hlevet
E sutal e’n ho c’haouet,
Unan a zo da Jozon
Ag eben ’zo da Zelton.

II

Eun devez hini Jozon
A ziruillaz d’an traon ;
He morzad a voue torret
Hag e chommas mac’hagnet.
Var lerc’h eun henveleb lamm
Eo bet lezhanvet gar-gamm.

III

Eun deis all hini Selton
Hon lakeas oll e kaon ;
Astennet var he flanken
Oa var nez rei e c’hroc’hen,
Abaoue ’r seurt agsidant,
N’her galver nemet droug-sant.

IV

Mez pehini ar vella ?
An dalc’h a goummans ama :
Gar-gamm eo, ervez Jozon,
Droug-sant eo, ervez Selton.
Ha bemdez e sao glabouz
Divar benn an daou labouz.

V

Sell eta, sell mad, Selton,
Ouz gar-gamm, eme Jozon,
Eun doen rouz va he choug
Ha marellet e gouzoug.
Anez m’eo torret e garr
Sûr ne gavjed ket e far.

VI

Sell kentoc’h, sell mad, Jozon,
Ous droug-sant, eme Selton :
Pe gel lemm eo e lagad
Pe ger skanvik eo a droad ;
Daouzek all a da hini
Ne dostaffent ket oud-hi.

VII

Selaou ! selaou mad, Selton,
Ouz drouk-sant, eme Jozon :
Mouez va hini ’ zo ken drant
Ha mouez eur c’hloc’hik arc’hant ;
He zutaden zo ken flour
Ha ma z’eo hiboud an dour.

VIII

An dra-ze, paour keas Jozon,
N’eo netra, eme Selton ;
Selaou brema va hini ;
Houma ’vad a sko var-n-hi ;
Neuz ket unan, e Bro-C’hall,
Hag a sutfe ker brao all.

IX

Hag e respounte Jozon,
Gaou a leverez, Selton,
Flouroc’h e kan va milfid,
Zoken me lavaro d’id
E kollan kalzik amzer
O selaou va ograouer.

X

Ha Selton a respounte
Me ’ goll amzer koulz ha te ;
A veac’h ma koumans droug-sant
Dispaka e zoniou koant
Ma chom a zav ya fluen
Sorset gant e c’hanaouen.

XI

An hini a reaz ar zoun
A roio kentoc’h rezoun
D’an hep ’ hen do ’r galon vad
Da baea eur voutaillad
Hag ar bount a vo staget
Evit pris ous he gaouet.

XII

Me baeo, eme Jozon,
Me ivez eme Selton,
Ag e leac’h eur voutaillad
Setu diou e’n eur strollad.
Ha pep milfid ouz he dor
He deuz eur bount a henor.

⁂

AR C’HREG YAOUANK

HO LUSKELLAT E MAB ENA

————

AR C’HREG YAOUANK

HO LUSKELLAT E MAB ENA

————

I

Pa voan e’r ger, e ti ma zad,
Me ne valejen ket var droad.

II

Var droad, me ne valejen ket,
Ato kar pe varc’h torchennet.

III

Me ’ zouge, neuze, eur boutaou
Ha na velet ket ho zeuliaou.

IV

Ha na velet ket ho zeuliaou,
Goloet ma z’oant a c’halonsaou.

V

A c’halonsaou arc’hant ag aour
Ha me zoug brema truillou paour !

VI

Me zonje d’heon, pa zemejen ;
Tol labour mui ne rajen.

VII

Netra, nemet hervez ma c’hoant,
Ruilla ’r voul ha dispign arc’hant.

VIII

C’hoari gant ma daou zorn ho daou
Ha torri kraon e’r pardoniaou,

IX

Mez siouas ! goude labourad
Me ro ma joug da gant bazad !

X

Red mad d’heon gober goassoc’h c’hoaz,
Pilad al lann gant ma zreid noaz,

XI

Tud iaouank paour, pa zimezet
C’houi na zounjit ket petra ’ ret.

XII

Ha mont da gredi, ne ra de,
Na gouez an aour a vegou ’r goue,

XIII

Na gouez an aour a vegou ’r goue !
Ha pa dal delliou melen ’ ve.

XIV

Ha pa dal delliou melen ’ve,
O roi ho flas dvar re neve,

XV

Tud iaouank, abars dimezi
Klozit eul liorz e tal ho ti.

XVI

C’houi ’ lakai e’n han, bep eil tro,
Goude ’n eured dri bod c’huero.

XVII

Bod nec’h a ziou, bod klemm a gleiz,
Ha bod rann-galon e’n ho c’hreiz,

XVIII

Tro var dro greun pasianted
Ha mont aliez d’ho gueled.

XIX

D’ho doura mad dour ne vanko
Eus ho taoulagad e kuezo.

XX

Chetu ma zôn, brema ma zud,
Hervez ho c’hoant choasit ho klud.

AN AMOUROUSDED HAG AN AMZER

————

I

Eun den koz, hanvet an amzer,
Ha bepred ho veachi,
Digouezet var bordik eur ster,
En em laka d’huanadi :
« Hag ama ’ vezin lezet
» Hep truez ouz va mizer,
» Ha c’houi c’helfe, va mignouned
» Chom hep tremen an amzer ?

II

E’n tu all, eur bodad merc’hed,
A lavar an eil d’heben :
« E bagik an amourousded,
» Deomp-ni, deomp d’hen didremen
Unan a respount gant furnez :
« Petra ’ zeomp-ni da ober ?
» En em goll a rear aliez
» Ho klask tremen an amzer. »

III

An amourousded p’ho c’hlevaz,
Ho fignaz e’n he vagik :
Daou roenvik flour a gemeraz
Evit sturia e lestrik ;
Heana ’ra, gueachouigou
E’n eur gana dibreder :
« Ganhen-me, va merc’hedigou
» Eo e tremen an amzer.

IV

Pa voa guir well’ ar blijadur
An amourousded, treitour,
A daol ar roenv a lez ar stur,
Ar vag a ia gant an dour,
Neuze an amzer ho roenvad
A gân : « An amourousded
» Ganhen da m’ zro, c’hui ’vel ervad
» A dremen, eta, merc’hed. »

————

KERVADIOU

————

I. — Kervadiou

Deis mad d’eoc’h, va dousig Mari,
Hogân ruz a denn mouilc’hi.
Aour hag arc’hant
Mari goant,
A rent laouen
Peb den.

II — Mari

Moualc’h zu pa deu, ’n hogân ruz
’Vez guel dezhi, ma vent a-guz.
Morvan, tâl koant,
Eo va c’hoant ;
E’b-d’han ti aour
’ vez paour.

III. — Kervadiou

Du kein ar c’houmoul adarre ;
Daoust piou ’ dro ’n avel er giz-se
Aour ag…

IV. — Mari

Mab he dad zo Kervadiou
Ma n’eo a wen eo a liou.
Morvan, tâl…

V. — Kervadiou

Ha merc’h he mam eo Jaketa
Pa n’e sko, e rank flippata.
Aour ag…

VI — Mari

Mam ar verc’h, hed he oll buez,
A gavaz mouar er brankou drez.
Morvan, tâl…

VII. — Kervadiou

Kervadiou ’voa den a feson
’n hep hen disprij ’zo direzon.
Aour ag…

VIII. — Mari

Hag e vab ’zo koulz pe velloc’h,
En noz den ag a ve koantoc’h.
Morvan, tâl…

IX. — Kervadiou

N’eo ket teod flour na koantiri
A laka ’r zouben da virvi.
Aour ag…

X. — Mari

Gwel eo kaloun vad a tener
Eget arc’hant leiz ar baner.
Morvan, tâl…

X(. — Kervadiou

Ia da frita laou ’r baourentez
Var bladen graz ar garantez.
Aour ag…

XII. — Mari

Gwel eo berrou var eun oaled
’vit, e’n ti, marc’h rouz eur pried,
Morvan, tâl…

XIII. — Kervadiou

Kov goullo a troad diarc’hen
A vousc’hoarz iud e ti eun den.
Aour ag…

XIV. — Mari

Da betra boutou lasenned
Evit pourmen kaloun ranned ?
Morvan, tâl koant
Eo va c’hoant.

MEULEUDI DA EUR MIGNOUN

DEIS E C’HOUEL

————

I

Goud ober vad ha plijadur,
N’euz netra guelloc’h, a dra zur,
Nan zur,
N’euz netra guelloc’h, a dra zur.

II

Vad a rez, plijadur ive,
Da biou ar maout nemet d’id-te,
E ve ?
Da biou ar maout nemet d’id-te ?

III

Guiska ’ rez kristenien Jesus,
Gant mezer tomm. mezer nerzus,
Padus,
Gant mezer tomm, mezer nerzus.

IV

Ha da c’hriad ho guiskamant
Da nadoz a gav neud arc’hant,
Ker koant !
Da nadoz a gav neud arc’hant.

V

Ho guiska ’ rez ha d’ho maga
Den kouls ha te ne ro bara,
Nan da.
Den kouls ha te ne ro bara.

VI

Goud leda mel var bara guen
A zo gounid ar gurunen,
A grenn,
A zo gounid ar gurunen.

VII

Var bara guen an Aviel
Te a led ker flour eun tamm mel
Santel,
Te a led ker flour eun tamm mel.

VIII

Ma lavar kement a zelaou :
Biskoaz ne glevchomp ker kaër traou,
Heb gaou,
Biskoaz ne glevchomp ker kaër traou.

IX

Gra vad, gra plijadur, bepred,
Hag e kavi ’r guir eurusded,
Va c’hred,
Hag e kavi ’r guir eürusded.

X

Meuleudi ’n dud, bennoz Doue
Hag ar barados da c’h-Ene,
Goude,
Hag ar barados da c’h-Ene.

XI

Setu aze da gurunen,
Piou a gavo guelloc’h loden,
Biken ?
Piou a gavo guelloc’h loden ?

XII

En Envou Doue da baeo
Hag oll, e Breis, ni da veulo,
Ato,
Hag oll, e Breis, ni da veulo.

LOUNK-HE-ZIZHUN

————

II

E’r skolachou ne zeskis taken ;
Ar studi ne dalv ket ar boan.
Latin, gregach, histor ha fablen
Ne rontaont ket eur c’hof moan.
Mestrez an holl skianchou,
Eo, sevet hep arvechou
Banneou.
Ia da, ia da,
Setu petra ’ ra,
Holl gweziegez Jeromou.

III

Prezeger, e’n da gador, weziek
Te ’ gaoze flour, te barlant mad :
Ouz da glevet, an ezen gornek
A zigor frank ho daoulagad.
Dalc’h gan-hez da sermoniou,
Ne c’hlebiont tam va ginou.
Banneou !
Ia, da, ia da,
Setu petra ’ ra,
Deskadurez Jeromou.

IV

Ouz taol, e’n eur leina, dibreder,
Kaout lamm klok digant he veren ;
E’r c’hao da furchal pa ziskenner
Guelet seac’h-korn pep barriken ;
E leac’h suna ’ boutaillou
Goulen digant ar punsou
Banneou !
Ia da, ia da,
Setu petra ’ ra,
Holl dizesper jeromou.

V

Guella ’zo, dious madou ’r bed-ma
Va c’haloun a zo distag mad ;
Teuzi va oll danvez hep gina,
Koueza paour hep gouela berad,
Guerza tok, guele, boutou,
Evit kaout, a govajou
Banneou.
Ia da, ia da,
Setu petra ’ ra,
Brassa vertus Jeromou.

VI

Pa vo peur-zibunet va c’huden,
Ha me rankout lamet e’r bail,
Ne glaskin na kroas na metalen
Me ’ gasso ganhen eur voutail ;
Gellout, e leac’h pateriou
Kana var choug an Ankou
Banneou !
Ia da, ia da,
Setu petra ’ ra,
Oll c’hoantegez Jeromou.

AZOR

————

AZOR

————

I

Eun tam ki ’zo e’r vro-man
A rear Azor anezhan,
Eur c’hi fin eo ervez lod
Mad da c’hoapad ar chas sot,
Ervez an oll eo treitour
Ha trubard evel an dour.

II

Ma n’hen anavezit ket
Setu ama he boltred :
N’eo ket eun dra zidalvoud
Dont a ben d’hen anavout.
Selaouit eta, ’n histor
Evit anavout Azor.

III

Ni ’rankfe disken izel
Da vont beteg e gavel.
Disken a dle, koulskoude,
Divar daou gi arc’h Noe,
Mez abaoue pell a zo,
An daou-ze a zo maro.

IV

Kenta ma kaver hano
Euz a wen Azor e’r vro,
Eo e’n eun tamm kanaouen
Bet savet e Lez-’n-Even,
Skrid eur goz amiegez
Eo a zesk deomp he lignez.

V

Beteg neuze, tud Azor,
A zo debret ho histor :
Kredi ’heller, koulskoude,
E zoant potred a zoare.
Mez kountel gamm an amzer
A zibennaz ho c’haier.

VI

Mar dleomp kredi ar zoun
Ar wen a zeu a Roazoun.
Eur c’hoz marc’hadour kezek
A lezaz eur c’hi truillek
Evit paea e skoden
Eun devez e Lez-’n-Even.

VII

Truil e voe hanvet ar c’hi,
Gant plac’h an hostaliri,
Abalamour d’he vleven,
Pouloudenned diskempenn
Ha d’he zaoulagad pikouz,
D’he fri tougn ha d’he lost rouz.

VIII

Rak ma laere ar stripou
Ha ma zoa louz e vourrou,
E voue lezhanvet ouz-penn
Truill lipouz, truill anduillen,
Truill gamm, truill ar stripaouaer,
Truill bigovek ha truill laer.

IX

A vechou, var a gonter,
Da ziverrad he amzer,
Truill a rea troiou bale ;
Ha setu e pe zoare
En em skignaz dre ar vro
Chas gloanek rouz ho baro.

X

Azor ’zo bet marteze
Strobet eun deiz evel-se.
Ar pez ’zo sur, an holl dud,
A ziskred ervez ar vrud
Eo divar eur giez rouz
Ha divar eur c’hi pikouz.

XI

Evidon-me, n’ouzon ket
Gant pe dud eo bet ganet ;
Rak pa zellan piz out-han,
Me gav wen pep loan e’nhan
Ha n’hellan, e guirionez,
Anavoud mad he lignez.

XII

Pa zellan euz he ziou voc’h
E tenn divar ar penn-moc’h ;
Pa zellan ouz he skouarn
E tenn divar al louarn ;
Ha pa zellan ouz he dal
E tenn divar ar chacal.

XIII

E jilpaden ’zo raouillet
Evel soun eur c’hloc’h faoutet ;
He lagad a zo a dreuz
Evel ginou eur vengleuz ;
Ha rampet e zivesker
Evel gaol eur c’hemener.

XIV

Bale ’gar d’ar piltrottik
Evel eul logodennik ;
Puched aliez a ra
Var he lost da ziskuiza,
Pe da gounta kounchennou.
D’ar chas a gred he gomzou.

XV

Var a glevan, e z-eo mad,
Da ziloch lapin ha gad.
Gant he fri lemm ha tano
E furch kement toull a zo ;
Setu perak, a vechou,
E vez leun gaillar e c’hinou.

XVI

Mez ne labouro, morse,
Nemed gant chas a zoare.
Bezit ki dioc’h he douchen
Pe jommit e’n ho lochen ;
Mon’d d’hoc’h heul, evit Azor
A ve re vras dishenor.

XVII

Mez pa gav e vignoned
Taolit evez, konikled,
C’houi ’vo kelc’het, tro var dro,
Gant oll Azored ar vro.
Pa chilp Azor e chilpint
Pa red Azor e redint.

XVIII

Ha pa glevfot, evel-se,
Arzal, fors, a bep koste,
C’houi ’vo tentet da gredi
Eo peur-gollet ar c’hoari ;
Ha koulskoude mar karit
Gant eun netra ’ c’hasfot kuit.

XIX

Azor a zo eur c’hi iud
Heb arzal e krog e’n dud ;
Evel an aer viber.
A flemm dindan ar glasder,
Ne gaver tres he roujou
Nemet var lerc’h he skilfou.

XX

Mar em ’ c’hredit, ouz Azor
E talc’hfot prennet ho tor ;
Ha pa rankfot mont en hent
Taolit evez ouz he zent,
Ha mar tosta ar c’hanfard
Var he gein pigossit stard.

XXI

Evelkent, ar guella toud
Evit e gas en he roud,
Eo, var digarez c’hoari,
Kranchad out-han var he fri,
Pe ginnig beg ar votez
Da riboul ar patatez.

⁂

ALANIK AL LOUARN

————

ALANIK AL LOUARN

————

DISKAN

Bec’h d’Alanik
Tân d’ar peiller ;
Bec’h d’Alanik,
Tân d’ar muntrer !

I

Kleo, chaseer,
Ar c’horn sklintin
Penn-da-benn ker
A zon lirzin.

II

An heol melen,
A dren ’r mene,
A strink, laouen,
’ Trezeg an Env.

III

Ar c’hlizen, drant,
He deuz skuillet
Boulou arc’hant
Var an havrek,

IV

Sao, goustadik,
Ouz da vele,
Lez Margodik
’ Kreis e huvre.

V

Prim var da skoa
Da fuzuil vad,
Arok, brema,
Var zu ar c’hoad.

VI

Flambô ! tono !
Goaskomp, potret,
Alan fino
’ Zo diskampet.

VII

’Vel eul lapous,
’Vel eur vouled,
A loenik rouz,
A red a red.

VIII

’ Dreuz ar girzier,
’ Dreuz al lannou
Alanik laer
A ra troiou.

IX

E jilpaden
Stank ha raouillet
Hed an draonien
A gorn bepred.

X

Mez ar c’hanfard
Hen deuz luiet
Ar guden, stard,
Ha ’n em laeret.

XI

Pan ! Pan ! daou denn !
O reuz garo !
Var an dachen
E ruill maro.

XII

Ar chas, kerkent,
Peur-gounnaret,
A daoliou dent
Deuz hen brevet.

⁂

AR PENN-MOC’H

————

II

Gant an dud holl eo disprijet.
Gant ar chas eo diframmet.
Nag en tiez, na var ar mez
Ne c’houzanver al loen kez.

III

Stlejet ’vez d’ar marc’hajo,
Dre an domder, dre ar glo ;
Diskaret gant ar seller,
Divac’hagnet gant bizier.

IV

Meur a bobl ’ deus hen laket
E renk louz ar markenned,
Hag an hano a borc’hel
A zo eun insult marvel.

V

Penn-moc’h, a lar Madalen,
Da ian, leun e jigoden ;
Penn-moc’h, a lavar ar paour,
D’an dosten karget a aour.

VI

Red eo d’id, paour keaz porc’hel,
Dougen ha sparl ha minel,
Gouzanv kountel ar spazer
Da c’hedal hini al lazer.

————

MOUZERES SCHAMDACHEMDA

————

I

Schamdachemda ’zo mouzet
Perac ? me ne,
Perac ? me ne,
Schamdachemda ’zo mouzet,
Perac ? Me ne ouzoun ket.

DISKAN

Taol mein ouz an dud
A zo c’hoari,
A zo c’hoari,
Taol mein ouz ar dud
A zo c’hoari iud.

II

Eur bod spern ’zo var e dal,
Ha beg e fri.
Ha beg e fri,
Eur bod spern ’zo var e dal,
Ha beg e fri ’zo tenval.

DISKAN ALL

Chacha var ar bleo
N’eo ket c’hoari,
N’eo ket c’hoari,
Chacha var ar bleo,
N’eo ket c’hoari eo.

III

Tan ha luc’hed a vezo,
Ha kurunou,
Ha kurunou,
Tan ha luc’hed a vezo,
Ha kurunou a strako.

Diskan : Taol mein…

IV

Va zud, diwallit ho penn
Ha plegit mad,
Ha plegit mad,
Va zud, diwallit ho penn
Ha plegit mad ho touchenn.

V

Schamdachemda livirit,
Pe ’vit abek ?
Pe ’vit abek ?
Schamdacheinda livirit,
Pe ’vit abek e vouzit ?

VI

Mouzet a grenn pa vezit.
Drolik oll en,
Drolik oll en,
Mouzet a grenn pa vezit,
Drolik oll en em gavit.

VII

Mar doc’h eun den a speret,
Perac ’ta mont ?
Perac ’ta mont ?
Mar doc’h eun den a speret,
Perak ’ta mont da vouzet ?

VIII

Koaniit gant eun tam iod kerc’h
Ha c’houi ’ zivou,
Ha c’houi ’ zivou,
Koaniit gant eun tam iod kerc’h
Ha c’hui zivouzo varlerc’h.

IX

Pa grog ar c’hoant mous ennoc’h
Ni ’zans en eur,
Ni ’zans en eur,
Pa grok ar c’hoant mous ennoc’h
Ni ’zans en eur gana deoc’h.

⁂

AR VESVEREZED

————

AR VESVEREZED

————

I

Ar c’hiz ’zo, e n’out pet parres,
Etouez lod merc’hed,
Da vont d’an davarn, bep sulvez,
Koulz ha lod goazed.

DISKAN

Gant ar vez ! merc’hed dispar,
Guiskit eur bragou,
Evit pa druillo ar c’har
Kuzed ho pensaou.

II

Marc’h a zoug re bounner sac’had
A blego dindan ;
Merc’h a gar dougen chopinad
En em gavo goan.

III

Ar chist a gouez e’n divesker,
Hag an treid a vank ;
Braoa tra gueled va c’hommer
O ruilla er fank.

IV

Klaskomp eur zac’h ha dastumomp
Ar c’hoz anduillenn,
Choum a ranko ma n’he dougomp
E kreis ar vouillenn.

V

Lod plac’hed yaouank, a zo kaerroc’h,
A ia d’ar c’hafe ;
Ar guin-ardant, mar plij ganeoc’h
A deu goude-ze.

VI

Perag e tre darn priedou
E fuil ar guden ?
Ar c’hreg goude re gorvajou
A dor he neudenn.

VII

Avalou put, hirio, a weler
E meur a vezen !
An davarn e-leac’h an Aoter
Eo a ra ’r c’hrefen !

VIII

Setu ma zon ! guelit, merc’hed,
Ar guir a lavar.
Darn ac’hanoc’h, me a ziskred,
A jommo bouzar.

IX

Kaer ho po, merc’hedigou
Evit brao n’e ket
Mont a ruil gant an hentchou
Eb bragou ebet.

⁂

PEVARE LODEN

FABLENNOU

AR GOABREN ZU

AR GOABREN ZU

————

AR GOABREN ZU

————

Sell ’ta, Guillou, sell ’ta du-hont
Na pebez goabren zu o tont !
Me a glaoustre ’zo goall gelou
Gant houn-nez e’n he bouellou !
Ia, houn-nez ’zo tan ha kazerc’h
Pe n’e ket me Kolaz.
Allas ! Allas !
Guinis, segal, nag hei, na kerc’h
Ne joumo netra var he lerc’h !
Ma ne d-eomp ket oll da anaon
E tizec’himp, sur, gant an naon.
Ia, d’ar bloa man, ia, ia en eun tol, ha raktal,
E z’eo great dehomp hor stal.
— Ha ! ha ! eme Willou
Leiz e vegin
O c’hoarzin,
Setu aze, avad, marvaillou !
Evid-on-me, ne velan ket perak
’Ve gant houn-nez kement all a strak.
Houn-nez ? glao ’zo gant-hi
Me lavar ; ha vad a rei
D’ar guiniz, d’ar zegal, d’ar c’herc’h, d’an hei.

Hanter muioc’h e’r parkeier,
Hanter muioc’h e’r foenneier !
Peadra da gass d’ar marc’had,
Peadra e’r gear da chokad ;
Foen d’ar chatal ha dru ha dizale ;
Bara guiniz d’hor bugale !
Setu aze ’vad ar marvaillou
Hag a blij d’ar paot Guillou !
— Pa lavaran d’id, eme Golas,
Houn-nez kazerc’h eo a daolo !
Hag hen ho krena he ziouskouarn :
Kazerc’h ru, evel na velaz
Den biskoaz ;
Bremaik te a velo !
— Me lavar, me, eo glao eo a vezo,
Hag ezom braz a zo !
Eme gerkent ive ar paot Guillou,
Hag hen kerkoulz, savet var he gillou.
— Me ’ ]avar kazerc’h. — Me lavar glao !
Kazerc’h alesse ha glao ac’hann…
Evit mirout ne zafche kann
Mamm goz a ziguezas brao.

« E’n han’ Doue ’me-z-hi,
Lezit ho trouz hag hoc’h arao,
Pe gazerc’h pe c’hlao,
Petra-ze ? ne dal ket grosmoli !
Bolonte Doue hezct gret… »
Rezoun en doa ’r vamm goz, rak setu ama ’r fêt ;
Eun taol avel a c’houezaz
A berz Doue hag a boulzaz
Ar goabren zu adrenv
E’n tu all d’an Env ;
Ha brao
N’oue na kazerc’h na glao.

⁂

AR POD HOUARN HAG AR GIRIN

AR POD HOUARN HAG AR GIRIN

————

Beza ’voa, er memes kegin,
Eur pod houarn hag eur girin.
Eun devez, ma zoa eat an dud
Da vrinnika var ar palud,
Ar pod houarn, var he oaled.
En em inouaz, me ziskred,
Hag a lavare d’hegile :
« Ha ma raffemp eun dro bale ?
— Goap a rit, eme ar girin,
Pe c’hoant braz ho peuz da c’hoarzin.
C’houi, sur, kenderv tridroadeg,
A zo ebat d’heoc’h prezeg.
Mez, siouas ! heb troad, heb askel,
Penaoz lakat tro e’m’ estel ?
Nann, kenderv, n’euz ket a du.
Me ’jomm da granchat el ludu,
— « Selaou ’ta eme ’r pod houarn,
Me a grogo e’n da skouarn
Ha tamm a ruz, tamm a ruill,
Ni ’raio hent dioc’h an druill.
— Mez dreist ar vein hag an toullou
Penaos a ruz pe a ruillou ? »

— « Ni ’glasko eun hent plean,
Eun hent ha didoull ha divean. »
— « Ho kostou c’houi a zo kalet,
Mez ma re me ne dint ket.
Me, gant an disterra stokat
A vezo lakeat e skolpad.
— Oh ! kea ’tao ! me n’ounn ket dall
Etrezout hag an traou all
Pa zeuint tost me ’n em lako,
Ha stokat hebed n’he pezo !
— « Mad, emezhan, deomp ’ta, neuze,
Hon daou ’n avantur Doue.»
Ar bourmenaden a voue berr.
Kalz re dano e zoa ’l ler
Var gostennou ar pod pri.
Edo dija flastret he fri
Ha diskolpet he ziouskouarn,
Gant he vignon ar pod houarn,
Pa deuaz eun diveza lamm
D’he lakaad etre pevar damm.

Mont da heul ar pennou huel
’Zo dizansun d’an dud izel.

AR SKOUL HAG AN EOSTIK

AR SKOUL HAG AN EOSTIK

————

Bea ’ zoa eur skoul glaz, tager euz ar goassa,
Hag a rea tro var dro eun distruj ar brassa.
Kaer ho doa ’r vugale, krial,
Evit hen dachoual,
Kaer ho doa mamm ha merc’h
Ober hu var he lerc’h,
Hag evit difen ho ier
Taol outhan mein ha bizier,
Atao, heb mankout tamm,
E kasse gant han e zamm.
Eun devez koulskoude, kaër hen doa fureta
Ne gave netra da blaouia.
Krak ha ber edo var iun
A dal ar zadorn bete ’l lun.
Epad ma nije, sioulik,
Sada ma kouez var eun eostik
Hag hen-ma, ma zo eun truez.
Da c’houlen out-han e vuez :
« Aotrou, petra ’ reot c’houi ganhen ?
» Croc’hen ha plunv ne gavot ken.
» Sellit : me a zo ken treudig
» Neuz ket ouzin eur begad kig.

» Me n’oun mad nemet da gana.
» Me ’ gano doc’h va zoun gaera ;
» Kur zoun hag a zo bet, guechall,
» Kanet gant Mathurin an Dall
» E Paris dirag ar Roue.
» He c’hlevet ho peuz, marteze :
» An hini goz, eo va dous.
— » Petra ’n dra ze ? gad pe lapous,
» Mad da derri naon ar skouled,
— » Nan, aotrou, c’houi ia da veled
» An kini goz ’zo eur ganaouen
» Brao, eun drugar, koant ha laouen,
» Savet gant Iannik-penn-an-dans
» Da zeski dansal d’an Noblans.
— » Neuze, paour keaz, netra ne dal
» Ne meuz c’hoant hebed da zansal.
» Koumpren abaoue dissadorn
» Ne meuz ket bet leiz eur bigorn
» E'r bed all fenoz
» E kani ’n hini goz
» Eun drugar. »

Koff goullo ’zo bouzar.

AN DAOU GUDON

AN DAOU GUDON

————

Daou gudon, e’r memes guezen
A rea, ho daou ho c’heusteuren ;
Ho daou ganet e’r memes deiz,
Ho daou savet e’r memes neiz ;
Ho daou koant, ma zoa eun drugar,
Glaz ho bruched, ruz bo diou c’har,
Var gern ho fenn bouchou briket,
E’n ho eskel plunv arc’hantet,
Mantellou voulouz, var ho choug,
Kelc’hou aour e’n dro d’ho gouzoug.
Ha dreist oll, kalonou tener,
Beva ’ reant ho daou dibreder.
Guir garantez, da heul iec’hed,
’Zo grizien ar guir eurusded.
Eun devez unan, koulskoude,
A sounj lavaret d’hegile :
« Me ’zo vont da vale bro.
— » Ha da c’hortoz ma vi distro ?
» A respount dezhan, he vignoun,
» Mantri a rez va c’haloun.

» Sounj mad petra ’zez da ober,
» Sell peger kris eo an amzer ;
» Ne maomp-ni ket e kreis ar goanv ?
» Kement ha mont, gortoz an hanv.
» Deac’h, a veg eur vezen aval,
» E kleviz eur vran o vragal.
» Hi ’lavare : — Kuitaat e vreur,
» A zoug peur liessa malheur !
» N’ouzoun ket, petra ’ sounji-te,
» Mez, a dra zur, evidon-me,
» Ne vezo, nos deis, em spered,
» Nemet sparfellet ha skouled.
» Avel a zo ha glao a ra,
» An noz a zeu… kant ha kant tra,
» Mil ha mil aon… ha marteze
» Heb tamm d’he goan, heb toull guele,
» Va breur paour, mez re zivezad,
» A velo ’ lavaran mad. »
Ar beacher eun tamm muioc’h
A gemeraz eur sonj furroc’h.
Mez ar c’hoant da velet broiou
A voe treac’h d’an holl guzuliou.
Respount a ra : « Selaou, va breur
Me zistroio, abars nemeur,

Da gounta d’id va beachou.
Da zeski d’id ar c’helachou.
An nep a jom e korn e c’hlud
Ne anavez na bed, na tud.
Evit deski eo red gueled
O veachi e teu spered.
Me lavaro : « Eno edon,
» Klevet ha guelet a rejon. »
Ha te, d’az tro, ous va c’hleved,
Koulz ha me, ’zeblanto gueled.
Kenavo, breur !
— Kenavo ’ta,
Pa rankomp hon daou kimiada. »
Guela ’ rejont. Ar pourmener,
Douget var diouaskel lijer,
E’n eun taol kount, ’zo eat a guz.
Pell braz, he vreur karantezuz,
He zaoulagad beuzet a zour
A zell var lerc’h ar beachour.
Etre daou, sada dirollet
Eur barr amzer, ar seurt n’oa bet :
Tan ha kurun, glao hag avel
Ken a grene douar Breiz-Izel,

Ar c’hudon paour, var eur vezen,
A gav eul lastez disc’hlaven
D’en em c’houdori, eur pennad.
Ac’hano, var lerc’h eur barrad,
Glebiet holl hag holl strafuillet.
Du gant an naon ha diousklufet,
E sounj klask eun dra da goania.
Goude bale, goude poania,
E velaz greun var eur pengen.
Mez dindan-ho, gant eun neuden,
Stignou kuz a zo antellet.
Setu ar c’hudon strobinellet !
An neuden (e pe daol chanz),
A zo anter-vrein, emechanz,
Rak a bouez chacha, kiljacha,
Pilgammad hag en em ruilla,
A daoliou tourt, a daoliou beg
En em gav adarre dispeg,
Pistiget oll, leun a gaillar,
Eur pennad neud e’n dro d’he c’har.
En em denn kuit, guella ma c’hell.
N’oa ket goest da nijal pell.
Disken a ra var eur c’houldri,
Da ziskuiza he izili.

« Tommik mad eo bet ar souben,
» Emezhan : ar penn-ma ’r guden
» N’eo ket bet eaz da zibuna.
» Kenta gounit, koll diveza,
» Kollet e meuz, me ’ c’hounezo ;
» Ne zounjomp ket c’hoas e’n distro. »
D’an ampoent, e vel daou sparfel
Ho tont ker primm hag an avel
Hag hi ho daou, paravia,
Var zu e’n han alegenta
Keit ha m’edo, divar he benn,
An daou skoul oc’h en em zispenn,
Hep sounjal kals e’r pes a ra,
Gant e strafuil e’n eun ti e za.
Eur bugel a ioa e’r c’houldri.
Sell, emezhan, pebez c’hoari ?
Hag e peleac’h e teu eman ?
Deomp da c’hoari horel ganthan.
Hag a daoliou baz, e klaske
Terri he benn ouz an dube.
Ar maro, var ar levereur
A rank gortoz ma sko he heur.
An taoliou baz, an taoliou mein
A gouez holl ebiou d’he gein.

Difaziet e skol ar boan,
Etrezeg he di ker buhan,
Var nij, var droad, e’r c’hiz ma c’hell,
Heb chomm da c’heulerc’hi pell,
E za.
Beteg hanter-noz
Oa chommet e vreur d’he c’hortoz.
D’an nep a gred, a c’houdevez,
E kaver a bell morlarjez,
E respount, divar dreuz e zor ;
Nann, nann, m’her goar dindan envor :

Skiant prena
Skiant guella.

————

AL LOUARN BESK

AL LOUARN BESK

————

Eun devez, eul louarn,
E’n eur griped houarn,
A voe tapet e lost.
Ma savaz ganthan c’hoez ar rost.
Rag, ar gripet a zalc’he, stard,
Lost hor c’hanfard.
Sad’ ama ’vad, eme ’l louarn,
E’n eur skrabad he ziou skouarn,
Eul lardouzen,
Da m’ gortozen !
Paket oun ; da betra nac’h ?
Ha penaos dilassa ’r sac’h ?
Gant esperans ha dour ïen
E vez bevet meur a zen.
Meur a gripet a zo bet stignet
Hag e nikun ne dounn bet dalc’het.
Euz houn-man,
A gredan,
M’en enn denno, c’hoas,
Abars varc’hoas.

Me pe c’hiz en em gemeret
Red eo guelet.
Sad’ hen, raktal,
Da sonjal.
» Pedi ’zo mad, a lavarer,
» Mez me ne ouzoun ket va fater.
» Terri ’r griped
» Hi ’ zo kaled.
» He c’has ganhan da redek bro ?
» Re bounner eo : n’euz ket a dro,
» Trouc’ha va lost ? Hag eur zizail,
» Oa grenna va zam apouail ?
» En em gemeromp evelhen. »
Hag hen ober eul lam krenn,
Terri he lost,
Ha d’ar post,
E’n dra c’helle, varzu e di,
Evit palastri ar gouli,
Evel ma zoa, eul loan fin,
Ha zoken lastez medisin,
E teuaz adarre iac’h-pesk,
Nemet, siouas, e chommaz besk.
Eun nebeud goude, lern ar vro
A zalc’has kuzul etrezho.

Al louarn besk a ia da heul.
Puchet a ra var he zeul
Da zelaou.
Etre daou
E teu e dro da gozeal
« E’l leal,
» Emezhan,
» Mad kenan,
» O c’heuz parlantet, Otrounez,
» Ha meuli a raan ho furnez.
» Eun dra, koulskoude, ’zo chommet
» Ha n’hen deus nikun lavaret.
» Perak stleja, dre ar vouillen,
» Eul lost keit hag eun anduillen ?
» Ma ’ ve krennet nhi ve skanvoc’h,
» E’n hent e vemp dizanjerroc’h ;
» Netra nemet hor c’haillara
» Ne ra :
» Troc’homp hor lost ! »
Unan, a ioa dezhan tost,
A ziskredaz, n’ouzoun ket perag,
Varnezhan eun dra benag.
Var neuz ober eur strefiaden
E taol eur zell var he bladen,

Hag e vel, heb mar,
Disto toul an dar.
Sada, kerkent, d’ar stravelgen
Ma sounj larda eur grampoezen.
« Lân, emezhan, te ’ gaoze mad,
» Anat eo e zoud alvokad,
» Mez p’eo te a ro an ali,
» Eo red koumans dre da hini.
» Distro ama da gillourou
» Ma raimp he varo d’an Aotrou. »
E’n despet dezhan, al lampoun
’Zo astennet var al letoun.
Pa voe guelet e doul talar,
Arnevet oll ha dirapar,
E savas eur c’hoarz, eun dourmi
Eun hemolc’h hag eur jolori,
Ma rankas ar c’heas dilostet
Mont gant ar vez d’en em guzet.
Lost hebed, a c’hellet koumpren,
Na guezaz dindan an esken.

Meur a ganfard e Breiz-Izel
A lavar : « Red ober brezel
D’ar religion, d’ar seurezed,
D'ar veleien ha d’ar frered. »

Sellit a drenv hag e veloc’h
Eo tud besk a barlant ouzoc’h.
Mont da glask diskar ar prizoun
Eo diskouez mad e zoar fripoun ;
Ha mont da zispen an ilis
Eo diskouez e zoar konfilis.

⁂

AN AZEN HAG AR C’HI BIHAN

AN AZEN HAG AR C’HI BIHAN

————

Goud an tu da blijout, a zo eur berlezen
Ha ne zao ket e peb histren.
Kredit hen : ma n’her c’hredit ket
Selaouit eun dra c’hoarvezet.

Nag ar bed a zo drol, a lavare ’n azen.
Koll a ran va skiant, pa velan o tremen,
Eun dra dreist oll souezus.
Lod a blij, lod ’ zo egazus.
Guelit Azor. Eun tamm ki,
N’eo ket brassoc’h evit va fri ;
Mad, hennez,
Ha bemdez,
Epad ma taoler ouzin mein,
A vez d’hezan flouret he gein.
Gant an Aotrou, gant an Itron,
Da bep mare, e pep feson,
E vez great anezhan stad :
Bara lardet, tammou kig gad,
Souben al leaz, me ’ c’hoar petra ?
Ha goulskoude, petra ’ ra ?

Rei he droad, ober siboudik
Ha da heul eun arzadennik,
Setu tout : Sevel he bao…
Evit kement-se atao
N’eo ket diez, Ober brazik ?
Eur pez kaer ! Eun arzadennik ?
Dre c’hras Doue, beteg hen,
N’eo ket siferntet va c’hornaillen.
Sokendellien ! me a velo
Pe gi, pe ve a c’hounezo.
Gant ar sonj-ma, e’n he spered,
E tremen an nos heb kousked.
Antronoz vintin, e’r flouren,
E velaz he vestr ho pourmen.
Sada ’n azen o vond, a gammejou gorrek,
Ha sevel a viches he bao lous ha blevek
Var benn skoas an Aotrou.
Ha da heul, a leiz e c’hinou,
Distaga eur pes blejaden,
Ken a dregernas an dachen.
« — Petra eme ’n Aotrou, a glask heman ouzin ?
C’hoant da zansal pe da c’hoarzin ?
C’hoarzin a rei, dansal ive,
Heb dale,

Rak bremaik e souno, stard,
Ar vombard. »
Hag hen, paka eur geuneuden
Da rei fest ar vas da ’n azen.
Hema pa glevaz ar zoun,
Heb dale pell, a jenchas toun.
Ker mezek a tra, da c’houde,
D’he vab bihan e lavare :
E’r penn kenta eus va amzer,
E veven e ti eur meiller
Hag a gane m’oa eun dudi
Eur zoun a zo mad he deski :
 
Va zud chommit e’n ho pragou
M’o c’heuz truez euz ho pensou.
Ha, nemed c’hoant ho pe da iun,
Prenit ho korn, dioc’h ho putun.

⁂

PERONEL HAG HE FODAD LEAZ

PERONEL HAG HE FODAD LEAZ

————

Peronel, var e fenn eur podad leaz mintin,
Gant eun troad lijer ha mibin,
Ker skanv hag an avel,
A ia varzu Kastel.
Evit galloud beza ’r genta
Ne jomme ket da varc’hata.
E’n eur vond hi a lavare :
« N’eo ket evit ober fouge
» Mez, a dra zur, hirio e’n deiz,
» Me ’m bezo arc’hant a leiz,
» Rag al leaz a zo mad
» Ha dien varnhan eun troc’had.
» Gant ar priz me ’ breno viou
» Eun dousen, marteze, diou.
» Just ha just, va diou iar vriket
» Da glochad a zo koummanset
» Setu din, abars nemeur,
» Ier bihan bras a leiz va leur.
» Selaou, Alanik al louarn,
» Sur e kolli da ziouskouarn,
» Mar digassez begig da fri
» Var n’hed tenn da zor va c’houldri.

» Gant arc’hant an daou dorradik
» Em ’bezo eun tamm penmoc’hik.
» E’n desped dezhan e lardo,
» Rag brenn ’zo ar pes a garo.
» Priz mad ’zo var ar moc’h lard
» Ha p’er guerzin me ’zalc’ho, stard,
» E’n e leac’h, me ’breno eur vioc’h
» Ha leue d’he heul, a zo kaerroc’h.
» Deus ’ta, bioc’hik, deuz da beuri,
» Te ’ velo da leue o c’hoari.
» Sell anezhan : Dija e lamm
» Ken huel ha kerniel e vamm.
» Talvoud a ra eul louis aour !
» Fring atao, va loanik paour.
» Me ’ fringo d’ac’h heul mar kerez.
Autrou Doue, pebeuz distrez,
Skuillet al leaz : kaon d’ar viou,
Oc’h ha bioc’h ’zo eat a biou.
» Sa l’ama ’vad, eur fritaden
» Hag a lardo va diou fesken.
» Rag Jerom ne c’hortoz ket pell
» Evit terri neuden ar poell.
» Great e meuz eun devez brao !
» Va zad a lavare ’tao

» Mont da vlejal : Ar c’had ! ar c’had !
» Eo he lakaat da c’haloupad. »

Fouge re abred, avechou,
A ra terri ouspenn podou.

AR C’HAZ HAG AR MARMOUS

AR C’HAZ HAG AR MARMOUS

————

Jilez an ormider, marmouz euz ar falla
Ha mignaon lip-dien, kaz euz ar re laerra,
Evel daou vreur, e’r memez ti,
A veve drant ha dizoursi,
Mignoun ar mestr oa dom Jilez
Ha mignaon mignoun ar vestrez.
Setu ama penaoz, heb beza kannet tamm,
E c’hellent, kouls pe gouls, ober meur a dro gamm.
Dom Jilez pa veze paket
Da virout na vije kannet
A zidostae, d’ar piltrottik,
A rea deg a deg siboudik,
A buche, var al leur-zi,
Kroaziet e zaouarn da bedi,
A rea kant ha kant mil ormid
Koulz pe wel hag eun tad ermit.
E’n eur skei var boul he galoun,
Atao en divize pardoun.
Mignaon eus e gostez, pa gleve c’hoez ar rost
Luch he lagad ha soun he lost.

A rede da gaout he vestrez.
Ober a rea tregont arvez :
En em dorcha ouz he losten,
En em ruilla var he barlen,
En eur lavared, hed-da-hed,
He gredo hag he japeled.
Atao e leac’h fest ar vaz
E veze flouret kein ar c’haz,

Griit arveziou, parlantit flour,
Hag e veac’h faoz evel an dour,
C’hui a vezo deuet mad
Gant mamm ha merc’h, gant mamm ha tad.
Goap a rit ? Neuz forz a ze

Kaloun an den, a gar fouge.

⁂

AL LEOUN HAG AL LOAN KORNEK

AL LEOUN HAG AL LOAN KORNEK

————

Eur mintinvez, eul loan kornek
O redek a dreuz al lannek,
A bistigaz kostou eul leoun.
Hema ’ gav eun dra difesoun
Beza toulgovet e’r c’hiz-se.
« Penaos, emezhan ha n’oun-me ket Roue ?
» Ni velo hag hiviziken
» E chommo c’hoaz e’n hor c’hichen
» Korn na biskorn ? Rak mar chomm
» Ar zouben a vezo tomm,
» Ni raio d’ezhan he varo
» Hor c’hredet an nep a garo ! »
Ar c'’ad pa glevas ar c’helou
A zavaz flear, e’n he bragou.
« Kenavezo, va c’hamarad, »
A lavar hi da eun houad
A loje e tal e c’hichen,
« Mont a raan : ne ’ m gueli mui ken ! »
— Ha perak, eme an houad,
Mont, evel-se, da c’haloupad ?
Korn hebed n’euz var ho tal

Piou a gredfe klask ho trouzal ?
— « Kenderv Iann, ha va diouskouarn
» Kelt a daou viz eur forc’h houarn ?
» Evit kerniel ’ vint kemeret,
» Hag e’n ber me a ve flemmet.
» Pa glasker noazout d’an hentez
» E kaver mad pep digarez. »

Me a zounj d’in, evit eur c’had,
Al loenik rous a gomze mad.

⁂

MAC’HARIT AR C’HERC’H NEIZ

MAC’HARIT AR C'HERC'H NEIZ

————

Ken dibreder ha tra, o vont n’ouzon pe du,
Mac’harit gouzoug-hir, gant he fenn baz-dotu,
Keit he diou firitel ha daou bao eun alar,
A bourmene var he diou c’har,
Penn-da-benn gant bordik eur ster.
Pesket a bep seurt ment, a bep seurt gobari,
A zo a strolladou, var an dour o c’hoari,
evit paka ’n’hezo n’he doa ken da ober
Nemet astenn he beg braz
Hag ho zenna eus ar waz.
Gortozomp, eme Vac’harit, ken n’am bezo naon.
Evit fenoz n’em beus ket aon
Da vont d’am c’hlud hep tamm koan.
Hep kemeret kalzik poan,
Me ’ bako pesket pa garin,
Hag ar seurt a blijo din,
Na mui na meaz. An noz a zeu
Ha Mac’harit digeri ’r jeu.
Mez ar pesked ar re vella
N’edont mui e tibourbella.

Siliou munut ha netra ken
A vel chommet c’hoaz da bourmen.
Petra ? Doubleviou !
Me drebi siliou !
Ne zrebomp kentoc’h, tamm, dioc’h-tu
Ni en tou, var baz sant Dodu !
Etre daou, an naon a gresk
Ha Mac’harit ne gav tamm pesk.
Euruz e voue abarz ar fin
Da lakaat a dreuz e’n he skin
Eur velc’hoden
Netra ken.

Beg re figuz peur liezza
A rank kaout mad ar pe falla.

⁂

AN AZEN HAG AR C’HI

AN AZEN HAG AR C’HI

————

Red eo en em zikour : Setu lezen ar bed.

An azen koulskoude n’en greaz ket, eun devez.
P’evit petra e vankas ? Er gouzout ’zo diez,
Rak evidon-me, a gred,
En despet d’ar c’homzou goapus,
Eo azen loen truezuz.
Mont a ra da Landi, goustad ha dibreder,
Skoaz oc’h skoaz gant eur c’hi kiger,
E’n eur zougen, var e gein,
E vestr, Jerom a Gerzrein.
E kichen Lambader da ober eur vorenn
Jerom a fell dezhan diskenn.
Kerkent, an azen da beuri,
A zrevi.
Guir eo, an askol a vank,
Ar melchen avad ’ zo stank
A greis e galon, an azen
A douze, flour, al letounen.
« Jerom, emezhan, ne ra fors
» Pe rous pe zu ’ vez an dors,
» Dribi a ra ouz ar pes a vez
» Gant ar pez ’ zo, greomp meurlarjes.

Ar c’hi, puchet en he gichen,
A lavar dezhan evelhen :
« Te ’ vel ac’hanon, va mignon,
» O c’hlaourenna gant an naon ;
» En eur beuri, tro da gein,
» Ama, tostoc’h d’ar bern mein ;
» Va zamm-kreun, en eur mouchouer
» A velan stag var da dailler.
» Eaz e vezo d’in er paka
» Hag ober eul lein ar vella. »
Grik ebed a berz an azen
Re c’hoek e kave ar melchen.
— « E’n han’ Doue, mignon ker,
Distro eun tammik da dailler.
— « E’n ’ Doue, torr penn ma zoud,
» (Hag an dra-ma ’ dlefez da c’houd),
» Desk en em voaza da iun,
» Ken a vezo Jerom dihun.
» Souden e savo, m’euz douet.
» Pellik mad ’ zo e ma kousket.
» Pa zihuno, d’id e troc’ho,
» Euz an dorz ar pes a garo,
» Ha marteze, var ar marc’had,
» Amann e’n daou du, eun troc’had.

» Da c’hortoz e raffez brao,
» Starda da goff gant da bao. »
Hag hen da beuri a nevez.
Etre daou, eur bleiz a ziwez
Ha c’hoant ganthan, kaout kig azen.
— « Va mignon ki, deus da m’ difenn. »
Ar c’hi, puchet var he lost,
A respont : « Kemer ar post,
» Da c’hortoz ma savo da vestr.
» Dizual oud ha digabestr ;
» Galoup kuit d’an daou lamm ruz
» Ken a vezi eat a guz.
» Me ’ rank chomm da zeski iun
» Ken na vezo Jerom dihun.
» Leinet eo d’id ; petra ’ c’hedez ?
» Mar gra d’id Guillou re a brez,
» Distag ganthan eur ruaden
» Ken a velo nao stereden. »
Mez araog m’hen doa peur-gomzet
An azen paour ’ zo diskaret.

Kaloun galet ouz an estren,
A gouez truez e’n he c’herc’hen.
Dioc’h ma ri,
E kavi.

PEMPED LODEN

HIRVOUDOU

HIRVOUDOU EUR PAOUR KEAZ FUMER

DEIZ ANTERRAMANT E GORN BUTUN

HIRVOUDOU EUR PAOUR KEAZ FUMER

DEIZ ANTERRAMANT E GORN BUTUN

————

HIRVOUDOU EUR PAOUR KEAZ FUMER

DEIZ ANTERRAMANT E GORN BUTUN

————

I

Perak, e maoun e’r bed, evel eun estranjour ?
Perak, e zoun ker glac’haret ?
Perak e zeo va fenn pleget,
Evel eur vleuvennik pa vank dezhi an dour ?

II

Perak, en eur zellet ouz goagou ar mor doun,
Guechall va brasa levenez,
E santan an dristidigez,
Evel eur mean milin, ho samma va c’haloun ?

III

Perak, en eur zellet ouz koumoul an Envou
Douget skanv var ho diouaskel,
Pe rodellet gant an avel,
E kavan va Ene leûn-bar a hirvoudou ?

IV

Perak, en eur zellet ouz va lochen valan,
Kuzet dindan an iliavèn,
Evel eun neiz en eur vojen,
Ne zantan, mui, hirio, nemed nec’h ha guelvan ?

V

Perak, en eur gleved kanaouen ar voc’h-ruz,
Var skour orjelluz ar vezen,
Pe gleuz alaouret ar flouren,
Ne gouez divar va zeod, nemed klemmou mantruz ?

VI

Perak, va-unan-penn, e bordig an dour red,
Pa zelaouan hiboud ar ster,
E leac’h sonjezonou seder,
Eo eur vantel a gaon a c’holo va spered ?

VII

Perak, e’n eur glevout krosmol an avelou,
O lammad dreist al lann garo,
Pe ho tourtal ar gouez dero,
E chomm va daoulagad beuzet oll a zaelou ?

VIII

Perak, e’n eur glevout, soun kleier va farrez
O tregerni drant ha laouen,
A gorn da gorn, hed an dachen,
E krên va izili dindan beac’h an enkrez ?

IX

Perak ?… Hirio, siouas, eur blaneden galet
He deuz bruzunet va c’halon,
E’n eur derri gar va mignon,
Va c’horn, va c’hornik paour, setu hen archedet !

X

Te ioa, va mignon mad, kulotet ker braoik
Ma zoa eun drugar da velet !
An oll a ranke lavaret
Nann, nann, n’euz ket he bar var douar an Arvorik.

XI

Da loja ac’hanout, gant eun tamm beuz melen,
E riz eur c’hlaouier heb he bar,
Kelc’hou arc’hant e’n dro d’he c’har,
Hag eur galounik aour ho kunini he benn.

XII

Pa velen euz da gern, ar moged o sevel
Hag e c’hober koumoul loued,
Evel ezans an Oferen bred,
Da nijal varzu ’n Env me ’ gave diouaskel.

XIII

Pa vije dû va fenn, pe denval va spered.
Me ’ lakea var-n-oud eun tamm tan ;
Pep tristidigez ker buhan,
En em deuze, e’n ear, evel eur bouil moged,

XIV

Oll fumerien ar vro, deuit d’an anterramant,
Hag e leac’h pep a c’houlaouen,
Ho pezo pep a zegalen.
Stardet, gant eur c’helc’h aour, en eun troad olifant.

HIRVOUDOU AR BARS ER BLOAS 1860

HIRVOUDOU AR BARS E’R BLOAS 1860

————

Divar lein ar Meneiou du,
Guen c’hlan, a dol he skrij d’an avel,
’Vit ma vo kaset a bep tu
Da skuilla e’r vro eur spont marvel.
(Ar Bars) gant eun Tregeriad.

I

Pa vez laouen ar Bars, e oar dioc’h e gerdin
Distaga ’vel ma kar, soniou sklear ha lirzin ;
Allas ! pa zeu ar gual anken
Da waska he galon, da rechi he spered,
Neuz fors dezhan neuze pe don da gemered
Ne oar nemet hirvoudi ken !

Oh ! ne oar nemet hirvoudi,
Ar Barzik paour e’r velkoni ;
Ne oar nemet hirvoudi ken,
Ar Barzik keaz gant an anken !

Te, va mignon, te ’ zo atao drant ha laouen
Hag eun dudi bepred klevet da ganaouen,
Pa c’hoari da goantennik aour.
Te, zo lemm da zoniou, neuz fors petra ’ ganez
Distag da c’hourlanchen ha neat kaer da vouez.
N’eo ket evel-d-oud ar barz paour !

Oh ! ne oar nemet hirvoudi,
Ar Barzik paour e’r velkoni,
Ne oar nemet hirvoudi ken,
Ar Barzik keaz gant an anken,

Perak ’ta n’oun-me ket henvel ouz-hid, ma breur ?
Perak e rankan-me skuilla daelou, peb heur,
A dal ma ve tarzet an deiz
Dreist penn aour ar menez beteg ma teu, e’n noz,
Va daoulagad re skuiz da serra pounner-gloz,
En eur guele ve ket dileiz ?

Oh ! ne oar nemet hirvoudi,
Ar Barzik paour e’r velkoni.
Ne oar nemet hirvoudi ken,
Ar Barzik keaz gant an anken.

Eur beac’h a zo var-n-oun, n’hellan mui dioc’h va c’hoant ;
Allas ; raouli a ran ha va zelennig goant
A guez dinerz eus va daouarn !
Petra ’ fell d’id ’ta c’hoaz e kanfe ar Bars paour ?
He anken ? mad neuze, e leac’h eun delen aour
Ro d’in unan zir pe houarn !

Oh ! ne oar nemet hirvoudi,
Ar Barzik paour e’r velkoni,
Ne oar nemet hirvoudi ken,
Ar Barzik keaz, gant an anken !

⁂

Kaër em beuz, siouas ! pedi, aspedi ’n Env,
Nemet krena ’ran oll gant an nerz euz va lenv !
Ne ouzon nemet sini kaon,
Henvel ouz ar gaouen a vez klevet e’n noz
E’n eur gleuzen benag e tal eur garnel goz
O tiskana gant an anaon !

Oh ! ne oar nemet hirvoudi,
Ar Barzik paour e’r velkoni,
Ne oar nemet hirvoudi ken,
Ar Barzik keaz, gant an anken !

⁂

Deuz, Barz koz Mene-Bre, Guenc’hlan, o barz dispar,
Deuz da rei skoazel d’in ! Ro mouez d’am glac’har !
Stên va c’herdin ! stên ha stên c’hoaz !
Stên anezho stard ! oh ! te er grea guechall,
Pa bignez var lein Mene-Bre da grial d’an tan goall !…
Evel-d-oud, gra d'in beza goaz.

Oh ! ne oar nemet hirvoudi,
Ar Barzik paour e’r velkoni,
Ne oar nemet hirvoudi ken,
Ar Barzik keaz, gant an anken !

II

Gualc’h va c’halon, hirio, mar em beuz-me glac’har,
Anken goalc’h va ene, ouzon perak heb mar :
Sell eta mignon, sell ar bed-man !
Ha guelet e peus-te, biskoaz, netra ken trist ?
Euz a bunz an Ifern dilamm an Antekrist
Loen gouez dislounket gant Satan !

Estlamm ! Ema var-zao, gant-han
Baniel lu ar pec’het,
Gant lizerennou tan
Bep tu var-n-hi skrivet :

Estlamm ! Estlamm ! D’ar fall Enor ha stad !
Mez d’ar Groaz ha brezel d’ar feiz !
Iouc’hal a ra evel eur bleiz
A c’houlen kig ha goad.

Leun eo, leiz he groc’hen, a bep seurt drougiez ;
Ne strink dious be veg lous, nemet fallagriez ;
Divar gein an avel, ar viltanz,
Gant he vanniel sao-soun, oc’h ober tro ar bed
A zil dre gement leac’h he vilimm milliget ;
Diwal outhan a ve eur gwal dol chanz !
 
Estlamm ! An droug e leac’h ar mad,
E leac’h reis, direisdet ;
Draok, ha leun pep parkad,
O sevel e leac’h ed !
Estlamm ! Estlamm ! N’euz ken var an douar,
Nemet pobliou fallacr ha foll,
O vont bemdez gant an diroll
Var lerc’h boued ar gounnar !

Peleac’h ’ta, o Aotrou, e ma breman ho toujanz ?
Piou a gren, o sonjal eo c’houi Doue ’r venjanz

Ha pa girit, ’ouzoc’h diarbenn ?
Allas ! disprijet oc’h gant pep unan ’r bed ;
E mestr, var bep kaloun, e ren an drouk-spered !
Den n’en deuz aon ; an oll ho tae a grenn !

Estlamm ! Bez’ o deuz lavaret :
Pred eo diskar Doue,
Petr’ hon de da velet
E’n tu-hont d’ar vue ?
Estlamm ! Estlamm ! Baradoz nag ifern !…
Taget int gant tad koz ar gaou,
Evel e gement a wal-draou
N’ouzont pe da espern.

Var gement a zo sacr en em daolont gwassa !
Dre ho dorn lig, e ruil var an dachen dija,
Goad ar verzerien evel guechall !
An Tad-Santel mantret, a wel ouz treid ar groaz !
An ilis oll e kaon ! peb guir gristen e glaz
Arzao pelloc’h ! Pred eo ! arzao, bed fall !

Estlamm ! E kreiz an oabl tenval,
E strad ar mor gouez,
Me ’ gleo Doue o krozal,
Spountuz braz he vouez !

Estlamm ! Estlamm ! Pa velot, emezhan,
Ar pec’het e pe leac’h o tron,
Ha mouget ar feis ’ pep kalon,
Neuze ’r bed gwa d’ezhan !

⁂

Ma ve me ’ em bije, a berz an Env, kelou
Da vond dre ar bed-ma gant ludu ha daelou,
Evel ar Prophet santel Jonas !
Ma ve me em bije mouez ar moriou doun
Mouez ar gurun foll da vantri pep kaloun
Oh ! didammal ! me lakfe an oll feaz,

Estlamm ! Me a lavarje krenn :
Lakit evez, breudeur,
Setu a zioc’h ho penn
Peb reus, ha pep gwaleur !

Estlamm ! Estlamm ! Doue a zeu da skuiza
Gant hor pec’hejou, oh ! siouaz !
Piou ’ oar petra deuio, varc’hoaz
Ar bed-ma da veza ?

⁂

Marteze ’ kreiz ar stourm, diroll an avelou,
Koenv e’r mor, tan e’n Env ha strakl e'r goumoulou

Eur veach benag o peuz-c’hui guelet,
Eul lestrik paour, hep stur, o vont taol var zistaol,
Dare gant ar barrou da weledi bep taol…
Allas ! Allas ! setu aze ar bed !

Estlamm ! Dija dindan hon treid
An douar o virvi !
Hag izoum ’ ve ’ta keid
D’hezan oll da zevi ?
Estlamm ! Estlamm ! Ma finv hep-ken ho preac’h
Aotrou, ma finv hep-ken dioc’h-tu,
’Rid anezhan eur bern ludu
’Vel eur grac’hel zeac’h !

⁂

Oh ! m’her goulenn : An dud, guechal, amzer Noe
Petra oant-hi falloc’h ma ’zeo deut, koulskoude,
D’ho zamalloud eun dourbill diroll ?
Ha Sodom, ha Gomor, petra o doa-hi great
Na muioc’h na gwassoc’h evit beza lakeat
Ken didruez gant tan an Env, tan oll ?

Estlamm ! Stên va cherdin, Gwenchlan
Stên anezho, stên c’hoaz !
E’r bed oll krog an tan
Hag hen var wassoc’h-waz !

Estlamm ! Estlamm ! krenit, o pec’herien,
Bruzunit ho kaloun ! pred eo !
Skuillit daelou ha grit affo
Pinijen, pinijen.

⁂

Ia luduit ho tal ! ah ! pred eo, me lavar,
Pred eo euz a vrema ’n em strinka gant glac’har,
D’an daoulin ! Deut tro Doue pelloc’h !
Gant eur barr o c’houeza e veleur euz ar gwez
An delliou seac’h ha glaz o koueza en eur diwez.
’Vel-se, prestig e c’hoarvezo ganeoc’h !

Estlamm ! Na sujet na Roue
Na paotr na merc’h ne ra :
Dindan gwalen Doue,
Omp oll hevelep tra !
Estlamm ! Estlamm ! Krenit o pec’herien !
Bruzunit eta ho kaloun !
Skuillit daelou ! ’vit ho pardoun
Pinijen, pinijen!

III

Allas ! petra ’ dalv d’in ? Kaloun ar bec’herien
’Zo kalet evel dir : evel skorn ez eo ien !
Ouz va c’hlevet-me ne ra van !
Oh ! ne ra van ebet ! Kousket mik eo, evel
Eur c’horf maro e’r bez ! Koulz eo d’in-me tevel !
Kleo ’ta, mignon, kleo, te, va guelvan !

Oh ! ne oar nemet hirvoudi,
Ar Barzik paour e’r velkoni,
Ne oar nemet hirvoudi ken,
Ar Barzik keaz gant an anken.

⁂

Kaon d’ar bed oll ! Ah ! kaon dezhan gant he zanvez,
Kaon d’ezhan gant he aour, he arc’hant, he berlez,
Gant kement vad a zo e’n he greiz ;
Kaon d’ezhan, me lavar, d’he binvidigeziou,
D’he veuleudi, d’he lorc’h, d’he oll follenteziou !
Kaon ivez ! kaon d’ehomp-ni oll, tudou keiz.

Oh ! ne oar nemet hirvoudi,
Ar Barzik paour, e’r velkoni,
Ne oar nemet hirvoudi ken,
Ar Barzik keaz, gant an anken.

HIRVOUDOU AN TAD SANTEL

HIRVOUDOU AN TAD SANTEL

————

HIRVOUDOU AN TAD SANTEL

————

Air de la Jikoloden

I

Ma ’m’euz-me kalonad
Ken a welan, nos pad.
Ne ket eston !
Ma welan-me bep noz,
Alias ! c’houi eo ’zo kôz
Tud hep kalon.

⁂

Gand an drouk-sperejou
Dre hent an torfejou
Ez oc’h douget ;
Ia c’houi, ha bep kammad,
C’houi ’ra va c’halonad
Ouz ho kuelet !

⁂

Perak ’ta, pobliou keiz,
Teuit-hu ken direiz
Da gounnari ;
O tougen ar brezel
Eneb ho Tad Santel
D’he c’hlac’hari ?

⁂

N’oun mui mad evid-oc’h ;
Eun all ’ gavit guelloc’h,
O dallentez !
Hag e klaskit diskar
Va zronik d’an douar !
O follentez.

⁂

Hag e klaskit diskar
Va zronik d’an douar,
Me ho Roue,
’Vit he rei da eun all
N’en deuz guir, an den fall,
Digant Doue.

⁂

Pe seurt drouk ’ta pelloc’h
Me her goulen ouz-oc’h,
’Meuz-me great ?
Na deoc’h-tu, na da zen.
Ma ez oun en anken,
Kel lakeat ?

⁂

Oh ! me a hell touet,
Re vad eo e-z-oun bet
En ho kenver !
Petra eo a glasken
Nemet ho mad ebken
E pep amzer ?

⁂

Ho mad eo a glasken
Ha c’hui ’ro d’in anken
Bugale geis !
Ah ! n’e rit ket d’ho tad,
Mervel gant kalounad,
Araog an deis !

II

Ma ’m’euz-me kalounad,
Ken a welan, dalc’h mad,
Ouz treid ar Groaz ;
Ma welan, deiz ha noz,
Ha mar d’e guir oc’h kaoz
Selaouit c’hoas.

⁂

Ne rear ket a vrezel
D’ar Pab, an Tad Santel !
Piou benag ’ ve,
’Ve an dud fall er gra,
O deuz bepred eun dra :
Keuz da c’houde.

⁂

Ne rear ket a vrezel
D’ar Pab, an Tad Santel,
Na da Zoue ;
’Vit guir el lavaran
Neb er gra da unan
’Gra d’egile.

⁂

Mar d-e choui ’ta ve fur
E kredfec’h, a dra zur,
Da bez zo bet,
C’hoarvezet e peb amzer,
Gant pennou ar gounner,
Ebars er bed.

⁂

Va c’hurunen ’zo sacr ;
Guall-eur d’ar re fallakr
’ Glask he filad !
Va zronik ’ zo dister,
Guir eo ; e peb amzer,
Goulskoude e pad.

⁂

Doue ’n deuz he-unan,
’N em garget anezhan,
Ebars en Env ;
Keit ma pado ar bed
E vo ganthan skoret
Va zronik men.

⁂

Evez ’ta, bugale,
Na zeufe dizale,
D’ho tiarbenn !
An Doue a wallit
Rak pa sko, diwallit,
E sko a grenn !

⁂

Netra ’zo ken pounner
’Vel e vreac’h e kounner !
Pa ia en dro,
Kenim evit den ebet
Roue ’vel pep sujet.
A gav distro.

III

Pardoun, o va Doue,
Pardoun d’am bugale !
Ma rank unan,
Pignat var ar C’halver,
’Vel guechall hor Zalver,
Em ’oun aman.

RESPOUNT DA HIRVOUDOU ’R BARZ

RESPOUNT DA HIRVOUDOU ’R BARZ

————

. . . . . . . . . . . . . . . .
Sioul an avel, plean ar mor,
Eul lestrik e c’houeliou digor,
A red dizamm var gein an dour.
Salo bagik ar Pesketour !
. . . . . . . . . . . . . . . .
Rak-se eta, na welomp ket :
An dizurz a vo chadennet ; oh ! ia
Ma rank ar Pap lenva hirio,
Pa deui varc’hoaz, hen a c’hoarzo !…
Per, a zo mean ha mean kalet ;
He skei ’rear, mez ne fraillo ket.
Nag a bet, araog rei daou dol
A dorro, var-n-han, ho morzol.

————

C’HUEC’HVED LODEN

RIMADELLOU

BLOAVEZ MAD

BLOAVEZ MAD

————

Koz ha yaouank, kuitibunan,
Bloavez mad deoc’h a reketan.
Dillad didoul var ho tiskoaz,
Labour didor, iod silet poaz,
Kerc’h ha guiniz leiz an irc’hier
Kaol ha panez e’r parkeier,
Krampoez lardet a gorfajou,
Kig ha farz a grabanajou ;
Aman melen leiz ar ribot.
Da gousket bep a vele blod ;
Eul loum guin ardant d’ar goazet
Eun tassad kafe d’ar merc’hed,
Hed ar vuez kaloun laouen
Hag e’n Env, bep a gurunen.

————

KANAOUEN AN ALC’HUEDER

KANAOUEN AN ALC’HUEDER

————

Sant Per, digor d’in,
Biken mui na bec’hin.
Digor ’ta, digor,
Digor d’in da zor ;
Kemer truez ouzin
Pe va gouzoug a dorrin ;
Sell an douar pegen izel
Ha me pe gen huel !
Bouzar oud ?
Pe ne d’oud ?
Mouzad a rez,
Hag e rez ?
Mad, Per, gra da benn,
Me ’zo vont da ziskenn,
Hag adarre e pec’hin.
Hag e rin, rin, rin …

————

KANAOUEN AL LAOUENAN

VAR SKOUR AR VEZEN

KANAOUEN AL LAOUENAN

VAR SKOUR AR VEZEN

————

Dir, dir, dir,
Ma ne dor ;
Torr, ’ta, tor,
Te ’zo dir ?

————

AR PEN-MOC’H GOUEZ

AR PEN-MOC’H GOUEZ

————

Ar pen moc’h gouez, e’r briz-koat
A gousk etouez an delliou ;
Me ’gav roud e bevar droad
Fresk beo e’n oll ribouliou.

Eurus e vo an tenn
Hel ledo mik var an dachen.

Ar pen-moc’h gouez e’r briz-koat
A gousk etouez an delliou,
Me ’gav roud e bevar droad
Fresk beo e’n oll ribouliou.

————

SOUN AN AOTROU FANCH

SOUN AN AOTROU FANCH

————

I

Aotrou Fanch, selaouit, eun tammik,
Frank ho tiouskouarn ha soun ho penn :
Me ia da gana deoc’h eur zounik
Hag a dle ho renta laouen.
Devez ho kouel, eo sur an devez
Ma tle an oll ho saludi !
Aotrou Fanch, ervez ar c’his nevez,
Ni ginnig hon ezanz d’ho fri.

II

C’houi ’zo eur c’hrouadur ar c’hoanta
Askornet mad, rabotet flour ;
Eur c’halvez euz ar re zesketa
Dibaot a ra braoc’h labour
Pa c’hoari gant he gizellik
Portred eur zant, e’r prenn kalet.
Aotrou Fanch, da ober eur zantik
Guell piltoz n’ouffed da velet.

III

Ho pleo, gant lard teuz amanennet,
A rizennit var gorn ho tal ;
Henvel ouz daou vigorn marellet
Ho taoulagad a zo brao ral ;
Mez evit merc’hedigou Sant-Salver
Me ’gav anezho goal lipouz !
Aotrou Fanch, pedit eur gueraer
D’ober doc’h eul lunedou rouz.

IV

M’ho pije bet eun troatad muioc’h
Ploum, ’vel ma zoc’h c’houi e’n ho sa,
E c’helfac’h ober, koulz pe velloc’h,
Eun tambour-major ar brava ;
Ar poultr — kavet eo, siouas ! dija, —
Ho pije, sur ounn, invantet ?
Aotrou Fanch, bete ’r vezen bella
Ho penn c’hui a zo bet stoket.

V

N’eo ket divar dour ha patatez,
Eo savet ker round ho pruchet ;
Ho kinou, flanchet en daou gostez,
A zoug eur rastel mad-lemmet.
Neb-aon, c’houi ’ gar mad eur frigouzen
Hag e’n he zer, eul loumik guin !
Aotrou Fanch, pa velan ho kesten,
Me ’ ziskred eo mad ho skin.

VI

Mar diwez deoc’h dimezi, biken
Va c’hredit, c’houi ’ vezo betet ;
N’eo ket kement ho deuz atouden
A gav, d’ho c’hoan, krampoez lardet ;
Me gred kentoc’h e kavfac’h, siouas !
Bara seac’h ha kerniel butun !
Aotrou Fanch, chommit ’ta didrabaz
Pe, meuz douet, c’hui a ranko iun.

VII

E’l leal, c’houi c’heuz re a spered
Evit beza ken direzon ;
C’houi jommo difrink e’n ho kaouet
Da larda, evel eur c’habon,
Hag a c’hoapaio ’r merc’hed yaouank
Soun ho kribel ha dibikouz.
Aotrou Fanch, krouadurik divank,
E’r fount, guell eo chomm dic’habouz.

⁂

SEIZVED LODEN

MORVAN KERGOUNNAR HA POTRED AR SABAD

SKLEARIDIGEZ

SKLEARIDIGEZ

————

Morvan Kergounnar hag e goumper Joen a zo daou zen diwar ar meaz euz a gostez Treger. Morvan eo gourener braz ar vro, ledan a ziskoaz, iziliet stard, stag mad ouz an douar, iskuit a beb leac’h, ploumm e’n e za evel eur ganaben, mez pennvers ha difeiz ; ne gred nag e Doue nag e diaoul ; he zoue, eo ar voutail ; he bedenn, al leou doued ; e eal-mad, he benn-baz dero. Joen a zo eur c’hristen evel an oll, hag a glask distrei e goumper da vonet d’ar gear e’n noz, e’n eur zanerelli d’hezan darvoud Alan-ar-Glaouer, ha troiou iud potred ar zabad.

————

POTRED AR ZABAD

POTRED AR ZABAD

————

POTRED AR ZABAD

————

Joen, va C’houmper

An noz a zo tenval ; glao hag avel a ra ;
E’n hanv Doue, Morvan, n’ da ket e’n hent brema

Morvan Kergounnar

— Ha pa rafe luc’hed, kurun, avel ha glao,
Sell, troet eo e’m penn, d’ar ger me a ielo !
 

Joen

— Troet eo e’n da benn ; mad, Morvan gez diwal :
Diwal ’lavaran d’id. pe he tapi da fall ;
E’r poent-ma deuz an noz, ’vid deiziou morlarjez
Kred ac’hanon, Morvan, gwal jansou a c’hoarvez ;
Gouzoud a rez ar brud a ren, pell ’ zo, siouaz,
Var ar skrijou spontuz a glever e’r c’hoad braz !

Morvan

— Setu te adarre ! Kea, va c’houmper Joen,
Ne d’eo ket gan-hen-me eo d’id c’hoari ’n azen :
N’euz diaoul e’n ifern, na Teuz var an douar
A c’halfe ober aoun da Vorvan Kergounnar !

Joen

— Guir eo, eur potr reud oud, hag eskobti Treger
N’hen d-euz ket marteze eur startoc’h gourener ;
N’euz forz ! Polik a ro meur a lamm-choug-a-benn
Da dud a zo gweziek koulz ha te da c’houren.
Sounj az peuz, a gredan, euz a Lan-ar-Glaouaer !
Unan all adarre ! Tan-foeltr, pe-bez tol kaer !
Pari, ma vez beuzet o koueza e’n eul lenn,
Arok herruoud e’r ger, e ve ien da zouben !
Ac’hanta ! Set’ heno penn-da-benn tro Alan.
E’n deiz all o tistrei deuz eured ker-al-lann,
En em gavaz trinket hag evel eur potr fin
E lounkaz re a zour evit trempa he vin.

Morvan

— Piou ’ c’halfe he dammal ? Mez daonet ’ vin, a-vad,
Mar d-euz netra e’n-han goestl d’ober aoun d’eur c’had.

Joen

— Nann, Morvan, ma vefe ervez ma lavarez !
Mez o liva gevier ' oud adarre potr kez.

Morvan

Mar d-e, var da veno, beuzet Alan e’l lenn
E tlefe kaout eun den kelou euz he groc’hen.

Perak ’ta, kaer ’ zo klask, n’her c’haver e nep tu
Mui eget ma ve deuet, korf hag ene ludu.
Red eo, n’euz mar hebed, pa jomm keit dianket,
An diaoul he unan hen defe her zammet.
Ha marteze, dampred, ’vit deski ober glaou
Pe d’hezan pe d’he c’hreg, pe evit ho daou.
Dalc’h mad aze, Joen.

Joen

— Kea, kaer ’ po kaketal
Na drec’ho ket da c’hoarz var greden ar re all ;
N’eo ket me hel lavar, mez goulen dioc’h Job koz
Ma n’hen d-euz ket klevet var dro an anter-noz
Eun dompi estlammuz, e kever ar c’hoad braz
Ha mouez Alan e touez, o krial forz, allaz !
Goulen c’hoaz digant-han, ma n’hen d-euz ket klevet,
Dre ma pellea he vouez evel skrijou loened
’Tal men-hir ar c’hroaz-hent, a unan o iudal :
« Eur vech all e teui ganheomp-ni da zansal ! »
N’her c’hredez ket, m’oar ’ vad ? re galed eo da benn
’Vit ma c’halfez kredi ’r pez a gred pep kristen.
Mez n’oud ket evid nac’h, anez eur gaou marvel,
Penoz eun dra benak ioa ’n noz-se e’n avel,

Morvan

— « Sell ’ta, ne c’houien ket ! Mez n’euz fors petra ’voa
» Ar pez ’zo bet neuze n’ ma ket da zon’d brema. »

Joen

« Nann, mez allaz ! Morvan, ker gwaz ’ c’hall arruoud
» Ha n’ouzon ket perag e krenan evid-oud. »

Morvan

« Mad, kren ’ta ; me roio amzer d’id da grena,
» Ne d-eo ket eur penn den, az peuz var da ziou skoa,
» Mez eun irvinen griz ma zeo guir e kredez
» Evel eur bugelik kement a ranerez.
» Guell eo gan-hen gouren gant an holl diaoulou
» Eged selaou pelloc’h eur seurt rimadellou
» Uvreou grac’hed koz, — rak-se kenavo :
» Mar teu Polik da m’ c’hlask, me hen diarbenno,
» Ha mar teu tost d’in-me, pe me vo daonet, sell
» Pe set’ ama eur vaz a grenno he gerniel.
« Ken a vo. »
Eur vouez all a griaz ken a vo :
Ne voa ket mouez Joen, nag hini nep den beo,
Mez mouez eun dra benâk, a voa euzuz, iskiz
Evel mouez an Ankou p’hen devez naoun he breiz.

Kement-ma ’ c’hoarvezaz da noz meurz an Evned.
Eat da vorlarjeza da di he vignouned
Morvan a zistroe gant he goumper Joen
Fazeaz e’n ti gant-han da dana he biben.
’Vit-han n’oa ket mezo, na zo ken tam tommed,
N’hen doa ket kollet c’hoaz ar guin en doa evet.
Mez ar pez a rente aounik he gamarad
Ne voa ket ’balamour n’hen dije re govad.
Rag gouzoud a rea mad, gant kalz muioc’h ouz-penn,
Morvan a zibradje he gar deuz ar vouillen.
Mez, allaz ! ne voa ket, ha ne deuz bet morse
Eun diaoul evel d’han evit toued Doue.
Bep kammed a raje ne voa deuz he c’hinou
Nemed tan ha kurun, malloz, droug-pedennou :
Poan a raje d’hezan ma vije e’n ifern
Eul leou-douet benag a rankje da espern.
Koulzgoude an deiz-se dreist an deveziou all
Ne voa nag he skiant nag he deod da damal,
Rak dond a reant gant-han, dindan envor, ar brava
A gichen ar c’henta beteg an diveza.
Kement-se hag ouz-penn tro ar paour keaz Alan
Eo a lakea Joen da grena ’vit Morvan.
’R pez a venne Joen, voa mennoz eun den fur.
Deuet e voa deiz ar varn, barrek e voa ’r muzur !

Morvan hen devoa c’hoaz eun troad var an treujou
Pa deuaz da derri unan euz he voutou
Ha dioc’h-tu e klevaz tostik e’n he gichen
Eur vouez skiltr o laoskeul evel eur choarzaden ;
Mez kaër hen devoa klask goudevez tro var dro
Ne c’hellaz ket tizoud ar c’hoarzer divalo ;
Rag-se goude beza peur-zresset he votez
Ez eaz gant-hi e’n hent ’vel ma vije nevez.
Avel, grizil, kazerc’h, glao ha kurun a ree
Ha ken teñval e voa ma ne vele banne.
A vechou, koulzgoude, e seblante kleved
Eun dra benag e’n hent tost d’hezan o kerzed.
Abenn eur pennadik, setu eul luc’haden
Hag a ziskouez dez’han, tostik tost d’he jupen
Eur pikol a gi du, ker braz hag eun ounner,
Daou lagad e’n he benn, kel lemm ha re eun aer.
— Fouet, fouet, boued an diaoul, a lavare Morvan
Fouet ’ta, boued ar gounnar : Mez ar c’hi ne ra van.
— Gortoz, gant va fenn-baz, me ’ lardo da groc’hen
E leac’h arzal, ar c’hi a reaz eur c’hoarzaden
— C’hoarzin, oh! oh ! potred ! C’hoarzin! eun aneval !
Mad, bremaik, marteze, te ’raio eur c’hoarz all,
Dao, dao, hag hen rak-tal o preder c’hoari ’r vaz
Evit bruzuna ’r c’hi a daoliou ; mez allaz !

Ar c’hi-ze ne voa ket deuz a jass an douar :
— Kea goustad, eme-zan, Morvanik Kergounnar ;
Espern da nerz, Morvan, ’vit ma c’helli e’n-berr
Diskouez d’heomp o tansal eo goeñv da ziwesker,
Kalz re a drouz a rez, guell ’ ve d’id beza sioul !
— Na pe a berz Doue, pe a berz an Diaoul
E teuez da brezeg d’in ? Piou ’oud, eme Vorvan ?
— Aberz Doue ? goapaer, na gredez ket e’n-han !
— Nann ! n’eo ket euz he berz e teuan, kamarad
Mez a berz an Diaoul a anavezez mad
Da b’hini ’ peuz guerzet da gorv ha da ene
Hag hen deuz eur c’hoant braz da d’ kueled eb dale.
— Lavar d’hezan gortoz ken a vo eun dro all ;
N’eo ket mad va boutou ! Mez piou oud-te, loen fall ?
— An ene a zo bet e’n Alan ar glaouaer !

Morvan Kergounnar

« Mad ! dalc’het mad he c’heuz ar merk euz da vicher
» Rak du e z-oud ato, du pod evel al liou ?

Ar c’hi du

« Ia, ia, roet ’ zo d’in labour da ober glaou,
» ’Vid da rosta duhont, te ha da vignouned ;
» Mez selaou mad, Morvan, setu ama ’n eured ! »

An eured-se a voa eur sabad diaoulou
Tro-var-dro d’ar men-hir o tifreza dansou.
Kaer hen devoa gouren, red mad ’ oa mon’d e’n dro
’N desped d’he vadiziant ha d’he benn-baz dero.

Rak-tal eur vouez nerzuz ’n em laka da gana
Ar ganaouen ifern a zo varlerc’h ama :

KANAOUEN POTRED AR ZABAD

(Passe-Pied)

————

Dansomp potred,
Dansomp merc’hed,
Dansomp, fringomp, nijomp loened ! —

Dal a unan :
Prim a droad potred,
Dal a unan
Dansomp buhan ;
En em veskomp
Holl etre-z-omp,
Ken a baro al loar var’n-homp !

Ha dal a zaou :
Prim a droad potred ;
Ha dal a zaou :
Mad e za ’n traou ;
Dansal e’n noz,
Holl diaoulou koz,
Setu eno hor Baradoz !

Ha dal a dri :
Prim a droad potred ;
Ha dal a dri,
Chachomp var’n-hi ;
An noz teñval
A zo brao ral
D’heomp-ni da c’hoari, da zansal !

Dal a bevar :
Hejomp hor gar,
Prim a droad potred ;
Hejomp hor gar ;
Pa vez arneu
Da rei dour-beu,
Gant an higen pesked a deu.

Ha dal a bemp :
Prim a droad potred ;
Ha dal a bemp :
Brao ’za ganhemp ;
Meurz an evned
A ioa bepred
An deiz râl da douza deñved !

Ha dal a c’houec’h :
Prim a droad potred ;
Ha dal a c’houec’h :
Chachit ganhec’h ;
Ar c’horaïz,
Deuet var he giz,
Ne dalv netra gant he zouben piz !

Ha dal a zeiz :
Prim a droad potred ;
Ha dal a zeiz :
Guell eo kig preiz ;
Pa ve ’n deñved
Dishualet
’Vezont re ampart da gerzed !

Ha dal a eiz :
Prim a droad potred !
Ha dal a eiz :
Stardomp hor preiz
Eun droik c’hoaz,
Bihan ha braz,
Hag e chommo ganheomp ar goaz !

Ha dal a nao :
Prim a droad potred !
Ha dal a nao :
Dansomp atao,
Great eo ar stâl
Kerzomp rak-tâl
D’an ifern da echui ar bâl.

Neuze e voue klevet meur a darz kurunou
Evel taoliou klec’hier pa veñt o zoun glaziou.
A c’houdevez ne voa guelet skeud a Vorvan
Mui ’ged ma vije bet lounket gant eun tarz tân
Koulzgoude mar d’eo guir ’r pez a lavar Job koz
’Vije klevet bep bloaz da daol an anter-noz
Evit meurz an Evned, ’c’harz men-hir ar c’hoad-braz
Eur vouez skiltr o krial : « C’houi holl a zo beo c’hoaz
» Kemerit skouer var’nhon : na douit ket Doue
» Gant aoun da zon’d, siouaz ! da zaoni hoc’h ene ! »

TAOLEN

EUZ AR PEZ ’ZO EL LEVR-MA

————

Pajen.

Itroun Varia ’r Folgoat, Kurunet 

 3

Kantik kent ha goude ar C’hatekis 

 11

Kanaouen ar Pesketour 

 13

Ar Mab mac’hagnet ac ar Vamm gristen 

 17

Kanaouen ar Mous bihan 

 21

Ar Roskoaden 

 25

Kastelfidardo 

 27

Al Luskaden 

 33

Bale Even 

 37

Tadik kos ar brabanser 

 39

Mathurin an Dall 

 45

Ar Jikoloden 

 49

An Ty Soul 

 53

Ar Grougaden 

 57

Lez-Ober 

 59

An Daou Vaout 

 65

An Diou Voundrask 

 69

Ar C’hreg iaouank ho luskellat 

 75

An Amourousted hag an Amzer 

 81

Kervadiou 

 85

Meuleudi da eur Mignoun deis e c’houel 

 89

Lounk-he-Zizhun 

 93

Azor 

 97

Alanik al Louarn 

 105

Ar Penn-Moc’h 

 111

Mouzeres Schamdachemda 

 113

Ar Vesverezed 

 119

Ar Goabren zu 

 129

Ar Pod houarn hag ar Girin 

 137

Ar Skoul hag an Eostic 

 141

An Daou Gudon 

 145

Al Louarn besk 

 153

An Azen hag ar C’hi bihan 

 161

Peronel hag he fodad leaz 

 167

Ar C’haz hag ar Marmous 

 173

Al Leoun hag al Loan gornek 

 177

Mac’harit ar C’herc’h neiz 

 181

An Azen hag ar C’hi 

 185

Hirvoudou ar paour keaz Fumer, deiz interramant e gorn butun 

 195

Hirvoudou ar Bars er bloas 1860 

 201

Hirvoudou an Tad Santel 

 217

Respount da Hirvoudou ar Barz 

 225

Bloaves mad 

 231

Kanaouen an Alc’hueder 

 235

Kanaouen al Laouenan 

 239

Penn-Moc’h Gouez 

 243

Soun an Aotrou Fanch 

 247

Sklearidigez 

 255

Potred ar Zabad 

 261

Kanaouen Potred ar Zabad 

 268

————

1. F.-M. Luzel.