An awel grenv a c’houibane,
Ar glao a builh na dihane
Da skei gant trouz war gwer eun ti
Lec’h ’oa eur vam o hirvoudi.
Ne oa ket pell, an intanvez
’Doa hunvreet er leanez,
En he merc’h, et d’ar broio pell
Ewit ober labour zantel.
E-pad he c’housk ’devoa gwelet
Ar leanez tost d’ei meurbet.
Goude bean komzet outi,
’Teuas ar c’houlz da gimiadi.
« Kenavo, Mam ! » a lavaras
Ar leanez, hag e pokas,
E pokas start d’he mam kerkent,
’Rôk tec’hel evel eur luc’heden !
Ar vam dustu a zihunas,
Froumet da-vat, ha nec’het bras.
« O ! ma merc’h paour, a lavaras,
« An hunvre-ze, gwir ’ve, siouaz ? »
Ya, gwir e oa an hunvre-ze,
Hag ar c’helo, nebeut goude,
A c’hoarveas ewit laret
E oa maro ar verc’h karet.
En Haïti e oa marwet
Ar leanez yaouank meurbet,
Pell diouz he bro,… noz an hunvre,
Homan ’oa et dirak Doue !
Eur c’hoar d’ezi, Trapistinez,
(En Breiz ’weler ze aliës),
He c’hoar, eta, eus he c’houent,
Bet ar c’helo, skrivas ’velhen :
« Ma c’hoarig kez, ’m eus ar greden,
« Zo gant Doue !… na ouelet ken,
« Poket ’deus d’ec’h en eur laret :
« Kenavo, mam, an evrusted !
« Mac’h omp aman dispartiet,
« E c’houveet, o mam garet,
« Hon deus heuilhet, en draonien man,
« Ewit ’n em gât, an hent berran ! »
An awel grenv a c’houibane,
Ar glao a builh bepret ’gouee.
« Ra vezo gret, o ma Doue,
« Laras ar vam, ho polante ! »
D’AN OTRO MENGUY
Person newe Coatascorn,
(5 aviz meurz 1905)
————
Ma zon ’gleje bean klemmus
Daoust d’ec’h holl da vean joaus.
Rak ma c’henvreudeur, kouls ha me,
Hon deus keun d’ho person newe.
’Met arabad eo en de-man
Kât eur pen koz, c’hoantât gouelan !
Gant tud Coatascorn ni ’gano :
Ra ’vo joa en holl galono !
⁂
En tu ’r c’huz-heol da vourk Hengoat,
’N eur gerig koant, en Pen-ar C’hoat ;
Breman ’zo c’houec’h vla-ha-tregont
Eun tad ’oa laouen e galon.
Eur vam ive ’dridas gant joa,
Pa glewas kleier o vralla.
Kleier Hengoat en o zour koant
O son goude ar Vadeiant.
Perak, siouaz, ’maint ket aman
’Vit lodenni joa ar gouel-man ?
Seblanti ’ra d’in o gwelet
War garido, an Nenv pleget ;
Hag eno, o daou, dorn-ouz-dorn,
E sellont ’trezek Coatascorn,
Parouzig koant ’lec’h ma laker
Da bersoned kureed ker !
⁂
E studi gret en Landreger
Joseph Menguy ’goll ket amzer ;
Pean a ra e zle d’ar vro,
Kloareg ha soudard ’eo tro-dro.
Danve-mat ’kaver ’zo ennan,
’N otro Duchêne a c’houll ’nean.
’Met an eskop eo ar mestr bras
Ha setu-han kure, siouaz !
En Plian ne chomo ket pell,
Dambrest ’renko chanj a skabel.
Mont diwar ar maez da Wengamp,
Eus Plian di na gwasat lamp !
Treut ha kasti p’oa aruet,
Ar c’hure yaouank ’n eus poaniet,
Poaniet ’wit kempen an iliz
Ha kaerât bepret an ofiz.
Digor dalc’hmad e galon aour
D’an den yaouank kouls ha d’ar paour.
Dek vla en Gwengamp ec’h ê bet,
’N eur ober vad ’n eus tremenet !
|
————
Kimiad Itron Varia Wir Zikour
— « Kenavo d’it, beleg seder ha mat,
« ’N eur vinnigan e kimiadan dalc’hmat ;
« N’ankouain ket pez ewidon ’teus gret,
« ’Barz ma c’halon da hano ’zo skrivet. »
|
————
Kimiad an otro Menguy
— « Kenavo d’Ec’h, o Itron Wir-Zikour,
« Ouz Ho karout skanv ’m eus kât ma labour,
« Aman ’dare, diwallet ho pugel,
« D’ean, bepret, reit sikour ha skoazel ! »
Eur gir c’hoaz ’rôk klozan ma zon !
Bew evrus aman, ma mignon.
Evrus kichen da iliz koant,
Pell diouzit poan ha nec’hamant,
Evrus ’n eur vro a zo ken brao,
Gant he zaonio hag he c’hoajo !
’Lec’h ma klewi trouz ar sklujo
Ha kân flour an evnedigo ;
’Lec’h dreist-oll ’kavi karante
A zo gwell c’hoaz ’wit kement se !
Ha breman, pôtred Coatascorn,
Fin ’zo d’am zon, tanet ho korn !
|
————
D’AN OTRO JULOU
Person Loguivi-Plougras,
Chaloni Roaon ha Sant-Brieg.
————
Ton : An durzunel
A zamdost d’eur ster vihan, sterig sant Milion,
A ruilh he dour ’n eur drouzal, e-kreiz eun draouien don,
Gwechall El-mat ar barouz, da hekleo Breiz-Izel,
A gasas ar girio-man war eskel an awel :
« A greiz kalon, gant dudi, kanet ganimp Breiziz,
« Rak ’n ho touez ’welfet dibab, ’wit liorz an lliz,
« Eur bugel a dle genel war douar sant Ivi,
« Eun de uheloc’h ’witan en Breiz ne vo hini.
« Sekretour ha vikel-vras ’kichen eskop e vro,
« Goude-ze en ker Vilin hanvet eskop d’e dro.
« Met Milin a zo re bell !… Bugel sant Milion
« A dostao d’ar vro goant ’lec’h ’chomo e galon.
|
————
Goude bean da Vreiz komzet
An El a c’halv e vignoned,
Tud Logivi, kristenien vat,
Hag e lar d’ê hep chipotat :
« Ma tennet lorc’h eus ho tour koant,
Me a zo sur, holl ho peus c’hoant
E ve kresket ha kaeraet
An iliz ’lec’h oc’h badeet.
E-keit ma vo ho kenvroad
Pell-pell, du-hont, oc’h ober vad,
Me glasko d’ec’h eur pastor mat,
A lako tud da gizellat.
Da gizellat mein-benerez.
Da hadober ho keur a-bez,
’Pad ugent vla, hep diskwizan,
Gant hoc’h iliz ’ray ’met poanian.
Hag hoc’h iliz, hadneweet,
War-dro he far n’ he devo ket,
Mar de uhel an tour ’n he fen,
’Vo ket kaeroc’h ’wit he nefen !
O ! mil bennoz a lavarfet
D’ar beleg mat an nevo gret
Eus hoc’h iliz eur belezen
Kuzet ken brao kreiz an draouien.
Doue eo a baeo hepken
An hini ’no poaniet kement !
’Mes arc’heskop ho pro garet
E bastor mat n’ankouao ket !
Ha pa vo deut da Vreiz-Izel,
Me ay da Roaon a den-askel.
Ne vin ket pell !… pa zistroïn,
’N otro Julou ’vo chaloni !
Chaloni Roaon ha Sant-Briek
’Vo ar beleg ken kalonek
A ’n em stago ouz ho parouz,
’N eur ober vad sioul ha didrouz. »
An El ’nevoa lavaret gwir,
Ha n’an eus ket manket d’e c’hir !
Bewet pell c’hoaz, den a galon,
En disheol tour sant Milion !
|
————
KANAOUEN D’AN OTRO DISEZ
Person newe Lohuec
(23 a viz c’houewrer 1908)
————
A-rôk ma teu an heol hanv d’ober d’ar bleun diwan,
Da lakat richan ha kân e beg an evn bihan,
Me, barzig paour, a fell d’in kanan a-greiz kalon
’N enor d’an otro Disez, newe-hanvet person
E parouzig Lohuec, ’tre Kerneo ha Treger,
’Tu’r c’hreiz de da Logivi, stok ouz ar Finister,
Ez eo digouezet d’ean eur loden c’hoanteet
Gant meur a berson, sur ’walc’h, hep komz eus kureed.
E Lohuec, ’vel gwechall, e paroujo hon bro,
Ar gristenien ’deus miret gizio-mat hon tado ;
Gwelet hon deus, en de all, gant pebez karante,
Ez eo bet digemeret ’n otro person newe !
Ya, daoust ma oa, en de-ze, an amzer fall ha louz,
Da di an otro Julou, holl benno ar barouz
A zo deut goude kreiz-de, levenez ’n o c’halon,
Da gerchet ’n otro Disez, bugel sant Milion.
Hag an otro maer e pen, ’dreuz da Goad-ar-Markiz,
Beleien, kuzuilherien, gante kezeg diskwiz,
A zo deut da Lohuec, ’lec’h ’vralle ar c’hleier ;
O ! ’wit eur person newe, kaerat da digemer !
|
————
Ha breman, tudo, pan-eo-gwir
Eo ’rabad d’in bean re hir,
Ma lezet, en eur chanj a don
Da ganan d’ho person eur zon.
Ar memes de, en Plouaret
An hent-houarn ’moamp kemeret
’Wit mont da Gloerdi Sant-Briek
’R bla pewar-ugent-ha-daouzek !
E-tal ar mor, te, goude-ze
E parouz Plouvouskan kure,
Me ’oe hanvet e Sant-Servez
E bro Kallak, ’lec’h e teuez.
Tremen seiz vla ’zo e Gwengamp,
A belech ’rez aman eur lamp,
Evel breudeur hon deus bewet,
Pe vije joa, pe boan-spered.
Ha daoust d’in-me da gaout keun,
Ewidout ’m eus kuntuilhet bleun ;
Ret-mad eo d’in o dispakan,
P ’eo gwir ’on deut herie aman.
⁂
Savet gant tud hag a gare
A-greiz o holl galon Doue
An otro Disez, evelte,
A-gren ’n em ro d’Ean ive.
Stag-mat e galon ouz e vro,
Gouest da doman ar c’halono,
Ne glasko ’met eun dra aman :
’Vo karet Doue, da gentan !
Ha ravo Jezuz-Krist meulet,
’Vel er beure-man ’n eus laret,
’Wit m’hallo, en tiegezo,
Skuilh e vennoz hag e c’hraso !
Parousianiz Lohuec,
Me gred, ho person kalonek
A ’n em blijo ganec’h aman ;
C’houi ive vo evrus gantan.
Gant e vouez kaer hag e ganio
E ray tridal ho kalono,
Hag e gador, gant e gomzio,
Ray sklerijen d’hoc’h ineo.
Sturian a ray ar vugale
’Trezek ar vad, ’trezek Doue ;
D’an dud yaouank ’selaou e vouez,
Hag ’kersfont en hent ar furnez !
An dud a boan, hag ar re goz
’Vo klewet o laret bennoz
D’ar beleg ’no o c’honfortet
E barz en o foanio kalet.
En hoc’h iliz koant, a c’hiz-koz,
Diazeet war lein ar roz,
Holl e kavfet c’hoaz levenez,
O pedi Doue asamblez.
Ar garante evel chaden
Trezan hag e barouz kristen,
Na diaoul na den n’hallo kammet
Trec’hi warnoc’h holl, unanet !
|
————
N’hallan dihan hep kas eur beden
D’an Hini ’n eus karet kement,
D’an Itron Varia Wir-Zikour,
’Wit ma vinnigo e labour :
O Patronez oat kerig Gwengamp,
Chomet bepret e wellan Mam,
Ha tolet eur zell a drugare
’Warnan hag e barouz newe ! (Diou wech).
|
————
D’AN OTRO BESCOND
Person newe Plouaret
(15 a viz Du 1908)
————
Parouz Plouaret gwechall he far n’he devoa ket ;
Peder chapel warn-ugent war he douar savet !
Kestel du-man ha du-hont, ha tud brudet meurbet,
E Treger kaeroc’h ’witi ne oa parouz ebet !
Daoust ma zo bet distaget diouti eur skolpaden,
’Wit ober ar C’hoz-Varc’had, an eil evel eben
A ra c’hoaz diou barouz kaer. Iliz vrao ’deus ar verc’h,
Gant hec’h iliz koz ar vam n’eo ket chomet war-lerc’h.
Pa oe gret an disparti, e oa, en Plouaret,
Eur beleg meurbet gouiek, ha gant an holl karet,
Diwar-ben ar person-ze, ’komzer c’hoaz alïes ;
Eun den, eme ar re goz, ’oa an otro Denès !
Breman a zo pemzek vla, unan all a zo deut,
Mat ha kalonek ive, daoust ma seblante reut,
Eur beleg santel da vat, ha n’ouveas biskoaz,
Chanj a liou d’ar wirione. Maro ez eo, siouaz !
Eur ween, kouet d’an douar, e c’haller kât he ment ;
Pa ve tremenet an den, anveet diagent,
Ez eo ezetoc’h ive gôut e dalvoudegez,
Hag ar mignon ’c’hall neuze komz eus e vadelez.
An otro Stephan, dalc’hmad, didamant a zo bet
En e genver e-unan, ’kenver re-all n’oun ket ;
N’en devoa kammet disket rei eun tu-gin d’e c’hir,
Na trei pen gant pep awel ; trempet ’oa evel dir !
Plouaridiz, diwallet d’ankouaat anean !
E boan kouk hag e arc’hant ’n eus dispignet aman.
Ar skol gristen, an iliz, ha gweren-vras ar c’heur
A laro ’oa ’n em roet, ’vel ’n em ro ket nemeur !
Ar barouz, pa aruas, war goz a oa eun tam,
An otro Stephan, zoken, ’gave pounner ar zam ;
’Met souc’h e alar oa mat hag e brezegenno
Tam-ha-tam ’deus digozet douar ar c’halono
Hag o furchal an douar, eun de en eus kavet
Eur goz-vedalen velget, eno pell oa kuzet ;
Gwalc’het ’n eus ar vedalen ; warni ’tizoloas :
’Neun tu ’skeuden ar Werc’hez, ’n tu-all skeuden ar groaz !
Neuze ’teuas ’n e spered eur zonj, sonj ar c’haeran :
Gwechall, ’mean, eur groaz aour a oa er barouz-man ;
Kroaz aour parouz Plouaret, siouaz, ’zo bet laeret,
’Met ar Fe, er c’halono, a welan ’zo chomet.
Setu ar vedalen-ze, ’n otro Stephan maro,
Roet d’an otro Bescond, misioner hon bro,
Kouean ’ra etre daouarn ha n’emaint ket e noaz,
Daouarn ’ray d’ei, a gredan, Juchan eun tammig c’hoaz !
Komz eus an otro Bescond a ve, sur, poan gollet,
Rak dre ar vro neus hini eveltan anveet,
Anveet ’vel prezeger ha poanier didamant,
Elech ma ve ’oar ober labour kement ha kant.
N’ho peus ket klewet ’nean meur a wech ’n hoc’h iliz,
Ha n’ho peus ket lavaret : Hennez kammet na skwiz ;
Pa ve eur gir o tont ’maez, ’kichen an toull dek all
A ve o voutan warnan, hag holl ’vont dishual.
Ha kaerat da Vrezoneg a ouve dispakan !
Nep hen klew a renk laret : Tremen mestr eo heman !
’N e c’heno ar brezoneg ’zo dous d’an diouskouarn,
Evel ma ’z eo ar voulouz hag ar zei d’ar daouarn.
E-keit ha ma ’n eus troet en-dro da Blouaret,
’Vel kure pe ’vel person, karante ’n eus kavet :
Perwenan, Plistin, Gwengamp, Plunet, Paonrit-Beskont
N’o deus ket c’hoaz ankoueet hano ’n otro Bescond.
Ewit an dud a hep oad e galon digor-frank,
En eus an tu da c’honit, dreist-oll, an den yaouank,
Dre ’lec’h ma ’n eus tremenet, ar yaouankiz, dalc’hmad,
He deus bet kavet ennan eur mignon hag eun tad !
Karante e genvreudeur ’n eus pell zo goneet,
Rak da rei dorn ha zikour, eveltan nan eus ket,
Ha pa ’z eo deut ar c’helo ’teue da Blouaret,
An holl o deus lavaret : Dibab-mad a zo gret !
Itron-Varia ’Blouaret, d’Ec’h ma gir diwean !
Binniget an Tad newe, hag e barouz gantan ;
Skoulmet erfad ar chaden ’stago ar c’halono
Ouz Doue, ouz ar pastor, hag ouzoc’h war eun dro !
|
————
PLISTIN
————
Na koant eo kerig Plistin, kuzet etouez ar gwe,
Gant hec’h iliz, he c’houent hag he c’hlandi newe !
Tost d’ei ar mor bras, bemde, a ruih e wagenno,
En eur drouzal goustadik a-hed an traezenno.
Diwar lein tosen sant Rok kaerat da dol-lagad !
En eur drei, dirak ho sell e welfet o ’n em gât :
A-dal d’ec’h iliz Lanveur, ha chapel Ker ’n Itron,
A-deo tïe Lokirek, ha rec’hel ar mor don.
Dindanoc’h eman Plistin koajo glas ’n e gichen
Gant e dïe gwen savet hed-ha-hed an dosen,
Ha pelloc’h Toul-ar-C’hiri, ’lec’h ’zo traez ar c’haeran,
Traez munut hag arc’hantet, pa bar an heol warnan.
Tu hanter-noz, ’n ho kichen, kastel ’n Itron Dizien,
Karet gant an holl dud vat, dreist-oll gant ar bewien.
Er pellder tour Trebeurden, tour Pleuveur ha Tredraez,
Sant Eflam ha Log-Mikel en daou ben ar Leo-Draez.
’On ’paouez laret hano ar vadoberourez
Chomet yaouank intanvez, d’ezi eur benherez ;
Ar benherez ’deus lezet ar bed hag he mado,
Ar Varkizez, he mam vat, ’zo Providanz ar vro.
Skolio kristen ’deus savet, derc’hel ’ra ’nê ’n o za ;
Leanezed hep repu a zo ’n he feadra ;
Klanvourien baour ha tud koz o deus eur c’haer a di ;
Er Prat-Ledan ’m eus gwelet tud evrus er c’hlandi.
Ya, evrus an dud koz-ze, daoust ’maint en eur c’hlandi ;
Gwelet ’m eus ’n o daoulagad ec’h int holl dizoursi :
Gant magadurez ar c’horf ’deus hini an ine :
O ! na brao ’vo d’ar re-ze mont d’an eternite !
En eur dremen dre Blistin em eus kât kaer ar vro,
Gant ar mor war an draezen, gant koajo glas tro-zro :
Kaeroc’h kalz em eus kavet gwelet ar vad a ra
Eur Varkizez a Blistin gant he holl beadra.
|
————
ITRON-VARIA ’GERITY
————
A greiz kalon ha gant fe grenv
Meulomp holl hon Fatronez,
War an douar, evel en nenv,
Hi ’zo bepret Rouanez !
Diskan :
Itron-Varia ’Gerity,
Binniget yaouank ha koz !
Labourerien ha merdidi,
Holl e c’houllomp ho pennoz.
Tost d’ar mor bras leun a rec’hel,
Hoc’h iliz ’zo bet savet,
En eur lec’h koant a Vreiz-Izel ;
Koantoc’h ’ve dies kavet.
En iliz-ze ’peus eun ôter
’Lec’h e tron ho skeuden gaer :
Dirak ar skeuden-ze ’peder
Gant fianz, o Mam dener !
Diraki ’teu ar vam gristen
Da westla d’Ec’h he bugel,
Hag ar priejo en anken,
Pa groz ar mor, du-hont, pell.
Ya, aman ’teuer da laret
D’ar mor treitour bean mat
En-kenver ar vartoloded,
’Renk bean warnan dalc’hmad.
Aman, Gwerc’hez, e frealzet
Ar c’halono glac’haret,
P’ o deve, siouaz de, kollet
Ar re gante ken karet.
O Gwerc’hez, ganec’h ni ’c’houlen
Ma chomo start en hon c’hreiz
Ar greden hag ar Fe gristen,
Keit zo gwriennet en Breiz.
Gret ’vo renet ar vugale
Gant tud kristen, mam ha tad,
’Wit m’ o devo doujanz Doue,
Ha ma kerzfont en hent mat.
’Wit ma kerzo ar yaouankiz
Dalc’hmad en hent ar furnez,
Gret ’tarempredo an iliz,
Ha m’ho karo kalz, Gwerc’hez !
D’an den sammet gant ar blaio
Frealzidigez roet,
Dindan e vleo gwen ra vezo
Ine direbech bepret !
Diwallet holl dud ho parouz
Ouz a bep reuz hag anken ;
Gret d’ê, eun de, Mam vat ha dous,
Kât evrusted da viken !
|
————
KANTIK SANT IVI
————
Ton : Hon c’hanaouen a zo dister, Ni ’zo pesketerien baour
Parousianiz Logivi,
Kasomp, a greiz hon c’halon,
Hon feden ’trezek sant Ivi,
Hon zad hag hon zant Patron.
Diskan
O sant Ivi, eus lein an Nevo,
Diwallet ho pugale ;
Miret en o c’hreiz ar Fe grenv
Ha kennerzet o ine,
Ewit ma chomfont bepret
Kristenien, gwir Vretoned ! (Diou wech)
Ho mam Nona oa eur zantez,
En he c’hreiz start ar greden ;
Gret ’devo ar vugale gez
Eveldoc’h mammo kristen !
C’houi ’pad ho yaouankiz ken fur,
Bezet skouer an dud youank,
Bezet o sklerijen, o stur,
’Wit ’gouefont ket ’barz ar fank.
Doue ho tibabas gwechall
Ewit prezeg e hano ;
Ganech ’vije pladet ar fall,
Trec’het ar falz-kredenno.
En hon amzer ar fall ive
’Zo dishualet ’n hon bro ;
Eur brezel euzus, didrue,
A zo gret d’hon c’hredenno.
Stardet ar fe ’n hon c’halono
Ha harzet brec’h an dud fall
Da diframan diouz hon bro
Furnez, gizio-mat gwechall !
Pa ’oac’h arc’heskob Minivy,
En Breiz-Veur, ’lec’h ’oac’h ganet,
Nag a vurzud, o sant Ivi,
Dre ho peden c’hoarveet !
Eun den maro resusitet,
Ineo a vern salvet,
Ar gweled da daou dall roet,
Ha burzudo all c’hoaz gret !
Doue an nevoa gret d’ec’h gôut
An de e vijec’h marwet.
Aboe merk dimeus ho kalloud
Meur a wech ’zo bet gwelet.
Dirak ho relego santel
Gant fianz ni a bedo !
Pa deufomp betek ho chapel,
’Dro d’ei beio hon zado.
Deut breman, o sant galloudus,
Da zikour ho pugale,
Ha goulennet digant Jezuz
Ma ’vo dinam o ine !
Ma vo bepred karet Doue,
Ma vo ar gerent divlam,
Ma vo kristen ar vugale,
Kristen an tad hag ar vam !
Diwallet parouz Logivi,
Ouz a bep droug he miret,
Hag eun de, en Nenv, sant Ivi,
Gret d’imp bean unanet !
|
————
Peden da Zantez Barba
————
O santez Barba evurus,
Diou wech kurunet gant Jezuz,
Kurunet evel merzerez
Ha kurunet evel gwerc’hez !
Plijet ganec’h a bep gwalen,
En pep lec’h, dalc’hmad hon difen ;
Miret hon zud hag hon mado
Ouz an tan hag ar c’huruno !
Reit d’imp ar c’hras ’rôk hon maro
D’hallout kât hon zakramancho,
Ar c’hras da gât eur maro mat,
Deut da zerri hon daoulagad.
|
————
Martoloded ar « Iena »
————
Kaon adarre en hon bro !
Kaon ha tristidigez !
Ne glewer komz tro-war-dro
’Met eus bugale gez,
Bugale hon bro lac’het,
En kof eur lestr brerel !
Ar vro ar muian gwasket
Dalc’hmad eo Breiz-Izel !
Nag a Vreiziz adarre, e-kreiz o oad skubet !
Tud yaouank, krenv ha yac’h-tre en eun tol bruzunet !
Penôs eta, ma Doue, e lezet ar maro
Da ziskar ken didrue martoloded hon bro ?
Breiz aboe eur pennad ’zo, a bae eur gwall-skoden,
Dalc’hmad, p’aru gwaleurio, enne ’deve loden !
Bugale he deus eta, bugale niverus,
Na grenont dirak netra, betek mervel sentus !
E-touez ar vartoloded
Drailhet war ar Iena,
Hanoio ar Vretoned
Eo a gals ar stanka !
Enor d’ar re ’zo koueet,
Henvel ouz merzerien,
Enor d’ar re ’zo chomet,
Breiz, enor d’az mibien !…
Pell a zo bugale Breiz,
War vor ha war douar,
A goue ’wit ar Franz a-leiz,
Hag ar Franz ’zo digar.
Ya, digar eo ’n o c’henver,
Ret-mad eo hen laret,
Ar Franz n’ ra ket he dever
’Kenver ar Vretoned !
Ma ro Breiz-Izel d’ar Franz kement a vugale,
Ar Franz n’ gleje ket, michanz, kas ken prim da vale
Ar beleg a c’houlenne gwelet ar glanvourien,
Rak ar loden-vras ane, sur-walc’h, oa kristenien.
Prezidant ar Republik, pelec’h eta eman,
Pa ra ’n Eskob katolik ar beden diwean ?
Ne gred ket en em ziskoe, ’wit laret, dre eno,
Penôs ec’h eo c’hoaz Doue mestr bras an armeo.
Mes n’eo ket ar Franz gwirion a zo oc’h ober-ze,
Kentoc’h kals ar Franmason, gwir enebour hon Fe !
’Ni, Breiziz, da vihana, pedomp ewit ar re
’Zo marwet war ar Iena !… Doue gant o ine !
|
Martoloded ar « Latouch-Trevill »
————
Re alïes, siouaz,
E renker son glas
En hon Breiz-Izel....
Ma vije c’hoaz brezel !
Ma vije ’wit difen
Ar vro eo e koejent
Ar vartoloded-ze,
E vije digare
Da laret : Breiz-Izel, enor d’az pugale
A varw ewit ar Franz !… Labour ’ve da vale
Ewit gallout kavet martoloded dispar
Evel ar re diwan dre-oll war da zouar.
Goude ar Farfadet, ar Lutin, ar Yena,
En bourz ar Gurunen, en eur ober tri bla,
Eiz war-nugent maro ! Bretoned peurvuian,
Ha daou-ugent den all gwal-dapet ! Ha breman,
War ar Latouch-Trevill,
Gwad adare, gwad puilh,
An eus, siouaz, redet
En deio tremenet !
Pemzek den, en eun tol
Eur c’hanol bruzunet
Gant eur poultr milliget
Ha niver a re-all
Tizet ha mac’haniet.
Nag a dud ankeniet !
Nag a vam adare
A vo trist o doare !
Nag a dad, a vugel,
Dreist-oll en Breiz Izel
A ouel en deio-man
Ar re ’garent muian !
Tintet, kleier Breiz ; tintet, sonet glaz,
Rak daouzek Breizad, war bemzek, siouaz,
’Deus kât ar maro war ar lestr brezel :
N’eus bro ’bet gwasket evel Breiz-Izel
Youl Doue a zo don ! Mes eun dra koulskoude
A ra da gals laret : Ma, adalek an de
Nan houller ken war vor beleien ’vel gwechall,
Gant ar vartoloded… an treo a gerz gwall-fall !
|
————
Ewit frealzi kerent kristen
kollet gante eur bugel a 23 vla
————
Eun de, ’n eur dreuji eun draouien,
E welis eur lilien
E-kichen eur voudennad spern,
Bleunio gwen enni a-vern.
— « O bleuen, rouanez ar bleun
« Sur-mad te a pezo keun,
« ’Wit bean ebarz an draouien
« ’Us d’ar spern savet da ben.
« Ma koueez e vi piket
« Hag e kolli da gened ! » (diou wech).
Ar lilien d’in a laras :
« Marteze, kouein warchoaz ;
« Mes ar bleun ’zo en o c’haeran,
« Bean piket nan hallan ! »
« O lilïen, bleun dispar,
« Touez holi bleunio an douar !
« N’ouzout ket, siouaz ! ’pez a gus
« Er bleun muian lugernus :
« En o c’hreiz eun daken dour !
« Dindanê piko treitour ! »
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
E kichen eur c’hoad bras meurbet
En draouien em oa gwelet
Ar lilien savet he fen
’Us deur voudennad spern gwen
Pa distrois ne gavis ken
Ar lilien en draonien !
Ne welis ebarz ar c’hlazen
’Met roujo treid dierc’hen ;
Ha gliz-beure tro-war-dro,
O lugerni ’vel daero.
Krouer an Nenv hag an douar
A ra pep tra ’wit e c’hloar ;
Pa gav bleun kaer en hon zraouien,
E tiskoue ’ve o ferc’hen.
E Vam zantel, Mam d’ho pugel,
Eo ’zo bet, a den-askel,
O kerc’het, ebarz an draouien
Ar lilien koant ha gwen,
’Wit he c’has d’ar Baradoz,
’Lec’h eman ouz ho kortoz.
|
————
Klemmo ha peden eur
glanvourez yaouank
————
Ton : Kastibelza
O ma Doue, kemeret true ouzin,
Me a zo klanv !
Reit d’in yec’hed, me ho ped, ’wit ma challin,
Arôk an hanv,
Hadkavet c’hoaz al levenez an danva,
Goude klenved,
An den yaouank an neve c’hoant da vewa,
Da chom er bed. (Diou wech).
Nan eus ket choaz ’met eun nebeut blawezio
’Boe ’on ganet ;
Dec’h ’oan bugel, pell pell diouzin ankrezio,
Poanio kalet !
E diskeol tour iliz ma farouz em eus
Kresket evrus ;
Herie an de, gant ar c’hlenved em eus reuz,
Reuz ankenius !
Ha koulskoude e oa digor ma c’halon,
Ha digor frank,
D’ar garante ken birvidik, ken gwirion
En dud yaouank !
O ya, em c’hreiz, em c’halonig, o toman
Me a zante
An dra gaeran ’c’haller kât en douar-man :
Ar garante !
N’on ket ganet en eur c’hastel alaouret ;
Ze na harz ket
’Nevoa Doue ma loden d’in-me roet,
Pa oan ganet :
Eun tiig koant, ha kerent eus ar gwellan,
Nerz ha kened !
Peadra ’walc’h da gât war an douar-man
Evurusted !
Renket am oa pellât diouz ti ma c’herent,
Poanian da-vat ;
E-touez an dud, bewan ha gouzout ma hent
Dibab dalc’hmad !
Bete vreman, ma renken ’wecho c’houezan,
Me ’diskwize ;
Ha ne oa ket evurusoc’h er bed-man
Ewidon-me !
Breman, siouaz, ma dioujod a zo koachet,
’Meus ken a nerz !
Ewit louzou, arc’hant gant poan goneet
Ac’h a em c’herz !
Ne gouskan ken, hir e kavan bep nozwez !
Pegoulz eta
E c’hallin c’hoaz ’vel arôk, en tiegez,
Sevel kenta ?
Pa deuy an heol da strinka warnomp tomder,
Eus an oablo,
Ha pa grogo an evned ’touez ar girjer
D’ober nejo,
N’hallan kredi ne deufen ket me ive
C’hoaz da grenvât,
Ha da c’hallout, goude ma c’hlenved, Doue
Trugarekât !
N’ankoein ket pegen dister eo an den,
Ar c’hrenvan den !
E damm yec’hed ’zo diwar bouez eun neuden,
Ha netra ken !
O ma Doue, yac’h pe glanv, evel breman,
Me a laro :
Ho polante bezet gret en douar-man,
’Vel en Nenvo !
|
————
D’ar Bleunio
————
Bokejo kuzet en draouien,
Ouz ho kwelet me ’ve laouen,
’Vel ma c’halon, c’houi ’pe ive
Daero e kreiz ho pleun newe.
Pa ve tomder e-kreiz an de
’Vel ma c’halon sec’hed ho pe ;
Piou a rey d’imp freskadurez ?
Piou a rey d’hon sec’hed paouez ?
’N disteran awel gri a ra
A lak ac’hanoc’h da blega ;
Eun ezen glouar da dremen,
Ha kerkent e savet ho pen !
War gât an nenv ’savet ho pen,
’Us d’ar yeot hag ’us d’ar c’hlazen,
’Vel ma c’halon ’fell d’ec’h tostât,
’Wit kât nerz, ouz an nenv dalc’hmad !
Berr e vezo an dewejo
A dremenfomp aman, bleunio !
Roomp, ’keit ’vefomp en draouien,
Da Zoue c’houez-vât hon helen !
|
————
LILI GWEN
————
E-touez holl bleunio an douar,
Ar lilïen a zo dispar ;
Gant he c’houez-vat hag he c’hlanded
’Eo rouanez ar bleun bepred.
Ne blij ket d’ei an awel yen,
Pa c’houez e pak kerkent he fen ;
Ne ziwan ket en douar fall ;
Ouz ar glao eo ret hen diwall.
Peurvuan e ve kuntuilhet
Ewit kaerât lec’hio karet ;
Gant lili gwen e kempenner,
Eus ar c’haeran, be pe ôter !
Henvel-tre ouz ar lili gwen
’Kavan ar yaouankiz kristen ;
Ar yaouankiz a ’n em ziwall
Ouz ar bed ’zo breman ken fall !
Ar burete eo ar vleuen,
Ar vodesti an delio glas
Anez pere ar lilien
’Deu buan da wenvi, siouaz !
|
————
DIZOURSI
————
A-us d’eur wazig-dour,
Eun evn ar c’hoantan,
Pignet war veg eur skour,
’Gane ’kerz an han.
An heol a lugerne
E krec’h an oablo,
E keit ma tregerne
Ar c’hoad gant kanio !
Kanio eur mesaer
E disheol ar gwe,
Kustum er prajeier
Da vean bemde.
Eun tammig ezen flour
Lake ar branko
Da hijan ’us d’an dour
Hag ’us d’ar bleunio.
Ar mesaer bihan,
O welet an evn
Luskellet ’pad e gân
Eas d’ean ez-eün :
« Pignet war an derven,
O evnig bihan,
Ken koant da c’houg melen
N’e teus ket a doan
E teufe an awel
Da derri ar brank,
Ha d’it neuze mervel,
Te c’hoaz ken yaouank ?
Ma teufe d’it kouean
Ebarz dour ar waz
Ken don el lec’hig-man,
’Ves beuet, siouaz ! »
— « Kwik ! kwik ! o mesaer
N’em eus doan ebet,
Me zavfe prim en er,
En dour ’gouefen ket !
Doue d’imp ’n eus roet
Diouaskel ’wit se ;
War ar brank luskellet,
On dizoursi tre !
Ma tor, me a nijo
War eur skour krenvoc’h,
War bîni me gano,
Mar gallan, gwelloc’h. »
|
————
AN DISKAR-AMZER
————
An heol an eus paouezet da skuilh warnomp tomder ;
Ne bar ken evel en hanv, a-blom, ’barz an oabl skler ;
Diouz ar beure ha d’an noz, breman, eun ezen yen
A ra d’an delio gwenvi, dont da vean melen.
An de ive ’zo berêt, ha kloc’h an anjeluz
A renk son kalz abretoc’h, pan a an heol da guz !
Deut eo koulz an awelach ha koulz ar glaoeier,
Deut eo ar c’houlz ma weler goulou ar parkeier.
Evurus al labourer, hag e dud ’n e gichen,
An eus klozet en e leur boutello plouz ha foen,
An eus ebarz e c’hrignol peadra da vewan,
Paeet e dam gourmikel, pa ve ar c’houlz, gantan ;
Ma ’n eus c’houezet ’pad ar bla, kemeret poan da-vat,
Ewit hadan ha dastum, labourat park ha prat,
Breman an eus an digoll, hag e galon laouen,
E c’hall tanva, gwech-ha-gwech, eur bannac’h jist melen.
E-pad an hanv, e weler, dreist-oll war hon aocho,
Diavezourien a vern, ha distoladenno ;
Distroet ez int d’o c’hlud, ’n eur laret kenavo,
Kenavo da vla da Vreiz, ’gavont eur gaer a vro.
Mes n’et ket da gredi d’ec’h e ve kaer hepken Breiz
E-pad ar c’houlz ma weler tud diavez, a leiz,
O c’hoari war hon aocho, o redek ’n hon hencho ;
Pa deu an diskar-amzer, o me ’gav brao ma bro.
Ma ’kroz gwech ha-gwech ar mor, ma sailh war ar rec’hel,
Eo dudius hen gwelet hag hen klewet a-bell.
Hag en-kreiz hon douaro, ma velena ar gwe,
Ne zeblantont ket lakat eur gwiskamant newe ?
Eur gwiskamant alaouret, a blij d’hon daoulagad,
A gomz dizeblant ive, da galon pep Breizad ;
Ar Breizad a blij d’ean hunvreal, envori,
Pa velena an delio, p’a kwit ar gwenili !
Neuze e teu da sonj d’imp e tosta ar gouel kaer,
Gouel an Oll-Zent, an Anaon, ma teuer, gant preder,
Da zaoulinan d’ar vered, war be an dud varo,
’Lec’h skuilher dour binniget mesket gant an daero.
Neuze ’n em sonj pep-hini ’n eur vont dindan ar gwe,
E dreid o veskan ’n delio, hed-ha-hed an toufle ;
Berr-berr eo bue pep den ; ’vel an delio ive,
Ni ’vo diskaret, hep mar, gant ar marv didrue !
Delio liou-koar, c’hoaz oc’h stag ouz ar skour, er ween,
Gwintet oc’h uhel meurbet, mes ne vo ket pell ken
An awel ho tistago, ha neuze ho kwelfer
O tarnijal ’vel keun d’ec’h, a-us d’ar parkeier !
Hag o welet hon c’hoajo o koll o gwiskamant,
Meur a galon ’vo karget a doan, a nec’hamant.
Siouaz, ’wit meur a hini an delien diwean
Na vo ket zur-mad koueet ma vo ken er bed-man !
Koulz kalan-gouanv ’zo garo ewit ar glanvourien,
A weler kasti ha treut evel eur baluc’hen ;
Mouez ar c’hleier, d’ar c’houlz-man, war eskel an avel,
Alies a gas kelo eus marv, en Breiz Izel !
Mes ewit ar Vretoned miret gante o Fe,
Ar maro kri nan eo ket eun disparti a dle
Bruzuni ewit biken ar liam ’stag ane
Ouz an holl dud a garont ; ne varv ket an ine !
Ha setu perak bep bla, dent an diskar amzer
Ar Vretoned en em blij, gant eur galon dener,
O sonjal er re varo, o pedi er vered,
Pa velenna an delio, ’rôk bean diskaret.
|
————
NOZWEJO EVEL GWECHALL ETAL AN TAN
————
Azeet etal an tan, goude ve tapet koan,
Na brao ez eo diskwizan, hag ankouaz ar boan,
’Keit ma c’houiban an awel e krec’h ar chiminal,
Ha ma klewer war ar gouer glao a-builh o trouzal !
Chipot-holen ha skebel, bank-tosel ar gwele,
Bet warne, a rum-da-rum, kerent ha bugale,
A dastum, pe ve koaniet, an tiegez a-bez
Hag awecho eur c’honter, dewejer pe baour kez.
Eur bannac’h jist ’ve tennet, ha laket tal an tan,
Ar wersed a den prestik o zam korn-pri bihan,
Ar merc’hed a glask o stam ha Yan-Gren, prez warnan,
Eus potr ar c’hontadenno, ma c’hall, ’vo an nesan !
Eur vam-goz, hi daoubleget, gant he c’har da nean,
Hag he c’hegel-lin dalc’hmad, a deuio d’azean
Damdost d’ar golo-lutik, ma ve ket golo-all,
Ret d’ei kas he c’har en-dro, ’vel vije gret gwechall.
Ha goude eur gir bennak, keloio pe dreo-all,
Tanveet gant ar wersed ar jist, nan eo ket fall,
Erwan, pôtr ar marvailho, a grog da displegan
Eur gontaden a bado eiz de d’an nebeutan !
Gwech ar zelaouerien holl a diroll da c’hoarzin,
C’hoarzin ’reont ’leiz o c’hof : Erwan an eus ijin !
Gwech-all Erwan a lakadour ’barz an daoulagad ;
Ze n’hen harz ket da danva gwech-ha-gwech ar jist mat !
Strakal ’ra ar c’hoad en tan, brao vezo d’ar skrilhed
Kanan ’barz ar fornigel, ’rôk dont war an oaled,
Ewit klask bruzun krampoez, chomet warlerc’h Janned
A gas ken brao he sklisen war ar gleurc’h intanet.
Ar c’har-nean, awecho, ’baouez da vont en dro,
Bep tro ma teu da Erwan komz eus tud koz ar vro,
Eus an Dispac’h-vras, dreist-oll, koulz ma oe dimeet
Ar re goz gante kuset beleien argaset.
Awecho all e komzo eus brezel ar C’hrime ;
Eur martolod diskwiz-mat ’oa Erwan d’ar c’houlz-ze,
’Pez a lar n’eo ket skrivet ebarz kalz a levrio,
Mes gallout a rer kredi an hini ’oa eno.
Hag e-keit ha ma klewer, dre veg ar chiminal,
An awel o c’houistellat, goude o vouboual,
E teu ar c’houlz da baouez, en despet da Yan-Gren,
A dremenje, o selaou, an noswez pen-da-ben !
An amzer ’zo tremenet evel eur luc’heden,
C’hoarzin, gouelan, envori… ha neuze ar beden,
Ar beden war an daoulin, arôk mont da gousket
Nozwez-vat, nozwez kristen, ’vel gwechall tremenet
|
————
En Bered ar Barouz
————
Hed-ha-hed ar wenojen a zo ’tre ar beio,
D’ar c’houlz ma vera an de ha ma koue an delio,
Elec’h ’ve bet douaret mignoned ha re-all,
Na vad a ra d’ar c’hristen tremen ’vit hunvreal !
Er paroujo tro-war-dro, ar glaz noz a zone,
Ha mouez klemmus ar c’hleier ’us d’am fen ’dremene.
An awel ive, sioulik, en beg eun ivinen
A drouze gwech ha gwechall, henvel ouz eur beden.
Ma unan-pen er vered, etouez an holl veio,
Kempennet brao ha warne, du-man, du hont, bleunio,
Kroajo du ha kroajo gwen, mein-be eus ar c’haeran,
En em laris evelhen : « Me ive ’deuy aman !
» Aman pe ’n eur vered-all, eun de me ’diskwizo !
» Ma ne varv ket ma ine, ma c’hort paour a deuio
» Da ’n em distagan dioutan, ha neuze ’vo kaset
» D’an douar santel ive !… Pegoulz ? Nouvean ket !
» Ha dont a raio neuze mignoned ’us dean
» Da bedi ’wit ma ine, da bedi ’n eur ouelan ?
» Siouaz, pa ve marv an den, ’ve buhan ankoueet,
» Koulskoude ’zo mignoned ha nan ankoueont ket !
« Ya bean a zo eur vro, elec’h ne diwan ket
« Ar louzaouen disprizet er bed-man anveet,
« He hano ingratiri ; louzaouen an ankouad,
« Ar vro-ze eo an Nenvo, elec’h man ti hon Zad !.. »
Setu perak, en noz-ze , ’n eur vale er vered,
’Neur zellet ouz ar beio, e laris em spered :
« Nag a ine paour a zo dilezet hag ankouet !
« Ewit pedi ewite, ne junt daouarn ebet. »
Hag e-keit ma tremene war eskel an awel,
Mouez ar glas-noz, a zone, du-hont, en tourio pell,
E-keit ha ma hirvoude an awel ’beg ar gwe,
’Wit an Anaon, da Zoue, eur beden me ’gase.
|
————
GOUEL AN HOLL-ZENT HAG AN ANAON
————
Ton : Kloareg Rumengol
Unan eus ar poanio bras ez eo gwelet mervel,
Ha den ’bet, ma ’n eus kalon, nan hall harz d’hen diskwel ;
Seul-vui e ve karante, seul-vui e teu daero
Da ruilhal ’hed an dioujod, pa c’hoarve ar maro.
Piou ’ta deuy da frealzi ar c’halono rannet,
Da skuilh eur veraden joa en ine glac’haret ?
Sur ’walc’h nan eo ket ar bed, ’wit-ze re divalo,
Eur Vam hepken ’hall neuze frealzi kalono !
Ar Vam-ze eo an Iliz, hi ’vir ar re varo,
Ha d’ar re ’van hi ive ’hall stanka an daero,
Rak ar maro na droc’h ket chaden ar garante ;
Ar re varo ’hallomp c’hoaz darempredi gante.
O, levenez ar c’hristen pa dro e zaoulagad
Trezek an Nenv, ’lec’h en eus mignoned a vagad !
Tad, mam, breudeur ha re-all a zelaou e beden ;
Pebez dudi o fedi, pa ve stard ar greden !
Ma ’man ar c’horf er vered, an ine n’eman ket,
Ar maro war an ine n’an eus tam krog ebet,
Henvel ouz eur luc’heden, ’rôk ’ve ar c’horf sklaset,
An ine dirak Doue dustu a ve kaset.
Ma pouez war an ine-ze sam ar pec’hed marvel,
En em gav kerkent stlapet ebarz eur lec’h izel,
Lec’h a hanvomp an ifern, a bado da viken,
Lec’h milliget ’lec’h nan eus nemet poan hag anken.
’Met bean ’zo ineo, ha kalz a ve ane,
A dremen dre eur lec’h-all, eur lec’h pell ac’hane,
Ewit peurbaean o dle, ’n eur dremen dre an tan,
D’ar re-ze, da c’hras Doue, ’c’hellomp berrât ar boan.
D’abarde gouel en Holl-Zent, an Iliz d’imp a lar
Kât sonj eus hon mignoned, diwall da vout digar,
Kât sonj dreist-oll eus ar re hon deus kement karet,
Hag o deus er Purgator poanio meurbet kalet.
Nan eo ket en Breiz-Izel, bro an dud a galon,
E ve ken prim dilezet hag ankouet an Anaon,
E-keit ma troo an heol tro-zro d’hon ilizo,
E welfer ar Vretoned stouet war ar beio.
Krog eo an delio, ’darre da velenât er gwe,
Hag an amzer da yenan, da vean berr an de ;
Tostât a ra ar gouel kaer, gouel bras an ineo,
Ma lavar d’imp an Iliz sonjal ’n hon zud varo.
Kempennet, o Bretoned, beio ho tud varo,
Skuilhet warne, ma karet, mesket gant ho taero,
Dour binniget, mes dreist-oll, n’ankouet ket ar beden,
Ha ’wit hoc’h Anaon, Jezuz ’n ho kalon gret disken.
|
————
Koun hag Esperanz
————
War lein mene Kalvar, ar Groaz
Aboue daou de, a oa e noaz ;
En dro d’ei ar rec’hel frailhet
Ha pep tra flastret ha drailhet !
D’ar zul ar beure, ’pen an de,
Madalen a oa ’tal ar be,
Be hon Zalver, he Mestr karet,
He c’halon meurbet glac’haret.
« Perak e ouelet evel se ? »
’C’houlennas outi an ele ;
— « Abalamour nouvean ket
« Pelec’h ’deus ma Zalver laket. »
Aboue, ouz Madalen henvel,
Goude bean gwelet mervel,
Nag a den an eus lavaret ;
En eur gomz eus e dud karet :
« Tremenet int, ha me, breman,
Chomet ma-unan-pen aman,
N’hallan kas diwar ma spered
Sonj ar re am eus er vered !
Pelec’h eman ’ta o ine ?
Ha bean maint dirak Doue ? »
Glac’har hag anken war eun dro !
Bevan evelse ’zo garo !
Ineo kristen, selaouet
Mouez eur Vam hag a gar meurbet,
Mouez an Iliz, ’lar d’imp sellet
Etrezek daou lec’h binniget.
Ma pouez eur zam war ho kalon,
En koun tad, mam, breur pe vignon,
Tolet eur Zell war ar C’halvar
Hag eur zell-all ’trezek ar Gloar.
Ha ma ’peus ineo er boan,
O foanio kri ’c’hellet distan ;
Ma ’peus en gwirione kalon,
O, n’ankoueet ket hoc’h Anaon !
|
————
BLEUN-BERED
Ha Komunion ar Zent !
————
E-tal eur be, warnan traez
A-us d’ean eun ivinen,
Eur plac’h vihan, striz ha kasti,
’Oa daoulinet ewit pedi.
Dleout a re, emzivadez,
Gonit he bue ’vel matez,
Ha kimiadi, ewit-ze,
Diouz he farouzig, hep dale.
Pa oe ganti gret he feden.
Laket sin ar groaz ’n he c’herc’hen,
Ar plac’h a deu en he spered
Kemer bleunio eus ar vered,
Ha ’n eur asten he dornig gwen,
E troc’h hag e lak ’n he barlen
Bleun diwar be he mam garet,
Bleun a oa newe-diwanet.
He daoulagad leun a daero,
’Oa o paouez distrei en dro,
Pa ’wel eur beleg ’n he c’hichen
A gomzas outi evel-hen :
« Ma flac’h vihan, petra ’douget
En ho parlen ’vel-se kuzet ? »
— « Eun toullad bleun, ’me ar plac’hig,
Kuntuilhet ganin, bremaïk.
Ret-mat ’eo d’in, ’dalek arc’hoaz,
’N eur barouz-all bean, siouaz :
Da vihanan, em o ganin
Bleun eus be ma mam, pa bedin.
Dirak ar bleun-ze, noz-veuve,
Me ’ray ma feden da Zoue,
Hag e kavo d’in em o c’hoaz
Tost d’in ma mam… maro… siouaz ! »
|
————
AN DIES IRÆ
En Brezoneg
————
An de-ze ’vo de a gounnar,
Pa vezo dewet an douar ;
David hag ar Zibil hen lar.
Gwasat da spont a c’hoarvezo,
’Wit pouezan pep tra pa deuio
Ar Barner bras eus an Envo !
An drompilh, gant eur zon skiltrus,
Eus ar beio a ray, fonnus,
D’an holl ’n em gât dirak Jezuz.
Skoet ’vo ar marv ha pep tra,
Pa vo an holl dud en o za,
’Wit respont d’ar Barner brasa.
Eur levr, elec’h ma vo skrivet
Kement ’so, a vo digoret ;
Ac’hane ar bed ’vo barnet.
Pa vo ar Barner azeet,
Pep tra kuzet va displeget,
Hep kasti ’vano netra ’bet.
Petra a larin-me neuze,
Maleurus ? Da gât piou ’in-me,
Pa ’nevo doan an den mat tre ?
Ho kalloud ’ra krenan, Doue,
C’houi ’deurve salvi an ine,
Ma zalvet, mammen a drue !
Bet sonj, Zalver an teneran,
’Oc’h ’widon diskennet aman ;
N’am c’hollet ket en dewez man !
Ouz ma c’hlask ’oc’h en em skwizet,
War ar groaz ’widon ’oc’h marvet,
Gret ne ’vo poan ken bras kollet !
O Barner leun a lealded,
Jezuz, pardonet ma fec’hed,
Arôk de ar varn, me ho ped !
Pec’het em eus, hen gôut a ran :
Breman, gant ar vez e ruian ;
Diganec’h pardon a c’houlan !
Pardonet ’peus ar Vadalen,
Eus ar laer klewet ar beden,
D’in roet Esperanz kristen !
Ma feden ’zo dister meurbet,
Mes mat oc’h, o ma Jezuz ; gret
En tan peurbadus ’dewin ket !
Gret ma vin ’touez an dud zalvet,
Pell-pell diouz ar re villiget !
En ho tu deo ra vin laket !
Pa vo an holl dud fall pladet,
Hag en tan da leski stlapet,
Davet ar re vat ma c’halvet !
Me ho ped, d’an douar stouet,
Ma c’halon gant glac’har rannet,
Da gât fin-vat ma zikouret !
Dewez a daero an de-ze,
Pa zavo an den eus ar be,
’Wit bean barnet gant Doue !
Pardonet, Doue, d’e ine !
D’an anaon paour, o Jezuz,
Roet diskwiz peurbadus !
|
————
Ave Maria ar Martolod
Hag e dud
————
Rôk kwitât e lochen,
Ar martolod kez
A lavar eur beden,
En ti ar Werc’hez !
Hag e beden dalc’hmad,
Er chapel nesa,
Ma ’ve ket hir ’ve mat :
Ave Maria !…
E wreg, e vugale
Eveltan a ra ;
O feden ’ve ive :
Ave Maria !
Ha pa groz ar mor bras,
’Us d’an aod ’n he za,
Ar wreg ’lar ’wit he gwaz :
Ave Maria !
True ouz ma fried,
O Mam ar gwella !
Gret na vo ket kollet,
Ave Maria !
Ha pa ’vo distroet
’Larfomp c’hoaz gant joa,
D’ec’h, Gwerc’hez, unanet :
Ave Maria !
⁂
Mes n’eo ket distroet
Ar martolod kez ;
Er mor don eo chomet,
Bet sonj, o Gwerc’hez !
Bet sonj eus e ine,
Ma ’min c’hoaz en poan,
Eus he wreg paour ive,
Eus ar re vihan !
Me gred, o Mam zantel,
E c’hir diwea
A zo bet ’n eur verwell :
Ave Maria !
Ar mor ’zo bet treitour,
Mes c’houi a zo mat ;
Ganech ’c’houllomp sikour
’Wit gallout ’n em gât !
’N em gât er Baradoz,
Eun de, ’kreiz ar joa
Da laret d’ec’h bennoz,
Ave Maria !
|
GIRIO FUR HA KAER
————
— « War ar c’hlazen deus ganimp ; bugel, deus da c’hoari !
» Ni a ray, hep gôut d’az mam, jabadao, kaniri ! »
— « Nan, ’me ar bugelig fur, ma mam he deus laret
» Penôs ’lies, er c’hlazen, aered a ve kuzet, »
— « Plac’hig yaouank deut ganimp, dre ar gwenojenno,
» Goude koan ec’h eo ken brao ober kontadenno ! »
— « Nan, emei, rak gôud a ran penôs, ’n hon zraouienno,
» Pa ve noz, wit hon tapout, Satan ’stign higenno. »
— « Ho pried ’zo pell du-hont, ’chomet ket hoc’h unan,
» Ni ho ped, kwitât ho ti, ha deut ganimp hep doan ! »
— » Me ’blij d’in pa deu zerr-noz, azeet ’tal an tan,
» Sonjal em fried karet ; neuze me ’bed, me ’gan. »
Eun de ar paour kez pried, gant amzer fall tapet,
E-kreiz ar mor don, siouaz, eur be an eus kavet.
— « Daero dourek ’deus redet ’hed ma dioujod koac’het,
» ’Met esperi ’ran eun de, en Nenv, kât ma fried. »
E kichen eur groaz dister, en bered ar barouz,
Am intanvez paour a deu, alïes ha didrous :
« En harz ar groaz, emezi, me ’gav konfort ha joa,
« Ma c’hroaz nan eo ket eur bec’h re bounner ’wit ma skoa. »
Pa zo bet deut d’hen kavout mignoned he c’hare,
Ewit rei d’ezi o dorn, ’wit dimi a newe :
« Re e karan, emezi, an hini ’m eus kollet,
« Dean ’vin bepred fidel, ne addimein ket. »
|
NOZ AN NEDELEG
————
Ton : Diskennet eus an Nenvo,
Sperejo evurus !
Digoromp frank hon c’halon
Ha, war hon muzello,
Lakomp kan ar joa wirion,
Kan an Eledigo !
Ha laromp a vouez uhel
Trugare d’an Hini
’Zo diskennet ken izel
Aman, evidomp-ni !
O c’houi, ineo kristen,
Tridet gant levenez,
Ha tostaet da gichen
Bugelig ar Werc’hez !
Rak e c’hoant nan eo ket chom
’N eur c’hraou dister ha yen,
Klask a ra eur lec’hig tom :
Ho kalon, netra ken !
Ho Salver eno ’n eus c’hoant
Da gât eun tron gouasket !
Na glask nag aour nag arc’hant,
Eus ze ’neus eom ebet !
’Met eun dra a blij d’ean,
Kaeran tra ’zo er bed,
Eur galon ’vel dle bean,
Dinam, leun a c’hlanded !
O, na deut ket dirakan,
Kalono mastaret !
Ho sello n’hallont paran
War ’n Hini ’zo hanvet
Mari Rouanez an Nenv,
Rouanez an douar.
Tud klouar ha fall, a-drenv !
Pell ’c’han fank ha kailhar !
’Barz an iliz bremaik,
Deut holl, deut da stoui
Dirak Jezuz bugelig,
Kuzet ’bars an osti !
An holl veleien herie
Ter gwech ouz an ôter
A bign ; kanet c’houi ive
Trugare d’ho Salver !
|
————
NOUEL ! NOUEL !
————
Ton galleg : Les échos de Bethleem
Nouel ! Nouel ! a vouez uhel,
Kanomp herie, kanomp joaus !
’N eur c’hraou dister, Jezuz bugel
A zo ganet !.... Gloar da Jezuz !
Ewit petra ’n eus ’ta eun Doue bugel
Kwitât an Nenv, ’lec’h ma oa ken evrus ?
O tra souezus !
Ewit kât poan, ha zoken ewit mervel
En Bethleem eo ê ganet Jezuz.
E izili a gren holl gant an anoued,
N’eus d’o diwall nemet plouz ha druilho ;
Skuilh ’ra daero,
Hen koulskoude eo Mestr an holl dreo krouet
Holl C’halloudeg ’ouzomp eo e hano.
Gant karante demp ’ta d’Hen gwelet, ’n e graou ;
Gwestlomp d’ean hon c’halon, hon spered
Net a bec’hed,
Ha, goude-ze, lakomp war hon muzellou
Kan an Ele, kan an evurusted !
|
————
JANED ARK
————
O dousat da gelo
’Zo war ar muzello !
Janed Ark ken karet
’Touez ar zent ’vo laket
|
|
diou wech.
|
’Touez ar zent ’vo laket,
Gant hon Tad binniget,
Gant Pi dek, ar Pab bras,
’Lar d’imp esperi c’hoaz.
Esperi ’wit hon bro
’Devo c’hoaz en Nenvo
Eur zantez vras ouspen
Ewit dont d’hen difen !
⁂
Breman ’zo pemp kant vla,
Eun drue ar vrasa
A rene en hon bro,
Arru ’pal ar maro !
Pa zibabas Doue
Eur plac’hig yaouank-tre,
Kunv, izel a galon,
’Wit argas ar Zaozon.
Ar Zaozon villiget,
En hon bro diskennet
Ha dare da laret
Ne oa ken Franz ebet !
Ganet en Donremi,
Klewet mouezio ganti,
E despet d’he c’herent,
Ee em laka en hent !
’Dreuz d’an enebourien,
Gant poan e c’hall tremen ;
Kavout ’ra ar Roue,
Komz ’ra a-beurz Doue !
Ar Roue souezet
Janed a wel galwet ;
Janed ya d’ar brezel
En he dorn eur baniel.
Orleanz goneet
War ar Zaozon trec’het,
Ar Roue ’zo sakret
Hag ar Franz ’zo salwet !
Mes Doue a c’houlen
Kaerât he churunen ;
Janed, tapet, gwerzet,
En bev a vo dewet.
Arôk ’vo tamallet,
Mes n’en em droc’ho ket,
He c’homzo d’ar barner
’Vo reiz, leun a zouster !
M’he dilez ar Roue,
Kennerzet gant Doue,
Janed ’gerz d’ar maro,
Maro spontus, mar zo !
An tan a droïdel,
Dare eo da vervel !
Pokat a ra d’ar groaz,
Hano Jezuz ’lar c’hoaz !
Jezuz ! Jezuz ! Jezuz !
’Largant eur vouez klemmus,
Hag hec’h ine neuze
A nij ’trezek Doue.
⁂
Pel ’zo kristenien Franz
’Veve en esperanz
Da gât en ilizo
Janed war ’n oterio.
Ha setu deut an de
Ma reio ar Pab d’ê
O mennad binniget :
Janed santez hanvet !
Kaeroc’h flourdilizen
N’eus ket ar Franz kristen,
Dispar ar berlezen
A splan ’n he c’hurunen !
Eur berlezen dispar
Diwanet ’n he douar,
Hag eun difennerez,
’Kreiz he zristidigez !
Janed, lilien goant,
E-kreiz hon nec’hamant,
Deut c’hoaz, deut da viret
Ar Franz, hon bro garet.
|
TOLEN
————
————
|
![\score {
\version "2.18.2"
\relative c'{
\autoBeamOff
\override Rest #'style = #'classical
\key g \major
\time 2/4
g'4 g8 g | g4. d8 | g[ a] b[ a] | \break
g4 r8 g | c4 c | b4. b8 | a4 a | a r | \break
d d8 b | g4 g | c8.[ d16] c8.[ b16] | a4 r | \break
g8[ b] a g | fis4 g8.[ a16] | b4 a | g4 r \bar "|."
}
\addlyrics {
Pell ’zo a -- walc’h, Bro -- ïz ka --
ret, Gant Gal -- la -- oued ec’h omp gwas -- ket!
Sa -- vomp hon gir, sa -- vomp hon fen,
Be -- zomp Brei -- ziz da vir -- vi -- ken!
}
\layout {
indent = #00
line-width = #125
ragged-last = ##t
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 100 4)
}
}
}
\header { tagline = ##f }](http://upload.wikimedia.org/score/9/g/9gj8h8ybgqvue95uv96wg3ghw7d2ef2/9gj8h8yb.png)
![\score {
\version "2.18.2"
\relative c'{
\autoBeamOff
\key f \major
\time 6/8
\partial 8*3
d8 f e d4. d8 f g | \break
a4. d,8 f e | d4. d8 f g | a4. a8 bes a | \break
g4. c8 d c | f,4. a8 bes a | d,[ f] a g[ e] f | \break
d4._( d'4.) \bar "|."
}
\addlyrics {
Los -- ket ho mouez, kle -- ier san --
tel, Da vont se -- der gant an a -- wel, Eur bu -- ge --
lig, traou ho tour koant, ’Neus ne -- we -- vet ar Va -- dei --
ant!
}
\layout {
line-width = #125
ragged-last = ##t
}
\midi { }
}
\header { tagline = ##f }](http://upload.wikimedia.org/score/s/b/sb32dmyhf4vzsmtnlcox5ziik0jlq8d/sb32dmyh.png)
![\score {
\version "2.18.2"
\relative c'{
\autoBeamOff
\key f \major
\time 9/8
g'8 a bes c bes a g4. | g8 a bes c4 bes8 a4. | \break
c8 bes a g16[ bes] a8 g f4. | c'8 bes16[ a] g8 bes4 a8 g4. \bar ":|."
}
\addlyrics {
An Dis -- pac’h a zo o ren, ha Ma -- ri An -- toa -- net
Ac’h a ’tre -- zek ar cha -- fod, ’wit be -- an di -- ben -- net!
}
\addlyrics {
E -- kreiz ar bra -- san poa -- nio, ouz he fri -- ed hen -- vel,
E vo rou -- a -- nez be -- pret, ha krenv be -- tek mer -- vel!
}
\layout {
indent = #00
line-width = #125
}
\midi { }
}
\header { tagline = ##f }](http://upload.wikimedia.org/score/7/g/7gtah2u8yojghbmciruvng0altf6y1r/7gtah2u8.png)
![\score {
\version "2.18.2"
\relative c'{
\autoBeamOff
\time 2/4
g'8 g c c | d4 c8[ b] | a4 g~ | g r8 g | \break
a b c a | g4 a | e r8 d | e f g4 | d' c8( b) | \break
a4 g~ | g r8 g | a b c a | g4 f | g2 \bar "|."
}
\addlyrics {
An a -- wel grenv a c’houi -- ba -- ne, Ar
glao a builh na di -- ha -- ne Da skei gant trouz war gwer
eun ti Lec’h ’oa eur vam o hir -- vou -- di!
}
\layout {
indent = #00
line-width = #125
ragged-last = ##t
}
\midi { }
}
\header { tagline = ##f }](http://upload.wikimedia.org/score/c/3/c3exvb06q0f6cfopaj7yhhh5n2bv518/c3exvb06.png)
